|
2008
|
|
|
Blogaren aldeko apustua egiten du Euskaltzaindiak; aro berri bati buruz ari da, euskaltzainen, eta, oro har, euskalgintzan ari direnen parte
|
hartzea
bultzatuz eta sustatuz.
|
|
2009
|
|
|
Fraide izan zen garaian, Iruñeko komentuan egon zelarik, Kaputxinoek 1954an berrabiarazi zuten Zeruko Argia aldizkarian parte hartze zuzena izan zuen, bai antolaketan, bai idazle gisa ere. Bere gain
|
hartu
zuen aldizkari horretako Kristau Ikasbidea atala (Lizarrrusti izenpetu zuen) eta bertze zenbait artikulu ere idatzi zituen Ipuinak atalean (Aitona izenpetuak) batik bat. Hiru liburuxka ere argitaratu zituen:
|
|
|
Azkenik, kontuan izatekoa da 1957an euskaltzain urgazle izendatu eta 1961az geroztik Madrilen bizi izan zenetik ez zuela Euskaltzaindiarekin harreman nabaririk izan. Gainera, Euskaltzaindiari dagokion hizkuntza gidaritza aitortzen bazion ere, ez zuen bat egin Akademiak 60ko hamarkadaz geroztik
|
hartutako
erabaki garrantzitsuenekin, grafia kontuetan batik bat. Hori dela eta, liburu honetan transkribatu ditugun testuetan egilearen grafia errespetatu dugu.
|
|
|
Hamazazpi urte zituela, bere bideak aldatu eta Jesusen Lagundian sartzeko erabakia
|
hartu
zuen, bere anaiak bezelaxe.
|
|
|
Bitartean, ezin dut etsi berriro Antonio Zavalaren telefono deirik
|
hartu gabe
, badakidan arren abenduaren 30ean hitz egin nuela azkenengo aldiz. Sinismen handiko gizona zen, eta sinismen horretan eutsi dionak jakingo ahal du nola saritu haren leialtasuna.
|
|
|
erdal herri poesia ala euskal herri poesia. Baina azkoitiar mutikoak eragin dio erabakia
|
hartzera
. Eta aurrera egingo du:
|
|
|
Euskaltzaindiaren egoitzan prentsaurrekoa egiteak badu izateko arrazoirik. Izan ere, Euskaltzaindiak asmo hau gogo onez
|
hartu
zuen agertu zioten une beretik eta elkartekideetako bat da. Une honetan ni neu naiz, Euskaltzaindiak eginkizun hori izendatu zidalako, Akademiaren ordezkaria PuntuEus elkartean, eta honen lehendakari ere bai.
|
|
|
Elena Martinez de Madina, José Antonio González Salazar, Juan José Galdos, Montserrat Ocio eta Blanca Rescalvo ikertzaileak. Knörr hil ostean, Jose Luis Lizundia euskaltzain oso eta Exonomastika batzordeko buruak
|
hartu
zuen bere gain zeregin hori.
|
|
|
Enbata mugimendu abertzalearen bultzatzaileetariko bat izan zen. Gero EHAS eta Euskal Batasuna alderdien sorreran parte
|
hartu
zuen.
|
|
|
Gaur, Gasteizen izan da Akademia eta datozen hilabeteotan gainontzeko herrialdeetan ere ospatuko du Euskaltzaindiak bere urtemuga.Juan Antonio Zarate Arabako Batzar Nagusietako lehendakaria eta Xabier Agirre ahaldun nagusia ondoan zituela, Andres Urrutia euskaltzainburuak Euskaltzaindiak Araban duen presentzia aldarrikatu du eta honela adierazi du: Erakunde arabarra gara eta Euskal Herri osoa
|
hartzen
duen erakundea ere bagara, euskararen inguruan. Orobat, eskerrak eman ditu Euskaltzainburuak:
|
|
|
Lekukoen sarea osatu zen eta 64 pertsona elkarrizketatu ziren bildutako toponimoen ahozko informazioa biltzeko, eta ahal zela, izen berriak ere jasotzeko. Geroago datu guztiak erabiliz, behin behineko arautze proposamena egin zen eta hau oinarri
|
hartuta
erakusgai dauden mapak.
|
|
|
Mapa horiek behin behinekoak dira eta duten helburua bikoitza da. Batetik, lana bera zuzentzea eta osatzea eta bestetik, eta hau bestea bezain inportantea da, herritarrei parte zuzena
|
hartzeko
aukera ematea.
|
|
|
Handik hona bide luzea egin du Europako Gutunak eta gaur egun Europako Kontseilua osatzen duten 47 estatuen erdiak berretsi du. Espaniak 2001ean berretsi zuen Europako Gutuna eta eginbide zorrotzenak
|
hartu
zituen eremu guztietan. Azken urteotan Gutunaren arrakasta handiago izan da Europako ordenaren osagai oinarrizkoa bihurtu den arte.
|
|
|
Adituen Komiteko lan talde bat bisita egiten du dagokion Erresuman, han maila guztietako agintariekin zein eremu urriko hiztunen GKEetako ordezkariekin informazioa zuzenean jasotzeko eta agintariek adierazitakoa kontrastatzeko. Hori guztia oinarri
|
hartuta
Komiteak Estatuari buruzko haren txostena egiten eta onesten du Komitearen osoko Bilkuran. Ondoren, txosten horretan oinarrituta, hala badagokio, Europako Kontseiluko Ministroen Komiteak Gomendioak zuzentzen dizkio dagokion Estatuari.
|
|
|
Euskaltzaindiaren izenenan, Xabier Kintana euskaltzainak eta Akademiaren idazkariak ongi etorria eman zien Adituen Komiteko kideei eta Komitearen izenean Stefan Oeter irakasleak, haren buru denak, eskerrak eman zizkion Euskal Akademiari izandako harreragatik eta adierazi zuen Europako Gutunaren Adituen Komiteko kideentzat ohore handia dela haren Bilkura egiteko Euskaltzaindian ostatu
|
hartu
izana.
|
|
|
Ezeri izan bazion leialtasuna, Euskaltzaindiari izan zion. Bestalde, ohartzen zen Euskal Herri osoaren eremua
|
hartzen
zuen erakunde gorena zela, eta dela; euskal historia garaikideko lurralde politikoek gainditzen dituena; unibertsitate desberdinetako, bere bere UPV EHU hau barne, irakasle asko batzorde akademiko gehienetan batzen zituena eta dituena: ideologia guztietako lagunak bere baitan izan dituena.
|
|
|
Errusiak badu sistema ofizial bat, ISO nazioarteko erakundeak nazioartean erabiltzeko emandako sistema bera (ISO 9).
|
Har
dezagun, orduan, nazioarteko sistema ofiziala, eta akabo arazoa:
|
|
|
Gure inguruko erdarek sistema hori erabiltzen ez badute, nazioartekoa eta ofiziala izanik ere, euskaraz ere ez dugu erabiliko, ez dugu bide zaila
|
hartuko
. Beraz, zer egin?
|
|
|
Mikhaïl Gorbatxov;... Hizkuntza bakoitzak bere sistema, bere transkripzio praktikoa, erabiltzen du, hizkuntza bakoitzaren grafiara eta ahoskerara moldatua.Nazioarteko sistema onarturik ezean, bide hori hobetsi du Euskaltzaindiak euskararako, hau da, euskararako transkripzio praktiko bat erabiltzea. Erabaki hori
|
hartzeko
orduan, xehe aztertu du azken urteotako erabilera, eta argi ikusten da euskal entziklopedietan, euskarazko komunikabideetan eta euskarazko eskola liburuetan eta literaturan euskararako transkripzio praktikoaren bidea guztiz hedaturik dagoela, transkripzio praktikoa gauzatzeko orduan kasu gutxi batzuetan aldaera bat baino gehiago ikusten bada ere. Horregatik, jatorrizko hizkuntza aurrean izanik, gure inguruko hizkuntzen transkripzio praktikoak azterturik, eta nazioarteko sistema ere kontuan izanik, euskararako transkripzio sistema praktiko bat arautu du Euskaltzaindiak, eta 156 araua plazaratu(
|
|
|
Horiek horrela, erabilera eremuak kontuan
|
harturik
, Euskaltzaindiak bide hauek hobesten ditu errusiera, bielorrusiera, ukrainera eta bulgariera euskarara aldatzeko:
|
|
|
Horrek esan nahi du euskarak lotura estua izan duela naturarekin? Uste dut beste hizkuntzetan zertxobait berdin egin zutela dio Peillenek baina mendebaldeko gure auzo mintzairetan etimologia galdu duten hitzak hizkuntza klasiko batetik (grekoa, latina) gehiago
|
hartu
dituztela. Adibidez, euskaldun zaharrek ez zuten gogo hitza arnas hitzarekin lotu; hizkuntza erromanikoetan spiritus eta anima arnas hartzearekin lotuak dira eta Elizako latinak gure hizkuntzan sartu ditu.
|
|
|
Uste dut beste hizkuntzetan zertxobait berdin egin zutela dio Peillenek baina mendebaldeko gure auzo mintzairetan etimologia galdu duten hitzak hizkuntza klasiko batetik (grekoa, latina) gehiago hartu dituztela. Adibidez, euskaldun zaharrek ez zuten gogo hitza arnas hitzarekin lotu; hizkuntza erromanikoetan spiritus eta anima arnas
|
hartzearekin
lotuak dira eta Elizako latinak gure hizkuntzan sartu ditu.
|
|
|
Hiztegia osatzeko ibilbidea luzea izan da, 1970 urtean hasi baitzen Txomin Peillen lanean, zehatz mehatz, biologiaren hiztegia biltzen. Gero dio Sorbonan, Mitxelena Parisen zegoenean, semantikazko klaseak
|
hartu
nituen. Lehenik tropoen sailean sarturik A letratik Z letraraino hitz bakoitzaren hedadura aztertu eta hori lanaren erdia baizik ez zen izan.
|
|
|
Oraingo joera ikusi azaltzen du eta euskaldunek literatura idazleak izan ezik hitzen sortzeko eskubidea galdu dute eta nazioarteko izateko aitzakian gaztelaniazko termino zarrasta bat sartu digute. Oroitzen naiz UZEI erakundeari, orduan haiekin lanean abiatu nintzelako, protesta egin niola, haien garairaino erabiltzen genuen jakintza bazterturik hitz horren ordez, gaztelaniazko zientzia inposatu zigutela eta galdetu nien zer iritzi izango zuten Iparraldekoak frantsesetik
|
hartuz
zianza idazten hasi bagina, baina ordukoz euskaniolaren atea irekia zegoen eta internazionalak gara.
|
|
|
Ikastaroa EUDELen laguntzaz antolatu zen. 76 pertsonak
|
hartu
zuten parte.
|
|
|
Ikastaroan parte
|
hartu
zutenen hitzak ekartzen ditugu hona.
|
|
|
Egitararauaren inguruko zehaztasunak eman ondoren, eskerrak eman zituen Jagon sailburuak, azaroan egindako saio hartan bezalaxe gaurkoan ere parte
|
hartzeko
interesa agertu duzuen guztiei. Eta eskerrak, bereziki, II. ikastaro honetako antolatzaile eta hizlariei.
|
|
|
Unesco Etxeak eta Euskaltzaindiak beren beregi aitortzen dute Unesco Etxearen barruan lanean ari den Munduko Hizkuntza Ondarearen Unesco Katedra. Hala, katedra hori kontuan
|
hartuta
, bi erakundeok hainbat egitasmo burutzeko konpromezua hartzen dute.
|
|
|
Unesco Etxeak eta Euskaltzaindiak beren beregi aitortzen dute Unesco Etxearen barruan lanean ari den Munduko Hizkuntza Ondarearen Unesco Katedra. Hala, katedra hori kontuan hartuta, bi erakundeok hainbat egitasmo burutzeko konpromezua
|
hartzen
dute.
|
|
|
batetik, Euskal Literaturan Gerra Zibilari buruz mamitzen joan den azterketa egitea; bestetik, diskurtso historiko eta literarioaren arteko harremana aztertzea; eta hirugarrenik, memoria indibidularen eta literaturaren arteko loturaz hausnartzea. Banan banan azaltzen ditu Literatura Ikerketa batzordearen idazkari den Lourdes Otaegi Gerra zibila euskal literaturan() ikastaroaren zuzendariak.Literatur emaitzari dagokionez, gerraren testuinguru hartan bertan eginiko literatura
|
hartuko
da mintzagai, hala prentsa bidez aditzera eman zena Iparraldean bezala Hegoaldean:
|
|
|
Gerraostean zehar mamituz joan den lekukotzaren ezaugarriak ere aztertuko dira.Bigarrenik, diskurtso historiko eta literarioaren arteko harremanak aztertzeko, historiagileek egindako gerraren interpretazio eta azalpena literaturan islatu denarekin alderatuko da. Gernikako bonbardaketa, edota gerraren ondorioz erbesteratuak izan zirenen inguruko literatura eleberria, olerkia eta antzerkia
|
hartuko
dira kontuan.Azkenik, memoria indibidualaren eta literaturaren arteko harremanen inguruko hausnarketa berezitua ere izango da aztergai Lekukoen memoriatik fikzio literarioaren eraketaraino deritzan atalean.Alde honetatik, gerraren oroitzapenaren modulazio eta ezaugarri ezberdinak aztertuko dira: bertako protagonista izan zirenen kontaketak S.
|
|
|
Epaian jaso denez, Akademiaren izenean, Andres Iñigo Nafarroako ordezkariak egin zuen txostena garrantzi handikoa izan da erabakia
|
hartzeko
orduan. Andres Iñigori eskatu zaitzaion, hain zuzen ere, adituaren txostena egitea.
|
|
|
Liburua, Edu Zelaietaren doktorego tesiaren bertsioa da eta Nafarroako Baztan Bidasoako hizkeren deskribapenetik abiatuta, bertako euskararen azterketa dialektologikoa izan du xede nagusia. Xorroxindik Beraraino doan ibai arroko euskara zehaztasunez aztertu du liburu honen egileak eta Euskal Herriko alderdi dialektal ugariren berri aintzat
|
hartu
behar izan du lan egiteko: Lapurdiko ipar mendebaldea, Urdazubi Zugarramurdi, Baigorri, Ultzama, Basaburu Txiki, Oiartzun, Irun Hondarribia eta beste zenbait alderdi ere.
|
|
|
Knörr eta Martinez de Madinarekin batera, José Antonio González Salazar, Juan José Galdos, Montserrat Ocio eta Blanca Rescalvo ikertzaileek osatu duten taldea aritu zen informazioa biltzen. Knörr taldeko zuzendaria zen, eta hil ostean Jose Luis Lizundia euskaltzain oso eta Exonomastika batzordeko buruak
|
hartu
zuen bere gain zeregin hori. Lehen liburua Gasteizko hiriari dagokio, soilik, eta bi zatitan banatzen da:
|
|
|
1975eko ekainaren 27an Euskaltzandiak erabaki zuen komunikabide alorreko jendea
|
hartu
behar zuela bere baitan eta hala izendatu zituen zenbait euskaltzain urgazle berri, tartean, Mikel Atxaga. Esan dezadan, bidenabar, Euskararen Akademiaren eginkizun, ekitaldi eta lanetan laguntzaile eta jarraitzaile aparta zela.
|
|
|
n bertan, nire izena aipatu gabe, kargu garrantzitsu baterako egokia nintzela gomendatu ere. Ez zioten, nonbait, aintzakotzat
|
hartu
. Eskerrak eman nizkion Mikeli.
|
|
|
Proposamen horren arabera, Akademia 12 kidek osatu behar zuten, eta euskalki guztiak ordezkatu behar zituzten. Horien izendapena, lehendabiziko aldiz behintzat, diputatuek egin eta babes ekonomikoa lau Aldundiek, euren gain
|
hartu
zuten. Proposamen honek bere ibilbidea egin arren, ezerezean geratu zen.
|
|
|
Bertsolarien saioa 15: 30etan hasi zen, Maialen Lujanbio, Andoni Egaña, Sebastian Lizaso eta Amets Arzalluz nor baino nor zirela, gai librean nahiz jarritako gaiei erantzunez. Bertso onak entzuten ohitutako jendea izaki, gozatu ederra
|
hartu
zuten Urepeleko pilotalekuan bildu ziren bertsozaleek. Aldi berean, haurren txokoa egin zen plazan, herri kirolak haurrei egokituta, urte oro bezala Mutrikuko taldeak zuzenduta.
|
|
|
Sagrario Aleman euskaltzain osoak ere parte
|
hartu
zuen topaketan.
|
|
|
Banekien nola 1968, Deustuko San Felizisimo pasiotarren ikastetxean euskarazko eskolak, alfabetatze eta euskalduntzekoak ematen hasia zen taldetxo bat, oker ez banago, Xabier Mendiguren, Jose Ramon Tapia eta Juanjo Zearretak osatua. Juanjorengana jo nuen eta Juanjo
|
hartu
nuen aipatu lan biotarako. Hasiera hasieratik izan zen nire eskuineko eskua.
|
|
|
Erakundean Ekonomi eragile kargua
|
hartu
zuen 70eko hamarkadaren erdialdera eta lan horretan eman bere lanik oparoena, ni 2003an, idazkariorde kudeatzaile bezala jubilatu arte. Orduan, nire gomendioz eta Zuzendaritzaren onarpenez, kargu bikoitza banatzea berretsi zuen ekainaren 27ko osoko bilkurak, kudeatzaile Juanjo Zearreta izendatuz eta Pello Telleria idazkariorde.
|
|
|
Dolz irakaslea, Katedraduna da Hizkuntzen Didaktikan, Psikologia eta Hezkuntza Zientzien Fakultatean, Genevako Unibertsitatean. Genevako Unibertsitateko taldea (Bronckart, Schneuwly eta Dolz izanik izenik handienak) sekuentzia didaktikoen asmatzaile
|
hartu
behar da. Halaber, Dolz irakaslea, besteak beste, Andorrako Hezkuntza Eleanitz sistema berriaren diseinatzaileetako bat da.
|
|
|
10:00: 15 Lan jarduna eta mintegian esku
|
hartuko
dutenen aurkezpena. Sagrario Aleman
|
|
|
Ziur aski gainera, hilberri hori ere bere gain
|
hartuko
zuen bera zelakoan Charenceyri buruz gehien zekiena euskaltzaleen artean, berau izan baitzen urte batzuk lehenago, RIEVen bertan, konte jaun honek Bonaparte printzearekin izan zuen gutuneria argitaratu zuena. Areago, Villasantek berak ez du Charencey aipatu ere egiten bere Historia n (1979), eta horrek oraindik itxura misteriosoagoa konferitzen dio, topikoa izan baita gure artean pentsatzea Villasantek aipatzen ez zuena ez zela existitu ere egiten.
|
|
|
Ekin diot, baina lehen hurbilpen batean ez du eskaintzen Lacombek emandako berrietatik harantzagoko ezer: aristokrata frantses bat hizkuntza eta ohitura exotikoekin zaletua, huntaz eta hartaz zale mailan lan ugari egin eta argitaratu zituena, elkarte zientifiko askotan parte
|
hartuz
. Hots, beste Bonaparte bat, maila txikiagoan, haren antzeko kezkak zituena baina baliabide gutxiago eta, itxura guztien arabera, talentu eta formazio zientifiko kaxkarragoa ere.
|
|
|
Azaroaren 20an, ostiralean, Euskaltzaindiaren Bilboko egoitzan, Etorkinak eta euskara gaiaz hausnartuko da, Akademiaren XIV. Jagon Jardunaldietan. Izenburuak esan bezala, etorkinen gaia euskararen perspektibatik jorratu nahi duten Jardunaldi horietan Unesco Etxeak eta Deustuko Unibertsitatearen Euskal Gaien Institutuak ere
|
hartu
dute parte.
|
|
|
2001 urtean Ernestina de Champourcin saria eta 2003 urtean poesiako Joseba Jaka IV. Beka. Olerki liburuak eta kontakizun laburrak argitaratu ditu eta Mugaldekoak izeneko musika ikuskizunean
|
hartu
du parte. 2010 urtean hirugarren olerki liburua argitaratuko du.
|
|
2010
|
|
|
Ezagunak dira testu horrek argitaratua izateko sufritu zituen abentura batzuk: 1937ko apirilaren 26an Gernikan zegoen Olabide, hots, bonbardaketa hasi zenean bere buruaz ardura gutxi
|
harturik
, sugarretan zen etxetik nola edo hala lortu zuen eskuizkribua salbatzea eta Joseba Elosegi gudari kapitainari esker, Kanalako parrokoaren etxeraino eramatea. Istorio beltz honen hurrengo kapituluak Okzitaniako Tolosaraino eramango gaitu, non bizi zen jesuita jaun hau, jesuita izan arren, erbesteraturik; 1942ko irailaren 9an, Arantzazuko Ama Birjinaren egunean hain zuzen ere, zoritxarreko istripu bat izan zuen eta egun gutxira hil zen, eskuizkribua erabat bukatuta eta azken oharrak egiten ari zela.
|
|
|
aita Patxi Etxeberria() andoindarra. Bi urte behar izan zuen honek idazlana prestatzeko eta argitalpenean 150 orrialdetik gora
|
hartzen
duten oharrak egiteko; tartean, estuki kolaboratzen du Jokin Zaitegirekin(), Euzko Gogoa n artikulu ugari idatziz. Gehiegizko ahalegina, nonbait, zeren azkar asko erabaki zuten haren nagusiek horrenbesteko adore, jakintza eta kemenak enplegu hobea zukeela Txinan Euskal Herrian baino, eta hara igorri zuten bueltan lanak argia ikusi bezain laster.
|
|
|
Olabideren Biblia, jakina denez, inoiz ez zen oso erabilia izan herri kristauaren mailan, agintari zibil eta erlijiosoek dudarik gabe jarriko zioketen zailtasunez gain bazirelako, ziur aski, beste batzuk, Mitxelenak Egan aldizkarian egin zion erreseina luze eta ezagun batean (1959, 85 94or. ) ederki azaltzen dituenak, arazoen alderdi guztiak baitira kontuan
|
hartu
beharrekoak. Patxi Etxeberria bera ez da Txinatik itzuliko 1987ra arte, eta aurkituko duen giroa ez da bere oso gustukoa izango, Patxi Altunak inoiz gogoratu duen gisan.
|
|
|
Eta irakurlea aspertzeko beldurrez bada ere, bukatu aurretik erantsi nahi nuke Patxi Etxeberria prestatzailearen lana ez zela soilik izan 150 bat orrialde
|
hartzen
duten oharrak idaztea; hortaz gain, Bibliako liburu bakoitzari sarreran aurkezpen bat gehitu zion, horrelako argitalpenetan arrunta den bezala. Beraz, nire kalkuluen arabera beste 80 edo 100 bat orrialde, erraz.
|
|
|
Eta pena da, benetan, euskararen ikerketaren alde hainbat lan egindakoa izanik, hain oharkabean pasatzea. Zeren nahikoa da aipagai dugun liburuari begiratu azkar bat ematea munta eta maila handiko ikerle baten aurrean gaudela ikusteko, haren mundu intelektuala gurea den mundutxo ia ia beti halabeharrez txiki honetatik aski arrotz eta aski desgaraiko sentitzen badugu ere, Uhlenbecken munduak benetan mundu osoa
|
hartzen
zuelako, eta gureak, aldiz, gure etxeko txokoa eta beste lau gauzatxo, eta hortik aurrera ezer gutxi. Baina ekin diezaiogun albiste emate ordenatuago bati.
|
|
|
Artikulu guztiak ingelesez daude, lehena salbu, nederlanderaz, zeinetan Jan Paul Hinrich ek Uhlenbeck-en gaztaroaz diharduen. Egia esan, aldizkariaren izenburuari erreparatuta (Netherlandic Studies) inpresioa
|
hartzen
da derrigorrezko kuota bat betetzen ari dela, hala nola egiten duten euskararekin gure inguruko beste aldizkari asko.
|
|
|
Uhlenbecken emaitza dezente aldenduko da aipatu ditugun beste guztietatik: politikak ez dirudi erakarpenik izan zuenik berarentzat; nederlandera bera ez zuen inoiz ikergaitzat
|
hartu
eta gaztetako poema horiek gaztetako pekatu gisa pasatu ziren (Pidalen kasuan bezala, adibidez). Euskararenganako grinak betirako iraun zion, baina hizkuntzalari profesional gisa unibertsitatean karrera bat egitera beharturik, beste hizkuntza batzuen ikerketarekin partekatu behar izan zuen.
|
|
|
Gero, Iruñeko Merkataritza Eskolan bi urtez ikasi zuen eta praktikan, teorian baino interes handiago zeukanez gero lanean hasi zen, komertzial moduan. 35 urtez, erretiroa
|
hartu
arte, plano erreproduktoreak, fotokopiagailuak eta horrelako tresneria saltzen aritu zen.
|
|
|
Euskalerriaren Adiskideen Elkarteko bazkide egin zen, ikastolen aldeko mugimenduan parte
|
hartu
ahal izateko.
|
|
|
Jean Haristchelarrek esan duenez, liburua Juan Mariren gustukoa izango zen, hor parte
|
hartu
dugunok gure ikerketaren emaitza eskaintzen diogulako berari. Pello Esnalek, azkenik, Juan Mari Lekuona ez ezik, azken urteotan hil diren beste kide batzuk ere ekarri ditu gogora:
|
|
|
Liburuan 20 idazle eta ikerlarik gehienak Euskaltzaindiaren Herri Literatura eta Literatura Ikerketa batzordeko kide dira artikulu bana idatzi dute, Akademiaren Literatura batzordeko buru izan zena gogoan. Hauek dira liburuan parte
|
hartu
dutenak: Iñaki Aldekoa, Xabier Altzibar, Ur Apalategi, Antton Aranburu, Gorka Aulestia, Jon Casenave, Pello Esnal, Juan Manuel Etxebarria, Karmelo Etxenagusia, Sebastian Gartzia Trujillo, Jean Haritschelhar, Juan Kruz Igerabide, Jabier Kaltzakorta,.
|
|
|
Soziologia eta Politika Zientzietan Doktorea. Euskal Herriko Unibertsitatean katedraduna izan zen erretiroa
|
hartu
arte. Euskal Hizkuntza eta Hezkuntzaren Soziologia irakasten zituen.
|
|
|
Hizkuntzalaritza Orokorraren katedraduna. Nafarroako Unibertsitatean irakasle izan zen erretiroa
|
hartu
arte. Bertan, Espainiar Hizkuntza, Linguistika Orokorra eta Euskal Hizkuntza irakasten zituen.
|
|
|
Aranzadi Zientzia eta Eusko Ikaskuntza elkarteetako idazkaria izan zen. 1995ean Bilboko Kafe Antzokiaren sorreran parte
|
hartu
zuen eta ondoko 9 urtez bertako kultur sailaz arduratu zen. 1996an Jorge Oteiza artistak Nafarroan kokatuko zen bere Fundazioaren patronatukide izendatu zuen.
|
|
|
Bertsolaritza arloan lan handia egindakoa da. Euskal kantagintza ere lan eremu izan du, Ez Dok Amairu taldearen sorreran parte
|
hartu
zuen eta grabazio ugari egin zituen irratian.RTVE ko euskarazko lehenengo telesaioa gidatu zuen, Euskalerria. 1983tik erretiroa hartu bitartean, ETB n aritu zen, ardura handiko hainbat zereginetan.
|
|
|
Euskal kantagintza ere lan eremu izan du, Ez Dok Amairu taldearen sorreran parte hartu zuen eta grabazio ugari egin zituen irratian.RTVE ko euskarazko lehenengo telesaioa gidatu zuen, Euskalerria. 1983tik erretiroa
|
hartu
bitartean, ETB n aritu zen, ardura handiko hainbat zereginetan. 1985ean, ETBko zuzendari eta programazioaren buru izendatu eta 1988an Eusko Irratia S.A. eta Radio Vitoria S.A.ko zuzendari eta koordinatzaile nagusi izendatua izan zen, eta Radio Euskadiko (Bilbo) zuzendari, aldi berean.
|
|
|
Multzoaren xedea da lege proposamen bakar bat aurkeztea lege biltzarrean 2010eko ekainean. 2008an Elkarte kulturalen Plataforman adostu ziren eskualde hizkuntzen aldeko printzipioak kontuan
|
hartuko
dituztela diote.
|
|
|
jakina den bezala, beharrezkoa da 500.000ko kopurua gainditzea. Herrialde Katalanetan hasitako kanpaina Hego Euskal Herrira hedatu zen eta parte
|
hartzea
oso inportantea izaten ari da, Nafarroan batez ere. Horregatik luzatu den epe honetarako dei berezia egiten zaie batik bat Araba, Bizkai eta Gipuzkoako herritarrei.
|
|
|
Urtero gertatzen den legez, sarituak ez ezik, guraso eta irakasleak ere izan ziren ekitaldian. Euskaltzaindiaren eta BBK ren izenean, guztiei zorionak eman zizkien Euskaltzainburuak zorionak zuei, zuekin batera parte
|
hartu
duten guztiei, zuen etxekoei, eta baita laguntza eman dizuetenei ere. Eskerrak ere eman zituen Andres Urrutiak:
|
|
|
Bertan, hitzaldi bat egongo da, baita errezital laburrak, bideo emanaldi bat eta kantak ere, Irlanda eta Euskal Herriaren inguruan. Bernardo Atxaga eta Andres Urrutia euskaltzainburua bertan izango dira, eta, besteak beste, hauek ere parte
|
hartuko
dute: Txomin Artolak, Josu Zabalak, Jose Angel Irigaraik, M. A. Elustondok eta Kepa Altonagak.
|
|
|
Jardunaldi honen helburua hauxe da: Hiztegi Batuko erabakiak
|
hartzeko
, Euskaltzaindiak erabiltzen dituen irizpideak, laneko prozedurak eta tresnak erakustea. Andres Urrutia euskaltzainburuaren hitzetan, Euskaltzaindiak hiztegigintzaren arloan daraman prozedura aldatu egin du, eta beharrezkoa ikusten dugu prozedura berri horren albiste ematea, prozedura berri hori zabaltzea jendearen artean, eta batez ere, euskalgintzaren aldetik, egunero lanean hizkuntzarekin dabilen jendearen artean, hain zuzen ere.
|
|
|
Hiztegi Batua landu denean egin diren txostenak, iritzi emaileek edo euskaltzain osoek egin dituzten oharrak eta
|
hartu
diren erabakien zergatiak gordeta dauzkan datu basea kontsulta daiteke HBO izeneko gune honetan. Bide beretik, Euskaltzaindiak hartutako erabaki lexikalen ibilbidea eskaintzen da bere osotasunean, baliabide berri honen bitartez.
|
|
|
Hiztegi Batua landu denean egin diren txostenak, iritzi emaileek edo euskaltzain osoek egin dituzten oharrak eta hartu diren erabakien zergatiak gordeta dauzkan datu basea kontsulta daiteke HBO izeneko gune honetan. Bide beretik, Euskaltzaindiak
|
hartutako
erabaki lexikalen ibilbidea eskaintzen da bere osotasunean, baliabide berri honen bitartez.
|
|
|
Horrela, osatuta geratu da Euskaltzaindiaren webgunean Hiztegi Batuaren inguruko informazio guztia: Orotariko Euskal Hiztegiaren bertsio digitala, XX. mendeko corpus estatistikoa, Hiztegi Batua bera eta honen azpian HBO, orain arte
|
hartu
diren erabakien inguruko dokumentazio guztia biltzen duena. Era horretan hobeto ulertuko da erabaki den forma bakoitzaren zergatia.
|
|
|
Jardunaldi honen helburua hauxe da: Hiztegi Batuko erabakiak
|
hartzeko
, Euskaltzaindiak erabiltzen dituen irizpideak, laneko prozedurak eta tresnak erakustea, Andres Urrutia euskaltzainburuak adierazi duen bezala.
|
|
|
Gaurko aurkezpenean, Joan Mari Larrarte EKTko kontseilari ordezkaria Berriaren izenenean eta Berdaitz Goia Komunikazio Biziagoa S.A.L. enpresaren kudeatzailea Argiarenean izan dira. Haiek azaldu dutenaren arabera, pozgarria da Akademiak beraiek egiten duten lana aintzat
|
hartzea
, horrek elkarlana suposatzen duelako; guri gaineratu dute denborarik gabe lan egitea tokatzen zaigu askotan, bidegileak gara, eta Euskaltzaindiak gure lana kontuan hartzen duela ikustea poztekoa da.
|
|
|
2010ko maiatzaren 8an, Larreko Administrazio Batzarrak antolatuta, Larreko biztanleek euskararekiko konpromisoa
|
hartu
zuten, ekitaldi hunkigarri batean.
|
|
|
Hemen sortu, 1889 urteko azken egunean, hemen hazten hasi eskolan eta etxeko eta lur lanetan, hamalau urterekin apaiz izateko erabakia
|
hartu
eta Baliarrainen latin eta beste ikaskuntzetan bi urte eman ondoren, Gasteizko Seminarioan sartu zen eta 8 urtetan (azken urte erdia Burgosen) apaiz ikasketak burutu eta 1914an apaiztu zen gure euskaltzaina izango zena. Ordenatu ondoren, 23 urte, gerra etorri arte, Gasteizko Apaizgaitegian irakasle izango da, hiru lurraldeen garai hartako Elizbarrutiak egoitza Gasteizen zuen-eta.
|
|
|
Barandiaranen jakin mina ez zen erraz asetzen eta Antropologia, Etnologia, Arkeologia, Paleontologia, Folklorea, hitz gutxitan esateko gizakiaren ibilera orokorra ezagutzea, Historiaurrean zein Historian, guztiz gustuko zuen. Horregatik eta irakasle urte oparo haietan Paris, Brusela, Leipzig eta Vienako Unibertsitateetan kurtsoak
|
hartu
zituen; horrez gain, Anberes, Kolonia, Berlin, Munich, Geneva, Berna, Zürich, Innsbruck, Budapest eta Pragako museoetan ere ikasketak egin zituen. Gero erbeste garaian, Frantzian, Belgikan, Danimarkan, Hungarian eta Ingalaterran ibiliko zen kongresu, kurtso eta bileretan parte hartuz.
|
|
|
Horregatik eta irakasle urte oparo haietan Paris, Brusela, Leipzig eta Vienako Unibertsitateetan kurtsoak hartu zituen; horrez gain, Anberes, Kolonia, Berlin, Munich, Geneva, Berna, Zürich, Innsbruck, Budapest eta Pragako museoetan ere ikasketak egin zituen. Gero erbeste garaian, Frantzian, Belgikan, Danimarkan, Hungarian eta Ingalaterran ibiliko zen kongresu, kurtso eta bileretan parte
|
hartuz
. Izan zen toki gehienetan gainera eta ahal izan zuen neurrian, estudio teorikoen ondorioz, gizakiak utzitako aztarnen bila ikertzen ari zen nekaezineko lan iraunkorrean.
|
|
|
fonologia, morfologia eta sintaxia. Dialektologia. Bertan Burundako hizkeran zer sortu den, zer gorde den, eta besteetatik zer
|
hartu
den aztertu du egileak.
|
|
|
Erabaki hau
|
hartzeko
, Euskaltzaindiak inguru horretako euskaldunen erabilera izan du kontuan. Izan ere, XIX. eta XX. mendeetako testuetan erabat arruntak dira gisa honetako aipuak:
|
|
|
Hogei eta hamar urte luze ondoren Gasteizko Udalak, aho batez, 2010eko hiriko urre domina Eduardo Chillida Juantegi eskultoreari eta Luis Pedro Peña Gantxegi arkitektoari eman die. Ematearen ekitaldian gure artisten familiakoak izan ziren eta Patxi Lazkoz Baigorri alkatearen eskutik
|
hartu
zuten urre dominak. Errekonozimendua eskertu zuten eta arrakasta osoa lortzea opa zioten haien aiten obra handiari.
|
|
|
Dabilen herria liburuaren aurkezpena izan zen. Horren ostean, euskaltzainek ikastola bisitatu zuten eta gero Udaletxera joan ziren, Pello Mirena Gurbindo Atarrabiako alkateak bertan
|
hartu
baitzituen. Eta azkenik, arratsaldean, ikastolan, ageriko ekitaldia egin zuten Euskaltzaindiak eta Paz de Ziganda ikastolak.
|
|
|
Haren ondorioen oinarrian iturri historiko dokumentaletan dauden datuak eta XX. mendeko hirurogeita hamarretako hamarkadan informatzaile adinekoei jasotako ahozko lekukotzak daude. Era berean, Salvador Velillak aurkezturiko arrazoibideak eta ekarpen dokumentalak ere aintzat
|
hartu
dira txostena gauzatzean.
|
|
|
Hala, mahai inguru bat ere egingo da, Kike Amonarrizek moderatuko duena. Bertan parte
|
hartuko
duten gazteek hau bezalako galderei emango diete erantzuna: Euskaraz egiterakoan eroso sentitzen zarete?
|
|
|
Garabide erakundeak Hizkuntza eta Herrien arteko IV. Truke Programaren barruan, Hizkuntza gutxituen estandarizazioa, hizkuntza akademien eta corpusaren garapena bultzatzeko asmoz, aurten ere, azaroaren 15etik abenduaren 2ra arte, Soziolinguista jardunaldi batzuk antolatu ditu. Eskola teorikoak, batez ere, Eskoriatzako HUEZIn antolatu dira, baina Euskal Herriko beste leku batzuetan ere bai (Oñati, Arantzazu, Aretxabaleta, Donostia, Usurbil, Errenteria, Gasteiz, Baiona, Bilbo...), eta bertan, euskaltzain oso eta laguntzaile batzuek
|
hartu
dute parte (Patxi Goenagak, Jean Haritxelharrek, Joseba Intxaustik, Xabier Kintanak, Miren Lourdes Oñederrak, Xabier Mendigurenek...) bai eta kultur munduko beste irakasle eta eragile ezagun batzuek ere. Helburua, euskaldunok, geure hizkuntza berreskuratu, indartu, batu eta normaltzeko, izandako esperientzia eta sorturiko antolakuntzak erakutsi eta azaltzea.
|
|
|
Iñaki Azkunak ere bere poza agertu du: Gure lankidetzari esker interesatu guztion esku dogu une hontatik Anaitasuna aldizkaria digitalizatuta, euskeraren modernizazinoan hain inportantea izan zan aldizkaria eta Bilbogaz
|
hartu
emon estua eduki eban argitalpena.
|
|
2011
|
|
|
Berrizko toponimia jasotzeko lana osatu da eta laster jakinaraziko dira azken bi urteotan burutu den ikerketaren emaitzak. Udalak herriko toponimia ikertzeko erabakia 2008an
|
hartu
zuen eta urte horretan egin zuen beka deialdia Joan Ander Ramos jaunak eskuratu zuen. Ikerketa aurrera ateratzeko, Udalak eta Euskaltzaindiak hitzarmena sinatu zuten; horren arabera, Akademiak hiru konpromezu hartu zituen:
|
|
|
Udalak herriko toponimia ikertzeko erabakia 2008an hartu zuen eta urte horretan egin zuen beka deialdia Joan Ander Ramos jaunak eskuratu zuen. Ikerketa aurrera ateratzeko, Udalak eta Euskaltzaindiak hitzarmena sinatu zuten; horren arabera, Akademiak hiru konpromezu
|
hartu
zituen: batetik, izenen normalizazioa burutzen laguntzea; bestetik, ikerlaria laguntzeko tutorea izendatzea, eta hirugarrenik, ikerketa bideratzeko osatu zen Jarraipen batzordean parte hartzea.
|
|
|
Ikerketa aurrera ateratzeko, Udalak eta Euskaltzaindiak hitzarmena sinatu zuten; horren arabera, Akademiak hiru konpromezu hartu zituen: batetik, izenen normalizazioa burutzen laguntzea; bestetik, ikerlaria laguntzeko tutorea izendatzea, eta hirugarrenik, ikerketa bideratzeko osatu zen Jarraipen batzordean parte
|
hartzea
. Batzorde horretan Jose Luis Lizundia euskaltzainak eta Mikel Gorrotxategik hartu zuten parte, Akademiaren aldetik, eta Karmen Amezua Urcelayk, Lazaro Milikuak eta Maite Gerenabarrenak Udalaren partetik.
|
|
|
batetik, izenen normalizazioa burutzen laguntzea; bestetik, ikerlaria laguntzeko tutorea izendatzea, eta hirugarrenik, ikerketa bideratzeko osatu zen Jarraipen batzordean parte hartzea. Batzorde horretan Jose Luis Lizundia euskaltzainak eta Mikel Gorrotxategik
|
hartu
zuten parte, Akademiaren aldetik, eta Karmen Amezua Urcelayk, Lazaro Milikuak eta Maite Gerenabarrenak Udalaren partetik. Tutoretza lanak Mikel Gorrotxategi Onomastika batzordeko idazkariak bete ditu.
|
|
|
Datu hauek guztiak aztertu eta gero 1.139 leku izendatu dituzte. Izenak, edo hobeki esanda, kokapena zehatza dutenak, Bizkaiko Foru Aldundiaren argazkien gainean kokatu dira eta joan den abenduan ikusgai jarri zituen Udalak, herritarren parte
|
hartzea
bultzatzeaz gain, jendeari zuzenketak edo beste ekarpenak egiteko aukera emateko. Bertan bildutako datu berriak erabiliko dira azken proposamena gauzatzeko.
|
|
|
Horrela azaldu zuen, otsailaren 19an egindako agerraldian, Jokin Bildarratz Tolosako alkateak. Hainbat erakundek parte
|
hartuko
dute omenaldian, eta Euskaltzaindia da horietako bat.
|
|
|
Akademiaz gain, erakunde hauek parte
|
hartuko
dute omenaldian: Eusko Jaurlaritza, Araba, Bizkai eta Gipuzkoako Foru Aldundiak, Donostiako, Zarauzko, Mungiako, Baztango eta Hernaniko Udalak, Eusko Ikaskuntza, Euskal Herriko Unibertsitatea, Sabino Arana Fundazioa, Aranzadi Zientzia Elkartea, Ipar Euskal Herriko Euskal Kultur Erakundea, Nafarroako Euskara Kultur Elkargoa, Bertsozale Elkartea, Laskorain ikastola eta Kutxa.
|
|
|
administrazioa, kulturgintza, komunikabideak... Mikel Zalbide euskaltzain osoak parte
|
hartu
zuen jardunaldietan, eta hezkuntza alorreko bilakaeraz balioespen teknikoa egin zuen. Liburu hau da orduko emaitza.
|
|
|
2001eko martxoan abian jarri zenetik, 835.517 bisitarik kontsultatu dute JAGONETeko galde erantzunen datu basea. Bestalde, hamar urteotan, posta elektronikoz galderak bidali dituzten 10.513 lagunek
|
hartu
dute bana banako erantzuna.
|
|
|
Hamar urteotan, 835.517 bisitarik kontsultatu dute JAGONETeko galde erantzunen datu basea. Bestalde, posta elektronikoz galderak bidalitako 10.513 lagunek
|
hartu
dute bana banako erantzuna.
|
|
|
Bere enpresan lankide zuen Manuel Landaluze txistulariarekin txistua ikasi zuen eta dantza taldeen ekintzak eta bidaiak antolatzeari ekin zion. 1955ean Txistularien Elkarteak berriz indarra
|
hartu
zuenean, buru belarri aritu zen lanean. 1957an Txistulari Udal Akademiaren sorrera bultzatu zuen, Bilbon.
|
|
|
1965 urtean euskal abesti berrien txapelketa eratu zuen Bilbon, baina agintariek debekatu egin zuten. Txapelketa horretan Benito Lertxundik eta Lourdes Iriondok
|
hartu
zuten parte, besteak beste. 1950eko hamarkadan Biarritzeko eta Baionako udalekin batera, hainbat jaialdi antolatu zuen Ipar Euskal Herrian ere.
|
|
|
Euskaltzain oso, berriz, 1988ko urriaren 28an aukeratu zuten, Juan Gorostiagaren ordez. Sarrera hitzaldia Gernikan egin zuen, 1989ko uztailaren 28an, Euskaltzaindiko aulkien historiaz hurbiltze bat gaia
|
hartuta
. Aita Villasantek erantzun zion.
|
|
|
2002ko maiatzaren 17an Bilboko idazleak ezagutzeko zikloaren barruan, Bilboko Udalak, Bidebarrieta Kulturguneak eta Bizkaiko Foru Aldundiak omendu zuten. Omenaldian parte
|
hartu
zuten Henrike Knörr-ek (Jose Antonio Arana Martika eta euskara); Juan Antonio Zubikaraik (Jose Antonio Arana Martija y la música vasca); eta Joseba Agirreazkuenagak (Euskal kulturaren inguruan).
|
|
|
lehengo liburukien sistema jarraituz OEHk 24 liburuki izango zituen, eta hainbat urtez atzeratuko zen lana amaitzea. Horiek horrela, Euskaltzaindiak ondoko erabakia
|
hartu
zuen: OEH 16 liburukitan eman behar zen.
|