|
2000
|
|
|
Euskaldunak, espainolak, frantsesak. Horra hor hiru nortasun ezberdin,
|
batzuen
iritziz hirurakkontrajarriak, beste batzuen ikuspegitik, ordea, bata beste bietan integragarria (euskalduna eta espainola, edo euskalduna eta frantsesa, aldi berean). Gatazka horretanetengabeak dira nortasun horien eraikuntza eta desegituraketa prozesuak, nortasunakez baitira betiko emanak, eta gizarteko prozesuen barnean kokatzen baitira.
|
|
|
Euskaldunak, espainolak, frantsesak. Horra hor hiru nortasun ezberdin, batzuen iritziz hirurakkontrajarriak, beste
|
batzuen
ikuspegitik, ordea, bata beste bietan integragarria (euskalduna eta espainola, edo euskalduna eta frantsesa, aldi berean). Gatazka horretanetengabeak dira nortasun horien eraikuntza eta desegituraketa prozesuak, nortasunakez baitira betiko emanak, eta gizarteko prozesuen barnean kokatzen baitira.
|
|
|
Nazio nortasuneneraikuntzan eta birsorkuntzan prozesu ezberdinak agertzen dira. Labur aritzekotan, euskal errealitatean presentzia handiena dutenetara mugatuko gara, beste kasu
|
batzuetan
naziotasunaren gorabeheretan bestelako eragile eta prozesuak agertzen direla argiutziz. Euskal Herriari gagozkiolarik, beraz, prozesu bi aipatu nahi ditugu:
|
|
|
Nortasun etnikotzat honako hau hartu ohi da: osagai kultural komunen eta jatorrizein izaera komunaren oroimen historikoaren existentzian oinarritutako talde nortasuna.Hau da, nortasun etnikoa gizarteko praktiken multzo propio
|
batzuen
presentzian (hizkuntza, ohiturak, bizimodua eta abar) oinarritzen da. Alabaina, gizarteko praktikahorien presentzia enpirikoa ez da nahikoa, berez ezberdintasunaren, eta, beraz, taldearen existentziaren?
|
|
|
osatzen du. Une hau epe labur eta ertainak baldintzatzen du, eta taldea bestetalde
|
batzuekiko
gatazkan jartzen denean sortzen da. Besteen aurrez aurre, berenortasun propioa eraikitzen hasten da orduan.
|
|
|
Zentzu honetan, nortasun etnikoa hautapen etasailkapen modu bat da, zeinaren bitartez taldeak bere nortasunaren ezaugarriakdefinitzen baititu. Osagai
|
batzuk
bere nortasuna islatzeko ikur gisa hautatuz, etaneurri berean beste batzuk baztertuz?, taldeak bere nortasun Gestalt edo nortasuntankera definitzen du; hots, taldearen mugak eta izaera zehazten ditu. Behin taldeaknortasun etnikoa eskuratuta, mugimendu nazional bihur daiteke, baldin eta sortzendituen Komunitateari (Gemeinschaft) eta Gizarteari (Gessellschaft) estatuak bereKomunitate propioa (eginkizun kulturalak) kontrajartzen badie, bidea irekiz, horrelabere Gizarte propioa (eginkizun politiko eta ekonomikoak) ere eraikitzeko.
|
|
|
Zentzu honetan, nortasun etnikoa hautapen etasailkapen modu bat da, zeinaren bitartez taldeak bere nortasunaren ezaugarriakdefinitzen baititu. Osagai batzuk bere nortasuna islatzeko ikur gisa hautatuz, etaneurri berean beste
|
batzuk
baztertuz?, taldeak bere nortasun Gestalt edo nortasuntankera definitzen du; hots, taldearen mugak eta izaera zehazten ditu. Behin taldeaknortasun etnikoa eskuratuta, mugimendu nazional bihur daiteke, baldin eta sortzendituen Komunitateari (Gemeinschaft) eta Gizarteari (Gessellschaft) estatuak bereKomunitate propioa (eginkizun kulturalak) kontrajartzen badie, bidea irekiz, horrelabere Gizarte propioa (eginkizun politiko eta ekonomikoak) ere eraikitzeko.
|
|
|
Alde batetik, nazio estatuen ezarpenetik eratortzen dirennazio nortasunen kasua dugu: nahiz eta askotan talde etniko bat beste
|
batzuen
gaineanaltxatu eta bere kultura eta definizio propioak ezartzen dituen, ezagutzen ditugunestatu nazio gehienak etnia anitzekoak izateak hauxe erakusten digu: estatu nazioak ezdira, besterik gabe, nortasun etniko nagusitu baten garapen politikoaren emaitza.
|
|
|
Beste aldebatetik, gurean bezala nazio eskakizunak mugimendu etniko batetik datozenean ere, nazio nortasunaren eraikuntza osagai etnikoan soilik oinarritzen ez dela erakustendiguten zenbait gertaera ditugu: mugimendu nazionalaren nolabaiteko klase izaerak, edo beste mugimendu sozial
|
batzuekiko
loturak, esaterako, taldearen kohesioa ezaugarri etnikoetan soilik oinarritzen ez dela ikusarazten digute. Era berean, populazioetorkinaren presentzia nabarmena edo kulturaren globalizaziorako joerak aurkitzenditugu, eta horiek zaildu egiten dute, modu argi batean, nagusiki oinarri etnikoa izangolukeen nazio nortasunaren eraikuntza.
|
|
|
Honengatik guztiagatik, talde nazional batekokide izatearen pertzepzioa ezaugarri kultural komunen presentzia bezain garrantzitsuaedo agian are garrantzitsuagoa izan liteke nazio nortasunaren eraikuntzan. Honek ezdu esan nahi, ordea, ezaugarri kultural
|
batzuek
ezinbestekoak ez direnik; batzuk, gainera, erabakigarriak izan daitezke, hizkuntza esaterako.
|
|
|
Honengatik guztiagatik, talde nazional batekokide izatearen pertzepzioa ezaugarri kultural komunen presentzia bezain garrantzitsuaedo agian are garrantzitsuagoa izan liteke nazio nortasunaren eraikuntzan. Honek ezdu esan nahi, ordea, ezaugarri kultural batzuek ezinbestekoak ez direnik;
|
batzuk
, gainera, erabakigarriak izan daitezke, hizkuntza esaterako.
|
|
|
Aldi berean, prozesu hauek guztiak kontrako norabidean ere ari dira gertatzen: hots, euskal nortasunaren deuseztatzea berealderdi etnikoan eta nazionalean, bai beste nortasun
|
batzuen
eraikuntzaren helburuekin (espainola edo frantsesa), bai globalizazio ekonomiko, politiko zein kulturalaren ondorioz.
|
|
|
Hegoaldeko herrialdeetan ezda bien arteko loturarik ikusten: izan ere, Bizkaia eta Araban populazioaren erdia daetorkina, baina euskal herritartasuna etorkin gutxi duten Iparraldeko herrialdeetanbezain hedatuta dago, hedatuago kasu
|
batzuetan
. Azken herrialde hauetan pareanagertzen dira nortasuna eta jatorria:
|
|
|
Egunkarien kasuan, artikulu guzti guztiak hartu genituen kontuan (hamar milatik gora), eta bakoitzarenpisua ponderatu ondoren (Budd eskala baten bitartez), hauexek neurtu genituen: gai, gertaera eta pertsonaien izaera, jatorria, Euskal Herriarekin zuten lotura edo eragina, hizkuntza eta bestelako datu
|
batzuk
. Honekin hauxe jakin nahi genuen, funtsean:
|
|
|
EL MUNDO DEL PAIS VASCO, ELPAIS DEL PAIS VASCO eta SUD OUEST. Azken hauen kasuan azterketarako erabili ditugun unitateak, ez dira artikulu guztiak izan, Euskal Herriarekin nolabaiteko lotura zutenak soilik baizik(
|
batzuk
, kanpokoedizio osoan argitaratu arren, Euskal Herriko berri ematen dutelako, eta beste batzuk, Euskal Herriarekinzerikusirik eduki ez arren, bertako edizioan sartzen direlako). Horrek esplikatzen du egunkari horiekazterketaren zati batzuetatik kanpo geratu behar izatea.
|
|
|
EL MUNDO DEL PAIS VASCO, ELPAIS DEL PAIS VASCO eta SUD OUEST. Azken hauen kasuan azterketarako erabili ditugun unitateak, ez dira artikulu guztiak izan, Euskal Herriarekin nolabaiteko lotura zutenak soilik baizik (batzuk, kanpokoedizio osoan argitaratu arren, Euskal Herriko berri ematen dutelako, eta beste
|
batzuk
, Euskal Herriarekinzerikusirik eduki ez arren, bertako edizioan sartzen direlako). Horrek esplikatzen du egunkari horiekazterketaren zati batzuetatik kanpo geratu behar izatea.
|
|
|
Azken hauen kasuan azterketarako erabili ditugun unitateak, ez dira artikulu guztiak izan, Euskal Herriarekin nolabaiteko lotura zutenak soilik baizik (batzuk, kanpokoedizio osoan argitaratu arren, Euskal Herriko berri ematen dutelako, eta beste batzuk, Euskal Herriarekinzerikusirik eduki ez arren, bertako edizioan sartzen direlako). Horrek esplikatzen du egunkari horiekazterketaren zati
|
batzuetatik kanpo
geratu behar izatea.
|
|
|
Orain arte esandakoa laburbilduz, esan dezagun ezen gure hipotesia honako haudela, alegia, euskal nortasun nazionala prozesu eta mekanismo ezberdinen bitartezeraikitzen ari dela. Alde batetik epe luzeko nortasun etnikoa daukagu, oinarrian osagaikultural eta historiko enpirikoak dituena (hizkuntza, oroimena, kultura, e.a.). Bestealdetik, aurrekoari lotzen edo gaineratzen zaion beste nazio nortasun bat dugu, zeinaren barnean garrantzi handia duen eremu publikoan, eta beste eremu
|
batzuetan
–eraikitzen den irudikatutako komunitateak. Aldi berean, prozesu hauek guztiak kontrako norabidean ere ari dira gertatzen:
|
|
|
Ikustea besterik ez dago nola EL CORREOk Arabanirakurtzen dutenen baitan %63, 5 eskuratzen duen; eta antzeko kopuruak lortzen dituBizkaian (%60, 8). Aldiz, Gipuzkoan eta Nafarroan dituen irakurleak oso gutxi dira.Modu berean, EL DIARIO VASCOk gipuzkoar irakurleen %68, 2ko zatia bereganatzendu, gainontzeko herrialdeetan bakar
|
batzuk
besterik ez dituelarik. Nafarroan ere, DIARIO DE NAVARRAren kasua oso antzekoa da.
|
|
|
Gipuzkoak desberdintasun
|
batzuk
erakusten ditu. Izan ere, TVE1ek eta Antena 3kkopuru baxuagoak dituzten bitartean, gora egiten du ETB1en audientziak eta, mailatxikiagoan, aipatzeko modukoa da Canal Plusen presentzia (%3, 6), Tele Donostilokalarena (%1, 7) eta Bestelakoak deiturikoena (%2, 5).
|
|
|
Bertotik edo kanpotik seinalea helarazten diguten irrati seinaleen eraginez, mediohonen panorama oso aberatsa da Hego Euskal Herrian. Ugaritasun hau dela eta, irratigintzaren azterketari ekin aurretik, medioaren berezitasun
|
batzuk
aipatu beharradago, esaterako:
|
|
|
Seinalearen hedadura oso desberdina dute
|
batzuek
eta besteek (Hego EuskalHerri osoa hartzen dutenak edo auzune batera mugatzen direnak daude).
|
|
|
Hego Euskal Herrian salgai jartzen diren egunkarien azterketa egitean, bi multzonagusi ageri dira. Lehenik eta behin hemen argitaratu eta berton zabaltzen direnena eta, bestetik, kanpoan inprimatutakoena (EL MUNDO DEL PAIS VASCO eta EL PAISDEL PAIS VASCOren kasuan, bertorako orrialde berezi
|
batzuk
kaleratzen dituzte).
|
|
|
Edozelan ere, honako hauek dira banaketa eta salmenta aldetik egunkariek dituzten berezitasun
|
batzuk
.
|
|
|
izenpean eta frantsesez aurkeztua. Gainera, frantsesera itzuligabe dauden jakinarazpenak eta euskarari buruzko artikulu gutxi
|
batzuk
izan ezik, egunkari honetan euskara ez da inondik inora azaltzen. Aldiz, Sud Ouestek, edozehatzago esanda, Jean Batiste Dirassar kazetariak, duela zenbait urtetatik hona,. Bidez Bide?
|
|
|
1990ean, Tours-en, egunero zazpi minutuko albistegia zuen bertako lehen estazioasortu zenetik27, France 5k, 1992tik aurrera bizkorki emendatu zuen bere deszentralizazio politika, estatuaren mugetan tokiko estazio ugari sortuz, bereziki Tourangelleinguruko telebista eredua erabilita. Mugetako tokiko albistegi
|
batzuek
badute, halaber, mugaz gaindiko eta euro eskualdeko bokazioa: hauen adibide batzuk AlsaziakoFrance 3 Rund Um eta Lille-ko Europole dira.
|
|
|
Mugetako tokiko albistegi batzuek badute, halaber, mugaz gaindiko eta euro eskualdeko bokazioa: hauen adibide
|
batzuk
AlsaziakoFrance 3 Rund Um eta Lille-ko Europole dira. Tokian tokikoaz, mugaz gaindikoaz etaEuropaz azaltzen den interes berri hori, 1992 urteko gertakizun batzuen elkarketakazal ditzake:
|
|
|
hauen adibide batzuk AlsaziakoFrance 3 Rund Um eta Lille-ko Europole dira. Tokian tokikoaz, mugaz gaindikoaz etaEuropaz azaltzen den interes berri hori, 1992 urteko gertakizun
|
batzuen
elkarketakazal ditzake: Frantziako eskualdeetako bigarren hauteskundeek, 1992ko martxoan, garrantzi berria hartu zuten, Europak eta eredu federalistek gero eta gehiago markatzenduten paisaia politikoan, subiranotasunaren printzipioan oinarrituta.
|
|
|
France 3 Euskal Herrik, asteko egun guztietan, sei minutuko bertako albistegi bateskaintzen du 19: 54etan. Albistegi honek euskaraz azaldutako gai
|
batzuk
izaten ditu.Euskaraz egindako erreportaiak, taldeko kazetari elebidun bakarrak, Allende Boutin ekazaltzen ditu. Aipa dezagun France 3 Euskal Herrik bederatzi langile dituela, hauenartean idazkari elebidun bat egonik.
|
|
|
France 3 Euskal Herri irratiak Ipar Euskal Herria, EAEren eta Nafarroaren artekohurbilpenean parte hartzen du, mugaz gaindiko berri
|
batzuk
aipatuz eta larunbatetakomagazinean Hego Euskal Herriko bi Erkidego Autonomoetako gaiak erregulartasunezaipatuz. Hedabide honek ez du zalantzarik gai arras desberdinez aritzeko, hala nolaNafarroako ikazkintzaren ohituraz zein Herri Batasunaren burukideen auziaz.
|
|
|
Anglet FMk, aldiz, RTL2ko musika saioan harpidetu behar izan du, aurrera segitu ahal izateko. Noski, euskalirratiez gain, beste irrati soziatibo
|
batzuek
ere denborari, diru faltari, lehiari, eta baitaberrerosketei ere aurre egin diete, irrati hauek adibidez; Baionako Radio BonneHumeur (%1, 7ko audientzia) 40 urte baino gehiagoko entzuleriari zuzendua eta, beraz, Nostalgieren estatu mailako sare musikalaren ordutegia erabiltzen duena; MaulekoRadio Mendililia, gero eta entzuleria handiagoa duena? %1, 3, edo Radio BonneNouvelle irrati erlijiosoa.
|
|
|
–Euskal Irratiak elkartea,, euskal adierazpideko hiru irrati soziatiboen artekogarapen eta itun planaren aurreproiektuaren isla zehatza da, 1996ean. EuskalHerriaren antolamendu eta garapen eskemaren barruan aurkeztu zen proiektuautonomoa37 Hiru irratien artean beste hurbilpen saiakera
|
batzuk
izan ziren 90ekohamarkadaren hasieran38, batez ere Irulegiko Irratia eta Euskal Kultura Institutuareneskutik. Saiakera hauek egunero 9: 30etan hiru irratietan aurkeztu eta hauetariko irratibatek edo bik ekoitzitako emankizun kultural komunen sorkuntza ekarri zuten39, etabaita Euskal Kultura Elkarteak sorturiko prestigiozko literatura emankizun bat ere, 1995ean bertan behera utzi behar izan zutena, arras kritikatua izan zelako40.1997/ 98 sasoiko Mediametrieren galdeketaren arabera, Irulegiko Irratia, Europe1en atzetik ozta ozta, Ipar Euskal Herriko irrati entzunenen arteko bederatzigarrenpostua lortu zuen, entzuleria tasaren %5, 7rekin.
|
|
|
Ikerketa honek (1997ko maiatza) erakusten zuen ikerturiko pertsonen artean %64 honelakodepartamendu baten alde zegoela, hauen arteko ia %72 18 urte bitartekoak izanik.141944an, berriemaile batek bere artikuluak Bordelera bidaltzen zituen. 60ko hamarkadatik aurrera, Christian Bomboudiac ek, orduko euskal itsasertzeko Sud Ouesten berriemaile bakarrak, kazetari etairagarkilari funtzioak bete zituen, gaur egungo Baionako argitalpenaren hastapena eginez, bertakobizitzari buruzko orrialde
|
batzuen bitartez
. (Iturria:
|
|
|
Ipar Euskal Herrian berriemailerik ez zuenez, GureIrratiari. Baionako euskal irrati soziatiboari? bere zerbitzuak galdetu zizkion.Korrespondentzia honek Gure Irratiari aukera eman zion finantza mailako laguntzaizateko euskal irrati publiko baten partez, ofizialak ez ziren lan
|
batzuen
ordainetan.1988an, bi irratien arteko lankidetza hitzarmena izenpetu zen, Gure Irratiaren zerbitzuak ofizialtzeko. Euskadi Irratiak Gure Irratiari egindako pausuaren berezitasunmodura, diogun ezen 1992tik aurrera, beraien arteko erlazio eta finantza mailakolaguntza mantendua izan zela.
|
|
|
Lehenago esan dugunez, kanal biek genero ezberdinak lehenesten dituzte berenemanaldietan. Pentsa genezake, hartara, emanaldietako ekoizpenen jatorrien ezberdintasuna bi kanalen genero berezitasunari zor zaiola, eta, beraz, genero
|
batzuk
errazagoekoizten direla Euskal Herrian, edo beste batzuk errazago lortzen direla kanpoan.Ordea, hau ez da horrela gertatzen; izatez, hurrengo taulan ikus dezakegunez, generoberaren barruko ekoizpenetan jatorri ezberdinak agertzen dira bi kanaletan.
|
|
|
% 7). Izan ere, Euskal Herriaosotasun gisa hartzen ez dutenez, bere zati
|
batzuk
bakarrik islatzen dira egunkari ez abertzaleetan. Izaera probintzialari ala jarrera ideologikoari leporatu behar eta diogujokaera hau?
|
|
|
Mailaketa honetatik lau egitate nagusi ezberdin eratortzen dira, EuskalHerriaren komunitate historiko eta kulturalaren gainean ezarriak: Ipar Euskal Herria, Hego Euskal Herria, Nafarroako Foru Komunitatea, eta Euskal Autonomia Erkidegoa.Beren jarrera ideologikotik, egunkari
|
batzuek
onartu egiten dute egituraketa hau, etahorrela islatzen dute beren eduki eta egituraketan. Beste batzuek, ordea, ideologiaz, ezdute bat egiten zatiketa honekin, eta bestelako irudi bat osatzen dute, oraintxe ikusikodugun legez.
|
|
|
Ipar Euskal Herria, Hego Euskal Herria, Nafarroako Foru Komunitatea, eta Euskal Autonomia Erkidegoa.Beren jarrera ideologikotik, egunkari batzuek onartu egiten dute egituraketa hau, etahorrela islatzen dute beren eduki eta egituraketan. Beste
|
batzuek
, ordea, ideologiaz, ezdute bat egiten zatiketa honekin, eta bestelako irudi bat osatzen dute, oraintxe ikusikodugun legez.
|
|
|
Baskongadetako egunkari erregionalistek Euskal Herriko albisteak ematen dituztenean, proportzio handi batean EuskalAutonomia Erkidegoko errealitatea dute aipagai (%71tik hasita %80rako bitartean). Hartara, gainerako euskal lurraldeek, agerpen txikia dute. EL MUNDO DEL PAISVASCO eta EL PAIS DEL PAIS VASCO egunkarientzat, ordea, Euskal AutonomiaErkidegoaz gain badira beste euskal errealitate
|
batzuk
, komunitate autonomo honekberen albisteen heren bi soilik betetzen baitu. Bestetik, GARA eta EUSKALDUNONEGUNKARIAren edukietan, Euskal Autonomia Erkidegoko albisteek ez dute EuskalHerriari ematen dioten espazioaren erdia ere osatzen, gainerako lurraldeetako errealitateari edota entitate handiagoei (Hegoaldea zein Euskal Herria bere osotasunean) jartzen dioten arreta handia baita.
|
|
|
egunkari erregionalistekEuskal Herriko egituraketa politikoa birsortzeko joera dute erreferentzia eremuak eraikitzean. Horrela, euskal lurralde
|
batzuk
agertzen diren bitartean, beste batzuk osogutxi agertzen dira. Egunkari abertzaleek, ordea, Euskal Herriaren irudi globalagoaematen dute, ez soilik beren eduki edo ideologian (hau baieztatzeko analisirik ez duguegin), birsortzen dituzten erreferentzia eremuetan baizik, zazpi lurraldeetako EuskalHerria egitate gisa hartzen dutelako batetik, eta lurralde horien agerpen zertxobaitorekatuagoa ematen dutelako bestetik.
|
|
|
egunkari erregionalistekEuskal Herriko egituraketa politikoa birsortzeko joera dute erreferentzia eremuak eraikitzean. Horrela, euskal lurralde batzuk agertzen diren bitartean, beste
|
batzuk
osogutxi agertzen dira. Egunkari abertzaleek, ordea, Euskal Herriaren irudi globalagoaematen dute, ez soilik beren eduki edo ideologian (hau baieztatzeko analisirik ez duguegin), birsortzen dituzten erreferentzia eremuetan baizik, zazpi lurraldeetako EuskalHerria egitate gisa hartzen dutelako batetik, eta lurralde horien agerpen zertxobaitorekatuagoa ematen dutelako bestetik.
|
|
|
Hala ere, ezberdintasun aipagarri
|
batzuk
ere badira. Nabarmenenak, Iparraldeangertatutakoen inguruan agertzen dira:
|
|
|
Ikusten ari garenez, egunkariek erreferentzia eremu ezberdinak birsortzen dituzteberen albiste eta artikuluen bitartez. Kasu
|
batzuetan
erreferentzia eremu horiek bikotekontrajarri modura hartzen dituzte (Euskal Herria versus Espainia, Nafarroa versusEuskal Herria e.a.); beste batzuetan, ordea, bata bestearen osagai gisa (Euskal HerriaEspainiaren barnean, Nafarroa Euskal Herriaren zati, e.a.). Honaino iritsita, interesgarri deritzogu erreferentzia eremu ezberdinak zein arlotan eraikitzen diren jakiteari.Beste hitz batzuetan esand... Espainia, aztertutako egunkarien arabera, errealitatepolitikoa ote da, ala errealitate kulturala, ala soziala?
|
|
|
Ikusten ari garenez, egunkariek erreferentzia eremu ezberdinak birsortzen dituzteberen albiste eta artikuluen bitartez. Kasu batzuetan erreferentzia eremu horiek bikotekontrajarri modura hartzen dituzte (Euskal Herria versus Espainia, Nafarroa versusEuskal Herria e.a.); beste batzuetan, ordea, bata bestearen osagai gisa (Euskal HerriaEspainiaren barnean, Nafarroa Euskal Herriaren zati, e.a.). Honaino iritsita, interesgarri deritzogu erreferentzia eremu ezberdinak zein arlotan eraikitzen diren jakiteari.Beste hitz
|
batzuetan
esanda: Espainia, aztertutako egunkarien arabera, errealitatepolitikoa ote da, ala errealitate kulturala, ala soziala?
|
|
|
Egunkari guztiak batera aztertzen baditugu, ondorio argi
|
batzuk
atera ditzakegu.Batetik, Euskal Herriarekin soilik zerikusia duten artikuluei dagokienez, hiru arlo edogai nabarmentzen dira: euskara, kultura eta gizartea (argitu dezagun. Euskal Herriarekin soilik zerikusia izateak?
|
|
|
Bi gai hauetan, herrialde bien arteko lotura gainerako gaietanbaino handiagoa da. Beste gai
|
batzuen inguruan
, (euskara, jakina?, kultura edotagizartea bera), ordea, errealitate biak ez dira nahasten.
|
|
|
Xehetasunetan itotzeko arriskua ekidin nahirik, joera orokor
|
batzuk
baino ez ditugu aipatuko: oro har, egunkari guztiek jarraitzen dizkiete irizpide berberei, erreferentzia eremu batzuk edo besteak islatzeko unean.
|
|
|
Xehetasunetan itotzeko arriskua ekidin nahirik, joera orokor batzuk baino ez ditugu aipatuko: oro har, egunkari guztiek jarraitzen dizkiete irizpide berberei, erreferentzia eremu
|
batzuk
edo besteak islatzeko unean. Hots, badirudi gaien indarra edota lan errutinak nagusitzen zaizkiola egunkarien ideologiari, beren erreferentziak osatzean.Ezberdintasun bat nabarmentzen da, hala ere:
|
|
|
Egunkari guztiak batera hartuta, datu nabarmen
|
batzuk
agertzen dira. EuskalHerria bere osotasunean gai zehatz batzuen inguruan soilik da erreferentzia eremugarrantzitsua:
|
|
|
Egunkari guztiak batera hartuta, datu nabarmen batzuk agertzen dira. EuskalHerria bere osotasunean gai zehatz
|
batzuen inguruan
soilik da erreferentzia eremugarrantzitsua: euskara, eguraldia/ trafikoa eta, neurri txikiagoan, politikaren inguruan.Beraz, egunkarientzat Euskal Herria, osotasun bezala ulerturik, ezer baino lehenagoegitate linguistikoa da, bai eta geografikoa eta, neurri apalago batean, egitate politikoaere.
|
|
|
Hemen nortasunbiak eta erreferentzia eremu biak ez dira kontrajarriak. Baina euskal herritartasuna etaespainoltasuna hartzen baditugu,
|
batzuen
ikuspegitik bata bestearen osagarri denbitartean, beste batzuen ikuspegitik elkarren aurkakoak dira eta kontrajarrita daude.Era berean, Euskal Herria eta Espainia eremu kontrajarriak lirateke.
|
|
|
Hemen nortasunbiak eta erreferentzia eremu biak ez dira kontrajarriak. Baina euskal herritartasuna etaespainoltasuna hartzen baditugu, batzuen ikuspegitik bata bestearen osagarri denbitartean, beste
|
batzuen
ikuspegitik elkarren aurkakoak dira eta kontrajarrita daude.Era berean, Euskal Herria eta Espainia eremu kontrajarriak lirateke.
|
|
|
Grafiko honen arabera, bi egunkari mota bereiz ditzakegu, Hego Euskal Herrian argitaratzen direnen artean.
|
Batzuek
izaera nazionala dute, hots Euskal Herri osora hedatzen dira, eta beren erreferentzia eremu nagusia Euskal Herria da:
|
|
|
Galdera honentzako erantzunbiribilik ez dugun arren, interesgarria da ordea egunkariok islatzen duten EuskalHerria nolakoa den behatzea. Hortik ondorio
|
batzuk
atera ditzakegu hedabide batzueketa besteek euskal erreferentzia eremua eraikitzean edo desegituratzean izan dezaketenzereginaz.
|
|
|
Ekonomia gaiek oso irudi ezberdinak eragiten dizkiete egunkariei, hiru multzoezberdin bereiz ditzakegularik:
|
batzuek
Espainia dute erreferentzia nagusi ekonomiazjardutean (EL CORREO, DIARIO VASCO edo DIARIO DE NAVARRA); bestebatzuek herrialde propioa (DIARIO DE NOTICIAS edo EL PERIODICO DEALAVA); azkenik, egunkari abertzaleek gehienbat Euskal Autonomia Erkidegoahartzen dute erreferentzia eremu nagusi modura gai honen inguruan. Euskal Autonomia Erkidegoaren erreferentzialtasuna, bestalde, garrantzitsua da gainerako egunkarietan ere (nafarrak eta SUD OUEST kenduta, noski).
|
|
|
Kultura gaietan Espainiak ez du beste gai
|
batzuetan
duen presentzia, eztaegunkari erregionalistetan ere (handiena EL CORREOn du, gai honetako albisteenherena Espainiakoak izanik). Bestalde, gai hauek nabarmen uzten dute egunkariabertzaleen eta erregionalisten arteko aldea, DEIA azken hauen ondoan kokatzendelarik:
|
|
|
Telebisten emisioak egun osora zabaldu zirenetik, honetan ere kanal pribatueneragina handia izan zen?, bi joera nagusi somatu ditugu, baita ETBn ere: programatzaileen ikuspegitik eta audientziako ikus entzuleen kopuruaren eta soslaiaren arabera, ordu guztiak ez dira berdinak; eta, bestetik, programa genero
|
batzuk
sarriago errepikatzen dira eta maizago erabiltzen dituzte, desorduetan, betegarri gisa (fikzioa, erreportajeak eta, oro har, denbora jakin bati lotuta ez daudenak).
|
|
|
8 Programa batek Euskal Herriarekin zerikusia duela esateko, honako irizpideari jarraitu diogu: Euskal Herrian ekoitzia bada (osorik edo zatiren bat), edo ekoizlea euskal herritarra bada, edo programakEuskal Herriko errealitateren bat aipagai badu, edo kanpoko ekoizpena denean Euskal Herrirako moldatuaizan bada (adibidez aurkezlea jarrita, bideoklipen aurkezpenetan edota kirol
|
batzuen
emanaldietanbezala), orduan Euskal Herriarekin zerikusia duela ebatzi dugu. Ez ditugu hemen kontuan hartueuskaratutako kanpoko ekoizpenak, jakina, nahiz eta euskaratzea bera moldaketa bat izan.
|
|
|
Lehenago esan dugunez, kanal biek genero ezberdinak lehenesten dituzte berenemanaldietan. Pentsa genezake, hartara, emanaldietako ekoizpenen jatorrien ezberdintasuna bi kanalen genero berezitasunari zor zaiola, eta, beraz, genero batzuk errazagoekoizten direla Euskal Herrian, edo beste
|
batzuk
errazago lortzen direla kanpoan.Ordea, hau ez da horrela gertatzen; izatez, hurrengo taulan ikus dezakegunez, generoberaren barruko ekoizpenetan jatorri ezberdinak agertzen dira bi kanaletan.
|
|
|
e) Prime time aldian duten jarreraren arabera, hiru motatako telebistak daude: nagusitasuna eskuratu guran lehian daudenak, hauetariko
|
batzuen
itzalpeansortu diren, bigarren kanalak?, eta emisio esparru mugatuagoa dutenak.7
|
|
|
Egunkarien azterketan ikusi dugunaren arabera, gai
|
batzuen inguruan
erreferentzia eremu batzuk eraikitzen dira, beste gai batzuen inguruan bestelako eremuak islatzen diren bitartean. Telebistako albistegietan ere badu eraginik gaiak, eremu bat edobeste lehenesteko garaian.
|
|
|
Egunkarien azterketan ikusi dugunaren arabera, gai batzuen inguruan erreferentzia eremu
|
batzuk
eraikitzen dira, beste gai batzuen inguruan bestelako eremuak islatzen diren bitartean. Telebistako albistegietan ere badu eraginik gaiak, eremu bat edobeste lehenesteko garaian.
|
|
|
Egunkarien azterketan ikusi dugunaren arabera, gai batzuen inguruan erreferentzia eremu batzuk eraikitzen dira, beste gai
|
batzuen inguruan
bestelako eremuak islatzen diren bitartean. Telebistako albistegietan ere badu eraginik gaiak, eremu bat edobeste lehenesteko garaian.
|
|
|
Eguraldiari eta trafikoari buruzko albisteetan, egunkarietan ez bezala, ez duguEspainiaren erreferentziarik aurkitu (apur
|
batzuk
soilik, eta Espainiarekin batera EuskalHerriarekin zerikusia duten berriak izaki). Gai honen inguruan Euskal Herria ia bakar bakarrik aipatzen da (geroago ikusiko dugu Euskal Herriaren zein zati edo mailaagertzen den gehien).
|
|
|
Horietako bat prentsarena izan da, nahiz eta arazougari dituzten gehienek bizirik irauteko, El Correo taldearen edo Diario de Navarra rensalbuespenarekin. Horietako
|
batzuk
ekimen politiko zuzen batetik jaio dira, aipaturikoaurrekoen nazionalismo espainolarekiko lerrokatze argiari aurre egiteko, eta hor duteirauteko justifikazioa, hala Deia, PNV ri atxikitako Editorial Iparragirre-ren bidez, nola beste neurri batean, Nafarroako Diario de Noticias edo Arabako El Periodico deAlava, enpresa talde berekoak biak, zeinetan ezaguna den nazionalismo moderatuariatxikitako en... 5556).
|
|
|
Egitura honetan, Ipar Euskal Herrian ere ekimen sozialak eta neurri handi bateaneuskararen inguruan antolatutakoak bakarrik garatu dira.
|
Batzuk
aldizkako prentsakozenbait tituluren argitalpenean, hala nola Herria, Enbata, la Semaine du Pais Basque... edo besteak irrati lokaletan, nagusiki, Gure Irratia, Irulegi Irratia eta Xiberoko Boza, zeinek Euskalerria katea sortu duten; edo Lapurdi irratia elebidunean emititzen duena.
|
|
|
Urte
|
batzuk
beranduago, 1986an, komunikazio askatasunaren legea eraldatu zuen lege berriak; HACAdesegin eta beste erakunde arauemaile bat eratu zuen, Komunikazio eta Askatasunerako BatzordeNazionala (CNCL), aurrekoak baino eskuduntza zabalagoekin eta telekomunikazioak ere araupetzekoahalmenarekin. Erakunde berri honen jarduera, ordea, oso eztabaidatua izan zen, eta handik hiru urtetara, 1989an alegia, hori ere deuseztatu eta gaur egun indarrean dagoena, CSA hain zuzen, ezarri zen ikus entzunezko sektorea araupetzeko, are eskuduntza zabalagoekin, telekomunikazioen gainekoa, berriz, galduegin zuen?.
|
|
|
Baina horiekin batera, badira, halaber, beste mota
|
batzuetako
lege eta arauak, ikus entzunezko sektorea bere osotasunean araupetu edota jarduera honi muga berezituak ezarri nahi dizkiotenak. Anbizio handieneko arauketa, dudarik gabe, Kataluniakoa da, non, besteak beste, kable bidez banatutako ikus entzunezko programazioari etatelebista lokalei hizkuntz kuota zehatzak ezarri zaizkion (programazio europarrarinahitaez eskaini beharreko emisio denboraren laurdena, jatorriz katalanez egindakoprogramekin osatua izatea; bikoiztuta edo azpi-idatzita ematen diren programak, gutxienez, katalanez ere emanak izatea; telebista lokalen kasuan, emakidetan, katalanarenerabilera eta Kataluniako kulturari egindako ekarpenaren balorazioa,...) 55 Halaber, Hizkuntz Politikaren Legeak zenbait hizkuntz eskakizun ezartzen ditu, telebistaz gainirratian ere agintzen dutenak, hala nola Kataluniako erakunde publikoek zuzeneangestionatutako irrati eta telebistek normalean katalanez jardun beharra, edo, orokorrean, Kataluniako eremuko telebistek beren produkzio propioaren erdia katalanez egitea,... Beste maila batean, Ikus entzunezkoen Kataluniako Batzordea (CAC) eratzen duenlegeak ere aipamena merezi du56.
|
|
|
Alde honetatik, kontuan hartu beharreko lehen Plangintza Teknikoak Irrati telebistaren Estatutu Legearen aurretikoak dira, 1978 eta 1979koak hain zuzen ere62.Horien bidez, FMko hirurehunetik gora frekuentzia esleitu zituen Gobernu zentralakberak, 80ko hamarkadaren hasieran. Plangintza horiek bultzatzea oso garrantzitsuaizan zen zeren horren bidez lehen itxura eman baitzitzaion gaur egun Estatuan ezagutzen dugun irratiaren egiturari, Estatu mailako sare pribatu gutxi
|
batzuk
menderatutakoari alegia. Halaber, arazoak sortu ziren Autonomia Erkidegoen eta Gobernu zentralaren artean, lizentzien kontzesioak egiteko eskuduntzaren gainean, zeinak Estatutuaren transferentziaren arabera Autonomia Erkidegoetara igaroko diren aurrerantzean.Alabaina, edozein kasutan, Gobernu Zentralari dagokio, betiere, irratiek baliatukodituzten frekuentziak planifikatu eta zehaztea.
|
|
|
Telebistarena bezala, Irratiaren digitalizazioa 66/ 1997 Legean oinarritzen da. Berariaz sortutako Araudi eta Plangintza Teknikoak 1999an onartu ziren66; bertan sistema analogikoena bezalako gestio moduzuzen eta zeharkakoaren arteko bereizketa egin da, eta Estatuaren eta AutonomiaErkidegoen arteko eskuduntzen banaketa ere zehaztu da. Estatuak Estatu mailakofrekuentzien gainekoa (zeinetatik
|
batzuek
lurraldekako deskonexioak egiteko aukeraemango duten eta beste batzuek, berriz, ez), eta Autonomia Erkidegoek maila autonomiko eta lokalen gainekoa?. Plangintzan frekuentzia blokeen zehaztapena egin da, bai eta zerbitzuaren ezarpenerako egutegi bat finkatu ere, non, adibidez, 2001ean zerbitzuaren %50eko hedadura aurreikusi den.
|
|
|
Telebistarena bezala, Irratiaren digitalizazioa 66/ 1997 Legean oinarritzen da. Berariaz sortutako Araudi eta Plangintza Teknikoak 1999an onartu ziren66; bertan sistema analogikoena bezalako gestio moduzuzen eta zeharkakoaren arteko bereizketa egin da, eta Estatuaren eta AutonomiaErkidegoen arteko eskuduntzen banaketa ere zehaztu da. Estatuak Estatu mailakofrekuentzien gainekoa (zeinetatik batzuek lurraldekako deskonexioak egiteko aukeraemango duten eta beste
|
batzuek
, berriz, ez), eta Autonomia Erkidegoek maila autonomiko eta lokalen gainekoa?. Plangintzan frekuentzia blokeen zehaztapena egin da, bai eta zerbitzuaren ezarpenerako egutegi bat finkatu ere, non, adibidez, 2001ean zerbitzuaren %50eko hedadura aurreikusi den.
|
|
|
garrantzitsua den; ikuspegi sozio-politikoa, zeinak ikus entzunezko komuni kazioarenesparru komuna iritzi publiko europarra sortzen joateko abiapuntu gisa agertzen zuen, bertako instituzio eta prozedura politikoak demokratizatzen lagunduko zuena etaekimen publiko europarrari ere lehen Estatuena bakarrik zen ikus entzunezkoa gizarte balio
|
batzuk
bideratzeko funtzioa atxikitzen dizkiona; eta azkenik, gero eta indar handiagoarekin, ikuspegi ekonomiko industriala ere, zeinetik lehiakortasunean irabaztea, garapen teknologikoa sustatzea eta enplegua sortzea diren lehentasun larrienak, horretarako Europar mailako ikus entzunezko enpresa taldeak eratu beharra ikusten delarik.
|
|
|
Baina, atal honen sarreran aipatu den bezala, enpresen arteko kontzentratzea etanazioartekotzea dira gaur egun sektore honetan agintzen duten dinamika nagusiak.Komunikabide ezberdinak talde multimediatiko gutxi
|
batzuen
eskuetan biltzea dakarhorrek, askotan nazioarteko dimentsioak hartzen dituztenak. Hala eta guztiz ere, egitura politiko ekonomiko eta erregulazio ezberdinak direla medio, Estatuek enpresenkontzentratze eta nazioartekotze prozesu berezituak mugatzen dituzte eta, ondorioz, Frantziar eta Espainiar Estatuetan enpresa egitura eta kategoria ezberdinak aurkitukoditugu.
|
|
|
Azkenik, nazioarteko komunikazio taldeak ere aipatu behar dira, indartsuakzenbait sektoretan, aldizkarietan bezala Espainiar Estatuan; eta horien presentzianabarmena da atal
|
batzuetan
, ikus entzunezko produkzioan adibidez. Eta baita bestesektore batzuetako enpresak ere, telekomunikazioen eta teknologia berrien garapenakbultzatuta, arlo berri hauetan beren lekutxo eta tartea egiten saiatzen direnak:
|
|
|
Azkenik, nazioarteko komunikazio taldeak ere aipatu behar dira, indartsuakzenbait sektoretan, aldizkarietan bezala Espainiar Estatuan; eta horien presentzianabarmena da atal batzuetan, ikus entzunezko produkzioan adibidez. Eta baita bestesektore
|
batzuetako
enpresak ere, telekomunikazioen eta teknologia berrien garapenakbultzatuta, arlo berri hauetan beren lekutxo eta tartea egiten saiatzen direnak: Retevision, Cableuropa,....
|
|
|
1388/ 1997 Errege Dekretua, irailaren 5ekoa. Plangintza honen arabera eman diren frekuentziek ezdute eragin esanguratsurik irratigintzaren egituran, nahiz eta enpresa
|
batzuk
sare berriak eratzen saiatudiren.
|
|
|
Zortzi eskakizun aurkeztu dira: aurreko deialdian saria lortu zutenak
|
batzuk
(Union Radio (SER), COPE, Onda Cero, Onda Rambla Planeta) eta banaketa horretatik kanpo geratu zirenak besteak (EuropaFM, Radio Blanca, El Correo eta Godo, hain zuzen ere). Azaroaren 24an, El Correo eta Godo LaVanguardia taldeei eman zitzaizkien, azkenean, emisio lizentzia berriak.
|
|
|
Bertan, behartuegiten dira interes orokorreko zerbitzuak hornitzera, horregatik konpentsazio publikoak jasoz? eta, aldiberean, merkatu kometzialean lehiatzen diren enpresak zerbitzu
|
mota
batzuen eta besteen kontuak moduberezituan ematera. Erabaki honek, azken batetan, kolokan jartzen ditu aipatu xedapenetako zenbait asmoeta printzipio ere.
|
|
|
Horrekin batera, deszentralizazio prozesuen ondorioz, tokiantokiko aginteek ere. Autonomia Erkidegoek, Departamenduek zein Udalek? duelaurte
|
batzuk
ez zituzten aukerak edota eskumenak dituzte gaur egun arlo hauetan eragiteko. Baina, hala eta guztiz ere, oraindik, Estatuak dira irrati eta telebista sistemenegituraren erantzule eta arduradun nagusiak; alde handiz gainera.
|
|
|
Frantziako ikus entzunezko sistemaren antolamendu oinarriak aipatutako komunikazio askatasunaren gaineko legearen lehen artikuluan bertan zehazten dira.Ikus entzunezko komunikazioa askea dela xedatzen da bertan, bere lehen esaldian.Hurrengo paragrafoan, ordea, askatasun hori interes orokorreko irizpideen araberamugatu beharra dagoela zehazten da, kontuan hartuz honako oinarri hauek hain zuzen: gizakien duintasuna, askatasuna eta jabegoarekiko errespetua; iritzi eta pentsamenduenaniztasuna; ordena publikoa; nazioaren defentsa; zerbitzu publikoko betebeharrak; ikus entzunezko industria nazionala antolatzeko beharra; eta komunikaziorakobaliabide teknikoen izaera mugatua. Eta horretara dator, hain justu ere, legea, ikus entzunezko jarduera askeari mugak ezarri eta joko arau orokor
|
batzuk
finkatzera. Baitaarbitroa zehaztera ere, zeren lehen artikulu honetan bertan CSA delakoa izendatzenbaita, preseski, aipatutako baldintzapenetan komunikazio askatasuna bermatzekofuntzioa izango duen instituzio gisa5.
|
|
|
Zerbitzu horien programatzaileek edo editoreek, ordea, hitzarmenbat sinatu behar dute CSArekin (sozietateak Frantziar Estatukoak badira, edoEuropako Batasunetik kanpokoak izanda Frantziar Estatuko satelite edokable sistema baten bidez emango badira) edo deklarazio bat egin behar duteberaren aurrean (Europako Batasunaren partaide edo Europako HitzarmenEkonomikoaren sinatzaile den beste lurralde batetakoak badira). Hitzarmeneketa, maila apala goan, deklarazioek ere, ikus entzunezko komunikazio zerbitzua betebehar edo eskakizun
|
batzuen
menpe jartzea ekarriko dute, besteakbeste, programazioaren aldetik, lurrazaleko sistema analogiko edo digitalakbezalaxe, aurrerago zehaztuko den bezala.
|
|
|
Orain arte aipatu diren baimen eta deklarazioen prozedura hauen guztien menpedauden komunikazio zerbitzuen editore zein banatzaileei, hainbat betebehar ezartzenzaizkie, ikus entzunezko programen produkzioari, emisioari eta edukiei dagokielarik, bai eta aniztasunari, informazioaren independentziari eta kontzentrazioari dagokielarikere. Komunikazioaren askatasunaren gaineko legean finkatzen diren eskakizunakorokorrak dira gehienetan, nahiz eta, arlo
|
batzuei
dagokienean, gehienezko eta gutxienezko mugak ere finkatzen dituzten (programen produkzioari eta edukiei dagozkioneanbezala); alde honetatik, betebehar gehienak, kontzentrazioari dagozkionak izanezik. Gobernuaren dekretuz garatu eta zehaztu beharrekoak dira, zerbitzu kategoriabakoitzerako espreski eginiko arauen bidez. Gainera, edo horrekin batera, bai sistemapublikoaren sozietateek baita baimena lortzen duten sozietate pribatu eta elkarteek ere, cahier de charges edo hitzarmenak sinatu behar dituzte, hurrenez hurren, CSArekin, non aipatutako eskakizun horiek guztiak modu indibidualean egokitutako betebeharbilakatuko diren23.
|
|
|
Emisio kuotak ere dekretuz garatu beharrekoak dira, zerbitzu kategoria bakoitzeko, baina, betiere, legean bertan finkatzen diren muga zehatz
|
batzuen
barruan:
|
|
|
Legeak ez die Autonomia Erkidegoei, edota, orokorrean, tokian tokiko aginteei? inongo eskuduntzarik ematen sistema pribatu honen antolaketan.Aipamena merezi duten legeak ezarritako bestelako xedapenak, honako hauek dira: programei buruzkoak, Estatutuak zehazten dituen printzipio berberak errespetatu beharra; horrez gain, emisio kuota berezi
|
batzuk
ere ezartzen zitzaizkien, dagoeneko indarrean ez daudenak, Mugarik Gabeko Telebistaren gaineko artezarauak finkatutakoekordezkatuta. Xedapen garran tzitsuak dira, halaber, sozietateei dagozkienak etakontzentrazioarekin eta nazioarteko tzearekin zerikusia dutenak.
|
|
|
Handik hilabete
|
batzuetara
, ordea, Europako Batasunak behartu egin zuen EspainiakoGobernua xedapen hori kentzera, eta horren ondorioz eman zen, azkenean, 16/ 1997Errege Dekretua, gaur egun arloan indarrean dagoena.
|
|
|
Halan eta guztiz ere, egindakojarraipenean, egunez egun aldaketa nabarmenak aurkitu ditugu: egun
|
batzuetan
Deiakia %5 argitaratzen du euskaraz, eta beste batzuetan, ostera, %2ra ere ez da heltzen.Beraz, euskara gutxi eta gorabehera handiekin Deian.
|
|
|
Behin gure laginean euskaraz artikulu bat aurkituko, eta ez da egunkariak berakegina, ikasle
|
batzuen
gutuna baizik. Tamalgarria da euskarak El Correon duen isla.Ikerketa egiterakoan, eskuartean izan ditugun egunkarien artean, iraingarrienetakoaizan da El Correoren portaera.
|
|
|
Herri horiei buruzko koordenatuak ematerakoan, badago zer bat den denetankomuna dena. Alegia, beste
|
batzuen
koordenatuen arabera kokatu behar ditugu herrihoriek, mapa mundietan, kartetan edo mapetan berak bizi diren lekuen errepresentaziografiko internazionalik ez dagoelako.
|
|
|
foralistak dira horiek. Beste
|
batzuek
, aldiz, hiru lurralde historikoren multzoadute buruan: Espainiako euskal autonomistak.
|
|
|
Espainiako euskal autonomistak. Beste
|
batzuek
, ostera, lau osagaikomultzoa dakusate: baskonabarristak.
|
|
|
baskonabarristak. Beste
|
batzuek
, bestalde, zazpi osagaiko multzoa: abertzaleak. Azkenik, multzo hutsa ikusten dutenak ere badaude:
|
|
|
Ordu berean dihardu, bere aldetik, France2k; kate honenalbistegia ere zortzietan hasten da, bederatziak aldera amaitzeko. Frantziako bi katehauek goiz eguerdietan beste albistegi eta eguraldi tarte
|
batzuk
ere badituzte uhinetan: Meteo (06:45), Le journal (13:00 eta 01:20). Ikus daitekeenez, Frantzian ere, eguraldiariburuzko informazioa, ugaria ez eze, urrezko orduetakoa ere bada.
|
|
|
Egin ditzagun azken urratsak atal honetan. Nola herri eraikuntzan hala herri ezabakuntzan, giltza politiko handia da, beste giltza garrantzitsu
|
batzuen artean
, herrihorren errepresentazio publikoa bere egiten duen maparen sozializazioa.
|
|
|
Mapak ez du, jakina, informazio objektiborik eta neutrorik eskaintzen. Praktikapolitikoan arrakasta erdiesteko, beste helburu
|
batzuen artean
, jendea lurralde batekinidentifikatzea lortu behar dute nazionalismoek; eta indentifikazio hori ahalik etamodurik espontaneoenean egin dadila23.
|
|
|
Dudarik ez dago: nazio identitatearen sorkuntzan, mapak (geopolitikaren azalpengrafikoak) aparteko rola jokatzen du; izan ere, beste
|
batzuen artean
, nazio eraikuntzarenprozesuak lurraldetze prozesuaren beharra baitauka. Argumentu geografikoekgarrantzia handia daukate diskurtso politikoan, baita aberriaren ideia herrikoian ere24.
|
|
|
Hedabideetako jardunean, beren eguraldi mapetan ikus daitekeenez, zenbat burupolitiko, hainbat aburu grafiko daude. Hala eta guztiz ere, euskal nazioa eraikitzeko, bakar
|
batzuek
baino ez dute laguntzen; besteek, ozenki esan daiteke beldurrik gabe, gaur egungo estatuen aldeko militantzia estuan jarduten dute euskal nazioaren izatelinguistikoa eta kulturala ahaztuz eta ukatuz.
|
|
|
– Eskuineko mapak (Mercator mapa) lurralde
|
batzuk
hobesten ditu besteengainetik.
|
|
|
Jakinik, gainera, zenbait, lagunek? ez dutelaokasiorik alferrik galtzen, horixe berori beste intentzio
|
batzuekin
aurpegiratzeko.
|
|
|
Horregatik, eta zuk zeuk izan ditzakezun arrazoiengatik, burujabetasunariburuz hausnartzea proposatu dugu. XXI. mendearen atarian burujabetza pentsatzenjarraitzea,
|
batzuen
eta besteen argumentuak entzun eta eztabaidatzea. Euskaldunonikuspegitik, baina ondradu.
|
|
|
Guztioi baliagarri zaiguna, zenbaitzuetan akritikoki erabiltzen ditugunargumentuen atzean inplikatuta zer dagoen argitzeko. Eta horregatik, azken fineangizarte mailako interesa duelako, eta beste arrazoi
|
batzuengatik
, ez gara filosofoenarteko elkarrizketara mugatzen. Alderantziz, disziplinartekotasunean oinarritutakometodologia hartzen dugu, gaiak jorratzeko metodologia egoki gisa; egokiena, gureustez.
|