|
2007
|
|
|
Clément Mathieu ere Literatura ikas zezan konbentzitzen saiatu zen,
|
baina
ez zuen lortu, Nor zira Piarres La, tte... aipatu artikulua, 20 or.
|
|
|
Azkenean libre utzi bazuten ere, 1955era arte ez zuen baimenik izan hauteskundeetara aurkezteko. 1956ko hauteskundeetan Extrême> Droîte> alderdia ordezkatu zuen,
|
baina
ez zen garaile gertatu eta utzi egin zuen politika.
|
|
|
Jean Hiriart Urrutyk astekari berrituaren helburuak zehaztu zituen: irakurleenganako errespetua sustatu; eguneroko gaiak landu, nekazaritza alorrekoak bereziki; astekaria komunikabide kristaua izan zedin,
|
baina
ez klerikala; Etcheverryren hitz egiteko era bortitza aldatu eta hizkuntza ulerterraza erabiltzea154.
|
|
|
Beste aldetik, ezagunak ziren Eskualzaleen Biltzarraren atsedenaldiak, eguerdi aldera Maurice Souberbielle kidearen Porto-ko arnoa dastatzen zutenean (Ez dut erranen, arno harek, edo bertze zerbaitek ez dituela noiztenka baztertzen Dassance buruzagiaren sail hertsitik;
|
bainan
ez gira karrikarat atheratzen233). Dena dela, bilerak aurrera jarraitzen zuen, hainbat gai jorratuz; hauetariko batek Louis Dassancek Euskaltzaindiaren parekoa Iparraldean sortzeko asmoa zuelako susmoa sorrarazi zuen Etcheparerengan:
|
|
|
Pentsamoldeari dagokionez, Eusko Ikaskuntza Hegoaldeko mende berriko intelektual beharrei zegoen egokiturik euskaltzaleen. Société> des> Sciencies, > Lettres> et> Arts> de> Bayonne> aro berriko pentsalari frantziar positibistek eratu zuten; intelektualak ziren hauek ere,
|
baina
ez ziren bereziki arduratu euskal gaiez. Azkenez, Eskualzaleen Biltzarra pentsalari euskalzaleek sortu zuten, Eusko Ikaskuntza bezala, baina modernotasunari aurre egiteko.
|
|
|
Hala ere, La, tte ez zen inoiz izan Euskaltzaindiaren 1920 eta 30 hamarkadetako bileretan. Badirudi behin agindu ziola Azkuek La, tteri grekera eta latinezko testuak euskarara itzul zitzan295,
|
baina
ez dugu La, ttek lana burutu zuelako berririk. Piarres Xarrittonen aburuz:
|
|
|
1934ko martxoko bilerarako Félix Ospital, Maurice Olphe Galliard, Blainville eta Bernard de Coral611 izan ziren deituak. Félix Ospitalek gustura hartuko zuela parte
|
baina
ez zela joango esan zion La, tteri, horrelako batzar batean parte hartzea ez zielako komeni ez berari ezta bere familiari ere612; hala ere, langile sutsua izango zela ziurtatu zion. Maurice Olphe Galliardek, bere aldetik, uste zuen goizegi zela bilera publiko bat egiteko; egokiago ikusten zuen batzar pribatu bat antolatu eta taldearen oinarriak eta helburuak zehaztea613 Blainville Olphe Galliard lagunak esandakoarekin ados agertu zen eta batzarrera ez zela joango adierazi zion La, tteri614.
|
|
|
Berriro Piarres Xarrittoni jarraituz, Piarres La, tte, abertzalea izateaz gain, zentrista zen629 Etienne Salaberry ere zentrista zen, Beñat Mendisko, abertzaletzat baino gehiago, erregionalistatzat hartzen duen bitartean. Pierre Larzabal, ostera, euskaltzalea zen
|
baina
ez zen abertzalea, frantsesa baino. Jean Pierre Casabonnek jarrera abertzalea azaldu zuen, Ipar eta Hegoaldearen arteko batasuna proposatu baitzuen630, eskutitzak amaitzearekin batera en> Yainkoa, Lege zaharra edo Sentiments> cordiaux> en> JEL hitzekin.
|
|
|
Eta besteak Ybarnegaray eta La Rocque, horien alderat itzuli ziren. Eta hor beste gehientsuenak, ez bakarrik abertzale garbi zirenak, oso gutxi baitziren, heiek ez zuten hortan interesik bainan beste guztiekin behar ziren konpondu; La, tte bat, ez zen, baitezpada, ez doriotista ez larrocquista,
|
baina
ez zuen lagunik, bakarrik gelditu zen643.
|
|
|
Aldizkari hartan taldearen helburu eta ekintzen berri eman zuten euskaltzaleek. Ordurako Piarres La, ttek denbora zeraman Eskualduna> eta Gure> Herrian idazten,
|
baina
ez zuen egoki ikusi aldizkariotan euskaltzaleen berri ematea (je nai jamais voulu engager les types dans les journaux où jai écrit) 835 Dena dela, zail izango zitzaien Eskualdunaz baliatzea euskaltzaleen berri emateko, garai hartan Eskualdunaren zuzendaria zen Soubelet frantximantak ez baitzituen gogoko euskaltzaleen ekintzak.
|
|
2008
|
|
|
Gauzak horrela, hiztegiotan aditz bakoitzaren erabilera bakoitzerako laguntzai le mota eta adiera sorta bat dugu,
|
baina
ez dugu inolako aditz sail semantiko esplizi turik topatzen.
|
|
|
Bestalde, garapenean dagoen saio baten berri emango dugula azpimarratu nahi dugu. Alegia, guk hemen aditzak lantzeko prozedura bat proposatzen dugu, horretara eraman gaituzten arrazoiak agerian jarriz,
|
baina
ez dugu emaitzarik ez eta ondoriorik aurkeztuko, horixe baita uneotan egiten ari garena. Honenbestez, hemen, aditzak lan.tzeko hautatutako metodologia bera eta horretarako baliatu ditugun tresna auto matikoak nahiz beharrezkoa izan zaigun eskuzko lanaren nondik norakoak azaltzeak du garrantzia.
|
|
|
Horiek horrela, komeni da ondorioetako batzuk esplizitatzea, baldintza horrek isats luzea baitu ondorio gisa. Guk hemen bi ondorio aipatuko ditugu,
|
baina
ez nola nahikoak: lehena, errorearen izaerari buruzkoa da, eta bigarrena, zuzentze moduari buruzkoa.
|
|
|
Haren ikerketaren ondoren badakigu jato rriz aspiraziorik ez zuten forma batzuk hasperendun bihurtu direna, latinezko pace> zuberierazko bákhe> edo zub. gaihérdi, > esaterako. Bigarren adibidean oraindik ere aspi razioa eta azentua silaba berdinean doaz,
|
baina
ez lehenengo adibidean, eta halakoak
|
|
|
Badaude, beraz, etimologikoak ez diren aspirazioak alde batetik eta baita galerak ere, bestetik.
|
Baina
ez dut uste euskararen aspirazio guztiak, of non etymological origin? (Trask 1997: 159) direnik, ezta gutiagorik ere.
|
|
|
Baina gorago esan dudan beza la, seguru al gaude, esaterako, iberieraz nahiko hedatua den adin> izen osagaiak aki tanierazko Dannadinnis> izeneko bigarren zatiarekin eta, batez ere, euskarazko adin> hitzarekin zer ikusia duenik? Baliteke izen propioen kasuan elkarren ondoan hitz egi ten ziren hizkuntzetan erabil zitezkeen osagai jakin eta konkretuz osaturiko sare oro kor moduko bat egotea,
|
baina
ez da ahaztu behar izen osagai horien esanahia ez eza gutzeak uzten gaituela batez ere kontu honetan besteetan baino eskuzabalagoak izaten.
|
|
|
Leg. 665, 3, 1848 Urtea. Bere jato rria euskarazko baltz>, negro, oscuro?, mendebaleko euskalkian, izan daiteke,
|
baina
ez gara beste iturrietara ixten). Barga> (lur-saila, erreg.
|
|
|
Barbadillo de los Herreros, Huerta de Arriba, Tolbaños de Abajo herrien barrutikoak. Dudarik gabe, bertako euskal kopurua Arlanzon ibaiaren ildoari darraiena baino ugariagoa da,
|
baina
ez Pradoluengo ingurukoa bezainbatekoa. 4) Bureba eta Oka mendien gunean sartzen den toponimia, Arandio mendizerratik aparte gune lauagoetan hedatua.
|
|
|
osagaiaz). Zagalaviña> (toponimo hibridoa; lehen osagaia, agian, zabala ren adulterazioa da,
|
baina
ez da ziurra; bera Beloradoko eskualdean Zalagaviña> metatesiaz).
|
|
|
Elesa> (belardia; agian, eleiza>, iglesia? baten ildokoa,
|
baina
ez da ziurra. –La sexta parte de un prado en la Elesa?.
|
|
|
Erdi Aroaren hasieran, Valpuestako elizbarrutikoa izan zen, gero Burgosek irentsi zuena, XVIII. mendean, ondoren Santanderekoa izan zen eskualde hori. 1862an Gasteizera pasatu ziren Arabako ziren herrixkak,
|
baina
ez ordea, Tudela ibar administratibokoak, honek Udalak izatea galdu zuenetik, Menakora pasatuak baitaude, elizaz, ordea, Santanderrekoekin jarraiturik. Federiko Barrenengoa eta beste asko konturatu ziren, Aiarako forudun eta kuadrillako, Artzeniegako inguruko arabar herrixketan, euskal toponimiaren presentzia oso urria zela.
|
|
|
gaztelania Hego Ameriketan bost mende bakarrik darama eta gauza bera gertatzen zaio ingelesari Ipar Ameriketan edo frantsesari Kanadan edo suedierari Finlandian eta abar. Baliteke laponiar eta suomiarraren artean izan diren harremanak euskara eta erromantzeen artekoak baino luzeagoak izatea,
|
baina
ez dau kagu dokumenturik edota nolanahiko lekukotasunik denboran hain urrutiraino joate ko.
|
|
|
|
Baina
ez da hori agertu den gaixotasun berri bakarra. Beste bat ere hedatu da horrekin batera.
|
|
|
Euskararen etsaia Madrilen eta Parisen, eta, aspaldi honetan, Iruñean? ikusten dute gure arteko zenbaitek, eta halaxe ikusten dut, egia esan, nik neuk ere,
|
baina
ez dezagun beti kanpoko etsaiarekin itsutu eta barrena lasaitu, geure baitan daukagu-eta gaixotasun askoren harra.
|
|
|
d. Ekonomia> razkoak.> Bilbo da, jakina, Euskal Herriko hiri nagusia,
|
baina
ez da euskalduna. Akats berbera dute Gasteizek, Iruñeak eta Baiona Angelu Miarritze (B-A M) hiribilguneak.
|
|
|
Gaixotasun honen sintomak aspaldi agertu ziren azalera,
|
baina
ez zen behar bezalako sendagairik ipini. Aspaldi ikusi zen gazteen euskara ez zela espero bezain ona, eta aspaldi ikusi zen betiko euskaratik nabarmen aldentzen zen hizkera exotiko eta berria garatzen ari zela, erditxantxetan erdi benetan, Marteko> Euskara> deitu dudana.
|
|
|
Hala ere, maiztasun handienekoetan ere, adieren araberako maiztasun kurbak ageri dira. Hitz bat oso arrunta izan daiteke,
|
baina
ez adiera batean (eta hori corpusak ez jasotzea gerta daiteke, non eta ez den gaiari buruzko informazio zehatza jasotzen). Gauza bera gertatzen da hitzen konbinazioan ere.
|
|
|
mendea bukatu berri da eta EEBS corpus itxi izatera pasako da. Beraz, XXI. mendeko euskal produkzioa eskuratzen hasi beharra dago;
|
baina
ez eskuratzen bakarrik, baizik eta aukeratzen, kodetzen, etiketatzen eta modu erosoan eskaintzen. Gainera, ezin ahantz dezakegu Euskaltzaindiak egunen batean hiztegi arau-emaileari heldu diola, eta hori pentsaezina da atzean erreferentzia corpus modernorik gabe, OEH eta EEBSrekin osatuko dena.
|
|
|
Sinonimoei buruz esan behar da batzuk sinonimo beteak direla eta beste batzuk ez. ...terako, euskarazko bela> guztiak haize oihal> dira, eta orobat haize oihal> guztiak bela; hortaz,, bela> Sin.> haize() oihal? > eta, haize() oihal> Sin.> bela? > eman ditugu; baina, aldiz, nahiz azote> guztiak zigor> diren, zigor> guztiak azote> ez direnez gero,, azote> Sin. zigor? > eman dugu,
|
baina
ez alderantzizkoa19.
|
|
|
erabil dezagun aurkitu, > adibidez, galdu zitzaigun papera berriz hatzematen dugunean, eta eriden> lege ezezagunen bat, fisikan edo, asmatzen badugu.
|
Baina
ez da aski nahi izatea, ahal izatea ere beharrezkoa baita. Honelako mugaketak, egia, egunorokoak dira egiunez eta tratuz tinkatzen diren (zati)
|
|
|
hizkuntza artifizialetan, hau da, jakite eta teknika hizkuntzetan,
|
baina
ez dira gertaera usuak hizkuntza bizi eta naturaletan. Haietan ere, eskolak eta landatu eta sendotu behar ditu.
|
|
|
Ordura arte, ahalegin gehien gehienak euskaratik erdararakoak izan ziren. Garbizalea zen Mujica,
|
baina
ez gehiegi. Dena den, nire ustez, gehiegi fidatu zen baserritarren asmamenez.
|
|
|
Lan itzela eta nekagarria izan da.
|
Baina
ez da heldu, oraindik, paperezko hiztegien azken orena ere.
|
|
|
Interfazea beraz, zera litzateke,. Ordenadoreko> pantailan> dakusaguna, > eta> eragiteko> aukera> ematen> diguna: > klikatu, > geuk> datuz> bete, > eskaera> egin...?. > Alde horretatik, lehen irudipen batean beharbada pentsatu dezakegu interfazeak egitea diseinu edo informatika kontua dela, eta hizkuntza bigarren mailako faktorea dela.
|
Baina
ez da hala. Hizkuntzak berebiziko garrantzia du interfazeetan zeren eta, Interfazea, batez ere, testua da:
|
|
|
Aspalditik nauze euskalkietako ahozkotasuna berreskuratu eta indartzearen aldekoa,
|
baina
ez galdetu niri nola egin behar den zehazki lan hori. Ez galdetu niri ira kaskuntzan zer nolako mailaketa egin behar den, zer adinetan, zer lekutan, non bai eta non ez den sartu behar bizkaiera, gipuzkera, nafarrera edo dena delakoa.
|
|
|
Talde horretan baditugu eskualde gehienetako ordezkariak, bai Ipar, bai Hego Euskal Herriko eskualdeetakoak. Egia da bakarren batzuk falta zaizkigula;
|
baina
ez gonbita faltaz: izan ere, hainbat jenderi deitu izan diogu, eta ezin zutelako edo nahi ez zutelako edo dena delakoagatik, ez zaizkigu eto rri.
|
|
|
Ikusten duzuenez, nik erabat beste aldetik heldu diot gaurko gaiari;
|
baina
ez nabil etxekalte, ez Euskaltzaindian eta ez euskalgintzan. Baneukan gogoa esan ditu danak jende aurrean berriro esateko; egia horiek ere esan beharra eta gogorarazi beha rra baitago; sarri ahaztu egiten baitzaigu egiten ari garen lana hor dagoela, eta gaur ko lanak biharko lana dakarrela, eta gaurko ezagutzak biharko ezagutza dakarkigula.
|
|
|
Ez dut inolako zalantzarik. Euskara batua indartzen eta sendotzen segitu behar dugu,
|
baina
ez nolanahiko euskara batua. Euskalkien ekarria gehitu diogu (nork bere hizkeratik abiatuta), euskara aberats, bizi eta goza garria egiteko.
|
|
|
Irakaskuntzan, herri komunikabideetan edo admi nistrazioan lanean ari direnek, oro har, ez dute garbi gai hau. Batzuek euskalkiak eta batua bi multzo isolatu eta aldaezintzat dituzte; bertze batzuk, aldiz, batuaren kontra egon gabe euskalkien alde ere badaude,
|
baina
ez dakite nola landu gaia...
|
|
|
Norbaitek esan dezake inoiz, eredu estandarraren ondoan, azpiestandarrak ere izaten direla,
|
baina
ez gaitezen engaina. Horiek eskualde zabal oso ongi mugatuetan
|
|
|
herriaren ipui nak, esaerak eta aztikeriak biltzen ibili delarik, herriak eman dizkion bezalaxe batu eta azaldu edo Juan San Martink Zirikadak> eta Eztenkadak> eskribitu zituanean?. Salbador Garmendiak 1968an esana;
|
baina
ez ahoz esaten den antzerako kodigo ida tzi bat sortzeko, hiztun guztiek modu berean berba egingo balute bezala. Ez da kon tua eta belarrietarako idaztea, begietarako baino.
|
|
|
Euskalkietan ez da gauza bera. Euskara baturako legez euskaltzale guztiek eman lezakete iritzia,
|
baina
ez dago erakunde bakarra erabakiak hartzeko. Hortik sortzen da, adibidez, bizkaierako atal batzuetan eredu bat barik hiruzpalau izatea.
|
|
|
|
Baina
ez dugu arau hori aginpidea duen erakunde batek' kanpotik' ezarri digun zerbait denik pentsatu behar. Guk behinik behin ez dugu horrela ikusten.
|
|
|
Beraz, Nafarroako aipaturiko hizkeretan erabat arrunta da ahalke> nahiz erabile ran nahiz eratorriak eta elkartuak sortzen. Lurraldeak markatzen ditu erabileragatik eta, adierari dagokionez, esan bezala, ahalke> ahalge> erabiltzen ez den euskalkieta ko lotsa> hitzaren parekoa da bere esanahi nagusian,
|
baina
ez hainbeste azken honek hartzen duen, begirune, renean. Bestalde, hitz honek Iparraldeko euskalkiekin elkar tzen ditu Nafarroako hizkerak Iparralde osoan ahalke> ge, batez ere lehenen goa, hain erabiliak baitira, Ip (GN) ren zenbait azpieuskalki izan ezik.
|
|
|
Agian, norbaitek esan dezake Mendebaldeko euskalkien ikuspegitik bereizgarriak gertatzen diren hitzak hautatu direla.
|
Baina
ez dut uste arrazoirik izango lukeenik, hizkera hauen sistemak, oro har, Iparraldeko euskalkietatik gertuago bait daude, eta lan hau hurbilketa bat den heinean, hautaketak ere hori islatzen du.
|
|
|
Euskaltzaindiak Nazioarteko XV. Biltzar honetan parte hartzeko eskaintza egin zigunean, euskara batuaren hiztegiari buruz zerbait esan behar genuela otu zitzaigun.
|
Baina
ez Euskaltzaindiak lantzen diharduen Hiztegi Batuari buruz, maiuskulaz idaz ten dugun Hiztegi Batu horri buruz?, edo ez behintzat lan horri buruz bakarrik. Izan ere, pentsatu genuen gauden tokitik, geure eguneroko jardunetik eta eskarmentutik, abiatu behar genuela gogoeta Biltzarrean plazaratzeko.
|
|
|
Bestalde, egia da intsulinak edo hidrogenoak erreferente bera duela euskal ikertzailearentzat nahiz beste herrialde batekoarentzat, ez da hala gertatzen, aldiz, herrialde horietako erakunde juridiko edo politikoekin (Gutiérrez 1998)?,
|
baina
ez dirudi espezialitateko testua terminologiara muga daitekeenik. Testu horietan komunikazio asmoa erabakigarria gertatzen da sortzaileentzat; ongi dakite hori testu egileek asmo horren arabera hautatzen baitira komunikazio estrategiak eta erabiliko diren hizkuntz baliabideak (Hoffman 1984).
|
|
|
(a) arruntenetan (brote, > e, >) erraz jo izan da erdaratiko mailegu zuzenera
|
baina
ez dirudi hori denik biderik egokiena. Izan ere, hizkuntza bakoitzak bere ohiko baliabideak erabiliz eman ohi ditu kontzeptu hauek.
|
|
|
|
Baina
ez dirudi kontzeptu eta aurkikuntza berriak izendatzeko (eritasun edo tresna izenak, adibidez) erabiltzen diren nazioarteko hitzak, asmatzen, ibili behar dugunik (izen kategoriakoak direnean bereziki):
|
|
|
Bi mila urte igaro eta gero ere, badira arazoak. Aurreko hamarkadetatik eskarmentua hartu dugu, Euskaltzaindia 1994tik hona ematen ari den arau eta gomendioak kontuan hartzen dira batzuetan, eta testu landuak eta onak badira,
|
baina
ez da beti horrela:
|
|
|
Horiek guztiak entzun eta irakurri ditugu Eusko Jaurlaritzaren lanurtea abiatze an. Batetik, kurtso> ez da euskara batukoa, ikasturte k irakaskuntza arlorako balio du
|
baina
ez dirudi hedadura semantikoa oso zilegi denik, ezbairik gabe lanurte> da egokiena. Bestetik, politiko> erreferentziazko izenondoa da.
|
|
|
Suerte onez nihaur apezai nintzalarik ikasi izan dut nik ere, ene lagun frangok bezala, banuela oseba, otto Piarre, 14eko gerla aitzinean makila ferratua irabazia zuena, Maulen, Baigorriko luzeko taldearekin botari jokaturik. Amede Arce baten adinekoak ziren horiek
|
bainan
ez zitakeen han Amede haundia, ber hura izanen baitzen orduan Baigorriko botaria eta ez Baigorri Bidareko.
|
|
|
Eta ez baitzuen adin hortako nehork aski beso korralearen zabaltasuna pasatzeko, horra oraino bazela gibelean futboleko lekua ere, pilotalekuen gibelean hartakoak zirenendako. Heldu da beraz bazutela denen lekua ehun eta hogei metra luze eta berrogeita hamar zabal bederen zaukaten arte horiek
|
bainan
ez zela segur pilota ere ahantzia. San Frantses Xavier Jatsukoaren Etxe berri horrek (Xavier edo Txaberri ez dea ere berez Etxeberri?) geroko mutil erneak behar zituen hor bidean ezarri eta heietan apez pilotariak ere halaber.
|
|
|
Xixteraz aldiz, joko gar bian, Pierre Lazcanotegui hutsegiten ez zakien ekartzale bipila. Haatik horiek berexi baditugu hemen, ikusiko dugu izan dituztela lagun hurbilak eta guziz, xuritan ari direnetan, pilotari haundiak ere,
|
bainan
ez ahantz apez pilotariena dugula hemengo gaia.
|
|
|
jokatu ginituen bi partida Amikuze aldeko Etcheverry eta Irigoinen kontra, hau bereziki luzaz eta luzaz pilotako arduradun ezagutu dena: erran behar dut bai bi partida irabazi ginituela bi apezek horien kontra
|
bainan
ez sobera errexki, bost tantoz bakarrik biak ere. Handik harat, eta beste partida batzuetan oraino trebatu ondoan, izen haundikoen aitzinean ere ezarri gintuzten.
|
|
|
zela, hori zuten erraiten hauek berek. Haurrak haur direla, kolesioaren buru ezarri zuten hango bereko buruzagiek
|
bainan
ez luzazko, damurik bere osagarri mendrea hantxetan higatu baitzitzaion halako barne txarrarekin.
|
|
|
: Lapurdi eta Baxenabarre gehiena okupatuan eta Xuberoa libroago parte bat
|
bainan
ez dena.
|
|
|
35 Hartan hedatu zen zinez Hasperue apezaren fama, kaseta batzuek hura deitu ere zutelarik. Urteko pilotaria?.
|
Bainan
ez zuen berak urgulurik hartzen hortaz, ziolarik jendea pilotarat heldu zela, edo neguan errugbirat, beste jos tetarik ez izanez, ez eta dantzarik ere, gerla egun haietan.
|
|
|
Lizarragarenak irakurri dituenak ongi daki itzultzeketan ibiltzen dela, usu asko pentsatu gabeko iraultze lanetan aritzen dela, ezin baita onartu, Mitxelenak noizbait erran zuen bezala, gure apezaren eskuizkribu ugarietan kausitzen ditugun ezaugarriak Iruñerriko euskara gaizkara ren isla direla. Ez dut ukatzen Iruñearen hurbiltasunagatik Kokoerriko hizkera kutsatuxe zego keela,
|
baina
ez dut uste eguneroko solasean gure idazleak ibiltzen dituen moduko erdarakadak ibiltzen zirenik. Maiz ezinezkoa da, gaztelaniatikako maileguak maila jasokoak direlako, hizkuntza horretan eguneroko jardunean erabiltzen ez direnak, eta lehen ere erabiltzen ez zirenak, itxura duenez.
|
|
|
Elkanoar idazleak aberastasun izugarria du atzizkietan eta luke noizbait honen gaineko buruan besteko lana apailatzea,
|
baina
ez da hau horre tarako leku aproposa. Hiztegiaren arloa biziki zabala da eta hemen ere dokto
|
|
|
Ez dut itzuli hau inon ere bildu Baztandik kanpo, egia errateko. Han hemenka egon naiz behaka, belarriak tente,
|
baina
ez dut inon ere ikusi. Herria> aldizkariko ehunka (edo milaka) adibide ikusi ditut, baina errestorik ere ez honetaz.
|
|
|
(22?)= nonbait, ezagutzen omen zuten, itxuraz(
|
baina
ez naiz seguru) (23?)= nonbait, diotenez, pilotan aritzen omen zen Antxitonean (baina ez
|
|
|
(22?)= nonbait, ezagutzen omen zuten, itxuraz (baina ez naiz seguru) (23?)= nonbait, diotenez, pilotan aritzen omen zen Antxitonean(
|
baina
ez
|
|
|
(24?)= itxura denez, azukrea ematen omen zioten, diotenez(
|
baina
ez naiz seguru)
|
|
|
(25?)= ez omen du deus ere jaten(
|
baina
ez naiz seguru).
|
|
|
1.a, B. Gandiagaren lanik gehienetan finkotzat jo dezakegun Dionisio Urruti: . Idatzi, idazten ditut paper puntak,
|
baina
ez naiz gauza garbira aldatzeko. Garai batean Dionisio Arrutik lagundu zidan horretan.
|
|
|
Bitoriano Gandiaga ala Gandiagaz, Lasaz eta Zabaletaz osaturiko triunbiratua? Badakit galdera hori guztiz probokatzailea dena,
|
baina
ez arrazoirik gabekoa, zeren banaketa berriari atalen izenburu berriak jarraikitzen baitzaizkio eta horrek testuaren interpretazio berri batera garamatza, aldaketa lodiak direnak olerki testu batean.
|
|
|
1ean eta 2an, olerkariaren jarrera aktiboa erakusten diguten honako hitzak jarri zituen J. Azurmendik Gandiagaren ahoan: . Nik> eginda> neuzkan> zatiak, >
|
baina
ez nuen asmatzen muntaia nola egin. Distribuzioa...
|
|
|
Jakina da Arrasate eta Eibar Gipuzkoako Probintziakoak badira ere, hizkeraz mendebal euskara edo bizkaieradunak direla. Horregatik Juan San Martin euskaltzainak esan eta idatzi zuen, bera gipuzkoarra zela,
|
baina
ez giputza, ez baitira gauza bera. Eibarko> Hiri toponimia, > Onomasticon Vasconiae, 13, Euskaltzaindia, Bilbo, 1995, liburua arakatu dut lehendabizi eta adibide ugari eta argigarriak berrirakurri ditut:
|
|
|
4 Egutegi honen oroitzapena hainbat lagunen baitan bizirik dago oraindik ere,
|
baina
ez dut bilduma osorik ikusi ahal izan. Hemen eman dudan data ikusitako ale bakarrarena da (Baionako Museoko egutegi sailean, hain zuzen); baina jakin badakigu zenbait urtetako bizialdia izan zuela Zerbitzari ren honek.
|
|
|
Lenengo> > Biskattarra> zeritzana (1897/ 1898). Tako honetan ere izendegiak leku nabaria zuen, baina baita euskal historiak eta geografiak, eta ideia politiko abertzaleek ere (ikurrina, Gernika, debeku politikoak, Bergarako Ituna, etab.). Tresna politiko baliaga rri bezala ikusi zuen, bada, Aranak egutegia,
|
baina
ez berak bakarrik.
|
|
|
Narbaitz/ Eskualdun Gazteriaren egutegi takoa herrian. Almanaka? bezala ezagutu izan da,
|
baina
ez du titulu berezirik eraman izan,. Eskualdun Gazteria, baizik.
|
|
|
Zertan zebilen jakinik(!) egin omen zuen, euskal herrietako demografia eta bestelako albisteak bildu eta aztertu ondoren alegia...
|
Baina
ez zen izan kalkulu ona: eman zitzaizkion aholkuen kontra jokatu zuen Artzallus-ek, eta diru maileguren bat ere egon zen tartean horre tarako.
|
|
|
|
Baina
ez pentsa, Santutegiaren izen firma bati lotuta zetorrelako, Egutegia beste gabe onartua izan denik. Badago trantze txar bat ere historia honetan:
|
|
|
|
Baina
ez zuen kultura aldaketarik nahi, aurrean zuena maitatzearekin nahikoa zuen, alferrikakoa ikusten zuen munduaren, berezko? –
|
|
|
Han ere zentsura nagusitu zen, zentsura morala.
|
Baina
ez dut idazlearen izenaren atzetik medikuarena besterik gabe aipatu. Har ditzagun gerraondorengo modernitatearen bideak urratuko zituzten poeta eta idazleak eta erreparatu diezaiegun haien heziketei (edo ogibideei):
|
|
|
Bestalde, bi izenen artean hautapen erlazioa dago: neurri banakotzat LITRO hautatuz gero, I2 klase batekoa izango da (ardo, > ur, > kafe>...)
|
baina
ez beste batekoa (sagar, > liburu>..., adibidez). Azken batean, zenbatzaileen eta ize naren artean dagoen hautapen erlazioaz gainera (bost> liburu, >* bost> ur), neurri sintagmaren eta izen nagusiaren artean ere bada hautapen semantikoa.
|
|
|
Adibidez, baso, > botila, > eskukada> eta abarrekin izen elkartu modura ematen ditugunean horixe gertatzen da. Baso> ura/ baso> bat> ur> izan daiteke hotza, beroa, eta hola,
|
baina
ez* kristalezkoa edo* gorria, adibidez. Ur> basoa> edo xanpain> kopa, bai, hauek izan daitezke Bohemiako kristalez eginak, hauts daitezke?
|
|
|
hurbilduko den pertsonaia anbiziotsu eta gupidagabea da. Modu generiko esanguratsuan« Ziutatea» deritzon hiria objektu literario abstraktu samarra da (batzuek frankismoaren alegoria bat ikusi nahi izan dute indar militarra eta eliza uztarturik agertzen baitira,
|
baina
ez da horretara mugatzen). Hiriari buruzko diskurtso ia oro bezala, hemengoa ere botereari buruzko gogoeta bat da.
|
|
|
euskaldun
|
baina
ez oso literarioa (ezta liberala ere) litzateke eta euskal eremuaren periferia metaforizatzeko erabili ohi da egungo literaturan.
|
|
|
– DiSciullo eta Williams-ek (1987), ostera, diote buru ez den osagaiak ase dezakeela buruaren argumentuetako bat,
|
baina
ez duela hala behar nahitaez.
|
|
|
Txurrarena> (Ezkirotz), Txurrea> (Leitza), Marixurrena> (Leitza).
|
Baina
ez genuke alde batera utzi behar ixur> ere izaten ahal dutela erreferentziatzat. Ikus Izur> (ixur) sarrera 3.2.3 atalean.
|
|
|
Bizarnekua, Arteta). Bizar> hitzarekin lotua egon liteke Bizarronea> (Ituren),
|
baina
ez da batere segurua. Azkenik, bizarge> (bizarrik gabekoa) izan liteke Bizargorena>(* Bizargerena, Larraintzar, Lizaso) etxe izenaren sorbu rua.
|
|
|
Zuberoan zebiltzan istorioen azpitik eta gainetik, Etxahunen egiazko historia berpiztu du, haren kantuekin batean. Hamar urtez gora pasa ditu lan horretan, bereziki Barkoxen,
|
baina
ez hor bakarrik: aipaturiko lehen liburuko aitzin-solasean,. Avant propos?
|
|
|
Eguerditan, pilota plaza jendez betea zelarik, mintzaldi hunkigarri bat egin zion Haritschelharrek, beti bezala paperik gabe, eskuen libreki erabiltzeko bezala. Ene familiarekin, eguerdi eguzkitsu
|
baina
ez beroegi hartan, horren hitzak arras preziatu nituen, han bilduak zeuden jende guztiek bezala.
|
|
|
Berau> eta honen erg. beronek> lekukotuak dira behin edo behin (c). Eta berori> 2 gradukoa, erabili badarabil,
|
baina
ez 3 pertsonarako, 2.eko goi tratamendurako baino: berorika> diharduela, behin gutxienez, berorren> forma (d):
|
|
|
onela, > horrela, > ala, > eta adnominalak: onelako, > orrelako> erakoak,
|
baina
ez onelango, > orrelango, > alango> erakorik.> > balio generikoaz erabilia da, ingurune batzuetan hurbiltasun inguruneari ere dagokiola:
|
|
|
Sartaldeko testu idatzietan bakanago ageri da. J.A. Mogelek gipuzkeraz erabiltzea,
|
baina
ez bizkaieraz, datu erakusgarria da, gure ustez: idazle hark gipuzkerazkotzat jotzen zuen gehiago zenbatzaile hori.
|
|
|
Ainbat> hirugarren gradurako darabilen zenbatzaile konparatiboa oparo ageri da izkribuan,
|
baina
ez hain justu aurreko bien barruti sintaktikora mugaturik, askoz zabalago baino. Sintaxiaren, semantikaren zein testu inguruneen ikuspuntutik, marka honek dibertsitate askoz handiagoa hartzen du barruan.
|
|
|
inplikatzen du eta, dualak? plurala inplikatzen du
|
baina
ez alderantziz. Bide batez, azken hauek marka tuak dira eta, plurala?
|
|
|
Morfologia, > Fonologiaz arduratu barik.
|
Baina
ez da pentsatu behar maila horretan ez dagoela unibertsalik: (cf.
|
|
|
Azken finean, lehen hamabi kopla hauek Erdi Aroko sermoiaren egitura erakusten dute, zehazki, herri sermoiarena11 Herri sermoia, bai,
|
baina
ez ho rregatik eragin eruditurik gabea. Herri sermoia herri hizkuntzaz baliatzen den neurrian; izan ere, latinaren erabilera, hizkuntza landuaren erabilera izen burura mugatu eta, herri hizkuntza batean dihardu:
|
|
|
–
|
Baina
ez zen Argintz Karrikoa. Behereko Kartierekoa zen?
|
|
|
5 Ez ditut gaingiroki baizik ikusi Lazarragaren neurtitzak,
|
baina
ez dut aurkitu haietan neurri horretako koplarik.
|
|
|
23 Edo alegia eginez, horrek are urrunago baikinderamatzake amodio kortesaren izpiri tu eta kodetarik, orduan josteta erotiko baten aurrean baikeundeke. Ez dut uste irakurketa hori egiazki egitekoa den Echepareren kasuan,
|
baina
ez garai hartan olerki gai hori anakro nikoa litzatekeelakoan, zeren holako gaiak aurki baitaitezke orduko poesietan; ikus Maro t en ondoko neurtitzak non amoranteak maitariari horrelako josteta batean sartzeko eska tzen baitio: Non> que> je> soys> ennuyé> d' entreprendre>/ > D' avoir> > fruit> dont> le> désir> me> poingt,
|
|
|
–Obras de J. d. Etcheberri?,. De Re bibliographica?, eta horrelako erran moldeak baliatzen ditu. Sarako medikuaren hizkuntza xeheki aurkezten du
|
bainan
ez du. Escual Herrico gazteriari, bezalako testu baten alde litera rioa batere azpimarratzen.
|
|
|
Donapaleuko kantonamendua, ordura arte xuri egona, gorrien eskuetara tu zen. Artetik errateko, Donapaleu hirian aspaldian nagusi ziren errepublika noak,
|
baina
ez inguruko herrixkeetan eta oro har kantonadan; hori bera ger tatzen zen ere Donibane Garazin edo Maulen.
|
|
|
Berdoly kontseilari jeneral pasatu ondoan, Réveilek geldialdi bat izan zuen
|
baina
ez zegoen lo, eta Berdoly, berriz, bere tenorearen beha, egunen batez diputatu izateko ustetan duda gabe. Destandeau diputatu xuri hilaren lekua betetzeko departamendu osoan berriz hautesleak bozetara deituak izan zirela rik 1887ko otsailaren 27rako (gizonkiak baizik ez, erran gabe doa), Réveil> berriro agertu zen, oraingoan ofizialki, 1886ko azaroaren 14an.
|
|
|
|
Baina
ez bakarrik Frantzian Erdi Aroan zehar Roland pertsonaia ospetsu bilakatu zen europear literatura anitzetan, eta horrela aurki daiteke Konrad der Pfaffe k 1170 urte inguruan Das> poema epikoa alemanez moldatua 9094 dituena, eta zeinak Waschonier> delakoak aipatzen
|
|
|
Edonola ere, egungo irizpideekin inori ez litzaioke bururatuko Bill Clinton, George Bush edo Vladimir Putin presidenteei, Guillermo Clinton, Jorge Bush edota Vladimiro Putin deitzea,
|
baina
ez dezagun ahantz, oraintsura arte, oso ohikoak izaten zirela Carlos Marx, Federico Engels edota Adolfo Hitler bezalakoak, XV XVI. mendeetan Gutenberg eta Maastricht eskuarki Gutemberga eta Mastrique itzuli ohi ziren bezala19 Horrexegatik, orain dela berrogeita hamar urte Estatu Batuetan giroturiko eta aktoreekin jokatutako film horri Juan> Nadie> bezain izen karpetovetonikoa ipintz... Gaur, zalantzarik gabe, gaztelaniaz bestelako izenaz aurkeztuko zatekeen pantailetan.
|