|
2000
|
|
|
Guk 15 urte izango genituen erromeriara
|
joaten
hasi ginenerako. Aittolako gainean hemen inguruko erromeriarik onena izaten zen, Elgeta trikitilaria eta izaten ziren jotzen.
|
|
|
1977 aldera, ikastolaren arrakasta ikusita, ikastolako arduradunak La Inmaculada ikastetxeko mojekin harremanetan jarri ziren, baita akordio bat adostu ere. Horrela, eskolaurrea bukatuta, Gurutzeko Alaben ikastetxera
|
joaten
hasi ziren OHO egitera. Urte askotan hala izan da; iaz, ordea, mojek ikastetxea utzi zuten, eta ikastolak hartu zuen eraikina.
|
|
|
Eta, hatsarrean osaba eta ni bakarrik
|
joaiten
hasi baginen ere, handik aitzina behin baino gehiagotan ikusi izan nuen aita bera ere eta Mattin.
|
|
|
Handik aitzina, Xiritxeren bila
|
joaiten
hasi nintzen arratsero, egun batean leku baterat eta bertzean bertzerat neramala, biak ere zaldi gainean beti, han eta hemen zeuden guardiak ene ateraldi haietarat ohi zitezen, harik eta ihesaldiko eguna iritsi zen arte.
|
|
|
Consuetudo quasi altera natura, eta hala da, zeren ohiturek eta azturek noiznahi den alda bailezakete gure izatasuna eta bigarren izatasun bat osa, lehenengoaren eta etorkikoaren estalgarri eta ahanzgarri... baina zer erranen dizut nik, baldin egoera berrirat ohitzeko denborarik ere izan ez banuen, zeren eta anaiaren nagusitasuna buru bihotzez onartzen hasia nintzen puntuan gibela egin behar izan bainuen, noiz eta anaiak muga hura eta marra hura iragan baitzuen. Eta hura izan zen, halatan, ene gibelatzearen hobenduna, ez ni, zeren, noiz eta bihurtzen baita nagusiaren nagusitasuna nagusikeria eta haren harrotasuna harrokeria, orduan akabatzen baitira menekoaren esker onak eta mirespenak, eta hala egin zuen okerrera berriro anaiarekin nuen erlazioneak, hura Villagrandeko dukearen palaziorat
|
joaiten
hasi zenean, Espainiako handikien moduak eta moldeak ikasterat.
|
|
|
Urtero oporretan herri horretara
|
joaten
hasi ginen. Bigarren urterako bizkaitar batek jatetxea ipini zuen:
|
|
|
Beste egitekorik ez daukanez, hari batzuez eta kartoiez gerrikoren bat edo beste egiten aritu da. Koldo ere eskulanak egitera
|
joaten
hasi zen lehengo astean, baina ezezkoa eman diote gaur; ezin daitekeela joan, zerrendan ez dagoelako. Karlos da joaten uzten dioten bakarra.
|
|
|
Buruntzara joan nintzen, Belkoainera, Andatzara... Trena edo autobusa hartuta inguruko herrietako mendietara ere
|
joaten
hasi nintzen gero, baina mendi txiki eta ez oso urrunetara beti: Intxurre, Otsabio, Mendikute, Illaun, Irukurutzeta, Atxolin, Azkonabieta, Gaintxipitxa, Gaztelu, Ertxin, Indamendi, Aldura, Igoin, Urdaburu, Zaburu, Urdelar...
|
|
2001
|
|
|
Eta Fronte Polisariokoek ez zekiten seguru zer gertatuko zen, gainera eurak lau katu ziren eta ez zeukaten herriko azpiegitura dena antolatzeko modurik, klandestinitatean bizi baitziren mendian. Orduan, hegoaldetik mauritaniarrak eta iparraldetik marokoarrak sartu zirenean, batetik jendea babestu beharra zegoen, bestetik gizonezkoak frontera
|
joaten
hasi ziren eta hori dena antolatu beharra zegoen, jendeak janaria behar zuen, kotxeak, gasolina... Garbi zegoen sahararrak desagertarazi egin nahi zituztela, eta guk ez genien erraztasun gehiegi eman:
|
|
|
Lau eta erdiak al dira dagoeneko. Denak etxerantz
|
zihoazela
hasi ziren orduan. Nik nuen parranda gogoarekin.
|
|
|
Baina ixteko garaia zetorren. Musika geldoa jartzen hasi ziren jendea
|
joaten
hasteko. Tango bat entzun zen.
|
|
|
Nahiz eta Tasio ez den kasik begiratzera ausartzen. A, eskerrik asko, erantzun die neskaren oinetakoei eta, zer gaineratu ez dakiela,
|
joaten
hasi da.
|
|
|
Pixkanaka, jendea
|
joaten
hasi zen. Garik alde egin zuen lehendabizi, mozkor zegoelako aitzakian, nire ustez denek ikusi zuten begi keinu nabarmen batekin agurtuz.
|
|
|
Eritegitik atera zenean eta umezurtz etxean sartu," Aitatxoren" ordenuz Sivakumar eskolara
|
joaten
hasi zen, elbarri gurditxo batean. Oso buru argia zen.
|
|
|
Jesusen Bihotzaren Anaiek zuten ikastetxera, alegia. Hara
|
joaten
hasi nintzen, bada. Gertuan genuen, izan ere, ikastetxe hori.
|
|
|
Mahaikideak altxatu eta beren tokietara
|
joaten
hasi ziren. Harrigarria iruditu zitzaidan ikustea ezen, mahaitik altxaturik ere, kokotsa esku ahurrean bermatzen segitzen zutela, eskua kokotsari itsatsia edukiko bailuten, edo haginetako min larria.
|
|
2002
|
|
|
zakurrak gizakiei jan bila hurbildu zitzaizkien. Gizakiek jan hondarrak eman eta zakurrak ondotik
|
joaten
hasi zitzaizkien.
|
|
|
Eta ez zuen hartarako lagun hoberik osaba hura baino. Ongi oroitzen dut nola gu ere –aita, ama, arreba eta laurok–, geure aitaren bidetik, aitaren anaiaren etxera
|
joaten
hasi ginen, hara Altzara, sanmartzialetan, baita nola aitak noiznahi egiten zizkigun gerrari buruzko iruzkinak ere, bazkalondoren edo afalondoren, pattar pixka batek lagundurik errazago. Esaten zigun:
|
|
|
Liskar hartatik aurrera –gure harremanen bigarren urte hartan, beraz–, gauzak hobeto
|
joaten
hasi zitzaizkigun. Nabarmenki.
|
|
|
Gero eta ilusio handiagoarekin. Eta asteburuetan mendira
|
joaten
hasi ginen. Arin eta sendo jarri nahi baitzuen, garai batean bezala.
|
|
2003
|
|
|
Asko kostata hasiko zen tunelaren bukaeran argi izpi bat ikusten, eta oraindik indar gehiago bildu behar izango zuen bere arbasoen herrira itzultzeko eta batik bat han zain zeukan bere amaren gaitzespenari aurre egin ahal izateko. Gero, maitasuna berriro ezagutu eta gauzak poliki samar
|
joaten
hasi zitzaizkionean, beste behin kolpatuko zuen bizitzak, hiesa gaixotasun gogorra ezarri zionean.
|
|
|
Horregatik erabaki nuen psikoterapia talde bat bilatzea. Bilkura batzuetara
|
joaten
hasi nintzen, eta han ezagutu nituen elkar entzute saioak eta ondoren, nazioarteko mugimendua.
|
|
|
Azkenean, Txomin! erran zion gure adiskideari, nik ba" kitt (badakit) guzurrik esaten eztozula, baina Fernando elizara
|
joaten
hasi dala sinestuteko, ikusi e" in bi" ot neure begixekaz.
|
|
|
Aldaketa handiak jazo ziran Seminario Nausiko bizimoduan Kontzilio osteko urte hareetan: alde batetik, abadegeiak Deustuko TeologiFakultadera
|
joaten
hasi jakuzan; bestetik, Derioko Seminarioan bertan bizi beharrean, han hor hemen sakabanatu ziran, talde txikietan, Bilboko eta Bilbo inguruko parrokietara. Lehenengotan, zelan edo halan jarraitu neban Seminario Nausiko ikasleei euskerea emoten, baina gehien baten Txikikoakaz jarraitu behar izan neban.
|
|
|
Ba, argi jagona. Eta orain, itaundu deustanan horrezaz, beraren etxera
|
joaten
hasiko nazala esan behar deunat. Aurrerago, beraren ama neugaz bat baletor, neure etxera eroango jonat.
|
|
|
Haur nintzelarik, sei zazpi urterekin, don Esteberen dotrinara
|
joaten
hasi nintzen, ezinbestean, eta halaxe galdetu zidan bertaratu nintzen lehen aldian:
|
|
|
Eta gure ibilerak sosegatu izateari utzi zion. Handik gutxira, denbora librean Zumarragara
|
joaten
hasiko ginen. Tolosara noizbait.
|
|
|
Hasieran, autobusez joaten zineten, hilean behin edo, Madrilen zeuden beste preso ba  tzuen senitartekoekin batera. Handik urte batzuetara, haren trasladoa gertatutakoan, amaren  Ibiza ziztrinean
|
joaten
hasi zineten, bakarrik. " Daroca ez dago urruti", esaten zizun amak.
|
|
|
Goiza lasai
|
joaten
hasi zen mutilak kafea, ogia eta gurin apur bat ekarri ostean. Lotsa apur batez ekin nion.
|
|
|
Hegazkintxo bakarra zen. Enekurin behera
|
gindoazela
hasi zen haren bonbardaketa.
|
|
2004
|
|
|
Geldiro geldiro, atzera aurreraka,
|
joaten
hasi da trena. Joaten joaten, joanez joanez, joanean joanean, badoa.
|
|
|
Gauza ageria da halere gudu zibil huts bat izan zala; eta errusitarren aldetik ez zegoela batere arriskurik askatasuna galtzeko: Svinhufvud’en gobernuak errusitar armada Suomi’tik joateko eskatu zuenean (1917 ko Abenduan, beraz),
|
joaten
hasi ziran. Izan zan ere ko gerraren eraskin edo ondorio bat.
|
|
|
Del Vallek ez zuen hartaz gehiegi pentsatu nahi, baina garbi zegoen kontu hura bere ohiko ardura eta prestutasunetik haratago
|
joaten
hasia zela. Hasieran Ipar Euskal Herriko giro lasaiegitik alde egin eta Parisko xarmaren bila joatea izan zuen pizgarri.
|
|
|
besteen bizipenak, baina –ez Bukowskyrenak, ez Henry Millerrenak berarenak, ez Saderenak, ez beste inorenak– ez zitzaizkidan aski, eta berandu gabe ulertu nuen nik neuk bilatu behar nituela neureak. Eta, horrela, egun batean irakurtzeari utzi eta, barrutik jaten ninduèn bakardadeari aurre egiteko, etxetik hurbil nuèn barra amerikano batera
|
joaten
hasi nintzen. Ordura arte ezin esan inoiz edanari emana bizi izan nintzenik –coca colari eta fantari ez bazen, aita alkoholikoaren irudia bainuen, atzeraka eragiten zidana–, baina, handik aurrera, zurrutean erortzea eta barrako neska haiekin ligatzea txanpon bereko bi aldeak bihurtu zitzaizkidan.
|
|
|
Aitona ere futbolzale amorratua zen, jakina, eta hark kutsatu zion futbolzaletasuna amonari: hainbesteraino, non amona aitonarekin Atotxara
|
joaten
hasi baitzen igande guztietan, Errealaren partidak ikustera: estadioetara joaten zirèn emakumeen kopurua eskuko hatzekin kontatzeko modukoa zèn garai haietan, hain zuzen ere.
|
|
2005
|
|
|
Gurasoek eta arrebak ez dute inoiz euskaraz egin eta aiton amonetako batzuek baino ez dakite euskara. Oporretan ordea, Bilbora
|
joaten
hasi zen Jon Mikel eta han entzuten zuen euskara. Hango lagunekin euskaraz egin nahi izaten zuen eta horretarako ikasi egin behar.
|
|
|
Adituek azaltzen dutenez, bizimodu sedentarioak, estres kronikoak, irentsitako kopuruei dagokienez okerreko dieta mediterraneoak eta janari lasterrak, eta oraindik ikertu gabeko arazo genetiko eta soziosanitarioek obesitatea eragiten dute, bai helduengan, bai haur eta gazteengan. Luis Serra Las Palmasko Unibertsitateko katedradunak eta Nutrizio Komunitarioko Espainiako Elkarteko presidenteak (SENC) uste du fenomeno hori ingurumen faktoreetan (dietak eta jarduera fisikoa) gertatzen diren aldaketengatik dela, faktore genetikoengatik baino gehiago, eta “giltzarritzat” jotzen du haurra elikadura ohitura egokietan heztea hiru urtetik aurrera, eskolara
|
joaten
hasten denean. Gainera, adituek eskatzen diete autonomia erkidegoei eskolan ekintza “serioak” garatzeko, gurasoekin, industriarekin eta sukaldaritzarekin batera, jarrerak aldatzeko eta aukerarik onenak egiteko, “gaur egun ez bezala”.
|
|
|
afari gehiago eta bazkari gutxiago, asteburuetan batez ere. Libratzen zuten orduetan, Itziar eta Mateo toaila bana besagainean hartu eta hortik zehar
|
joaten
hasi ziren neskaren autoan; afariak prestatu baino lehen itzultzen ziren, irribarretsu eta joandakoan baino beltzaranago.
|
|
|
Ikastaro bitxi bat antolatu zuten apaizaren sotoan, eta hark biziro erakarri ninduen, lehen baino sarriago
|
joaten
hasteraino. Joxe Marik, txalapartazale amorratua baitzen, perkusio tresna hura jotzen ikasteko ikastaro bat antolatu zuen.
|
|
|
Adelaren eta Julioren artekoa jakin eta gero, eskolara
|
joaten
hasi nintzelarik, zerbait eten zen nire maistraren eta bion artean; lotura berriro itsasten saiatu zen bera, eztiki, eta nik utzi egiten nion hala tratatzen, baina hainbat urtean haren ondoan sentitu nuen lilura eta estasia bat batean uxatu nituen. Ez nion, haatik, uko egin nire maistrarekiko adiskidetasunari, eta denbora galdua berreskuratzen ere saiatzen nintzen noizbehinka, esate baterako txokolate beltz zati bat eskaintzen zidanean, oroitzapen samurrak ekartzen baitzizkidan gogora, Prousti magdalenaren dastak ekartzen zizkion oihartzunen antzera.
|
|
|
Apaizaren dinamikak gazte zein zahar erakarri zituen. Gure ama ere apaizaren sotora
|
joaten
hasi zen, hortik pentsa. Gure etxean, egun batzuetan, lanetik etorritakoan, ez nuen afaririk topatzen, baina ez zidan batere axolarik, ama pozik ikusten bainuen hartan sartuta; gazteturik ikusten nuen, bizi gogoz beterik, nerabe bat bezala.
|
|
2006
|
|
|
Pilotariei, alkandora zuria, praka zuriak eta gerrikoa jartzen hasi ginen. Jendea, pilotarien senideak, partiduak ikustera
|
joaten
hasi zen: gurasoak, aitaita amama, osaba izebak... eta giroa!
|
|
|
Iritsi nintzen, probatu nuen eta kito. Azken urtean oso gutxi korritu nuen, ez nenbilen gustura, eta aukera eman zidatenez nahi banuen masajeak ematen hasteko, eskolara
|
joaten
hasi nintzen, eta ia bizikletan baino gehiago eskolan ibili nintzen. Irunen ibili nintzen astean hiru edo lau egunetan, eta ez nintzen handik asko nekiela aterako, baina hurrengo urtetik aurrera lanean hasi nintzen.
|
|
|
Desertura joaten ginelarik ez genuen igoal inor ikusten hiru hilabetez edo. Gero, udaberriro, mendietara
|
joaten
hasten ginen eta herriak ikusten genituen, eta jendea. Herri bazterrean egoten ginen, hala ere, ez herrian bertan.
|
|
|
«Baina, epaitegian eman berri didate, horra hor epailearen izenpedura» nik, «bai, baina izan daiteke faltsua» berak. Eta orduan komisariara idazkari judizialarekin
|
joaten
hasi ginen. Beste batzuetan joan, eta atxilotutako denak erakusten zizkidaten bi izan ezik.
|
|
|
Lekuonak eta Arzek adierazi zidaten hasiak zirela bilera batzuetan parte hartzen, euskal kanturako talde bat sortzeko asmoz, edo mugimendu bat agian, eta bileretara gonbidatu ninduten. Bileretara
|
joaten
hasi nintzen, beraz, Donostiako Getaria kalean. Herri Gaztedi, eliz taldeak zituen gela batzuetara, eta han ezagutu nuen pertsonalki, lehen aldiz, Lurdes Iriondo.
|
|
|
Arratsaldeko te hura bestelakoa bihurtu zen, edo arratsaldeko te hark bihurtu gintuen gu bestelakoak. Apurka apurka, ezezagunen arteko topiko eta konplimenduetatik harago
|
joaten
hasi ziren hizketaldiak; ez bizitzaren galdera esentzialei buruz hitz egiteko, ez geure aitorpen intimoak egiteko ere, baina edozertaz aritzen ginen solasean, lasai eta giro onean. Lasaitasun eta giro on horren seinale argiena zen, hasieran ordu laurden inguru iraun ohi zuen etenaldi hura luzatuz joan ginela pixkanaka, pare bat orduko hitz aspertua bihurtzeraino.
|
|
|
Hankapaloren tabernara
|
joaten
hasi ginenean pentsatu ere ez nuen egingo egunen batean bizilagunak izango ginenik. Bizitzak berak dakartzan bitxikeriak; nahiz eta, kasu honetan, etxebizitza berean kointziditzea ez izan kasualitatearen ondorio ustekabekoa, baizik eta politikaren emaitza borondatezkoa.
|
|
|
Gerra horietako batetik etorri zen William Graeme 1607 urteko gabonak inguruan, ikaratua eta eri, gorputz eta arimaz. Graemetarren jauregia izan zitzaion babesleku, baina, egoitza dotore hura ere estua eta itolarri eragilea bilakatu zitzaionean, Edinburgo hirira
|
joaten
hasi zen barrena pozoitzen zion atsekabetasunetik ihesi, eta ezinbestean entzun zituen Barbara Alleni egindako gorespenak.
|
|
|
Orduko, ene puska urriak aldatuak nituen Abaurretarrenetik dorrera; sehien bastizetatik nagusiaren ganberara. Aldaera aitatxik erranda egin nuen, Donapaleura
|
joaten
hasi nintzen aste berean. Egia ere bada atseginez hartu nuela.
|
|
|
Mendiko etxean emandako asteburu astrapalatsutik itzulitakoan, Renee UNRko liburutegira egunero
|
joaten
hasi zen. Era guztietako liburu eta entziklopediak kontsultatzera.
|
|
|
Ondo nabil irakurketa eta idazketa lantegian; ez da hori kuestioa. Bileretara
|
joaten
hasi nintzenetik gehiago disfrutatzen dut, bigarren urte honetan aurrekoan baino gehiago, egia aitortu behar badizut; horretaz hitz egin dugu jada, oker ez banago. Arazoa bestelakoa da.
|
|
|
Amaren azalpenez geroztik geometria perfekzioaren sistema iruditu zaizu. Oheak, altzariak, leihoen markoak... egiteko erabiltzen dela gaur egun urrezko zenbakia entzun zenionean amari, aitonaren zurgindegira
|
joaten
hasi zinen. Eta egurra zizelkatzen ikasi zenuen.
|
|
|
Lagun haren amak esan zidan behin, ikastea baino zerbait gehiago ere badela bizitza, eta nik irribarrez erantzun nion nire altxor bakarra nire ikasketak zirela. Etxe hartan sartu irten gehiegi izaten zen niretzat, eta liburutegira
|
joaten
hasi nintzen. Ikastea zen nire helburua.
|
|
2007
|
|
|
–Gau eskolara
|
joaten
hasi naiz aurten, argitu zuen gero?. Baina oraindik oso gutxi dakit.
|
|
|
Kostuak murrizteko, zoritxarrez, hartzen den lehen erabakia pertsonak kalera botatzea izaten baita.Pertsonengan inbertitu beharrean, makinetan inbertitzeko ohitura dugu eta gero, errazena, pertsonak kalera botatzea izan ohi da. Politika hori aplikatu dutenek, gauzak hobeto
|
joaten
hasten direnean, lehen kalera botatako jendearen beharraizan dute, eta porrot egin dute.
|
|
|
Txoperako bazter hura ez zuen arrotz. Udaberriko lehenengo beroekin batera hara
|
joaten
hasi zen, Paularen liburuak eta eskutitzak besapean harturik. Lizar multzo baten gerizpean txoko bat eginda zeukan, eta han ematen zituen orduak, herriko zaratatik urrun.
|
|
|
Nicasio unaiarena zen. Labore soroetan lan eskasa zegoen garaian gurdi abereen kargu hartzen zuen Nicasiok, eta, berotik ihesi bera ere txoperara
|
joaten
hasi zenez gero, noiz noiz hitz aspertuak egiten zituen harekin, aziendak bazkatzen zituen bitartean. Gehienetan amaren kontuak ekartzen zituen hizpidera.
|
|
2008
|
|
|
behekoan sukaldea zegoen, etxekoentzako jangela pribatua, eta egongela zabal bat, jangelatzat eta dantzalekutzat ere hartzen zutena, festa handietan; eta albo batean, kapera edo otoiztegi bat, non jauregikoek meza entzuten baitzuten egunero, markesa anderearen ama bizi izan zèn azken bost urteetan zer esanik ez, perlesia batek jota erdi paralizatuta gelditu baitzen hura? nahiz eta, ama hil bezain laster, markesa andereak ohitura hari muzin egin zion, herrixkako elizara
|
joaten
hasten zela, ateraldi hartan, bost minutukoa zuen elizarako ibilbidea zalgurdiz, arnasa bereganatuko balu bezala, amaren perlesiak utzi zizkiòn oroitzapen mikatzetatik edo ihesi; goiko solairuetan, berriz, logelak zeuden, bai etxekoentzat eta bai gonbidatuentzat ere; beheko solairuko zorua, rococoaren garaiko estiloan landutako hainbat mahai eta armairuren euskarri zena?
|
|
|
UNAI. Lana daukat. (
|
joaten
hasten da)
|
|
|
Estreinatu eta urtebetera kanoien frogatokia guztiz ondatuta zegoela jakinarazi eta konpontzea eskatu zuen kainoiginen gremioak. Gainera, badirudi armafrogatokia egin orduko, armaginak berriz Olaerreaga, Eizaga eta Azurtzara
|
joaten
hasiak zirela, eta 10 errealeko isuna indarrean jarri zen ostera ere889 Oro har, garai horretan udalaren eta armaginen arteko elkarlana nagusitu zela atzematen da, eta udala, ahal zuen mailan, armagintza suspertzen saiatu zen. Gremioek ere, armafrogatoki berriaren egokitzapenak ordaintzeko zeharkako zerga gehitzea onartu zuten, eta udalari lagundu zioten inguruko ostatuetako ardozaleen jazarpenean.
|
|
|
Lurretik begirada hautsia jaso eta soa bere begietan iltzatu nuen. Ordutik, bere esanak adi entzuteari ekin nion eta denborarekin gustura
|
joaten
hasi nintzen harekin izaten genuen goizeroko hitzordura.
|
|
|
Haren bidez, Gasteizera eraman zuten. Pixkanaka osatzen ari zen, eta frontoira
|
joaten
hasi zen berriz ere. «Pilotan denak eramaten nituen aurrean».
|
|
|
Pierre: Garai batean abentura Pirinioetara
|
joatearekin
hasten zen. Gaur egun erraza da mendira iristea, errepideak onak dira eta autoan joaten gara.
|
|
|
Bonbardino izango da. Eskolara
|
joaten
hasten denetik, bere ikasgelako
|
|
|
Txikitatik nabarmendu zara pilotan. Ez, afizionatuetan izan da hori. 19 urterekin serioago hartu nuen pilota eta gehiago entrenatzen eta gimnasiora
|
joaten
hasi nintzen. Biaizpeko nire entrenatzaile Ignacio Martirenak ere asko lagundu zidan.
|
|
|
Bestela, edifizioak hiru solairu zituen, zein baino zein dotoreago: ...bat, jangelatzat eta dantzalekutzat ere hartzen zutena, festa handietan; eta albo batean, kapera edo otoiztegi bat, non jauregikoek meza entzuten baitzuten egunero, markesa anderearen ama bizi izan zèn azken bost urteetan zer esanik ez, perlesia batek jota erdi paralizatuta gelditu baitzen hura... nahiz eta, ama hil bezain laster, markesa andereak ohitura hari muzin egin zion, herrixkako elizara
|
joaten
hasten zela, ateraldi hartan –bost minutukoa zuen elizarako ibilbidea zalgurdiz– arnasa bereganatuko balu bezala, amaren perlesiak utzi zizkiòn oroitzapen mikatzetatik edo ihesi; goiko solairuetan, berriz, logelak zeuden, bai etxekoentzat eta bai gonbidatuentzat ere; beheko solairuko zorua –rococoaren garaiko estiloan landutako hainbat mahai eta armairuren euskarri zena– Maca... Hiru solairuotan, azkenik, mila irudi geometrikoz osatutako alfonbrak zeuden, Feztik ekarriak batzuk eta Aljertik besteak, baita leihoak errematatzen zituztèn errezelak ere, mila eta bat gau koloretsuen koloreak zituztenak.
|
|
|
Harekiko bakeak eginak genituelako edo, hasieran ez genuen nahi, baina Lekunberrira itzuli ginen. Asteburuetan
|
joaten
hasi ginen, badakizu.
|
|
2009
|
|
|
Orduan deitu ziguten Asturiastik klub berria eta proba bat antolatu zutela esanez. Michelin lantegian bazen zikloturisten taldea, eta Asturiasera
|
joaten
hasi ginen. 1978an izan nintzen Asturiasko proban lehenengo aldiz, eta, ordutik, urtero urtero.
|
|
|
Nicolas Rockel jostailu asmatzaileak bere bizitzako emakumea (eta semea) ezagutu ditu, halabeharrez, Air Franceko autobus batean; elkarrekin urte batzuk eman ondoren, baina, Ingrid emazteak utzi egingo duela esaten dio, zergatik eta" maite duelako". Nicolas krisi sakonean sartzen da, gertatutakoa ulertu nahian, eta hipermerkatu batean ezagututako kutxazain batengana
|
joaten
hasten da, bertan erositako edozeren aitzakiarekin. Neska hori, Cesar, Irakeko kurdua da, bere tesia amaitzera Parisera joana.
|
|
|
Dena den, susmoa daukat eski alpinoa kirol" pijoa" izan zela... euskaldunok Luz era" masiboki"
|
joaten
hasi ginen arte!
|
|
|
Behin Sanzek bere agintaldia bukatutakoan, Barcina lehiatuko da hauteskundeetan; egia da eskuina zatikatua joanen dela eta, PPrekin batera
|
joaten
hasi arte, UPNk gaur egun baino aunitzez ere boto gutxiago biltzen zituela. Orain ikuskizun dago.
|
|
|
Hala ere, badirudi denboraren joanean, ohitura hori desagertu baino hamarkada gutxi lehenago, aldaketa batzuk gertatu zirela. Gurutzeduna aurrogiaren aurretik
|
joaten
hasi zen segizioetan.
|
|
|
Denda horretan kandela gorritxo batzuk erosten ei zituzten. Gero Mungian zabaldu ei zuten antzeko jeneroa saltzen zuen denda bat, eta hara
|
joaten
hasi ziren jatabearrak.
|
|
|
Etxean laguntzetik aldea etxetik kanpora beharrean
|
joaten
hastea ere, praka luzeak janzteko sasoiaren seinale zen mutilentzat. Herri basoetara beharrean joatea, itsasora, hirira edo aldea etxe oparoren batera morroi edo neskame joatea, eta XX. mendearen bigarren erditik, industriara lan bila joatea; horiek izan dira umezarotik gaztezarorako pausoa adierazi duten jazoera batzuk.
|
|
|
Udazkenean, lurra nabarmen hoztu da, pilatutako beroaren zati handia galdu egin du, eta Indiako ozeanoak hobeto gorde du. Beraz, gauean hondartzan gertatzen den bezala, haizea aldatzen da, eta hegoaldera
|
joaten
hasten da, fresko baina lehor; euriteak apurka apurka desagertzen dira. Hori bai, ibilbidea kontrakoa da:
|
|
|
Bere ikasketak ez ziren behar bezain ongi joan eta bere amak keinua okertzen zuen motxila hartuta ikusten zuen bakoitzean. Markus, hamazortzi urte betetzean, psikoanalistarengana
|
joaten
hasi zen, haurtzaroan Disney Worldera eginiko bidaiaren ondorioak saihestu nahian. Eta nik gero eta atseginago ditut gaztelurik gabeko hiriak.
|
|
|
Itxaropena zuen maisuek erakutsiko ziotela bide zuzena. Aldi berean, mendira
|
joaten
hasi zen, azken hilabeteetako presioaz libratzeko; asteburuetan hasieran, baina laster baita astegunetan ere. Anak lanegunetako txango haiek begi onez ikusten ez zituela susmatuz, igandeetan elkarrekin joateko erraten zion, mendian ezer txarrik ez zegoela ikus zezan.
|
|
|
baita, zentzu batean, kutsatu gabekoa ere, gaitzak kutsatutako izakia da gizakia, definizioz?, nahiz eta giroari zeriòn kiratsak, boterekeria eta beldurra nahastuta dabiltzan lurretan nonahiko landarea da zaborrarena? guztiak kutsatzen zituen, batzuk gehiago eta beste batzuk gutxiago, hain zen jende hura manipulagarria eta erabilerraza; haiek izaten ziren, beraz, Domingoren arnasgune bakarrak, orduan bereganatzen baitzuen probetxuzko zerbait egiten ari zelako sentipena, zeren eta gero, teniente batek ematen zuèn elektrikzitate ikastarora
|
joaten
hasi zenean, ikasleen artean sarjentua topatu baitzuen, bere zoritxarrerako: esan nahi baita Domingok nekez jarrai zitzakeela eskola haiek behar bezala, sarjentuaren presentzia hutsak arreta desbideratzen baitzion, gizon hura itzal bat balitz bezala eta arantza bat Domingok bere baitatik ezin kendu zuena; goizetik, beraz, Domingok sarjentuaren erasoak eta oilarkeriak pairatu behar zituen, baina arratsaldeetakoa ez zen askoz hobea, sarjentuaren presentzia ur tanta bat bezalakoa baitzen, Domingoren buru gainera erori orduko berritzen zena, berriro erortzeko puntu berean, berriro eta berriro, burua zulatu arte, tortura etengabean.
|
|
|
Regina eta Maria Bibiana, hasieran, elkarrekin joaten ziren sendategira, baina ohartu zirenean, bizpahiru egunetan elkarrekin bertaratu ondoren, eraginkorragoa zela goiz arratsaldeak banatzea, halaxe
|
joaten
hasi ziren, goizetan Maria Bibiana eta arratsaldeetan Regina, alderantziz ere bai, noizean behin; Reginak, ama zen neurrian, oilaloka bat ere bazen, egoerak oilalokago bihurtzen zuena, guztia jakin nahi izaten zuen, egun bakoitzean zer zuten gosaltzeko, zer bazkaltzeko eta zer afaltzeko; paseoren bat izango ote zuten, edo bainu edo garbiketa bereziren bat?
|
|
|
edo betetzen jarraitzeari, hobeto, zeren bere Frantziako egonaldian ez baitzuen besterik egin, zeregin haietan Henri Quessenet lagun eta gidari zuela. Hiriburuan bazegoen gimnasio bat, eta hara
|
joaten
hasi zen igandeetan, goizean goiz meza entzun ondoren, jakina?, boxeoa praktikatzera. Teofilo Maria, baina, gazte kementsua zen:
|
|
|
–Zorionez, Donapaleun kokatu ginenez geroztik, Graziana afarira
|
joaten
hasia zen berriz gurekin, mezak eta apezak utzita. Ez zuan inorendako doterik hoberena, baina Etxeberrik biarnesa ekarri zian, bertzenaz.
|
|
|
Arantzazuko Apaiztegian teologia irakasle hiru urte zeramatzanean gerturatu zen Villasante Euskaltzaindira, 1950 urte inguruan. Anjeles Sorazuren erlijio biziari buruzko tesia argitaratzeko bidean zuela-eta Bilbora moldiztegira probak zuzentzera
|
joaten
hasi zenean, Federiko Krutwigen Euskaltzaindirako sarrera hitzaldiaren berri izan zuen, gaia erakargarria egin zitzaion, kulturako hitzak nola erabili euskaraz, eta zuzenean Krutwigengana jo zuen.
|
|
|
|
Joaten
hasi...
|
|
|
NAROA
|
joaten
hasten da.
|
|
|
ALIZIA gora igotzen da. KANDIDO barrarantz
|
joaten
hasten da. Sukalde parean dagoela, oihu egiten du.
|
|
|
IKERNE
|
joaten
hasten da, baina biratu egiten da.
|
|
|
LUKAS ek paperak hartzen ditu eta
|
joaten
hasten da, baina gero biratu egiten da.
|
|
|
LEO altxa, poltsa hartu eta
|
joaten
hasten da.
|
|
|
ITXASO k barre egiten du eta
|
joaten
hasten da.
|
|
|
IKERNE
|
joaten
hasten da.
|
|
|
LUKAS sofarantz
|
joaten
hasten da eta OLGA k ate ondoan segitzen du.
|
|
|
Haurtzaroko lehenengo eskola urteak, herrian hasi berria zen Escuela Vasca izenekoan egin zituen. Baina han neskak eta mutilak baitziren, bere anaiak joaten ziren herriko HH del Sagrado Corazón ikastetxean nahiago zuela eta hara
|
joaten
hasi zen. Eta ondoren, herriko Eskolapioetara, batxilergoa egiten hasteko.
|
|
|
ondorioak hasierabatean minimoak dira baina gaixotasuna progresiboa da. Isurketak gehitu egitendira eta osasuna okerrera
|
joaten
hasiko da. Espermaren kalitatearen murrizketagertatuko da, ernalketarako baliogabea izatera helduz.
|
|
|
Etxean lanean, eta eskolan Xoxokan ibili nintzen hamaika urte arte. Orduan, ilunabarretan klase partikularretara
|
joaten
hasi nintzen, beste hamar bat umerekin batera. Euskaraz ez zekien Pepita Campos maistrarekin, guk erdaraz ez genekien, eta sí besterik ez genion erantzuten haren galderei.
|
|
|
Istripua garrantzitsua izan arren, ez da filmaren ardatza. Familiaren desegituraketa da filmaren leit motiv a. Familia erabat baldintzatuko du gertaera horrek, eta amildegian behera
|
joaten
hasiko da senideen arteko komunikazioa. Ez ikusi, ez entzun, ez hitz egin.
|
|
|
Aspaldi hasi zen horretan: agintea hartu ahal izateko PPrekin bat egin, horretarako Aizpun zaharra baztertu behar bazuen ere; Juan Cruz Alliri aginte makila kendu, txapela buruan Nafarroa Oinez era sarriegi
|
joaten
hasi zenean; PPrekin atzera hautsi, aliatu estrategikoa PSN zela erabaki zuenean hots egingo die berriro Barcinak, beharrik baldin badu; Allirekin berriro adiskidetu, behar izan zuenean; eta plazer handiz ostikoa eman haren oinordekoei, PSNren laguntasuna ziurtatua duenean.
|
|
|
Teofilo Mariak, Frantziatik itzuli ez beste ekin zion Juvenalen maxima –mens sana in corpore sano– betetzeari... edo betetzen jarraitzeari, hobeto, zeren bere Frantziako egonaldian ez baitzuen besterik egin, zeregin haietan Henri Quessenet lagun eta gidari zuela. Hiriburuan bazegoen gimnasio bat, eta hara
|
joaten
hasi zen igandeetan –goizean goiz meza entzun ondoren, jakina–, boxeoa praktikatzera. Teofilo Maria, baina, gazte kementsua zen:
|
|
|
Regina eta Maria Bibiana, hasieran, elkarrekin joaten ziren sendategira, baina ohartu zirenean, bizpahiru egunetan elkarrekin bertaratu ondoren, eraginkorragoa zela goiz arratsaldeak banatzea, halaxe
|
joaten
hasi ziren, goizetan Maria Bibiana eta arratsaldeetan Regina, alderantziz ere bai, noizean behin; Reginak –ama zen neurrian, oilaloka bat ere bazen, egoerak oilalokago bihurtzen zuena– guztia jakin nahi izaten zuen –egun bakoitzean zer zuten gosaltzeko, zer bazkaltzeko eta zer afaltzeko; paseoren bat izango ote zuten, edo bainu edo garbiketa bereziren bat– eta guztia gainbegir... bazterrak ere nahasten zituen, noiz edo noiz...; gainera, beti lanpetuta zebilèn sendategiko zuzendariarekin ere –Gibelalde doktorearekin– egoten ahalegintzen zen, eguraldiari buruz edo beste zernahiri buruz bi hitz egiteko besterik ez bazen ere, hitz egiten zutena hitz egiten ez zutenaz hitz egiteko aitzakia hutsa balitz bezala, Regina halako zerbait ere esaten ari baitzitzaion, ausaz, halakoetan:
|
|
|
Sentimenduen basamortu hartan sasiak ziren arren nagusi, arrosa gutxi batzuk ere biltzen zituen, arratsaldeetan soldadu analfabetoei –ugariak garai hartan– irakurtzen eta idazten irakasten zienean batez ere, haietako batzuk lagun on egiten zituela: ...durra nahastuta dabiltzan lurretan nonahiko landarea da zaborrarena– guztiak kutsatzen zituen, batzuk gehiago eta beste batzuk gutxiago, hain zen jende hura manipulagarria eta erabilerraza; haiek izaten ziren, beraz, Domingoren arnasgune bakarrak, orduan bereganatzen baitzuen probetxuzko zerbait egiten ari zelako sentipena, zeren eta gero, teniente batek ematen zuèn elektrikzitate ikastarora
|
joaten
hasi zenean, ikasleen artean sarjentua topatu baitzuen, bere zoritxarrerako: esan nahi baita Domingok nekez jarrai zitzakeela eskola haiek behar bezala, sarjentuaren presentzia hutsak arreta desbideratzen baitzion, gizon hura itzal bat balitz bezala eta arantza bat Domingok bere baitatik ezin kendu zuena; goizetik, beraz, Domingok sarjentuaren erasoak eta oilarkeriak pairatu behar zituen, baina arratsaldeetakoa ez zen askoz hobea, sarjentuaren presentzia ur tanta bat bezalakoa baitzen, Domingoren buru gainera erori orduko berritzen zena, berriro erortzeko puntu berean, berriro eta berriro, burua zulatu arte, tortura etengabean.
|