|
2010
|
|
|
Nolanahi ere, sina dezala kontratua." Kapitaina mahaitik altxatu zen. "
|
Lan
hau bukatzean eraman don Pedro bere gelara —agindu zion don Jaimeri— Eta gero, pistola aurkitu. Ez zaitez lotara joan pistola azaldu artean.
|
|
|
Gainera hemen oso lasai nago eta soberan daukat arazoez hausnartzeko denbora. Horregatik ematen dit hain tristura handia
|
lan
hau uzteak, baina etxean behar naute eta laster bueltatuko naiz Ekuadorrera.
|
|
|
Donostiako udalak ofizialki eskaturik, Zaldibiako Juan Inazio Iztuetak dantza eta kanta sorta bat bildu zuen Guipuzcoaco dantza gogoangarrien condaira (1824) liburuan, ahanzturatik babesteko eta hiriko gazteei irakasteko asmoz.
|
Lan
hau lehenengoetariko folklore liburua izan zen Europan; ondoren Euskaldun anciña anciñaco. Ta are lendabicico etorquien Dantza on iritci pozcarri gaitzic gabecoen soñu gogoangarriac beren itz neurtu edo versoaquin (1826) liburua plazaratu zuen.
|
|
|
|
Lan
hau egiteko Oihenartek ongi aztertu zituen dokumentu zaharrak; horretarako, adibidez, aski maiz ibili zen Iruñeko artxibategian, harik eta bertara sartzea debekatu zioten arte, Gaztelak Nafarroa konkistaturik mantentzearen kontrako lan bat argitaratu zuelako Parisen: Discoursconcernantl’usuipation de la Navarre.
|
|
|
Bilboko Zenbat Gara elkartearen babesa eta Pamiela argitaletxearen partaidetza gabe, ez zen
|
lan
hau bururatuko; hala nola, gisa batean edo bestean, adiskideek eman didaten laguntzarik gabe. Beraz, nere eskerrik beroenak guziei, bereziki Mattin Irigoien, Iñaki Camino, Jose Anjel Irigaray eta Julen Arexolaleiba adiskideei, nere galderak eta eskeak pazientziaz pairatu dituztelakoz berriz ere.
|
|
|
|
Lan
honek, espantu handiz," Euskal kultura?" izena hartzen du. Gai horri buruz abiatzen bada ere, laster hetsiko zaigu zirkulua, kultura baino gehiago" ikuskizun biziaren" tratatzeko.
|
|
|
Gure etxeetan ez zen jo egiten ezkaratzean sartzeko, baina ausarkeria handia izanen zen ganbaran zer zen ikustera joatea. Nik
|
lan
hau ez dut nahi itzulia izan dadin. Ez ahalke naizelako, frantsesei gauza ber bera esplika niezaieke ahoan bilorik gabe, baina euskaldunei mintzo bainaiz, semeari erraten dizkiodanak ez ditudalako itzultzen.
|
|
|
Profesional hitza anitz baliatua izan da
|
lan
honetan, iparraldeko kultur solasen isla baita; ez da besterik ezagun, profesional hara eta hona. Horietan, besteetan bezala, badira ari direnak eta ari ez direnak.
|
|
|
Z-ko buruari ihardetsi nion ez nuela gaiztakeriarik erran, bakarrik kultura substituzio bat bizi genuela eta Z eta C zirela ordezkatze horren tresnak; fede onez bazen ere, akulturazioa zutela egiten. Anbiguetate horren xuritzeko dut
|
lan
hau idatzi. Ezker eskuin, ikuskizunen ondotik, bilkuretan eta talo egitean ironiazko sake anitz entzuten dira Z, C edo gure aurka ere.
|
|
|
profesionala eta... egin dezala, beraz.
|
Lan
honetan anitzetan atzemanen dugun utzikeria hasiko baita hedatzen, sarri ikusiko dugun herritartasuna uzten. Herrietara jin ziren errient horiek tokikoak ziren eta euskaldunak ardura.
|
|
|
Euskal Kultur Erakundea eta holako instituzioak aipatu gabe,
|
lan
honen funtsa gezurra litzateke.
|
|
|
—E. bai eta ez —erantzun du kordokatuta Hodjak— Egia esatera,
|
lan
hau behin ere egin gabe nengoen eta denbora pixka bat kosta zait astoen portaera bitxia konprenitzea.
|
|
2011
|
|
|
Gero mintzatuko gira. edo dira gutarik bizi direnak: ea deus ez denez
|
lan
hau, luzara?
|
|
|
Nolako arrautza, halako xita, eta, geroxeago, halako oilo, oilo horretarik halako arrautza. Erran nahi baita,
|
lan
honetan arrautzen hautatzetik doala gaineratiko guztia. Arrautzak izan daitezela, beraz, ahal bezain handiak, bi edo hirur urtetako oiloak errunak.
|
|
|
ez izan beraz lotsa jin balitzaizkizu ere eskuaren gainera. Ez dizut erran arrastirian behar duzula hasi
|
lan
hau, eta ez egunaren erditan.
|
|
|
—Karrakatzean larru bazeneza, bai, ez baita larrutu behar, eta, horretara gabetarik, ken baitaitezke landareari erran ditugun azal puska eta belarkiak.
|
Lan
honetan ere, bertze askotan bezala, behar da izariz ari. Moldakaitzaren eskutik ez da deus onik.
|
|
|
Baina oroit, nola satorraren bidea zehe baten ingurua barna baita lurrean, behar dela aipu dugun
|
lan
honetako aitzur luze eta zorrotz bat, eta aitzur hura ernerik behar dela erabili, ezen, harrabotsa adituz geroz, satorra erne eta zalu dabil lurpean.
|
|
|
Golkoan zerbait ilun ilunik gordetzen duen susmoa daukat. Gasteizen, etxez etxe inkesta soziologikoak egiteko mandatu hori ematen baldin badidate, hara joango naiz,
|
lan
hau utzita. Zergatik?
|
|
|
Laboa izatea gure kantarien artean Brechti lotuen agertu dena ez zait bazterrean uzteko kontu hutsala iruditzen. Egia da
|
lan
honetan aintzat hartutako beste hiru kantariak ere modu esplizitoan direla brechtianoak: bai lehenengo Imanolek(" Denok ala inor ez"," Dialektikari gorespena") 34 eta baita Achiaryk ere(" Lilurarik ez") 35 eman dute kanta hauen bertsiorik.
|
|
|
Azkenean, bolada oso horren azken urratsa eta eremu berri baten lehen uhin antza duen Haizea garizumakoan 2003ko Kantuok jartzen ditutekin utzitako arrastora nolabait itzuli da —grabazioaren musikari laguntzaileei eta sonoritateari erreparatzen badiogu. Baina zuzeneko kontzertuak aldatu egin dira, eta
|
lan
honen mami eta aurrerapausoarekin badu zerikusirik aldaketa honek, Memoriaren mapan eko sonoritatearekin duen bezala.
|
|
|
Eta hautu hau erabakigarria da azken hamarkadetan gertatutako aldaketen artean Ordorikak hartu duen jarrera ulertzeko eta grabaketa produkzio mailan albumaren zentraltasunaren amaiera igartzen den honetan— Jarrera hori kantuaren autonomia azpimarratzen duenarena da; hau da, kantua, hein handi batean," nonbaitetik datorren" edo berez gauzatzen den zerbait da eta, bere barne eta kanpoko hainbat berezko osagaiak sortzailearen kontroletik haratago daude. Azken
|
lan
honi buruz hitz egin duenean, uste dut arlo honetan egon dela azpimarra, eta hautu honi lotuta dauden sorkuntzaren ondorioetan:
|
|
|
Azken
|
lan
honetan ahotsa eta doinua gogortzen zaion une bakarra Axularren hitzak oihukatzekoan da: " Ez daiteke zauria senda/ elorria barnean deino".
|
|
|
Carlo Rizzo da hirugarren partaidea, panderojole italiarra eta mundu zabaleko esku perkusio hizkuntzan maisua.
|
Lan
honetako hamar piezek izen propio bana dute, Europan hogeigarren mendeko lehen erdian gehienbat nabarmendu ziren zortzi idazle/ poetarena (Rene Char, Paul Celan, Fernando Pessoa, Robin Armaud, Joseph Delteil, Victor Segalen, Federico Garcia Lorca eta Joe Bousquet) eta bi musikarirenak: Jean Boyer eta Igor Stravinsky.
|
|
|
Esan genezake
|
lan
hau guztira hamabi minutu eskas hartzen duten hiru poema labur horiekin egindakoaren zerbitzura jarri den eraikina dela. Nor joan da hain urruti kantagintzan?
|
|
|
Bukatu dira Imanolengan aurreneko sinplekeria eta ausarkeriak. Eta ez da harritzekoa bere errepertorioko aspaldiko kantu bat
|
lan
honetarako errekuperatu behar, eta hori Arregiren" Zuek hil zineten" izatea.
|
|
|
Hari garden bat dago
|
lan
honetatik bukaeraraino baina batez ere 80ko hamarkada osoan; oparoenean, artistikoki heldueneanmantenduko duena. Komentatu ditugun Erromantzeak eta Amodioaren berri, kantu zaharrez osatutakoak ahaztu gabe, 80ko hamarkada osoan argitaratuko zituen berrogeitik gorako kantu berri haiek, euskal kantu mota baten goia jo zutelakoan nago.
|
|
|
Izkribu hau amaituta zegoelarik gertatu da Xabier Leteren heriotza, 2010ko abenduaren hasieran. Eta
|
lan
honetan haren presentzia zeharkakoa bada ere, jabetzen naiz zein tamainako garrantzia izan duen haren lanak gogoeta hauen azpian dagoen zerbaitetan... Agian, atariko hitzok idazteko orduan kontatu dudan aspaldiko pasadizo haren arrastoaren ondorena da, baina tamaina horretako eragina izan al dezake hasiera bateko kolpeak?
|
|
|
Eskerrak eman nahi dizkiegu, baita ere, Maika Munarriz eta Peio Monteanori, Jose Luis Sales, Roberto San Martin eta Jose Luis Uharteri. Eskerrik bizienak zor dizkiogu Xabier Tabernari," Xabier telefonixtanari",
|
lan
honek duen kolorea eta aberastasuna, hein handi batean bederen, berari baitagokio: etxeen argazkien kalitatea, baserri bakoitzerainoko ibilbidearen xehetasuna eta kokapenaren zehaztasuna, deskripzio horietan agertzen diren toponimoen aberastasuna, ahozko izen desberdinen erabilpenen ezagutza, e.a.
|
|
|
Eskerrak, berebat,
|
lan
hau osatzeko, zuzenean edo zeharka, mota bateko edo besteko informazioa eman diguten eta hemen aipatzea atzendu zaigun guztiei.
|
|
|
Azkenik, eskerrak eman nahi dizkiegu
|
lan
hau egiten eta plazaratzen lagundu diguten instituzioei: Nafarroako Unibertsitate Publikoari eskainitako baliabideengatik, Nafarroako Gobernuko Euskarabideari, Nafarroako Iparraldeko Euskara Mankomunitateari eta Goizuetako Udalari emandako diru laguntzagatik.
|
|
|
Buruenik,
|
lan
honen azken aldean, historian zehar etxe izenek izan dituzten aldaketak agertu nahi izan ditugu, datuak ditugun lehenbiziko dokumentatuetatik hasi eta orain arte urtez urteka zutabeetan sailkatuta.
|
|
|
Azkenik, Nafarroako Toponimia eta Mapagintza (NTEM) bildumako berrogeita zazpigarren alea ere erabili dugu, dokumentazioko eta ahozko datu anitz baitira lanean. Nolanahi ere, alde handia aurkitu dugu, usu,
|
lan
honetan ageri diren eta guk belarriz aditu eta jaso ditugun lekukotasunen artean. Hau, halarik ere, ez da miresteko, dimorfismoa eta polimorfismoa aski ezagunak direnez gero, hala dialektologian nola onomastikan.
|
|
2012
|
|
|
Ez dakit
|
lan
honetan erantzunik ematen asmatuko ote dudan, baina nago norberaren autonomia ageriko balio erretorikoa bilakatu zaigula autonomia eskasa dugulako, eta are eskasagoa izango da gaur gero jendartea lokatu ahala. Izan ere, norberaren autonomia lorpen ahula eta hauskorra da.
|
|
|
Joxe Azurmendi dela eta, ai zelako beldurrarekin bidali nion
|
lan
honen txostena behin zuzenduta eta argitaratzeko erdi gertu zegoelarik! Ez naiz luzatuko.
|
|
|
Editore lanak, zuzenketak, orrazketak... eskerrak bihotzez Jose Anjel Irigarayri, eta Pamiela etxekoei
|
lan
hau onartu eta plazaratzeagatik.
|
|
|
Donna Lucy emaztea Miren, Lorentxo eta Antton kuttunen ama izateaz gain protagonista da
|
lan
honetan. Bi bider agertzen da eta bietan baliagarri suertatzen argudio ilun samar pare bat argitze aldera.
|
|
|
Funtsezkoa, hemen, jakintzaren zehaztasuna zein egokitasuna da, baita egiaren arteko diferentzia ere. Har dezagun orain
|
lan
honetan aurreratu dudan tesi nagusia: euskal lurraldeetan gertatzen den antagonismo edota gatazka oinarrikoa askapen mugimenduaren eta Estatuen artean gertatzen dena dela.
|
|
|
Horrengatik, marra batetik harago (gu) entretenitzeko iskilu bilaka daitezke. Eta honek, besteak beste, nire
|
lan
honen beraren mugak zeintzuk diren kontuan hartzeko ere balio dit, noski.
|
|
|
Galdera horrek balio du orokorrean hartuta eta, baita ere, zinemaren mundura soilik lotzen bagara. Filmaren egileen ustetan garbi dago Ama Lur
|
lan
honek ez duela jarraipenik izan eta, bestalde, penagarria da ohartzea gaur egun mugitzen garen esparrua eremu intelektual bat baizik ez dela. Eta gai sakon eta grabe horrekin lotuta beste bi gogoeta egin ziren segidan saioari amaiera emanez.
|
|
|
Alabaina, zintzo jokatzekotan, ezin zuen aipatu gabe utzi beste galdera bat, ez munduari baizik eta bere buruari zuzendua: eta ni, zergatik hasi naiz
|
lan
honetan. Zer dago nire interes intelektual eta literarioen atzean, ez bada Magdalenaren figurarenganako faszinazioa?
|
|
2013
|
|
|
" Niretzat
|
lan
honen bakardadea arerio anker eta zitala da, gogorki jo eta kolpatu nauena. Onik ateratzea lortu nuen, Jainkoari eskerrak, haren atzaparretan bizia galtzeko zorian egon ondoren, eta, berriro haren itzala ikusten dudan honetan, urrutitik bada ere, dar dar batean jartzen naiz borrokara itzuli beharraz pentsatze hutsarekin.
|
|
|
Finantziazio aldetik, bertako erakundeek ‘garapenerako lankidetzan’ ematen dutenaren portzentaje txiki bat aski litzateke. Mundu mailako erakundeetan ere ez da zaila argudiatzea
|
lan
honen pertinentzia, ia inor ez baita ari egiten.
|
|
|
Halaxe ibilian sortutakoak papereratu ditut
|
lan
honetan. Euskararen norabidearen ingurukoak bildu ditut, beste gaiak aparte utzita.
|
|
|
Jakina da aro bakoitzak bere obsesioak eta bere ahanzturak izaten dituela. Aipa dezagun
|
lan
honetarako interesatzen zaigun hutsunea.
|
|
|
Laukoteko azkenekoari heldu diogu
|
lan
honetan, eta nortasunaren edo identitate kulturalaren arloak ere galdegai berriak dakartza. Teknologiek mundua tupitu dute eta komunikazio eraginkorrenaren legeak eustazpi zibilizatorio berria du, ez dago bromarik kontu honetan.
|
|
|
Ez dugu horretan ere fokurik jarri
|
lan
honetan. Budak kontatzen omen zuen istorioan, gezi pozoindua sartu dioten gizonaren kasuan, bigarren mailan utzi dugu geziaren jatorria.
|
|
2014
|
|
|
Abadia erregezale legitimista da, hau baita hiru eskuin frantsesen artean eskuindarrena eta gogorrena, tendentzia hori orain eskuin muturrean irakurtzen baita argienik, horra joan baitira Maurras eta Felibrigen ondotikako anitz ere. Gaia ez dut laxatzen, gaiaren kontrola zuen Abadiak helburu eta Aitzolen ondotikako
|
lanean
hau izanen da ere trabesa.
|
|
|
Kontaktutik, harremanetik, mugimendutik, taulagaineko ibiltzetik, zuzendaritzatik, dantzatik sortzen da egia eta ez aktore genial batek erdiets lezakeen identifikaziotik. Baina bereziki
|
lan
honen antzerki arbasoek moldatu publikoarekiko loturatik. Jokalariek edo jokoak kultura amankomunean, publikoaren etorkian, ulergarri dagon metafora baten konbokatzeko ahaletik.
|
|
|
Ez dut sekulan ikusi
|
lan
honek ukan duen arrakasta teatralik. Egiazko arrakasta diot, ez sostengu irriak.
|
|
|
Izena, argumentua hazpandarra zuen Larzabalen antzerkiari hartu zioten.
|
Lan
hau eman zuten ere, irudi guti daude garai hartako, baina zatiño bat heldu zaigu Txomin Hegi eta Janine Urruti, Bordaxuri eta Klotildaren arteko agerraldi kultua ematen. Anbizio handia zuten euskal antzerkiarentzat, garai hartan nehork ez zuen dudatzen EATBn emanen geniola Euskal Herriari antzerki duin bat, eta saiatu dira talde horretakoak gure antzerkiaren goratzera aktorearen bidez. Rol aski aberatsak behar zituzten eta errepertorioan aurkitzen ez zituztelako itzulpenari buruz jo zuten.
|
|
|
Herri honetan edo auzoan. Bon, axalkeriak utzirik ez dugua
|
lan
honetan antzerki kotsia bilatu behar. Funtzionatzen duen ber.
|
|
|
Bertso paper zaharretan dauden metafora eta antitesi anitz daude
|
lan
honetan erran zaharretarik: " Astoak bere burua lauda"," Xuri gorri"," arnoa eta ura".
|
|
|
Populu xehea, faire valoir bat da
|
lan
honetan. Helburu oso apalak dituzte.
|
|
|
Ikusiko dugu. Baina dantzatik abiatzen bada gure
|
lan
hau berehala egiten du bertsoekin topo. Eta dantzatik ikusiz beti, oraingo bertsolaritzari ditu bi hitz erran.
|
|
|
Toberak aipatzen dituzten testu guziek ez dute mintzo bera, eta lehen sailkapen baten egitera behartzen gaitu idatz ekintzaren helburuak berak. Ageriko zaizkigu
|
lan
honetan idazleak eta beren ikusmolde, helburu diferenteak (zientifiko, kulturala, polemikoa). Baina zentzu zabaleko hitz anitzek korapilatzen dute ulermena:
|
|
|
" Comment lidee m’est venue dtudier le theAtre basque?" saioan kontatzen digu nola, zer baldintzatan joan zen Hauzera, pastoral baten ikustera orduko garraioekin. Ikerketa
|
lan
honetan jakintsuaren akuilatzeko orduko bertako jendeen iritzia, pasarte honetan aurki dezakegu.
|
|
|
Formak duen eraginak dudarik ez du uzten, baina lastima da sentsua galdu izana.
|
Lan
honen funtsa da honen oroitaraztea.
|
|
|
V. Bururapena.
|
Lan
honen ahuleziak, azterbideak
|
|
|
, egia erran, argitasun frango ekartzen digute rolez eta irriaz, baina estetikaz, euskalkiz ezberdinak dira.
|
Lan
honi buruz jendearen elekatzean entzun dugu libertimendu, bertso paper, testuak erre direla berriki. Biltzea litzateke lehen lana, toberei buruzko azterketa urrunago eramatekotan.
|
|
|
Hiru punttu eta Escualdunac biziki berantago heldu dira.
|
Lan
honi lotzean, bi argazki nituen abiapuntu. Bada baño biziki ezaguna:
|
|
|
Maite Arroitajauregi, Mursego, eta biok Plastika pieza eszenikoaren kreazio prozesua abiatu genuen 2012 urtearen hasieran. Hitzak ematen dituen aukera plastikoak ikertuz, ikus entzunezkoa egitea bilatzen dugu
|
lan
honetan. Ahotsa eta lengoaia oinarri hartuz, hauen performatibitatearen bilaketa da ardatz nagusia.
|
|
|
Gaian gehiegi sakondu barik, hori ez baita
|
lan
honen xedea, kultura postmodernoa postmodernisten buruez haratago hedatu izan da, ikuspegi anitzetatik baitabil; balio modernoen gainbehera eta etsipenaren erraietan ere topatzen da. Laburbilduz, unibertso sozial postmodernoan bizi ez garen arren, oso bestelakoak diren bizimodu eta antolakuntza sozial berrien aurrean topatzen ari gara oraindik ere Modernismoak nagusi izaten jarraitzen duen arren— Zer edo zer aldatzen hasia da jada.
|
|
|
|
Lan
honen xedea ez da, ordea, epaile lanak egitea —zer iruditzen zaigun onargarria eta zer ez adieraztea—, aniztasun horren zilegitasuna nabarmentzea baizik; gure ikuspegia beste askoren artean beste bat gehiago baino ez dela aitortzea. Labur esanda, Egiaren jabe omen den Mendebaldeak eredugarri izan nahi duen arren, errealitatearen eraikuntza bat gehiago baino ez du eskaintzen.
|
|
|
Gizarte guztietan omen dago familia; hau da, badirudi antropologo gehienentzat familia unibertsala dela. Hala eta guztiz ere, aurkako ikuspegia aldarrikatzen dutenen lanei jarraiki, eta
|
lan
honen ildo erlatibistarekin apurtu ezinik, uste dugu badagoela ustezko unibertsaltasun horrekin apurtzen duten zenbait adibide eta kritika zentzuzko.
|
|
|
Azpitituluak pistaren bat eskaintzen duen arren, zer da izenburu horrek adierazten duena? Zein da
|
lan
honen aztergaia?
|
|
|
|
Lan
honen helburua ez da, izenburuak sugeritu dezakeen arren, Eroski entrepesa ezagunaren inguruko azterketarik; ezta entrepresa horren atzean dagoen korporazio kooperatiboaren ingurukorik ere. Izenburuaren baitako kakotsek, alde batetik, eta azpitituluaren baitako sexualitate terminoak, bestetik, argi eta garbi adierazten dute beste zer edo zertaz arituko garela.
|
|
|
|
Lan
honek eroski (n) ak izango ditu aztergai, beraz; baina ez hori bakarrik, eroski (n) ez hitz egin ahal izateko egun bizi dugun garai hipermodernoaz beste batzuen aburuz, Postmodernitate, Gainmodernitate, Modernitate Berantiarra eta beste abar luze batere mintzatu dugulako, bata ezin baita bestea gabe ulertu. Eroski Hipermodernitateari doa loturik ezinbestean.
|
|
|
Merkatuaren sustraiak oso aspaldikoak direla ukaezina bada ere, komertzioa zibilizazioarekin batera agertzen da,
|
lan
honek aztergai duen kapitalismoaren arrastorik ezin da topatu historiaren lehendabiziko urratsetan. Ez da berdin gertatzen sexualitatearekin, antzinateko zibilizazio zaharretan egundoko garrantzia baitzuen sexualitateak.
|
|
2015
|
|
|
Nik kontrakoa egin nahi dut
|
lan
honetan. Euskal identitate izeneko jokoa zertan den ikertu eta aztertu nahi dut.
|
|
|
172. Bidenabar esan,
|
lan
hau ere halako lezioa da, baina nahiko nituzke nik Arestirenak lezio pobre honentzat, besterik ezean ezin baita izan ikerketa sozial kritikoa: " Nire poesia oso merkea da/ herriaren ahotik hartu nuen debalde,/ eta debalde ematen diot/ herriaren belarriari." Gabriel Aresti, Harrizko Herri Hau, Lur, Donostia, 1970.
|
|
|
Euskal identitate bizitzak, oparoa izaki, denetik ematen baitu; eta iritzi eta ikusmira kritikoak, alabaina euskaltzaleak eta abertzaleak, mamitzen ari dira. Ez nuke esan behar baina,
|
lan
hau ildo horretan ernatu da".
|
|
|
Gogoeta
|
lan
honen gaia, hortaz, euskal identitatea da, euskal kulturarekin edo euskal nazio identitatearekin berdindu ohi dena. Eta, esan bezala, euskal horretatik aparte euskal herriko jendeek badute identitate bizitza zabala eta aberatsa.
|
|
|
Ni, aldez aurretik argi gera dadin, estatuaren sekularizazio identitarioaren aldekoa naiz, baina ikusiko denez zaila da oso irudikatzea nola utz lezakeen identitateak euskal eremu politikoa identitate politikak direnean eremu horren estatusa eta izatearen bermea, nola, bestela ere, eremu politiko guztiek identitate pertsonalak eta kolektiboak nahita lantzen eta botere legitimaziorako erabiltzen eta hedatzen dituztenean. Dena den, auzi hauek ez dira zuzenki
|
lan
honen helburua, ez euskal identitate" politikoa" edota" gizartearen geroa" alde batera utziko ditudalako, identitate kulturala eta soziala jorratzeko, baizik eta auzi horietara jotzeko bestelako bide bat hautatu dudalako. Ez ditut ekonomia, azpiegiturak, sortzaile taldeak, kultura sareak, kontsumo tasak, eta abar, aipatuko; ez dira lan honetan agertuko.
|
|
|
Dena den, auzi hauek ez dira zuzenki lan honen helburua, ez euskal identitate" politikoa" edota" gizartearen geroa" alde batera utziko ditudalako, identitate kulturala eta soziala jorratzeko, baizik eta auzi horietara jotzeko bestelako bide bat hautatu dudalako. Ez ditut ekonomia, azpiegiturak, sortzaile taldeak, kultura sareak, kontsumo tasak, eta abar, aipatuko; ez dira
|
lan
honetan agertuko. Alde horretatik, hau ez da kulturaren soziologiako lan bat.
|
|
|
narrazio performatiboak, generoa eta euskal identitatea uztartuz ikastaroan parte hartu ahal izan nuen. Bertan hasi zen, nolerebait,
|
lan
hau. Ikastaroaren saioetan modako Filosofia eta Soziologia kritikoko kontzeptuak eta izenak aipatu ziren sarritan.
|
|
|
bere horretan identitate praktika bat zen, baina ez zuen zehazki hori helburu, eta berariaz begirada kritiko batez aztertu zen hango jarduna. Izaera bikoitz horren nondik norakoa aztertu nahiko nuke nik
|
lan
honetan. Zer gertatzen da, nola eta zergatik, identitate praktiketan ari direnek praktiken gainean euren begirada pausatu eta haien baldintzen, mugen, aukeren eta helburuen gaineko gogoeta egiteari ekiten diotenean?
|
|
|
Euskal identitate bizitzak, oparoa izaki, denetik ematen baitu; eta iritzi eta ikusmira kritikoak, alabaina euskaltzaleak eta abertzaleak, mamitzen ari dira.
|
Lan
hau lur horretan ernatu da.
|
|
|
—Tira, gure
|
lan
honen arriskuak dira horiek.
|
|
|
Txalogarria iruditzen zaio ELAri Ipar Euskal Herriko abertzaleek burututako herrigintza lana —ikastolen sorrera eta garapena, eta beste hainbat ekimen politiko, kultural eta sozial—;
|
lan
honek eragin du bertako erakunde politiko, kultural, ekonomiko eta hezkuntza alorrekoen premia ikusi zezaten gero eta herritar gehiagok; helburu komun jakinen xerka sortutako Batera plataforma litzateke, ELArentzat, kontzientzia hartze horren seinale eta, aldi berean, helburu batzuen inguruan jende anitzen atxikimendua nola irabazi behar den erakusten duen eredua.
|
|
|
Erakuts diezaiedan, azkenik, zor diedan esker ona
|
lan
hau atontzen lagundu didaten guztiei: garai bateko kontuak berritu dizkidaten lagun zaharrei; ELAren paperak, dokumentazio zentroko materialak eta prentsa txostenak eskura jarri dizkidatenei; ELAren ibildibea hobeto ezagutzen eta ulertzen lagundu didaten lanen egileei, batik bat Balentin Bengoa, Mikel Ugalde, Josemi Unanue, Martin Aurrekoetxea, Frantzisko Letamendia, Idoia Estornes, Imanol Murua eta Jose Elorrietari; eta, azkenik, nire zirriborroa irakurtzeko pazientzia hartu duten Jose, Xabi, Patxi, Amaia, Jose Anjel, Iñaki, Haimarri eta, bereziki, testua txukundu eta orrazteko lana burutu duen Gabriel Zeberiori, denen artean nabarmen hobetu dutelako nik idatzitakoa.
|
|
2016
|
|
|
Txikia izanagatik edozein herri edo eskualdek badu berekin unibertso bat, mundu neurri bat.
|
Lan
hau ere bada horrenbestez mundu horietan sartzeko konbita.
|
|
|
Zinez diot: asko du bakanetik
|
lan
honek.
|
|
|
—Benetan, egia da, gustatu egiten zaizu
|
lan
hau! hots egin zuen gero, halakorik espero izan ez balu bezala.
|
|
|
Militarra izan zen Perotxegi, beraz, berrogeita hamaika urteko bulta luzez, eta guda zelaian bizitakoek eraginik edo, hagitz ezaguna ez den honako beste
|
lan
hau ere eman zuen argitara Iruñean 1752.ean, Reflexiones curiosasy notables sobre la ciencia y el valorpara la guerra; Juan Frantzisko Okanpo agustindarraren eta Tomas Mata domingotarraren onarpenekin ateratako 115 orrialdeko testuan munduko heroien ekintza militarren berri jaso zigun, berauk ulertzen zituen hiru baloreen arabera sailkatuta: balore suharra edo berezkoa, ohoreak eta amodioak sorturiko balore artifiziala, eta azkenik Jaungoikoarengandik jasotzen den berezgaindiko balorea.
|
|
|
Orpumea anagramaz sinaturik, Durangoko Euskal Jaietan honako erdal
|
lan
hau aurkeztu zuen: Cartilla del agricultor bascongado para uso de nuestros labradores.
|
|
|
|
Lan
honek Nafarroako Gobernuaren dirulaguntza bat izan du, Kultura, Kirol eta Gazteria Departamentuak egiten duen Argitalpenetarako Laguntzen deialdiaren bidez emana.
|
|
|
Kezka eta amorru piska bat ematen dit orrialde hauetan eta batik bat lanaren bigarren zatian, iraganaldia eta orainaldiaren arteko hainbat paralelismo aipatzerakoan, jakin ezaz munduaren zati handi batzuk nire begiradapetik at utzi beharrak, batez ere, eredugarritasun zantzuak ageri dituzten eremuak direnean, esate baterako Asiako ekialde urrunean gertatzen den legez. Inoiz bazter haietan,
|
lan
honen berri izanda edo haien kasa besterik gabe, hemen garatzen den egitasmoaren eta erabiltzen den ikusgunearen antzekoetan oinarrituta, bertako tradizioetan aditua den norbaitek osatuko ahal du esku arteko honek ezin bestean duen hutsunea!
|
|
|
Egiturari dagokionez, hiru atal ditu
|
lan
honek: IRAGANALDIA, ORAINDALDIA ETA ETORKIZUNA, eta ERASKINAK.
|
|
|
Auzi kulturala.
|
Lan
honen lehen atalean ezarri dugun ordenari jarraituz, zintzotasunaz hizketan hasiko gara. Ez dago zintzotasunik gabe funtziona dezakeen gizarterik, are gutxiago gizarte handirik.
|
|
2017
|
|
|
Sardiniaren historia apur bat ere bai. Baina
|
lan
honen ardatza toponimia da. Haren azterketari eskaini diot denbora gehien, eta horren emaitza diren mapak eta zerrendak izango dira, nik uste, ekarpen interesgarrienak.
|
|
|
Bere garaiko semea da Mogel etimologiei dagokienean.
|
Lan
honetan Hervasen antzeko gauzak esaten ditu eibartarrak. Honi aurkitu ez dizkiogun gauza batzuk ekarriko ditugu soilik:
|
|
|
Ez zuen estimu handirik jaso bere denborako euskalariengandik, eta esango nuke gaurkoek ere ez dutela haren figura eta obra ezagutzen, nahiz eta 2014az geroztik liburu mardul bat kalean egon haren lan guztiekin.
|
Lan
hau egitean sarri etorri zaizkit 1995an Bergarako UNEDen esan zituen hitz batzuk. Zilegi bekit berriz errepikatzea:
|
|
|
Baina toponimiak aldakuntza gutxirekin jarraitzeko ahalmena du, gorago zehaztu ditugun baldintzak ematen badira behintzat. Alorrez alorreko ikerketa sakonagoak beste batzuentzat utziko baditugu ere, ez genuke
|
lan
hau amaitu nahi euskal filologoen eta euskaltzaleen artean asko eztabaidatzen diren puntu banaka batzuk astindu barik.
|
|
|
Ezusteko eta kolpe latza izan da ezagutzen eta estimatzen genuenontzat. Esku arteko
|
lan
hau ez zen jaioko Eduardoren ikerketengatik izan ez balitz, bera baita ikerketa honen ardatz diren hipotesi eta ideien aita.
|
|
|
|
Lan
honen helburu nagusia datuak aurkeztea den arren, interesgarria iruditu zaigu bi eremuen konparaketa batzuk egitea. Atzizkiak eta izen konposatuen bigarren osagaiak alderatuko ditugu lehendabizi, eta toponimo osoak gero.
|
|
|
Elkarte honetako araudi osoa eskura izan dezazun, liburuko sail horietatik aurreneko bederatzi orrietako testoa, jarraian faksimilean datorkizun etxez etxeko zerrenda dotore honen ondotik paratu dizut, sarrera hau luzesko eta arpergarri samar ez egiteko. Diru kontuen bi azkeneko sailak, berriz, ez ditut batere ekarri hona,
|
lan
hau soldaduska bera baino astunago bihurtuko zutelakoan. ii——
|
|
|
Eta, hala eta guztiz ere, inork gutxik egiten du zer edo zer benetan aldaketa gauzatu dadin. Badirudi, ondorioz, luzerako dugula makilajea,
|
lan
honek aldaketa txiki baina oinarrizkoak behintzat posible direla aldarrikatu nahi duen arren.
|
|
|
Euskalki desberdinetakoak izanik (eta ohitura gutxikoak besteena aditzeko), errazenera jotzen dute, biek ezinbestez ezagutzen duten erdarara. Ezagutzen ez duten batuak behar luke euskalkien arteko zubi izan, baina
|
lan
hau erdarak egiten du.
|
|
|
Hiztun batzuek beren lanbideko alorrean egokitze lan bat egiten dute beti eta emeki gizarte guztira zabaltzen da. Zenbait kulturatan
|
lan
hau hizkuntz akademiek burutzen dute, nahiz eta normalean gizartean egosten dena onartu baizik ez duten egiten.
|
|
|
Dagoeneko pentsaketan egongo zara ea AB/ B, A/ BA, BA/ AB edo AC DC ote zaren, eta zenbat bide gelditzen zaizun egiteko, baina
|
lan
honen asmoa ez da hori. Kontua ez da hiztun onena zein den jakiteko etiketak banatzen hastea, label kalitatea ematea.
|