|
2000
|
|
|
|
Baina
eskolak, hizkuntz politikak,, kultura larriak, eta jazarpen politikoak eginazuten bidearen erdia.
|
|
|
betetzen duen zeregina. Gellner ek dioen bezala, guztiz garrantzitsua da herritar bakoitzak normalizatua eta zentralizatua den hizkuntza oinarrizko eskolan ikastea;
|
baina
eskolan irakasten ez den hizkuntza ahazteak, edota behintzat gutxiesteak, ez du garrantzi txikiagorik51 Beraz, hizkuntzaren gai hau politikoa den kultur asimilazioaren prozesuan kokatu behar da: Estatu Nazioak asimilazio prozesu horretan harturiko lehenengotariko neurrien artean, hizkuntzari dagokiona dugu.
|
|
2002
|
|
|
|
Baina
eskola kurrikulua egitea oso lan konplexua da, kontuan izan beharbaitira arestian esan dugun transposizio didaktikoa egiteak berarekin daramatzanarriskuak. Horrez gain, kontuan izan beharreko zenbait elementu ditugu:
|
|
2005
|
|
|
Hezkuntza sistemaren funtzioakgauzatu ahal izateko, lortu nahi diren ondorioak definitzeko eta martxan jarri behardiren prozesuak kudeatzeko, antolakuntza azpiegitura propio bat behar da, etaazpiegitura hori eskola da.
|
Baina
eskolaren errealitatea zientifikoki ulertzeko, nahieta nahiez, Hezkuntza edo Eskola Erakuntza zientziak sortzen dituen irizpideetan, arrazoibide diskurtsiboetan eta azalpen teorikoetan islatu behar da, bestela eskolaerakundeen izate ideologikoen aginduetan erortzeko arriskua baitago! Eta arriskuhau saihestu nahian, egun, zientzia honen izenean egiten diren bi erabilera kaxkarrak, agintean daudela dirudi, bat:
|
|
2011
|
|
|
Unibertsitate publikoan, hau da, Bilboko Unibertsitatean, lerro nagusitan esan daiteke 70eko hamarkadaren lehen erdialdean fakultate eta eskola batzuetan euskara ikasteko eskolak bazirela,
|
baina
eskola orduetatik kanpo eta modu ez ofizial batean, eta gehienetan zentroko euskal kultur elkarteek antolatzen zituen. 1976 urtetik aurrera, zentroetako kultur elkarteek legezko izaera hartzean, hau da, elkarte kultural gisa legezko izaera hartzean, beraiek antolatutako jarduerak, euskara eskolak barne, unibertsitatearen (diru) laguntza jaso zuten.
|
|
|
Bestalde, Elhuyarrek Euskaltzaindiarekin bi hiztegi proiektutan kolaboratu zuen, bata, Matematika hiztegia, eta bestea, Arkitekturari buruzkoa. Matematikahiztegia berez, Elhuyarren proiektua izan zen hasiera batean,
|
baina
eskola mailako Matematika hitz zerrenda prestatzen amaitu zuenean, Euskaltzaindiari eskaini zion (1976) 409 Horren ondorioz, Euskaltzaindiak Matematika arloko hiztegia lantzeko Matematika azpibatzordea sortu zuen. Bertan parte hartuzuten Karlos Santamariak eta Jose Miguel Zumalabek, Euskaltzainditik, eta Elhuyarretik Jesus Mari Goñik eta Mikel Zalbidek (azken bi hauek osatzen zuten Matematika Elhuyar Taldea410).
|
|
|
Ez da bideragarria.
|
Baina
eskolak egin dezakeena da ikasleen etxeko hizkuntza eta kulturak nola edo hala kontuan hartu, ikusgai eta entzungai jarri ikasgeletan zein ikasgeletatik kanpo eskolaren beste eremuetan, eta nolabait, ikasle etorkinei adierazi etxetik dakartzaten hizkuntza eta kultura bere egiten dituela eskolak. Beranduxeago azalduko ditugu Euskal Herrian bertan ildo honi jarraituz egiten diren hainbat ekimen interesgarri.
|
|
|
Coyosen (2005) ustez, eskola aukeratu izana hizkuntza gutxitua indarberritzeko tresna nagusi modura erraz ulertzen da, kontuan hartuz gero eskola dela hiztun kopuruaren hazkundean eragiteko esparrurik errazena.
|
Baina
eskolan hizkuntza irakastea ez da nahikoa. Hizkuntza gutxitu baten erabilera esparruak ugarituko badira, ez dago hizkuntza hori etxeko edo familiako esparruetara mugatzerik, ezta irakaskuntzara mugatzerik ere.
|
|
2013
|
|
|
1933an Arrateko landa eskola proiektatu zen, eta udalak berreraikuntza lanak Raimundo Alberdiren eskutik 1942 eta 1944 bitartean burutu zituen Regiones Devastadas en laguntzarekin191
|
Baina
eskola berria egitea beharrezkotzat jo zuten, eta udalak eta diputazioak diruz lagunduta, eskola eta irakaslearen etxe berria egin ziren 1955 bitartean192 Santa Kruzeko eskola, berriz, 1948an Joaquín Domínguez Elóseguik egindako proiektuaren arabera berreraiki zen, egoera onean zeuden elementuak aprobetxatuz193.
|
|
2014
|
|
|
17) «neskak lehen aldiz eskolan sartzen direnean, eurekindakartzate etxean, komunitatean, hedabideetan eta jendartean, oro har, ikasitakoestereotipoak.
|
Baina
eskolak ere zeresan handia du estereotipo horiek finkatzean».Hala, klase sozialen arabera eta herri eta nazio desberdinetako kulturen arabera erepatroi sozialak ezberdinak dira. Historian zehar aldatzen joan dira, baina sozializazioeta mailakatze eragileak ez dira asko aldatu, hots, familia, lagunak, maisu maistrak, hedabideak, jostailuak eta jolasak, besteak beste izaten dira sozializazio horreneragileak (Arenas, 2006; Tome, 1996).
|
|
|
Eskola nortasunaren eraikuntzan parte hartzen duen beste eragile sozial bat da (Herranz, 2006).
|
Baina
eskolan bizi izandako irudi horiek kontsolidatu egiten diraeta ideologia bihurtzen dira, eta generoaren araberako banaketari oinarria jartzendiote. Simon-ek (2006) dioen bezala, curriculumak berak bazterketa egiten du, mutilak izendatuta sentitzen baitira eta neskak, berriz, ikusezinak.
|
|
|
Geroago, hezkuntzako sektore aurrerakoienak neska mutilen eskolajartzearen egokitasunaz gogoetan hasi ziren, hau da, neskak eta mutilak elkarrekinegon zitezen. Baina ez zitzaion egin eskolaren egitura sexistari analisi sakonik, jendarte patriarkalaren isla den egiturari dagokionik, non neska mutilak elkarrekinbizi baitziren itxurazko berdintasunean,
|
baina
eskolako hizkeran Subirats etaBrullet ek dioten bezala (1988: 97), «emakume generoaren kodeak ukazioa jasatendu eta hori lengoaian nabarmentzen da».
|
|
2017
|
|
|
Edo oraindik eta harago, ez dira kontsideratzen lanerako aukera moduan. Izan ere, Euskal Autonomi Erkidegoko eskola gehienetan eredua (ikasgai gehienak euskaraz dira) da nagusi,
|
baina
eskola honetan, A eredua (ikasgai gehienak gazteleraz dira) ere eskaintzen da. Horregatik, ikasle bolumena beste ikastetxe batzuetan baino handiagoa da, eta, ondorioz, behar izaten den irakasle bolumena ere handiagoa da.
|