|
2000
|
|
|
Zuberoa kultura aldetik euskal probintzietatik antzinatuena ikusten dut. Zuberoan kultura inon ez
|
bezala
bizi da. Euskal kultura molde bizienean bizi dute zuberotarrek, baina kontzientziarik ez dute edo beren kultura ez dute hainbatean ikusten euskal kulturaren barnean.
|
|
|
Eskual Etxea ez da lehen
|
bezala
bizi, bertze molde batez bizi da. Tipiskak gara.
|
|
|
Orain, zertarakoaz, gizakiak aske jokatuz burutu behar duen helburuaz, etikaren edukiaz mintzatu da. Horretarako, Nietzsche hartu du hizlari nagusitzat, beste arrazoi batzuren artean, bera delako morala bizitzaren arazo orokorrak
|
bezala
bizi duena, Jaungoikoa bizitzako galdera nagusitzat aitortu duena eta aldi berean," Jainkoa hil da!" berriaren emailea. Guztira honen mila eta bostehun pasartetik gora itzuli ditu.
|
|
|
Baina ez dezaten pentsa populazioaren gehiengoak segituko dienik, ezta gutxiago ere. Hemengo herritarrek ez dute departamenduaren afera eguneroko obsesio bat
|
bezala
bizi. Gazteei kurtsoak ematean ez dut behar hori sentitzen.
|
|
|
Eta, burua eta bihotza suturik nituela, zenbatetan amestu nuen nik ere handik aitzina ezen bertze Utopia bat bihur zitekeela Urbiain, eta Utopia hartan bere zentzua izan zezakeela ni apez izaiteak, inguru haietan guztiok anai arrebak
|
bezala
bizi ahal izan gintezen, jauregiko ondasunak gure artean hobeki partiturik, Jainkoaren laguntzarekin! Gainerat, komunitate tipi bat zen Urbiain, eta han gauzak errazago joan zitezkeen, zuhaurk ere erraiten zenuen bezala, Jainkoaren laguntzarekin.
|
|
|
Gisa horretan, bertzalde, erran zaharrak ez bezala, zeinak baitio: " Lan lasterra, lan alferra", sosegu onean egonik hobeki deliberatu ahal izanen duzue deliberatu beharreko guztia, baita behatzaren mutilatzeko prest dagokeen gizonaren auzia ere... zeren indiarrek arima izan baitezakete, bai, baina ez balute
|
bezala
bizi dira: erran nahi baita ezen haien behatzak deus guti balio duela, eta bertze norbaiten behatza genukeela, halatan.
|
|
|
Eta egia da ez zebiltzala urrearen gutizian, baina egia da, halaber, ezen, halarik ere, urrezko aro batean
|
bezala
bizi zirela, zeren deus guti behar baitzuten bizitzeko eta zeren haietarik nornahi baitzegoen prest, baita bere buruaren ukatzeko ere, baldin hura guztien onerako bazen, nola manatzen baitu ebanjelioak, nahiz eta haiek ez zuten artean Kristoren hitzaren berri... eta, aitzitik, guk gizon zuriok bai, nahiz eta gero ez dugun haren hitzik betetzen, zeren ipintzen baitugu bat bedera eta bat bederaren ...
|
|
|
Eta, handik harat, zer...? Ordu arte itzal bat
|
bezala
bizi izan zuèn bertze kezka hark bere lekua eta bere gorputza aurkitu ote zituen apur bana aitonaren baitan. Zeren orain denbora gehiago baitzuen hartan pentsatzeko eta zeren lehen hutsegiteak bertze hutsegite hartarat eraman baitzezakeen —guztizkorat eta behin betikorat— ohar zitekeelako, ororen buruan, ezen falserian eta gezur handi baten gainean eraiki zuela bere bizitza.
|
|
|
Herriaez zen atera erbesteratuen eraginen ondorio bezala, eta honen helburu nagusia Iparraldeko biztanleria nekazaria izango zen, hain zuzen; horretarako, bertako euskalkiak erabiliko zituen. Asmo berberaz eta Marc Legasseren ardurapean —mugaren bi aldeetan beti atzerriratu
|
bezala
bizi izan den idazlea—, 1950 urtean, umeei zuzendutako Pottoloizeneko gehigarri berria antolatu zuten.
|
|
2001
|
|
|
Ur sakonetan sartuko ginateke horri ekinez gero, baina oinarrizko arau bat bakarrik aipatuko dut, gizarte berria eraikitze lanean ari diren erakundeek demokratikoak izan behar dute. Etikarena ere oso garrantzitsua da, ezin da gauza bat predikatu eta bestea egin; ezin da esan justizia sozialaren alde zaudela eta gero burges bat
|
bezala
bizi, edo joko politikoan bankuekiko daukazun maileguen arabera aritu eta gizarte kapitalistaren morroi bihurtu.
|
|
|
Bikila, zuk aipatu duzu ezin dela ezkertiarra izan burges baten bizitza eramanda. Zer da burges bat
|
bezala
bizitzea?
|
|
|
Lana edo ezkontza on bat eskaini zaie eta azkenean bahituak, bortxatuak, astinduak eta berriro salduak izan dira. Emakumeok esklaboak
|
bezala
bizi dira, inongo irtenbiderik gabe.
|
|
|
Senarrak, baina, emaztea etxeko zulo bazterrean egon dadin gogo badu, nehor ere ikusi gabe, honek ez du bere burua agertuko. Zenbait etxetan emaztea hilobi barruan sartua
|
bezala
bizi da.
|
|
|
" Galdu duzue, inoiz eduki baduzue, kultura abentura bat
|
bezala
bizitzeko gaitasuna. Galdu duzue edo, egokiago litzateke esatea, agian, zuen kulturaren egoera esklerotikoak ez duela abenturarako zirrikiturik uzten.
|
|
2002
|
|
|
Gaur egun politikak beste zentzu eta indar ezberdin bat du. Diktaduran politika erlijioa
|
bezala
bizitzen da. Hortara sartzen bazara, hortarako bakarrik bizi zara.
|
|
|
–eta, haiek baietz egiten zidatela buruaz, gaineratu nuen–: Leirek burbuila batean
|
bezala
bizi du, baina ez lehen haizeak lehertuko duen xaboizko burbuila hauskor batean, burbuila sendoago batean baizik. Gu triste egon gaitezke barnetik, baina Leirek pozik behar du.
|
|
|
Jo diagu hondoa; langilea ere burges ttipi bat
|
bezala
bizi duk, eta gustatu egiten zaiok: gustuko ditik oporraldiak, Karibeko uharteetan etzauntzak zain zauzkak hilabete pare bateko soldataren truke, eskiatzen ere ibil litekek, eta agian erregearen eta haren bizkartzainen albotik igaroko duk, eta erregea nola erortzen den ikusten duenean barre egingo dik; beharbada zutik jartzen ere lagunduko ziok.
|
|
2003
|
|
|
J. M. S. Beren buruak aberriz euskotarrak direneko auto aitorpena, estatu bezala osatuko litzatekeen euskal nazioaren subiranotasuna baino lehenagokoa da. Aberri
|
bezala
bizi dena estatu bezala garatzea, bidezko aukeretako bat da, baina ez da derrigorrezkoa, batik bat «plurinazionalak» diren gizarteetan. Dena den, horrelako gizarte batetako ardura politikoa duen estatuak, gizartekide den denen aukera nazionalei dagozkien eskubideak zaindu lituzke, gizabidez jokatzekotan.
|
|
|
" Ez beldurrik izan. Behinola latin zaharra
|
bezala
biziko da gure hizkuntza; herriak agian erderaz egingo du gure herrietan, bainan Eleiza hor ari izango da, lehen latinez egin zuen antzera: " Aitaren eta Semearen..."
|
|
|
Astiro astiro, gogoratzen zituen xehetasuntxo guztiekin, Ainhizek Unaxekin bizi izandako orduak kontatu zizkion Karmeleri, honek harrituta eta aldi berean hunkituta eta sorginduta bezala entzuten zuela. Ernagarria gertatzen zitzaion; berari gertatu balitzaio
|
bezala
bizi zituen lagunaren hitz guztiak. Bitartean, bigarren eta hirugarren kalimotxo erdiak etorri ziren, Bad Religionen" Recipe of hate" eta Metallicaren" Kill" em all" pletinatik igarotzen zirela.
|
|
|
" Zer da baserritar bat kulturarik gabe? Deus ez!", zioen bere kolkorako, eta, nola bera aberatsa baitzen, morroiak lanean jarri eta jauntxo bat
|
bezala
bizitzen hasi zen don Justo Gramatikaria, bere hobbyari ekiten ziola: gramatikari.
|
|
|
Oheratu ere katu kuttunarekin oheratzen zen, eta jan ere haren plateretik jaten zuten katuek. Abere edo gizagaixo bat
|
bezala
bizi zen, zinez.
|
|
|
Egun batzuetan behar
|
bezala
bizitzeko dosia
|
|
|
Maitasun eza ez da hutsune bat
|
bezala
bizi behar,
|
|
|
zeuk nahi
|
bezala
bizitzen laguntzen dizu.
|
|
|
maitasuna magma bat
|
bezala
bizi nahi dutenen ametsa.
|
|
2004
|
|
|
Lehenik ohartarazi nahi nuke baduela zenbait ehun mila urte, lur honetako zoko guziek badutela ezkontza, bakotxak bere ñabardurekin. Gizarteak aspalditik asmatu du ezkontza bere legeekin, gizakiaren arrazari bizia segurtatzeko eta zaharrek gazteak behar dituztelakotz beren zahartzaroan, haurrek aita amak behar dituzten
|
bezala
biziko lehen urteetan. Ezkontza ez da Eliza Katolikoak asmatua.
|
|
|
Zuretzat hotelik onena Bartzelona bera izan da. Etxean
|
bezala
bizi zara Sitgesen, katalanez ere hitz egiten duzu. Hizkuntzak garrantzia handia du integrazioan?
|
|
|
Erabilera berria eman zaie bi guneei, jatorrizko eraikinak berrikuntzarik gabe mantenduz. Honexegatik bereziki interesgarria da erakustoki bihurtutakoa lantegi
|
bezala
bizi izan zutenen ikuspegia ezagutzea.
|
|
|
Gure hezkuntza ereduek mugak dituzte, jakina, baina bestela egingo ez genituen gauzak egin ditugu horiei esker. Aipatu ditudan Neguriko horiek euskararen oihartzuna dute nahiz eta, oraindik ere, beraien etxean euskara ezjakinen, baserritarren, nekazaritza girokoen edo hiri girotik aparte bizi direnen zerbait
|
bezala
bizi duten. Hemen, Rikardo Arregi ekarri behar dut berriz ere gogora.
|
|
|
Ez zait ondo iruditzen bestela bizitzea, edo hemengo jendearen ondoan bizitzea han. Venezuelan egon eta hemengo jendearekin biziko banintz, aparte jango nuke, bizitzeko estilo ezberdina izango nuke, hangoak ez
|
bezala
biziko nintzateke. Hangoa izan eta haientzat lan egitea izango litzateke hori, baina ez haiekin batera.
|
|
|
Aukerak dituena da aske ala aukerak izatea ez da aski? Askatasunik ez da existitzen, ados, baina askeak bagina
|
bezala
bizitzen ahalegindu behar genukeela uste dut. Babeleko apaletan daude pentsamendu bakarra nahi luketen liburuak, ados, baina, horregatik hain zuzen, pentsamendu bakarraren aurkako antidotoa eta sinboloa da Babeleko liburutegia.
|
|
|
Kanpoan bizi garenok ez gara euskal nortasun benetakoaren akzidente edo degradazio hutsa. Lehen eta orain euskaldunontzat normala gure txokotik kanpora atera eta hirian edo atzerrian emigrante
|
bezala
bizitzea izan da. Distantziatik euskaldun izatea, diasporako hizkuntza eta nortasun mestizoetan bizitzea, hori izan da euskal tradizio nagusietako bat.
|
|
|
Erdaldunak gure herrian bizi diren
|
bezala
bizi izanik, esne mamitan bizi baitira, besteren eskubideak zapuztuaz, oharkabean edo jakinaren gainean, baina hori da gutxienekoa, nola arraio normaldu behar dugu euskaldungoaren biziera soziolinguistikoa. Oinarrizko gizarte antolamenduaren parametro soziolinguistikoak talde nazionalen asimetrian funtsaturik dauden honetan, Paula Kasaresek arrazoi du, dioena dioenean, baina besterik izango litzateke egoera horren aldrebestua ez balego.
|
|
|
Garbi dago: aurrerantzean, neuk nahi dudan
|
bezala
biziko naiz.
|
|
|
–Ez. Hi ez haiz nire bikotea, baina nire laguna haiz, eta zer problema izan dugu, elkarrekin lagun
|
bezala
bizitzeko?
|
|
|
Nire estasia, bai, baita amona Sinforosarena ere! Amonak inozentziaren xarma baitzuen, gauza bakoitza lehen aldiz gertatzera balihoakio
|
bezala
bizitzera bultzatzen zuena, antzeko egoerak aurretik beste mila bider bizi izan arren. Eta partida hartan ere halatsu ibili zen, ni bezalako beste haur bat bilakaturik.
|
|
|
Eta badakit, halaber, Jainkoa sinesten ez duten batzuk lasai aski bizi direla, Jainkoa sinesten duten beste batzuk urduri eta tormentaturik bizi diren bezala, kontraesana dirudien arren. Aurreko batean, berriz, irratiz emandako elkarrizketa batean, Xabier Lete poeta kantariak aitortzen zuen Jainkoa balego
|
bezala
bizi zela bera, eta bere jarrera hura ekintza poetiko bat bezala erreibindikatzen zuela: halako zerbait esaten zuen, buruz ari bainaiz.
|
|
|
Etikak osotoro bizi gaitu, onartu nahi ez badugu ere, ororen buru izaki etikoak gara gizakiok, baita etikoki jokatzen ez dugunean ere. Hizkuntzak
|
bezala
bizi eta barne zeharkatzen gaitu etikotasunak. Hizkuntza eta hizkuntzak sakon aztertu eta oraino aztertzen ari diren bezala, etika ere sakon eta metodikoki aztertu beharra dago.
|
|
|
Baina zer eginen zuen Mirenek? Kukua
|
bezala
bizi, seguru aski, bikote bakarra hartu gabe arrautzak besteek errun zitzaten utziz. Jendeari erreparatu zion:
|
|
2005
|
|
|
Badakigu egurra emango digutela, hala ere». Gizonek gizon
|
bezala
bizi duten egoera aztertzea da lantegi horren xedea, eta Iboni esparru orokor batzuk lantzeko eskatu diote aurrez Urtxintxatik. Gu prestakuntza lantegi horietako batean sartu gara.
|
|
|
Sekula ez gara izan demokrata errubio, begi urdinak! Gure aldamenekoak
|
bezala
bizi izan gara.
|
|
|
Bai. Festa oso sekularizatua izanda ere, gaurko gizarteari asko kostatuko zaio Eguberriak ez baleude
|
bezala
bizitzea. Tradizioaren pisua itzela da, hau ez da txantxa!
|
|
|
Nik festen eboluzioa baieztatzen dut, bistan da, festak moldatu eta egokitu direla esango nuke. Antzina, lanaren funtzioaren arabera bizi ziren, gaur egun festa ez da gari jotze garaietan
|
bezala
bizi. Festa hori uzta zetorren garaiaren arabera egunez aldatzen zen.
|
|
|
Gaztea Aberri Egunera doanean festaren dibertsioa bilatzen du batez ere, gordinki esanda. Zuk, Urbeltz, diozunaren arabera, agian, gazteek festaren ospakizuna hautematen eta lehenesten dute, alta, gazteek ekimena festa
|
bezala
bizi dute. Harago joanez, Korrika sartuko dut festan edo Kilometroak en aldaera guztiak.
|
|
|
Euskal gizartean bakea egunez egun atzerabiderik gabeko zerbait
|
bezala
bizi dugu. Eguneroko gizarte errealitateak politikaren eremua irentsi egiten du.
|
|
|
Bainan heiek etorri orduko, gibelerat egin zuen eta berex egoiten hasi, ebakitzearen aldekoen beldurrez(...) Denen aintzinean erran nion: Zu, judu izanki eta, pagano
|
bezala
bizi izan zira hemen eta ez judu bezala, nolaz bortxa ditzakezu paganoak judu bezala bizitzera?" (Ga 2,11)
|
|
|
Bainan heiek etorri orduko, gibelerat egin zuen eta berex egoiten hasi, ebakitzearen aldekoen beldurrez(...) Denen aintzinean erran nion: Zu, judu izanki eta, pagano bezala bizi izan zira hemen eta ez judu bezala, nolaz bortxa ditzakezu paganoak judu
|
bezala
bizitzera?" (Ga 2,11)
|
|
|
–Behin betiko esan dun? Zer esan nahi dun horrekin, puntu bat bahintz
|
bezala
biziko haizela, mermelada ontzi batean sartuta, sekulorun sekulotan: etxetik atera gabe, alegia?
|
|
|
Hona hemen crasis figuraren erakusburu polit zenbait. Lehena Ferry hil ondoan, ahokia gurutzerik gabe eraman zutela-eta: Abereak
|
bezala
bizi; abereak bezala hil, abereak bezala ehortz.1 Hori dute deitzen gero errepublika. Ez da, ez, hori errepublika.
|
|
|
Horri lotuta, Alardea erritoirrazionaltzat jotzen dute tradizionalistek, esplikaezina, sentipenen eremuan kokatzen dena. Beraz, gerturatze arrazionala egitea ezinezkoa da; eta noski, Alardeahaiek
|
bezala
bizi, sentitzen, ez duenak ez du inoiz sentipen hori ulertuko.
|
|
|
Izan, ez ziren berak gure lehen auzoak; eta odolahaidetasunik ere ez zegoen gure artean. Baina senitartekoak bagina
|
bezala
bizi ginen elkarren arta maitakorrean.
|
|
|
Horrelakoak iristen ziren nire belarrietara, baina urrundik
|
bezala
bizitzen nituen; Marisaz txora txora eginda nengoen, eta bera ere bai nitaz. Amodio poemak idazten nituen, Nerudaren Hogei poema amodiozko eta kantu etsi bat imitatuz; hala ere, nire poemak ez ziren batere desesperatuak, bizitzari eginiko kantuak baizik, bizitzaren opariz beterik sentitzen nintzen eta.
|
|
|
Edo, beharbada, gaizki enfokatzen dugu kontu hau: guraso bat silueta bat baino ez da, eta seme alabak dira gurasoek utzitako siluetan eta zuloetan sartzen direnak, ohartuta edo ohartu gabe, aurpegian gero eta aitaren antz handiagoa duela jabetzen den semeak aitaren silueta hartzen du ezarian ezarian, halako traizio bat
|
bezala
bizi du patu saihetsezin hori, etsita murgiltzen da aitak utzitako uberan, haren erantzukizunak begietan lehertzen zaizkio hoteletako ispiluetan bere aurpegiari so egitean, ihes egin nahi duenean ere, aitak utzitako lorratzean eta mamuetan hartzen du semeak haragi azkenean. Ez dauka beste erremediorik.
|
|
|
Ez zuela bere burua Elizondoko mojekin ikusten. Lagunak bazituela han, nahiko ongi zainduak gainera, baina halaxe zuela berak nahiago, erdi abere eta erdi gizon, beti
|
bezala
bizi. Bere antzera mendikoa denak asko daukala basurdetik.
|
|
|
Denak ahaztuak zenituen. Edo ahaztuak bazenitu
|
bezala
bizi zenituen, ederki jakinagatik memoriak puta zahar bat izaten dakiela sarritan, beti ez bada. " Zu ere nirekin egon zinen maiteminduta.
|
|
2006
|
|
|
Aisia Biziz aldizkarikoek, txikitatik emozioak erabiltzen ikasteak neska mutikoei etorkizuna erraztuko dielakoan daudenez, beren udaberriko zenbakian haurren adimen emozionala hartu dute gai nagusitzat. Hori dela eta, Sentitu liburuaren egile diren Pello Jauregi eta Asier Huegun irakasleak elkarrizketatu dituzte, hala nola Ibon de la Cruz psikologoa, eta emozioak behar
|
bezala
bizitzeko egin beharrekoak azpimarratzen dituen Emozioen itsasoan murgilduz erreportajea osatu dute. Horiez gain, adimen emozionala eta emozioak lantzeko orduan irakasleek esku hutsik aurki ez daitezen, gaiari lotutako bibliografia eguneratu bat eta interesgarri izan daitezkeen webguneak ere eskaintzen dituzte.
|
|
|
Badakit gaur egun jende asko ez dagoela horrekin ados. Bilbon bertan egona naiz txoko batean, esan nuen hori, ETAn sartu ez ginenok zikiratu
|
bezala
bizi ginela, eta berehala jaso nuen erantzuna: «Hori Itziarren izango zuan!
|
|
|
esperientzia baten hondoa, ideia batzuen iraunkortasuna, imajina batzuen distira. Misterio bat balira
|
bezela
bizitzen nituen garai bateko nere hitzak beste kantugileen musika eta ahotsetan.
|
|
|
talde berriaren bidea nahiko ongi hasi zen. Bigarren kantaldia, bigarren aurkezpena, Zumarragan izan zen, eta desastre bat
|
bezela
bizi izan genuen: entzule oso gutxi, giro hotza, eta antolatzaileak ere aski uzkur.
|
|
|
Aditzera eman nahi zuen jende asko erlijiozko sinismenetik sinismen politikora pasatzen zela, beste doktrina batera, neofitoen izugarrizko berotasunarekin. Ideologia asko teologia
|
bezala
bizi zela, alegia, erabateko fede gisan.
|
|
|
Eta gero, azkenik, kontatu dudan gaixotasunaren esperientzia egon zen, eta erabaki nuen berriro sinistun
|
bezala
bizitzen hasiko nintzela. Egun haietako batean Lourdesek hauxe esan baitzidan:
|
|
|
Arrazoi osoa eman nion. Eta horrela hasi ginen berriro elizkizunetara hurbiltzen eta fededun
|
bezela
bizitzen.
|
|
|
Hala ere, egoera ekonomikoa ezberdina zen. Biztanleriak ezin zituen funtzionario eta lur jabeen zamak jasan, apaizgoa gero eta indartsuagoa zen, nekazari eta artisauak esklabo
|
bezala
bizi ziren eta lehen garatutako eta landutako finka ugari abandonatuak zeuden.
|
|
|
Beste zenbaitetan, antzutasuna dolu bat
|
bezala
bizi izaten da, erritual gabekoeta publikoki ezagutzen ez den heriotza bezala. Kontsultan dolu horren ingurukoemozio bizien adierazpena bideratu behar da, antzutasuna onartuz eta soluzioakbilatuz.
|
|
|
Formula konbentzionalekin hainbat aldiz huts egin ondoren, Ignasiren amak MIV probatzea onartu zuen. “Nahiz eta tratamendua ez den hain agresiboa, hormona dosiak txikiagoak direlako, lagundutako ugalketarako beste edozein metodo
|
bezala
bizi da, funtzionatuko duen urduritasunarekin”, esan zuen. Ignasiren amak esan zuen haren haurdunaldia “ez dela besteena bezalakoa izan”.
|
|
|
Batez beste, denek uste zuten heldu osasuntsu batek baino lau urte gutxiago bizi zitekeela; zifra estatistikoek, berriz, bestelako itxura ematen dute. «Inkestatutakoen %85ek beste edozein heldu osasuntsu
|
bezala
bizitzeko eta jarduera mota bera egiteko aukera ziurtatzen zuen», azaldu du adituak. Reidek bere azterlanean ondorioztatu duenez, beharrezkoa da medikuek, gurasoek eta hezitzaileek12 ikuspegi seguruago eta errealistago bat prestatzea osasun konpromiso hain garrantzitsua duten paziente horientzat.
|
|
|
Gizarte presioa da, etxean ederki egoten ahal zara eguraldi onarekin, bestarekin ere gauza bera. Inguruko poza somatzen da noski, auniztan poz artifiziala izan arren, baina gu bertze egunak
|
bezala
bizitzen saiatzen gara, hori gainditu egin behar duzu, hobeki sentitzeko. Garai honetan ez dugu opariak bidaltzeko ohiturarik, nahiago dugu bere urtebetetzea probextu.
|
|
|
Bizitza zurrunbilo bat bilakatu da, pentsatzen zuen Goiok berekiko, erle saldo baten burrunba itzalia baina etengabea, zoratzeko modukoa, ezerk ez zuen lehengo kolorea eta distira, lehengo ertz definitua eta forma ezaguna, nabarra urdina nagusitzen zen nonahi, difuminatuak eta zirriborro lausoak, fokutik kanpoko argazkia bezalakoa zen dena, Armanik esan ohi zien bezala sekzioaren bileretan, garai berri hauen ezaugarri nagusia aldakortasuna da, potroak gero, sindikalista bati Armani deitzea, fabrikako sugegorriek ezarritako izengaiztoa zen, maltzurki, gero sekzioko kideek ere onartua, maltzurki eta maiteki aldi berean, Armani ez zen horregatik asaldatzen, ez horixe, ez zen etorri berria, garai haien aldakortasunaren beraren paradigma irizten zion izengoitiari, egokia beraz, eta doike, pena bakarra berari paratu izana edukiko zuen, onartu beharra zegoen besteri esateko oso egokia zela, norberari esanez gero azkura pixka bat sortzen zuen, baina liberatua zenetik asko zaintzen zuen itxura, goiko aginduak dituk, justifikatzen zuen bere burua, baina beste batzuek buzoarekin segitzen zuten, Goiok esaterako, gero eta burusoilagoa zen Goio, Goio bere buzo barruan sarturik –enbutiturik– agorafobia probokatzeko moduko buruko soilunearekin, hestebete zurbil eta ezezagun bat bailitzan, edo okerrago, zakil punta laru bat bezala, gauzak aldatuko ziren noski baina ez Goiorentzat, soilunearen tamaina gorabehera, errealitate aldakorrarena hitz eginda zeukaten bileretan, behin baino gehiagotan, Armanik esaten zuen ez dela lan ideologikoa alde batera utzi behar, besteak konforme zeuden, lehen errealitatearen araberako kontsigna garbiak genituen, esaterako produkzio bitartekoen jabetza langileriaren eskuetara pasatu behar da, orain ezinezkoa da horrelako kontsignarik, teknologia, teknologia, errepikatzen zuen Armanik, teknologia da langileen eskuetara pasatu zena, menderatu zena, baina nondik dator teknologia, nork kontrolatzen du teknologia, pentsa une batez –eta garbi gera bedi, arren, hipotesi zoro bat baizik ez dela–, onenean ere, IBM edo dena delakoa armaz hartzen dugula, eta bertan dauden handi mandi guztiak akabatzen ditugula, gero nork jarriko zuen ordenagailua martxan, nork jakingo zuen zer tekla sakatu behar zen, zuk, Goio? ...ren batetik, nonbait, mutilak, izorratu gaitiztek, esan ohi zuen Goiok, gaur egun dena duk birtuala, nire buruko soila izan ezik, igual, ez zaitez horregatik kezkatu, esaten zuen Armanik, ilea ugaritzeko genea aurkitu ditek saguetan, eta produktu bat atera ditek, funtzionatzen omen dik, baina ez hadi kezkatu, orain serio esaten diat, eta batez ere, ez hadi kexatu, sekula ez gaituk gaur den egunean
|
bezala
bizi, begiratu hire inguruan, Goio, noiz eduki ditiztek langileek horrelako kotxeak, noiz bidali ditiztek seme alabak unibertsitatera, noiz eduki ditek bigarren etxebizitza, noiz jokatu burtsan, noiz inbertitu, Armanik hori esaten zuenean Goiori bihotza jausten zitzaion lurrera, iruditzen zitzaiolako bere semeak arrazoi zeukala, bere semeak ezertarako balio ez zuen zahar bat zela uste zuelako, iz... badakik frontoian jokatzen?, ba, orduan burtsan jokatzen ere badakik, ez zakiat ba, defenditzen zen Goio, hik nahi duana esango duk baina nik frontoiarena garbiago ikusten diat, tira, orduan ez hadi gehiago kezkatu eta jokatu frontoian, eta uztak burtsa Armanirentzat, Armanirentzat?, Goio harrituta, ez duk izango, berriz irri egiten zioten, izango ez duk ba, nondik uste duk ateratzen duela bestela, horren traje bakoitzak hire pagaren erdia balio dik, Goio, mesedez, Goio, –hau Armani zen–, Goioren begietan irakurtzen zuen mesfidantzak asaldaturik, eta nork lortu zian KPI gehi bateko igoera, zer uste duk, gauza horiek traje eder bat eramateagatik lortzen direla?, ez horixe, gure indarraren kontziente direlako lortzen dituk, eta guk badakigulako nola tratatu jendilaje hori, nola erabili, nola kudeatu gure indarra, eta horrek, gaur egun, lehen ez bezalako gauzak eskatzen ditik, esaterako irudia, esaterako trajea, nire trajea hire buzoa duk, gauzak izugarri aldatu dituk, errealitatea bera aldakorra duk, lehen ere ez al genian horretaz hitz egin, trajea atrezzoaren parte duk, baina patronalaren aurrez aurrekoak gogorrak dituk, gogorrak gero, baita zera ere, esaten zioten orduan beste mihigaizto batzuek, baina ez al diok bibotea ikusi, Armaniren bibotea sarria zen, itxia, batek bertan edozer aurkitzea espero duen horietakoa, ez al diok bibotea ikusi, nik lehengoan bertatik langostino azal bat ateratzen ikusi nian, horiek babokeriak dituk, Goio, patronalaren amarru zaharrak, borrokan kontsekuenteenak direnak desprestigiatzeko, horretan ez zagok aldaketarik, hori betiko errealitatea duk, hik hain ongi ezagutzen duana, Goio, hori jokabide betierekoa duk, dena den ulertzen diat, Goio, hain zuzen lehengoan hitz egin nian horretaz beste hainbat konpañerorekin, konfiantzazkoekin, badakik gauza nola dagoen gaur egun, garai berriei egokitzeko ahalegindu beharra zagok, lehen pentsaezinak irudituko litzaizkigukeen soluzioak, ez duk afiliatuentzako plan bat, ezin zaiok horrela deitu, baina sindikatuak ez dik begi txarrez ikusten, urte luzeetako afiliazioa daramaten kideentzat duk, bakarrik, eta pentsatu diagu agian hik, bakoitzak hainbeste jarri behar dik, nahi duenak, noski, nahi ez duenak ez dik jarri behar eta ez duk deus gertatzen, gero sindikatuak eramango dik irabazien ehuneko hainbeste, gainerakoa norberarentzat, joño, Armani, esaten didazun hau, ez nuen sekula pentsatuko, ez al zaizu iruditzen pixka bat, nola esango nuke, gure estilotik, gure etikatik kanpo, etika, etika, erraz esaten duk etika, esadak, Goio, hogeita hamabost urte buzoarekin ibilita, hiru txandatan, eta uste al duk hiri kontu eske etortzeko eskubidea eduki dezakeenik inork, urlia, sandia eta berendia sartu dituk, guztiz legala duk, errealitate aldakor honetan zilegi duk kapitalaren tresnak klase ikuspegi batekin erabil ditzagun, zilegi eta logikoa, ezin gaitezkek atzean geratu, ez kezkatu etikagatik, etika arazo faltsuengatik, ez zakiat, zioen bere artean Goiok, niregatik igual ez nikek egingo, baina familiarengatik, andrea eta semearengatik, semeak uste dik bere aita tonto hutsa dela, ez duk diru asko baina bizi osoko aurrerakina duk, edo ia, ateratzen denarekin etxean obra egingo genikek eta semea bidaltzen genikek kanpora ingelesa ikastera, Armanik arrazoi dik, ez diat kezkatu behar horregatik, eta zer arraio, ez ditek esaten, ba, mihigaiztoek, Armanik ordu sindikalak aprobetxatzen dituela bere swing a edo dena delakoa hobetzeko, orduan, zergatik ez ni... ez diat kezkatu behar horregatik, baina ez, esaten zioten beste lankide maltzur samar batzuek, ez kezkatu horregatik, kezkatu beste honengatik, eta berripaper bat erakusten zioten, non esaten baitzen planta itxi eta beste norabait eramango zutela, gaur jan dituan lentejak zorretan jan dituk, bai horixe, baina kreditua bukatu zaik, ez zagok lenteja gehiagorik, garaiz baino lehen azken tanta arte zukututako limoia haiz, hik ez duk jada limoi urik ematen, kitto beraz, baina lentejak
|
|
2007
|
|
|
Baina nire arreba gazteago bat joan zen hara, eta izugarrizko sufrimenduarekin ikusten nuen. Arrotz
|
bezala
bizi zen, garai hartan Espainia ez baitzegoen Europako Batasunean, eta bisatuarekin problemak izaten genituen sartzeko eta ateratzeko. Arreba hala ikusi eta pentsatzen nuen, «nik zergatik bizi behar dut nire arrebak baino hobeto?».
|
|
|
Etorkinak
|
bezala
bizi zineten?
|
|
|
Duela urte asko, samien herri indigena nahi
|
bezala
bizi zen eskandinaviar penintsularen iparraldean. Naturarekin bat, bizia elur oreinen zaintza eta arrantzaren inguruan egiten zuten gehienbat.
|
|
|
Duela lau urte, Saddam Hussein behin betiko kanporatzearekin amets egiten genuen. Politika kontuez, demokrazia zer zen ere ez genekien, baina beste herrialde zibilizatuetan
|
bezala
bizitzeko ilusioa genuen. Orain Iraketik banoala amesten dut sarritan, gerraren gaueko dunbotsak uzten didanetan.
|
|
|
Horregatik egin ditut azken 25 urteak Euskal Herritik kanpo. Lekuan lekuko, bertako
|
bezala
bizi gara, ez diplomatikoen gisan. Gure haurrak tokian tokiko eskoletara joaten dira, bertako umeekin nahasirik.
|
|
|
Euskara elkarteek bizipen hori transmititu nahi dute kultur eskaintzaren bitartez, euskarazko kultur adierazpenen sorkuntza eta hedapenean eraginez nagusiki. Euskarazko emanaldiak programatzen dituzte, ez euskaraz direlako bakarrik, euskaraz izateak euskal komunitatearen erreferente egiten dituelako, komunitate
|
bezala
bizi ditugun kezka, arazo eta ikusmoldeak erakusten dituelako eta, nola bizi garen erakutsi nahi dutelako. Euskaraz egiten dugunoi, euskaraz bizi garenoi, euskaraz bizi nahi dugunoi, euskal komunitatearen ateko giltzak eskaintzen dizkigute euskara elkarteek.
|
|
|
Bear
|
bezela
bizi zaitea zu orain eta gero.
|
|
|
Euskararen problema ez delako hizkuntza baten arazoa bakar bakarrik, hizkuntza horretanbizi garenon arazoa baizik. Eta euskaldun izatea ezinezkoa zaigunez, ezin garaergelak izan eta normalak bagina
|
bezala
bizi. Egoera soziolinguistiko anormal batean ezin da herririk eta hiztunik modu normalean bizi; ezin bizia, ezin liteke izanbizitzeko modu normala.
|
|
|
Orduan. Bada, ekin eta jarrai, baina non gauden eta noren artean bizi garen ahantzi gabe.Infernura joan behar baldin badugu, goazen, baina zergatik goazen jakinda, eta ezeuskaldun askoren betiko lelokeriak itsututa. Izan ere, bizi garen baso mota honetan bizi eta otsoaren berri izango ez bagenu
|
bezala
bizitzea, onenean, umekeriagalanta baita.
|
|
|
Baztertutako pertsonak beti izan dira, eta hala dira oraindik ere haien helburu nagusia, batez ere emakumeak. Horrela bakarrik azaltzen da 10 urtez Mumbaiko aldirietako txaboletan beste bat
|
bezala
bizitzea eta 1984an Creative Handicrafts (CH) bidezko merkataritzako kooperatiba sortzea. Gaur egun, 1.100 emakumek egiten dute lan, artisau ehungintzako 12 kooperatibatan eta aurrezki talde eta mikrokreditutan antolatuta.
|
|
|
Hogoi urte joan ziren gertakari horren berri ukan nuen momentoraino. Ene burrasoek, etxea zaharxka zelata, behar
|
bezala
bizitzeko ez egokitua eta beste estakururekin, lanak abiatu zituzten berrikuntza zerbaiteri buruz. Zokoko kanbarako murrua desegin ginuelarik, nik bainuen pikotxa eskuan, harri mokor bat kolpe batez dautzarazi nuen ustegabean eta zilo batean agertu zen pistola erdoildu zahar bat, segur bere lekuan ez zegoena, gure etxean nehork ez baitzuen holako tresnarik ibiltzen, ez ihizin ez bestela.
|
|
|
Auzitegiko paperretan ez dugu gehiagokorik kausitu, Maddiren ezin konprenituzko desagertze hura mixterio bat bilakatu zen. Izugarriko famak kurritu ziren ordu hetan, hala nola ito zitakela berdin doluturik putzura berriz etorri eta, Olatek etxe zolako zulo batean lurrez estali zuela, bere amak despeditu zuela herritik kanpo, soldado zonbaitek mendekioz bordel batetan sakatu zutela, bere buruaz beste egin zuela mendiko leize batean behera jauzi eginez, muga pasatuz doluminez erremita bat
|
bezala
bizi zela eta hanbat eta hanbat erran, bainan egia ez zen sekulan azaldu.
|
|
2008
|
|
|
Aiton amonak eta osaba gurekin bizi zirela oroitzen dut, eta asteburuetan sekulako jende pila biltzen ginela ere bai. Hogei urte arte baserrian lana gogotik egindakoa naiz, baina ez dut sekula trauma
|
bezala
bizi izan. Hernanin ez dut inoiz esan Larraulgoa ez naizenik, ezta baserrikoa ez naizenik ere.
|
|
|
Posible ote da ataka hori ez balego
|
bezala
bizitzea eta bizitzearen poderioz ataka desagertzea. Ez dakit, baina lehertzen nauena zera da ataka horrek nola lotzen gaituen malenkoniari.
|
|
|
Ez dakit, ezin dugu nazio, koadrila, hiztun saldo, pop talde edo delakoa garela euskal herritarrok mesedez, filosofo batek egin dezala gure identitatea izendatzeko erabiltzen ditugun izenen azterketa dekonstruktibo maribollero politikoa, ja horrelako mugimendu estrategiko bat egin eta Kixmi sindromea saihestuz bagina
|
bezala
bizitzen hasi egin, egiten dugu gainera, aldizkari hau da adibide bat. Inozente bat naizela.
|
|
|
Beste generazio batekoa naiz. Euskara elkarteen sorrerak adoleszente
|
bezala
bizi izan ditut. Doberan [Hernaniko euskara elkartea] hasieratik egon naiz, baina 16 urte nituen.
|
|
|
Eta, hala, bere burua beti aberats familiako kidetzat pasatuz eman du. Gaztetan aristokraten pertsonalitatearekin jolas egitea gustatzen zitzaiola eta aberats izateko aberatsak
|
bezala
bizitzea erabaki zuen. Hartara, bera baino gehiagotzat zeuzkanen familietara sartu zen eta aberats familiako kidetzat pasatuz bizi ahal izan da han eta hemen.
|
|
|
Euskal identitatearen ajerik hilgarriena, barnekoena, har arrotzaren bazkaleku, ezaugarri horixe bera izango genuke inondik ere. Herri normalizatu bat bagina
|
bezala
bizi nahiak ekarri digun atarramentu hitsa. Euskaldunok, oro har, ez baikaude prest mendeko herri bati dagokion moduan bizitzeko, mendekotasun horren ezintasunak eta gabeziak aitortuz, eta geure izaera nazional bestelakotuaren gaitza onartuz.
|
|
|
Nazio identitatearen eremu zabalean dauzkaten baldintza eta baliabideak beren giza eta gizarte proiektuarekin oreka osagarrian daude. Alde horretatik, euskaldunok ez
|
bezala
bizi dira: gure ukapen nazionala haien gozamena baita azken funtsean.
|
|
|
Esku banatan maletak arrastaka zituela irteerako atetik kanpora jarraitu nion begiradarekin, eta bere bizialdia bukatutzat eman duen gizon baten itxura hartu nion. Badaudela, pentsatu nuen, bizitzari luzapen bat eskatu eta maileguan
|
bezala
bizi diren pertsonak, eta ni neu ere gisa horretako mamu bat bihurtuko nintzela pentsatzeak ikara eman zidan.
|
|
|
Bai. Hona etorri ginenean, Geraldek esan zuen bost izarreko hotelean bizi balitz
|
bezala
bizi nahi zuela.
|
|
|
NARRATZAILEA Iraganean
|
bezala
bizi izan gara beti eta ziur nago hau dela etorkizun desiragarri bakarra.
|
|
|
Marokon saritzen den papera etxekoandrearena, amarena edota emaztearena da, eta rol hori bertan behera uztea edo jaramonik ez egitea, zigortuta dago. Horregatik, oro har, Marokoko emakumeek ez dute aldarrikatzen eta desiatzen etxetik kanpo lan egitea, betebehar eta batzuetan karga
|
bezala
bizitzen dutelako. Hau da, kasu gehienetan, etxekoandrearen funtzioa legitimatuago dago Marokon.
|
|
|
Gaur egun, Pirinioetako mendikatean 21 glaziar baino ezin dira aurkitu (10 Espainian eta beste bat Frantzian). Ikerketak erakutsi duenez, urtzea azkar gertatu denez, glaziar txiki guztiak desagertu egin dira, eta handienen azaleraren% 50 Ez da beti hala izan, zeren eta penintsulako glaziarrak peridodo hotzena
|
bezala
bizi izan baitira, eta 1645 eta 1710 bitartean Espainiako mendi garaietan gehiago hazi baitziren. Egun horretatik XIX. mendearen hasiera arte atzerapauso bat izan zuten Pirinioetan, baina beste tenperatura jaitsiera bati esker berreskuratu egin ziren.
|
|
|
Zinez, bera bezain erregina ona izan nahi nuen, baina ez zen erraza 16 urte baizik ez nituen eta jadanik 30 urteko pertsona batek bezainbat erantzukizun nituen. Nik, ordea, nahiko nukeen nire adineko batek
|
bezala
bizi. Viracocha munduaren sortzaileak ez zuen horrela nahi izan, eta denek dakigu inork ezin diola bere patuari ihes egin.
|
|
|
Nahikoa izan da udal informazioa eta negargura ematen duten planoak zabaltzea. Eta ez da, Anasagasti jauna, orain dela 70 urte
|
bezala
bizi nahi dugulako, baizik eta ez dugulako ulertzen halako toki bat era honetara apurtzea. Eta ez da etxebizitza beharrari aurre egiteko, ez gaitezen inozoak izan; etxebideok ez dute lekurik bertan.
|
|
|
Nahikoa izan da udal informazioa eta negargura ematen duten planoak zabaltzea. Eta ez da, Anasagasti jauna, duela 70 urte
|
bezala
bizi nahi dugulako, baizik eta ez dugulako ulertzen halako toki bat apurtzea. Eta ez da etxebizitza beharrari aurre egiteko, ez gaitezen inozoak izan, etxebideok ez dute lekurik bertan.
|
|
|
Su etena eginen balu ere, ez luke garai hartako garrantzia. Orain, larrialdiko irteera bat bezala hartuko litzateke, eta garai hartan hautu politiko bat
|
bezala
bizi izan zen. Ateratzen dudan irakaspena da, dena ala ezer ez estrategian, ia beti, ezer ez nagusitzen dela.
|
|
|
Txirrindulariz jantzi gabe, eguneroko bizitzan bizikleta erabili nahi dugunok, ez dugu enbarazu egiten, ez gara hippyak, ez flipauak, ez inuzenteak, ez eta erromantikoak ere. Bizikletaz mugitu ahal izatea, hasteko, plazer
|
bezala
bizi dut. Askatasunarekin lotzen dut.
|
|
|
Albisteak tristetu nau, webeko erabiltzaile merkatuaren pastela banatzen duten lauzpabost enpresa erraldoien mundu horretan, nire ustez, Jerry Yangek sareko aurpegi atsegin eta ameslaria irudikatzen zuelako. Interneteko erraldoien talde horretan, nekez integratzen zen zakur berde bat zen Yang; aberasteko bidea baino, Interneten aritzea jendearen bizitza aldatzeko aukerak ematen zizkion abentura bat
|
bezala
bizi zuena, alegia.
|
|
|
Mila milioi txinatar baino gehiagok eta mila milioi inguru indiarrek bizirauteaz aski dela diote. Gu
|
bezala
bizi nahi dute. Eta munduak ez du horrenbesterako ematen, lurrazalean bizi garen sei mila milioi biztanleok bizitzeko behar dugun energi eskaera emateko energi iturri adina ez duelako.Pentsatzeko eta bizitzeko modua aldatu behar da.
|