|
2015
|
|
|
Klasikotasun berberetik abiatu eta Santa Teresaren testuak, euren gaitz eta korapiloak barne hartuta, irakurketa tolesgabea egiteko parada
|
ematen
du itzultzaileak, batera eta bestera barreiatuz euskarazko hitzen eta testuen jario jatorra eta sustraiduna.
|
|
|
Hortaz, ezin gaindituzko aurrekaria dago oraingo testu honen abiapuntuan eta sorlekuan. Sor marka horri dagokion moduan, bigarrenari so egiten bazaio, distiratsu agertzen da Luis Baraiazarraren lana, batik bat, erdal letrak eta esamoldeak euskaraz
|
ematerakoan
.
|
|
|
Baraiazarrak beregain hartu du behinola Sauveur Arotçarena apaiz eta kazetari euskaldunak idatzi zuena: Faudra t il donc condamner les Basques à ne connaître les chefs d?, uvres littéraires que dans une langue qui n, est pas «la leur»?... Erantzuna ere berak
|
ematen
du, argi eta zoli: Ce serait inhumain d? écarter ainsi tout un peuple de la table des civilisations.
|
|
|
Noizbait eta nonbait zehaztu balitz Baraiazarrak lan honetan erabili duen itzultze teknika, honetara
|
emango
litzateke: alde batetik, joskera aparta, perpausetik perpausera irakurlea bera eramaten duena inolako zailtasunik gabe; beste aldetik, lexiko jatorra, inolako garbizalekeriarik gabekoa.
|
|
|
2 Oi Bizia, guztiei
|
ematen
diezuna! Ez iezadazu uka niri nahi duten guztiei agindu zenien ur gozo gozo hau.
|
|
|
Oi, ene Jainkoa! ...egin zeritzanetik bere burua aldendua ikusten duenean (eta arrazoiz, biziarekin batera amaitzen dena, unetxo bat baizik ez baita), eta lagunarte itxuragabe eta errukigabe hartaz inguratua; lagunarte harekin sufritu duela beti, sugez beteriko aintzira kirasdun hartan sartua, eta haietatik gehien ahal duenak hozkadarik handiena egingo diola; zorigaiztoko ilunpe hartan ez dute ikusiko oinaze eta mina
|
emango
dizkiena baino besterik; ez dute ikusiko sugar beltz baten argia baino besterik! Oi, bera denerako zein motel azaldua doan!
|
|
|
Oi azkenik gabeko oinazea!, oi azkenik gabeko oinazea! Nola ez dira zure beldur beren gorputzei nekerik ez
|
ematearren
ohe gogorrean lo egiteko beldur direnek?
|
|
|
Zer egin, ene Jainko, zoro gaixotasun honekin daudenei? Diotenez, gaitzak berak
|
ematen
die indar handia izatea; horrela gertatzen da nire Jainkoagandik aldentzen direnekin: gaixoak dira, eta haien amorru guztia zure aurka da, onik gehien egiten diezun horren aurka.
|
|
|
Zer da hau, ene Jauna, zer da hau? Nork
|
ematen
ditu indar hauek. Zure aurkako borroka honetan jarraitzen dioten buruzagia ez ote da, nonbait, zure mendekoa eta betiko surtan ezarria dena?
|
|
|
Nola jarraitzen diote hain pobrea denari, zeruko aberastasunetatik bota baitzuten? Zer
|
eman
dezake berarentzat ezer ez duenak, zorigaitz ikaragarria baino besterik. Zer da hau, ene Jainkoa?, zer da hau, ene Kreatzailea?
|
|
|
Bai esker gaizto handia, ene Errege! Bai zorotasun sendaezina dela, deabruaren zerbitzuan jardutea, Zuk
|
ematen
diguzuna kontuan izanik, ene Jainko! Zuk diguzun maitasun handia guk horrela gorroto zaituen eta betiko gorroto izango zaituena maite izanez ordaindu beharra!
|
|
|
Zuk diguzun maitasun handia guk horrela gorroto zaituen eta betiko gorroto izango zaituena maite izanez ordaindu beharra! Gure onerako isuri zenuen odola, eta eraman behar izan zenituen zigorkada eta min handiak, eta igaro zenituen oinaze gorriak, zure Aita Betikoari haien aurkako mendekua eskatu beharrean (Zuk ez baituzu mendekurik nahi eta zure Semeari egin zioten doilorkeria beltza barkatu baitzenuen), lagun eta adiskietzat hartzen ditugu horrelako tratua
|
eman
ziotenak! Haien infernuko kapitainari jarraitzen diogunez gero, argi dago guztiok bat izan behar dugula, eta hura lagun dugula bizi dugula betiko, zure errukiak geure senera ekarri eta iragana barkatzen ez badigu behintzat.
|
|
|
Begira zeuon Erregeari, orain otzan aurkituko baituzue; amai bedi hainbesteko gaiztakeria; itzul bitez zuen amorru eta indarrak gerra egiten dizuen eta zeuen oinordekotza kendu nahi dizuenaren aurka. Itzul, itzul zaitezte zeuon barrura, ireki begiak, eskatu garrasi handiz eta malkoz argia munduari
|
eman
zionari. Kontura zaitezte, Jainkoaren maitasunagatik, zuei bizia ematearren berea galdu zuena hiltzera zoaztela; kontuan izan zeuen etsaiengandik babesten zaituztena dela.
|
|
|
Itzul, itzul zaitezte zeuon barrura, ireki begiak, eskatu garrasi handiz eta malkoz argia munduari eman zionari. Kontura zaitezte, Jainkoaren maitasunagatik, zuei bizia
|
ematearren
berea galdu zuena hiltzera zoaztela; kontuan izan zeuen etsaiengandik babesten zaituztena dela. Eta hau guztiau aski ez balitz, aski izan bekizue jakitea ezin duzuela ezer haren ahalmenaren aurka eta goiz edo berandu betiko suaz ordaindu duzuela halako doilorkeria eta ausarkeria nabarmena.
|
|
|
Maiestate hau loturik eta guri digun maitasunaren lokarriz estekaturik ikusten duzuelako ote da? Zer gehiago egiten zuten heriotza
|
eman
ziotenek, lotu ondoren zigorrez astindu eta zauritu baizik?
|
|
|
Dohatsua zuen zoria. Bai arrazoi handia duzuela beti gorespen hauetan aritzean eta bai inbidia handia dizuela nire arimak, garai zorigaiztoko hauetan nire Jainkoari egiten zaizkion irain handiek
|
ematen
duten atsekabetik, eta hainbesteko esker gaiztoa ikustetik, eta Satanasek daramatzan arima ugariei ez ikusi egin nahi zaiela ikustetik aske baitzaudete.
|
|
|
Oi zerutar arima dohatsuak! Lagun iezaguzue geure ezerezean eta izan zakizkigu bitarteko jainkozko errukiaren aurrean, zuen zorionetik pixka bat
|
eman
diezagun eta zuek duzuen ezagutza argi horretakoa bana dezan gure artean.
|
|
|
2
|
Emaguzu
aditzera, ene Jainko, bizi kaskar honetako amets aldian adore handiz borrokatzen direnei zer sari emango zaien.
|
|
|
2 Emaguzu aditzera, ene Jainko, bizi kaskar honetako amets aldian adore handiz borrokatzen direnei zer sari
|
emango
zaien.
|
|
|
|
Emaguzue
aditzera, oi arima maitaleak, zeuen zoriona betikoa dela jakiteak ematen dizuen gozamena, eta zein atsegina den ez dela amaituko ziur jakitea. Oi gu bai dohakabeak, ene Jauna!, guk ongi dakigu hori eta sinesten dugu; kontua da, egia hauetaz gogoetarik ez egiteko ohitura sartu sartua izanik, arimei guztiz arraro egiten zaizkiela, eta ez dituztela ezagutzen ezta ezagutu nahi ere.
|
|
|
Emaguzue aditzera, oi arima maitaleak, zeuen zoriona betikoa dela jakiteak
|
ematen
dizuen gozamena, eta zein atsegina den ez dela amaituko ziur jakitea. Oi gu bai dohakabeak, ene Jauna!, guk ongi dakigu hori eta sinesten dugu; kontua da, egia hauetaz gogoetarik ez egiteko ohitura sartu sartua izanik, arimei guztiz arraro egiten zaizkiela, eta ez dituztela ezagutzen ezta ezagutu nahi ere.
|
|
|
3 Oi, oi, oi, bai gutxi fidatzen garela Zugan, Jauna! Zuk, ordea, bai aberastasun eta altxor handiak utzi zenituela gure esku, lan handizko hogeita hamahiru urte
|
eman
baitzenizkigun, eta gero heriotza latz eta erdiragarria eta zeure Semea, gu jaio baino urte asko lehenago! Eta genizula ordaindu jakin arren, ez zenuen nahi izan altxor ezin baliotsuagoa guri eman gabe uzterik, zure aldetik gera ez zedin, Harekin saiatuz guk irabaz dezagun Zurekin batera, Aita onbera hori.
|
|
|
Zuk, ordea, bai aberastasun eta altxor handiak utzi zenituela gure esku, lan handizko hogeita hamahiru urte eman baitzenizkigun, eta gero heriotza latz eta erdiragarria eta zeure Semea, gu jaio baino urte asko lehenago! Eta genizula ordaindu jakin arren, ez zenuen nahi izan altxor ezin baliotsuagoa guri
|
eman gabe
uzterik, zure aldetik gera ez zedin, Harekin saiatuz guk irabaz dezagun Zurekin batera, Aita onbera hori.
|
|
|
Berreskura ezazu, ene Jainko, galduriko denbora, oraingo eta geroko grazia
|
emanez
, eztei soinekoz zure aurrean ager nadin, nahi izanez gero ahal baituzu.
|
|
|
1 Oi ene Jauna!, nola ausartzen zaizu mesedeak eskatzera zure zerbitzuan hain gaizki jardun duena eta
|
eman
diozuna gordetzen jakin ez duena. Zer itxaron daiteke hainbat bider saltzaile izan denagandik?
|
|
|
Hobe izango ote da neure premiak isilean gordetzea, zure erremedioaren zain? Ez horixe; izan ere, Zuk, ene Jaun eta atsegin horrek, asko izango zirela eta Zuri kontatzea guretzat aringarri izango dela jakinik, eska diezazugula esaten diguzu eta ez duzula utziko
|
eman gabe
.
|
|
|
nola ez zenion kasu gehiago egiten. Eta erantzunetik ere esaten ari naizena ateratzen dela dirudi; maitasuna dela soilik gauzei balioa
|
ematen
diena; eta hain handia izanik, ezerk ere ez diezaiola enbarazu egin maitatzeko; horixe da beharrezkoena. Baina nola maitatu, ene Jainko, maiteak merezi duen adina, Zuk niri didazuna gehitzen ez bazaio?
|
|
|
Zer eska dezake, bada, ni bezalako ezerez batek?
|
Eman
diezadazula, ene Jainko, Zuri nik ematekoa san Agustinekin batera, nik dizudan hainbesteko zorraren zertxobait ordaindu ahal izateko; oroit zaitezela zure sorkaria naizela eta ezagut dezadala nik nor dudan neure Kreatzailea, maite izan dezadan.
|
|
|
Noiz arte egongo naiz zure aurpegia ikusteko zain? Zer erremedio
|
ematen
diozu lurrean hain gutxi duenari, atseden pixka bat izan dezan zugandik at. Oi biziaren luzea!, oi atsekabezko bizia!, oi bizitzen ez den bizia!, oi bakardadea bakarrik dena!, erremediorik gabea!
|
|
|
Poztu, haren ontasun eta balioa ezagutzen duenik badelako.
|
Eman
eskerrak, lurrean horrela ezagutu zuena, bere Seme bakarra, eman zigulako. Babes honen pean hurbil zaitezke eta eskatu, Haren Maiestateak zurekin atsegin hartzen duenez gero, lurreko gauza guztiak ez daitezela aski izan, zu atseginetik eta zeure Jainkoaren handitasunean poz hartzetik baztertzeko; eta maitatua eta goretsia izatea merezi duenez gero, lagun diezazula bere izena bedeinkatua izan dadin zuk ere partetxo bat izan dezazun, eta zinez esan ahal dezazula:
|
|
|
Poztu, haren ontasun eta balioa ezagutzen duenik badelako. Eman eskerrak, lurrean horrela ezagutu zuena, bere Seme bakarra,
|
eman
zigulako. Babes honen pean hurbil zaitezke eta eskatu, Haren Maiestateak zurekin atsegin hartzen duenez gero, lurreko gauza guztiak ez daitezela aski izan, zu atseginetik eta zeure Jainkoaren handitasunean poz hartzetik baztertzeko; eta maitatua eta goretsia izatea merezi duenez gero, lagun diezazula bere izena bedeinkatua izan dadin zuk ere partetxo bat izan dezazun, eta zinez esan ahal dezazula:
|
|
|
2 Zuk diozu: Zatozte nigana, nekatu eta zamatu guztiok, eta neuk
|
emango
dizuet atseden. Zer nahi dugu gehiago, Jauna?
|
|
|
Kontuan izan ez dugula geure burua ulertzen, ez dakigula zer nahi dugun, ezta ez dugula asmatzen eskatzen dugunean.
|
Emaguzu
, Jauna, argia; kontuan izan jaiotzez itsu zenak baino premia handiagoa dugula, hark argia ikusi nahi eta ezin baitzuen. Orain, Jauna, ez da ikusi nahi.
|
|
|
3 Oi, bai gauza zaila eskatzen dizudala, ene egiazko Jainkoa: maite ez zaituena maite izan dezazula, dei egiten ez dizunari irekitzea, gaixo egotea gogoko duenari eta gaixotu nahirik ari denari osasuna
|
eman
diezaiozula! Zuk diozu, ene Jauna, bekatarien bila zatozela; hauek dira, Jauna, egiazko bekatariak.
|
|
|
Hau ere badiozu zuk: Zatozte egarri zareten guztiok eta nik
|
emango
dizuet edaten.Nola ez da, bada, oso egarri izango munduko gauza kaskar hauen zalekerietako gar bizietan erretzen dagoena. Ur falta handi handia dago egarriaren egarriz ahitu ez dadin.
|
|
|
Ur falta handi handia dago egarriaren egarriz ahitu ez dadin. Badakit nik, ene Jauna,
|
emango
diozula zeure onberatasunagatik; Zu zeuk diozu; zure hitzek ezin dute huts egin. Izan ere, su honetan bizi izaten ohituta eta giro honetan hazita, sentitzen ez badute eta zentzugabe halakoak beren premia larriaz konturatzen ez badira, zer erremedio dago, ene Jainko?
|
|
|
Zerk kontsolatzen zaitu, ekaitz itsaso honetan? Min
|
ematen
dit neure buruak, eta min handiagoa mindurik bizi ez nintzeneko aldiak. Oi Jauna, zure bideak bai leunak!
|
|
|
Zure zerbitzuan jardun gabe egongo ote naizen beldur naiz, eta zure zerbitzura noanean, ez dut aurkitzen asetzen nauenik ezer, zor dudanetik zerbait ordaintzeko. Badirudi horretan erabili nahiko nukeela guztia, eta neure ezerezari ongi erreparaturik, ezin dudala egin ezer onik konturatzen naiz, Zuk zeuk
|
eman
ezean.
|
|
|
Oi ene bizia, hainbeste doakigun gauza batean, hain ziurtasun gutxiz bizi behar duzula! Nork izan zure desira, zugandik atera edo itxaro daitekeen irabazia, hau da, gauza guztietan Jainkoari poz
|
ematea
, hain ziurtasun gabea eta arriskuz betea baita?
|
|
|
2 Baina, ene Aita zerukoa, ez ote litzateke hobe desira hauek arima zure gozotasun gutxiagorekin dagoenerako uztea eta orain oso osoan Zutaz gozatzea? Oi ene Jesus!, hain da handia gizakien seme alabei diezun maitasuna, non guk Zuri egin diezazukegun zerbitzurik handiena haien maitasun eta irabaziagatik Zu uztea bailitzateke, eta orduan geure bihotzekoago zintuzkegu; izan ere, borondatea hainbeste asetzen ez bada ere, arima gozatzen dago Zuri poz
|
ematen
dizula ikustean, eta ikusten du lurreko pozak ez direla ziurrak, mundu honetan bizi garen bitartean, Zuk emanak badirudite ere, lagun hurkoaganako maitasunarekin batera ez badoaz. Lagun hurkoa maite ez duenak ez zaitu Zu maitatzen, ene Jauna; izan ere, hainbeste odolez frogatua ikusten dugu Adamen seme alabei diezun maitasuna.
|
|
|
Oi ene Eroslea, eta zein ahazkorrak diren, beren buruaz ere ahazten baitira! Eta hain handia izatea zure ontasuna, orduan gogoratzen baitzara gutaz, eta Zu zartako larriaz zauritzeko lurrera eroriz, honetaz ahazturik, berriro eskua
|
ematen
baitiguzu eta iratzartzen baikaituzu hain ezin sendatuzko zoroalditik, osasuna lortzen saiatzeko eta Zuri eskatzeko! Bedeinkatua izan bedi halako Jauna, bedeinkatua hain erruki handia, eta goretsia izan bedi betiko hain erruki handiagatik!
|
|
|
Gure gaiztakeriak iraungo ote du haren aurka? Ez, gizakiaren bizia belarraren lorea bezala agortzen baita eta Birjinaren Semea etorriko baita epai beldurgarri hura
|
ematera
. Oi ene Jainko ahaltsua!
|
|
|
Uste dut zeuretzakotzat dituzun arimei behin bakarrik eginiko begirada hain leuna aski dela urte askotako zerbitzuaren saritzat. Oi ene Jainkoa, zein gaizki
|
eman
daitekeen ulertzera hau, lehendik Jauna zein leuna den ulertua dutenei izan ezik!
|
|
|
Ba ote da inor hainbeste eskatzen lotsa ez denik? Orain da garaia, Jaun errukitsu honek eta geure Jainkoak
|
ematen
diguna hartzeko. Adiskideak nahi dituenez gero, nork emango dio ezetzik bere odol guztia isurtzeari eta gugatik bizia galtzeari ezetzik eman ez zionari?
|
|
|
Orain da garaia, Jaun errukitsu honek eta geure Jainkoak ematen diguna hartzeko. Adiskideak nahi dituenez gero, nork
|
emango
dio ezetzik bere odol guztia isurtzeari eta gugatik bizia galtzeari ezetzik eman ez zionari. Kontura zaitezte gauza hutsa dela eskatzen duena, ongi datorkigula geure onerako hori egitea.
|
|
|
Orain da garaia, Jaun errukitsu honek eta geure Jainkoak ematen diguna hartzeko. Adiskideak nahi dituenez gero, nork emango dio ezetzik bere odol guztia isurtzeari eta gugatik bizia galtzeari ezetzik
|
eman
ez zionari. Kontura zaitezte gauza hutsa dela eskatzen duena, ongi datorkigula geure onerako hori egitea.
|
|
|
Hau zentzugabekeria eta itsukeria! Nahigabea hartzen dugu gauza bat galtzean, orratz bat edota gabirai bat, airean hegan ikusiz begiei atsegin
|
emateko
baizik ez dena, galtzean, eta handia da gero nahigaberik ez hartzea, Jainkoaren handitasunezko arrano hegalari hau eta amairik gabe gozatzeko den erreinu bat galtzean! Zer da hau?
|
|
|
Laburra da, ene Jainko, haren bitartez amairik izan ezin duen bizia irabazteko; baina luzea da oso bere burua bere Jainkoaren aurrean ikusi nahi duen arimarentzat. Zer erremedio
|
ematen
dio sufrimendu honi. Ez dago, Zugatik sufritzea baino besterik.
|
|
|
Guztiok merezi dezagula, Jauna, Zu maite izatea; bizi behar denez gero, bizi gaitezen Zuretzat; amai daitezela behingoz gure desira eta interesak. Izan ote daiteke gauza handiagorik, Zuri poz
|
ematea
baino. Oi ene poz eta ene Jainko!, zer egingo dut nik Zuri poz emateko?
|
|
|
Izan ote daiteke gauza handiagorik, Zuri poz ematea baino? Oi ene poz eta ene Jainko!, zer egingo dut nik Zuri poz
|
emateko
–Hutsalak dira nire zerbitzuak, asko egin arren ere neure Jainkoari.
|
|
|
3 Hain kaskarra bada, ene Senarra, nola ez da gelditzen inongo kreaturetan bere Kreatzaileagana iritsi arte? Oi ene Jainkoa!, zergatik ni neure Maitearena. Zuk, nire benetako Maitale horrek, hasten duzu maitasun gudu hau; izan ere, ez dirudi besterik denik ahalmen guztien eta zentzumenen ezinegon eta bertan behera uzte hau, plaza eta auzoetara irteten baitira Jerusalengo alabei deika, beren Jainkoaren berri
|
eman
diezaieten. Izan ere, gudu hau hasia denez gero, noren aurka joango dira borrokatzera, beraiek bizi ziren gotorlekuaren, hau da, arimaren goialdearen, jabe egin denaren aurka izan ezik?
|
|
|
Oi Maitasuna, nik neure burua maita eta uler dezakedan baino gehiago maite nauzuna! Zertarako nahi dut, Jauna, Zuk
|
eman
nahi didazuna baino gehiago. Zertarako nahi dut nekatu neure desirak agintzen didana eskatzen, nire adimenak bidera dezakeen eta nire desirak desira dezakeen guztia, haien helburuekin, Zuretzat ezaguna baita, eta nik ez baitakit haietatik onura ateratzen?
|
|
|
Izan ere, lan batetik aska nazazula eskatzen badizut eta hartan bada nire hilduraren jomuga, zer da eskatzen dizudana, ene Jainko? Lan hori
|
emateko
eskatzen badizut, beharbada, nire pazientziarako ez da komeni, oraindik ahul baitago eta ezin baitu sufritu hain golpe handirik; eta pazientziaz eramaten badut eta apaltasunean sendo ez banago, baliteke zerbait egin dudala uste izatea, guztia egin duena Zu zeu izan zarenean, ene Jainko. Sufritu nahi badut, ez nuke nahi zure zerbitzurako ohorea galtzea ez dela komeni dirudien gauzetan, neugan ohore sentimendua dudala ager ez dadin; eta gerta daiteke ohorea galduko dela uste dudan gauzetan gehiago irabaztea, nik nahi dudan hartarako, hau da, zure zerbitzurako.
|
|
|
Har ezazu Zuk behar diren baliabideak nire arimak beraren nahierara baino gehiago zurera zerbitzu egin diezazun. Ez zigortu ni nik neuk nahi edo desira dudana
|
emanez
, zure maitasunak (nigan beti bizi denak), hala nahi ez badu. Hil bedi honezkero ni hau, eta bizi bedi nigan ni baino gehiago eta niretzat ni neu baino hobea dena, nik zerbitzu egin diezaiodan.
|
|
|
Hil bedi honezkero ni hau, eta bizi bedi nigan ni baino gehiago eta niretzat ni neu baino hobea dena, nik zerbitzu egin diezaiodan. Bera bizi bedi eta
|
eman
biezat niri bizia; Bera errege izan bedi, eta ni beraren gatibu, nire arimak ez baitu nahi bestelako askatasunik. Nola izan aske, Gorenagandik aldendurik dagokeena?
|
|
|
4 Oi bizia, nire onaren etsaia, nork leukakeen zuri amaiera
|
emateko
baimena! Onez zaramatzat, Jainkoak onez zaramatzalako; mantentzen zaitut, harena zarelako; ez zakizkit saltzaile izan ezta esker gaiztoko ere.
|
|
|
Hala ere, ai ene, Jauna, bai luzea dela nire erbestealdia! Laburra da denbora oro, zure betikotasunaren ordez
|
emateko
; oso luzea da egun bakar bat eta luzea da ordubete ere, Zu irainduko zaituen jakin ez eta horren beldur denarentzat. Oi hautatze askatasuna, zu bai zarela askatasunaren gatibu errukarria, sortu zintuenaren beldur eta maitasunari josirik ez bazaude!
|
|
|
Izenburuan bertan dago liburu honetaz dakigun ia guztia. Dena dela, frai Luisek hor
|
ematen
dizkigun datu guztiak ez dira ziurrak: ez idatzi zen data, ez autorearen Jauna hartzeekin izan dezaketen zerikusia.
|
|
|
Alderantziz, berez berez eta bihotzaren gainezkaldietan haren arimari zerizkionak dira. Horren eraginez, berezkoa da hamazazpi bihotz oihu horiek bizikien sentitzen zituen gai espiritualei bide
|
ematea
: bizitzaren zentzu sakona:
|
|
|
Baita bere barneko plazan aldarri egitekoa ere. Hemen bide
|
emango
dio, profeta gisa, barneko behar horri.
|
|
|
Santaren idazki honen originalik ez da gordetzen. Autografotzat
|
eman
nahi diren batzuk erabat faltsuak dira, Teresaren letrak beste obra batzuetatik ebaki eta idazki honetako erabili baitira. Ondoren doan testua frai Luis Leongoak Barne Gazteluaren eranskin gisa argitaratu zuenetik (Salamanca 1588) jasoa da.
|
|
|
Erlijioa eta fedea, bakoitzaren familian, barruko esperientzian hazten, sakontzen eta lantzen dira. Ama hizkuntza seme alabei
|
ematen
zaien bezala.
|
|
|
Beharrezko da jakinaren gainean joan zaiteztela konparazio honetara. Beharbada, honen bitartez, nahi izango du Jainkoak arimei egin nahi izan dizkien mesedeetatik eta hauen arteko desberdintasunetatik, nik uler ditzakedan heinean, zuei pixka bat aditzera
|
ematea
; guztiak ditu inork ulertu, asko baitira; are gutxiago ni bezalako kaskar batek; izan ere, Jaunak egiten dizkizuenean, ez dagoela egin ezinik jakitea, oso pozgarri gertatuko zaizue; egiten ez dizkion hari, berriz, Jaunaren ontasun handia goresteko; zeruan dauden gauzak eta dohatsuek gozatzen dutena gogoan erabiltzeak ez digu kalterik egiten, alderantziz baizik: poztu eta beraiek gozatzen dutena erdiesten saiatzen gara; horrela, era berean, ez digu kalterik egiten erbeste honetan hain Jainko handia kiratsez beteriko har batzuekin harremanetan jar daitekeela jakiteak; eta hain ontasun ona eta erruki neurrigabea maitatzeak.
|
|
|
Ziurtzat dut, Jainkoak erbeste honetan mesede hau egin dezakeela jakiteak norbaiti kalte egiten badio, apaltasunik eta lagun hurkoaren maitasunik ez duelako dela; izan ere, hala ez balitz, nola ez gara poztuko, bada, Jainkoak gure senide bati mesede hauek egiteaz, horrek ez baitu eragozten guri egitea, eta Haren Maiestateak bere handitasunak agertzeaz, edonorengan dela ere? Batzuetan haiek agertzearren izango da soilik, ikusmena
|
eman
zion itsuaz esan zuenez, apostoluek bere bekatuengatik ala gurasoenengatik ote zen itsu galdetu ziotenean. Eta horrela gertatzen da, hau da, ez dituela [mesede hauek] egiten hartzen dituztenak hartzen ez dituztenak baino santuagoak direlako, bere handitasuna ezagutzera emateko baizik, san Paulorengan eta Magdalenarengan ikusten dugunez, eta guk bere kreaturetan gorets dezagun.
|
|
|
Batzuetan haiek agertzearren izango da soilik, ikusmena eman zion itsuaz esan zuenez, apostoluek bere bekatuengatik ala gurasoenengatik ote zen itsu galdetu ziotenean. Eta horrela gertatzen da, hau da, ez dituela [mesede hauek] egiten hartzen dituztenak hartzen ez dituztenak baino santuagoak direlako, bere handitasuna ezagutzera
|
emateko
baizik, san Paulorengan eta Magdalenarengan ikusten dugunez, eta guk bere kreaturetan gorets dezagun.
|
|
|
–Baina egotetik egotera alde handia dagoela jakin behar duzue; arima asko gazteluaren inguruan gelditzen dira, gazteluzainak egon ohi diren lekuan, eta ez dira batere arduratzen barrura sartzen, eta ez dakite hain toki zoragarrian zer dagoen, ez nor dagoen barruan, ezta nolako gelak dituen ere. Honezkero entzuna izango duzue otoitz liburu batzuetan arimari
|
ematen
zaion aholkua: norbere barnera sartzeko; bada, hauxe besterik ez da.
|
|
|
nik diodana egitea maitasun egintza bat zertuz, edota san Paulok dioena esanez: zer nahi duzu, Jauna, egin dezadan. Era askotara irakatsiko dizue han nola Berari atsegin
|
eman
eta abagune egokia da; izan ere, entzuten ari zaigula ematen du, eta ia beti prestatzen du arima hain ukitu fin honek, esanda geratu dena borondate sendoz egin ahal izateko.
|
|
|
nik diodana egitea maitasun egintza bat zertuz, edota san Paulok dioena esanez: zer nahi duzu, Jauna, egin dezadan. Era askotara irakatsiko dizue han nola Berari atsegin eman eta abagune egokia da; izan ere, entzuten ari zaigula
|
ematen
du, eta ia beti prestatzen du arima hain ukitu fin honek, esanda geratu dena borondate sendoz egin ahal izateko.
|
|
|
13 Ondorio hauek, azaldurik dauden otoitz graduetan onak direla esan dugun gainerako guztiekin batera,
|
ematen
ditu Jainkoak arima Berarengana ekartzen duenean, Emazteak eskatzen zuen laztan honekin, eskari hau hemen betetzen zaiola uste baitut. Hemen ematen zaio ura edatera oparo orein emeari, zauritua doanari.
|
|
|
13 Ondorio hauek, azaldurik dauden otoitz graduetan onak direla esan dugun gainerako guztiekin batera, ematen ditu Jainkoak arima Berarengana ekartzen duenean, Emazteak eskatzen zuen laztan honekin, eskari hau hemen betetzen zaiola uste baitut. Hemen
|
ematen
zaio ura edatera oparo orein emeari, zauritua doanari. Hemen atsegin hartzen du Jainkoaren bizilekuan.
|
|
|
Eta nork jakin ditzakeen arimaren bake hau adierazteko izango diren Eskritura Santuko hainbeste gauza! Ene Jainkoa, zenbateraino doakigun [bake hau] ikusten duzunez gero, egizu kristauek bilatu nahi dezatela, eta
|
eman
diezunei ez iezaiezu ken, zeure errukiagatik; izan ere, egiazko bakea ematen diezun arte, eta ezin amaitu den lekura eramaten dituzun arte, beti bizi behar da beldurrez. Egiazko bakea diot, ez hau ez dela egiazkoa uste dudalako, gu Jainkoagandik urrunduko bagina, lehenengo gerrara itzultzea gerta daitekeelako baizik.
|
|
|
Eta nork jakin ditzakeen arimaren bake hau adierazteko izango diren Eskritura Santuko hainbeste gauza! Ene Jainkoa, zenbateraino doakigun [bake hau] ikusten duzunez gero, egizu kristauek bilatu nahi dezatela, eta eman diezunei ez iezaiezu ken, zeure errukiagatik; izan ere, egiazko bakea
|
ematen
diezun arte, eta ezin amaitu den lekura eramaten dituzun arte, beti bizi behar da beldurrez. Egiazko bakea diot, ez hau ez dela egiazkoa uste dudalako, gu Jainkoagandik urrunduko bagina, lehenengo gerrara itzultzea gerta daitekeelako baizik.
|
|
|
14 Baina zer sentituko ote dute arima hauek, hain on handirik gabe gera daitezkeela ikustean? Honek kontu handiagoz ibiltzera eta beren ahuleziatik indarrak ateratzera eramaten ditu, beren erruz, Jainkoari poz
|
emateko
ager dakiekeen ezer egin gabe ez uzteko. Zenbat eta mesede gehiago jaso Haren Maiestateagandik, orduan eta uzkurrago eta beldurtiago daude beren buruaz.
|
|
|
2 Egia da aldi laburra dela: gehienez egun bat, edo ez asko gehiago; eta nahasmendu handi honetan, gehienetan okasioren batetik sorturikoan, ikusten da hain ongi lagundua egotean arimak irabazten duena, Jaunak adore handia
|
ematen
baitio bere zerbitzutik eta erabaki onetatik ezertan ere ez okertzeko; alderantziz, haietan hazi egiten dela dirudi, eta lehen mugimendu txiki bat gorabehera, ez da okertzen erabaki honetatik. Diodanez, gutxitan izaten da, baina bere izaera ez dezala ahaztu nahi du gure Jaunak, batetik beti apal iraun dezan; bestetik, hobeki uler dezan Haren Maiestateari zor diona eta jasotzen duen mesedearen handitasuna, eta gorets dezan.
|
|
|
3 Ez dakizuela burutik pasa, arima hauek lurreko ezergatik ere inperfekziorik ez egiteko desira handiak eta erabakia dituztelako, inperfekzio ugari eta bekatuak ere egiten ez dituztenik. Beraiek konturatuta ez, Jaunak halakoei berariazko laguntza
|
ematen
baitie horretarako. Bekatuak diodanean, bekatu arinak esan nahi dut, astunetatik, beraiek dakitela behintzat, aske baitaude, baina ez seguru; beraiek jakin gabe izango dituzte batzuk, eta ez die horrek samin txikia ekarriko.
|
|
|
Bekatuak diodanean, bekatu arinak esan nahi dut, astunetatik, beraiek dakitela behintzat, aske baitaude, baina ez seguru; beraiek jakin gabe izango dituzte batzuk, eta ez die horrek samin txikia ekarriko. Galtzen ikusten dituzten arimek ere
|
emango
diete samina; eta nolabait beraien artekoak izango ez direlako itxaropen sendoa badute ere, Eskritura Santuak aipatzen dituen zenbaitez gogoratzen direnean, Jaunaren babesa zutela zirudien haietaz, esaterako Salomon batez, Haren Maiestatearekin hain harreman estua baitzuen, orduan ezin dira beldurrik gabe egon, esan dudanez; eta zuen artean bere burua ziurtasun handienaz ikus dezanak, beldur hand... Haren Maiestateak babes gaitzala beti; ez dezagula iraindu Hari eskatzea da guk izan dezakegun ziurtasunik handiena.
|
|
|
4 Egoki izango da zuoi esatea, ahizpak, Jaunak zertarako egiten dituen hainbeste mesede mundu honetan. Haietara adi egon bazarete haien ondorioetatik ulertuko zenuten arren, berriro esan nahi dizuet hemen, inork uste izan ez dezan arima hauei atsegin ematearren dela soilik, hori uste oker okerra izango bailitzateke; izan ere, Haren Maiestateak ezin diezaguke egin mesede handiagorik, imita dezagun, bere Seme hain maiteak eraman zuen bizia guri
|
ematea
baino; eta horrela, ziurtzat dut mesede hauek gure ahultasuna sendotzeko direla, noizbait hemen esan dudanez, neke handiak eramatean Hura imitatzeko gauza izan gaitezen.
|
|
|
Nola geratu zen san Pedro Jaunaren mesede hau jasoz geroztik, edota zer egin zuen? Heriotzara joan zen berehala; eta ez da Jaunaren erruki txikia heriotza nork
|
eman
aurkitzea.
|
|
|
7 Hauxe da Jainkoak egindako gauza eta mesedea delako benetako seinalea, dagoeneko esan dizuedanez?, izan ere, gutxi balio izango dit oso bilduta gure Jaunarekin bakarrean asmoak zertzen egoteak, haren zerbitzurako gauza miragarriak egingo ditudala adieraziz eta hitzemanez, handik irtetean, aukera agertzean, guztia bestera egiten badut. Gaizki esan dut gutxi balioko duela, Jainkoarekin egotea beti baita probetxu handikoa; eta erabaki hauek, egitez betetzeko gero ahulak izan arren, halako batean
|
emango
digu Jaunak egiteko modua, baita, beharbada, gure gogoz kontra ere, askotan gertatzen den bezala: arima oso beldurti ikusten duenez gero, beronen gogoz kontra, neke handiak ematen dizkio, eta irabaziaz ateratzen du; eta gero, arima horretaz konturatzen denean, galdu egiten du beldurra, Hari bere burua gogotsuago eskaintzeko.
|
|
|
Gaizki esan dut gutxi balioko duela, Jainkoarekin egotea beti baita probetxu handikoa; eta erabaki hauek, egitez betetzeko gero ahulak izan arren, halako batean emango digu Jaunak egiteko modua, baita, beharbada, gure gogoz kontra ere, askotan gertatzen den bezala: arima oso beldurti ikusten duenez gero, beronen gogoz kontra, neke handiak
|
ematen
dizkio, eta irabaziaz ateratzen du; eta gero, arima horretaz konturatzen denean, galdu egiten du beldurra, Hari bere burua gogotsuago eskaintzeko. Gutxi dela esan nahi nuen, asmoak eta hitzak egintzekin batera konparatuz, eta guztia batera ezin duenak egin dezala apurka apurka; bere borondatea makurraraziz joan dadila, otoitzetik ezer onik atera nahi badu:
|
|
|
apaltasuna delako; eta benetan apaltasunik ez badago, zuen onerako ere, guztiz gora igotzerik ez du nahiko Jaunak, oso osoan lurra jo ez dezan. Beraz, ene ahizpak, eraikinak oinarri onak izan ditzan, saia zaitezte guztietatik txikienak eta haren mirabeak izaten, haiei nola eta nondik atsegin
|
eman
begiratuz; bada, kasu honetan egiten duzuena, gehiago izango da zuen aldekoa haien aldekoa baino, gaztelua eror ez dakizuen harri sendoak ezarriz.
|
|
|
Lotara joan daitezen ote da? Ez, ez, ez!, haiekin sufritzen zegoenean baino gerra handiagoa egiten baitie handik, ezer egin gabe egon ez daitezen ahalmenak eta zentzumenak eta gorputzezkoa den oro; izan ere, orduan ez zen konturatzen zein irabazi handia ziren nekeak, beharbada, haiek izango baitziren Jainkoak arima haraino ekartzeko bideak, eta nola lagun duenak
|
ematen
dizkion inoiz baino askoz ere indar handiagoak. Izan ere, hemen santuekin santuak izango garela badio Davidek, ez da izan behar zalantzarik:
|
|
|
...imak berari han itsasten zaionaren partaide egiten dituela gazteluan dauden guztiak, eta baita gorputza bera ere; hau askotan ez dela sentitzen dirudi; baina adoretua dago arimak ardandegi honetako ardoa edanez duen adoreaz; bere Senarrak ekarri du hara eta ez dio irteten uzten; arimak, bada, gorputz ahularen indartzea dakar, urdailean ezartzen den janariak buruari eta gorputz osoari hemen indarra
|
ematen
dion bezala. Eta horrela, bizi den artean nahikoa zoritxar du; izan ere, eginahalak egin arren, askoz ere handiagoa da barruko indarra eta egiten zaion gerra; beraz, guztia iruditzen zaio ezereza.
|
|
|
12 Hau lortzen saia gaitezela nahi dut nik, ene ahizpak, eta ez gozatzeko, indar hauek zerbitzurako izan ditzagun baizik: ...a izan dezagula eta otoitzari emanak egon gaitezela; ez dezagula nahi izan inoiz ibili gabeko bidetik joaterik, ustekabean gal ez gaitezen; eta oso berria litzateke Jainkoaren mesede hauek Hura eta santuak joan ziren bidetik ez baina beste bide batetik lortzea pentsatzea; ez dakigula burutik pasatu ere egin halakorik; sinets iezadazue, Martak eta Mariak elkarrekin ibili behar dutela Jaunari ostatu
|
emateko
eta beti beraiekin izateko, eta ez harrera txarra egin, jaten eman gabe utziz. Nola tratatuko zuen Mariak, beti haren oinetan egonez, bere ahizpak lagundu ez balio?
|
|
|
12 Hau lortzen saia gaitezela nahi dut nik, ene ahizpak, eta ez gozatzeko, indar hauek zerbitzurako izan ditzagun baizik: ...izan inoiz ibili gabeko bidetik joaterik, ustekabean gal ez gaitezen; eta oso berria litzateke Jainkoaren mesede hauek Hura eta santuak joan ziren bidetik ez baina beste bide batetik lortzea pentsatzea; ez dakigula burutik pasatu ere egin halakorik; sinets iezadazue, Martak eta Mariak elkarrekin ibili behar dutela Jaunari ostatu emateko eta beti beraiekin izateko, eta ez harrera txarra egin, jaten
|
eman
gabe utziz. Nola tratatuko zuen Mariak, beti haren oinetan egonez, bere ahizpak lagundu ez balio?
|
|
|
zuek ezin duzuela eta ez duzuela Jainkoari arimak eramateko modurik; gogo onez egingo zenuketela, baina, apostoluek bezala, irakasterik eta predikatzerik ez duzuenez gero, ez dakizuela nola. Honi erantzun diot batzuetan idatziz, eta ez dakit Gaztelu honetan ere ez ote den izan; hala ere, Jaunak
|
ematen
dizkizuen desirengatik, buruan darabilzuen gauza dela uste dudanez gero, ez naiz hemen esan gabe geratuko: esan nizuen beste leku batean, batzuetan deabruak desira handiak ipintzen dizkigula, egin ahal diren gauzetan eskura ditugunak erabil ez ditzagun gure Jauna zerbitzatzeko, eta ezinezkoak direnak desiratzeaz pozik gera gaitezen.
|
|
|
16 Haren Maiestateak nahi dezala, ene ahizpak eta alabak, elkar ikus dezagula beti Hura goretsiko dugun lekuan, eta niri
|
eman
diezadala hemen esaten dizuedanetik zer edo zer egitez betetzeko grazia, bere Semearen irabaziengatik, betiko bizi eta errege baita amen; badiotsuet ez dela txikia dudan lotsaria, eta horrela eskatzen dizuet Jaunagatik beragatik ez ahazteko zeuen otoitzetan ezerez errukarria den hau.
|
|
|
1 Hemen doan hau idazten hasi nintzenean, hasieran esaten dudan gogo txarrez izan bazen ere, amaitu dudanean egundoko poza
|
eman
dit eta ontzat ematen dut horretan izandako nekea, oso txikia izan dela aitortzen badut ere. Zuek duzuen itxitura handia eta entretenigarririk gutxi duzuela kontuan izanik, ene ahizpak, eta zuen monasterioetako batzuetan ez direla etxeak komeni den bezainbeste leku dutenak, uste dut pozgarri gertatuko zaizuela barne gaztelu honetan atsegin hartzea, nagusien baimenik gabe sartzeko eta edozein ordutan bertan paseatzeko aukera baituzue.
|
|
|
1 Hemen doan hau idazten hasi nintzenean, hasieran esaten dudan gogo txarrez izan bazen ere, amaitu dudanean egundoko poza eman dit eta ontzat
|
ematen
dut horretan izandako nekea, oso txikia izan dela aitortzen badut ere. Zuek duzuen itxitura handia eta entretenigarririk gutxi duzuela kontuan izanik, ene ahizpak, eta zuen monasterioetako batzuetan ez direla etxeak komeni den bezainbeste leku dutenak, uste dut pozgarri gertatuko zaizuela barne gaztelu honetan atsegin hartzea, nagusien baimenik gabe sartzeko eta edozein ordutan bertan paseatzeko aukera baituzue.
|
|
|
2 Egia da, duzuela sartu egoitza guztietan zeuen indarrez, handia duzuela uste baduzue ere, gazteluko Jaunak berak sartzen ez bazaituzte. Horregatik abisu
|
ematen
dizuet, inolako erresistentziarik aurkituz gero, ez egiteko indarrik, haserrearaz ez dezazuen, sekula haietan sartzen ez uzteraino. Oso maite du apaltasuna.
|
|
|
behealdean eta goialdean eta alboetan, lorategi politez eta iturriz eta labirintoz eta hain gauza atsegingarriz hornituak, non urtu nahi izango baitzenukete hori bere antz irudira kreatu zuen Jainkoa goretsi eta goretsi. Haren berri
|
ematerakoan
ezer onik aurkitzen baduzue, sinets ezazue Haren Maiestateak esan zuela zuei poz ematearren, eta aurkitzen duzuen txarra, nik esandakoa dela.
|
|
|
behealdean eta goialdean eta alboetan, lorategi politez eta iturriz eta labirintoz eta hain gauza atsegingarriz hornituak, non urtu nahi izango baitzenukete hori bere antz irudira kreatu zuen Jainkoa goretsi eta goretsi. Haren berri ematerakoan ezer onik aurkitzen baduzue, sinets ezazue Haren Maiestateak esan zuela zuei poz
|
ematearren
, eta aurkitzen duzuen txarra, nik esandakoa dela.
|
|
|
...eko dudan gogo handiagatik, eskatzen dizuet, hemen irakurtzen duzuen bakoitzean, nire izenean Haren Maiestatea biziki gorets dezazuela eta eska diezaiozuela bere Elizaren hazkundea eta luterotarrentzat argia; eta niretzat, barka diezazkidala nire bekatuak eta atera nazala garbitokitik, jakintsuek ikusi ondoren ikusteko eran balego, beharbada, han egongo bainaiz, Jainkoaren errukiz, hau irakurtzeko
|
ematen
zaizuenean. Eta zerbait oker badago, nik ulertu ez dudalako da, eta gauza guztietan men egiten diot Erromako Eliza Katoliko santuak ontzat duenari, horren baitan bizi naizela eta biziko eta hilko naizela adierazten eta agintzen dut.
|
|
|
Zeharkako aipamen bikoitzaz hasten zaigu: lehenbizi, liburua idazteko agindua
|
eman
dioten A. Gracián eta Velázquez jaunaz ari da. Eta ondoren, aurreko otsailaz geroztik sumatzen dituen bere gaixotasun eta ajeez.
|
|
|
Teresaren lexikoan mistikoa esan nahi du. Berberak
|
ematen
du horren definizioa: –Naturaz gaindikoa deitzen diot nik, ahaleginak ahalegin, giza abileziaz eta arduraz lortu ezin denari; hala ere, hartarako prestatzea bai lor daiteke?
|
|
|
Geure buruak ezagutzeko aholkua
|
ematen
digu hemen berriro ere. Horretan Sokratesen ideia berregitea ikusi izan dute hainbatek, baina Teresak geure buruak ezagutzea Jainkoak digun maitasunaren argitan izan dadila nahi du.
|
|
|
Pozoitua dagoenari edateko eta botaka eragiteko
|
ematen
zaion erremedioa; harrigarria bada ere, erremedioa bera ere pozoiduna da?
|
|
|
Horrez gainera, ezabatu egin zuen Teresaren ohar hau: berariazko laguntza
|
ematea
esan nahi da. Berriro ere A. Riberak Teresarena berresten du, esanez:
|
|
|
Ama, Andre, Zaindaria: Karmeldarren artean Andre Mariari tradizioz
|
ematen
zaizkion tituluak dira.
|
|
|
Nahi duenean eta nahi duen eran eta nahi duenari
|
ematen
dizkio: formula hau erabiltzen du Teresak, baita Joan Gurutzekok ere, grazia mistikoak egitean, Jainkoaren doakotasun osoa adierazteko:
|