|
2000
|
|
|
Osaba Joanikot, bertzenaz ere, Donibane Lohizunerat joaitekotan zen egun haietan, zeren bere liburua —lehen liburua, haren erranetan— akabatutzat jotzen baitzuen eta Piarres Oihartzabal kapitainari utzi nahi zion, ez irakur zezan,
|
baina
honek Bordeleko unibertsitatean lagun zuen irakasle bati eman ziezaion, zeren irakasle hau Montpellierko unibertsitatean ibilia baitzen urte batzuk lehenago eta zeren hango unibertsitateko bertze irakasle batzuen eraginaz balia baitzitekeen erregeren baimenduaren erdiesteko eta liburua han Monpellierren publikatzeko; eta, horrela, bidaia hartan osabak eta etxeko morroi batek lagundu zioten jaun M...
|
|
|
Baina nik ikusiaren ederrak ez zuen osabaren eta Maddalenen kezka estaltzen, jakina, eta haien kezkaz kezkatzen hasi nintzen. Zeren baitzirudien ezen gure amak izeba Emilianirekin ezkondu nahi zuela osaba Joanikot,
|
baina
honek ez zuela nahi; eta amak zerbaiten susmoa eta sospetxa zuen, bertzalde, eta hargatik debekatzen zion Maddaleni osaba Joanikoten dorretxerat joaitea... Eta amaren eta aitaren zelatan hasi nintzen orduan, aita ere bolada hartan etxean geneukalako.
|
|
|
Eta Jainkoari eskerrak emanez hil na hi nuke, ez bertze munduaren izenean,
|
baina
honen izenean. Eta, aintzakotzat harturik Publilio Siriarraren errana, zeinak baitio:
|
|
|
Edo nigar eraginen dizuet.
|
Baina
hau ere ez nikek nahi. Ez, ez nigar egin enegatik, zeren Jainkoaren garazia baita nik neure heriotza hautatu ahal izaitea denbora eta sasoin berezi honetan, eta ez heriotzak ni, nola bizitzan izaiten baita komunzki...
|
|
|
—eta, lehenik Antoniori artezten nintzaiola, erran nion—: Hi, Antonio, anitzetan mintzatzen haiz Utopiaz eta Utopiako anaitasunaz,
|
baina
hau al da heure egiteekin predikatu behar duan anaitasuna? —eta erran nion Joxeri, segidan—:
|
|
|
Duela guti arte gure desterrua eta gure desgraziak izan dituk herritarren mintzagai; gaur, berriz, gure olaz eta gure fortunaz mintzatzen dituk.
|
Baina
hau ez duk aski, eta are gehiago hazi nahi badugu, baterat eta bertzerat hedatu behar diagu negozioa, baterat eta bertzerat joan, hango eta hemengo handikiekin eta merkatari ahaltsuekin solastu eta haiei geure asmoak erakutsi... Sare bat eraiki behar diagu, jakiteko istant bakoitzean non jo eta norat jo, zer egin eta zer ez egin.
|
|
|
—Bertzalde, hatz markak eta bertzelako aztarnak bilatzen ari gaituk, nahi baino mantsoago hala ere, Brigada Zientifikoko gehienak zertan eta oporretan baititugu...
|
Baina
hau ez ezaala argitara!
|
|
2001
|
|
|
Nireak barrabilak moztu eta patata frijituekin jan zitian ordurako.
|
Baina
honek, Arantxak, dena barkatzen zioan. Dena barruan gordetzen duten horietako bat duk, badakik, berezi samarra.
|
|
|
Tasio apur bat mugitu da bere txokoan, urduri. Aditua nian gaizki zebilela semearena gertatu eta gero,
|
baina
hau, jarraitu du Arrillagak benetan harrituta, ez nian espero. Gainera, zerbait gehiago ere izango zuan, emozionatu da, ze Patxik esan zidak ezagutzen dituen ertzain pare bat ikusi dituela han inguruan kaleko arropaz jantzita, galderak eginez.
|
|
|
‘Heldu gara,
|
baina
hau sekretua da, e? ’ esan zuen Juan Bautistak.
|
|
2002
|
|
|
Eta hiru emakumeek eskua luzatzen zuten, Pertseo harrapatzeko asmoz.
|
Baina
honek arreta handiz saihesten zituen hiru itsu haien saioak eta haien eskuetatik urrun geratzen zen beti.
|
|
2003
|
|
|
Lur horietan daude Bengoetxea, Beitia, Etxabe, Soroeta eta Erromesene baserriak. Erromesene ere tartean dago, bai,
|
baina
honetan ere ikaragarrizko suertea izan dugula iruditzen zait. Ez baitago, ez, dudarik, Jainkoa gurekin dugula!
|
|
|
Guztiz.
|
Baina
hau berrargitalpen bat da, eta parametro batzuen barruan ibili beharra nuen. Eta emaitza ere hor dago, zuk zeuk ondorioak atera ditzazun.
|
|
|
–Neu ere ezkontzekotan egon nintzen eta dozenaka soineko probatu nituen,
|
baina
hau... hau magikoa da.
|
|
2004
|
|
|
Badut lagun zahar bat gai honetan erdi obsesionatua dabilena, eta ez da bakarra euskal munduan.
|
Baina
honenak marka guztiak hautsiko ditu azkenean: zirika eta zirika, jo eta ke, tematirik tematienaren pare, hor dabilkigu aspaldi honetan euskal gizartearen askotariko izaera, behin betiko, zigilatu nahian.
|
|
|
Gutxienak nagusitu zitzaizkigun, gehienak urrituz eta gutxienak ugalduz.
|
Baina
hau Euskal Herri osoan ez ezik, munduko herri zanpatu gehienetan gertatu denaren paradigma da. Ez gaitezen ergelak izan.
|
|
|
Nolanahi ere, ez da, ez, erraza izango, delako dialektika horren hari mutur nagusiak hartu eta gizartearen ehundura taxutzen duen oihala behar bezala irudikatzea. Oihal horren josturetan dago josia hizkuntza,
|
baina
honek badu, hala ere, nolabaiteko autonomia erlatiboa gainerako egitura eta jarduerekiko. Zertan eta nola antzeman ordea delako autonomia erlatiboaren zer hori?
|
|
|
Bi txosten horiek orrialde hauetan aurki daitezke: 607 eta 683 Hauetako lehenengoan esaten denez, 1968.ko Txostenean, eta lerro artean, fonetikari buruzko irizpide funtsezko batzuk eman ziren;
|
baina
honi zerraizkion ondorioak ez dira geroztik atera. Esate baterako:
|
|
|
Ginok kanpoko pelikula asko ikusi ditu, Florentzian eta beste hiri handi batzuetan, eta Parisen ere bai, Tourra amaitzean. Pelikula ederrak ikusi ditu,
|
baina
honekin, gaurkoarekin, ahoa ezin du guztiz itxi, beti dauka apur bat zabalik, eta gogoratuko balitz itxiko luke, baina ez dauka astirik ergelkerietan galtzeko.
|
|
|
Tipo hura profesionala zen. Begiak Franzengana bihurtu nituen,
|
baina
honengan ni berriro zafratzeko gogo bizia besterik ez nuen kausitu. Zorterik ez.
|
|
2005
|
|
|
–
|
Baina
hau egia al da, edo eroetxe batean sartu naiz? –galdetu zuen amona Kontxik, halako batean.
|
|
|
Beraz, hartaz gogoratzen zen amona Kontxi,
|
baina
honek bazuen beste kezka bat une hartan, berak ere bere eskubideei eutsi behar baitzien, azken batean:
|
|
|
Solairuko erizainarekin ere hitz egitea lortu du,
|
baina
honek besteak baino gutxiago daki, eta haren ezjakintasunak, gainera, sinesgarriagoa dirudi. Amets gazte itxura onekoa zela, besterik ez du gogoratzen, eta familiaren joan etorriak, jakina.
|
|
|
Kezka ezkutatzen duen doinu gozoaz azalpenak ematen hasi da. Tetsuoren begiradapean hasi da,
|
baina
honek, zigarro bat erre behar zuela eta, bakarrik utzi ditu. Biak han geratu direnean, beraz, Madokak, eskuak bereen artean harturik, kontatu dio zelan joan den konexioa, zelan lortu duten lehen atea zeharkatzea, jatorrizko webgunearen bilaketari ekiteko.
|
|
|
Bat batean kolpe indartsua sentitu dute atean, ostikada izan daitekeena, baina ateak eutsi egin dio. Naroak ikaratuta heldu dio Ametsi,
|
baina
honen barruan azkar mugiarazi du zerbaitek. Automatikoki, Naroa zutiarazi, leihorantz bultzatu, eta ate aurrean jarri da.
|
|
|
Pasahitzik barik ez dago zereginik. Milaka pasahitz gainditua naiz,
|
baina
honekin ez dut asmatzen.
|
|
2006
|
|
|
euskara berdin isolamendua) ezin dutela kulturarik eta historiarik izan eta ez dutela izan sekula, euskal kultura autoktonorik egon ere ez dagoela, eta kulturarik edukitzeko espainolei lotu behar dutela (euskara abandonatuz orain).
|
Baina
hau eztabaida hizkuntzaren naturatik hizkuntzaren historiara (herriarena) pasatzea da. Horixe da Unamuno-k beti egiten duena, horrela agerira ateratzen zaiola ezkutuko bere egiazko motibazioa.
|
|
|
|
Baina
hau –esango dizute aro berriaren harrotasunez– metafisika positibista da, hots," zientifikoa"; filosofiko idealistaren aurka, naturaren filosofian oinarritua. 1868ko" iraultzaren" ondoren (Isabel II.aren destronazioa, Alfontso XII), adierazpen askatasunarekin, positibismoa liberalismoari asoziatua agertu da, idealismoa eta espiritualismoa erregimen zaharraren aliatutzat jotzen ziren bitartean.
|
|
|
Amaren erlojua atzeratu egin dela esan du, metafora hori erabili du medikuak hitz zientifikoak bukatu zaizkionean.
|
Baina
hau teoria besterik ez dela, eta ikusi egin dela benetan zein den bere erreakzioa. Lau, hiru, bi, bat, zero.
|
|
|
Telefonoz izan duten elkarrizketaren ondoren kezkatuta geratu da, eta ezin du disimulatu, egin ahalak egin arren. Dolores ere kezkatuta dago, Luisari gaur aurrekoetan baino itxura kaskarragoa hartu diolako,
|
baina
honek ere ez du saminik erakutsi nahi eta barrearen keinua dute hirurek aurpegian, izekok Nerea txikitan nolakoa zen kontatzen duen bitartean.
|
|
|
Oinez hasi da Nerea igogailuak dauden aldera, izeko gainetik kentzeko asmoarekin,
|
baina
honek arnasestuka jarraitzen dio atzetik.
|
|
|
Erredakzio handietako korridoreetatik jendea atzera eta aurrera doa eta batzuk besteei hitz egiten diete, paperak eskuetan, aurpegira begiratu gabe.
|
Baina
hau ez da Wall Street Journal, ezta Washington Post ere. Eta bere atzetik datorrenak ez dauka Hollywoodeko aktore baten antzik.
|
|
|
–Bai.
|
Baina
honek ez du igorlearen helbiderik. Gainerakoak bezala, hutsik dago.
|
|
|
Hurrengo biktima Michael Malenfer izan zen, hiru hilabete geroago.
|
Baina
honi eskua moztu besterik ez zion egin, haren semea ustekabean agertu zelako.
|
|
|
Francesco Cenci behin baino gehiagotan salatu zuten aita santuaren aurrean,
|
baina
honek, Klemente VIII.ak, ez zuen inoiz zigortu, ezta Francescoren amoranteak sodomiaz salatu zuenean ere –sodomia bekatu larria zen garai hartan, eta, neurri batean, lizunkeria barkaezin eta erabat gaitzesgarria da gaur egungo elizarentzat ere.
|
|
|
–Gaur egun berezia da –jarraitu zuen– Dozena bat egunkari baino gehiago dabiltza Euskadin; hauxe lehenengoa euskara hutsean. Zenbat eta egunkari gehiago, ahots gehiago,
|
baina
hau garbiagoa da guretzat, eta adorea emango digu. Gerra bukatzen denerako, ohituta egongo gara euskaraz leitzen eta...
|
|
2007
|
|
|
mezua behar baitzuen folk kantari batek aintzat hartuko bazuten, eta espainolez behar baitzuen mezu hark guk ulertuko bagenuen. Paisaia hura ez zigun Roberrek ezagutarazi, rockean sendo jarraitu baitzuen hark,
|
baina
honetaz hitz egiteko beste pertsonaia bat ekarri behar dut orriotara: Txema Viñaspre.
|
|
|
|
Baina
honetan alderantzizko ikusmoldeak agintzen du.
|
|
|
Eta ez Sartreri dagokion alor honetan bakarrik.
|
Baina
honetan ere bai.
|
|
|
dio Newton-en tituluak) natura argitzea erdietsia zuen moduan, orain era berean historia argitzea488 Proiektu hau, esan bezala, abiatua zuen nolabait Ilustrazio frantsesak.
|
Baina
honek oraindik, edo interes partzialez ziharduen (Bayle ideien historiari lotu zaio, Montesquieu zuzenbideari soilik), edo historiaren irakurketari aldez aurreko filosofia egin bat aplikatzera mugatu da, naturaren filosofia bat hain zuzen (Voltaire). Filosofia bat berria propio historiarentzat lantzea, zientzia historikoaren printzipioak?
|
|
|
Zer gertatzen da? Ez da ezer gertatzen
|
baina
hau ezinezkoa da. Zergatik baina?
|
|
2008
|
|
|
edo inor ez, nork daki!
|
Baina
hau zuri esaten dizut, zuri bakarrik, badakidalako horrek bultzatuko zaituela are bertutetsuago izatera, Jainkoak huts egingo ez dizula jakiteak emango dizun lasaitasunaren barruan, baina frai Millanek ez zuen amaitu, antza, isilune baten ondotik aurrera ekin baitzion berriro?: Eta badakizu zer gehiago esan zidan?
|
|
|
–Babelgo dorrea erori zen,
|
baina
hau ez, eta horrek zerbait erakusten digu, Mateo, burdina bezalakoak izan behar dugula, zintzoak eta sendoak, Eliza Ama Santuak irakasten digun bezala.
|
|
|
Faustinaren ateraldiak barre eragin ziezaiokeen Reginari,
|
baina
honek ez zuen egin, zalantza baten itzalak hartu baitzion, antza, aurretik egotzitako iritzi biribila:
|
|
|
Eta horregatik, beharbada, kaperako zerutik kendu genuke??. Bai, egia zen txantxan bezala esan zituela fraideak hitz haiek,
|
baina
honek bere hitza bete ote zuen, bada, azkenean, txantxazko egoeratik guztiz beste egoera baterako urratsa emanez. Ernestinak halako burutazio bat behar zuen buruan, baita besteren bat ere:
|
|
|
–Aparteko itxura polita edukiko du belazurrunetik zintzilik, jauna, erantzun zuen kapitainak?.
|
Baina
hau alferrik hitz egitea da; horrela ez goaz inora. Hiru edo lau puntu ikusten ditut nik, eta mister Trelawneyren baimenarekin azaldu egingo ditut.
|
|
|
–Ondo zegok! , esan zuen madarikazio batez?;
|
baina
hau ez duk betiko.
|
|
|
Sarrerako puntak pasatzearekin lurrak inguratu egin gintuen alde guztietatik. Ipar Adarreko kostaldean hegoaldeko ainguralekuan bezain sarriak ziren basoak;
|
baina
hau luzeagoa eta estuagoa zen, eta antz handiagoa zuen benetan zenarekin, ibai baten estuarioarekin. Hantxe gure aurrean, hegoaldeko muturrean, ontzi baten hondakinak ikusi genituen bere desegitearen azkenetan.
|
|
|
–Nazio normalizatu baten jokaera hartzen badugu, eskuindarrak eta ezkertiarrak badirela ikusten dugu,
|
baina
hau baino lehen, haiek duten eskubidea beraien arteko ezberdintasunak hizkuntza propioan eztabaidatzea da. Egoera normal batean, beraz, hizkuntzari ematen zaio lehentasuna?.
|
|
|
–Ez dakit Bamakon zer aipatuko zizueten,
|
baina
hau ez da Mali. Bozoak bozo dira, urtetan baztertu dituzte, eta orain ere ez dakite zehatz mehatz zenbat diren, zenbat ume dituzten, ez dira eskolara joaten, hemen jaio eta hazi dira, arrantzan egiten dute, hortik bizi dira.
|
|
|
–Helburua guk alde egin eta dena euren esku uztea da. Gauza asko egin ditugu,
|
baina
honek ezin du betiko izan, urte pare baterako lana badaukagu hemen eta gero, ziur naiz eurek ere bikain kudeatuko dutela.
|
|
|
Ezagutzen ditugu Antillak apur bat, hegazkina hartu eta zortzi hamar ordutan Europako negutik urrun egoteko aukera daukazu.
|
Baina
hau beste zerbait da. Kasualitateak ere izaten dira, atzo amaitu zen hainbeste eztabaida piztu duen Dakar lasterketa.
|
|
|
Autobusa laster bihurtu da labe, eta ilarako lau aulkiez gain beste pare bat lagun ere badatoz erdian aulkiak paratuta eta ahal duten moduan jarrita. Bizpahiru aldiz geratu behar izan du, ez dakigu beroa den ala zer,
|
baina
hau ez dabil ondo.
|
|
|
Barbosak ireki eta zurrutada luzea eman zion. Gero andreari eskaini zion,
|
baina
honek ez zuen onartu.
|
|
|
Bakan batzuk joango direla infernura... edo inor ez, nork daki!
|
Baina
hau zuri esaten dizut, zuri bakarrik, badakidalako horrek bultzatuko zaituela are bertutetsuago izatera, Jainkoak huts egingo ez dizula jakiteak emango dizun lasaitasunaren barruan –baina frai Millanek ez zuen amaitu, antza, isilune baten ondotik aurrera ekin baitzion berriro–: Eta badakizu zer gehiago esan zidan?
|
|
|
Eta horregatik, beharbada, kaperako zerutik kendu genuke...". Bai, egia zen txantxan bezala esan zituela fraideak hitz haiek,
|
baina
honek bere hitza bete ote zuen, bada, azkenean, txantxazko egoeratik guztiz beste egoera baterako urratsa emanez. Ernestinak halako burutazio bat behar zuen buruan, baita besteren bat ere:
|
|
|
Faustinaren ateraldiak barre eragin ziezaiokeen Reginari,
|
baina
honek ez zuen egin, zalantza baten itzalak hartu baitzion, antza, aurretik egotzitako iritzi biribila:
|
|
|
–Babelgo dorrea erori zen,
|
baina
hau ez, eta horrek zerbait erakusten digu, Mateo... burdina bezalakoak izan behar dugula, zintzoak eta sendoak, Eliza Ama Santuak irakasten digun bezala. Burdinak erakusten digu, bai, zerurako bidea, hementxe dugu froga –gero, begiak biltzen zituela, gehitu zuen–:
|
|
2009
|
|
|
Izebaren begirada bilatu nuen,
|
baina
honek liburu ilaren artera okertu zituen begiak, nireak sentitu bezain azkar.
|
|
|
Alabaina baita ere, ikasi askoa dugu, esanak esan, gure herriko erlijio konkretua, historiko eta soziologikoki, h. d., errealki, ez idealki, de fakto jada hala bakarrik eman daitekeen bezala, ez dela besterik aspaldi politika jakin bat baino, euskaldunontzat ez lehen eta ez gero positiboegia, herabetsu esateko?, eta historian ez dela berriro inoiz izango, bere barru barruraino, ez axalean bakarrik, politizatua delako betiko.
|
Baina
hau gai luzeegia litzateke hemen. Nola moldatu behar du euskaldunak Jainko horrekin?
|
|
|
(justiziak, edo maitasunak, edo ez dakit zerk) egin du, esplikazioa ematen duenak, galderaren arras beste esanahi bati erantzuten dio, beste erantzun haien moduagaz batere zerikusirik ez daukana, berak ere materialki hastapenari buruz omen diharduela baino.
|
Baina
honek egiaz ez du esaten gauzak hastapenean nola jazo ziren, baizik zer gisa hasi ziren izaten eta diren oraintxe, hots, zein den beren zentzua gure biziarentzat. (Edo nahi bada, zer zen, denaren hastapena baino lehen, dena:
|
|
|
Eta poeta frantses berrienetako batzuk, itzulpen eta antologietan ezagutu dituenak. Hogeita bat urte, filosofiako bigarren kurtsoa, Aita Iturria profesore zarauztarrak (Salbatore Mitxelenaren herrikide eta laguna;
|
baina
honen poema oraindik ez da zabaldu) Lauaxeta, Lizardi, Orixe (Barne muinetan) eman dizkio ezagutzera. Errebelazio tximista bat izan da.
|
|
|
Lehenagotik zeukan susmoa, baina aste hartan detektibe batek dena baieztatu zion, argazkiak eta guzti. Zure emazteak dibortzioa eskatzeko asmoa zuela erran zion Goikoetxeari,
|
baina
honek erran
|
|
|
Oskar aho bete hortz gelditu zen. Haserre bizian begiratu zion Xabierri,
|
baina
hau lanpeturik zegoen Berrade andreari bere irribarrerik itsugarriena erakusten.
|
|
|
–Ez da harritzekoa,
|
baina
hau ez da txantxa bat. Hau oso serioa da, eta berriro errepikatuko dizuet, argi izan dezazuen:
|
|
|
Hor oinez hasi zen kalea gurutzatzen. Gimbel, s almazenetako atezainari galdegin zion
|
baina
honek ez zekien eta aurrera jarraitu zuen Josebak. Gero ostatu batean sartu eta zerbitzari bati berdin egin zion.
|
|
|
Kamisoi erdi garden batez jantzirik, soin ertzak nabarmentzen zitzaizkion kontrargira. Atea barrurantz gurutzatu bezain laster besarkada bat eman nahi izan zion Josebari, besoak lepotik jarri zizkion,
|
baina
honek ez zuen erantzun. –Mesedez...?
|
|
|
aita, ama eta alaba, guztira 45 euro, momentuz (zer egingo dio ba) bisita bakarra duenez. Seme bat ere kontrata zezakeen, hain merke aterako zitzaiola aurretik jakin izan balu,
|
baina
hau proba bat besterik ez da. Proiektu pilotua.
|
|
|
Ordain-sari batekin, noski. Protestanteen burua izango zen Frantziako errege, bai,
|
baina
honek fede katolikoa besarkatu ostean. Horregatik, Henrike III.a higanota, Parisen truke, Henri Quatre katolikoa bihurtu zen.
|
|
|
Arnasa hartu eta txistua lehortzeko tartea egin zuen. Xantiri begiratu zion zeharka,
|
baina
honek bere kartak gordeta mantentzen zituen, azken enbidorako.
|
|
|
Badakizu, uretara erortzen direnak, batez ere, hotzak hiltzen ditu.
|
Baina
hau tipo latza da, hori da egia. Eta orduan gazteagoa zen gainera.
|
|
|
–Barkatu, jaun andreok,
|
baina
hau ez da eliza, eta eskertuko dizuet arrosarioa elizarako uzten baduzue, ezin dut irakurri eta.
|
|
|
Jaikita gero, ez zuen bere, zer? ...n, eta etxera itzulita gero ere ez, ohi bezala behintzat ez, fabrikan egun osoa egin ondoren; ez zuen, beraz, Benjamin Maria ikusten, edo itzal batean zehar ikusten zuen, zeina burmuinetan errotua baitzuen eta zeina ezin uxa baitzezakeen bere baitatik inondik ere; eta, etxekoen arteko harremanak isilpeko akordio batek arautu balitu bezala, inork ez zuen Nazario Orberen aurrean haurraz hitz egiten,
|
baina
honek bere buruarekin hitz egiten zuen maiz, ezpainak mugitzeko ohituratxoa, edonork izan dezakeena eta Nazarioren kasuan inoiz deigarria izan ez zena, itxuragabe areagotu zitzaion bolada hartan?, haragi puska hura beste gairik ez balu bezala; eta periodikoak leitzen zituenean ere, halatsu; izan ere, periodikoak leitzen izugarria zen Nazario, edozein txolarte aprobetxatzen zuen, etxean nahiz fabr... ihes egin nahi balio bezala, alferrik, guztia betetzen zuèn zapi ilun bat baitzen itzala, antza, bere pentsamenduen eta sentimenduen estalgarri.
|
|
|
Domingok; uko batek edo ezezko batek. Benjamin Mariarenak edo izeba Ernestinarenak? zaputz zitzakeen Domingoren asmoak,
|
baina
honek ez zuen ukorik ez ezezkorik jaso, eta bai baiezko biribil bat, hasieratik beretik; izan ere, izeba Ernestinari bezalaxe, berdin erantzuten hasi zitzaion Benjamin Maria Domingori, intzirien isiltze batekin edo irri zabal batekin?, honek bere ferekak edo bere hitzak eskaintzen zizkion bakoitzean; izan ere, izeba Ernestina, bi anaien arteko elkarrizketen lekukoa zena, zeharo hunkitzen zen hala... –Zu ez zara inondik ere Orbe:
|
|
|
Kristau askok eta askok beren buruei menderen mendetan egindako galderek inguratzen zuten Ernestina, beraz?
|
Baina
honek sinetsi egin nahi zuen, eta sinetsi egiten zuen batez ere, eta hura dolorezko misterio bat zen, azken batean, Jainkoak permititu zuena, auskalo zergatik:
|
|
|
Beste baldintza batzuetan, Domingoren esaldiak sutan jarriko zuen Teofilo Maria ziurki,
|
baina
honek buru makur segitu zuen, beste anai arrebek bezala, guztiak ere izugarrikeriaren zirkuluan harrapatuta, itxura batean.
|
|
|
–Edo errezatzen duzu, edo ez duzu errezatzen,
|
baina
hau ez da fundamentua?
|
|
|
–Bai,
|
baina
hau beste odol bat da?
|
|
|
...u egin zen, baita zutitu ahala Adari, Maria Bibianari eta izeba Ernestinari irri urduri bat zuzendu ere, autodefentsa hutsa ere bazena, itxuraz, zeinari Adak begien zuria erakutsiz erantzun baitzion, arnasestuka, bere baitatik kanpo balego bezala; Maria Bibianak beste irri urduri batekin erantzun zion, eta izeba Ernestinak begirada etsi bezain ezti batekin; Domingok, gero, Damasori egin zion irri,
|
baina
honek, bilera osoan ez zuen hitz erdirik esan?, anaiaren begiradari ezin eutsiz edo, begiak jaitsi zituen; azkenik, aterantz abiaturik, urrats bat egin zuen Domingok, bi urrats, hiru urrats, bost, sei, zazpi?; zazpigarrenean, baina, ezustekoa, Ada zutitu egin baitzen, baita oihu egin ere, oihuarekin batera korrika irteten zela:
|
|
|
–
|
Baina
hau ez da toki ona, eta txokolate edo kafesne bat har dezakegu, ongi iruditzen bazaizu.
|
|
|
...u egin zen, baita zutitu ahala Adari, Maria Bibianari eta izeba Ernestinari irri urduri bat zuzendu ere, autodefentsa hutsa ere bazena, itxuraz, zeinari Adak begien zuria erakutsiz erantzun baitzion, arnasestuka, bere baitatik kanpo balego bezala; Maria Bibianak beste irri urduri batekin erantzun zion, eta izeba Ernestinak begirada etsi bezain ezti batekin; Domingok, gero, Damasori egin zion irri,
|
baina
honek –bilera osoan ez zuen hitz erdirik esan–, anaiaren begiradari ezin eutsiz edo, begiak jaitsi zituen; azkenik, aterantz abiaturik, urrats bat egin zuen Domingok, bi urrats, hiru urrats... bost, sei, zazpi...; zazpigarrenean, baina, ezustekoa, Ada zutitu egin baitzen, baita oihu egin ere, oihuarekin batera korrika irteten zela:
|
|
|
–Edo errezatzen duzu, edo ez duzu errezatzen,
|
baina
hau ez da fundamentua...
|
|
|
...n, eta etxera itzulita gero ere ez, ohi bezala behintzat ez, fabrikan egun osoa egin ondoren; ez zuen, beraz, Benjamin Maria ikusten, edo itzal batean zehar ikusten zuen, zeina burmuinetan errotua baitzuen eta zeina ezin uxa baitzezakeen bere baitatik inondik ere; eta, etxekoen arteko harremanak isilpeko akordio batek arautu balitu bezala, inork ez zuen Nazario Orberen aurrean haurraz hitz egiten,
|
baina
honek bere buruarekin hitz egiten zuen maiz –ezpainak mugitzeko ohituratxoa, edonork izan dezakeena eta Nazarioren kasuan inoiz deigarria izan ez zena, itxuragabe areagotu zitzaion bolada hartan–, haragi puska hura beste gairik ez balu bezala; eta periodikoak leitzen zituenean ere, halatsu; izan ere, periodikoak leitzen izugarria zen Nazario –edozein txolarte aprobetxatzen zuen, et...
|
|
|
Kristau askok eta askok beren buruei menderen mendetan egindako galderek inguratzen zuten Ernestina, beraz...
|
Baina
honek sinetsi egin nahi zuen, eta sinetsi egiten zuen batez ere... eta hura dolorezko misterio bat zen, azken batean, Jainkoak permititu zuena, auskalo zergatik: maitasun infinituak kontraste infinituak behar zituelako, ausaz...
|
|
|
Beste baldintza batzuetan, Domingoren esaldiak sutan jarriko zuen Teofilo Maria ziurki,
|
baina
honek buru makur segitu zuen, beste anai arrebek bezala, guztiak ere izugarrikeriaren zirkuluan harrapatuta, itxura batean.
|
|
|
Handik gutxira, baina, beste partaide batek erakutsi zuen, ezustean, elkarrizketan parte hartzeko nahia eta borondatea: Domingok; uko batek edo ezezko batek –Benjamin Mariarenak edo izeba Ernestinarenak– zaputz zitzakeen Domingoren asmoak,
|
baina
honek ez zuen ukorik ez ezezkorik jaso, eta bai baiezko biribil bat, hasieratik beretik; izan ere, izeba Ernestinari bezalaxe, berdin erantzuten hasi zitzaion Benjamin Maria Domingori –intzirien isiltze batekin edo irri zabal batekin–, honek bere ferekak edo bere hitzak eskaintzen zizkion bakoitzean; izan ere, izeba Ernestina, bi anaien arteko elkarrizketen lekukoa zena, zeharo hunkitze... " Zu ez zara inondik ere Orbe:
|
|
|
–Barkatu, jaun andreok,
|
baina
hau ez da eliza, eta eskertuko dizuet arrosarioa elizarako uzten baduzue, ezin dut irakurri eta.
|
|
|
–Bai,
|
baina
hau beste odol bat da...
|
|
2010
|
|
|
esan nion aztoratuta, hatza ezpainetara eramanda, berak begiak plater batzuk bezala jarri eta goiko hortzez beheko ezpainari kosk egiten zion bitartean, barkamena eskatzeko keinu ezin nabarmenagoan; keinuarekin aski ez zuelakoan, baina, keinuetatik hitzetarainoko jauzia egin zuen segidan, bere burua zuritu nahian bezala: . Saguek ez didate beldurrik ematen,
|
baina
hau fantasmaren tripetatik atera da, eta??.
|
|
|
guztiz beste aldera gertatzen zitzaidala, haien pozak pozten baininduen ni neu ere, eta haien goibeltasunak goibeltzen.
|
Baina
honek ere, txakurrekiko harremanak bereziak izan ditudan neurrian, kapitulu berezia eskatzen dit.
|
|
|
Horregatik predikatzen ote zuen Jesusek bide estua, heroien bidea, azken batean?, asko baitira deituak, gutxi aukeratuak?
|
Baina
honekin zer esan nahi zuen Jesusek, gutxi batzuk joango direla zerura, eta gehienak infernura. Mezu zoragarri bezain bete ezinezko bat aldarrikatzen ote zuen orduan ere Jesusek, bilgarri eder baten itxurapean infernuko sua eta bere mezuaren betiko kaka ezkutatzeko?
|
|
|
–Hitz egiten ari gara gaur egun Espainiako Konstituzioak uzten digun zirrikituetatik abiatuta.
|
Baina
hau gero konstituzionalizatu egin behar da, marko juridikora eraman behar da. Honek zer ekarriko du?
|
|
|
Ezbairik gabe Jüngerrek irakurrita zeukan Benjaminek Gerra eta gerraria (Krieg und Krieger) liburuari eginiko kritika antifaxista.
|
Baina
honi buruzko isiltasuna gorde zuen. Gnoli eta Volpik 1997an eginiko elkarrizketan, filosofo alemaniar juduari buruz galdetu zioten.
|
|
|
–Atzo 51 gradutan zeudela jakin genuen. Hemen orain haien herrian baino hobeki daude,
|
baina
hau oasi bat da. Eta oasiak desertua behar du oasi izateko, badakizue.
|
|
|
Eskuetan zeukan zorroa eskaini zion Faustok Luciri,
|
baina
honek, une bateko zalantzaren ondoren, uko egin zion eta lurrera begira paratu zen, zotinka.
|
|
|
Ostatuko gelan prakak jaisten ari den gizonaren moduko asko jasan behar izan ditu harrezkero, zorrak ordaindu eta libre izateko esperantzaz, baina hilabeteak igaro dira mundu berrira heldu zenetik eta zorrak, berak zergatia ulertzen ez badu ere, txikitu beharrean handitu egin dira. Hasieratik erregutu zion bere ustezko babesleari ogibidez aldatzen uzteko,
|
baina
honek, menperatzaile barik lagun izan zuen Seydou herrikideak, mehatxuka erantzun zion, kontuz ibiltzeko zer zioen, bestela jipoia emango ziola eta, txarrena, amaren eta neba arreben panpinei orratzak sartuko zizkiela begietan, bihotzean, sabelean, oinaze ikaragarria eraginez.
|
|
|
"
|
Baina
hau... –harriturik zegoen, hitzak topatu ezinik–, ez zenuen..."
|
|
|
–Hori esaten gabiltza azkeneko hogei urteetan, gutxienez,
|
baina
hau ez da ume bat izateko momentu egokiena, Aitziber.
|
|
|
Esan behar dizut, izan ere, etxeko txakurrekin —Mendi eta Sasirekin denbora batean, Moncayo eta Palafoxekin gero— guztiz beste aldera gertatzen zitzaidala, haien pozak pozten baininduen ni neu ere, eta haien goibeltasunak goibeltzen.
|
Baina
honek ere, txakurrekiko harremanak bereziak izan ditudan neurrian, kapitulu berezia eskatzen dit.
|
|
|
Horregatik predikatzen ote zuen Jesusek bide estua —heroien bidea, azken batean—, asko baitira deituak, gutxi aukeratuak?
|
Baina
honekin zer esan nahi zuen Jesusek, gutxi batzuk joango direla zerura, eta gehienak infernura. Mezu zoragarri bezain bete ezinezko bat aldarrikatzen ote zuen orduan ere Jesusek, bilgarri eder baten itxurapean infernuko sua eta bere mezuaren betiko kaka ezkutatzeko?
|