|
2009
|
|
|
Omenaldian, hizlari hauek aritu ziren: Fernando García Murga, EHUko Letren Fakultateko dekanoa; Alvaro Moreno, EHUko irakaslea; Gül Isik, Madrilgo Universidad Complutenseko irakaslea; Gregorio Monreal, EHUko errektore ohia; José Luis Lizundia, euskaltzain osoa; José Antonio Pascual,
|
Espainiako
Akademiaren presidenteordea; eta Jon Irazusta, EHUko Euskara eta Eleaniztasuneko errektoreordea.
|
|
|
Euskal Herritik kanpo gehitu zuen behin baino gehiagotan, Euskaltzaindiaren ordezkaritza eramaten zuenean, harrotasunez adierazten zuen gure Akademiarekiko nortasuna. Gogoan daukat, bat aipatzekotan, duela hiru urte, Lyonen Instituto Cervantesen egoitzan, Gabriel Aresti izena hango Bibliotekari jarri ziotenean, Frantziako hirugarren hiriko alkate, Unibertsitateko errektore,
|
Espainiako
kontsul eta gainontzeko ordezkarien aurrean, bere hitzaldiaren ondoren, nola aurkeztu ninduen Akademiaren ordezkari, adieraziz Euskararen Erret Akademiaren nortasun eta garrantzia.
|
|
|
gorago azpimarratu dugun legez, zinez ugariak dira jokoan sartzen diren faktoreak; arazo nagusia, hain juxtu ere, eragile horietako bat isolatu nahi izatea da, ardura nagusia (bakarra, sarri) hari egotziz; hurrengo pausoa eragile zehatz horren gainean (direla hizkuntzalariak, direla politikariak, direla kazetariak...) erruak pilatzea izaten da, hots, borrokak areagotzera baino ez daraman bidea. Zeren gezurra ematen du ikusteak txekiarrek beren ortografia eztabaidatzeko erabiltzen duten kar saindua... ikusiko ez bagenu oso antzeko kasuak
|
Espainian
, Holandan, Frantzian, Norvegian, Azerbaijanen, Galizian edo Euskal Herrian bertan. Ez, auzoan ez dabiltza txakurrak zapatekin.
|
|
|
Liburuaren aurkezpena Andres Urrutia euskaltzainburuak eta Gorka Aulestia idazleak egin dute. Aulestiak azaldu duenez,
|
Espainiako
Gerra Zibilaren eta 40 urteko diktaduraren ondorioz, fusilatuak, gartzelaratuak edota erbesteratuak izan ziren euskaldun batzuren memoria berreskuratu nahi izan du liburuan.
|
|
|
R.M. Azkueren argitalpena (1899) elebiduna izan zen, bi zutabetan,
|
Espainiako
gobernuaren inperatibo legalen ondorioz (Jurgi Kintanak bere tesian frogatu duen bezala) eta ez uste izan den bezala Azkueren beraren borondatez.
|
|
|
Liburua Euskaltzainak bildumaren zortzigarren zenbakia da.
|
Espainiako
Gerra Zibilaren eta 40 urteko diktaduraren ondorioz, fusilatuak, gartzelaratuak edota erbesteratuak izan ziren euskaldun batzuren memoria berreskuratu nahi izan du Gorka Aulestia egileak, horretarako euskaldun askoren ia gehienak idazleak testigantza eman duelarik.
|
|
2010
|
|
|
Neuk esango nuke baietz, pisu benetan handia izango zuela. Beharbada kontu hauek guztiz arrotzak egingo zaizkio adin batetik beherakoak direnei edo frankismoaren garaiko historiaz ezer gutxi dakitenei, baina neu ziur nago orduko euskaltzaleentzat ez zela izango, ez, ahuntzaren gauerdiko eztula, 1960 aldean, Aita Santuaren bedeinkapena izatea bere lanaren babesgarri, sobera ezaguna baitzen
|
Espainiako
Elizaren hierarkiak euskarari buruz zeukan iritzia (gobernuaren jarrera errazago imajinatzen dugu, baina aztertu litzateke bien arteko aldea noraino ailegatzen zen).
|
|
|
Hitz berdeak (poesia), Hizkuntza eta talde nortasuna, Euskal Herria krisian, Espainolak eta euskaldunak, Ernazimentuko hizkuntz ideologiak, Humboldt: hizkuntza eta pentsamendua, Volksgeist Herri Gogoa,
|
Espainiaren
arimaz, Azken egunak Gandiagarekin.Olerti, Anaitasuna, Egan, Anaitasuna, Larrun, Argia, Egunkaria, Ostiela! eta Egin aldizkari eta egunkarietan argitaratu ditu bere artikuluak, besteak beste.
|
|
|
Hitzen ondotik ekintzak etorriko direa? Katalanera indartsua da
|
Espainian
, hiltzorian Frantzian?
|
|
|
Ezin da konparatu gurea bezelako nazio bateratua eta beste estatu deszentralizatu edo federalekin, hala nola
|
Espainia
, Erresuma Batua, edo Alemania. Metropolio lurraldean badira gutienez 10 eskualde hizkuntza, edo 20 oc eta oïl hizkuntzen dialektoak onartzen badira.
|
|
|
Gerra zibila eta euskal literatura lana Ana Toledok koordinatu du.
|
Espainiako
Gerra Zibila() amaitu zela 70 urte betetzen zirela eta, Euskaltzaindiaren Literatura Ikerketa batzordeak jardunaldiak antolatu zituen EHUko 2009ko Uda Ikastaroen barnean, gertakari hark euskal literaturan izan duen oihartzuna aztertzeko asmoarekin. Han aurkeztu ziren hitzaldiak bildu dira hemen.
|
|
|
Egunetik egunera orduen gurpillean, Bigarren poema liburua, Urrats desbideratuak, Biziaren ikurrak, Zentzu antzaldatuen poemategia, Abestitzak eta poema kantatuak, Egunsentiaren esku izoztuak, bere azken lana. Liburu honekin irabazi zituen Euskadi Literatur Saria eta
|
Espainiako
Kritikaren Saria.
|
|
2011
|
|
|
ISOC CSIC (Consejo Superior de Investigaciones Científicas) erakundeak kudeatzen du. CSIC,
|
Espainian
ikerketara dedikatua dagoen erakunde publikorik handiena da eta Zientzia eta Berrikuntza Ministerioari atxikita dago. Erakunde horren barruan datu base gehiago badago ere, ISOC da, Giza Zientzia eta Humanitateen esparruan, Estatu Espainoleko aldizkarien ekoizpen zientifikoa bildu eta zabaltzen duena.
|
|
|
Txikitan Bilbon bizi izan zen eta horko Merkataritza Eskolan Ingeniaritza ikasi zuen.
|
Espainiako
Gerra Zibila hasi zenean, aita lanetik bota zuten eta familiak Kanarietako Las Palmas hirira alde egin zuen. Hiri horretako goi mailako Merkataritza Eskolan ikasi zuen eta Bilbora itzuli zenean Merkataritza Intendente ikasketak amaitu zituen.
|
|
|
Esan bezala, Dialnet proiektua Errioxako Unibertsitateak kudeatzen du, eta bere garapenean,
|
Espainia
, Portugal eta Hego Amerikako hainbat erakunde elkarlanean ari dira.
|
|
|
Euskaltzaindiaren ordezkariak, 1975 urtean landutako Estatu Izenak gomendio zerrendak gogora ekarri ostean, Akademiak urte hauetan guztietan exonimiaz egin duen lana azaldu zuen. Bereziki, 1995an, 32 araua, hots,
|
Espainiako
Erresumako probintzia eta erkideko autonomoen izenak erabaki zuenetik gaur arte. Une honetan, Ekialde Hurbilako eta Ipar Afrikako izenen araugaia prestatzen dihardu Euskaltzaindiak.
|
|
|
|
Espainiako
Zientzia eta Berrikuntza Ministerioan, Euskaltzaindia ikerkuntzarako entitate gisa inskribatu da. Akademia sorreratik bertatik ikerkuntza lanetan dabil buru belarri, baina azken urteotan areagotu egin du arlo horretan egiten duen ahalegina.
|
|
|
ISOC CSIC (Consejo Superior de Investigaciones Científicas) erakundeak kudeatzen du. CSIC,
|
Espainian
ikerketan dabilen erakunde publikorik handiena da eta Zientzia eta Berrikuntza Ministerioari atxikita dago.
|
|
|
Joan den maiatzaren 12az geroztik, indarrean da
|
Espainiako
Zientzia, Teknologia eta Berrikuntzaren Legea. Bere xede nagusia da zientzia eta teknika ikerketaren oinarriak ezartzea, ezagutza eta berrikuntza hedatuz, garapen iraunkorra eta ongizatea bideratzeko.
|
|
|
Lege testua osatzeko, Zientzia eta Berrikuntza Ministerioak ikertzaile, aditu, unibertsitate, gizarte eragile eta erakunde publikoen ekarpenak jaso ditu. Besteak beste,
|
Espainiako
Zientzia, Teknologia eta Berrikuntza Sistema gauzatzeko behar diren zientzia berrikuntza eragileen arteko koordinazioa, gisa baliabideak eta diru iturriak definitzen ditu.
|
|
2012
|
|
|
|
Espainiako
Ogasun Ministeritzan Moneta eta Tinbreko Lantegian Balore Dokumentuen sailburua izan zen, zortzi urtez. Ondoren Madrileko Ogasun Ordezkaritzan hasi zen lanean, Finantzar eta Zergen Inspektore gisa.
|
|
|
La lengua vasca; El euskera y sus parientes; Mitología e ideología sobre la lengua vasca.
|
Espainiako
Akademiako kide izan zen.
|
|
2013
|
|
|
1995eko apirilaren 28an eman zuen Euskaltzaindiak kanpoko leku izenei buruzko lehen araua (32 araua:
|
Espainiako
Erresumako autonomia erkidegoen, probintzien eta probintzia hiriburuen izenak). Eta 2012ko urriaren 18an eman zuen azkena (172 araua:
|
|
|
32
|
Espainiako
erresumako autonomia erkidegoen, probintzien eta probintzia hiriburuen izenak
|
|
|
151
|
Espainia
Frantzietako eskualdeen izenak
|
|
|
Basdisyn, Basque Dialect Syntax euskal hizkeren sintaxia aztertzen diharduen ikerketa taldeko burua da, Ricardo Etxeparerekin batera. Urteotan EHUk, Eusko Jaurlaritzak eta
|
Espainiako
MINECOk diruz lagundutako zenbait ikerketa proiekturen buru izan da eta gaur egun ere ikerketa proiektu bat zuzentzen du MINECOren babesean, euskararen hizkeren gramatika bat egiteko asmoz.Artikulu askoren egilea, bakarka eta elkarlanean. Bi liburu eman ditu argitara Jon Ortiz de Urbinarekin batera, Hizkuntzari itzulia 80 hizkuntzatan (2007, UEU) eta Datiboa hiztegian (2010, EHU).
|
|
|
Egun esan du mugek gero eta eragin gutxiago dutenean, Euskaltzaindiak ere hori baliatzen du Euskal Herri osoko euskaltzaleak batzeko eta ahaleginetan jartzeko.
|
Espainia
eta Frantziaren arteko mugan dagoen euskararen herrialde osoan lan egiten du euskara, aspaldiko hizkuntza, iraganeko bitxia baino, gaur eguneko eta etorkizuneko hizkuntza izan dadin, Europako beste hizkuntzekin batera.
|
|
2014
|
|
|
Madrilen ikasi zuen Kazetaritza. Donostiako La voz de
|
España
egunkarian egin zuen lan. Gipuzkoako Kazetarien Elkarteko presidentea izan zen.
|
|
|
Jon Landaburu Parisen jaio zen bere familiak
|
Espainiako
Gerra Zibilaren ondorioz erbestera joan behar izan baitzuen. Pariseko Sorbonne Unibertsitatean egin zituen Filosofia eta Hizkuntzalaritza ikasketak eta 1976an Linguistikako doktoretza eskuratu zuen.
|
|
2015
|
|
|
Xabier Aranbururi eskainitako soslaian, haren bizitzaren joan etorrien kontu emateaz batera, bere izaeraren ezaugarriak eta egindako hainbat kultur lan azpimarratu ditu Joxe Mari Iriondok bere txostenean. Aranburu kazetaria zen eta Donostiako La Voz de
|
España
egunkarian egin zuen lan. Iriondok esan duenez,, denetarik egin zuen:
|
|
|
Frantsesa izango zen aurrerantzean ofizialki onartutako hizkuntza bakarra eta bestelako hiztunak baztertuak izango ziren. Era berean, nazio estatu berrietan, Frantzian eta
|
Espainian
, euskal hiztunak baztertuak izan ziren. Ideologia berriak baliozko eta baliogabeko hizkuntzen sailkapena ezarri zuen indarrean eta beraz, gizarte berrian ongizatea lortzeko halabeharrez baliozko hizkuntzak soilik agiri ziren baliagarri?. Egoera horren aurrean, euskaldunek, portaera eta joera desberdinak?
|
|
|
Ogibidez, bigarren hezkuntzako irakaslea da. Idazlea da.Hari hauskorrak (Erein, 1993), Kartografia (Alberdania, 1998) eta Bitan esan beharra (Alberdania, 2012) poema liburuak argitaratu ditu, eta guztiek jaso dute
|
Espainiako
Kritikaren Saria. Koldo Izagirrek zuzendutako. XX. mendeko poesia kaierak?
|
|
|
2010eko maiatzean Euskaltzaindiak Euskampus proiektuari atxikitzeko hitzarmen bat sinatu zuen. UPV/EHUk, Tecnalia eta DIPCk bultzatutako proiektu horrek Nazioarteko Bikaintasun Campus kalifikazioa dauka,
|
Espainiako
Hezkuntza Ministerioak emana, eta gaur egun haren garapena Euskampus Fundazioaren ardurapean dago. Fundazioa Euskampus proiektuari atxikitako erakundeen bizkarrezurra da, eta lehendik zeuden lankidetza harremanak sendotzeaz gain, elkarlanerako esparru berriak ere eratzen ditu.
|
|
2016
|
|
|
Bost egun barru, baina, legeztatzearen berri ematen zuen telegrama heldu zen. Erabakia 1968ko maiatzaren 7an argitaratu zen
|
Espainiako
Aldizkari Ofizialean.
|
|
|
Hainbat aldizkaritan idatzi eta kolaboratu zuen: Egan, Zeruko Argia, Jakin, Olerti, Habe, La Voz de
|
España
, La Voz de Euskadi, Antzerti, Uranzu, El Bidasoa, Bidasoan, Acofar, Pliegos de Rebotica, Cuart creixent, La nova colleccio de lletres, Bidasoako Ikaskuntzen Aldizkaria, Aia, Oarso, Cuadernos de Hidrología. Literatur lanak zein artikuluak argitaratu zituen aldizkari horietan.
|
|
|
Atzo jakinarazi zuen
|
Espainiako
Kultura Ministerioak 2015eko Itzulpen Onenaren saria Luis Baraiazarra Txertudi ohorezko euskaltzain eta idazle karmeldarrak irabazi zuela, Santa Teresa Jesusenaren idazlan guztiak euskaratzeagatik. Jakina denez, eta ordu batzuk beranduago, Ministerioak berak ezeztatu zion saria Baraiazarrari, idazle meñakarraren lan mamitsuak ez zuelako betetzen sariketaren baldintzetako bat, hots, atzerriko hizkuntza batetik gaztelaniara, katalanera, galizierara edo euskarara itzulitako lana izan behar duela sariketan parte hartzen duena.
|
|
2017
|
|
|
1942an Biarritzen aritu zen, hogeita bat urte besterik ez zituela, eta handik urtebetera sorterrira itzuli zen, lan bera egitera. Azkenik, 1944ko udan, Baionako seminariora itzuli zen teologia ikasteko asmoz. (1968ko Arantzazuko biltzarrean) Hegazkin pilotu ingelesari laguntzenAurretik,
|
Espainiako
Gerra Zibiletik ihes zenbiltzan euskaldunak ezagutu zituen Ipar Euskal Herrian, eta, beranduago, naziengandik ihesi zenbiltzan frantziarrak. Horietako batzuk berak ezkutatu zituen.
|
|
2018
|
|
|
Euskaltzaindiak eskatuko dio
|
Espainiako
Ministerioari malguago joka dezan euskal izendegiarekin.
|
|
|
Orain, antzerako bidetik ekin nahi dio Akademiak, eta
|
Espainiako
Justizia Ministerioari eskatuko dio malguago joka dezan euskal izendegiarekin. Euskaltzaindiak, erakunde aholku emaile ofiziala denez, legeriaren arabera jokatu behar du izendegiari dagokionez, Erregistro Zibilarekiko ahalmenak akademiatik kanpo baitaude.
|
|
|
Modu horretan eusten die Euskaltzaindiak euskararen batasunari eta euskarak tokian tokiko dituen errealitateei. Euskaltzaindiak
|
Espainiako
Ministerioari azaldu nahi dio euskararen ezaugarri propioak kontuan hartu behar direla izendegian genero bereizteari dagokionez: bestela, hizkuntza erromanikoetatik datozen irizpideak aplikatuko genizkioke euskarari, eta horrek ez du inolako logikarik, agertu du Andres Urrutia euskaltzainburuak.
|
|
|
Honela, Euskaltzaindiak badu bere hur hurreko asmoen artean harremanak gauzatzea
|
Espainiako
Justizia Ministerioarekin, euskal izendegiarentzat bestelako bideak asmatzeko eta, euskararen ezaugarriak kontuan hartuz, oraingo legeriaren edukia malgutzeko. Helburua gizarteari adi egotea da eta, ahal den neurrian, Akademiaren emaitzak gizartearen premiei egokitzeko, adierazi du Urrutiak.
|
|
|
Errealitate hauek guztiak ondo gogoan ditu Akademiak, eta horiek kontuan hartuz, erabaki garrantzitsuak hartu ditu azkenaldian. Besteak beste, familia harremanetako gaurko errealitatera moldatu ditu Hiztegiko hainbat definizio; dinastia kontuetan ere egin dira aldaketak;
|
Espainiako
Justizia Ministerioari euskal izendegiarekin malguago jokatzeko eskatu zitzaion eta abar.
|
|
|
Euskaltzaindiak, besteak beste, Euskaltzaindiaren Hiztegia elikatzen duen Lexikoaren Behatokia elikatzeko baliatuko du euskarazko testu masa hori.Era berean, Ortzadar LGBT elkarteak Euskaltzaindiari aholkularitza eskainiko dio herritarren berdintasuna, bizikidetza, sexu askatasuna eta giza eskubideak Euskaltzaindiaren Hiztegian zein bestelako hizkuntza baliabideetan are hobeto islatuta ager daitezen.Errealitate hauek guztiak ondo gogoan ditu Akademiak, eta horiek kontuan hartuz, erabaki garrantzitsuak hartu ditu azkenaldian. Besteak beste, familia harremanetako gaurko errealitatera moldatu ditu Hiztegiko hainbat definizio; dinastia kontuetan ere egin dira aldaketak;
|
Espainiako
Justizia Ministerioari euskal izendegiarekin malguago jokatzeko eskatu zitzaion eta abar. Andres Urrutia pozik agertu da sinatutako hitzarmen berriarekin:
|
|
|
Darío Villanueva
|
Espainiako
Errege Akademiako zuzendariarekin, eta Aurora Egido, Inés Fernández Ordóñez, Pedro Álvarez de Miranda eta José Antonio Pascual akademikoekin bildu dira gaur, Madrilen, Andres Urrutia, Adolfo Arejita eta Erramun Osa Euskaltzaindiko ordezkariak.
|
|
|
Euskaltzaindiko Andres Urrutia euskaltzainburua, Adolfo Arejita Iker sailburua eta Erramun Osa idazkariordea Madrilen izan dira gaur.
|
Espainiako
Errege Akademiaren egoitza nagusian elkartu dira Darío Villanueva zuzendariarekin eta Aurora Egido, Inés Fernández Ordóñez, Pedro Álvarez de Miranda eta José Antonio Pascual akademikoekin. Bilera honetan, Euskaltzaindiak Mendeurreneko helburuak eta epealdirako abian jarritako egitasmoak azaldu dizkio RAEri; horrez gain, etorkizunean erakunde bien arteko lankidetza bultzatzeko egon daitezkeen aukerak aztertu dira.
|
|
|
Bia, añeko notiñen Bazkun bat, aldiak batak bestiakin azte, tu ta aldan ondoen erabagiteko; utsunak bete; itzen iku, pena eta esanguria tinkotu idazkera bat ja, i; izkelgiak bata be ezetsi barik eta alka, e geitu ta aberastuta baino, orobatu; idaztiyak bildu, eta azkenez, izkera ga, bi, makezbako jakintz lanetarako egoki ta erabilko, a, eusko e, ien gaiga, ia, emon dagizkun». ...Espainiako Gobernua.Arabako Foru Aldundia.Bizkaiko Foru Aldundia.Gipuzkoako Foru Aldundia.Euskadiko Udalen Elkartea (Eudel) Nafarroako Udal Kontzejuen Federazioa (NUKF) Baionako Herriko Etxea.Bilboko Udala.Donibane Garaziko Herriko Etxea.Donostiako Udala.Gasteizko Udala.Iruñeko Udala.Mauleko Herriko Etxea.Galiziako Errege Akademia.Ikerketa Katalanen Institutua (Institut d' Estudis Catalans).
|
Espainiako
Errege Akademia.
|
|
|
Euskaltzaindiaren Mendeurreneko Ohorezko Patronatua eratu da gaur, Bizkaiko Foru Aldundiaren Bilboko egoitza nagusian. Besteak beste, bertan bildu dira Patronatua osatuko duten hogeita bat erakundeak, tartean, Ipar eta Hego Euskal Herriko erakunde nagusiak.Uztaileko Osoko bilkura profitatu du Akademiak Ohorezko Patronatuaren eraketa egiteko, eta Galiziako Errege Akademia, Ikerketa Katalanen Institutua (Institut d' Estudis Catalans) eta
|
Espainiako
Errege Akademiako ordezkariak gonbidatu ditu Jauregiko Batzarraldi Aretora. Osoko bilkura amaitu ostean egin da ekitaldi nagusia, non hitz egin duten Iñigo Urkullu Eusko Jaurlaritzako lehendakariak, Ana Ollo Nafarroako Gobernuko Herritarrekiko eta Erakundeekiko Harremanetako kontseilariak, Beñat Arrabit Euskararen Elkargoko lehendakariordeak, Unai Rementeria Bizkaiko ahaldun nagusiak, Markel Olano Gipuzkoako ahaldun nagusiak, Ramiro Gonzalez Arabako ahaldun nagusiak, eta Andres Urrutia euskaltzainburuak.
|
|
|
Honela, Euskal Herri osoko aitortza instituzionala duen erakunde bakarra da Euskaltzaindia, hiru administrazioetan lortutako hitzarmenei esker (hain zuzen, EAEn, Nafarroan eta Ipar Euskal Herrian). Euskal Hirigune Elkargoarekin lortu berri duenaz gainera, erakunde aholku emaile ofiziala da, bai Euskal Autonomia Erkidegoan, baita Nafarroako Foru Komunitatean ere, eta bere finantzaketa bi autonomia erkidegoetako nahiz
|
Espainiako
Estatuko funts publikoetatik eskuratzen du.
|
|
|
Zenbat aldiz ama entzun ote dut etxean, Euskal Telebistako emanaldi bat entzuten ari ginela: Baina,
|
Espainiako
euskara da hau...
|
|
|
Akademiak jarrera aldaketa eskatu dio
|
Espainiako
estatuari, Eskualdeetako edo Gutxiengoen Hizkuntzen Europako Karta izenpetu zuenean hartutako konpromisoak bete ditzala eskatuta. Plangintza linguistikoak eta hizkuntza politikak modu bateratuan egiteko eskatu dio Espainiako gobernuari Akademiak eta, era berean, elkarlanean sakontzeko eta hitzarmen zehatzak bideratzeko konpromisoa azaldu du. Andres Urrutia euskaltzainburuak parte hartu du Bilbon ... Estatuko Lurralde Politika eta Funtzio Publikoaren Ministerioak gonbidatuta joan da Urrutia gaurko batzarrera.
|
|
|
Akademiak jarrera aldaketa eskatu dio Espainiako estatuari, Eskualdeetako edo Gutxiengoen Hizkuntzen Europako Karta izenpetu zuenean hartutako konpromisoak bete ditzala eskatuta. Plangintza linguistikoak eta hizkuntza politikak modu bateratuan egiteko eskatu dio
|
Espainiako
gobernuari Akademiak eta, era berean, elkarlanean sakontzeko eta hitzarmen zehatzak bideratzeko konpromisoa azaldu du. Andres Urrutia euskaltzainburuak parte hartu du Bilbon egin den Estatuko Administrazio Orokorreko Hizkuntza Ofizialen 5 Kontseiluan. Estatuko Lurralde Politika eta Funtzio Publikoaren Ministerioak gonbidatuta joan da Urrutia gaurko batzarrera.
|
|
|
Estatuko Lurralde Politika eta Funtzio Publikoaren Ministerioak eginiko deiari erantzunez, bertan izan da Andres Urrutia euskaltzainburua, Euskaltzaindiaren ordezkari. Kontseiluaren aurrean, 1978an
|
Espainiako
konstituzioan jasotako agintza edo arauak gogoratu ditu Andres Urrutiak: Espainiako nazioak, justizia, askatasuna eta segurtasuna ezarri, eta hura osatzen duten guztien ontasuna bultzatu nahi du, eta, bere subiranotasuna erabiliz, hurrengo borondatea aldarrikatu du:
|
|
|
Kontseiluaren aurrean, 1978an Espainiako konstituzioan jasotako agintza edo arauak gogoratu ditu Andres Urrutiak:
|
Espainiako
nazioak, justizia, askatasuna eta segurtasuna ezarri, eta hura osatzen duten guztien ontasuna bultzatu nahi du, eta, bere subiranotasuna erabiliz, hurrengo borondatea aldarrikatu du: [...] Espainiar guztiak eta Espainiako herri guztiak babestea giza eskubideen egikaritzan, baita beraien kultura eta tradizioak, hizkuntzak eta erakundeak ere (Hitzaurrea); 3.3 artikulua:
|
|
|
Espainiako nazioak, justizia, askatasuna eta segurtasuna ezarri, eta hura osatzen duten guztien ontasuna bultzatu nahi du, eta, bere subiranotasuna erabiliz, hurrengo borondatea aldarrikatu du: [...] Espainiar guztiak eta
|
Espainiako
herri guztiak babestea giza eskubideen egikaritzan, baita beraien kultura eta tradizioak, hizkuntzak eta erakundeak ere (Hitzaurrea); 3.3 artikulua: –Espainiako hizkuntza moten aberastasuna kultur ondarea da, eta ondare horrek begirune eta babes berezia izango du?; 20.3 artikulua:
|
|
|
[...] Espainiar guztiak eta Espainiako herri guztiak babestea giza eskubideen egikaritzan, baita beraien kultura eta tradizioak, hizkuntzak eta erakundeak ere (Hitzaurrea); 3.3 artikulua: ?
|
Espainiako
hizkuntza moten aberastasuna kultur ondarea da, eta ondare horrek begirune eta babes berezia izango du?; 20.3 artikulua: –Legeak arautuko ditu estatuaren nahiz bestelako erakunde publikoen menpeko gizarte komunikabideen antolakuntza eta parlamentu kontrola, eta adierazgarri diren gizarte talde eta talde politikoei bermatuko die haietan parte hartzea, Espainiako gizarte aniztasuna eta hizkuntzak errespetatuz?.
|
|
|
–Espainiako hizkuntza moten aberastasuna kultur ondarea da, eta ondare horrek begirune eta babes berezia izango du?; 20.3 artikulua: . Legeak arautuko ditu estatuaren nahiz bestelako erakunde publikoen menpeko gizarte komunikabideen antolakuntza eta parlamentu kontrola, eta adierazgarri diren gizarte talde eta talde politikoei bermatuko die haietan parte hartzea,
|
Espainiako
gizarte aniztasuna eta hizkuntzak errespetatuz?.
|
|
|
|
Espainiako
Konstituzioa indarrean hasi zenetik 40 urte bete direlarik, Euskadiko Autonomia Estatutua indarrean hasi zenetik 39 urte bete direlarik, autonomia estatutuak lehen aldiz aitortu zuen euskararen ofizialtasuna, Agirre lehendakariak buru zuen Eusko Jaurlaritzak II. Errepublikaren barruko aldi labur batean egindako aldarrikapena aintzat hartu barik?; Euskararen Erabilera Arautzeko Lege Organikoa Eusk... hizkuntza gutxituen defentsan.
|
|
|
...relarik, Euskadiko Autonomia Estatutua indarrean hasi zenetik 39 urte bete direlarik, autonomia estatutuak lehen aldiz aitortu zuen euskararen ofizialtasuna, Agirre lehendakariak buru zuen Eusko Jaurlaritzak II. Errepublikaren barruko aldi labur batean egindako aldarrikapena aintzat hartu barik?; Euskararen Erabilera Arautzeko Lege Organikoa Euskadin aldarrikatu zenetik 36 urte bete direlarik; eta
|
Espainiako
Erresumak Erregio edo Gutxiengoen Hizkuntzen Europako Karta berretsi zuenetik 16 urte bete direlarik, euskaltzainburuak gogorarazi du, oraindik ere estatuko erakundeek bide luzea egin behar dutela, hizkuntza gutxituen defentsan.
|
|
|
hizkuntza gutxituen defentsan. Euskaltzaindiaren iritziz, 1978 konstituzioaren manuak eta Eskualdeetako edo Gutxiengoen Hizkuntzen Europako Kartan jasotako nazioarteko konpromisoak(
|
Espainiak
aspaldi berretsi zituenak), hizkuntza propioak dituzten komunitateen esku geratu dira, Estatuaren beraren ardura alboratuta. Gaurko kontseiluan, Urrutiak azpimaratu du katalana, okzitaniera, galegoa edo euskara bezalako hizkuntzen erabilera eta ezagutza bultzatu eta sustatzeko orduan, Espainiako estatuak notario edo begirale papera hartu duela.
|
|
|
Euskaltzaindiaren iritziz, 1978 konstituzioaren manuak eta Eskualdeetako edo Gutxiengoen Hizkuntzen Europako Kartan jasotako nazioarteko konpromisoak (Espainiak aspaldi berretsi zituenak), hizkuntza propioak dituzten komunitateen esku geratu dira, Estatuaren beraren ardura alboratuta. Gaurko kontseiluan, Urrutiak azpimaratu du katalana, okzitaniera, galegoa edo euskara bezalako hizkuntzen erabilera eta ezagutza bultzatu eta sustatzeko orduan,
|
Espainiako
estatuak notario edo begirale papera hartu duela. Ildo horretan, hizkuntza aniztasunaren aldeko prestutasun eta inplikazio handiagoa eskatu die Espainiar estatuko erakunde guztiei; azken batean, nazioarteko konpromisoak betetzeko eskatu die.
|
|
|
Plangintza linguistikoak eta hizkuntza politikak modu bateratuan egiteko eskatu dio
|
Espainiako
gobernuari Akademiak, eta, era berean, elkarlanean sakontzeko eta hitzarmen konkretuak bideratzeko konpromisoa azaldu du. –Euskarari dagozkionetan gu gara solaskide ofiziala, Euskaltzaindiak ezagutza ofizial osoa baitu Espainian Errege Akademia gisa (1976), eta Frantziako Errepublikan Herri Onurako erakunde gisa (1995)?, gaineratu du Urrutiak.
|
|
|
Plangintza linguistikoak eta hizkuntza politikak modu bateratuan egiteko eskatu dio Espainiako gobernuari Akademiak, eta, era berean, elkarlanean sakontzeko eta hitzarmen konkretuak bideratzeko konpromisoa azaldu du. . Euskarari dagozkionetan gu gara solaskide ofiziala, Euskaltzaindiak ezagutza ofizial osoa baitu
|
Espainian
Errege Akademia gisa (1976), eta Frantziako Errepublikan Herri Onurako erakunde gisa (1995)?, gaineratu du Urrutiak.
|
|
|
Bertan, Andres Urrutia euskaltzainburuarekin, Xabier Kintana idazkariarekin eta Erramun Osa idazkariordearekin hitz egin dute. Plaza Barriko eraikuntza ezagutu ostean, Andres Urrutiak Gabriel Arestiren Harri eta Herri ren edizio berezi bat oparitu dio José Ignacio Sánchez Amor
|
Espainiako
Lurralde Politika eta Funtzio Publikoaren Ministerioko Estatu idazkariari.
|
|
2019
|
|
|
Pedro Sánchez
|
Espainiako
gobernuburuak ordu betez bisitatu du Euskaltzaindiaren Bilboko egoitza. Espainiako Gobernuko presidente batek Euskararen Akademia bisitatzen duen lehen aldia da.
|
|
|
Pedro Sánchez Espainiako gobernuburuak ordu betez bisitatu du Euskaltzaindiaren Bilboko egoitza.
|
Espainiako
Gobernuko presidente batek Euskararen Akademia bisitatzen duen lehen aldia da.
|
|
|
Andres Urrutia (euskaltzainburua): . Euskaltzaindiarentzat garrantzitsua da bisita hau, eta eskertzen diogu Pedro Sánchez
|
Espainiako
gobernuburuari bere begirunea eta adeitasuna?.
|
|
|
Euskaltzaindiaren Bilboko egoitza bisitatu du, gaur, Pedro Sánchez
|
Espainiako
gobernuburuak. Espainiako gobernuburu batek ehun urtetan Euskaltzaindira egiten duen lehen bisita izan da.
|
|
|
Euskaltzaindiaren Bilboko egoitza bisitatu du, gaur, Pedro Sánchez Espainiako gobernuburuak.
|
Espainiako
gobernuburu batek ehun urtetan Euskaltzaindira egiten duen lehen bisita izan da.
|
|
|
Hona hemen Euskaltzaindiak
|
Espainiako
gobernuburuari egin dizkion opariak:
|
|
|
Pozak
|
Espainiako
erregearen zerbitzura jardun zuen Herbehereetan eta, ondoren, Nautika eta Kosmografiako irakaslea ere izan zen Euskal Herrian.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzaren Euskadi Basque Country estrategian kultur industriak du lehentasuna (Guggenheim, SSIFF, Basque Culinary Center?), ez literaturak?.
|
Espainiako
kanpo estrategia arrunt bestelakoa da: –Gaztelaniak balio estrategikoa du, denok berdintzen eta batzen omen gaituen horrek ez baitu bere unibertsaltasuna frogatu behar?.
|
|
|
Gogoratu behar da
|
Espainiako
legerian 1957ko Legeak beren beregi debekatzen dituela sexuari buruz okerra eragiten duten izenak. Erregistro Zibilari buruzko 20/ 2011 Legeak ezabatu behar zuen debeku hori, baina oraindik ez da indarrean jarri.
|
|
|
Erregistro Zibilari buruzko 20/ 2011 Legeak ezabatu behar zuen debeku hori, baina oraindik ez da indarrean jarri. Euskaltzaindiak 2018ko urtarrilean adierazi zion
|
Espainiako
Justizia Ministerioari badirela euskaraz genero maskulinoa edo femeninoa era esklusiboan atxikirik ez duten pertsona izenak, eta, ondorioz, indarrean dauden lege arauak erregistro zibiletan malguago aplika daitezen eskatu zion.
|
|
|
|
Espainiako
legearen esturak Gogoratu behar da Espainiako legerian 1957ko Legeak beren beregi debekatzen dituela sexuari buruz okerra eragiten duten izenak. Erregistro Zibilari buruzko 20/ 2011 Legeak ezabatu behar zuen debeku hori, baina oraindik ez da indarrean jarri.
|
|
|
Espainiako legearen esturak Gogoratu behar da
|
Espainiako
legerian 1957ko Legeak beren beregi debekatzen dituela sexuari buruz okerra eragiten duten izenak. Erregistro Zibilari buruzko 20/ 2011 Legeak ezabatu behar zuen debeku hori, baina oraindik ez da indarrean jarri.
|
|
|
Erregistro Zibilari buruzko 20/ 2011 Legeak ezabatu behar zuen debeku hori, baina oraindik ez da indarrean jarri. Dena den, Euskaltzaindiak 2018ko urtarrilean adierazi zion
|
Espainiako
Justizia Ministerioari badirela euskaraz genero maskulinoa edo femeninoa era esklusiboan atxikirik ez duten pertsona izenak, eta, ondorioz, indarrean dauden lege arauak erregistro zibilean malguago aplika daitezen eskatu zion.
|
|
|
Kontzientzia hitz gakoa iruditu zitzaion Stefan Ruhstaller linguistari ere, Andaluziako toponimiaren normalizazioaz ari zela. ?
|
Espainiako
estatuan, hizkuntza bakarra duten erkidegoetan, egoera askoz okerragoa, dela argudiatu zuen, hain zuzen,, sentsibilitaterik ez dagoelako?, ezta toponimia batzorderik ere.
|
|
|
: Resurreccion Maria Azkue
|
Espainiako
Institutuaren sorrera ekitaldian izan zen, Salamancan.
|
|
|
|
Espainiako
Kultura Ministerioak 1984 urtetik ematen du urtero urtero sari hau, eta idazle baten ibilbidea aitortzea du helburu. Golardoarekin batera, 40.000 euro jasoko ditu idazle eta euskaltzain gipuzkoarrak.
|
|
2020
|
|
|
esan bezala, Anaitasunako zuzendaria izan zen (154 artikulu idatzi zituen); Elkar argitaletxearen sortzaileetako bat ere bai; Jakin aldizkarian hasi zen 1960an, zuzendaritzan hasieratik eta zuzendari eta bitartean; Euskal Idazleen Elkarteko idazkaria izan zen 1969tik 1977ra; Euskal Soziologoen Elkarteko idazkaria 1979tik 1980ra; 2015etik 2017ra PuntuEUS Fundazioko lehendakaria; Euskaldunon Egunkariaren Administrazio Kontseiluko kide eta lehendakaria ere izan zen, egunkariaren sorreratik bertatik. Gogoratu behar da 2003an, Euskaldunon Egunkariaren itxieraren prozesuan guardia zibilek atxilotu eta espetxean sartu zutela, Administrazio Kontseiluko beste kideekin batera; orduko
|
Espainiako
Gobernuak abiatu zuen prozesua egunkaria ETArekin harremanetan egotea leporatuta. 2010ean, baina, Auzitegi Nazionalak onartu zuen Torrealdai, Otamendi, Uria, Auzmendi eta Oleaga errugabe zirela.
|
|
|
Errege erreginen eta kidekoen kasua), errege‑erreginen zerrenda xeheak ageri dira. Haien artean daude gure inguruko erresuma nagusi guztietako errege erreginak, hala nola Aragoikoak, Frantziakoak, Gaztelakoak,
|
Espainiakoak
eta abar. Hala ere, Euskal Herriaren historian hain toki nabarmena izan zuten Iruñeko eta Nafarroako Erresumako errege erreginen izenak ez dira arau horietan ageri, izen horiek bereiz eta xeheago landu eta plazaratu nahi baitzituen Euskaltzaindiak.
|
|
|
Gaztelak eta Aragoik 1512an Nafarroa inbaditu eta konkistatu ondoren, Gaztelako eta
|
Espainiako
errege erreginak izan ziren Nafarroa Garaiko errege erregina titularrak Nafarroako Erresuma ofizialki 1841ean desagertu zen arte. Nafarroa Beherean, bestalde, 1620an Nafarroako koroa Frantziako koroari atxikita gelditu zen, eta, harrezkero, Frantziako errege erreginen noblezia‑titulua baino ez zen izan Nafarroako errege/ erregina izendapena.
|
|
2021
|
|
|
Real Academia Galega, Euskaltzaindia eta Institut d' Estudis Catalans erakundeek, botere publikoei berezko hizkuntzen inguruko gaietan aholku ematen dieten entitateak diren aldetik, Estatuko erakundeek kontsulta egin diezaieten galdatu, eta haien esanetara jarri dira. «Eztabaida publiko informatu eta arrazoizko batean parte hartu nahi genuke,
|
Espainiako
Estatuko hizkuntza komunitateen eta hiztunen arteko begiruneari oratu eta elkarrekiko bizikidetza ahalbidetzeko. Izan ere, Espainiako Estatuak gorde eta sustatu beharreko aberastasun moduan hartu luke hizkuntza aniztasuna, ez baztertu beharreko arazo gisa», ebatzi dute.
|
|
|
«Eztabaida publiko informatu eta arrazoizko batean parte hartu nahi genuke, Espainiako Estatuko hizkuntza komunitateen eta hiztunen arteko begiruneari oratu eta elkarrekiko bizikidetza ahalbidetzeko. Izan ere,
|
Espainiako
Estatuak gorde eta sustatu beharreko aberastasun moduan hartu luke hizkuntza aniztasuna, ez baztertu beharreko arazo gisa», ebatzi dute.
|
|
|
Idazle saritua da Meabe: hiru aldiz irabazi du Euskadi Saria eta birritan
|
Espainiako
Kritikarena.
|
|
|
Halaber, Bernardo Atxaga idazle eta euskaltzain osoaren ibilbide literarioa saritu nahi izan du
|
Espainiako
Editoreen Elkarteen Federazioak, eta 2021eko Liber Saria eman diote euskaltzain osoari.
|
|
|
Zorioneko dago Euskaltzaindia, azken egunotan bi euskaltzainen lanak eta ibilbideak saria jaso dutelako. Batetik, Miren Agur Meabek
|
Espainiako
Poesia Saria irabazi du; bestetik, Liber Saria eman berri diote Bernardo Atxagari.
|
|
|
Gainera,
|
Espainiako
Poesia Saria osatzen zuen epaimahaikoen artean, Euskaltzaindiak izendatutako Katixa Agirre idazlea zegoen, honako hauekin batera: Juan Gil Fernández, María del Vinyet, Francisco Javier Díez de Revenga, Eduardo Moga Baiona, Julia Barella Vigal, Luis Fermín Moreno Álvarez, Esther Sánchez Pardo González, Elena Medel Navarro eta Olga Novo.
|
|
|
Bidenabar, gogoratu behar da, 1968an, Gabriel Aresti idazle eta euskaltzain urgazleak
|
Espainiako
José María de Iparraguirre Literatura Saria jaso zuela, Harri eta herri poema liburuarekin. Idazle bilbotarrak estreinatutako zerrenda Atxagak, Unai Elorriagak, Kirmen Uribek, Miren Agur Meabek eta Anjel Lertxundik osatu dute, betiere Literatura atalari gagozkiola (Lertxundik 2010eko Espainiako Literatura Sari Nazionala irabazi zuen, baina saiakera alorrean, Eskarmentuaren paperak liburuagatik).
|
|
|
Bidenabar, gogoratu behar da, 1968an, Gabriel Aresti idazle eta euskaltzain urgazleak Espainiako José María de Iparraguirre Literatura Saria jaso zuela, Harri eta herri poema liburuarekin. Idazle bilbotarrak estreinatutako zerrenda Atxagak, Unai Elorriagak, Kirmen Uribek, Miren Agur Meabek eta Anjel Lertxundik osatu dute, betiere Literatura atalari gagozkiola (Lertxundik 2010eko
|
Espainiako
Literatura Sari Nazionala irabazi zuen, baina saiakera alorrean, Eskarmentuaren paperak liburuagatik).
|
|
2022
|
|
|
Kritikaren saria jaso zuen 2001ean eta 2011n, Azalaren kodea eta Bitsa eskuetan poema liburuengatik; eta Euskadi saria hiru aldiz erdietsia da, Itsaslabarreko etxea (2002), Urtebete itsasargian (2006) eta Errepidea (2011) gazte nobelei esker. Mila magnolia lore albuma 2012ko IBBYren Ohorezko Zerrendan ageri da, eta 2021ean
|
Espainiako
Poesia Saria irabazi zuen, Nola gorde errautsa kolkoan lanagatik.
|
|
|
2 Otsailaren 24an,
|
Espainiako
hizkuntza akademiak (RAE) eta EFE agentziak sustatutako FundéuRAE erakundeak (Fundación del Español Urgente) hau jakinarazi zuen “guerra en Ucrania, claves de redacción” izeneko gomendioan:
|
|
|
|
Espainiako
Gobernua
|