|
2008
|
|
|
Orain, giza figura hori erabat ezabatu eta sakrifikatu egiten zen, eta eskulturak espazio huts hori seinalatzeko beharrezkoak diren plano minimoez bakarrik osatzen ziren19 Prozedura horrekin, bere testuetan agertzen joan ziren ideia garrantzitsuenak, hala nola ezabaketa, sakrifizioa edo hutsunea, sinbolo bakar batean elkartzen ziren, espazio huts edo vacío cronlech horren barruan. Are
|
gehiago
, espazio huts kontzeptu horren bitartez, artearen eta erlijioaren arteko harremanak ere argitu egiten ziren. –Propósito experimental 1956?
|
|
|
Ikusi dugun bezala, Oteizarentzat mitoek beti aurrerantz joan behar dute, etengabe eraldatuz eta garai bakoitzeko ezaugarrietara egokituz baina horietara mugatu gabe. Zentzu horretan, bere ibilbide guztian mantendu izan zuen dimentsio unibertsala traizionatuz, edo Oteizari
|
gehiago
gustatuko litzaiokeen hitz bat erabiltzearren, dimentsio unibertsal hori sakrifikatuz, euskal kulturara soilik mugatzea erabaki zuen. Horretarako, Aranzadi, Barandiaran eta, oro har, tradiziozko euskal kultura ikertu zuten beste zenbaitzuen testuetara hurreratzen da, eta bere estetika irakurketa horien itzalean berreraiki egiten du.
|
|
|
Beraien antolakuntzak argitzen digu nolakoa den egilearen pentsatzeko modua, ezin esan baitaiteke irudi hauek liburuan esandakoaren ilustrazioa direnik. Kontzeptuen bidez baino
|
gehiago
imajinen bidez pentsatzen du Oteizak, bisualki, irudi bat beste batekin kontrajarriz, edo irudi batetik bestera salto azkarrak eginez. Quousque tandem?!
|
|
|
13). Oteizari dagokionez ere, bere gogoetek sistema kontzeptual abstraktua baino
|
gehiago
, irudi sorta bat osatzen dute, askotan kontraesankorrak diren imajinak nolabaiteko sistema bakar batean elkartuz. Hainbatetan erabiltzen dituen kronlech edo hutsa ez dira kontzeptuak, baizik eta bere pentsaera martxan ipini eta mugimendu egoeran mantentzeko sortuak diren imajinak.
|
|
|
Hainbatetan erabiltzen dituen kronlech edo hutsa ez dira kontzeptuak, baizik eta bere pentsaera martxan ipini eta mugimendu egoeran mantentzeko sortuak diren imajinak. Oteiza ez da teoriko bat, ez da kontzeptu sortzaile bat, irudi sortzaile bat baizik, eta are
|
gehiago
, sinbolo sortzaile bat da. Bere estetikak munduari modu ezohiko batetik begiratzeko irudieta sinbolo sistema bat osatzen du4.
|
|
|
Gertakari hori Oteizak. Propósito Experimental 56? deitu zuen ikerkuntza prozesuaren emaitza logikoa izan zen, baina are
|
gehiago
, bere lehen eskultura eta testuetan, 1930eko hamarkadaren inguruan azaldutako zenbait ideiarekin ere erlazionatu daiteke. Oteizak hasiera hasieratik arteari eskatzen zizkion ezaugarri bereziak zirela eta, logikoa izan zitekeen, emaitza konkretu batzuk lortu ondoren, eskultura egiteari uko egitea.
|
|
|
Auzitegi hauek hain diferenteak diren jarrerak hartzearen arrazoiak ulertu ahal izateko ezinbestekoa dugu aztertzea Nazioarteko Zuzenbidetik eratortzen den arau baten nolako aplikazioa egin duten. Auzitegi Nagusi hauek guztiek arau horren inguruan euren ebazpenak oinarritu baldin badituzte ere, ez dirudi horrek ezer konpondu duenik, are
|
gehiago
, azaleratu diren emaitzak erabat kontrakoak izan dira kasuak zein autonomia erkidegotan ebatzi diren arabera. Arau hau Tratatu Zuzenbideari buruzko Vienako Hitzarmena dugu, 1969ko maiatzaren 23koa, eta, bereziki, bertan topatzen dugun 30 artikulua, non gai beraren inguruan aritzen diren segidako tratatuen aplikazioa arautzen den.
|
|
|
Egun, hau ikusita garbi dago zein esfortzu handia aurreztu ahal izango zuen espainiar jurisprudentziak Auzitegi Gorenak bere momentuan, zegokion moduan, bere lana kontu handiagoz egin izan balu. Are
|
gehiago
, Uruguaiko hainbat etorkinen zenbat sufrimendu aurreztu ahal izango zituen.
|
|
|
Beraz, tratatu bi hauetan termino berdintsuak ez erabiltzeak ez dakar automatikoki inolako bateraezintasunik, are
|
gehiago
, ikusi dugun bezala gerta liteke interpretazio lanaren bitartez posible egitea bi testuen aplikazio bateratua. Horrek sententziak dakarren beste arazora garamatza.
|
|
|
lehenik eta behin, Uruguaiko herritarrak ez direla tratatu horien subjektu eta, ondorioz, horien inguruko gatazkaz hitz egiteko bi estatu sinatzaileen arteko desadostasuna izan litzatekeela; bigarrenik, Uruguaik, dagoeneko nazioarteko subjektua dugun estatu moduan, ez duela inolako desadostasun jarrerarik kanporatu. Are
|
gehiago
, Goi Mailako Komisioaren bileran argi geratu zenez, bi aldeak ados agertu ziren Auzitegi Gorenaren sententziaren zain geratzeko ideian.
|
|
|
Aditz denboraren oinarria mantentzeko arazoak izan dituzte askok, gaztelaniaz euskaraz baino
|
gehiago
. Ingelesean akats hau asko gertatzen da, present simple eta past simple nahasian ematen baitituzte ikasle askok.
|
|
|
oro har, akats larriagoak eta ugariagoak egin dituzte (IDAZ 1, IDAZ 2, MINTZA 1). Gaztelaniaz egindako ariketetan alderantzizkoa daukagu, euskara lehen hizkuntza dutenek zer hobetu
|
gehiago
dute (IDAZ 1, IDAZ 2, MINTZA 1, MINTZA 2).
|
|
|
8 urterekin hasitakoek besteek esandakoa bereganatzeko markatzaile
|
gehiago
, diskurtsoera txertaketa handiagoa eta kausalitatea adierazteko markatzaile gehiago erabili dituzte. Orain arte esandakoa euskarazko zein gaztelaniazko lanetan errepikatzen da.
|
|
|
Anaforen erabilerari dagokionez, esan daiteke, batetik, 8 urterekin hasitakoen taldekoek anafora gutxiago erabili dituztela euskarazko IDAZ 1 ariketan; bestetik, 5 urterekin hasitakoen taldekoek besteek baino
|
gehiago
erabiltzen dituztela, bestelako, anaforak deitu ditugunak, hots, izen+ erakusle hurrenkerak.
|
|
|
8 urterekin hasitakoen taldekoei buruz honako alderdiak azpimarratu genituzke: batetik, testu estatikoagoak sortu dituzte euskarazko IDAZ 1 ariketan eta, gainera, aditz denborak
|
gehiago
nahastu dituzte gaztelaniazko MINTZA 1 ariketan. Bestetik, modalizazioan egokiago jokatu dute gaztelaniazko argudiozko eskutitzetan (IDAZ 2) eta aspektuaren balio diskurtsiboa hobeto erabili dute gaztelaniazko narrazioetan (MINTZA 1).
|
|
|
Testu apalagoak aurkitu ditugu 5 urterekin hasitakoen multzoa osatzen dutenengan, bai euskarazko eta gaztelaniazko ariketetan (joskera sinpleagoa eta akats morfologiko
|
gehiago
) bai ingelesez egindakoetan. Ingelesez akats morfologiko gehiago, testu izaera ez duten zenbait lan, berba ulergaitzak eta ortografia akats gehiago topatu ditugu 5 urterekin hasitakoen taldekideen artean.
|
|
|
Testu apalagoak aurkitu ditugu 5 urterekin hasitakoen multzoa osatzen dutenengan, bai euskarazko eta gaztelaniazko ariketetan (joskera sinpleagoa eta akats morfologiko gehiago) bai ingelesez egindakoetan. Ingelesez akats morfologiko
|
gehiago
, testu izaera ez duten zenbait lan, berba ulergaitzak eta ortografia akats gehiago topatu ditugu 5 urterekin hasitakoen taldekideen artean. 8 urterekin hasitakoen taldekoek euskarazko MINTZA 2 ariketan akats morfologiko gehiago egin dituzte, baina kontuan hartu genuke hauen jarduna aberatsagoa dela oro har.
|
|
|
Ingelesez akats morfologiko gehiago, testu izaera ez duten zenbait lan, berba ulergaitzak eta ortografia akats gehiago topatu ditugu 5 urterekin hasitakoen taldekideen artean. 8 urterekin hasitakoen taldekoek euskarazko MINTZA 2 ariketan akats morfologiko
|
gehiago
egin dituzte, baina kontuan hartu genuke hauen jarduna aberatsagoa dela oro har.
|
|
|
Euskarazko ariketetan estrategia gutxiago erabiltzen dituzte 5 urterekin hasitako multzokoek. Horiek, gainera, ingelesez laguntza eskeak eta zerbait saihesteko edo murrizteko estrategia
|
gehiago
darabiltzate. 8 urterekin hasitakoen multzokoek autonomia handiagoa erakusten dute aukeratzen dituzten estrategiei erreparatuta, automonitoretzeko gehiago erabiltzen baitituzte bai gaztelaniaz bai ingelesez ere.
|
|
|
Horiek, gainera, ingelesez laguntza eskeak eta zerbait saihesteko edo murrizteko estrategia gehiago darabiltzate. 8 urterekin hasitakoen multzokoek autonomia handiagoa erakusten dute aukeratzen dituzten estrategiei erreparatuta, automonitoretzeko
|
gehiago
erabiltzen baitituzte bai gaztelaniaz bai ingelesez ere.
|
|
|
Lan honen izenburuan zer motatako parte hartzea bilatzen den aipatu da, eraldatzaileak diren ereduak hain zuzen. Bilaketa horretan ez da defendatuko zenbat eta parte hartze
|
gehiago
izan, hobe delako ideiarik, ez da eskala kuantitatibo soil bat eskaini nahi, baizik eta sakoneko begirada kualitatibo bat. Zentzu horretan, eraldaketarako klabea ez da zenbat alditan dagoen erabakitzeko aukera, baizik eta biztanleek euren parte hartzea definitzeko bitartekoak izatea ala ez (Kaufman, 1997).
|
|
|
Aurreko ataletan argi ikusi dugu ezen parte hartzeak erabilera kontrajarriak izan ditzakeela, eraldatzaileak ez diren helburuak ere bete ahal dituelako, eta egoera hori ekiditeko erreferente normatibo gisa erabiltzeko hainbat teoria proposatu ditugu. Orain, marko teoriko hori apur bat
|
gehiago
garatuko dugu, eta aurkeztuko ditugu parte hartzeko eredu eraldatzaileak sustatzeko bidean sakontasunez kontuan hartu beharreko hainbat eztabaida ildo.
|
|
|
Bigarrenik, adostasunaren ikusmoldearen teorikoak daude, beraiek boterea etengabe heda daitekeela uste dute pertsonen abilezia balitz bezala, botereak gaitasun baten antza hartzen duelarik. Zentzu honetan indibiduo edo talde batek botere
|
gehiago
izateak ez du zertan beste baten kalterako izan, ez baitago hasierako botere dotazio mugaturik, eta gizarteak botere gehiago sor baitezake helburu komunak bilatu eta legitimatzen dituen heinean.
|
|
|
Prozesu parte hartzaile bat modu hobezin batean diseinatua izan dena, irekia, justua eta barneratzailea dena, balio gutxikoa izango litzateke baldin eta bertotik eratortzen diren ekintzak eragin sozial txikikoak balira. Are
|
gehiago
, parte hartzen duten pertsonek ikusten badute euren lan bikainak ez duela ezertarako balio, edo sentitzen badute txikikeria bat erabakitzeko zela, euren konpromisoa hurrengo prozesuetan arriskuan jartzen da. Zentzu horretan garrantzitsua da parte hartzea hobestea eta ez besterik gabe kuantitatiboki maximizatzea.
|
|
|
kontsumo eremu eta logika asko dugu. Are
|
gehiago
, izenak familia eta erlijio erakundeen mendeko, ekonomia orokor, baten objektu izatetik,, kontsumitzailearen gustuaren araberako?
|
|
|
Antza denez, izenak arinago higatu eta zaharkitzen dira, ordezkatze bizkorragoz ari dira izenen moda zikloak (Coulmont, 2006). Zikloak laburrak eta arinak dira beraz, eta jakina, horrela izan daitezen izen
|
gehiago
behar da. Horrek bat egiten du, norbanakoa bereizteko?
|
|
|
Hala ere, joko arauak aldatzen ari dira: gero eta
|
gehiago
eskatzen da, laguntza berezia eta aditua? (horren lekuko izenei buruz argitara ematen diren liburu sorta handia).
|
|
|
Baina poeta frantsesa neoplatonismo etsigarri horretatik laster ateratzen da. Bere misioak ez du
|
gehiago
izan behar edozein «Ideia» platonikoren bilaketa alferra, zeinetik Gizakia tragikoki bereizia izan baitzitekeen. Hastapenean bertikala, zeruari buruz itzulia, Mallarmé ren bilaketa horizontal bihurtzen da, itsasoari lotua:
|
|
|
Baina, «Libururat» helaraztean, idazleak ez du errealitatea deskreatzen ahal baizik, ezeztatuz («abolir»), goibelduz, desitxuratuz, hari arkitektura fikziozko, gezurti, artifizialki sistematiko bat emanez, giza ordenak bakarrik agindua, horrela geure burua egiazko jakitateaz zapuztuz. Munduko beste errealitateak bezala, giza Izpirituan baizik «lorea» («la fleur») ezinbestez «edozein azautik kanpo» («hors de tout bouquet») existitzen den bezala, «nozio soil» gisa («notion pure», Poésies, op., 259 or.), hitz jokoetan bakarrik, eta are
|
gehiago
guztien bultzatzailea dirudielako, Mentura ez da Gizakiaren eskupeko, hitzen birtualitatean baizik dagoelako. Ondorio logiko bat darama horrek:
|
|
|
Haren memoria erraldoia da; oihukatzen du: . Mila urte banitu baino orroitzapen
|
gehiago
ditut?, memoria hori, bertze bizi, guziena baita, izaera bakotxari haren ustez zor litzaiokena.
|
|
|
Gaur egunean, lehenengo eredua zaharkitua geratu da eta bigarren korrontean oinarritutako estrategia gailendu da, arreta handiagoarekin begiratzen baitzaio entzuleriaren portaerari ikuspuntu kualitatibo eta kuantitatibo batetik. Hortaz, entzule
|
gehiago
izatea bilatzen da zeren horrek, nola ez, diru iturri gehiago baitakartza publizitatearen bidetik.
|
|
|
Gaur egunean, lehenengo eredua zaharkitua geratu da eta bigarren korrontean oinarritutako estrategia gailendu da, arreta handiagoarekin begiratzen baitzaio entzuleriaren portaerari ikuspuntu kualitatibo eta kuantitatibo batetik. Hortaz, entzule gehiago izatea bilatzen da zeren horrek, nola ez, diru iturri
|
gehiago
baitakartza publizitatearen bidetik.
|
|
|
Hau da, Lafitteren esanean Albert Goienetxek maiz edo kolaboratu zuen astekari xuri horrekin, dirudienez sinatu gabe izan arren. Piarres Lafitteren arabera, beraz, Eskualduna aldizkariko idazle artekoa izan zen, lehen urtetan?, alabaina, ezin dugu ezer
|
gehiago
zehaztu, Goienetxe zerrendatuta agertzen baita beste hamaika lagunekin batera. Halandaze, ez dakigu Goienetxe idazlea noraino zaildu zen Eskualdunako orrialdeetan, ez zeintzuk izan ziren berak erabilitako gaiak, ez zein hizkuntzatan.
|
|
|
Berrogoi ta hamabi urte baizik ez zituen; eta itxurala, zen baino ere gazteago emaiten zuen. Hurbilenetik ikusten zutenek zakiten bakarrik, artaren beharra bazuela; baina berak bere buruaz baino
|
gehiago
baitzuen ordean bertzeen osasunaz. Eta, erran dena, azkarraren itxura zuen.
|
|
|
Hortan sartzen dire: Erlisionea, familia, sor etchea, hilen orhoitzapena, bai eta bizien artean toki bereko, eta are
|
gehiago
odol bereko jendakien elgarrekilako atchikimendua; hitz batez, gizonaren bihotza lur hunen gainean bizi huntako eta bertzeko esteka dezaketen lokharri guziak.
|
|
|
Pastorala guziec ederra khausitu dute; beztituac ziren ezin
|
gehiago
polliki eta gero botz batzu badituzte airosac, garbiac eta lagunac! Bainan, egia erran behar da, luzegi, anitz luzegi khausitzen dute oroc pastoral hori.
|
|
|
1897ko azken aipua ez da oraingo honetan Goienetxe medikuarentzat izango, Donibaneko euskal tradizioaren jaientzat baino; izan ere, Charles Bernadou baionarrak ehun bat orrialdeko liburua (Bernadou, 1897) eskaini ziela aipatzen du gure astekariak abenduaren 3an77, Etnografia Elkartearen liburua ere laster datorrela gogorarazteaz gainera. Kontua da zorioneko liburuaren benetako argitalpena nahikoa eta
|
gehiago
luzatu zela, eta Eskualduna astekariaren orrialdeetan beste lau bat aldiz aurkitu dut bazetorrela78, azkenean 1899an plazaratu zen arte79, gorago esan bezala.
|
|
|
Nekazari lehiaketaren eguneko kronika dakar kazeta euskaldunak abuztuaren 25eko zenbakian101 Dioskunez, «joanden urthean baino abere hainitz
|
gehiago
presentatu da aurthen primetako. Helduden astean emanen ditugu primak irabazi dituzten jabeen izenak».
|
|
|
85). Badago zenbaki horretan tinta
|
gehiago
Goienetxeren ohoretan. Esaterako,. Un homme?
|
|
|
Baina zer balio dute obra, despendio eta lan horiek guziek orai arte bezala kampo herriek lehertzen balin bagaituzte bihiz eta aziendez eta
|
gehiago
dena hiri handitan diren tratularien meneko bizi behar. Gure ganat zuzenki ethorri behar luken dirua badoha kampo herritarat; guretzat bakharrik gelditzen dire gaizki saldu ondoan gure bihiak eta aziendak, zergak, phetchak eta bethi eta gehiago pagatzeko izurritea.
|
|
|
Baina zer balio dute obra, despendio eta lan horiek guziek orai arte bezala kampo herriek lehertzen balin bagaituzte bihiz eta aziendez eta gehiago dena hiri handitan diren tratularien meneko bizi behar. Gure ganat zuzenki ethorri behar luken dirua badoha kampo herritarat; guretzat bakharrik gelditzen dire gaizki saldu ondoan gure bihiak eta aziendak, zergak, phetchak eta bethi eta
|
gehiago
pagatzeko izurritea.
|
|
|
Hainitz azienda
|
gehiago
ekharri duzue aurthen bai eta ere laborantzako fruitu eta gauza. Eskerrak bihurtzen dauzkitzuet zeren guretzat ere atsegin bat baita ongi egina ezagutua izaitea.
|
|
|
Egun, iraganeko arrakastak (iraganean asmatu izanak) ez du geroa aurreikusteko balio. Are
|
gehiago
, esan liteke ezen nork bere buruaren ederrespen eta atseginean lo hartzeak gainbeheraren hazia dakarrela.
|
|
|
Premiazkoa da ongi argitzea ezagutza esplizituaren eta tazituaren arteko ezberdintsuna. Gutako gehienok askoz
|
gehiago
dakigu, jakin, transmititu ahal duguna baino. Ezagutza esplizitua dugu pertsona batek beste bati erraz samar adieraz diezaiokeen ezagutza, dela aurkezpenen bidez, dela agirien bidez, etab. Horren osagaiak, funtsean, ezagutza teknikoak dira, baita zenbait abilezia/ trebetasun eta jarrera gutxi batzuk ere.
|
|
|
Kanpoko konplexutasuna (ingurunekoa) areagotzen denean, enpresa gero eta zurrunagoa, esklerotikoagoa bihurtzen da, ezertara egokitzeko ezgai. Zenbat eta
|
gehiago
ahalegindu enpresa edo antolakuntza, ordenatzen?, orduan eta nabariagoa da kide guztientzat desordenaren gorakada zakar eta kontrolagaitza.
|
|
|
Kontrakoa irudi balezake ere, kanpoko konplexutasunarekin tratatzeko (egokitzeko edo aurre hartzeko) modua enpresaren barneko konplexutasuna oso osorik askatzea da, ingurunea eta enpresa era sortzaile batean uztartuz. Eta hori lortzeko modurik eraginkor, adimentsu eta, are
|
gehiago
, ordenatuena (autoarautua), hain zuzen ere, autoantolaketa dugu15.
|
|
|
5 Gaur egungo eta, are
|
gehiago
etorkizuneko, erronka nagusietakoa antolaketa eredu berri bat abiarazi eta indarrean jartzea da, non lidergo faktoreak zeregin erabakigarria izango duen enpresako honako hiru atal hauek kudeatu eta gidatzen:
|
|
|
3 URTE BAINO
|
GEHIAGO
|
|
|
Aipagarriak dira, besteak beste, Barney, Prahalad, Mintzberg eta, batez ere, Michael Porter; horiek guztiek eragin handia izan dute enpresa estrategien garapenean (Álvarez, 1997; Clark, 2004). Hala ere, argitalpen espezializatuetan diotenez, aditu akademikoak aitzindariak baino
|
gehiago
jarrai tzaileak dira enpresa kudeaketarako jakintzaren sorkuntzari dagokionez, aholkularitzako adituei eta zuzendariei baino legitimitate txikiagoa ematen zaielako (Spell, 2001).
|
|
|
Hala eta guztiz, ikuspegiak sona izaten jarraitzen du: mundu osoan gero eta
|
gehiago
dira erabateko kalitate kudeaketa saritzen duten sistemak, autoebaluazioaren sari entzutetsuenek sustatutako ereduetara behin eta berriz jotzen da, kalitate kudeaketan formatzeko eskaria ez da eten eta aholkulari eta autoreek metodologia eta ideia ugari asmatzen dituzte. Dena den, modei jarraitzeko joera duten zenbait kolektibotan (Administrazio Publikoko zuzendaritza eta erabaki organoetan, adibidez) kontzeptu berriak ari dira sartzen (Sei Sigma bera, esaterako) eta erabateko kalitate kudeaketari ospea kendu diote.
|
|
|
Horrela, abenduaren 8an Meabe batailoiak Nafarrete herria hartu zuen, hurrengo egunean Gordexolak galtzeko hegazkinen ekintzak eta marokoar tropen erasoaren ostean21 Abenduaren 12an beste eraso bat egin zen Legutioren aurka kanoi eta gurdi blindatuekin, eta beste bat Zestafe Saimendi lerroaren aurka. 18an beste ahalegin bat egin zen Nafarrete Zestafe inguruan eta berriro ere Legution, frankisten defentsak gainditu gabe22 Are
|
gehiago
, 21ean azken horiek kontraerasoari ekin zioten: Zestafeko ipar sortaldeko mendixkak okupatu zituzten eta gudariek bertan utzitako arma eta tresneria ugari eskuratu zuten.
|
|
|
Gabon aurreko egunetan ofentsibaren azken mugimenduak, 22an Legutioren aurkako gudarien erasoek porrot egin zuten, eta, 23an, frankistek Elosua hartu zuten; 24an, Akosta eta Murua. Une horretatik aurrera eta martxoko erasoa arte frontea ez zen
|
gehiago
mugituko.
|
|
|
Ausardia faltaren adibide nabarmenena Ibarrola zutabearen jokaera dugu. Izan ere, Maroto, Albertia eta pinudia hartu ondoren ez ziren
|
gehiago
mugitu, nahiz eta inguru horretako borroketan kemen handia erakutsi42 Cueto-k Legutio eta Gasteiz arteko errepidea mozteko aukera izan zuen eta ez zuen behar bezala aprobetxatu. Are gehiago, Legutioren aurkako eraso zuzenek helburuak ez lortzeaz gain, ehunka hildako eta zauritu ekarri zituzten.
|
|
|
Izan ere, Maroto, Albertia eta pinudia hartu ondoren ez ziren gehiago mugitu, nahiz eta inguru horretako borroketan kemen handia erakutsi42 Cueto-k Legutio eta Gasteiz arteko errepidea mozteko aukera izan zuen eta ez zuen behar bezala aprobetxatu. Are
|
gehiago
, Legutioren aurkako eraso zuzenek helburuak ez lortzeaz gain, ehunka hildako eta zauritu ekarri zituzten. Sabin Apraizen ustez, ordea, erasoaldiaren porrotaren arrazoia frontearen zabaltzean datza, horrek zutabeen buruek kontrol zuzena galtzea ekarri zuelako.
|
|
|
Deigarria, da, ildo horretan, nola saiatu ziren gatazka aztertu duten idazle frankistak gudari eta milizianoen borrokarako kemena bereizten, bigarrenak gutxietsiz. Baieztapen horrek, ez du bat egiten, ordea, hildako eta zaurituen kopuruekin, batailoi ezkertiarrek jeltzaleek baino baja
|
gehiago
izan baitzituzten. Idazle horiek, gainera Legutioko operazioa Agirreren ardura zuzena zela azaldu zuten behin eta berriz49.
|
|
|
Era horretan, oso egun gutxitan milaka laguneko armada osatu zen. Orain arteko ikerketek, ordea, ez dute zehaztu zenbat izan ziren euren kabuz mobilizatu zirenak urriaren 16 baino lehen eta zenbatek hartu zituzten armak halabeharrez50 Are
|
gehiago
, Jaurlaritzak urriaren 22an eta abenduaren 1ean argitaratutako aginduek, kintoak koarteletan aurkezteko aginduz, erakusten digute urriaren 16ko agindua ez zela erabat bete, bereziki 1932ko eta 1933ko kintei dagokienez51 Egile batzuek soldadu profesionalak eta derrigorrez joandakoak goraipatu arren boluntarioen aurrean, garbi dago batzuen eta besteen jarrerak desberdinak direla borrokatzeko orduan baldintza berdinetan.
|
|
|
Legutioko porrotak, azkenik, defentsa mentalitatearen sorrera ekarri zuen. Harrezkero, Euskal Armadak ez zuen eraso
|
gehiago
egin eta frankisten ahaleginaren aurkako defentsa antolatzeari ekin zion. Jaurlaritzaren hitzetan, aldiz, erasoen falta munizioaren urritasunaren ondorio zuzena zen (Aguirre, 1978:
|
|
|
50 años después liburuan gauza bera gertatzen da. Iñaki Egañaren() 1936 Guerra Civil en Euskalerria izeneko lanean toki
|
gehiago
du. Bi dira Legutiori arreta eskaini dioten historia lanak, biak, gainera, gerrako beteranoek bultzatuta.
|
|
|
Jakakortaxarena bera atxilotu eta Gasteizera eraman zuten eta ia ia fusilatu zuten (Iakakortaxarena, 1990). Inguruko biztanleek arazo bat baino
|
gehiago
izan zituzten familia eta ganaduak frontearen bi aldeetan banatuta zituztelako5 Are pasarte larriagoa gertatu zen Elosuan: urriaren 20an, herriko semea zen anarkista bat bertaratu, hamazazpi lagun kamioi batera igoarazi eta Ollerieta inguruan fusilatu zituen hurrengo goizean (Flores, 2002:
|
|
|
Edonola ere, Burgoseko San Marcial errejimentuko historialean emandako datuen arabera, talde horretako konpainia bat baino
|
gehiago
aritu ziren euskal frontean borrokan. Irailaren 20an 2 batailoiak Eskoriatza inguruan hartu zituen posizioak, ziur aski Alonso Vega-ren agintepean; urriaren 5ean 4 batailoiko hiru konpainia Legutiora abiatu ziren.
|
|
|
Gordexola batailoia, adibidez, abenduaren 3an heldu zen Areatzara eta 8an burutu zuen bere lehen erasoa. Are
|
gehiago
Nafarreten zegoen Meabe batailoia txandakatu zuen, Meabe batailoia ezagutzen ditugun zerrendetan azaltzen ez denean. Beurko agiritegia, 14 kutxa, 59 karpeta.
|
|
|
Legutio zaintzen zuten soldaduen erreakzioak eta beraien ofizialen prestakuntza eta trebeziak gudarien porrota ekarri zuten. Are
|
gehiago
, egoeraren larritasuna ikusirik, Mola jeneralak Madrileko frontea utzi, Burgosera hegazkinez etorri eta Solchaga jeneralari eman zion Gasteizko tropen aginte zuzena (Iribarren, 1938). Horrela, Solchaga jeneralak hartu zuen bere esku Gipuzkoako eta Arabako tropen zuzendaritza.
|
|
|
Egoerak aldaketa handia ezagutu zuen, euskal gudarien eta milizianoen artean adore falta hasi baitzen nabarmentzen, desmoralizazioaren ondorioz. Izan ere, Jaurlaritzaren tropak askoz
|
gehiago
izan arren, ez zuten lortu Legutio hartzea, eta Alonso Vega-ren ekintza kontraeraso orokor baten atari moduan hartu zuten, Legutiorekin harremanak berrezartzeko saioa baino ez zenean. Horren guztiaren ondorioz, koordinazio arazoak areagotu egin ziren.
|
|
|
14 Etxe hutsak alokairuaren merkatuan barneratzeko ekimenak BIZIGUNE programaren bidez egin ahal izan dira. Emaitzei dagokienez, programa hau martxan jarri zenetik 2.000 etxebizitza pasatxo mobilizatu dira (EAEn, azken erroldako datuen arabera, 86.000 etxebizitza huts baino
|
gehiago
daude). Babestutako etxebizitzen eraikuntza, berriz, kalatu handiagoko politika izan da; hain zuzen ere, azken gobernualdian 20.000 etxebizitza berri baino gehiagoren eraikuntza hasi da.
|
|
|
Halaber, auzune berri hau soslaitzeko orduan aurkeztu ziren egitasmoen artean hiri eredu trinkoena zuena gailendu zen, lurzoruaren erabilera intentsiboa faboratzeko eta bizilekuen dispertsioa ekiditeko. Nolanahi ere, badirudi jasangarritasuna
|
gehiago
lotzen dela energiaren erabilerarekin lurzoruaren okupazioarekin baino. Eta ildo horretan dago, hain zuzen ere, energia kontsumoa mugatzen duten egitasmo berritzaileetan jarritako arreta, etorkizuneko etxe berdeen proiektuan izan nahi den parte hartzeak ere aditzera ematen duenez.
|
|
|
Bitartean, halaber, Donostiako Antondegi auzunearen sustapenen bidetik 27.000 etxebizitza babestu berri eraikitzeko asmoa azaltzen da 2006 Etxebizitza Bideratzeko Planean, hain justu, 2002 azaldurikoa baino% 67 (16.200 etxebizitza)
|
gehiago
eta 2000 azaldurikoa baino% 93 gehiago (14.000 etxebizitza). Hau da, gero eta gehiago eraikitzeko asmoa aitortzen da erakunde publikoetatik behin eta berriz.
|
|
|
Bitartean, halaber, Donostiako Antondegi auzunearen sustapenen bidetik 27.000 etxebizitza babestu berri eraikitzeko asmoa azaltzen da 2006 Etxebizitza Bideratzeko Planean, hain justu, 2002 azaldurikoa baino% 67 (16.200 etxebizitza) gehiago eta 2000 azaldurikoa baino% 93
|
gehiago
(14.000 etxebizitza). Hau da, gero eta gehiago eraikitzeko asmoa aitortzen da erakunde publikoetatik behin eta berriz.
|
|
|
Bitartean, halaber, Donostiako Antondegi auzunearen sustapenen bidetik 27.000 etxebizitza babestu berri eraikitzeko asmoa azaltzen da 2006 Etxebizitza Bideratzeko Planean, hain justu, 2002 azaldurikoa baino% 67 (16.200 etxebizitza) gehiago eta 2000 azaldurikoa baino% 93 gehiago (14.000 etxebizitza). Hau da, gero eta
|
gehiago
eraikitzeko asmoa aitortzen da erakunde publikoetatik behin eta berriz.
|
|
|
Are
|
gehiago
, hiri erdietatik gero eta urrunago dauden eraikuntza berriko auzoak egitean, bertan biziko den jendearen mugikortasun eta komunikazio kostuak handitu egingo dira. Bai garraio publikoaren sareak zabaldu behar direlako, baina batez ere, auto pribatuarekiko mendekotasunak eta haren erabilera hazkorrak areagotu egiten dutelako mugikortasunaren kostu energetikoa.
|
|
|
Laburbilduz, ondoriozta genezake gure erakundeen esku hartzeko proposamenetan gero eta
|
gehiago
jasotzen direla etxebizitzen diseinuari eta energia beharrei buruzko kezkak eta lur kontsumoaren inguruko kezkak. Batik bat, lehenengoari buruzkoak, eraikuntzan jasangarritasun irizpideak barneratzeari lotuak eta energia kontsumo murriztuari txertatuak.
|
|
|
Batetik, etxebizitzen diseinuari eta energia beharrei buruz, azpimarragarria da eraikuntzaren sektorean dihardutenen artean dagoen kezka gero eta handiagoa. Gero eta
|
gehiago
exijitzen da eraikuntzarako jasangarritasun baldintza minimo batzuk ezartzea, eta energia eraginkortasunaren irizpideak eraikuntzan barneratzea3 Funtsean, berrikuntza nagusiak honako helburu hauen inguruan kontzentratzen dira: energia alternatibo garbi eta berriztagarrien erabilera bultzatzea, energia eraginkortasunaren irizpideekin eginiko eraikuntza ematea eta arkitektura bioklimatikoaren garapena sustatzea.
|
|
|
7 Honi buruz
|
gehiago
, lan honetan: Adams eta Craig, 2002.
|
|
|
Nolanahi, txosten ofizialetan aitortzen denez, EAEko etxebizitza politikan gero eta barneratuago dago garapen iraunkorraren markoa, eta gero eta
|
gehiago
gogoan hartuko den testuingurua da etorkizuneko etxebizitza politika gauzatzean. Izan ere, gizarteko eta politikako gainerako esparruetan jazo den era bertsuan, etxebizitza politikaren inguruan ere barneratu da nolabaiteko ingurumen kontzientzia.
|
|
|
Guztira 202 galdera egin ziren eta ikerketa saio honetan datu guztiak erabiliko dira, arloka (lexikoa, izen morfologia, aditz morfologia eta sintaxia) bereizita. Horrela, bariazioa zein norabidetan eta zein arlotan gertatzen den
|
gehiago
zehaztu ahal izango da. Ondoren, datuak orokorrean aztertuko dira, herri bietako egoerak karenka jarriaz.
|
|
|
Belaunaldi gaztea euskaraz eskolaratu eta alfabetatu izanak kulturizazio fenomenoa dakar, estandarrak euskalkiko hitzak ordezka ditzakeelako. Helduen belaunaldia, berriz, gaztelaniaz alfabetatua da eta horrek maileguak barneratzen ditu eguneroko jardunean
|
gehiago
edo gutxiago.
|
|
|
Kasu batzuetan erantzun bat baino
|
gehiago
jaso da, kontzeptu bakoitza adierazteko hainbat hitz eman dituzte, bai gazteak, bai helduak:
|
|
|
4 esaldian ikusten den legez helduak birritan hitza ezagutzen du, eta are
|
gehiago
, erabiltzen du, baina esanahi ezberdina duela adierazi digu: bigarrenez esatean, egun berean?
|
|
|
Erantzun bat baino
|
gehiago
dituzten galderen adibide gisa, honako hauek:
|
|
|
Kasu batzuetan erantzun bat baino
|
gehiago
jaso da; kontzeptu bat adierazteko hainbat hitz esan dituzte, bai gazteak, bai helduak:
|
|
|
eta sentzu galdu. Erantzun anitztun
|
gehiago
:
|
|
|
Hurrengo alorra izen morfologia izan da,% 69,56an erantzun bera jaso da eta% 26,08 ezberdina. Sintaxiak bariazio larriagoa jasan du, erantzun desberdinak
|
gehiago
baitira(% 55), erantzun berdinak(% 45) baino. Emaitza guztien% 75 erantzun berdinak izan dira eta% 25 erantzun ezberdinak, beraz, laurden bateko bariazioa gertatu da Bolibarko belaunaldi batean.
|
|
|
12 Oso eztabaidagarria da herri batean sistema bat edo
|
gehiago
daudela esatea, oraindik zehazteke daudelako non dauden sistema baten mugak, hau da, non amaitzen den bata eta noiz hasten den bestea (ikus Aurrekoetxea, 2008: 23).
|
|
|
Erantzun bat baino
|
gehiago
izan dira galdera hauetan:
|
|
|
Dialektoen, gurean euskalkien, trinkotasuna estandarraren ezaugarrietan urtuz, fusionatuz doa. Eragileak bat baino
|
gehiago
dira, hala nola estandarizazioa bera, hedabide ugari, herrien arteko komunikazio zabala eta gure belaunaldiak jaso duen hezkuntza, batez ere, idatzizkoan oinarritzeak izan du eragina zalantzarik gabe.
|
|
|
emakume etorkinek parte hartzen duten laneta formazio espazioetan, nagusiki, etorkinak diren emakumeek baino ez dute parte hartzen. Ondorioz, dinamika horrek harremanak sustatzen ditu jatorri desberdineko etorkinen artean, etorkinen eta autoktonoen artean baino
|
gehiago
. Sare horiek, emakume etorkinak eta bertako biztanleak lotzen dituztenak, bereziki erlazionatuta daude etorkinekiko laguntzarekin, hasierako laguntza sarearekin eta lanarekin.
|
|
|
Argi dago pertsonen ibilbideak paregabeak direla, eta kultur jatorriak neurri batean bideratzen dituela emakumeek eta gizonek gizarte berrian dituzten ardurak eta eskakizunak (Gregorio eta Ramírez, 2000). Hala eta guztiz ere, oro har, emakumeek estresore
|
gehiago
jasaten dituzte (Achotegui, 2002), haien osasun mentala okerragoa da (Elgorriaga, Martínez Taboada, Arnoso eta Otero, 2007; Navarro eta Morales,
|
|
|
familiaren zailtasunei eta deserrotze sozial eta afektiboari (Mogollón eta Vázquez, 2006). Dena den, kulturaren arabera eskakizunok aldatzen dira eta lehen ikusi dugun bezala, latinoamerikarrek bai jatorrian bai bertako gizartean Magrebekoek baino betebehar
|
gehiago
dituzte (Gregorio eta Ramirez, 2000).
|
|
|
Gero eta
|
gehiago
dira emigratzeko garaian jomuga duten herrialdean migrazio sarea duten emakumeak. Sare horiek, lehenago esan den bezala, senitartekoek edota lagunek osatzen dituzte, eta zailtasunak daudenean babesten dute eta leku ezezagun batean informazioa eta laguntza ematen dituzte.
|
|
2009
|
|
|
[32 ZJA] testuan, aurrekoetan ez bezala, ariketen enuntziatua
|
gehiago
landu zuen egileak (130 orrialde), baita irudiekin lagundu ere. Testuaren egitura testuliburu batena da.
|
|
|
[33 ZJ2] testua aurrekoaren jarraipena da, antolaketa antzekoa eta irudiekin lagunduta (111 orrialde); [32 ZJA] testuaren atal batzuk errepikaturik agertzen dira; neurrien atalean
|
gehiago
sakondu zuen; ez zuen hiztegirik erantsi. Testu honetan, hiztegiko sarrerak% 30,56 dira, hitz elkartuak% 20,83 eta eratorriak eta sintagmazioak parean,% 17,36 eta% 16,67 hurrenez hurren.
|
|
|
Bada diferentzia bat testuarekin: hiztegian zabalkuntza semantikoa
|
gehiago
erabiltzen du egileak testuan baino,% 8,95 gehiago hain zuzen.
|
|
|
Bada diferentzia bat testuarekin: hiztegian zabalkuntza semantikoa gehiago erabiltzen du egileak testuan baino,% 8,95
|
gehiago
hain zuzen.
|
|
|
Hala ere, hiztegirako aukeratutako hitzetan terminoak sortzeko baliabideen erabilera aldatu da: hiztegiko sarrerak% 22,22 dira, testuan baino% 10,82 gutxiago; eratorpena% 39,68, testuan baino% 15,57
|
gehiago
, eta zabalkuntza semantikoa% 15,87 Neologismo ilunak testuan baino maizago erabili zituzten,% 12,70, hots,% 9,13 gehiago.
|
|
|
Hala ere, hiztegirako aukeratutako hitzetan terminoak sortzeko baliabideen erabilera aldatu da: hiztegiko sarrerak% 22,22 dira, testuan baino% 10,82 gutxiago; eratorpena% 39,68, testuan baino% 15,57 gehiago, eta zabalkuntza semantikoa% 15,87 Neologismo ilunak testuan baino maizago erabili zituzten,% 12,70, hots,% 9,13
|
gehiago
.
|
|
|
[33 ZLH] hiztegian 94 termino agertzen dira; horietatik% 22,34 hiztegiko sarreretatik atera dira; baina dagokion testuan ez bezala, hemen eratorpena da gehien erabili dena,% 30,85, hots,% 19,31
|
gehiago
eta ondoren hitz elkarketa,% 19,15 Sintagmazioaren erabilera% 17,10 jaitsi da. Kasu honetan ere, neologismo ilunak testuan(% 5,98) baino maizago erabili zituzten:
|
|
|
Ezin dugu esan autoreek helburu komun bat izan zutenik, ez bazen matematika euskaraz azaltzearena. Ez da igartzen, behintzat, adostasunez eta helburu argi batekin lan egin zutenik; are
|
gehiago
, norbanakoen lanak direla esan dezakegu. Hala ere, ez zeuden zeharo isolaturik; esate baterako, Euskal Zenbakiztia testuaren egileak Lopez Mendizabalen Zenbakiztiya testua aipatzen du irakurleari idatzitako oharrean:
|
|
|
Xa lupa untz i ra
|
gehiago
|
|
|
Elementu semantikoen eta azaleko elementuen arteko harremana ez da banan banakoa, hau da, elementu semantiko bati ez dagokio beti azaleko elementu bakar bat eta alderantziz. Kasu batzuetan, hainbat elementu semantiko azaleko elementu bakar batekin adieraz daitezke; beste batzuetan, elementu semantiko bakar bat adierazteko azaleko elementu bat baino
|
gehiago
erabili behar dira. Elementu semantikoen eta azaleko elementuen arteko harremanak aldatu egiten dira hizkuntza batetik bestera.
|
|
|
1 Satelite hizkuntzek Moduari buruzko informazio askoz ere
|
gehiago
adierazten dute aditz hizkuntzek baino. Izan ere, satelite hizkuntzek aditzean bertan dute Moduari buruzko informazioa; aditz hizkuntzek, ordea, aparteko elementu bat gehitu behar izaten diote askotan aditzari Modua adierazteko, eta maiz ez denez beharrezkotzat jotzen Modua zehaztea, informazio hori ez da adierazten.
|
|
|
Bideari buruzko informazioa adieraztean ingelesaren antzera jokatzen du, eta ez gaztelaniaren antzera. Bere ezaugarri morfosintaktikoak direla eta, posible da euskaraz aditz bakarrari Bideari buruzko elementu bat baino
|
gehiago
lotzea, (5) adibidean ikus daitekeenez. Gaztelaniaz, berriz, (6) adibidea bezalakoak arraroak dira, aditz bakoitzari Bideari buruzko elementu bakarra lotzeko joera baitute, oro har, aditz hizkuntzek.
|