|
2000
|
|
|
Egoera latzena Iparraldekoa da, Frantziako Konstituzioak ez du euskararen inolako aitorpenik egiten, eta beraz, hor eskubide guztiak ukatuta daude. Nafarroan zonifikazioarekin egoera berezi bat dugu, eskualde euskaldun eta mistoan eskubide batzuk onartzen dira,
|
baina
ez euskaldunean ez da inolako eskubiderik onartzen. Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan, Trebiño eta Turtziozeko salbuespenekin, koofizialtasuna dago, alabaina Hegoaldean beti ere euskara gazteleraren menpe dago.
|
|
|
Hautua ez da teorian ematen, praktikan baizik, Euskal Herriko beste biztanleen kasuan bezala. Euskal kulturarenaltxorraz jabe izaten dira (ez jaun eta jabe, orain arte saiatu diren gisan, ezagutuz etabere eginez baizik) ala euskal hiritarrak izango dira
|
baina
ez euskaldunak.
|
|
2008
|
|
|
Baina, esam dut, aldi berean zeharo kontziente ginen euskaldun ginena, ez baitzen gauza normala. Normala zen italiarra izatea, mexikarra, txinatarra, beltza, indioa… Normala zen hori,
|
baina
ez euskalduna izatea. Basque, gauza arraroa zen, bitxia.
|
|
|
Bat nator Gotzonekin; euskararik gabe ez gara izanen gaur egun garena. Beste zerbait izango gara,
|
baina
ez euskaldunak. Entziklopedietan hizkuntzak komunikatzeko tresnak direla jartzen du, baina hori baino lehen bada beste zerbait.
|
|
2009
|
|
|
madarikatua ere ez, euskaldunarentzat problematikoa bai ordea. . Euskaldunok jende gisa/ atsegin gara Madrilen,/
|
baina
ez euskaldun gisa?. Laster egin ditu lagunak, eskuineko nahiz ezkerrekoak, baina galdu ere laster egin ditu,, euskal arazoaz larriki/ mintza bainintzaien?.
|
|
|
izpirik ere. Euskaldunei irakasteko tokia zen,
|
baina
ez euskaldunez irakasteko.
|
|
2010
|
|
|
Horixe baita kontua, Damaso: munduaren aurrean euskaldun gisa agertu nahi duen euskalduna debekatuta dagoela gaur egun ere, oraindik ere!?, nire lagun poetak Madrilera egin zuèn bidaia lekuko?. Euskaldunok jende gisa/ atsegin gara Madrilen,/
|
baina
ez euskaldun gisa;/ ta hala haserretu ginen/ euskal arazoz larriki/ mintza bainintzaien. // Harrez gero agurra/ ukatu zidaten/ lehenengo eskuinekoek,/ ezkerrekoek ondoren.
|
|
|
Horixe baita kontua, Damaso: munduaren aurrean euskaldun gisa agertu nahi duen euskalduna debekatuta dagoela gaur egun ere —oraindik ere! —, nire lagun poetak Madrilera egin zuèn bidaia lekuko —" Euskaldunok jende gisa/ atsegin gara Madrilen,/
|
baina
ez euskaldun gisa;/ ta hala haserretu ginen/ euskal arazoz larriki/ mintza bainintzaien. // Harrez gero agurra/ ukatu zidaten/ lehenengo eskuinekoek,/ ezkerrekoek ondoren.
|
|
|
–Txinatarrak dira
|
baina
ez euskaldun txinatarrak, espainiar txinatarrak baizik.
|
|
2011
|
|
|
Planak nola eratzen eta kudeatzen diren ikusita, eta emaitzak gogoan, nire irudiko, euskara plan gehienak euskaldunentzat baino gehiago, erdaldunek eta erdaldunentzat eginak dira, erdal hiztun herri hegemonikoaren arabera, haren hizkuntza erabilera legitimoa kolokan jarri gabe eta haren premiei egokituta. Hori ez da eragozpena baieztatzeko euskaldunei begira ere egiten direnik,
|
baina
ez euskaldunen beharrizanak asetzearren. Botereak bere logikan ez du atsegin lehiatzaileei indarra oparitzea.
|
|
2013
|
|
|
Baina muturreko egoera hark bultzaturik hartzea erlijioaren bidea ez zen apaizek eta Elizak zinez nahi zuten egoera. Errealitatean federa itzultze bat izan zen, bai,
|
baina
ez Eskualduna k erakutsi nahiko zukeen bezain sakona, ordea. Haatik, interesgarriena da ikustea euskarazko astekari horrek, errealitatea bere gisara interpretatu ala ez, giristinotasunaren goraipatzeko erabili zuela soldaduen fedearen ustezko iratzartze hori.
|
|
|
Adierazpenean hauxe esaten duzue: . Euskal Herrian bizi garen guztiok gara euskal herritar,
|
baina
ez euskaldun?. Bertan egiten gaitu euskal herritar eskubide, betebehar eta aukera berdintasunarekin.
|
|
2014
|
|
|
Beren leiendek urrundu egin dituzte, bi pertsonaia desberdin ez ezik bi mundu desberdinekoak izan balira bezala: ...munistakoa, poeta, hizkuntzalaria, euskara batuaren aldeko lehian maiz aritua eta maiz zauritua, euskal literaturan mugarri izan zen Harri> eta> > liburuaren egilea; bestea, gizartearen goi mailako familia bateko semea, munduan asko ibilia, arte modernoaren ezagu tzaile aparta. Juan Eduardo Cirlot bezalako teorikoekin parez pare ibiltzen zena?, eskultore ospetsua, euskaltzalea
|
baina
ez euskalduna, erromantikoa Wilhelm Humboldt edo telesforo de Aranzadi izan ziren moduan, Quousque> tandem, itzal handiko liburuaren egilea; baina haien hitzak errepasatzen baldin badira, ez da halako urruntasunik.
|
|
2017
|
|
|
Bai. Borroka irabazi behar zen egunkarietan idatziz edo bozkatuz eta gehiengoa ukanez,
|
baina
ez euskaldunak hilez. Nahi zuten Euskal Herriaren askatasuna, baina Euskal Herriaren askatasunari kalte egin diote.
|
|
2020
|
|
|
XVI. mendetik aurrera hasi zen aldatzen jokabide linguistiko hura, gaztelaniaren mesedetan, valentziar intelektual eta literatoak, salbuespenak salbuespen, ahoz erabiltzen jarraitzen zuten ama hizkuntzari idazteko orduan uko egiten hasi baitziren, inperio espainolaren lilura eta eraginpean. Gure historia politikoari dagokionez, euskal jauntxoak, euskal eliteak bai izan dira konkistatzaile eta inbaditzaile,
|
baina
ez euskaldun gisa, baizik eta espainolen morroi gisa, eta euskaldunok ez dugu jendez ezein lurralde populatu. Kulturara etorriz, gure intelligentsiaren idatzizko jardunari dagokionez, badakizue Nafarroako erresuman beti erromantzeak (nafarra, okzitanoa) eta gero gaztelania izan zirela administrazioko hizkuntza, eta ez euskara.
|
|
2021
|
|
|
Hori paperean idatzita kontu erraza den arren, ordea, zaila izango dela uste du Garaiok, batez ere hizkuntzaren jakintzarik ez dutenekin. " Asko euskaltzaleak dira,
|
baina
ez euskaldunak, gure bazkideak eurak ere bai, eta hor erronka handi bat dugu lagun horientzat". Faktoria euskara ikasteko tresna erraldoi bat izan dadin nahi dutela azaldu du, eta dakiten apurra praktikatu eta ikasten jarraitzeko.
|
|
|
Alabaina, horror vacui edo hutsarekiko beldurragatik makina desiratzaileren batekin batu behar du bai ala bai; zentzuren bat edo kulturaren bat behar duen neurrian, bukatuko du espainiarra edo frantsesa hautatzen euskal kulturarik ez badago. Euskal kultura sortzen duten herri mugimenduak egon ezean, euskal kulturan kulturizatzen duen eskola egon ezean, Euskal Herritarrak euskara dakiten espainiar eta frantsesak izango dira; edo, beste zer edo zer...
|
baina
ez euskaldunak.
|
|
|
" Frankismoaren aurka ari ginen,
|
baina
ez euskaldunen independentziaren alde". Sozialisten artean denak ez ziren ados; Lionel Jospin, adibidez, bere ibilbide iraultzailetik nahikoa sena atxikia zuen Gobernu demokratikoek ere desmasiak egiteko gai zirela salatzeko.
|