|
2010
|
|
|
Nolanahi ere, sina dezala kontratua." Kapitaina mahaitik altxatu zen. "
|
Lan
hau bukatzean eraman don Pedro bere gelara —agindu zion don Jaimeri— Eta gero, pistola aurkitu. Ez zaitez lotara joan pistola azaldu artean.
|
|
|
Donostiako udalak ofizialki eskaturik, Zaldibiako Juan Inazio Iztuetak dantza eta kanta sorta bat bildu zuen Guipuzcoaco dantza gogoangarrien condaira (1824) liburuan, ahanzturatik babesteko eta hiriko gazteei irakasteko asmoz.
|
Lan
hau lehenengoetariko folklore liburua izan zen Europan; ondoren Euskaldun anciña anciñaco. Ta are lendabicico etorquien Dantza on iritci pozcarri gaitzic gabecoen soñu gogoangarriac beren itz neurtu edo versoaquin (1826) liburua plazaratu zuen.
|
|
|
|
Lan
hau egiteko Oihenartek ongi aztertu zituen dokumentu zaharrak; horretarako, adibidez, aski maiz ibili zen Iruñeko artxibategian, harik eta bertara sartzea debekatu zioten arte, Gaztelak Nafarroa konkistaturik mantentzearen kontrako lan bat argitaratu zuelako Parisen: Discoursconcernantl’usuipation de la Navarre.
|
|
|
|
Lan
honek, espantu handiz," Euskal kultura?" izena hartzen du. Gai horri buruz abiatzen bada ere, laster hetsiko zaigu zirkulua, kultura baino gehiago" ikuskizun biziaren" tratatzeko.
|
|
|
profesionala eta... egin dezala, beraz.
|
Lan
honetan anitzetan atzemanen dugun utzikeria hasiko baita hedatzen, sarri ikusiko dugun herritartasuna uzten. Herrietara jin ziren errient horiek tokikoak ziren eta euskaldunak ardura.
|
|
2011
|
|
|
—Karrakatzean larru bazeneza, bai, ez baita larrutu behar, eta, horretara gabetarik, ken baitaitezke landareari erran ditugun azal puska eta belarkiak.
|
Lan
honetan ere, bertze askotan bezala, behar da izariz ari. Moldakaitzaren eskutik ez da deus onik.
|
|
|
Carlo Rizzo da hirugarren partaidea, panderojole italiarra eta mundu zabaleko esku perkusio hizkuntzan maisua.
|
Lan
honetako hamar piezek izen propio bana dute, Europan hogeigarren mendeko lehen erdian gehienbat nabarmendu ziren zortzi idazle/ poetarena (Rene Char, Paul Celan, Fernando Pessoa, Robin Armaud, Joseph Delteil, Victor Segalen, Federico Garcia Lorca eta Joe Bousquet) eta bi musikarirenak: Jean Boyer eta Igor Stravinsky.
|
|
2014
|
|
|
Izena, argumentua hazpandarra zuen Larzabalen antzerkiari hartu zioten.
|
Lan
hau eman zuten ere, irudi guti daude garai hartako, baina zatiño bat heldu zaigu Txomin Hegi eta Janine Urruti, Bordaxuri eta Klotildaren arteko agerraldi kultua ematen. Anbizio handia zuten euskal antzerkiarentzat, garai hartan nehork ez zuen dudatzen EATBn emanen geniola Euskal Herriari antzerki duin bat, eta saiatu dira talde horretakoak gure antzerkiaren goratzera aktorearen bidez. Rol aski aberatsak behar zituzten eta errepertorioan aurkitzen ez zituztelako itzulpenari buruz jo zuten.
|
|
|
Formak duen eraginak dudarik ez du uzten, baina lastima da sentsua galdu izana.
|
Lan
honen funtsa da honen oroitaraztea.
|
|
|
V. Bururapena.
|
Lan
honen ahuleziak, azterbideak
|
|
|
, egia erran, argitasun frango ekartzen digute rolez eta irriaz, baina estetikaz, euskalkiz ezberdinak dira.
|
Lan
honi buruz jendearen elekatzean entzun dugu libertimendu, bertso paper, testuak erre direla berriki. Biltzea litzateke lehen lana, toberei buruzko azterketa urrunago eramatekotan.
|
|
|
Hiru punttu eta Escualdunac biziki berantago heldu dira.
|
Lan
honi lotzean, bi argazki nituen abiapuntu. Bada baño biziki ezaguna:
|
|
|
|
Lan
honen xedea ez da, ordea, epaile lanak egitea —zer iruditzen zaigun onargarria eta zer ez adieraztea—, aniztasun horren zilegitasuna nabarmentzea baizik; gure ikuspegia beste askoren artean beste bat gehiago baino ez dela aitortzea. Labur esanda, Egiaren jabe omen den Mendebaldeak eredugarri izan nahi duen arren, errealitatearen eraikuntza bat gehiago baino ez du eskaintzen.
|
|
|
|
Lan
honen helburua ez da, izenburuak sugeritu dezakeen arren, Eroski entrepesa ezagunaren inguruko azterketarik; ezta entrepresa horren atzean dagoen korporazio kooperatiboaren ingurukorik ere. Izenburuaren baitako kakotsek, alde batetik, eta azpitituluaren baitako sexualitate terminoak, bestetik, argi eta garbi adierazten dute beste zer edo zertaz arituko garela.
|
|
|
|
Lan
honek eroski (n) ak izango ditu aztergai, beraz; baina ez hori bakarrik, eroski (n) ez hitz egin ahal izateko egun bizi dugun garai hipermodernoaz beste batzuen aburuz, Postmodernitate, Gainmodernitate, Modernitate Berantiarra eta beste abar luze batere mintzatu dugulako, bata ezin baita bestea gabe ulertu. Eroski Hipermodernitateari doa loturik ezinbestean.
|
|
2015
|
|
|
Euskal identitate bizitzak, oparoa izaki, denetik ematen baitu; eta iritzi eta ikusmira kritikoak, alabaina euskaltzaleak eta abertzaleak, mamitzen ari dira.
|
Lan
hau lur horretan ernatu da.
|
|
2016
|
|
|
Txikia izanagatik edozein herri edo eskualdek badu berekin unibertso bat, mundu neurri bat.
|
Lan
hau ere bada horrenbestez mundu horietan sartzeko konbita.
|
|
|
|
Lan
honek Nafarroako Gobernuaren dirulaguntza bat izan du, Kultura, Kirol eta Gazteria Departamentuak egiten duen Argitalpenetarako Laguntzen deialdiaren bidez emana.
|
|
|
Auzi kulturala.
|
Lan
honen lehen atalean ezarri dugun ordenari jarraituz, zintzotasunaz hizketan hasiko gara. Ez dago zintzotasunik gabe funtziona dezakeen gizarterik, are gutxiago gizarte handirik.
|
|
2017
|
|
|
Bere garaiko semea da Mogel etimologiei dagokienean.
|
Lan
honetan Hervasen antzeko gauzak esaten ditu eibartarrak. Honi aurkitu ez dizkiogun gauza batzuk ekarriko ditugu soilik:
|
|
|
Ez zuen estimu handirik jaso bere denborako euskalariengandik, eta esango nuke gaurkoek ere ez dutela haren figura eta obra ezagutzen, nahiz eta 2014az geroztik liburu mardul bat kalean egon haren lan guztiekin.
|
Lan
hau egitean sarri etorri zaizkit 1995an Bergarako UNEDen esan zituen hitz batzuk. Zilegi bekit berriz errepikatzea:
|
|
|
|
Lan
honen helburu nagusia datuak aurkeztea den arren, interesgarria iruditu zaigu bi eremuen konparaketa batzuk egitea. Atzizkiak eta izen konposatuen bigarren osagaiak alderatuko ditugu lehendabizi, eta toponimo osoak gero.
|
|
2018
|
|
|
|
Lan
honen iturri bibliografikoei dagokienez, aitortu behar dut lan hau burutzeko kontsultatu ditudan liburuez gain (ikus Bibliografia), nire oroimena ere baliatu dudala, ia konturatu gabe urteak hasi zaizkidalako bizkarrean pilatzen eta datu eta zehaztasun asko daude nire burmuinean, eta haietariko asko non ikasi edo entzun ez jakinki.
|
|
|
Angel Urrutiaren lanari esker euskal idazle askok irakurleengana iristeko aukera izan zuten.
|
Lan
honetan beti izan zuen lagun eta adiskide Iñaki Zabaleta Urkiola, leitzar gaztea. Euskal kulturaren alde egin zuen Urrutiak eta bere antologietan euskarak beti izan zuen leku nabarmena.
|
|
|
|
Lan
honetan ikusiko dugunez, gerraosteko urteak atzean utzita, instituzio politikoen eta gizartearen sektore zabal baten arteko aldea izugarri handituz joan zen, benetako amildegi bihurtu arte. Euskal gizarte osoan bezala, nafar gizarte oihal aberatsa eta anitza ehundu zen frankismoaren azken hamarkadan, eta langileeta auzo mugimenduak, euskararen aldekoa zein errepresioaren aurkakoa, protagonista bihurtu ziren urte horietan.
|
|
|
|
Lan
honekin batean aurkeztutako zerrendetan, koadroetan eta grafikoetan emanak daude datuak eta emaitzak. 3 taulan adierazi dugun bezala, txosten hau idatzi dugun egunera arte eta behar bezala egiaztatu ondoren, guztira 1.310 lagun izan ziren Iruñean bizi zirenen artetik errepresioa eta giza eskubideen urraketak jasan zituztenak.
|
|
|
ezkontideen adina, horien lehenagoko bizilekua, ospakizuna egiteko lekua, lehenagoko egoera zibila, bizitzeko erabaki duten lekua, eta abar.
|
Lan
honetan bizitokia Iruñean hartu duten eta ospakizunaren arabera erregistratuta dauden senar emazteei eta ezkonduta ez egon arren beren bizitokia
|
|
2019
|
|
|
|
Lan
honek Getxoko Kultur Etxeak antolatutako" Ramiro Pinilla" I. eleberri laburren lehiaketa irabazi zuen 2018an.
|
|
|
|
Lan
honek post operaismoaren kritika teorikoa eta politikoa — operaista eta materialistaplanteatzen du. Horretarako, Italiako operaismotik oinordetzan jasotako zenbait kontzeptu erabiliko ditugu (klase berregituraketa, kontra subjektibazioa, osaera politikoa), baita 1970eko urteetako borroka autonomoen zikloari buruz berriki egindako interpretazioetatik jasotakoak ere (indargabetzea, bizimoldeak, Komuna eraikitzea).
|
|
|
Hortik abiatuta, osaera politikoa eta klase berregituraketa kategoria operaistak eta marxistak erabiliko ditut.
|
Lan
honek ekarpen txiki bat egin nahi du XXI. mendean iraultza pentsatzeko/ egiteko. Horretarako, klase berregituraketaren metodo operaista gaurkotzeko (zentzu destituientean) aukera arakatzen du, Kapitalaren subjektibazioa apurtzeko eta bizimolde ez kapitalistak eraikitzeko bidean.
|
|
|
|
Lan
honetan zirkulazio sinplean euren merkantziak trukatzen dituzten norbanakoen baldintza ekonomikoak izango ditugu aztergai. Behinik behin, hartu eman merkantilen eta operazio horietan murgilduta dauden subjektuen erlazio zuzenetara zedarrituz merkantzien elkartruke forma sinpleetatik1 abiatuko gara, ekoizpen prozesu garatuei erreparatu gabe oraindik.
|
|
|
Bere aburuz, Marx ez da normalean gogoratua izan askatasunaren nozioa sakontzeagatik, baina bere pentsamendu filosofiko, politiko eta iraultzailea askatasunaren ideiaren garrantziagatik erabat zeharkatuta dago.
|
Lan
honetan, askatasunaren ideiak
|
|
|
Ezkerraren eta Modernitatearen aurkako metodoa eta praxi autonomoak eguneratuz" izendatu bere kapitulua.
|
Lan
honek post operaismoaren kritika teorikoa eta politikoa —operaista eta materialista— planteatzen du. Horretarako, Italiako operaismotik oinordetzan jasotako zenbait kontzeptu erabiltzen ditu (klase berregituraketa, kontra subjektibazioa, osaera politikoa), baita 1970eko urteetako borroka autonomoen zikloari buruz berriki egindako interpretazioetatik jasotakoak ere (indargabetzea, bizimoldeak, Komuna eraikitzea).
|
|
|
Horretarako, Italiako operaismotik oinordetzan jasotako zenbait kontzeptu erabiltzen ditu (klase berregituraketa, kontra subjektibazioa, osaera politikoa), baita 1970eko urteetako borroka autonomoen zikloari buruz berriki egindako interpretazioetatik jasotakoak ere (indargabetzea, bizimoldeak, Komuna eraikitzea).
|
Lan
honek ekarpen txiki bat egin nahi du XXI. mendean iraultza pentsatzeko/ egiteko. Horretarako, klase berregituraketaren metodo operaista gaurkotzeko (zentzu destituientean) aukera arakatzen du, Kapitalaren subjektibazioa apurtzeko eta bizimolde ez kapitalistak eraikitzeko bidean.
|
|
|
Birsortze honek, azpiegitura zein gainegituraren arteko harreman dialektikoaren ondorioa da, eta bi arloetan eragina dauka; produkzio harremanetan eta kudeaketa ereduetan.
|
Lan
honen helburua kapitalismoaren joera garaikideek (4.0 industria, ekonomia kolaboratiboa, etab.) langileengan duten eragina aztertzea da, eta horrekin batera, langileek garatzen dituzten estrategiak identifikatzea. Horretarako sindikalgintzaren garapenean arreta berezia jartzen du, epe labur eta ertaineko balizko mehatxu eta indar-guneak aurreratuz.
|
|
|
Zirkulazio sinplea Marxengan, honen kontraesanak eta ezaugarri historiko formalak".
|
Lan
honek, zirkulazio sinplean euren merkantziak trukatzen dituzten norbanakoen baldintza ekonomikoak ditu aztergai. Behinik behin, hartu eman merkantilen eta operazio horietan murgilduta dauden subjektuen erlazio zuzenetara zedarrituz merkantzien elkartruke forma sinpleetatik abiatzen da.
|
|
|
|
Lan
honetan Marx eta marxismoa birpentsatzeko giltza batzuk bildu nahi izan ditugu. Biharko (euskal) marxismoa eraikuntza kolektibo baten fruitua izango denaren jakitun, gogoeta orokorra bezain irekia besterik ez da hau.
|
|
|
|
Lan
hau Eusko Jaurlaritzak bultzatzen duen Ikerketa Taldeen Sarean kokaturik dagoen eta Euskal Herriko Unibertsitateak onartu duen LAIDA (IT 1397, GIU 18/ 212)
|
|
|
|
Lan
honetan zehar behin eta berriro agertzen zaigu perifrastikoa modernoa dela; baina, gu oraindik ere ez gara iritsi perifrastikoaren hasierara eta dagoeneko sartuak gaude garai batean non, menderakuntza asmatu aitzin, gure aspaldikoek esaldi bakunak eta lokabeak baino ez zituzten erabiltzen.
|
|
|
Ez!
|
Lan
honetan ikusiko dugun bezala, hori baitzen geroaldia osatzeko arbasoengandik eskuratu zuten hizkia.
|
|
|
|
Lan
honetan aritu bitartean nahiko lagin jaso dugu erakusteko zer zaila den ur sakonetan sartzea eta hartu aditza izan da horren adibidea. Bai, oso ezegonkorra eta lohitsua den eremuan sartu zarela berehala konturatuko zara; ikusi baino ez dira egin behar hurrengo adibideak:
|
|
|
|
Lan
honetan zehar argi geratzen ari da oinarrizko adizkiak ez zituztela inondik inora jakintsu batzuek asmatu bilera batean, baizik belaunaldi anitzek garai desberdinetan. Batzuk oso modernoak dira:
|
|
|
|
Lan
honek, Nafarroako Gobernuaren Herritarrekiko eta Erakundeekiko
|
|
|
OHARRA.
|
Lan
honetan toponimoak aipatzean urtea jarriko dut ondoan. Urte hori, dena den, toponimoa jasotzen duen dokumentuaren data da.
|
|
|
OHARRA.
|
Lan
honen hasieran aipatu dut Pantxike Kontrerasen liburua. Bertan, Angoia/ Anbea desagerrarazi eta erdal ordezkoak, Arriba/ Abajo, sartzen ditu.
|
|
|
OHARRA (Kastro baskoia).
|
Lan
hau amaitu berri neukala, denon ahotan jarri zaigu gure Irimendi. ‘Kastro baskoi’ bat aurkitu omen dute bertan, handia eta garrantzitsua izan litekeena.
|
|
2020
|
|
|
|
Lan
hau egiteko material bila nenbilela, ia obsesionatuta gaixotasuna eta poesia lotzen zituen edozeren bila, 2015eko Gaztezulo aldizkariaren ale bat hartu nuen eskuartean. Bertan ezagutu nuen Martxel Mariskal, oinazeek gogor astindutako idazlea.
|
|
|
Urte luzez egon zen gaixo Xabier Lete, gaitz kroniko batek jota, eta besteak beste, Zubiak izan zuen pazientearen ardura.
|
Lan
hau osatzeko berarekin berbaldi bat izatea lagungarri izango zitzaidalakoan deitu nion. Bete betean asmatu nuen.
|
|
2021
|
|
|
Horrez gain, izengoiti kolektiboak ere erabiltzen dira ibarrean.
|
Lan
honetan euskarazko zenbait jaso ditut: Arrapo (Biurrungoa), Katxuli (Adioskoa), Lezko (Enerizkoa), Txaparrero (Añorbekoa), Txinurri (Enerizkoa).
|
|
|
2. Hitza ulergarria izan behar da.
|
Lan
honen xedea hiztunei baliabideak ematea denez, hitza ulertzea oso garrantzitsua da. Hori dela eta, izengoiti batzuk, duda sortzen dutenak edo desitxuratze baten ondorioz ulertzen ez direnak lan honetatik kanpo uztea erabaki dut.
|
|
|
|
Lan
honek saria jaso du Nafarroako Gobernuaren Herritarrekiko Harremanetarako Departamentuak 2020an antolaturiko Nafarroako euskarari buruzko ikerketa linguistikoen lehiaketaren deialdian.
|
|
|
|
Lan
honek saria jaso du Nafarroako Gobernuaren Herritarrekiko Harremanetarako Departamentuak 2020an antolaturiko Nafarroako euskarari buruzko ikerketa linguistikoen lehiaketaren deialdian.
|
|
|
(
|
Lan
hau egindakoan joanen nauk hara.)
|
|
|
Haatik, datuak sintomatikoak eta adierazgarriak dira oso, Lurçat ek erakutsi bezala. 25 urteren ostean, piloa desagertuz joan ahala, pedagogia berri horien biktimak izan direnen atrofia izugarria da, matematikarekin zein ortografiarekin, besteak beste, egundoko arazoak baitituzte gazteek —" eta, zertarako behar dute matematika eta ortografia?", esango dute askok—
|
Lan
hau idazten ari naizen bitartean, estatu espainolean egindako irakaskuntzako EPEetan plaza asko bete gabe geratu direla entzun dugu komunikabideetan; ez hautagai faltagatik, ordea, horien maila kaskarragatik baizik. Irakasle izan nahi duten askok eta askok idazten ere ez dakite eta horiek izan behar dute hurrengo belaunaldiei idazten irakatsi behar dietenak!
|
|
|
|
Lan
honen sarreran irakasle gisa alienaturik bizi garela ikusteak ere halako sentsazio txarra sorrarazten didala esan dut, ikasleak ez baitira heziketa sisteman kaiola baten dauden bakarrak. Irakasleok ere, kaiola eraikitzen laguntzen dugu.
|
|
2022
|
|
|
Hitz zerrenda askotxo plazaratu dituzte jan edanaz ere, baina...
|
Lan
hau euskaraz elikatu, hausnartu, digeritua da.
|
|
2023
|
|
|
Hizkera politikoki politaren izenean," indio eta indiar" hitzek ezinegona sortzen diete hainbati, gutxiespen zentzua dutelako; eta horien ordez, hizkera polit horrek amerindiar proposatu du.
|
Lan
honetan" indio eta indiar" hitzek ez dute esanahi gutxiesgarririk, kontrakoa baizik, eta bertan erabiliko dugu Eduardo Galeano idazleak edo Atahualpa Yupanqui kantariak beste askoren artean erabili duten adierarekin.
|
|
|
Gerardo Marottak, Istitutoko presidenteak, klasikoen eta kulturaren defentsan eman ditu bere bizitza eta baliabide ekonomiko guztiak.
|
Lan
hau George Steinerrekin eta Alain Segondsekin izandako alferrikako solasaldi ahantzezin eta suharren zordun da. Calabriako Unibertsitateko nire ikasleak eta urte hauetan irakasle lanean aritu naizen atzerriko unibertsitate batzuk falta izan banitu, nekez ulertuko nituzkeen alferrikakoaren balioaren alderdi asko.
|
|
|
|
Lan
honek Eusko Jaurlaritzaren dirulaguntza izan du, Kultura eta Hizkuntza Politika Sailak egiten duen Argitalpenetarako Laguntzak deialdiaren bidez emana.
|
|
|
|
Lan
honetan ezinbestez mugatua den begirada emango diegu gure Herriko kulturaren iraganari eta gure arbasoen bizimoduei. Topikoetatik at, indarrean egon diren adierazpide eta gertaera ezohiko eta ezezagunetan pausatuko dugu begirada bereziki, Euskara Jendeak mundua ikusteko eta bizitzeko izan zuen era hobeki ezagutu eta uler dezagun.
|
|
|
|
Lan
hau ez zen ordaintzen, udala hamaiketako edariaz arduratzen zen bakarrik. Normalean hirugarren batentzat lan egitea tripa truk izaten zen, esan nahi baita, bazkaria zela lan saria; aldiz, udalarentzat egindako lanean janaria ere etxeko kontu zen, Araitz (N) ibarreko esaera zaharrak mingoski adierazten duen bezala:
|
|
|
Horretarako etxe guztiek egur kopuru bat behar zuten eta udalak herri basotik kitorik esleitzen zien zuhaitz sorta bana, zenbait ibarretan epaitza (N) deitzen dena egiteko.
|
Lan
hau ez zen nolanahi egiten, adituak zeuden mozteko ziren zuhaitzak markatzeko, ustiapen iraunkorraren politika sendoa eramanez. Honen adibidea Gipuzkoan Orde nanzas izeneko arauetan, 1397 urtean, gogorki zigortuak dira basoen gehiegizko ustiaketak.
|