|
2013
|
|
|
bizkaitarrak" zelakue zara?" galdetuko du, gipuzkoarrak," nolakua zera?", nafarrak," nolkua zara?" & baita horiek erantzuten ere. Hizkera ezberdina
|
erabiltzea
oztopo izango al da elkarrekin komunikatzeko, noski!
|
|
|
Bitarte horretan, zenbait euskalkiren doinuak entzungo dituzu. Jakingo al zenuke zer euskalki
|
erabili
den jarraian entzungo dituzun kantuetan?
|
|
|
Prest zaudetenean, gelan abestuko duzue, zuen gelakideen aurrean, eta grabatu egingo duzue. Grabazioa egiteko, audio editorea
|
erabiliko
duzue. Hona hemen horretarako instrukzioak:
|
|
|
AUDIO EDITOREA
|
ERABILTZEKO
URRATSAK
|
|
|
prozesatzailea
|
erabili
behar duzu. Amaitutakoan, ez ahaztu gordetzea!
|
|
|
3 Zuetako batzuentzat, beharbada, posta elektronikoa
|
erabiltzen
duzuen lehen aldia izango da. Beraz, hemen dituzue horretarako jarraitu behar diren urratsak:
|
|
|
POSTA ELEKTRONIKOA
|
ERABILTZEKO
URRATSAK
|
|
|
Asko dira, gure eguneroko bizitzan, elkarri begirunea adierazteko
|
erabiltzen
ditugun esapideak edo gizalege formulak. Hemen dituzu horietako batzuk.
|
|
|
1 Halakoak esateko, zer esapide
|
erabiltzen
duzue zuen herrian. Irakasleek edo jende helduak ere horiexek erabiltzen al dituzte?
|
|
|
1 Halakoak esateko, zer esapide erabiltzen duzue zuen herrian? Irakasleek edo jende helduak ere horiexek
|
erabiltzen
al dituzte. Taldean bilduta, pentsa ezazue zer nolako esapideak erabiltzen diren zuen herrian; osatu esapide zerrenda bat, eta zehaztu zertarako erabiltzen den bakoitza.
|
|
|
Irakasleek edo jende helduak ere horiexek erabiltzen al dituzte? Taldean bilduta, pentsa ezazue zer nolako esapideak
|
erabiltzen
diren zuen herrian; osatu esapide zerrenda bat, eta zehaztu zertarako erabiltzen den bakoitza.
|
|
|
Irakasleek edo jende helduak ere horiexek erabiltzen al dituzte? Taldean bilduta, pentsa ezazue zer nolako esapideak erabiltzen diren zuen herrian; osatu esapide zerrenda bat, eta zehaztu zertarako
|
erabiltzen
den bakoitza.
|
|
|
11 Herrian zehar mugitzeko garraiobideren bat
|
erabiliko
dugu, ala oinez mugituko gara?
|
|
|
4 Aupa hi! Jakin nahiko nuke zer anpli eta gitarra mota
|
erabili
dituzun Haria diskoaren grabaketan. Baita ere zein diren erosi dituzun pedalera berriak.
|
|
|
c)
|
Erabili
al da elkarrizketan begirunea adierazteko esapiderik. Nork erabili ditu?
|
|
|
c) Erabili al da elkarrizketan begirunea adierazteko esapiderik? Nork
|
erabili
ditu. Zer helbururekin?
|
|
|
a) Irratsaio honetako parte hartzaileek euskararen aldaera bat baino gehiago
|
erabiltzen
dute. Zer aldaera dira, eta nork erabiltzen ditu?
|
|
|
a) Irratsaio honetako parte hartzaileek euskararen aldaera bat baino gehiago erabiltzen dute. Zer aldaera dira, eta nork
|
erabiltzen
ditu?
|
|
|
Galderak egitean, askotan
|
erabiltzen
ditugu NOR, NORI, NON, ZENBAT& eta horien gisako hitzak; horiei galdetzaile deitzen diegu. Galdetzailea galderan zer informazio eskatzen den zehazteko erabiltzen den elementua da.
|
|
|
Galderak egitean, askotan erabiltzen ditugu NOR, NORI, NON, ZENBAT& eta horien gisako hitzak; horiei galdetzaile deitzen diegu. Galdetzailea galderan zer informazio eskatzen den zehazteko
|
erabiltzen
den elementua da. Hori dela-eta, erantzunean, galdetzailea zegoen lekuan ipini ohi da eskatutako informazioa.
|
|
|
Hemen azpian duzuna lagun berriak ezagutzeko edo bikotekide posibleak ezagutzeko
|
erabiltzen
diren galdetegien antzekoa da. Baina galdetzaileak falta dira, eta, ordainetan, bi pertsonek emandako erantzunak ematen dira.
|
|
|
Bai galderak egitean, bai erantzunak ematean, esaldi zentzudunak eta zuzenak
|
erabili
dituzu. Beraz, horretan trebatzen jarraituko duzu jarduera honetan.
|
|
|
dut: agurtuz; nor naizen adieraziz; euskalkia badu, hizkera horretako hitzak zein esamoldeak
|
erabiliz
; eskerrak emanez; eta, bukaeran, berriz agurtuz.
|
|
|
audio editorea
|
erabiltzen
–
|
|
|
posta elektronikoa
|
erabiltzen
–
|
|
|
elementuak izendatzeko lexiko egokia
|
erabili
badut.
|
|
|
sinonimoak edo baliokideak
|
erabiliz
, errepikapenak saihestu baditut.
|
|
|
esaldi osoak eta zuzenak
|
erabili
baditut.
|
|
|
1 Osa itzazu esaldietako hutsuneak honako esamolde hauek
|
erabiliz
.
|
|
|
9 Beste bikoteetako kide bakoitza deskribatzeko
|
erabiliko
zenituzketenak (adjektibo bana)
|
|
|
Deskribapen plana markatzeko, informazioa antolatzen eta erlazionatzen duten elementuak
|
erabiltzen
dira, hots, leku antolatzaileak. Deskribatzen den lekua osatzen duten elementuak espazioan kokatzeko erabiltzen diren hitzak edo hitz multzoak dira leku antolatzaileak.
|
|
|
Deskribapen plana markatzeko, informazioa antolatzen eta erlazionatzen duten elementuak erabiltzen dira, hots, leku antolatzaileak. Deskribatzen den lekua osatzen duten elementuak espazioan kokatzeko
|
erabiltzen
diren hitzak edo hitz multzoak dira leku antolatzaileak. Esate baterako, ezkerreko horman, haren parean, aldamenean, ate ondoan eta abar.
|
|
|
1 Zer deskribapen plan
|
erabili
da kasu bakoitzean?
|
|
|
Deskribapen plana finkatzea eta hari zintzo jarraitzea ez da nahikoa leku deskribapen on bat egiteko. Beharrezkoa da, halaber, hitz egokiak
|
erabiltzea
, deskribatu nahi den lekuaren elementuak ahalik eta modu zehatzenean eta zuzenenean izendatzeko.
|
|
|
Zer hitz aukeratuko zenuke irudi bakoitzerako? Kontuan izan behin bakarrik
|
erabil
daitekeela hitz bakoitza.
|
|
|
Leku deskribapenak egiteko, hiztegi aberatsa
|
erabiltzea
garrantzitsua dela esan dugu; jarrai dezagun, beraz, horretan trebatzen.
|
|
|
1 Izen horietatik zein
|
erabiliko
zenituzke
|
|
|
2 Zein da, zure ustez, egileak
|
erabili
duen deskribapen plana. Aukeratu erantzun egokia:
|
|
|
Leku deskribapen batean aipatzen diren elementuak modu ordenatu batean erlazionatzeko leku antolatzaileak
|
erabiltzen
dira.
|
|
|
Deskribapenaren elementuak elkarri loturik ageri diren bezala, beste hainbeste gertatzen da perpausa osatzen duten elementuekin; horretarako, deklinabide atzizkiak
|
erabiltzen
dira.
|
|
|
1 Zerrendatu deskribapenean
|
erabiliko
dituzun esanguratsuenak eta errepikapenak saihesteko erabil ditzakezun sinonimoak.
|
|
|
1 Zerrendatu deskribapenean erabiliko dituzun esanguratsuenak eta errepikapenak saihesteko
|
erabil
ditzakezun sinonimoak.
|
|
|
landutako deklinabide kasuak zuzen
|
erabiltzen
–
|
|
|
leku deskribapenetan, elementuak izendatzeko
|
erabil
daitekeen lexikoa hautatzen?
|
|
|
4 Denek entzun ahal izateko bolumen egokia
|
erabili
.
|
|
|
b) Garatu duzun deskribapen idatzian oinarrituz, presta ezazu ahozko aurkezpena. Prestaketan laguntzeko, dagoeneko
|
erabiltzen
ikasi duzun audio editorea erabil dezakezu. Zure aurkezpena grabatzen baduzu, aukera izango duzu zeure burua entzuteko eta behar diren hobekuntzak egiteko.
|
|
|
b) Garatu duzun deskribapen idatzian oinarrituz, presta ezazu ahozko aurkezpena. Prestaketan laguntzeko, dagoeneko erabiltzen ikasi duzun audio editorea
|
erabil
dezakezu. Zure aurkezpena grabatzen baduzu, aukera izango duzu zeure burua entzuteko eta behar diren hobekuntzak egiteko.
|
|
|
Aurreko jardueran, unitatean zehar ikasitako hainbat baliabide
|
erabili
behar izan duzu: galderak formulatzeko eta erantzuteko, deskribapenak egiteko, mezuak idazteko
|
|
|
Deskribapen kategoriei dagozkien lexikoa eta esamoldeak
|
erabili
ditut.
|
|
|
3 Grabatu elkarrizketa audio editorea
|
erabiliz
, eta gorde.
|
|
|
deskribapen kategoriei dagozkien lexikoa eta esamoldeak
|
erabili
baditut.
|
|
|
sinonimoak edo baliokideak
|
erabiliz
errepikapenak saihestu baditut.
|
|
|
d) Elkarrizketatuak
|
darabilen
euskalkiari erreparatuta, nongoa dela esango zenuke?
|
|
|
" Ni oso ezkorra naiz, eta akatsa besterik ez dut ikusten". Lehenik adjektiboa
|
erabiltzen
du(" ezkorra"), eta, ondoren, hori zertan ikusten den azaltzen du(" akatsa besterik ez dut ikusten").
|
|
|
Bi informazio mota
|
erabil
dezakegu pertsona baten deskribapena egiten dugunean: batetik, ikusi duzun bezala, ezaugarri fisikoen eta izaeraren deskribapena egin daiteke; bestetik, haren ekintzen eta jokamoldearen berri eman daiteke.
|
|
|
Ezagunak izan ala ez, berdin jokatuko al dugu informazioa partekatzerakoan? Irakurri" Talde lanerako dekalogoa", eta osa ezazu esku artean
|
erabili
duzuen jarraibideen fitxa. Horretarako, hauta itzazu" Talde lanerako dekalogoa" dokumentutik beharrezkoak zaizkizunak.
|
|
|
3 Idatz ezazu testu poetiko bat ordenatutako esaldiak
|
erabiliz
, eta, behar izanez gero, informazio gehiago erantsiz.
|
|
|
1 Zerrenda itzazu Jon Martinek
|
erabili
dituen hitzak sentimendu horren berri emateko.
|
|
|
2 Identifikatu berri dituzun hitzak beste batzuez ordezkatuz, tristura adierazteko ez ezik, beste hainbat sentimendu adierazteko ere
|
erabil
liteke bertso hori: haserrea, ausardia& Seiko taldetan jarrita, taldekide bakoitzak olerkiaren eraldaketa bat egingo du, honako jarraibide hauek baliatuz:
|
|
|
6 Frogatu, taldekideon artean, eskainitako hitz guztiak
|
erabili
dituzuela, eta ez duzuela hitz bera eraldatze batean baino gehiagotan erabili.
|
|
|
6 Frogatu, taldekideon artean, eskainitako hitz guztiak erabili dituzuela, eta ez duzuela hitz bera eraldatze batean baino gehiagotan
|
erabili
.
|
|
|
3 Taldekide bakoitzak erlazio berri bat ezarriko du hasierako paperean: gainerako taldekideek gehitutako hitzak
|
erabili
ditu horretarako. Kasu honetan ere, erlazioa ezartzeko zergatia adierazi behar du.
|
|
|
emandako testuak
|
darabilen
literatura baliabidea (konparazioa ala metafora) identifikatzen?
|
|
|
2 Zergatik egin duzu aukera hori? Zure aukeraren zergatia azaltzeko,
|
erabili
hemen proposatzen dizkizugun arrazoiak. Hautatu esanguratsuenak iruditzen zaizkizun hiru, eta osatu honako testu labur hau.
|
|
|
1 Binaka jarrita, praktika ezazue ahotsaren bolumenen erabilera, honako hitz hauek
|
erabiliz
. Erreparatu hitzen esanahiari; hautatu hiru izen eta hiru adjektibo, eta ahoska itzazue bakoitzari dagokion bolumenarekin:
|
|
|
1 Poema taxutzeko, bete itzazu hutsuneak, alboan dituzun poema lerroak
|
erabiliz
. Horretarako, errepara iezaiozu mezuari, puntuazio ikur eta letra larriei, eta leloei.
|
|
|
Irakurketa bakoitzaren bukaeran, esan elkarri zer moduz egin duzuen. Gogoratu
|
erabiltzea
iritziak emateko landu dituzuen formulak: iruditzen zait, esango nuke, nire ustez
|
|
|
hainbat hitzen eta testu poetikoren irakurketa adierazkorra egiteko, poemako hitz edo zati esanguratsuak indartzeko modu ezberdinak
|
erabiltzen
–Horretarako baliatuz
|
|
|
Izan ere, irakasleak honela esan dizue: " Biharko saioa gure testu poetikoen errezitaldia egiteko
|
erabiliko
dugu! Zuetako bakoitzak hautatutako testu bat irakurriko du, eta beste kide baten irakurketa ebaluatu".
|
|
|
Bestalde, gogoratu iritziak emateko landutako formulak
|
erabiltzea
: iruditzen zait, esango nuke, nire ustez
|
|
|
Kritika egitean, hitz iraingarriak
|
erabili
.
|
|
|
5 Autorregulazio jarduera osatzeko,
|
erabili
zure lana ebaluatu duen kideak esandakoak eta zure errezitaldian izandako bizipenak eta esperientzia.
|
|
|
ere, bildumak unitatean ikasitakoaren erakusgarri izan behar duenez, testu idatziak, audioak eta bideoak egon dute; testuek sentimenduak adierazten dituzten izenak, adjektiboak, aditzak, loku zioak, metaforak eta konparazioak izan behar dituzte; adierazkortasunez irakurritako testuetan, ikasitako baliabideak
|
erabili
dira
|
|
|
1 Galdera horiei irizpidez erantzuteko, egin ezazu hausnarketa, honako taula hau
|
erabiliz
:
|
|
|
Bildumako testuak unitatean ikasitakoaren adierazgarri dira: 1) sentimenduak adierazteko izenak, adjektiboak, aditzak, lokuzioak, metaforak eta konparazioak dituzte; 2) adierazkortasunez irakurritakoetan, ikasitako baliabideak
|
erabiltzen
dira: bolumena, errepika, intonazioa, keinuak, puntuazio markak, ahoskera, elkarketa fonetikoak
|
|
|
Bildumaren sarreran, zergatiak emateko ikasitako egiturak egoki eta zuzen
|
erabili
dira.
|
|
|
1 Adieraz ezazue nola sentitu den taldeko kide bakoitza; horretarako,
|
erabili
hemen jaso dugun taldekide bakoitzaren izaeraren deskribapena, egoera hori ilustratzen duten irudiak, eta, jakina, daukazuen eskarmentua. Betiere, zuen erantzunen zergatiak emango dituzue.
|
|
|
Zuetako bakoitzak tokatu zaion testuaren irakurketa adierazkorra egingo du. Horretarako, testuaren egilearen azalean jarri da, eta testuak adierazten duen sentimenduarekin bat datorren ahotsa eta keinuak
|
erabiliko
ditu. Taldekideen lekuan jartzeko gai izatea oso garrantzitsua da taldean lan egin ahal izateko!".
|
|
|
zuetako bat Mikel izango da, beste bat Eunate, hurrena Miren, laugarrena Urko eta bosgarrena Xabi. Zuetako bakoitzak egokitu zaion gazteak idatzitako testuaren irakurketa adierazkorra egingo du; ahotsa eta keinuak modu egokian
|
erabiliko
dituzue.
|
|
|
Eraldatzeak egiteko, hona hemen lagunduko dizuten zenbait jarraibide;
|
erabili
, gutxienez, bi:
|
|
|
aztertutako taldekideen sentimenduak hitzez adierazi baditut: sentimenduak adierazteko izenak, adjektiboak, aditzak, lokuzioak, metaforak edota konparazioak
|
erabiliz
.
|
|
|
taldekide bakoitzaren sentimenduak justifikatzeko edo zergatiak emateko, taldekideen izaera, ekintza edo keinuak eta nire esperientzia
|
erabili
baditut.
|
|
|
taldekideen sentimenduen zergatiak emateko edo justifikatzeko, ikasitako egiturak egoki
|
erabili
baditut.
|
|
|
taldekideen sentimenduen zergatiak emateko, ikasitako egiturak zuzen
|
erabili
baditut.
|
|
|
egokitu zaidan poemaren irakurketa adierazkorra egitean, guneak nabarmentzeko, ikasitako moduetatik egokiak
|
erabili
baditut: intonazioa, errepika, etena, keinuak, etab.
|
|
|
poemaren guneetan, eta, ondorioz, poemak adierazten duen sentimenduan eragiteko, eskainitako bideak egoki
|
erabili
baditut.
|
|
|
jolas egiten dut, eta hitzezko irudiak
|
darabiltzat
bizi izand sentitutakoak zuzenean esan gabe iradokitzeko.
|
|
|
|
Erabiliko
al duzu emotikonorik zure eguneroko sentimentalean. Hitzekin batera, nola sentitzen garen adierazteko erabili ohi dira emotikonoak.
|
|
|
Erabiliko al duzu emotikonorik zure eguneroko sentimentalean? Hitzekin batera, nola sentitzen garen adierazteko
|
erabili
ohi dira emotikonoak. Azpian dituzu hainbat.
|
|
|
1 Zer egoeratan edo zer sentitzen duzula adierazteko
|
erabiliko
zenuke honako emotikono hauetako bakoitza?
|
|
|
b) bonbak gerretan eta
|
erabiltzen
direlako, eta, bonbek ateratzen duten zarata bezala, bortitza delako sentimendu hori".
|
|
|
2 Eta zuk, poema irakurri duzunean, zer esanahi eman diozu? Irakurritakoari zuk eman diozun esanahia adierazterakoan, kontuan hartu zer hitz
|
erabili
dituzten Juanek, Galderrek eta Olatzek.
|
|
|
Honako izen eta adjektibo hauek
|
erabiliz
, esan zer hots ateratzen duen zure bihotzak, alegia, nola sentitzen zaren. Hona bi adibide:
|
|
|
h) koadroak kolore argiak eta biziak
|
baitarabiltza
.
|
|
|
1 Irakurri honako informazio hau, eta esan zer egitura
|
erabili
diren aurreko jardueran zergatiak adierazteko.
|
|
|
Zerbaiten zergatiak emateko, kausa ondoriozko antolatzaileekin osatutako egiturak
|
erabiltzen
dira.
|
|
|
Esaldiak osatzeko,
|
erabili
7 jardueran ikusitako iritzia emateko adierazpenak, eta 10 jarduerako zergatiak emateko egiturak. Hona adibide bat:
|
|
|
1 Bikoteka jarrita, hitzen makulurik gabe, sentimenduak irudikatuko dizkiozue elkarri, soilik aurpegia eta gorputza
|
erabilita
. Bakoitzak bi sentimendu pentsatuko ditu, eta, txandaka, elkarri antzeztuko dizkiozue.
|
|
|
2 Sugearen buruan dagoenak sentimendu bat hautatuko du, ozenki esango du, eta, aurpegia eta gorputza
|
erabiliz
, adierazi egingo du.
|
|
|
1 Fitxa batean jasoko duzu zer sentimendurekin esnatu eta jaiki zaren, eta zer sentimendurekin oheratu. Ausar zaitez sentimendu horien zergatia idazten; eta gogoratu zer egitura
|
erabil
ditzakezun zergatiak adierazteko.
|