|
2000
|
|
|
Egitasmo horren baitan antzerkigintza, kantagintza, bertsogintza tailerrak dituzte, euskarazko ikastaroak eskaintzen dizkiete gurasoei, eta barnetegiak antolatzen dituzte, ikasleek etxetik eta herritik kanpoko inguru euskaldunak ezagutu ditzaten.
|
Baina
eskolaz kanpoko bestelako jarduerak ere egiten dituzte, futbito, atletismo zein karate taldeak, edo informatika, dantza eta trikitixa ikastaroak dira horren adibide.
|
|
|
|
Baina
eskolak, hizkuntz politikak,, kultura larriak, eta jazarpen politikoak eginazuten bidearen erdia.
|
|
|
betetzen duen zeregina. Gellner ek dioen bezala, guztiz garrantzitsua da herritar bakoitzak normalizatua eta zentralizatua den hizkuntza oinarrizko eskolan ikastea;
|
baina
eskolan irakasten ez den hizkuntza ahazteak, edota behintzat gutxiesteak, ez du garrantzi txikiagorik51 Beraz, hizkuntzaren gai hau politikoa den kultur asimilazioaren prozesuan kokatu behar da: Estatu Nazioak asimilazio prozesu horretan harturiko lehenengotariko neurrien artean, hizkuntzari dagokiona dugu.
|
|
2001
|
|
|
Islamdar heldu iritsi direnek ez dute egun batetik bestera bizarra moztuko, baina euren seme alaben nortasuna zalantzan ikusten dute. Eurek era batera hezi nahi dituzte,
|
baina
eskolako lagunak, gizartea, telebistako irudiak... aurkako norabidean iristen zaizkie. Bere ondorengoak zer izango diren galdetzen dute, hemengo heziketa duten musulmanak, edo musulman heziketa duten hemengoak.
|
|
|
Guraso asko ezin izaten da seme alabak eskolara eramatera joan,
|
baina
eskola garraioak edo ikastetxea hurbil izateak konpon lezake arazo hori.
|
|
|
“espazio esanguratsua da osasunari eta elikadurari buruzko ezagutza teoriko eta praktikoak eskuratzeko, haurrek zenbat denbora irauten duten bertan”.
|
Baina
eskola menuen kalitate dietetikoa eta nutrizionala ebaluatu duten hainbat azterketek berretsi egiten dituzte errepikatzen diren akatsak: postreko frutarik eza, entsaladak eta arrainak urriak dira.
|
|
|
Gaur ere Pabloren aldamenean eseri zara eskolan,
|
baina
eskolak hasi orduko irakasleak alde banatara eraman zaituzte, ez hitz egiteko abisuak ez baitituzue bete; gaur ere ez. Marrazki bat egiteko beharra eman dizue irakasleak, familia guztiaren akoarelazko argazki bat.
|
|
2002
|
|
|
Ume kozkor egin zanean, beste edozein umeren antzera, Leon be eskolan ibili zan, bost urte zituenik aurrera.
|
Baina
eskolea lagateko
|
|
|
|
Baina
eskola kurrikulua egitea oso lan konplexua da, kontuan izan beharbaitira arestian esan dugun transposizio didaktikoa egiteak berarekin daramatzanarriskuak. Horrez gain, kontuan izan beharreko zenbait elementu ditugu:
|
|
|
Badirudi irakasleek berek banatu zutela janaria. Ez dakigu prentsa oharraren kontaketari buruz,
|
baina
eskola zuzendaritzako edo irakasleen norbaitek (adingabeari eragiten zion egoera ezagutzen duen ala ez) zehaztu behar izan zuen eskola menu jakin batzuk egin zirela, edo, bestela, janari enpresaren esku utzi zuen menuaren osaera. Agian, erakunde horrek berak ere ez zekien eragindako adingabearen alergia.
|
|
|
ez dut uste baden nahiko masa kritikorik, irakasle eta ikertzaile formatu nahikorik, holako proiektu bat bultzatzeko, berriz ere diot, maila eman nahi badiogu proiektuari. Eskola duin batzuk eman daitezke, hori bai,
|
baina
eskola batzuk emateak ez du unibertsitatea egiten. Baliabideak ere oso eskasak ditugu, ez dago testu nahikorik euskaraz, jakintza arlo batzuetan neketan gabiltza terminologia egoki bat aurkitzeko...
|
|
2003
|
|
|
Hezkuntza fisikoko orduak murrizten ari direnez, urterik garrantzitsuenetara heltzean, hamalau hamabost urtera, astean bi ordu bakarrik dituzte hezkuntza fisikorako. Gero esaten dute," hortik kentzen ari gara,
|
baina
eskolaz kanpoko orduetara pasatzen ditugu", baina eskola publikoan hori ez da errealitatea. Egia dena da kirol guztia eskola orduez kanpo uzten ari dela, eta beraz hezkuntza fisikoko profesionalek ordu horietan egin dutela lan.
|
|
|
Hezkuntza fisikoko orduak murrizten ari direnez, urterik garrantzitsuenetara heltzean, hamalau hamabost urtera, astean bi ordu bakarrik dituzte hezkuntza fisikorako. Gero esaten dute," hortik kentzen ari gara, baina eskolaz kanpoko orduetara pasatzen ditugu",
|
baina
eskola publikoan hori ez da errealitatea. Egia dena da kirol guztia eskola orduez kanpo uzten ari dela, eta beraz hezkuntza fisikoko profesionalek ordu horietan egin dutela lan.
|
|
|
|
Baina
eskola ez da mintzagai bakarra izan, bigarren karlistalditik hasi eta Gerra Zibilera arteko pasadizo ugari ere kontatu dizkigu. Lesakako alkatea frankista zenean, festa eta" baileak" gustuko ez zituela eta, hemen, San Antonen, ospatzen ziren; akordeoi jolea etorri eta jai egunetan festa egiten zuten inguruko gazteak bilduz, baita Lesaka eta Oiartzundik etorritako zenbaitekin ere.
|
|
|
|
Baina
eskolan dan dana erderaz ikasiko zenduan...
|
|
|
Eta, gaztea zala eta astitsu egoala ta, Markinako Eskola Profesionalean sartu eban irakasle, nok eta gorago aitatu dogun Julian Olazabalaga zuzendariak.
|
Baina
eskola horretan Mikelek ez eban euskerarik emon, beste gai batzuk baino. Dana dala, Markina aldean urte gitxi batzuk bizi izateak mesede galanta egin eutsan Mikelen Txorierri aldeko euskereari.
|
|
|
Euskal historiografiaren kasuan, aurrekariak, hau da, iraganean ondutako euskarazko historia lanak, aurkitu ditugu, baina tradizio historiografikorik gutxi azaldu zaigu: aurrekariak horixe izan dira, kronologikoki lehenago egin diren lanak,
|
baina
eskolarik eta jarraitasunik (tradiziorik) sortu gabe gehienetan.
|
|
|
Iritzia orokorra da: aisialdia partekatzen da,
|
baina
eskolako lanak gutxiago. Presentzia handiagoa du beste jarduera osagarri batzuetan, hala nola txangoak, jaiak, kirol ekitaldiak, antzerkia… Gure inguruko herrialdeekin alderatuz gero, ikusten da gurasoek irakaskuntza prozesuetan parte hartze zuzenagoa dutela Austrian, Herbehereetan eta Suedian.
|
|
|
Eskolan, jolasaren bidez, irakasleak haurraren alderdi asko azter ditzake, hala nola hizkuntza gaitasunak, gizarte ingurunearen ulermena, trebetasunak… Bestalde, eskolak aukera ematen dio haurrari jolasaren ikuspegi desberdina izateko: besteekin aukeratzen ikasten du, behatzen, partekatzen, arauak errespetatzen… Zenbait baldintza
|
Baina
eskola batek jokoari paper garrantzitsua eman ahal izateko, zenbait baldintza bete behar ditu. Hala, espazio egokiari dagokionez, Vicente Martínez Bigarren Hezkuntzako irakasleak adierazi du erosoak eta seguruak sentitzeko leku bat behar dela, eta hori aplikagarria dela bai ikastetxe eta haurtzaindegietako gune ludikoetan, bai etxean edo ludoteketan, azken horiek haurrak hezkuntza osagarri gisa dibertitzeko lekuak baitira.
|
|
2004
|
|
|
Gurasoak (eta gurasoekin batera, eskola) bakarrik daudela esan dugu,
|
baina
eskolak ezezko mezuak igorri beste irtenbiderik ez du: egin ihes drogei, ez eman egun osoa telebistara begira, kontuz esku telefonoarekiko morrontzarekin...
|
|
|
|
Baina
eskola bakarrik uzten ari dira eginkizun horretan, elkarbizitza praktikatzeko espazio bakarra.
|
|
|
Honelako ikastaroak merkeago izaten dira,
|
baina
eskolarako asistentzia erregularra osatzeko denbora gehiago kentzen diote ikasleari.
|
|
|
Abandonatu egin zuten,
|
baina
eskolara eraman eta Matsuzaka andere, oak hartu zuen.
|
|
|
Egokiena, jakina, kontzeptuak azaldu ostean, gaiak aukera ematen duenean, klasean balioen inguruko gogoeta eta debateak irekitzea litzateke.
|
Baina
eskola orduak aski mugatuak izanik nekez aurki daiteke astirik kontzeptuei adinako tartea eskaintzeko jarrera/ balioei, bereziki kontuan hartzen bada azken hauek ikasleen ebaluazioan aski pisu urria dutela. Gainera, nire ustez, egokia ere ez da historia balio humano orokorren transmisiorako hainbeste erabiltzea:
|
|
|
Beheranzko joera handia dago agerraldien kopuruan.
|
Baina
eskola eremuak kezkatzen gaitu, ez baita halakorik izan. Agerraldien kopurua ere ez da handitu, baina bai intoxikatutako pertsonena.
|
|
|
Eskola jantokien helburu nagusia da, alde batetik, ikasleen artean elikadura ohitura eta jarrera osasungarriak garatzea eta osasuna eta hazkundea bultzatuko dituen dieta osasuntsu eta aberatsa bermatzea.
|
Baina
eskoletako jangelak tresna eraginkorrak dira, halaber, laguntasuna, errespetua eta tolerantzia bezalako balioak garatzeko eta eskolaz kanpoko eta jarduera osagarriekin eskola lanaldiaren jarraipena bultzatzeko. Menu mota:
|
|
|
Baina jendea zinemara doa jakin gabe eskailera bat ikusten duenean zer esan nahi duen. Esanahia bilatzen edo interpretatzen jakin genuke,
|
baina
eskolak ez digu biderik eman.
|
|
|
Dena dela, nik uste dut ahaleginak egin direla,
|
baina
eskolak duen estiloarekin: jakintza motak diziplina eta ikasgai bihurtuz.
|
|
2005
|
|
|
Nola uztartu horiek guztiak? Ikasleak euskalduntzean eskolak duen betebeharraz hitz egin dute,
|
baina
eskolatik kanpoko mila faktorek, zuzen zuzenean, euskararen ikasketan nola eragiten duen era garbi azaldu da. Irakas Sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundeak Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzaren amaieran ikasleei euskararen B2 mailarekiko neurketak egin dizkie.
|
|
|
Bestetik, eskolaren funtzio nagusia euskara ona eta ondo erakustea izango da, baina badakigu euskararen erabilera ez badugu ziurtatzen, erabilpenik gabeko ezagutzak ez duela etorkizunik izango. Egia da erabilera sustatzeko badirela eskola baino eraginkorragoak diren beste eragile batzuk,
|
baina
eskolak berak ere egiten duena baino askoz gehiago egin beharra dauka bide horretatik. Beste elementu bat da euskararen irakaskuntza euskal kulturan txertatzea.
|
|
|
Hezkuntza sistemaren funtzioakgauzatu ahal izateko, lortu nahi diren ondorioak definitzeko eta martxan jarri behardiren prozesuak kudeatzeko, antolakuntza azpiegitura propio bat behar da, etaazpiegitura hori eskola da.
|
Baina
eskolaren errealitatea zientifikoki ulertzeko, nahieta nahiez, Hezkuntza edo Eskola Erakuntza zientziak sortzen dituen irizpideetan, arrazoibide diskurtsiboetan eta azalpen teorikoetan islatu behar da, bestela eskolaerakundeen izate ideologikoen aginduetan erortzeko arriskua baitago! Eta arriskuhau saihestu nahian, egun, zientzia honen izenean egiten diren bi erabilera kaxkarrak, agintean daudela dirudi, bat:
|
|
2006
|
|
|
«Heziketari dagokionez, Gasteizen eta Iruñean baino ezin da ikasketa ofizialik burutu, eta horiek ere maila ertainekoak». Irakaskuntza, ia ezinbestean, eskola pribatuetan jaso behar dute dantzarigai gehienek,
|
baina
eskola horiek mugak dituzte noski. Zenbaitek lan txukuna egin du azken hamarkadetan, hala ere.
|
|
|
Hori, Bizkaiko eskualde batzuetan, euskalkia lantzeko modu egokia izan daiteke; ikasleak eskoletan topatuko ez duen modua, bide batez esateko. «Hemen, euskaltegiko irakasle guztiak bertokoak dira,
|
baina
eskoletan batua erabiltzen da», diosku Nahia Guenaga ondarrutarrak. «Hala behar du:
|
|
|
Haurra txikia izanik, oraindik siesta egiteko ohitura badu
|
baina
eskolak aukera hori ematen ez badio, has zaitez bide berritik abiatzen.
|
|
|
Nire derrigorrezko ikasketak bukatu nituenean ez nuen euskara menperatzen. Jakina, euskara ulertzen nuen, Lesaka bezalako inguru euskaldun batean bizi nintzelakoz,
|
baina
eskolan eskuratu nuen mailarekin ez nintzen gai euskaraz moldatzeko. Hortaz, euskaltegira joan behar izan dut nire euskara maila hobetzera.
|
|
|
|
Baina
eskola orduan, bera zen errege, beti zegoen gertu prestutasun halako baten erakustaldia egiteko. Ematen zuen pentsatzen zuela:
|
|
|
magrebtarren %13k aukera bera egiten du, baina herrialde aberatsetatik etorritakoen %75 —Europako Batasunekoak kasu— ikastetxe pribatutan eskolatzen dira. Azkenik, ikasle etorkin aberatsak ikastetxe pribatu elitistetan eskolatzen dira,
|
baina
eskola pribatutara joaten diren ikasle etorkin pobreak proportzio handiagoan joaten dira ikastetxe pribatu pobre edo karitatezkotara.
|
|
|
Fraideek tradizio euskaltzalea izan dute beti Zarautzen,
|
baina
eskola hizkuntza gaztelania zen
|
|
2007
|
|
|
Gaur beroki beltz lodi bat darama eta kolore bereko txapelaren azpian ezkutatzen du erdi lo aurpegia. Eskolara joatea ez du gustuko,
|
baina
eskola guztiak bere hizkuntzan jasotzen ditu. Bere aurrekoen borrokari esker lortutako sami eskolaren lehen belaunaldiko ikaslea da.
|
|
|
Batzuen ustez, solfeorik ez zekiten txistulariek fama txarra ematen zioten txistuari.
|
Baina
eskola zaharreko txistulari onak asko dira.
|
|
|
Baina zentro pribatuko titularrak organo horretan zenbait ordezkari izendatzeko eskubidea du, eginkizun hauek dituztenak: ...tularrarekin aurretiaz akordioa eginda, irakasleak hautatu eta kaleratu behar direnean parte hartzea, betiere, zentroko zuzendaritzaren eskumenak errespetatuz, ikasleak onartzeko prozesuan parte hartzea, diziplinako gatazkei buruzko ebazpenaren berri izatea, zentroko programazio orokorra onestea, zentroko titularrak hala proposatuta zentroaren barne araudia onestea, etab. (HELOren 56 eta 57 art.);
|
baina
eskola erkidegoko kide guztien parte hartzea zentroko titularraren eskubideekin bateragarria izan behar da. Amaitzeko, itundu gabeko zentro pribatuek hezkuntza erkidegoaren partaidetza bideratzeko organoak ezarri ahal izango dituzte barne araudietan (HELOren 26 art.).
|
|
|
¿ Puedo ser yo mismo?? 337 Herder-ek iraultza egin nahi du, errepublika berri bat sortu:
|
baina
eskolarekin! –Livonia es una provincia entregada a los extranjeros.
|
|
2008
|
|
|
–
|
Baina
eskolan ez al duzue dogoneraz idazten?
|
|
|
–Denek egiten dute hemen, besterik esaten badizute gezurra da.
|
Baina
eskoletan ez dute nahi.
|
|
|
gurasoek maitasun handiz hazten dituzten seme alaba bakar hauei.
|
Baina
eskolan hezkuntza programa gogorra dute; gogorra eta ikaragarri lehiakorra. (00:36:00)
|
|
|
Horregatik, faktore honen arabera, inguruan gaztelera besterik ez bada erabiltzen, uste dugu hobe dela euskara batua erabiltzea eskolako lan formaletan (beti ere euskara batuaren kontzepzio zabal baten barrenean) eta eskolako eginkizun informaletan euskararen aldaera informal bat edo familiar bat (ahal denik gertuena eta orokorrena).
|
Baina
eskolaren inguruko gizartean euskalkiak bizirik eta zelanbaiteko bizkortasunez irauten badu, orduan uste dugu eredu hori aintzat hartu behar dela eta erabili eskolako lanetan, betiere eginkizunen formaltasun maila eta idatzizkoaren eta ahozkoaren arteko desberdintasunak kontuan hartuz. Horrela etxeko hizkera moldeek antz handiagoa izanen luketelako, eta gisa horretan hizkuntzaren irakaskuntza baldintza hobeetan egingo litzatekeela uste baitugu, hots, emaitza hobeak aterako liratekeela.
|
|
|
Astigarraga irakasleak argi du: «Euskara formala ondo erabiltzen dute ikasleek,
|
baina
eskolako ateak igarotakoan egiten dutena beste kontu bat da». Izan ere, Gasteizko egoera soziolinguistikoak egin beharreko lana biderkatzen du.
|
|
|
EHNEk Baserritik mahaira proiektuaren inguruan lan egiten du Bizkaian, eskoletako jantokietan bertako eta sasoiko produktuei garrantzia emateko helburuarekin. Modu osasungarrian jateak kalitatearekin eta lehen sektorea laguntzearekin daukan lotura azaltzen saiatzen da,
|
baina
eskolek jantokiaren kudeaketa galtzeak euren lana zailtzen duela uste du Olate Arrartek.
|
|
|
Hala ere, aipatu dugun ildoan, GHEEk ez ditu bakarrik hizkuntza minorizatuak kolokan jartzen, baizik eta baita beste guztiak ere, ingelesa salbu. Horren aurrean, adibidez, Herbehereetan, atzerriko ikasleek halabeharrez egin behar dituzte nederlandera ikastaroak,
|
baina
eskolak ingelesez ematen dira...
|
|
|
eguneroko bizitzako hizkuntza baitzen euskara.
|
Baina
eskolaren eremuan eta beharbada beste eremu formaletan behintzat euskaraz egitea zigorrarekin lotzen dute/ zuten euskaldun horiek.
|
|
2009
|
|
|
Ondo konpondu dira hemen batak bestearen hizkuntza menderatu ez arren: " multilinguismoa praktikatu dugu; komunikatzen gara, ulertu ez hainbeste, baina..." esan digute lasarteoriatarrek.Edu Galardik azaldu digu beraien herrialdean badutela euren hizkuntza,
|
baina
eskolan frantsesa erabiltzen dutela eta etxean horrela hitz egiteko esaten diola aitak. " Euren hizkuntza galbidean dute, hala ere elizkizunetan mantentzen dute".
|
|
|
Duela hilabete hasi ziren,
|
baina
eskola martxan jarri arte ibilbide luzea egin behar izan dutela kontatu digute Xabier Carballedak eta Alex Urkiolak. " Xabi eta biok garai bateko Usurbilgo Txirrindularitza eskola martxan jartzea erabaki genuen.
|
|
|
Ikaskuntzari dagokionez, alderdi gramatikalak eta ortografia azpimarratzen dituzte garatu beharreko gaitasun gisa. Ikasle horiek bereziki nabarmendu dute norberak bere euskalkia hitz egiten duela,
|
baina
eskolan euskara batua ikasi behar izan dutela. Ikasle horien aburuz, euskalkiak eskolan ikasitako euskara arautua baino jatorragoak dira.
|
|
|
Euskara batuarekin gertatzen den bezala, Txinako eskola guztietan irakasten den hizkuntza da eta eskolara joan den pertsona orok ulertzen du. Kantondarrek, esate baterako, beste hizkuntza bat dute,
|
baina
eskolan Pekineko mandarina ikasten dute. Euskadin bizi diren txinatar gehienak Txinako hego ekialdetik datoz eta mandarina ez diren beste hizkuntza batzuk dituzte, baina askok hizkuntza ofiziala menperatzen dute, komunikaziorako oinarrizkoa baita.
|
|
|
(DGA, 34 or.).. Eskolara zihoan mutikoa, noizbehinka eskolara joaten bait zen, bide ertzeko marrubi, sugandila, masusta, sasi txori, pinu beldar eta horrelakoz gehiago distraitzen zela, eskola gaiez eta eskola arazoz baino. Eskolara joan zihoan helburu zuelako,
|
baina
eskola gero geroko besterik ez zuen. Errekaduak egitera bidaltzen zutenean ere, errekadua zuen eginkizun, baina zergatik ez zuen gogoratzen dendan zer zen eskatu behar zuena?
|
|
|
Zer dago? Nik munduaren beste aldea dagoela uste dut
|
baina
eskolan gauzak imajinatzen ditudala esaten didate. Beste umeek.
|
|
|
Nola irudikatu genuke Reggio Emilia. Reggio Emiliaren barruan kooperatiba ezberdinak daude. Gure kasuan hirurak Totem kooperatiban egon gara
|
baina
eskola ezberdinetan.Aiora eta Amaia: Gu “Ecola verde de la infancia” izeneko eskola batean egon gara; Sesso izeneko herrixka batean.
|
|
|
Gurasoek ez dezakete jo errazenera,
|
baina
eskolak ere saiatu behar du haiek erakartzen. –Ezaugarri bereziak dituztela kontuan izan behar da:
|
|
|
Izan ere, hiriburuko Amor Misericordioso ikastetxeko horma erori zen atzo goizaldean; Bilboko Udaltzaingoak azaldu duenez, 02:30 aldera, haizeak saskibaloiko saski bat jaurti zuen hormaren gainera, eta kolpeak pareta bota zuen. Ez zen izan zauriturik,
|
baina
eskola ondoko Juan Garai kalea itxita egon zen ordu batzuez.
|
|
|
Dena ezin da, eta gehiena ere agian ez, eskolaren esku utzi.
|
Baina
eskolak hizkuntza erabileraren berreskuratze saioan dezakeena ez da hutsaren hurrengoa.
|
|
|
hiztunen dentsitatea, gaztelaniarekiko euskara gaitasun erlatiboa, lehen hizkuntza, bizitokitarako gune soziolinguistikoa eta erabilera eremua. Hezkuntza sistemaren ekarpenik gabe, ezinezkoa izango genuen urteotako jauzi eredugarria egitea,
|
baina
eskolak ezin du aipaturiko faktore horiengan guztiengan eragin, ez asko ez gutxi. Euskararen presentziak oro har ahula izaten jarraitzen du gizarte bizitzan, bai behintzat giltzarri diren hainbat eremutan.
|
|
2010
|
|
|
Besteak, nahiko asimilatuak daude. Hizkuntza mantentzen dute,
|
baina
eskolatan ez dute lantzen, musika ere badute.Guk iparraldeko taldeekin harremana izan genuen. Inguru hori guztia, Nikaraguako iparraldea eta Honduraseko hegoaldea mizkitoen eremua da.
|
|
|
Paxkal Indo Seaskako lehendakariak ezer baino lehen gauza bat utzi digu argi: Seaska legeztatzea ondo dagoela,
|
baina
eskola pribatuaren ezaugarripean jartzea eztabaidatzekoa dela, izan ere, Seaskak egiteko publikoa du: euskara salbatzea.
|
|
|
Ordutik, urte birik behin egin da. 1990 txapelketa hartan ez parte hartzea erabaki zuten ordura arte kantatu zuten bertsolari batzuek, Lopategik tartean,
|
baina
eskolako lanaren emaitza ere indartsu sartu zen: Igor Elortza eta Unai Iturriaga finalera iritsi ziren, 15 eta 16 urte baino ez zituztela.
|
|
|
Isilik geratu ziren. Amaiak muxua errepikatuko ote zen galdetzen zion bere buruari,
|
baina
eskolari buruz hitz egiten hasi zen Mario. Hurrengo astean itzuli behar zuen klasera.
|
|
|
Esana dago, goraxeago, aski lege jeneralista dela EEN. Xede nagusiak markatzen dituela oro har, zehaztapen konkreturik ere baduela tartean,
|
baina
eskola munduko jardunari dagokionez xehetasun handiegirik ez duela eskaintzen. Ez da hori kasualitatea.
|
|
|
hizkuntza normalkuntzak gizarte osoan jardun behar du buru belarri, mintzajardunaren gizarte moldaeran funtsezkoak diren esparruei, jardun guneei eta harreman sareei orain arte ez bezalako atentzioa eskainiz. Hizkuntza normalkuntzaren jarduna gizarte perspektiba zabalean txertatu behar da, eskolak bere zatia aportatuz noski
|
baina
eskolan zentratu gabe lautatik hirutan edo hamarretik bederatzietan. Gizarte bizitza osoaren %10ik ez du betetzen eskolak, berez.
|
|
|
Bidasoaren beste aldean ere eman zen euskal hizkuntza eta hezkuntza lotzeko saiakerarik. Frantzian ez zegoen diktadurarik,
|
baina
eskolari lehentasunezko zeregina ezarri zitzaion: frantses guztiei frantsesa irakastearena, hain zuzen.
|
|
|
Baina bateratzeak, ezinbestez, aldatzea eskatzen zuen. Eta Jaurlaritzaren aburuz, posible zen ikastola aldatzea;
|
baina
eskola publikoa ez, hura erregulatzen zuen legea (LOECE; euskaraz EZELO. Eskola Ikastetxeen Estatutuaren Lege Organikoa?) aldatzea ezinezkoa zela argudiatuta. Une hartan eta
|
|
|
–Aurreko horren ondorioz, hezkuntza politika botere publikoen esku uztea onartzen genuen.
|
Baina
eskolen jabetza esklusiboari uko egin behar ziola esaten genuen, eskola komunitateen sarea indartzeko. Eta guk sarearen kontzeptua proposatzen genuen.
|
|
|
Eta hemen ere berdina gertatu zen. Proiektua beste ikastetxeetara zabaltzeko eskaintza jaso genuen Jaurlaritzako Hezkuntza Sailetik, eta esan genien baietz,
|
baina
eskola publikoaren baldintza berdinetan. Eta, noski, hor bukatu zen dena?.
|
|
|
Oso martxa onean jarraitu zuen lanak, inoiz pentsatu gabeko arrakastarekin, hezkuntzarekin loturiko 22 eragilek prozesuan parte hartzea lortu baitzen.
|
Baina
eskola publikoko sektore batek? 1988an ikastolekin bateratze prozesua garatzeari uko egin zion sektore berdinak, ez zuen parte hartu nahi izan prozesuan.
|
|
|
Azalduko al duzu zer den Eskola kirola ekimena. Kirola egiteko eskolak berak daukan eskaintza da,
|
baina
eskolatik kanpo bideratzen da Amasa Villabonan. Astegun arratsaldetan entrenamenduak egin eta asteburuetan partidak jokatzen dituzte partaideek.
|
|
|
Gero eta itxuragabeagoa iruditzen zitzaidan militantzia politikoaren paripe hura guztia. Felixin pozik bizi zen horrela eta ezin ukatuko genion ba pox hura,
|
baina
eskolan neuzkan bereziekin oso bestela jokatzen nuen: tximeleta eta loreen mundu bat sortzen nuen haientzat, dena zen marrazki eta kantu, jolas eta dibertimendu, munduko zakarkeriak eta zatarkeriak existituko ez balira bezala.
|
|
|
1033. Leitzako zaharrei entzundakoa letra hotz eta moldakaitz bihurtu behar izan duela idatzi du Patziku Perurenak Leitzako errege erreginak liburu handian,
|
baina
eskola, eliza, udaletxe, unibertsitate edo telebistakoari baino zentzu sakonagoa aurkitu diola horien hizkerari;" ondorekook ikus dezagula haiek eman diotela zentzua gure bizitzari, gure herriko bazterrei, gure hankapeko lur mutuari, eta haien gizalditako altxorrik gabe ez duela zentzurik gure hizkera arroztu ergel honek".
|
|
2011
|
|
|
3.424 ziren 1999 ikasturtean; 35.105, 2009. Handitu da kopurua,
|
baina
eskola batzuetan soilik nabaritu dute. Haietan pilatu dira etorkinak.
|
|
|
Askok diote zama osoa irakasleen bizkar uzte dela.Askotan zaila da etxean ikusten dutenaren aurka egitea.
|
Baina
eskola da guztiak igarotzen garen leku bakarra. Beraz, lekurik aproposena da genero indarkeriaren aurka lanean hasteko.
|
|
|
Agerikoa da.
|
Baina
eskolak ez dira mundutik apartekoak. Kalera bazoaz, aurpegian begiak baldin badituzu eta sentsibilitatea, ikusiko duzu desberdintasun nabarmenak daudela.
|
|
|
Umeen astialdiak bestelakoak ziran; batez be, ez denpora asko, baina bai gehitxuago eukiten ebelako: ez ziran erromerietara joaten,
|
baina
eskolara bidean, eskolan bertan edo etxean beharren bat egin behar ez ebenean, batu eta alkarregaz ibilten ziran; neskak nesketara eta mutilak mutiletara, normalean. Neskatilen ohiko olgetak, soka dantzea (sasiarteetatik ateratako mata sikuakaz), tabak, trukamea edo kastorrean ibiltea ziran.
|
|
|
Etxean jaten du,
|
baina
eskolan ez.
|
|
|
LUKAS. Sentitzen dut zure ametsa etetea,
|
baina
eskolara joan behar duzu. Eta nik lanera.
|
|
|
Unibertsitate publikoan, hau da, Bilboko Unibertsitatean, lerro nagusitan esan daiteke 70eko hamarkadaren lehen erdialdean fakultate eta eskola batzuetan euskara ikasteko eskolak bazirela,
|
baina
eskola orduetatik kanpo eta modu ez ofizial batean, eta gehienetan zentroko euskal kultur elkarteek antolatzen zituen. 1976 urtetik aurrera, zentroetako kultur elkarteek legezko izaera hartzean, hau da, elkarte kultural gisa legezko izaera hartzean, beraiek antolatutako jarduerak, euskara eskolak barne, unibertsitatearen (diru) laguntza jaso zuten.
|
|
|
Bestalde, Elhuyarrek Euskaltzaindiarekin bi hiztegi proiektutan kolaboratu zuen, bata, Matematika hiztegia, eta bestea, Arkitekturari buruzkoa. Matematikahiztegia berez, Elhuyarren proiektua izan zen hasiera batean,
|
baina
eskola mailako Matematika hitz zerrenda prestatzen amaitu zuenean, Euskaltzaindiari eskaini zion (1976) 409 Horren ondorioz, Euskaltzaindiak Matematika arloko hiztegia lantzeko Matematika azpibatzordea sortu zuen. Bertan parte hartuzuten Karlos Santamariak eta Jose Miguel Zumalabek, Euskaltzainditik, eta Elhuyarretik Jesus Mari Goñik eta Mikel Zalbidek (azken bi hauek osatzen zuten Matematika Elhuyar Taldea410).
|
|
|
Ez da bideragarria.
|
Baina
eskolak egin dezakeena da ikasleen etxeko hizkuntza eta kulturak nola edo hala kontuan hartu, ikusgai eta entzungai jarri ikasgeletan zein ikasgeletatik kanpo eskolaren beste eremuetan, eta nolabait, ikasle etorkinei adierazi etxetik dakartzaten hizkuntza eta kultura bere egiten dituela eskolak. Beranduxeago azalduko ditugu Euskal Herrian bertan ildo honi jarraituz egiten diren hainbat ekimen interesgarri.
|
|
|
Coyosen (2005) ustez, eskola aukeratu izana hizkuntza gutxitua indarberritzeko tresna nagusi modura erraz ulertzen da, kontuan hartuz gero eskola dela hiztun kopuruaren hazkundean eragiteko esparrurik errazena.
|
Baina
eskolan hizkuntza irakastea ez da nahikoa. Hizkuntza gutxitu baten erabilera esparruak ugarituko badira, ez dago hizkuntza hori etxeko edo familiako esparruetara mugatzerik, ezta irakaskuntzara mugatzerik ere.
|
|
|
Heziketa bereziko mapako bost ikasle ditugu Elgetan. Nire lehentasuna dira,
|
baina
eskola batean badaude heziketa bereziko premiarik izan gabe zailtasunak dituztenak umeak. Horiek ere badira nire zeregina.
|
|
|
Hainbat arlo lantzen dira unibertsitatean. Zein duzu gustukoen. Pinturan ibiltzen naiz gusturen,
|
baina
eskolan denetik egiten dugu. Lehenengo urtean denetik egiten dugu eta gero, gustukoen ditugunak egiten ditugu:
|
|
2012
|
|
|
Haren kanpaina, berriz, Chavezi bideratua egon da; hark utzi duen «herri desitxuratua iraultzeko» egingo dituenen inguruan. Un Nuevo Tiempo alderdi kontserbadoreko buruzagia da,
|
baina
eskola zaharra atzean utzi eta garai berrira egokitu behar izanagatik zentro ezkerrera egin duela esaten du. 2006an Chavezen kontra aritu zen Manuel Rosalesen oinordekoa eta kuttuna da Perez.
|
|
|
" Normalean istiluren baten harira elkartzen gara gurasoekin, esaten diegu umeak errespetu falta duela, edo borrokaren batean hartu duela parte… eta batzuek ulertzen dute, neurriak jartzen dituzte, baina beste batzuek ez dituzte arazoak ikusi nahi eta esaten dizute hori ez dela horrela, ez dela egia. Itsututa ikusten ditut eta gurasoek ez badute ikusi nahi… Eskolak bere neurriak hartzen ditu, adimen emozionalaren ildotik autoestimua eta halakoak lantzen ditugu,
|
baina
eskolaren eta gurasoen arteko koordinazioa da onena".
|
|
|
Dekretua hortik doa, euskaraz ikasi baduzu, zer eskatuko dizut bada?
|
Baina
eskolak ematen dituen fruituak horretara iristen dira. Oso zaila da Gobernuak esatea" dekretua egin dugu baina eskolak ez du bermatzen".
|
|
|
Baina eskolak ematen dituen fruituak horretara iristen dira? Oso zaila da Gobernuak esatea" dekretua egin dugu
|
baina
eskolak ez du bermatzen". Hori bermatzera jo luke Gobernuak.
|
|
|
Ama euskalduna zen eta euskaraz egiten zigun
|
baina
eskolan hastean, erdaraz hastean, amak erdaraz egiten zigun(...) eskola garai horretan galdu genuen, eta etxeko guztiak gainera (Laura, 7 FG). hala bada, eskolako hizkuntza, harreman eszentrikoak (adinkideen artekoak) eta familiakoak (belaunaldien artekoak) ez dira hizkuntza jarduera erabat bereiziak. haurtzaroko hizkuntza sozializazioaren prozesu zabalagoan txertatzen dira eta elkarri eragiten d... Familiaren mintzairari dagokionez, gurasoen jarrerak funtsezkoa dirudi etxe barneko harremanetan euskara atxikitzeko. ego belaunaldiaren haurtzaroan herriguneko hainbat familiatan euskararen transmisioa etena zen, erdara hutsezko eskola zegoen eta plazako sozializazioan gaztelania zen araua.
|
|
|
Egiteko hori ez dagokio eskolari bakarrik,
|
baina
eskolari ere bai.
|
|
|
Asaldatuak zeuden, urduri, eta barre egiten zuten inolako arrazoirik gabe, baina ez zuten ezer berezirik sentitzen. Lehenengo aldia zen,
|
baina
eskolan kontatu zieten gauza berezia zela, gauza bitxiak ikusi eta sentitzen zenituela, probatu beharreko zerbait zela.
|
|
|
Auskalo?
|
baina
eskola barruko jendea izan da, hori seguru!
|
|
|
|
Baina
eskolan gauzak okertzen direnean, malo. Behin Ugutzek matematikako lehenengo ebaluazioa suspenditu zuen eta gizonak kategoriako perkak astindu zizkion ordainetan.
|
|
|
Hor guztia librea da, ikusten duzuna nahiz grabatzen duzuna, eta edozeinek ikus dezake.
|
Baina
eskolaren esparrurako ez omen da aproposena.
|
|
|
Izan ere, adinekoen multzoko gazteenek, 60 urte bitartekoek, dagoeneko nafarrerako ezaugarri gutxiago erabiltzen dituzte zaharragoen aldean, eta adin tarte hori ere erdiko belaunaldikoekin batera aztertu litzateke, segur aski. Erdiko belaunaldia tartean jaiotakoek osatuko lukete, 1968an sortu zen euskara batuaren eragina izan zutenek,
|
baina
eskolan gaztelaniaz ikasi zutenek.
|
|
|
Etxeko irakaskuntzak 5 urte bete arte gurasoen inplikazioa errazten du eta haurraren ezaugarrietara egokitzen da,
|
baina
eskola porrotarekin lotzen da
|
|
|
Gainera, etxe guztietan ere ez dago Schumann enean izan zen kultur girorik?. Barkatuko didazu,
|
baina
eskola daukat orain, esanez, ez dio erantzuten utzi ikuskariari: eskua eman, bai ikuskariari bai ikasketaburuari, eta alde egin du Inasek.
|