|
2000
|
|
|
betetzen duen zeregina. Gellner ek dioen bezala, guztiz garrantzitsua da herritar bakoitzak normalizatua eta zentralizatua den hizkuntza oinarrizko eskolan ikastea;
|
baina
eskolan irakasten ez den hizkuntza ahazteak, edota behintzat gutxiesteak, ez du garrantzi txikiagorik51 Beraz, hizkuntzaren gai hau politikoa den kultur asimilazioaren prozesuan kokatu behar da: Estatu Nazioak asimilazio prozesu horretan harturiko lehenengotariko neurrien artean, hizkuntzari dagokiona dugu.
|
|
2001
|
|
|
Islamdar heldu iritsi direnek ez dute egun batetik bestera bizarra moztuko, baina euren seme alaben nortasuna zalantzan ikusten dute. Eurek era batera hezi nahi dituzte,
|
baina
eskolako lagunak, gizartea, telebistako irudiak... aurkako norabidean iristen zaizkie. Bere ondorengoak zer izango diren galdetzen dute, hemengo heziketa duten musulmanak, edo musulman heziketa duten hemengoak.
|
|
|
Guraso asko ezin izaten da seme alabak eskolara eramatera joan,
|
baina
eskola garraioak edo ikastetxea hurbil izateak konpon lezake arazo hori.
|
|
|
Gaur ere Pabloren aldamenean eseri zara eskolan,
|
baina
eskolak hasi orduko irakasleak alde banatara eraman zaituzte, ez hitz egiteko abisuak ez baitituzue bete; gaur ere ez. Marrazki bat egiteko beharra eman dizue irakasleak, familia guztiaren akoarelazko argazki bat.
|
|
2002
|
|
|
Badirudi irakasleek berek banatu zutela janaria. Ez dakigu prentsa oharraren kontaketari buruz,
|
baina
eskola zuzendaritzako edo irakasleen norbaitek (adingabeari eragiten zion egoera ezagutzen duen ala ez) zehaztu behar izan zuen eskola menu jakin batzuk egin zirela, edo, bestela, janari enpresaren esku utzi zuen menuaren osaera. Agian, erakunde horrek berak ere ez zekien eragindako adingabearen alergia.
|
|
|
ez dut uste baden nahiko masa kritikorik, irakasle eta ikertzaile formatu nahikorik, holako proiektu bat bultzatzeko, berriz ere diot, maila eman nahi badiogu proiektuari. Eskola duin batzuk eman daitezke, hori bai,
|
baina
eskola batzuk emateak ez du unibertsitatea egiten. Baliabideak ere oso eskasak ditugu, ez dago testu nahikorik euskaraz, jakintza arlo batzuetan neketan gabiltza terminologia egoki bat aurkitzeko...
|
|
2003
|
|
|
Hezkuntza fisikoko orduak murrizten ari direnez, urterik garrantzitsuenetara heltzean, hamalau hamabost urtera, astean bi ordu bakarrik dituzte hezkuntza fisikorako. Gero esaten dute," hortik kentzen ari gara,
|
baina
eskolaz kanpoko orduetara pasatzen ditugu", baina eskola publikoan hori ez da errealitatea. Egia dena da kirol guztia eskola orduez kanpo uzten ari dela, eta beraz hezkuntza fisikoko profesionalek ordu horietan egin dutela lan.
|
|
|
Hezkuntza fisikoko orduak murrizten ari direnez, urterik garrantzitsuenetara heltzean, hamalau hamabost urtera, astean bi ordu bakarrik dituzte hezkuntza fisikorako. Gero esaten dute," hortik kentzen ari gara, baina eskolaz kanpoko orduetara pasatzen ditugu",
|
baina
eskola publikoan hori ez da errealitatea. Egia dena da kirol guztia eskola orduez kanpo uzten ari dela, eta beraz hezkuntza fisikoko profesionalek ordu horietan egin dutela lan.
|
|
|
Euskal historiografiaren kasuan, aurrekariak, hau da, iraganean ondutako euskarazko historia lanak, aurkitu ditugu, baina tradizio historiografikorik gutxi azaldu zaigu: aurrekariak horixe izan dira, kronologikoki lehenago egin diren lanak,
|
baina
eskolarik eta jarraitasunik (tradiziorik) sortu gabe gehienetan.
|
|
|
Iritzia orokorra da: aisialdia partekatzen da,
|
baina
eskolako lanak gutxiago. Presentzia handiagoa du beste jarduera osagarri batzuetan, hala nola txangoak, jaiak, kirol ekitaldiak, antzerkia… Gure inguruko herrialdeekin alderatuz gero, ikusten da gurasoek irakaskuntza prozesuetan parte hartze zuzenagoa dutela Austrian, Herbehereetan eta Suedian.
|
|
2004
|
|
|
Gurasoak (eta gurasoekin batera, eskola) bakarrik daudela esan dugu,
|
baina
eskolak ezezko mezuak igorri beste irtenbiderik ez du: egin ihes drogei, ez eman egun osoa telebistara begira, kontuz esku telefonoarekiko morrontzarekin...
|
|
|
Honelako ikastaroak merkeago izaten dira,
|
baina
eskolarako asistentzia erregularra osatzeko denbora gehiago kentzen diote ikasleari.
|
|
|
Abandonatu egin zuten,
|
baina
eskolara eraman eta Matsuzaka andere, oak hartu zuen.
|
|
|
Baina jendea zinemara doa jakin gabe eskailera bat ikusten duenean zer esan nahi duen. Esanahia bilatzen edo interpretatzen jakin genuke,
|
baina
eskolak ez digu biderik eman.
|
|
|
Dena dela, nik uste dut ahaleginak egin direla,
|
baina
eskolak duen estiloarekin: jakintza motak diziplina eta ikasgai bihurtuz.
|
|
2005
|
|
|
Nola uztartu horiek guztiak? Ikasleak euskalduntzean eskolak duen betebeharraz hitz egin dute,
|
baina
eskolatik kanpoko mila faktorek, zuzen zuzenean, euskararen ikasketan nola eragiten duen era garbi azaldu da. Irakas Sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundeak Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzaren amaieran ikasleei euskararen B2 mailarekiko neurketak egin dizkie.
|
|
|
Bestetik, eskolaren funtzio nagusia euskara ona eta ondo erakustea izango da, baina badakigu euskararen erabilera ez badugu ziurtatzen, erabilpenik gabeko ezagutzak ez duela etorkizunik izango. Egia da erabilera sustatzeko badirela eskola baino eraginkorragoak diren beste eragile batzuk,
|
baina
eskolak berak ere egiten duena baino askoz gehiago egin beharra dauka bide horretatik. Beste elementu bat da euskararen irakaskuntza euskal kulturan txertatzea.
|
|
2006
|
|
|
«Heziketari dagokionez, Gasteizen eta Iruñean baino ezin da ikasketa ofizialik burutu, eta horiek ere maila ertainekoak». Irakaskuntza, ia ezinbestean, eskola pribatuetan jaso behar dute dantzarigai gehienek,
|
baina
eskola horiek mugak dituzte noski. Zenbaitek lan txukuna egin du azken hamarkadetan, hala ere.
|
|
|
Hori, Bizkaiko eskualde batzuetan, euskalkia lantzeko modu egokia izan daiteke; ikasleak eskoletan topatuko ez duen modua, bide batez esateko. «Hemen, euskaltegiko irakasle guztiak bertokoak dira,
|
baina
eskoletan batua erabiltzen da», diosku Nahia Guenaga ondarrutarrak. «Hala behar du:
|
|
|
Haurra txikia izanik, oraindik siesta egiteko ohitura badu
|
baina
eskolak aukera hori ematen ez badio, has zaitez bide berritik abiatzen.
|
|
|
Nire derrigorrezko ikasketak bukatu nituenean ez nuen euskara menperatzen. Jakina, euskara ulertzen nuen, Lesaka bezalako inguru euskaldun batean bizi nintzelakoz,
|
baina
eskolan eskuratu nuen mailarekin ez nintzen gai euskaraz moldatzeko. Hortaz, euskaltegira joan behar izan dut nire euskara maila hobetzera.
|
|
|
magrebtarren %13k aukera bera egiten du, baina herrialde aberatsetatik etorritakoen %75 —Europako Batasunekoak kasu— ikastetxe pribatutan eskolatzen dira. Azkenik, ikasle etorkin aberatsak ikastetxe pribatu elitistetan eskolatzen dira,
|
baina
eskola pribatutara joaten diren ikasle etorkin pobreak proportzio handiagoan joaten dira ikastetxe pribatu pobre edo karitatezkotara.
|
|
|
Fraideek tradizio euskaltzalea izan dute beti Zarautzen,
|
baina
eskola hizkuntza gaztelania zen
|
|
2007
|
|
|
Gaur beroki beltz lodi bat darama eta kolore bereko txapelaren azpian ezkutatzen du erdi lo aurpegia. Eskolara joatea ez du gustuko,
|
baina
eskola guztiak bere hizkuntzan jasotzen ditu. Bere aurrekoen borrokari esker lortutako sami eskolaren lehen belaunaldiko ikaslea da.
|
|
|
Baina zentro pribatuko titularrak organo horretan zenbait ordezkari izendatzeko eskubidea du, eginkizun hauek dituztenak: ...tularrarekin aurretiaz akordioa eginda, irakasleak hautatu eta kaleratu behar direnean parte hartzea, betiere, zentroko zuzendaritzaren eskumenak errespetatuz, ikasleak onartzeko prozesuan parte hartzea, diziplinako gatazkei buruzko ebazpenaren berri izatea, zentroko programazio orokorra onestea, zentroko titularrak hala proposatuta zentroaren barne araudia onestea, etab. (HELOren 56 eta 57 art.);
|
baina
eskola erkidegoko kide guztien parte hartzea zentroko titularraren eskubideekin bateragarria izan behar da. Amaitzeko, itundu gabeko zentro pribatuek hezkuntza erkidegoaren partaidetza bideratzeko organoak ezarri ahal izango dituzte barne araudietan (HELOren 26 art.).
|
|
|
¿ Puedo ser yo mismo?? 337 Herder-ek iraultza egin nahi du, errepublika berri bat sortu:
|
baina
eskolarekin! –Livonia es una provincia entregada a los extranjeros.
|
|
2008
|
|
|
Astigarraga irakasleak argi du: «Euskara formala ondo erabiltzen dute ikasleek,
|
baina
eskolako ateak igarotakoan egiten dutena beste kontu bat da». Izan ere, Gasteizko egoera soziolinguistikoak egin beharreko lana biderkatzen du.
|
|
|
EHNEk Baserritik mahaira proiektuaren inguruan lan egiten du Bizkaian, eskoletako jantokietan bertako eta sasoiko produktuei garrantzia emateko helburuarekin. Modu osasungarrian jateak kalitatearekin eta lehen sektorea laguntzearekin daukan lotura azaltzen saiatzen da,
|
baina
eskolek jantokiaren kudeaketa galtzeak euren lana zailtzen duela uste du Olate Arrartek.
|
|
|
Hala ere, aipatu dugun ildoan, GHEEk ez ditu bakarrik hizkuntza minorizatuak kolokan jartzen, baizik eta baita beste guztiak ere, ingelesa salbu. Horren aurrean, adibidez, Herbehereetan, atzerriko ikasleek halabeharrez egin behar dituzte nederlandera ikastaroak,
|
baina
eskolak ingelesez ematen dira...
|
|
2009
|
|
|
Ondo konpondu dira hemen batak bestearen hizkuntza menderatu ez arren: " multilinguismoa praktikatu dugu; komunikatzen gara, ulertu ez hainbeste, baina..." esan digute lasarteoriatarrek.Edu Galardik azaldu digu beraien herrialdean badutela euren hizkuntza,
|
baina
eskolan frantsesa erabiltzen dutela eta etxean horrela hitz egiteko esaten diola aitak. " Euren hizkuntza galbidean dute, hala ere elizkizunetan mantentzen dute".
|
|
|
Duela hilabete hasi ziren,
|
baina
eskola martxan jarri arte ibilbide luzea egin behar izan dutela kontatu digute Xabier Carballedak eta Alex Urkiolak. " Xabi eta biok garai bateko Usurbilgo Txirrindularitza eskola martxan jartzea erabaki genuen.
|
|
|
Ikaskuntzari dagokionez, alderdi gramatikalak eta ortografia azpimarratzen dituzte garatu beharreko gaitasun gisa. Ikasle horiek bereziki nabarmendu dute norberak bere euskalkia hitz egiten duela,
|
baina
eskolan euskara batua ikasi behar izan dutela. Ikasle horien aburuz, euskalkiak eskolan ikasitako euskara arautua baino jatorragoak dira.
|
|
|
Euskara batuarekin gertatzen den bezala, Txinako eskola guztietan irakasten den hizkuntza da eta eskolara joan den pertsona orok ulertzen du. Kantondarrek, esate baterako, beste hizkuntza bat dute,
|
baina
eskolan Pekineko mandarina ikasten dute. Euskadin bizi diren txinatar gehienak Txinako hego ekialdetik datoz eta mandarina ez diren beste hizkuntza batzuk dituzte, baina askok hizkuntza ofiziala menperatzen dute, komunikaziorako oinarrizkoa baita.
|
|
|
(DGA, 34 or.).. Eskolara zihoan mutikoa, noizbehinka eskolara joaten bait zen, bide ertzeko marrubi, sugandila, masusta, sasi txori, pinu beldar eta horrelakoz gehiago distraitzen zela, eskola gaiez eta eskola arazoz baino. Eskolara joan zihoan helburu zuelako,
|
baina
eskola gero geroko besterik ez zuen. Errekaduak egitera bidaltzen zutenean ere, errekadua zuen eginkizun, baina zergatik ez zuen gogoratzen dendan zer zen eskatu behar zuena?
|
|
|
Zer dago? Nik munduaren beste aldea dagoela uste dut
|
baina
eskolan gauzak imajinatzen ditudala esaten didate. Beste umeek.
|
|
|
Nola irudikatu genuke Reggio Emilia. Reggio Emiliaren barruan kooperatiba ezberdinak daude. Gure kasuan hirurak Totem kooperatiban egon gara
|
baina
eskola ezberdinetan.Aiora eta Amaia: Gu “Ecola verde de la infancia” izeneko eskola batean egon gara; Sesso izeneko herrixka batean.
|
|
|
Gurasoek ez dezakete jo errazenera,
|
baina
eskolak ere saiatu behar du haiek erakartzen. –Ezaugarri bereziak dituztela kontuan izan behar da:
|
|
|
Izan ere, hiriburuko Amor Misericordioso ikastetxeko horma erori zen atzo goizaldean; Bilboko Udaltzaingoak azaldu duenez, 02:30 aldera, haizeak saskibaloiko saski bat jaurti zuen hormaren gainera, eta kolpeak pareta bota zuen. Ez zen izan zauriturik,
|
baina
eskola ondoko Juan Garai kalea itxita egon zen ordu batzuez.
|
|
|
hiztunen dentsitatea, gaztelaniarekiko euskara gaitasun erlatiboa, lehen hizkuntza, bizitokitarako gune soziolinguistikoa eta erabilera eremua. Hezkuntza sistemaren ekarpenik gabe, ezinezkoa izango genuen urteotako jauzi eredugarria egitea,
|
baina
eskolak ezin du aipaturiko faktore horiengan guztiengan eragin, ez asko ez gutxi. Euskararen presentziak oro har ahula izaten jarraitzen du gizarte bizitzan, bai behintzat giltzarri diren hainbat eremutan.
|
|
2010
|
|
|
Besteak, nahiko asimilatuak daude. Hizkuntza mantentzen dute,
|
baina
eskolatan ez dute lantzen, musika ere badute.Guk iparraldeko taldeekin harremana izan genuen. Inguru hori guztia, Nikaraguako iparraldea eta Honduraseko hegoaldea mizkitoen eremua da.
|
|
|
Paxkal Indo Seaskako lehendakariak ezer baino lehen gauza bat utzi digu argi: Seaska legeztatzea ondo dagoela,
|
baina
eskola pribatuaren ezaugarripean jartzea eztabaidatzekoa dela, izan ere, Seaskak egiteko publikoa du: euskara salbatzea.
|
|
|
Ordutik, urte birik behin egin da. 1990 txapelketa hartan ez parte hartzea erabaki zuten ordura arte kantatu zuten bertsolari batzuek, Lopategik tartean,
|
baina
eskolako lanaren emaitza ere indartsu sartu zen: Igor Elortza eta Unai Iturriaga finalera iritsi ziren, 15 eta 16 urte baino ez zituztela.
|
|
|
Isilik geratu ziren. Amaiak muxua errepikatuko ote zen galdetzen zion bere buruari,
|
baina
eskolari buruz hitz egiten hasi zen Mario. Hurrengo astean itzuli behar zuen klasera.
|
|
|
Esana dago, goraxeago, aski lege jeneralista dela EEN. Xede nagusiak markatzen dituela oro har, zehaztapen konkreturik ere baduela tartean,
|
baina
eskola munduko jardunari dagokionez xehetasun handiegirik ez duela eskaintzen. Ez da hori kasualitatea.
|
|
|
hizkuntza normalkuntzak gizarte osoan jardun behar du buru belarri, mintzajardunaren gizarte moldaeran funtsezkoak diren esparruei, jardun guneei eta harreman sareei orain arte ez bezalako atentzioa eskainiz. Hizkuntza normalkuntzaren jarduna gizarte perspektiba zabalean txertatu behar da, eskolak bere zatia aportatuz noski
|
baina
eskolan zentratu gabe lautatik hirutan edo hamarretik bederatzietan. Gizarte bizitza osoaren %10ik ez du betetzen eskolak, berez.
|
|
|
Bidasoaren beste aldean ere eman zen euskal hizkuntza eta hezkuntza lotzeko saiakerarik. Frantzian ez zegoen diktadurarik,
|
baina
eskolari lehentasunezko zeregina ezarri zitzaion: frantses guztiei frantsesa irakastearena, hain zuzen.
|
|
|
Baina bateratzeak, ezinbestez, aldatzea eskatzen zuen. Eta Jaurlaritzaren aburuz, posible zen ikastola aldatzea;
|
baina
eskola publikoa ez, hura erregulatzen zuen legea (LOECE; euskaraz EZELO. Eskola Ikastetxeen Estatutuaren Lege Organikoa?) aldatzea ezinezkoa zela argudiatuta. Une hartan eta
|
|
|
Eta hemen ere berdina gertatu zen. Proiektua beste ikastetxeetara zabaltzeko eskaintza jaso genuen Jaurlaritzako Hezkuntza Sailetik, eta esan genien baietz,
|
baina
eskola publikoaren baldintza berdinetan. Eta, noski, hor bukatu zen dena?.
|
|
|
Azalduko al duzu zer den Eskola kirola ekimena. Kirola egiteko eskolak berak daukan eskaintza da,
|
baina
eskolatik kanpo bideratzen da Amasa Villabonan. Astegun arratsaldetan entrenamenduak egin eta asteburuetan partidak jokatzen dituzte partaideek.
|
|
|
Gero eta itxuragabeagoa iruditzen zitzaidan militantzia politikoaren paripe hura guztia. Felixin pozik bizi zen horrela eta ezin ukatuko genion ba pox hura,
|
baina
eskolan neuzkan bereziekin oso bestela jokatzen nuen: tximeleta eta loreen mundu bat sortzen nuen haientzat, dena zen marrazki eta kantu, jolas eta dibertimendu, munduko zakarkeriak eta zatarkeriak existituko ez balira bezala.
|
|
|
1033. Leitzako zaharrei entzundakoa letra hotz eta moldakaitz bihurtu behar izan duela idatzi du Patziku Perurenak Leitzako errege erreginak liburu handian,
|
baina
eskola, eliza, udaletxe, unibertsitate edo telebistakoari baino zentzu sakonagoa aurkitu diola horien hizkerari;" ondorekook ikus dezagula haiek eman diotela zentzua gure bizitzari, gure herriko bazterrei, gure hankapeko lur mutuari, eta haien gizalditako altxorrik gabe ez duela zentzurik gure hizkera arroztu ergel honek".
|
|
2011
|
|
|
3.424 ziren 1999 ikasturtean; 35.105, 2009. Handitu da kopurua,
|
baina
eskola batzuetan soilik nabaritu dute. Haietan pilatu dira etorkinak.
|
|
|
Umeen astialdiak bestelakoak ziran; batez be, ez denpora asko, baina bai gehitxuago eukiten ebelako: ez ziran erromerietara joaten,
|
baina
eskolara bidean, eskolan bertan edo etxean beharren bat egin behar ez ebenean, batu eta alkarregaz ibilten ziran; neskak nesketara eta mutilak mutiletara, normalean. Neskatilen ohiko olgetak, soka dantzea (sasiarteetatik ateratako mata sikuakaz), tabak, trukamea edo kastorrean ibiltea ziran.
|
|
|
Etxean jaten du,
|
baina
eskolan ez.
|
|
|
LUKAS. Sentitzen dut zure ametsa etetea,
|
baina
eskolara joan behar duzu. Eta nik lanera.
|
|
|
Unibertsitate publikoan, hau da, Bilboko Unibertsitatean, lerro nagusitan esan daiteke 70eko hamarkadaren lehen erdialdean fakultate eta eskola batzuetan euskara ikasteko eskolak bazirela,
|
baina
eskola orduetatik kanpo eta modu ez ofizial batean, eta gehienetan zentroko euskal kultur elkarteek antolatzen zituen. 1976 urtetik aurrera, zentroetako kultur elkarteek legezko izaera hartzean, hau da, elkarte kultural gisa legezko izaera hartzean, beraiek antolatutako jarduerak, euskara eskolak barne, unibertsitatearen (diru) laguntza jaso zuten.
|
|
|
Bestalde, Elhuyarrek Euskaltzaindiarekin bi hiztegi proiektutan kolaboratu zuen, bata, Matematika hiztegia, eta bestea, Arkitekturari buruzkoa. Matematikahiztegia berez, Elhuyarren proiektua izan zen hasiera batean,
|
baina
eskola mailako Matematika hitz zerrenda prestatzen amaitu zuenean, Euskaltzaindiari eskaini zion (1976) 409 Horren ondorioz, Euskaltzaindiak Matematika arloko hiztegia lantzeko Matematika azpibatzordea sortu zuen. Bertan parte hartuzuten Karlos Santamariak eta Jose Miguel Zumalabek, Euskaltzainditik, eta Elhuyarretik Jesus Mari Goñik eta Mikel Zalbidek (azken bi hauek osatzen zuten Matematika Elhuyar Taldea410).
|
|
|
Heziketa bereziko mapako bost ikasle ditugu Elgetan. Nire lehentasuna dira,
|
baina
eskola batean badaude heziketa bereziko premiarik izan gabe zailtasunak dituztenak umeak. Horiek ere badira nire zeregina.
|
|
|
Hainbat arlo lantzen dira unibertsitatean. Zein duzu gustukoen. Pinturan ibiltzen naiz gusturen,
|
baina
eskolan denetik egiten dugu. Lehenengo urtean denetik egiten dugu eta gero, gustukoen ditugunak egiten ditugu:
|
|
2012
|
|
|
Haren kanpaina, berriz, Chavezi bideratua egon da; hark utzi duen «herri desitxuratua iraultzeko» egingo dituenen inguruan. Un Nuevo Tiempo alderdi kontserbadoreko buruzagia da,
|
baina
eskola zaharra atzean utzi eta garai berrira egokitu behar izanagatik zentro ezkerrera egin duela esaten du. 2006an Chavezen kontra aritu zen Manuel Rosalesen oinordekoa eta kuttuna da Perez.
|
|
|
" Normalean istiluren baten harira elkartzen gara gurasoekin, esaten diegu umeak errespetu falta duela, edo borrokaren batean hartu duela parte… eta batzuek ulertzen dute, neurriak jartzen dituzte, baina beste batzuek ez dituzte arazoak ikusi nahi eta esaten dizute hori ez dela horrela, ez dela egia. Itsututa ikusten ditut eta gurasoek ez badute ikusi nahi… Eskolak bere neurriak hartzen ditu, adimen emozionalaren ildotik autoestimua eta halakoak lantzen ditugu,
|
baina
eskolaren eta gurasoen arteko koordinazioa da onena".
|
|
|
Baina eskolak ematen dituen fruituak horretara iristen dira? Oso zaila da Gobernuak esatea" dekretua egin dugu
|
baina
eskolak ez du bermatzen". Hori bermatzera jo luke Gobernuak.
|
|
|
Ama euskalduna zen eta euskaraz egiten zigun
|
baina
eskolan hastean, erdaraz hastean, amak erdaraz egiten zigun(...) eskola garai horretan galdu genuen, eta etxeko guztiak gainera (Laura, 7 FG). hala bada, eskolako hizkuntza, harreman eszentrikoak (adinkideen artekoak) eta familiakoak (belaunaldien artekoak) ez dira hizkuntza jarduera erabat bereiziak. haurtzaroko hizkuntza sozializazioaren prozesu zabalagoan txertatzen dira eta elkarri eragiten d... Familiaren mintzairari dagokionez, gurasoen jarrerak funtsezkoa dirudi etxe barneko harremanetan euskara atxikitzeko. ego belaunaldiaren haurtzaroan herriguneko hainbat familiatan euskararen transmisioa etena zen, erdara hutsezko eskola zegoen eta plazako sozializazioan gaztelania zen araua.
|
|
|
Egiteko hori ez dagokio eskolari bakarrik,
|
baina
eskolari ere bai.
|
|
|
Asaldatuak zeuden, urduri, eta barre egiten zuten inolako arrazoirik gabe, baina ez zuten ezer berezirik sentitzen. Lehenengo aldia zen,
|
baina
eskolan kontatu zieten gauza berezia zela, gauza bitxiak ikusi eta sentitzen zenituela, probatu beharreko zerbait zela.
|
|
|
Auskalo?
|
baina
eskola barruko jendea izan da, hori seguru!
|
|
|
Izan ere, adinekoen multzoko gazteenek, 60 urte bitartekoek, dagoeneko nafarrerako ezaugarri gutxiago erabiltzen dituzte zaharragoen aldean, eta adin tarte hori ere erdiko belaunaldikoekin batera aztertu litzateke, segur aski. Erdiko belaunaldia tartean jaiotakoek osatuko lukete, 1968an sortu zen euskara batuaren eragina izan zutenek,
|
baina
eskolan gaztelaniaz ikasi zutenek.
|
|
|
Etxeko irakaskuntzak 5 urte bete arte gurasoen inplikazioa errazten du eta haurraren ezaugarrietara egokitzen da,
|
baina
eskola porrotarekin lotzen da
|
|
|
Gainera, etxe guztietan ere ez dago Schumann enean izan zen kultur girorik?. Barkatuko didazu,
|
baina
eskola daukat orain, esanez, ez dio erantzuten utzi ikuskariari: eskua eman, bai ikuskariari bai ikasketaburuari, eta alde egin du Inasek.
|
|
|
–Eta hemengo irakasleren batzuk ere hantxe izan zirela entzun dut, erantsi du?, bi aldeetan. Orain, barkatuko didazu,
|
baina
eskola bat daukat.
|
|
2013
|
|
|
Motibazio tailerrak egiten gabiltza jarrera horiek aldatu guran. Eskolan umeek ikasten dute,
|
baina
eskola soilak ez du umeek nasa yuwez berba egitea bermatzen. Laster, 2 urtetik 6 urtera bitarteko haurreei nasa yuwe hutsezko eskolak eman nahi dizkiegu.
|
|
|
Donostiako Udalak eskola txikiekiko erantzukizuna eta konpromisoa duela dio Sampedrok, bereziki Zubietakoaren egoera larria ikusita. 2005ean jaiotze tasa asko hazten hasi zen Zubietan, eta 2010ean bi eraikin aurrefabrikatu jarri zituzten (horietako bat jangela da),
|
baina
eskola handitzeko beharra agertu dute zuzendaritzak eta guraso elkarteak. " Pentsa, egun 16 haur daude aurrefabrikatu txiki txiki batean sartuta, obretan erabiltzen diren modukoan, eta hurrengo urterako 20 haur aurreikusten dira.
|
|
|
Hala izan da orain arte, eta hala izango da aurten ere. Formazioan zegoen hutsunea, Agirrek aitortu duenez,
|
baina
eskolarekin konponduko dute hori. «Lehenago ere egin izan ditugu kale antzerkiko eskola batzuk hainbat urtez, baina nahiko gauza apalak izan dira, eta ez dugu ekinbide sendorik sortu.
|
|
|
(Eusko Jaurlaritzako haurtzaindegiak) 0 urteko umeentzako dira,
|
baina
eskola publikora salto egiteko aukerarik ez duten haurrak onartzen dituzte, mota horretako zentrorik edo lekurik ez dagoenean.
|
|
|
–Gurasoekin ere bai, jakina,
|
baina
eskolan hasi arte behintzat, amonarekin etxean. Amona zen etxeko sukaldaria eta haurtzaina.
|
|
|
Garai batean doktrinak ulertu zuen lan horiek jatorriz Italiarrak zirela, Bologna aurreko epealdian eginda egon arren. Ordu hartan, ostera, ulertzen zen Bolognako eskolaren eragina izan zuten juristek egin zituztela lan horiek,
|
baina
eskola horren ezaugarri nagusia bazter uzteko askatasuna izan zutela juristok, alegia, xehetasunetan oinarritutako kasuistika bazter uzteko. Alor horri lotutako literatura juridikoren beste genero bat Kodearen Summa izan zen; horren adibide goiztiar moduan, Summa trecensis deitutakoa aipa daiteke, Gerardo deitutakoak bildutakoa.
|
|
|
XX. mendean, Europako herri gehienek zuzenbide erromatarra aztertzen lagundu dute,
|
baina
eskolarik garrantzitsuenak Alemania eta Italian batu dira. Italiako unibertsitateetako zuzenbide fakultateek gai horren inguruko ehun katedra baino gehiago dituzte.
|
|
|
Makina guztiak eskola pribatuetan zeuden. Beraz, akordioa lehen hezkuntzako eskoletan betetzen da,
|
baina
eskola publikoetan bakarrik. Hala ere, akordio horrek ez zituen Bigarren Hezkuntzako eskolak aipatu (hau da, ateak irekita utzi zituen makina horiek bertan kokatu ahal izateko), ez da harritzekoa Bigarren Hezkuntzako hiru eskola publikotik batek bai.
|
|
|
Villabonan, DBH ikasten genuela, 15 bat urterekin. Lehenagotik ere aritu nintzen pianoarekin zertxobait,
|
baina
eskola garai hartan gustua hartu nion gitarrari. Gerora, Loatzo musika eskolan nahiz Donostian ikasi nuen gitarra jotzen.
|
|
|
Ikasle gutxi sartzen dira urtero,
|
baina
eskolaren txikitasunak tamainan ez du kalitatearekin zerikusirik: irakasle bikainak dituzte, hala nola Emily Jacir palestinar italiar amerikar artista, mundu osoan zehar sariak jasotzen ibili dena azken urteotan.
|
|
|
Euskaldunak nagusi ziren gizarteetan ez bazuen lortu erdara nagusitzea, erdaldunak diren gizarteetan euskara nagusituz joatea eskolari esker bakarrik ezinezkoa da ere (eta agian ez da gizarteak nahi duena, baina hori beste kontu bat da...). Hizkuntzaren iraupenari dagokionez, eskolaren papera handia da,
|
baina
eskolak bakarrik ez du gizartea aldatzen (gogora dezagun Fishman-en 1993ko artikulua, Bat aldizkariaren 10 zenbakian argitaratu zena: " Eskolaren mugak hizkuntza biziberritzeko saioan").
|
|
2014
|
|
|
Horrek guztiak asko eragin dio eskolari". Lehen, gaineratu du, lan egiteko prestatzen zuen eskolak," gaur egun ez dakigu zertan egingo dugun lan, eta hezkuntzaren rolak beste bat izan behar du,
|
baina
eskolak oraindik ez du aldaketa hori egin".
|
|
|
Etxean darabilten hizkuntzarekin ere gauza bera gertatzen da, hau da, etxe batean (zehazki aita erdalduna den etxe horretan) bi hizkuntzetan hitz egiten da, baina beste guztietan euskaraz. Lagunartean euskara darabilte guztiek,
|
baina
eskolan 3 pertsonek bi hizkuntza erabiltzen dituzten eta besteek euskaraz soilik hitz egiten dute. Musika bi hizkuntzetan entzuten dute, baita telebista ikusi/ entzun ere.
|
|
|
«Mari Sol, zu beti izan zara feminista. Ez zenigun gaia aipatzen,
|
baina
eskolak ematerakoan zenuen itxurak eta jarrerak, feminista zinela pentsarazi ziguten beti?». Hitz haiek dezente kontsolatu ninduten, gizarte giro zabalduenaren aurrean nik nuen jarrera eta erantzuna zirela-eta.
|
|
|
Adibidez, hemen izan ditugu kasuak, non haur batzuek beste bati Whatsapp bidez esaten dioten maite dutela,
|
baina
eskolako patioan begiratu ere ez diote egiten elkarri.
|
|
|
Nik susmatu bezala, hura lehenengo aldia zuela aitortu zidan. Sekulako lotsa ematen ziola,
|
baina
eskola bateko jantokiko begirale gisa irabazten zuenarekin ez zitzaiola iristen. Lan horretarako nagusiegia ez ote zen galdetu nion nik, eta besaburuak altxatu berak.
|
|
|
Ordena beharrezkoa da, eta hori pilota eskolak ematen digu. Entrenatzera joateak eta aparte praktikatzeak ematen dizkiote kirolariari momentu onak eta gozatzea,
|
baina
eskolak ematen ditu errutina eta ordena. Zein harreman daukazu eskolarekin?
|
|
|
Geroago, hezkuntzako sektore aurrerakoienak neska mutilen eskolajartzearen egokitasunaz gogoetan hasi ziren, hau da, neskak eta mutilak elkarrekinegon zitezen. Baina ez zitzaion egin eskolaren egitura sexistari analisi sakonik, jendarte patriarkalaren isla den egiturari dagokionik, non neska mutilak elkarrekinbizi baitziren itxurazko berdintasunean,
|
baina
eskolako hizkeran Subirats etaBrullet ek dioten bezala (1988: 97), «emakume generoaren kodeak ukazioa jasatendu eta hori lengoaian nabarmentzen da».
|
|
|
Neskak bere burua linboan sentitzen du, eta ez daki bizirik ala hilik dagoen. Perfekzioa izan ohi zuen helburu,
|
baina
eskolan edo etxean baziren bere mende ez zeuden faktore batzuk perfekzio hori lortzeko. Halako batean, aurkituko du beste inoren mende ez dagoen zerbait:
|
|
|
CONSUMER EROSKI Azterketa horren lehen erantzunetako bat NHS Choices izan zen, Erresuma Batuko osasun atari handiena, Osasun Sistema Nazionalari lotua: «Emaitza horiek interesgarriak izan daitezke buffeten arduradunentzat,
|
baina
eskola, unibertsitate edo laneko kafetegietan osasun publikoa hobetzeko ere interesa dute». Hala eta guztiz ere, NHS Choices eszeptikoa da gehiegizko pisua edo obesitatea duten pertsonengan estrategia horiek duten eraginari dagokionez, nahiz eta zalantzarik gabe horrek biztanleen osasunean izan dezakeen eragina.
|
|
|
Hau zaila izango da Ethanentzat, eta horrek bihotza txikitzen dit baina epe luzera hobe izango da guraso banatu zoriontsuek zaintzea elkartu eta zorigaitzekoek baino
|
baina
eskolako kakarekin berriz ere hasten bada, abisatu.
|
|
|
Bai, bai Parisen dago Ez dut joan nahi Parisera,
|
baina
eskola hantxe dago.
|
|
2015
|
|
|
Ikastola bat izan balitz, erranen nuke baietz,
|
baina
eskola elebiduna denez, zailago da erratea. Ez du baitezpada hurbiltasunezko harremana garatzen hor.
|
|
|
Gurasoek erabakia hartu beharra zuten: herriko eskola txikira bidali haurrak euskarazko hezkuntza sakrifikatuta, edo Lizarrako eskolan matrikulatu ereduan,
|
baina
eskola txikietako hezkuntza eredua alde batera utzita.
|
|
|
Hiriak, herriak, ghetoak eta espazio hibridoak. Ba al dugu boterea eta interakzio ereduak birpentsatzeko beharrik?" Fishmanek diona gogoan hartuz, argi dago eskola arnasgune bat dela
|
baina
eskolarekin ez dela nahikoa eta hori erakusten digute berriki argitaratu diren Arrue ikerketako datuek. Hala, esparru guztietan eragin behar da, benetan eskolan inbertitutako indarrak gero beste testuinguruetan isla daitezen.
|
|
|
Baina noizbait aritu gara ere D eta A eredukoak elkarrekin jolasean, gaur bezala. Zailagoa da ordutegiak ez direlako berdinak,
|
baina
eskolaz kanpo aritu garenean denak elkartzen gara.
|
|
|
Maiz gertatzen zen, urteko aro batzuetan bederen, etxeko soro lanak zirela eta itturren egin behar zela, umeak zaindu behar zirela... eta etxean geldiarazten ninduten eskolara joan gabe. Eskola horretako maistra, Doña Patrozinio, euskalduna zen,
|
baina
eskolan dena erdaraz egiten zen. Eskola sarrera, militarren gisa, errenkadan jarri, eskuak jaso eta himnoren bat kantatzen izaten zen.
|
|
|
Ni ere saiatu naiz,
|
baina
eskolan.
|
|
|
Elkarretaratze hau urte guziz da besta handia eta euskal dantzak eta euskaltasuna dira beti eguneko ardatz. Argentinako Euskal Echea Ikastetxeak bi egoitza ditu, bat Llavallolen eta beste hiriburuan, eta milaka ikasle biltzen dituzte, guti batzuk euskal jatorridunak,
|
baina
eskola 1904an euskaldunek sortu zutelarik, euskara zerbait, euskal usadio eta dantzak irakatsiak dira eta ikurriña eta bere koloreak eskolako ezaugarri dira. Buruilaren 5eko ekitaldia, Argentinako ereserkiarekin eta Gernikako Arbola kantaturik hasi zen eta ohorezko aurreskua" Argentinan Euskaraz" programaren alde dantzatu zuten ber denboran 70 ikaslek, aurten 25 urte bete baitira euskara erakaskuntza ekimen hori abiarazi zela Argentinan.
|
|
2016
|
|
|
Aezkoan, edo Agoitzen, edo Otsagin, edo Erronkarin, euskaldun hartzaileak dira. Badakite euskaraz,
|
baina
eskolako zerbait da, ez dute beren artean baliatzen. Eta inoiz idazten baldin badute zerbait, berehala nabaritzen da erdararen errotatik ehotako euskara dela.
|