|
2007
|
|
|
2001ean eguzki haizeak aztertzera bidali zuten espazio ontzi bat Genesis misioan. Espazioan 27 hilabete eman eta gero, eta lana behar
|
bezala
egin eta gero, hau da, datu mordoa bildu eta gero,
|
|
|
2001ean eguzki haizeak aztertzera bidali zuten espazio ontzi bat Genesis misioan. Espazioan 27 hilabete eman eta gero, eta lana behar
|
bezala
egin eta gero, hau da, datu mordoa bildu eta gero, espazio ontzia lurreratzeko orduan, paraxutak huts egin eta Utahko basamortuan txikitu zen.
|
|
|
Mamia pixkanaka sortzen da, eta fruitua gero eta gehiago handitzen da, guztiz garatu arte: fruituaren zelula guztiek behin betiko tamaina hartzen dute, bakoitzaren funtzioak behar
|
bezala
definitzen dira, eta funtzio horiek betetzeko behar dituzten elementu biokimikoak ekoizten dira. Une horretan fruitu hori prest dago banako berri bat sortzeko.
|
|
|
Karlistaren torka 712 metroko garaieran dago, Karlista mendiaren gailurrean ia, Enkarterrin. Egitura karstiko bikain hori behar
|
bezala
ikusteko, mendiaren barruan sartu, eta 340 metro jaitsi behar da. Torkak edo dolinak oro har sakonune txikiak izaten diren arren, hori itzela da:
|
|
|
Ezaugarri horiek kontuan izanda, argi dago ez dela lan erraza izan argazkiak ateratzea. Materiala haraino jaitsi behar izan dute, eta espazio handi hori behar
|
bezala
argiztatu. Lanak Jabier Les argazkilari eta espeleologoak zuzendu ditu, eta Alfonso Antxia espeleologia zientzien elkarteko kideen eta Durangoko GEMA espeleologia taldeko kide baten laguntza izan du.
|
|
|
Antonio Hernando: Nanoteknologia inoiz ez
|
bezala
hazten ari da
|
|
|
Medikuntzaren arloan, berriz, nanopartikula magnetikoek bide berriak irekitzen dituzte minbiziaren aurkako tratamenduetan. Partikula horiek giza gorputzean sar daitezke, eta, haien ezaugarri magnetikoei esker, behar
|
bezala
behatu eta soilik zelula kantzerigenoetara bideratu daitezke, zelula osasuntsuetan inolako kalterik eragin gabe.
|
|
|
Kasu honetan, mioblastoen edo muskulu zelulen zelula ama helduak erabili dituzte. Lan horren berrikuntza nagusia da zelula ama horiek kateter bidez txertatzen dituztela, eta ez, mota horretako orain arteko entseguetan
|
bezala
, ebakuntza irekia eginda. Teknika berritzaile hori dagoeneko probatu dute animaliekin egindako zenbait esperimentutan.
|
|
|
Zelulen hazkuntza hori Nafarroako Unibertsitate Klinikako GMP (Good Manufacturing Practice) laborategian egiten dute. Bestelako hazkuntza ikerketetan ez
|
bezala
, zelula horien hazkuntzan gaixoaren beraren seruma erabiltzen dute, eta, horrenbestez, aurkako erreakzioak gertatzeko arriskua murrizten da (oro har, animalia jatorriko seruma erabiltzen dute bestelako ikerketetan). Hala, Juan José Gavira Nafarroako Unibertsitate Klinikako kardiologoaren esanean, infekzio, alergia nahiz erreakzio immunologiko posibleak saihesten dira, ez baitituzte proteina arrotzak txertatzen.
|
|
|
Izan ere, zenbakiak hamartar kopuru amaigabea du, eta hamartar horiek ez dute periodikotasunik, hau da, ez dira errepikatzen. Horregatik, zenbaki bidez adierazi ordez, ikur baten bidez adierazten da. zenbakia
|
bezala
, beste batzuk ere adierazten dira letra bidez. Denetan famatuena zenbakia da.
|
|
|
Hazkunde esponentzialarekin zerikusirik ez duten kasu batzuetan ere ageri zaigu zenbakia. Demagun kate, soka, kable... bat bi zutoinen artean zintzilikatzen dugula, alegia, katenaria bat dugula (trenentzako hari eroalea edo argindarraren linea elektrikoa zintzilikatzen dutenean
|
bezala
). Bi zutoinen artean dagoen kate zati bakoitzaren kurba zenbakiak definitzen du.
|
|
|
Urtero
|
bezala
, azaroarekin batera dator Zientzia eta Teknologiaren Astea. Hainbat egunez, arlo horretan interesa duena asetzeko eta, agian, ez duenaren jakin mina pizteko hitzaldiak, erakusketak, jardunaldiak, lehiaketak eta abar egingo dira mundu guztiko hirietan.
|
|
|
Ipar Ameriketan urtzen ari ziren izotz plakek ur geza kantitate handi bat askatu zuten bat batean Ipar Atlantikora. Ur gaziak baino dentsitate txikiagoa du ur gezak; eta hainbeste ur geza gehitzean, ur sakonek ohi
|
bezala
sortzeari utzi zioten Ipar Atlantiko polarrean. (ikus Ozeanoaren banda garraiatzailea atala).
|
|
|
Nire iritziz, argi eta garbi aurrerapauso bat da. Hala ere, Itziarrek esan
|
bezala
, uste dut gehiago egin behar dela nazioarte mailan, eta hori, ezinezkoa ez bada ere, oso zaila da orain.
|
|
|
Horregatik, NASAko geologoak beste metodo batzuekin konbinatu ditu sateliteak emandako datuak, satelitearen beraren posizio zehatza neurtzen duten metodoekin, hain zuzen. Modu horretan, Lurraren masa zentroaren posizioa zehaztasun handiz kalkulatu ahal izan du, itsasorik eta atmosferarik ez balego
|
bezala
.
|
|
|
Egia esan, komunikabideek behar
|
bezala
informatzeko ardura dute, haiek jakin behar dute nola eman arazoaren berri. Ez dute hondamendi edo apokalipsi gisa irudikatu behar, konponbiderik ez duen arazo bat balitz bezala.
|
|
|
Mundua aktibo zegoen, biologikoki zein geologikoki. Esan
|
bezala
, Arabako zatirik handiena ur azpian zegoen, eta kostako muga gaur egungo Toloño Kantabria mendizerran zegoen. Ibaiek deltak eta estuarioak sortzen zituzten han.
|
|
|
Aerodinamika asko lantzen da, kalkulu estrukturalak egiten dira eta presiopeko moldaketa erabiltzen da. Hau da, aipatu
|
bezala
, hegazkintza handian erabiltzen diren prozedura berak aplikatzen dira.
|
|
|
Giroplanoek aireratze eta lurreratze bertikalak egin ditzakete errotore nagusiarekin, helikopteroek
|
bezala
, baina, behin airean daudenean, beste helize horizontal bati esker lortzen dute propultsioa eta hegoen bidezko goranzko bultzada.
|
|
|
Azterketa horietan ikusi dute eltxoen ziztadak jasotzen ez dituzten zorionekoek eltxoentzako nazkagarriak diren molekulak ekoizten dituztela. Beraz, norberaren gorputza eltxoentzat erakargarri bihurtzen duten substantziak
|
bezala
, nazka ematen dietenak ere badaude; esate baterako, kolesterolari edo hipertentsioari aurre egiteko erabiltzen diren botikenak. Eltxoek kolesterola eta bitamina derrigorrean behar dituzte, baina ez dira berez sortzeko gai; hortaz, bai kolesteroletan eta bai bitaminatan aberats diren pertsonak asko estimatzen dituzte.
|
|
|
Alemaniako zientzialari batzuk konturatu ziren horrekin. Beste hainbat herritan
|
bezala
, Alemanian Parisko prototipoaren kopia bat dago; kopia hori neurtuta ikusi zuten zientzialariek prototipoak ez duela pisatzen zehatz mehatz kilogramo bat. Urtetan egindako garbiketa lanek ia 0,1 miligramoko gorabehera eragin diote pisuari.
|
|
|
Bestalde, deskodetu dituzten lehenak zientzialari ospetsuenak izan dira, eta jende asko ez dago ados horrekin. Izan ere, Watsonek ez
|
bezala
, gaitzekin lotzen diren geneak ote dituzten jakin nahi izan dute, litekeena baita horrek abantaila ematea sendabidea asmatzen dutenean. Kritika egin dutenek uste dute gainerakoek ere eskubide berbera izan luketela, eta, beraz, ez dela lehentasunik izan behar DNAk deskodetzean.
|
|
|
Ikerketa sagu enbrioiekin egin dute, baina, lehenago aipatu
|
bezala
, gizakietan errazagoa izango dela uste dute. Edonola ere, ez da erraz erraza izango, eta, zalantzarik gabe, oraindik asko ikertu dute emaitza onak izateko.
|
|
|
Beldarra hostojalea zen, baina jaiotzekotan den tximeletak loreen polena izango du elikagai iturri nagusia. Bestalde, hankak eta hegoak garatzen ditu, eta hiru zati bereiziko gorputza garatzen du; beldarrak ez
|
bezala
, tximeleta helduak burua, toraxa eta abdomena ditu.
|
|
|
Mendi tontorretako erregina, nonahi topa badaiteke ere. Espezie gehienetan
|
bezala
, emeak handiagoak dira arrak baino. Espeziea:
|
|
|
Muga horiek gainditu ahal izateko sortu dute CorpEus. Tresna hori Elhuyar Fundazioko I+G taldeak garatu du, EHUko Informatika Fakultateko IXA Taldearen laguntzarekin, eta, esan
|
bezala
, Internet euskarazko corpustzat erabiltzeko aukera ematen du. Izan ere, Internet corpus erraldoi bat dela esan liteke, euskaraz dagoen edozein corpus baino askoz ere handiagoa.
|
|
|
Metodoa hausnarkarietan erabiltzen denaren antzekoa da. Hausnarkariek esnean
|
bezala
, genetikoki eraldatutako oiloek arrautzetan sortzen dute proteina terapeutikoa.
|
|
|
Baina armiarmak oso erasokorrak dira, eta ezin dira
|
bezala
hazi. Gainera, ez du armiarma sare osoak balio, sarearen egitura osatzeko erabiltzen duen hari motak bakarrik balio du.
|
|
|
Euskal Herrian ohikoa da burdina, baina munduan zehar ere arrunta da. Metal astunetan ugariena da, arestian esan
|
bezala
. Hala ere, Euskal Herrian konposatuak osatuz agertzen da; Groenlandiaren mendebaldean, berriz, burdina aske dago.
|
|
|
Merkurioa ingurune guztietan dagoenez (airean, lurrean eta, batez ere uretan), ia elikagai guztiek dute merkurio arrastoren bat. Hainbat arrainek, esaterako, gorputzean merkurio asko pilatzen dute, Minamatako gertaerak erakutsi
|
bezala
. Eta okerrena da gehiena metil merkurio eran dutela.
|
|
|
Hala ere, merkurio emisioak murrizteko erabakiak ezin direla atzeratu nabarmentzen dute, eta nazioarteari neurri hauek hartzeko eskatzen diote: bat, merkurio meategien jarduera eta merkurioa duten lehengaien erabilera gutxitzea; bi, merkurioa duten produktuen eta prozesuen ordezkoak erabiltzea; hiru, merkurio emisioak kontrolatzea; eta, lau, merkurioa duten hondakinak behar
|
bezala
kudeatzea.
|
|
|
Etxean eta industrian
|
bezala
, laborategian ere geroz eta gutxiago erabiltzen da merkurioa. Egoera gertutik ezagutzeko, Euskal Herriko Unibertsitateko Kimika Fakultateko laborategi batera joan gara bisitan, Jesus Mari Aizpurua irakaslea gidari dugula.
|
|
|
Bestalde, kadmioa duten produktuekin lan egiten duten langileek ere kontu gehiago izan behar dute, eta behar
|
bezala
babestuta lan egin. Kadmioa isurtzen duten industrietatik gertu ere arriskua handiagoa izan daiteke.
|
|
|
Besteak beste, esperientzia handiko dentistak eta inplantologoak; horiek eguneroko harremana dute gaixoekin, eta haien eskakizun eta arazoak ezagutzen dituzte. Hezurretan adituak diren biologoak ere behar dira; kontuan izan behar da hortz inplanteak jartzeko hezur egitura egoki bat behar dugula, etxe bat egitean lur finko bat behar den
|
bezala
. Bestalde, ingeniariak, fisikariak eta kimikariak behar dira, hortz inplanteen gainazala eta itxura ondo diseinatzeko eta egiteko.
|
|
|
Pirinioak, lehenengo, Katalunia inguruan altxatzen hasi ziren. Mendikate berri guztiak
|
bezala
, Pirinioak izugarri higatu ziren hasieran, eta higatutako jalkinak inguruko arroetan metatu ziren, Ordesa inguruko plataformetan, adibidez. Bestalde, iberiar plakaren etengabeko bultzatzeak gero eta egoera ezegonkorragoa sortzen zuen plataforma haietan; lurrikarak eragiten zituen, eta ezpondaren malda handituz joan zen.
|
|
|
Zero absolutura hainbeste hurbiltzeko, esan
|
bezala
, atomoak laser bidez hozten dira lehenengo. Laserra fotoi sorta bat da, eta laser bateko fotoi guztiak berdinak dira, hau da, energia bera dute.
|
|
|
Proportzioa handia da, ur horretan gertatzen direlako bizitzeko beharrezkoak diren funtzio fisiologikoak. Gizakiarentzat ezinbestekoa da uraren proportzio hori mantentzea, funtzio guztiak behar
|
bezala
bete daitezen.
|
|
|
Gorputzaren funtzio guztiak betetzen diren zatia da barne ingurunea. Digestio aparatuarekin, eta, hori
|
bezala
, arnas eta iraizte aparatuekin, behar dituen eta behar ez dituen substantzien trukea egiten du, azken batean, aparatuok gorputza zeharkatzen duten hodi batzuk baitira, gorputzaren kanpo ingurunea. Hain zuzen ere, hodi horien mintzak dira kanpo eta barne ingurunearen arteko muga.
|
|
|
Kanporatzea giltzurrunetan gertatzen da. Lehen aipatu
|
bezala
, behin giltzurrunen mintza zeharkatuz gero, ura eta hondakinak iraizpen aparatura igarotzen dira; kanpo ingurunera, beraz. Giltzurrunen lana da hondakinak kanporatzea eta barne ingurunearen ur bolumena orekan mantentzea.
|
|
|
Arestian aipatu
|
bezala
, pelleta egiteko oinarrizko lehengaia zerrautsa da. Zerrautsa gutxi gorabehera 80 ºC an prentsatzen da, eta, tenperatura horretan, egurrak duen lignina urtu egiten da.
|
|
|
Erregai garbia da, beraz. Gainera, prozesu horretan pelletak distira hartzen du, bernizatuta balego
|
bezala
, eta dentsoago bilakatzen da. (Dentsitatea altua du, 1.100 kg/ m 3 ingurukoa da, ez du uretan flotatzen).
|
|
|
Horra hor MP3aren arrakastan eragin duten faktore batzuk. Baina, esan
|
bezala
, gakoa kalitatearen galera nabaririk gabe lortutako konpresio mailan dago. Eta non dago, bada, misterioa?
|
|
|
Lizentzia horrek kopiak birbanatzeko eta saltzeko aukera ematen du, lana aldatuta bada ere. Baldintza bakarra da bai kopiak bai aldaketak lizentzia berarekin banatzea, eta iturburu kodea jatorrizko lanean
|
bezala
irisgarri egotea, baldintza berdinetan.
|
|
|
Sistema eragile oso bateak, nukleoaz gain, hainbat aplikazio, baliabide eta gehigarri ekartzen ditu. Bada, beste sistema eragileetan ez
|
bezala
, GNU/ Linux sistemaren kasuan hainbat aukera daude, hainbat zapore, GNU/ Linux munduan esaten den legez. Hala bada, GNU/ Linux banaketak aplikazio, baliabide, gehigarri, informazio eta konfigurazio multzo ezberdinak dira, aukera ematen dutenak, errazago edo zailago, sistema eragile oso bat instalatzeko.
|
|
|
Banaketa batzuk, edozein sistema eragile
|
bezala
, bakarrik edo beste sistema eragile batzuekin batera instala daitezke edozein ordenagailutan. Beste batzuk, berriz, Ubuntu, Knoppix edo X Evian kasu, Live CD gisa ere erabil daitezke.
|
|
|
Edonola ere, distribuzio guztietan GNU/ Linux sistemak eskaintzen dituen ingurune grafiko guztien artean aukeratu daiteke, edo bat baino gehiago erabili. Hau da, beste sistema eragile batzuetan ez
|
bezala
, GNU/ Linux sisteman hainbat ingurune grafiko daude aukeran, esate baterako, KDE, Gnome edo XFCE. Bakoitzak bere itxura grafikoa eta bere menuak ditu, bere ikonoak eta abar, eta ingurune grafiko horri lotutako baliabideak eta aplikazioak.
|
|
|
Beste sistema eragile batzuetan ez
|
bezala
, GNU/ Linux sisteman hainbat ingurune grafiko daude aukeran. EMX; J. Asurmendi
|
|
|
Linux nukleoa C lengoaian idatzita dago gehienbat, eta monolitiko hibridoa da, hau da, nukleoaren funtzio guztiak programa bakar batean daude; ez daude modulutan egituratuta. Baina, ohiko nukleo monolitikoetan ez
|
bezala
, hardwarearen zein gailuen kontrolatzaileak eta sistemaren gehigarriak erraz kargatu eta deskargatu daitezke modulu gisa, sistemak ibiltzen jarraitzen duen bitartean.
|
|
|
2006ko hau hamahirugarrena da zientziaren dibulgaziorako CAF enpresak eta Elhuyar Fundazioak antolatzen dituzten sarientzat. Eta, ohi
|
bezala
, jende andana bildu zen. Ekitaldia Aitziber Agirrek eta Saroi Jauregik aurkeztu zuten, eta, besteak beste, Jose Mari Rodriguez Ibabe Elhuyar Fundazioaren lehendakariak eta Koldo Nuñez Beteluk hartu zuten hitza, azken honek epaimahaiko kideen izenean.
|
|
|
Nafarroaren iparraldeko zentral hidroelektrikoen inguruan aztertu ditugun ubide guztiek badituzte alde batetik bestera gurutzatzeko zubiak edo nolabaiteko pasabide batzuk. Asko, ordea, desegokiak dira (neurri txikiegia edo okerreko kokapena izateagatik), edo ez daude behar
|
bezala
zainduta. Harrigarria bada ere, pasabide asko hesi eta alanbrez itxita daude, eta, horregatik, animaliek beste aukera batzuk bilatu behar dituzte ubidea pasatzeko, eta erraz erortzen dira uretara.
|
|
|
Borondate pixka batekin, arazo hau askoz txikiagoa izatea lor liteke, eta baita hemengo faunaren eta biztanleen bizi kalitatea hobetzea ere. Eta, zentral hidroelektrikoei loturiko ubideetarako
|
bezala
, ureztatzeko eta beste zeregin batzuetarako eraikitzen ari diren ubide berrietarako baliagarri dira arestian aipatutako neurriak. Hortaz, hilkortasuna gutxitzeko neurriak praktikan jartzea besterik ez da falta.
|
|
|
Beraz, diagnostiko goiztiarra gizakietan nola egin ikertzen ari dira orain. Hala ere, emaitza ez da saguetan bezain ona izango, prioi eraldatuen ekoizpena ezin baita laborategiko saguetan
|
bezala
galarazi (sagu transgenikoak ziren, hori egin ahal izateko genetikoki eraldatuak).
|
|
|
Baina, gauza guztietan
|
bezala
, arazoak izan daitezke. Molekula guztiak ez dira egokiak gas egoeran egoteko; adibidez, oso handiak badira.
|
|
|
Estatubatuarrek, aldiz, joan etorriko bidaiak egiteko transbordadore espazialak erabiltzen dituzte. Koheteak ez
|
bezala
, neurri batean behintzat berrerabilgarriak dira. Jaurtiketa koheteen modu berean egiten da, baina hegazkinen gisan lurreratzeko gai dira, eta, beraz, behin eta berriz erabil daitezke.
|
|
|
Esan
|
bezala
, planeta batera zunda bat bidaltzeko, bidean zehar eragingo duten planeten grabitate indarra ere hartu behar da kontuan. Baina ez kontuan hartu bakarrik, erabili ere egin daiteke planeten eremu grabitatorioa, abiadura handiagoa lortzeko.
|
|
|
Behietan
|
bezala
, ardietan ere egoera oso ona da: urteak daramatzagu bruzelosiaren eta tuberkulosiaren arrastorik gabe.
|
|
|
Zientzialariek uste zutenez, gene batean gertatutako mutazioak ez du eraginik, ez badu proteinaren oinarrizko sekuentzia aldatzen. Askotan
|
bezala
, ordea, ustea ustela zela ikusi dute. Science
|
|
|
Zientzialariek uste zutenez, gene batean gertatutako mutazioak ez du eraginik, ez badu proteinaren oinarrizko sekuentzia aldatzen. Askotan
|
bezala
, ordea, ustea ustela zela ikusi dute.
|
|
|
Horrek esan nahi du oxidazioaren ikuspuntutik otarrainxka izoztuek kondizio hobeak dituztela otarrainxka freskoek baino. Egia esan, hainbat elikagai behar
|
bezala
izoztu eta gordetzen badira, produktu horien kalitatea ez da inondik inora galtzen.
|
|
|
Satelite bidezko kokapen sistema globalek, berriz, ikusgaitasunik ez duten puntuen arteko kokapena lortzeko aukera ematen dute; izan ere, hamarka edo ehunka kilometroko oinarri lerroak lor daitezke, zentimetroetako zehaztasunarekin. Horretaz gain, orain arte ez
|
bezala
, satelite bidezko kokapen sistema globalei esker, edozein klima egoeretan egin daitezke neurketak.
|
|
|
Gaixotasun horien artean daude hemofilia eta Duchenne n distrofia muskularra, esate baterako. Bi horiek dira gaixotasun horien artean ezagunenak, baina, esan
|
bezala
, askoz gehiago dira.
|
|
|
Haurra neskatoa bada, ez dago arazorik. Gehienera jota gaixotasunaren eramailea izango da (ama
|
bezala
), non eta aitak gaixotasun bera ez duen. Oro har, neskatoak gaixotasunaren eramailea izateko% 50eko probabilitatea dauka, eta beste hainbeste ez izatekoa.
|
|
|
Toxina polipeptido bat da, eta ez du usainik ez zaporerik. Espora ez
|
bezala
, erraz desnaturalizatzen da beroaren bidez (80 °C an), eta baita ur kloratuan ere. Aldiz, gai da urdaileko azidotasuna eta entzima gastrikoak jasateko.
|
|
|
Prozesu horiek kontuan harturik, baso azaleraren aldaketa garbia kalkulatu dute FAOren txostenean, hau da, galdutako baso azaleraren eta irabazitakoaren arteko diferentzia. Horren arabera, esan
|
bezala
, baso galera txikitu ez bada ere, irabazitakoa handitu egin da. 1990etik 2000rako tartean, aldaketa garbia milioi hektareakoa izan zen; tartean, berriz, izan da.
|
|
|
Azkenik, Europan, 90eko hamarkadan
|
bezala
, gora egin du baso azalerak, erritmo makalxeagoan bada ere.
|
|
2008
|
|
|
Iragazitako urarekin zer egingo luketen galdetutakoan, berriz, Arroyok erantzun digu erradioaktibitatea ote duen begiratuko luketela, eta, hala balitz, tratatu egingo luketela. Hormigoia egiteko erabiliko lukete, eta beste materialak
|
bezala
gordeko lukete. Horrela, bermatuta geratuko litzateke instalazioaren baldintza nagusietako bat:
|
|
|
El Cabrilera eraman zituzten, eta han dituzte, azalean, olana iragazgaitz batez estalita. Horiek behar
|
bezala
gordetzeko, 30.000 m 3 ko edukiera duen egitura bat egin dute dagoeneko, eta beste hiru egiteko asmoa dute.
|
|
|
El Cabrilen erradiazio maila oso txikiko hondakin pila bat dituzte, olana iragazgaitz batez estalita (argazkian, eskuinean). Horiek behar
|
bezala
gordetzeko biltegi bat egin berri dute. (Argazkia:
|
|
|
Orain, Beta meategia hutsik dago. Instalazio berriak martxan jarri zituztenean, han zegoen material guztia jaso, eta, behar
|
bezala
egokitu ondoren, ipar plataforman biltegiratu zuten.
|
|
|
Pendulu erloju batean penduluak egiten duen lan bera egiten du isotopo horrek, maiztasun jakin batekin oszilatzen baitu egoera atomiko batetik bestera aldatuz. Baina, penduluari
|
bezala
, oszilazio hori eragin behar zaio atomoari; ez du berez oszilatzen. Pendulua bultzatuta eta energia pixkanaka transmitituko dion mekanismo bat martxan jarrita lortzen da pendulu erlojua lanean izatea.
|
|
|
GIB kontrolatzaile deitzen diegu pertsona horiei. Bada, infekzioaren berezko kontrol horren mekanismoak ulertzen saiatzen ari gara; hain zuzen, terapia immunologiko eraginkor batekin lortu nahi dugunaren adibide benetan erakargarria da pertsona talde hori, nahiz eta, lehen esan
|
bezala
, oso arraroa den.
|
|
|
EHUko eta nazioarteko ikertzaileek ikusi dute urre nanopartikulak magnetikoak direla giro tenperaturan eta zenbait molekula organikoz inguratzen direnean. Esaterako, tiolez (karbonoz, hidrogenoz eta sufrez osatutako molekulak) inguratzean, urre nanopartikulak ferromagnetiko bilakatzen dira, nahiz eta tiolak urre atomoak
|
bezala
diamagnetikoak diren.
|
|
|
Urtero
|
bezala
, Nobel Sariak iragarri baino egun batzuk lehenago banatu ziren Ig Nobel sariak. Errepikatu ezin diren edo errepikatzea komeni ez den ikerketek jasotzen dituzte Ig Nobelak, eta Annals of
|
|
|
Urtero
|
bezala
, Nobel Sariak iragarri baino egun batzuk lehenago banatu ziren Ig Nobel sariak. Errepikatu ezin diren edo errepikatzea komeni ez den ikerketek jasotzen dituzte Ig Nobelak, eta Annals of Improbable Research zientzia eta umore aldizkariak banatzen ditu, 1991z geroztik.
|
|
|
Otaegik deskribatu zuen zer gogaikarria zen lehen animaliak bazkatzea: Animalien artean ibili behar izaten genuen; ardiak bustita baldin bazeuden, gu busti egiten ginen, eta ez ziguten uzten jana behar
|
bezala
ematen. Enbarazu hori saihesteaz gainera, orain askoz azkarrago egiten dute lan hori: zinta garraiatzaile batzuen bidez banatzen dute elikagaia.
|
|
|
Kamerak giza begi baten tamaina du, giza begi baten itxura du, eta giza begi batek
|
bezala
funtzionatzen du. Illinoisko Unibertsitatean garatu dute, eta aurrerapauso ikusgarria da.
|
|
|
Kamerak giza begi baten tamaina du, giza begi baten itxura du, eta giza begi batek
|
bezala
funtzionatzen du. Illinoisko Unibertsitatean garatu dute, eta aurrerapauso ikusgarria da.
|
|
|
Orain dela gutxi arte elebakarra zen, eta, mota horretako beste web gune askotan
|
bezala
, ingelesa zen hizkuntza nagusia. Baina 2008an, partaideen eremua handitzeko asmoz, frantsesezko, gaztelaniazko eta alemanezko bertsioak atera zituzten, eta, dagoeneko, hizkuntza gehiago batu zaizkio:
|
|
|
Orain dela gutxi arte, soilik gonbidapen bidez sar zitekeen zerbitzura, baina egun irekia da; Google kontu bat izatea da gunea erabiltzeko eskakizun bakarra. Beste sare sozialek
|
bezala
, taldeak sortu eta eduki daitezke; partaideak aurkitzeko eta haiekin harremanak sortzeko eta irudiak, bideoak, eta mezuak partekatzeko aukera eskaintzen du. Jakina, Google ren bilatzaile ahaltsuaz baliatu ahal da partaideak, barne zerbitzuak edo komunitateak aurkitzeko.
|
|
|
Ibaian larbak egotea behar du, beraz, bizitzeko. Egotea bakarrik ez; muturluzea ez da oso harrapari trebea, eta, horregatik, behar
|
bezala
elikatzeko, ezinbestekoa du ibaiak harrapakin ugari eta askotarikoak izatea. Eta ibai batek ornogabe aniztasun handia izateko, ezinbestekoa da egoera ekologiko ona izatea, hau da, gizakiaren esku hartzetik kanpo egotea.
|
|
|
Oso zaila da bi asmoak, kontserbazioa eta ekoizpena, uztartzea, baina erronka polita ere izango litzateke. Gonzálezek esan
|
bezala
, ez da nahikoa biztanle asko garela eta ur asko behar dugula esatea, eta aitzakia horrekin ingurumenari jaramonik ez egitea. Herri oparo, aurrendari eta puntako bat baldin bagara, gai izan genuke hori bezalako erronka konplexu bati aurre egiteko, eta iraunkortasuna, hain modan dagoena, gauzatzeko.
|
|
|
Baina, esan
|
bezala
, lan hori bukatu gabe dago oraindik. Beraz, orain, arazoak sortu ahala konpontzen saiatzen dira, ahal bezain ongi, baina ez dute ziur jakiten hartzen dituzten neurriak benetan egokiak edo nahikoak diren edo ez.
|
|
|
Bien bitartean, saiatzen ari dira habitataren egoera hobetzen. Hala ere, Mendiolak esan
|
bezala
, muturluzea berreskuratzeko prozesua oso mantsoa da. Populazio bat desagertu arte kaltetuz gero, oso zaila da egoerari buelta ematea.
|
|
|
Ezertan hasi aurretik, material hori guztia deskonprimitu eta berrikusi egiten dute. Hala, jasotako material desegokia dagokien edukiontzietara bideratzen dute, jarraian haren kudeaketa behar
|
bezala
egin ahal izateko.
|
|
|
Energia ilunaren ezaugarri ezagun bakarra da grabitazio indar aldentzailea izatea. Hau da, guk ezagutzen dugun grabitazio erakarleak ez
|
bezala
, indar horrek joera du galaxiak, izarrak eta unibertsoko gainerako egiturak bata bestearengandik aldentzeko. Horrek azalduko luke zergatik ez den konstantea kosmosaren hedapena, azeleratua baizik.
|
|
|
Legeak pixkanaka ari dira aldatzen, gomendioak ematen hasi dira, baina oraindik ez dute ezer zehatzik esaten; orokortasunetan gelditzen dira. Esaten dute aztertutako gaixotasunak populazioan duen eraginarekiko proportzionala izan behar duela emakumeen parte hartzeak, eta emakumeek behar
|
bezala
ordezkatuta egon behar dutela.
|
|
|
Alde batetik, IMAX SOLIDOn
|
bezala
, bi begietako irudiak ez dituzte aldi berean proiektatzen, baizik eta txandaka. Horregatik, proiektore bakarra behar dute; hala ere, oso proiektore azkarra da.
|
|
|
Horretarako, argazkigintza tradizionalean
|
bezala
, lehenik eta behin argazkia atera behar da, eta ondoren errebelatu. Hologramen erregistroa ere bi pausotan oinarritzen da:
|
|
|
Holograma behatzen dugunean, beraz, objektua irudi dimentsiotan ikus dezakegu, eta hologramari alde batetik bestera mugitzen ari garela erreparatuz gero, irudia aldatzen dela ikusiko dugu, eta irudiaren atalak behatu ahal izango ditugu, errealitatean ikusiko bagenitu
|
bezala
; alegia, mugimendu eta guzti. Dena den, hologramek ez dute nahitaez hiru dimentsioko irudi bat islatu behar.
|
|
|
Holograma horiek behar
|
bezala
argiztatuz gero, beren mugetatik kanpo ateratzen dira, nolabait esateko. Gainera, behatzailearen posizioaren arabera, modu bateko edo besteko irudia behatzen da, eta, maiz, zaila izaten da haiek ukitzeko tentaldiari eustea.
|
|
|
Memoria holografikoa hiru dimentsioko argazkiaren antzekoa da. Baina, argazki pelikuletan ez
|
bezala
, memoria holografikoko materialean hainbat irudi gordetzeko aukera dago, bata bestearen gainean.
|
|
|
Teknika holografiko horietan, informazioa argiarekiko sentikorra den polimero batean idazten du laserrak. Dena den, DVDetan ez
|
bezala
(DVDetan informazioa gainazalean metatzen da), holografiak materialaren bolumen osoa erabiltzen du informazioa metatzeko. Ikerketa laborategietan polimero berezi horiek perfekzionatu nahi dituzte, besteak beste, 1.600 gigabyte metatzera iritsi arte.
|
|
|
Teknika horrek ikaragarrizko bereizmena du; gutxi gorabehera atomo baten neurriaren ingurukoa. Beste aplikazioetan
|
bezala
, bi izpien arteko interferentzia erregistratzean datza. Erabiltzen diren izpiak, ordea, laserrarenak izan beharrean, izpiak edo elektroiak izaten dira.
|
|
|
Leku hezeetan espezie asko sortzen dira. Batzuk, ezkerreko orkidea
|
bezala
, galtzeko arriskuan daude. Beste batzuk, eskuinekoa adibidez, arriskutsuak dira pertsonentzako, pozoitsuak baitira.
|
|
|
Azken finean, zeruaren argazkia lortu nahi dute, baina argazki horretan ez dira, ohi
|
bezala
, planetak eta izarrak agertuko, baizik eta soilik tenperaturak. Izan ere, espazio ontzi horren tresnak zero absolutuaren inguruko tenperaturaraino hoztuz gero, gai dira mikrouhin erako hondoko erradiazio kosmikoaren tenperatura aldaketa ñimiñoenak ere ikaragarrizko zehaztasunaz neurtzeko.
|
|
|
Gehienetan, ordea, naturak berak estresatzen ditu landareak. Ohiko kondizioetan energia iturri den argi kantitatea gehiegizko bilakatzen da neguan (hotzaren erruz) eta udan (tenperatura altuak eta lehorraldiak direla eta), landareen metabolismoak ezin baitu behar
|
bezala
xurgatu. Prozesu horri fotooxidazio estresa deritzo.
|
|
|
Orain arte egin dituzten probetan, oso emaitza onak lortu dituzte. Aurrekoak ez
|
bezala
, fidagarria da, eta oso azkarra, berehala ematen baitu emaitza. Hala ere, oraindik ez dute erabat bukatu lana, esperimentuak gatz soluzioekin egin baitituzte, eta ez odolarekin.
|
|
|
Hori dela eta, fosiletako DNAren azterketan aditua den batek hartu du parte ikerketan. Zailena DNA erauzi, anplifikatu eta identifikatzea da fosiletan
|
bezala
, eta, beraz, paleogenetikaren teknikak egokitu behar izan dituzte lan horretarako. Zehazki, mitokondrietako DNA bilatu dute zeluletan, nukleokoa baino ugariagoa delako.
|
|
|
Mitokondrioak barneratuta sortu ziren hurrengoen adibide bat amebak dira. Horiek guztiak zelula bakarreko bizidunak dira, mikroskopikoak (bakterioak eta arkeoak
|
bezala
). Baina eboluzioa ez zen hor geratu; zelula asko elkartuta, bizidun handiak agertu ziren.
|
|
|
Baina bizitze hutsak inguruko kondizioak aldatzea eragiten du. Pinu haziek, adibidez, eguzki argi asko behar dute behar
|
bezala
erne eta hazteko. Kondizio horiek aurkitzen baldin badituzte, nagusi bihur daitezke, azkar samar hazten diren zuhaitzak direlako.
|