|
2022
|
|
|
Jaten dugun edo jaten di tugun jeneroak tuper barruan badaramatzagu, tuperrekoa da jaten duguna.
|
Hau
da, tuper izenari KO atzizkiaz erantsita.
|
|
|
" Sagarrondoai xerto ona eman diogu", jaso zuen Mariano Izetak Baztango hiz keratik. Eta Axularrek aspaldi beste
|
hau
utzi zigun idatzirik: " Bekhatu tik sortzen eta heldu diren xertoak, landareak, fruituak eta ondoreak baitira" (Gero).
|
|
|
Amaitzeko hauxe esan dezadan. Urteberri egunaz hasiera ematen dion egun horrek ezarri dio lehenengo hil
|
honi
ere izena: urtarril izenaren azpian [urte+ berri+ hil] dugu.
|
|
|
Eta berdin gertatu da urtats izenaz ere. Haren gainean eraiki izan du ekialdeko euskarak urtatsil izena, urtearen lehen hilabete
|
honentzat
: [urte+ hats+ hil].
|
|
|
—Estatu Batuetako gizartearen dibertsitatea aipatu zuten lehengo batean lagun batzuek. Gizartea anitza dela esan ohi da askotan,
|
hau
da, gizartearen aniztasunaz hitz egin dezakegu. Baina guztiok dakigu anitz hitzak asko adierazten duela oro har.
|
|
|
Eta anitzen gramatika kategoriari buruz ari garela, kantitate adberbioa ere bada, Xalbadorren bertso hauetan bezala: " Oi en tzule maitea,/ otoi barkamendu,/ ez badut bozkarioz/ kantaldi
|
hau
on du! / Jostetako gogoa/ dautate kendu,/ aunitz maite duenak/ aunitz so fritzen du".
|
|
|
Oro har, onartzen duen mugatzaile nagusia pluralekoa da, anitzak: anitzak direla; hainbat, hainbeste direla
|
hau
edo hori egiten dutenak adierazteko. Esango bagenu bezala, askoak.
|
|
|
Askotariko dela-eta, hari harira datorkigu, Koldo Mitxelenak hizlauzko idatzietan dakarren hurrengo esaldi
|
hau
: " Ez dago inolazko bitasunik zerbaiten alde(...) ari direnen artean, askotariko aniztasuna baizik" (MEIG, VII, 162).
|
|
|
Era guztietako jendea bizi dela Ameriketan. Bigarren
|
hau
aurre koa baino markatuagoa da berez, baina dibertsitatearen orokortasuna eta neutro izaera hobeto islatzen ditu beharbada, era askotakoa dela esanda baino. Era askotako jendea dagoela munduan esaten denean, den denak ez direla onak ere azpitik adierazi ohi da.
|
|
|
Bitxia da Mogel idazleak, senti hitza ez ezik, usain izena ere uztarri lagun hartzen duela, eta behin gutxienez egun usaina darabil bere elkarrizketa jardunetan: " –Nos jagi zinian bada zeu?", galdegin dio barberuak Peru nekazariari, eta
|
honek
erantzun: " –Goizabar edo egun usainagaz batera".
|
|
|
—Negu gogorraren trazak —elur, izotz eta bisutsa— aldendu ahala, goizaren lehen argiprintzak nolakoak diren, halako eguraldiaren iragarpena dakartela esan ohi da. Hala, argi urratzea gorri kolorez tindatua ageri zaigu maiztxo sasoi
|
honetan
. Eta zein da horren iragarpena?
|
|
|
Ez diot adierazgarritasun garbirik ikusten soilik adberbio horrekin, eta gutxiago mezu nagusiaren aurretik dela.
|
Hau
bazter utzita, besteei helduko diet.
|
|
|
Baina bizidunen mundu
|
honetan
, abereei erreparatzen badiegu, oin hitz ho ri sarri eme sexukoa izan ohi da. Hegaztietan oiloa dugu oina, eta oilarra eratorria.
|
|
|
Baina errege etxea erabilita ere, ez genuke hutsik egingo, zeren izen neutro tzat erabil daiteke kasu
|
honetan
errege. Alemanierazko prentsan zalaparta ho nen gorabeheran erreginaren etxe hori izendatzeko Königshaus irakurri dut be hin eta berriro, eta ez* Königinshaus.
|
|
|
Malgutasun horrezaz baliatuz, esan daiteke baita, Charles, Isabel erregi naren semea, eta errege izateko bidean ei dagoena, erregina semea dugula, baina aldiz
|
honen
bi semeak, William eta Harry, gaurkoz ez dira errege seme, ez erregina seme, printze seme soilak baizik.
|
|
|
dihardu, ziharduen adizkiekin.
|
Hau
da: elurra edo euria dihardu, edota izena estalita, badihardu, baziharduen.
|
|
|
elurrari dirautso, edo badirautso soilik, Aramaio aldean esaten den bezala. Urdaibai aldean erauntsi
|
honen
aldaera bat erabili izan da, galdu aginean badago ere, inotsi; hau ere adizki trinkoaz. Adineko hiztunek badakite oraindik esaten, elurragatik dela, euriagatik dela, [binotso], era landuan badinotso, baina eguraldi izena sartuz gero, elurrari edo euriari dinotso; edo elurrari edo euriari dirautso.
|
|
|
elurrari dirautso, edo badirautso soilik, Aramaio aldean esaten den bezala. Urdaibai aldean erauntsi honen aldaera bat erabili izan da, galdu aginean badago ere, inotsi;
|
hau
ere adizki trinkoaz. Adineko hiztunek badakite oraindik esaten, elurragatik dela, euriagatik dela, [binotso], era landuan badinotso, baina eguraldi izena sartuz gero, elurrari edo euriari dinotso; edo elurrari edo euriari dirautso.
|
|
|
Badugu oraindik beste aditz bat ere eguraldi kontuan, ekarri,
|
hau
ere adizki trinkoaz, dakar, etortzekoa den eguraldiaren iragarpen gisa sarri darabilguna: elurra dakar, euria dakar, hotz dakar.
|
|
|
—Gazteen artean behin eta berriz entzuten den aditza: " Flipatu egiten dut"," Ez flipa!"...,
|
hau
edo hori entzunda edo ikusita. Onartzekoa dela, uste duzu, flipatu euskaraz?
|
|
|
" FLIPATU, FLIPA, FLIPATZEN du ad. (nor osagarririk gabe). Heg. Beh. ‘Zerbaitekin txunditurik edo miretsirik geratu’ Flipatu egin dut behiak ikustean bazter tropikal
|
honetan
. Ikusiko duzu, flipatu egingo duzue nire soinekoarekin!".
|
|
|
Ingelesean du etorkia hitz
|
honek
," flip out", eta RAEk ere anglizismotzat aitortzen du. Ez dezagun ahantz ingelesez ere hitz arrunt edo lagunartekotzat ezagutua dela.
|
|
|
Eta ez* flipatzen naiz gisa.
|
Hau
da, zuk flipatzen duzu, baina ez dago zer edo nor bat flipatze horren argumentu osagarritzat. Objektu zuzen gabeko aditz deponente gisa onartu da euskaraz flipatu, mailegu gisa gaztelaniatik sartu diren beste batzuen antzera.
|
|
|
Baina estiloaren aldetik hobeto leudeke gure iritziz flipaturik egon, flipatuta egon edo flipaturik utzi ereduko aditz lokuzioak, mailegu aditz
|
honen
joko irregularra saihesteko, eta flipatzen dut esan ordez, holakook esatea kasurako: flipaturik nago, flipatuta nago edota flipaturik utzi nauzu.
|
|
|
Euskal hiztunen gazte adineko jendearen artean irabazi duela arrakasta nabarmena, aldi batez super, hiper, mega bezalako graduatzaileek hartu zuten bezala. Baina iritzia daukat, elai e naren antzera, etorri eta joan egingo duela aditz
|
honek
; ez duela luzaroegi iraungo euskara biziaren alorrean.
|
|
|
—Aho mihinera lehenengo datorkidana, ausart hitzaren haritik, ausartegi konparatzaile gehiegizkoa da, batez ere G. Arestiren" Egun da Santimamiña" kantuaren koplaz akordaturik: " Esaten dizut egia,
|
hau
ez da usategia, erroi artean izan nintzaden, benetan ausartegia".
|
|
|
Hari berari tenk eginez, ozar Iparralde eta Nafarroako adjektibo zaharrak ere balioko liguke, hitz
|
honek
egiazki biltzen baititu giza joera txarre nak bere baitan. Lesakako gutun zahar batean, urliarengatik esaten den legez:
|
|
|
Edota ozarregia denarena, ozartasuna. Agian bigarren
|
hau
" temeritate" jarrera horri hobeto egokitzen zaiola esango nuke. Hitz gutxi erabilia izan arren gaur egun, agian horrexek ema ten dio adiera berezi horrentzat gune egoki bat.
|
|
|
–Zagita bat eben daukat;/ azarri ez nax tiraetan".
|
Hau
da: ‘ez naiz ausartzen jaurtikitzen’.
|
|
|
Dena den, hasi aditza dugu beharbada neutro eta orokorrena berri adjek tiboaz elkartzeko adiera
|
honetarako
. Hala esaten da:
|
|
|
E. Erkiagak ongi egokitu zuen irakaskuntza girora hitz
|
hau
: " Eskola nagusi honetara[...] era askotako ikasleak dabe jokera.
|
|
|
E. Erkiagak ongi egokitu zuen irakaskuntza girora hitz hau: " Eskola nagusi
|
honetara
[...] era askotako ikasleak dabe jokera. Gazteak batzuk, beste batzuk areago, asi barriak, isil samar egoten dakienak" (Arranegi).
|
|
|
Nolanahi ere, hitz berria dugu
|
hau
, eta beste hizkuntza nagusietan ere bai. Ingelesez" governance" eta" co gobernance", alemanez berdin; frantsesez" gou vernance" eta" co gouvernance", eta gaztelaniaz ere" gobernanza", eta are berriagoa" cogobernanza".
|
|
|
Kogobernantza, munduko gobernu multipolar
|
honetan
elkar aditzea eta elkarrekin gobernubidea adostea adierazteko fundaturiko hitza. coaurrizkia latineko" cum" preposiziotik eratorria da: beste bat edo batzuekin batera edo kidetasunean adierazteko.
|
|
|
Bata, europar hizkuntza nagusien bideari jarraitzea: COaurrizkiaz (marratxoaz hizkuntza nagusietan, ez gaztelaniaz),
|
hau
da, kogobernantza. Mailegua osorik geuregandu.
|
|
|
Bigarrena, garbiagoa nolabait esateko, atze osagai gisa kide hitzera jotzea. Baina kasu
|
honetan
zailtasuntxoak sortzen dizkigu horrek. Gaztelaniaz esaten diren" cogobierno" eta" cogobernar" adierazteko egokiak izan daitez ke:
|
|
|
—Mugakide diren herrietara joatea zilegi da Euskal Autonomia Erkidegoan, epidemiaren arintze aldi
|
honen
lehen fasean, baina ez urrunago. Herri bat beste herri baten mugakide dela esateko, zer hitz darabilgu, horrezaz gainera?
|
|
|
—Sanchez presidentea, alarma egoeraren beste luzapen bat, hilabetekoa, eskatzekoa da Kongresoan.
|
Hau
da, alarmaren epea luzatzea.
|
|
|
Mailegu zuzena, zesioa egin, bitxi eta bakan gertatzen da kasu
|
honetan
. Zertara jo?
|
|
|
Badugu beste aukera bat, pixka bat behartuta bada ere: hobendu aditzari adiera
|
hau
onartzea. Hoben egitea da, pisuaren astunez okertzea edo makurtzea.
|
|
|
Euskaldunok ere badugu hitz bat, sakon sustraitua eta zabal erabilia, esan gura
|
honetarako
: etorria, singularrez.
|
|
|
—Irakaskuntza maila guztietan eskolak amaitzen doaz pixkanaka. Baina hurrengo ikasturtea ri begira ere izango du itzala izurri
|
honek
. Eztabaida hortxe dago, eskolak nola eman eta hartu behar diren:
|
|
|
zuzeneko ira kaskuntza.
|
Hau
ere zuzentzat daukat. Hala ere nahiago nuke:
|
|
|
Toribio Etxebarria eibartarrak aspaldi utzi zigun idatzirik herri berbetatik jasoriko esaldi
|
hau
: " Arnastutzen dogun aizia be, Jaunari zor deutsagu".
|
|
|
Bestetik, esangura desberdinak biltzen ditu arnasa hartu lokuzio
|
honek
. Ez bakarrik haize ona edo haize freskoa hartzen dugula esateko.
|
|
|
Lizardik idatzi zuen bezala: " Begiak itxi zaizkit,/ burutzar
|
hau
mo teldu...,/ arnasa bakandu...".
|
|
|
·
|
Hau
ere esan dezakegu: pandemia zoritxarreko hau dela gure gizartean giza-talde asko arnasa esturik egon direla, biziko, ez biziko.
|
|
|
· Hau ere esan dezakegu: pandemia zoritxarreko
|
hau
dela gure gizartean giza-talde asko arnasa esturik egon direla, biziko, ez biziko. Eta leuntzeedo arintze fasean sartu garenean, gizartea arnasberritzen hasi dela.
|
|
|
—Koronabirusa mutatzen ari da, eta hasiera hartako birus tipoen enborretik," cepa" berriak, lehenengokoez bestelakoak erne dira. " Cepa" hitza mahasti eta mahatsondoen munduan ezaguna da, baina orain birus
|
honen
garapenak irudi hori beregandu du. Zein izan daiteke euskaraz horren ordain egokia?
|
|
|
Mahatsondoen aihenak, fruitu arbolen eta beste arbolen fruitu hasikinak agerira datozenean ere, ernamuinean direla esan ohi da. COVID izurri
|
honetan
bezala... Guztiz kontrolpean dagoela-eta lasaitzen garenean, hara non, jende pilatze kontrolik gabeko baten erruz, ernamuintzen den usterik gutxien genuen lekuan.
|
|
|
Sartaldeko euskaran bada beste hitz bat, lehenago nekazari gizartean asko erabilia eta entzuna zena: alogereko;
|
hau
da, alogerean, alogeraren truke, lan egi ten zuena. Kontzeptua guztiz hurbila da:
|
|
|
Esan dai teke, edo aldirakoak, edo aldi baterakoak.
|
Hau
da: aldi baterako langileak, aldi baterako kontratupekoak; eta aldi baterako lana.
|
|
|
" Zu eta ni, maskara beti musuetan (jantzita) dugula gabiltza". Bigarren aukera
|
hau
ere zuzena da.
|
|
|
Zuzeneko itzulpenak, kalko errazak izan ohi dira. Beste ahalegin
|
hau
, ordea, hobea izaten da: euskaraz ari garenean, no la esaten dugu mezu hori bera?
|
|
|
heldu den igandean, heldu den ortziralean, baina beste egitura batzuez ere baliatzen dira hiztunak: hurbilen ortziralean edo daugin igandean, azkenengo
|
hau
zahar kutsukoa gehiagokoa.
|
|
|
Hurrengo astean diogunean, aurreko aste baten hu rrengoaz ari gara. Baina datorren astean diogunean, aldiz, oraingo, hitz egiten ari garen aste
|
honen
hurrengoa aipatu gura dugu.
|
|
|
—Hegoaldeko hizkeretan erabiliena hurrengo dela esango nuke, aukeran hurren ere dugula, eta Iparraldean, batez ere, geroko. Hurrengo urteeetan da singularreko dat orren urtean delakoaren pluraleko ordain naturala;
|
hau
da, hemendik aurre rako urteetan. Pluralean ez dugu egiten singularrean ohi dugun datorren | hurrengo partiketa.
|
|
|
Esan dezakegu: gainera datozen arazoak,
|
honez
aurrera datozen la nak, ondoren datozen zereginak... Esan daiteke:
|
|
|
Gaztelaniaz" salvaguarda" hautatu da adiera
|
honentzat
. Berez bestelako esanahia du" salvaguarda" hitzak:
|
|
|
salbuespen egoera baten antzeko babespe, zainpe, aterpe, estalpe edo horrelako zerbait. Eta ulergarriago egiten da hitz
|
honen bidez
Irl an darako berezitasun proposamena.
|
|
|
Brexitaren ondorioz, Irlanda barruan, Iparraren eta Hegoaren artean, muga gogorrik ez egotea da" backstop" horrek adierazten duena, aldi jakin batean behintzat;
|
hau
da, hori bermatuko duen asegurua edo da" backstop" izenez deiturikoa. Hots, merkataritzaeta segurtasun gaietan, Irlanda bien artean, Ipar Irlanda eta Irlandako Errepublikaren artean, muga zorrotzik ez ezartzea.
|
|
|
Kontua da, gaur egun, ahoz darabilgun estiloari gehiago erreparatzen hasita gaudela, bal io handiagoa ematen, hori ere euskararen harrobitzat hartuta gaudelako. Joe ra
|
hau
albiste ona da neure ustez, zeren azken batean ezpainetan darabilguna da bizi dugun hizkuntza, eta berdin dio euskara, gaztelania edo galego hiz kuntza izan.
|
|
|
—Lehenago ere ezagutu dut nik, euskarak bere barruan zaharberritze fenomeno
|
hau
izatea. Iharri edo jaurri aditz berezia da, ‘isuri’ esan nahi duena:
|
|
|
Baina informatika munduan finkatu den kontzeptua da, gaztelaniaz" bre cha digital" deritzana. Horrexetarako berrerabili da hitz zahar
|
hau
, arra kala digitala, eta indarra hartu du.
|
|
|
Esakuntza baten hitzak dira: " Egun bakotxak bere atazea";
|
hau
da, gaztelaniaz: " Cada día su afán".
|
|
|
Bata, hotz hitzaren ardatzean, hoztasuna proposa daiteke, TASUN atzizki neutroaz; eta hitz oin beraz baliaturik, hozkeria ere bidera daiteke;
|
hau
markatua, eta aurrekoa bezain gustuko dudana: " Herritarrengan hoztasuna eragin duela hauteskunde kontu honek".
|
|
|
Bata, hotz hitzaren ardatzean, hoztasuna proposa daiteke, TASUN atzizki neutroaz; eta hitz oin beraz baliaturik, hozkeria ere bidera daiteke; hau markatua, eta aurrekoa bezain gustuko dudana: " Herritarrengan hoztasuna eragin duela hauteskunde kontu
|
honek
".
|
|
|
Jendeak halako gaitzeste sentsazioa hartzen dion zerbait dela adierazteko. Plazido Mujikaren gaztelania euskara hiztegi nagusian ageri da hitz
|
hau
, (AN) markaz.
|
|
|
unzufrieden adjektibotik, Unzufriedenheit. Nahiz hitz
|
hau
‘nahigabea, atsekabea’ adieraz ere erabiltzen den.
|
|
|
Euskara hiztegietan hitz
|
honi
eman zaizkion ordainak, ia guztiak, ez datoz bat hemen adierazi nahi den kontzeptuaz.
|
|
|
Jesus Antonio Etxezarraga idazle eta kazetariak, desafekzioa dela-eta, anekdota
|
hau
kontatu dit: elizan, atzeko jarlekuan jesartzen ziren fede gutxikoei," horreek hotz klasekoak dozak" esaten zitzaiela Zeanurin.
|
|
|
Batetik, zenbaki bat gutxi gorabehera emateko: Berrogeita ha mar urteren ingurumena;
|
hau
da, gutxi gorabehera berrogeita hamar urte ditu. Eta bestetik, paraje, lurralde edo espazioa adierazteko, inguruak:
|
|
|
darrai. Era
|
honetako
inguruneetan erabiltzen dugu: lanean darrai, aurrera darrai...
|
|
|
Darrai adizkia gaur egun ere irakurtzen da idatziz noizbehinka; ahoz, al diz, ez hainbeste entzuten. Aspaldi ez dela egunkari batean irakurria dut esaldi barregarri
|
hau
: " Ba sauri zurrumurruen kontra lanean darrai".
|
|
|
—Eta errematean, zuk esaldi batean sententzia emateko galdetuko dizugu ondo asmatu ote dugun aste
|
honetan
" impertinente" hitza itzultzen... Josu Erkoreka politikariak esan zuen ezen, Puigdemontek 155 artikulua eta Euskadiko iragana lotuz egin zituen adierazpenak" desafortunadas e impertinentes" izan zirela.
|
|
|
Ho rixe da funtsean zauskada, baina adierazkortasun handiagoko si nonimoa du gu bihotz hitzarekin elkartuta.
|
Honen
adibidea: " Bihotz zauskada egin dit zure bo za entzuteak, Maite".
|
|
|
Egin aditzetik berregite sor daiteke, baina hitz horrek badu bere aparteko esanahia. Ekin aditzetik berrekite eraiki daiteke, eta hitz
|
honek
ez du beste esanahi finkaturik, beraz balio digu. Hirugarren aditz bat ointzat hartuz ge ro, huts egin, huts egite daukagu, eta horretatik berrutsegite ere bultza daiteke (nahiz eta huts egite ere, gaitzespen markadun izena dugun).
|
|
|
—Aditz partizipioari agatik eransten diogunean, eginagatik, esanagatik, emanaga tik, ikusiagatik..., gaur egun batez ere balio kontseziboa adierazten dugu,
|
hau
da, egin arren, esan arren, eman arren, ikusi arren marken bidez adierazten du gun berbera. " Sugea hilagatik, sugakumeak bizi", dio atsotitz zahar batek; gaz telaniaz:
|
|
|
Euskal hizkuntzak, aditz edo aditz multzo kategoriako hitz gehiago ditugu esanahi horrentzat, izen abstraktuak baino;
|
hau
da, ‘posturear’ adie raztekoak gehiago, ‘postureo’ adieraztekoak baino.
|
|
|
Orixeren beste adi bide bat: " Deabruak ere alako eragiñak itxuratu nai izaten ditu aingeru antzean argialdi
|
ontan
" (Or., Quiton arrebarekin, 174).
|
|
|
" Igaz iza nagatik urte eskastxua,/ hamaikatxori dio zabaldu eskua" (Ama Euskeria). Eta Aran tzazuko Egutegian ere, 1957 urtean,
|
hau
azaldu zen: " Bariku baten, aragi izte egu na izanagaitik, txuleta eder bat jan eban"().
|
|
|
Baina gaurko kontzeptualizazio modernoan, gaztelaniazko" brecha di gital" delakoaren ordain gisa arrakala digitala bultzatu da.
|
Hau
da, zaharra eta erabilera mugatukoa den hitz bati bizi berria eman zaio, kontzeptu mo derno bat adierazteko.
|
|
|
Hausnarrean ibili natzaio puntu
|
honi
, eta pintatu aditz maileguaz baliatzekotan, iruditu zait ondo esana litekeela, pintatuak azaldu direla San Frantzis ko auzoan. Aditz partizipioaz eraikiak dira beste izen asko eta asko eus karaz:
|
|
|
Niri neuri aiutuagoa eta politagoa begitantzen zait hesia adierazgune
|
honetan
, lokarri izena baino.
|
|
|
Alemana bere bidetik dabil: " Bericht",
|
hau
da, txostena, kontaerari, eta" Beri chters tatter" egileari.
|
|
|
Kontakizun bera izan dai teke aukera bat. Baina badugu beste aukera
|
hau
ere: kontaera.
|
|
|
Izen adjektiboen segida
|
hau
, batzuetan berez berez dator, aditz partizipioa adjektibo modura erabilita: abiadura kontrolatua, gune zaindua, ibilaldi neurtua.
|
|
|
irristakor edo bi dezorua laban esanda?
|
Hau
da, nola dagoen, irristakor dago, laban dago.
|
|
|
eguzkiari agurra egin, edo eguzkiari aupada bat egin edo eguzkiari topa egin, edo beste halakoren bat. Inguruko hizkuntza nagusietan ere kide hurbilak ditu esapide
|
honek
: " fai re un toast au soleil" (fr.)," make a toast in the sun" (ingl.)," machen einen Tosta auf die Sonne" (al.).
|
|
|
Berez ez gaude ordain zuzen baten aurrean, antzeko zerbaiten aurrean baino. Horren harira dator, Juan San Martin euskaltzainak as paldi idatzi zuen esaldi
|
hau
: " Bein, alemaniarra, ba ei ebilen panpana joten, Plaen txian ez egoala bera lango murgilaririk esaten" (Zirikadak).
|
|
|
Baina itsasaldeko herri batzuetan esaten den putzada hori logika beteko hitza dugu, putz kolpea adierazteko, adarkada, bihozkada, eztenkada edo ostikada diren antzera. Hala bada, minbiziaren aurkako ahalegin
|
honetan
, putzada batekin putz egin dezagun guztiok.
|
|
|
– Bigarren aukera bat, eutsi hautatzea genuke, eta eusgarri garatu, hautatu, nahiz hitz
|
honek
ere, izen kategoriaz darabilgunean –hau da, euskarria," k" le traz–, beste esanahi bat ere duen.
|
|
|
Plazido Mujikak dakarren aukera da, gustuko dudana. Gehi dezagun, hiz tegigile beronek, dezepzionatu aditza adierazteko badakarrela irudi aditz po lit
|
hau
ere: ametsak kendu.
|
|
|
—Aste
|
honetan
Madrilgo Kongresuan urte luzez aritutako gure lankide bati kontsulta egin diote, Maritxel Batet politikariak Gabonetarako mezua euskaraz ere zabaldu nahi omen zuelako. Zer idatzi behar zuten galdetu zioten, baina zehaztapena eginda:
|
|
|
—Zer esan behar da, beraz, urtearen pare
|
honetan
–Zorionak?
|
|
|
Madrilgo gailurraren zurrunbiloan asko jardun da klima aldaketa gora eta behe ra. Hitz bikoitz
|
honetan
behintzat, euskaraz adostasuna dugula dirudi. Hori da ia beti dantzuguna, edo klima aldaketaren ondorioak.
|
|
|
" Guri 700 entzule nausitu zitzaizkun burrustan ateak ideki orduko" (Artzain etxolak). Kasu
|
honetan
, jendea etorri datorrela burrustan esateko, ez ihes ka doala.
|
|
|
· Beste aukera bat izan daiteke: nahas mahas ihes egin, ordenagabeko mu gimendua, kasu
|
honetan
ihesaldia, adierazteko. Iparraldeko Etxamendi bertso lariaren esaldia:
|
|
|
· Hirugarren bat, onomatopeia modukoa,
|
hau
ere Iparraldeko erabileratik jasoa, Azkuek dakarrena eta Harriet hiztegigilea iturri duena: " Tirripiti tarrapata barreiatu ziren batzu hunat, bertzeak harat.
|
|
|
Esanguraz gardena elizburu delakoa, lau silabako hitza. Hautu ona genuke
|
hau
, agian, hutse tik berririk asmatzen ibili behar gabe. Eredu honen araberakoa du gu euskaltzainburu izena ere.
|