|
2000
|
|
|
Beranduago, Basauriko espetxean zegoela eskuratu zuen emazteak igorritako telegrama. Urte batzuk lehenago telegrama baten medio ezagutu
|
zuen
amaren heriotza, beste inolako abisurik gabe.
|
|
|
Frantzisko Jatsu Azpilikueta Xabier koak euskara
|
zuen
ama hizkuntza, baina beste zazpi ere bazekizkien. Hizkuntzez gain, bere bizitzako hainbat atal bildu du Iñigo Indartek" Xabierko Frantzisko, Erresuma zaharreko jesuita euskalduna" liburuan.
|
|
|
Baina bertze zerbaitek
|
zuen
ama urduri eta sosegugabe, halako suertez, non ohi ez bezala ihardetsi baitzion aitari:
|
|
|
Goiti beheiti mugitu
|
zuen
amak burua.
|
|
|
—Aitaren eta Semearen...! —protestatu
|
zuen
amak, ohi baino sutsuago eta beroago— Eta zerbait gertatuko balitzaio berorri.... Ez al zion medikuak erran, bertzalde, ezen bihotza zaindu eta begiratu behar zuela?
|
|
|
" Ehiza baino gauza inportantagoak ditut mementu honetan buruan, Martin!". Eta sartu zen ama etxerat, joan zitzaion aita gibeletik, ni haien ondotik...; zeharkatu
|
zuen
amak sartokiko pasabide osoa, burua jiratu ere gabe, sartu zen egongela tipian... eta aitak berdin egin zuen; eta, presarekin edo atea guztiz hersten ez zuela, galdetu zion amari: " Zer gertatzen da, Graziana?" Kanpoan nengoen arren, hitzak klar eta garbi iristen zitzaizkidan, zeren, tirabiran ari zirelako edo, ohi baino ozenago mintzo baitziren gurasoak.
|
|
|
Bazkalorduan, berriz, bertze ustekabeko batek kolpatu eta inarrosi gintuen, zeren orduantxe jakin baikenuen ezen osaba Joanikot Maddalenekin joan zela bere dorretxerat. Haren berri jakin zuenean, komentario bakarra egin
|
zuen
amak:
|
|
|
—Bai —erran
|
zuen
amak, ameslari— Eta horrela irabaziko dugu lurra zeruaz eta zerua lurraz...
|
|
|
Baina zer... zer erran nahi ote
|
zuen
amak hitz haiekin. Zein ote zen amaren egia lazgarri eta beldurgarri hura?
|
|
|
Zer gertatuko litzaiguke, baldin gure arrazoinak edirenen balu ezen gure erremedioek ez dutela erremediorik, eta hori dela egiaren egia erremediorik gabea? Horregatik erran ote
|
zuen
amak ezen hobe zela egiarik ez jakitea, zeren superstizioneak zulo horiek estal baititzake, eta arrazoinak, aldiz, ez, eta arrazoinaren argiak zulo ilun handiago baterat garamatzala edo eraman gaitzakeela, azken finean?
|
|
|
Eta, liburu haietarik gehienak bere aita spiritualak uzten bazizkion ere, bazuen bat bere berea, eta liburu hura Gaspar de Asteteren Doctrina cristiana ren euskarazko tradukzione bat zen, 1608koa eta Iruñan publikatua, amak erabiltzen zuena bai bere buruaren janzteko, eta bai irakurtzeko eta irakasteko ere zerbitzuko neskei eta emaztekiei, zeinetarik inportantena Hipolita zeritzana baitzen, bere ohorezko dama eta laguntzaile leiala eta artatsua, amaren beztimendez arduratzen zena, baita haren garbitasun pertsonalaz ere, azal ukenduez zein ile kentzeaz. Konfesore eta aita spiritual hura, bertzalde, ezkondu baino lehenagokoa
|
zuen
amak, eta frantziskotar bat zen, Uraitzeko klaratarren komentuko kaperau izendatu zutena eta harat igorria izan zena; eta, nola gure ama ez baitzegoen haren kontseiluen uzteko, zeren apez hura laket baitzuen —don Frantzisko baino laketago bai bederen—, harat joaiten zen, urtean bizpahiru aldiz, aitorraren eta komunionearen egiteko, haietarik batean Pazkoarekin konplitzen zuela.... Eta Uraitzetik beti itzultzen zen liburu edo manual debozionezkoren batekin, edo erlijionezko bertze edozein libururekin, zeinetarik ikasten baitzituen etsenplu batzuk, noiznahi den baliatzen zituenak.
|
|
|
—Halaxe da —erran
|
zuen
amak, bere betiko leloarekin segitzeko—: spiritua da pobreen eta aberatsen arteko elkarbide bakarra, zeren, bertzela, materiaz denaz bezainbatean, Jainkoak goia eta behea egin baitzituen, zerua eta lurra, aberatsak eta pobreak, eta maila horiek ezin dira nahastu, ez mailen ordena aldatu, ez jaiotzako orduan, ez heriotzako artikuluan, ez bizitza osoan, zeren mudantzak beti baitira okerrera... eta zeren eskalapoi batzuetarik ez baitago txapinak ateratzerik.
|
|
|
Aitaren egin
|
zuen
amak, birao egin izan banu bezala. Gero, boza eta behakoa gogortasun ukitu baten inguruan lotzen zituela, erran zidan:
|
|
|
Berdin berdin segitu
|
zuen
amak: izotz puska bat iduritu zitzaidan.
|
|
|
—Bai —aho barneko guztia kolpe batez irentsita— Gaur telefonoa hartu dut, nahiz eta amari ez zaion gustatzen nik telefonoa hartzea, eta horretaz mintzatu dira. " Biharko plana" erraten
|
zuen
amak.
|
|
|
Ongi dakit egun zer gordetzen
|
zuen
amak armario zahar hartan. Bere oroimenak.
|
|
2001
|
|
|
Pasadizoa gorabehera, Carson Cityn hazi zen. Euskara izan
|
zuen
ama hizkuntza, arrantxoetan ere ez zen besterik hitz egiten eta, euskaldun elebakar, ingelesez inkili mankala hitz eginez hasi zen eskolara, sei urte zituela. " Geure azentuarekin mintzatzen ginen ingelesez; ingeles apurtua, nahi baduzu.
|
|
|
Nire birramonak horrela jakin
|
zuen
ama neska izango zela, baita nire amak ere...
|
|
|
Ez du ama ezagutu. Jaio eta laster Kanchipuran go tenplutxo batean utzi
|
zuen
amak. Atso zahar eskale batek aurkitu zuen.
|
|
|
‘Ilea, zeure modu modukoa... ’ esan
|
zuen
amak.
|
|
|
Gau hartan, esnatu eta auhen eta zarata entzun zuenez gero, amaren logelara hurbildu zen. Atea zabaldu, argia piztu eta ohean gizona ikusi
|
zuen
amaren gainean biluzik. Amaren begi zabal harrituak ere antzeman zituen argi minean:
|
|
|
Hala esan
|
zuen
amak oso haserre, itzelezko lotsa pasatua zuelako Ikastetxean, Padre Solanak eta errektoreak zazpietarako ama mutikoarekin konbokatu eta, Goio inon agertu ez zenean, bera bakarrik joanda.
|
|
|
Han luzaroan egon behar izan zen ohean, kalenturekin eta hilzorian, harik eta osatu zen arte. Han ezagutu
|
zuen
ama, lehengusuen lehengusina zelako, ezkontzeko berba eman eta biek batera alde egitea erabaki zuten.’
|
|
|
Ama nasan topatu zuen Goiok, aspaldian ez
|
zuen
ama lanean bisitatu, baina han ari zen sareak josten, beste sei saregileren artean jostorratzari eskularruarekin eusten.
|
|
|
‘Itsasoan ito zen, zu jaio baino hiru hilabete lehenago, ’ erantzun
|
zuen
amak. ‘Horregatik duzu haren izena.’
|
|
|
Eta gizon gazte bat ikusi
|
zuen
amaren atzean. Ezagutzen zuen, Andres, arrantzalea zen, loihartzekoak erantzi gabe zituen oraindik.
|
|
|
Ia goian zegoen, poste latzari gogor eutsita, handik goitik itsasoa ikusi ahal izango zuen, eta haizearekin gatzaren eta lainoen artean zebiltzan kaioak. Baina amaren logelarantz begiratu zuen, zurezko kontraleihoak zabalik baitzeuden, eta kristalaren barrualdean parez pare ikusi
|
zuen
ama biluzik, ohearen alboan zutik, eta amak gizon gaztea besarkatzen zuela, gizona ere biluzik eta zutik. Eta ama zangoak zabaldu eta gizonaren sabelean hankalatraba jarri zen, besoak oso gogor atxikita gizonaren bizkar gainean, gizonaren gorputzean trabatu eta itsatsi nahi balu bezala.
|
|
|
Nasatik, artega batean joan zen etxeraino arineketan. Atarian topatu
|
zuen
ama, bera bezala bustita, kare zaharraren koloreko aurpegiarekin eta negarrez.
|
|
|
Kolpera ilundu du esan eta argia piztu
|
zuen
amak.
|
|
|
Jostea
|
zuen
amak atsegin, baina, dagoeneko, ez du astirik, gizonaren adabakietan tarratada berria ireki delako, bere jostotzarako jostorratz hariek konpondu ezin dutena.
|
|
|
Biderkatze taulak gogoan iltzaturik, gauza seriosagoetara plegatzen ginen: gazura oretik bereizten
|
zuen
amak eta has gintezkeen gasnaren biltzen. Gaitzeko indarra behar zen zimitzaren barnean, ore mokor gotor haien kokatzeko, zapatzeko, tapalakaldi bakoitzean are gazur gehiago isurtzen zela.
|
|
|
Aitari lagun egiteko bidali omen
|
zuen
amak, eta bidenabarkoan saski batzuk ere ba omen zituzten saltzeko. Bueltarakoan ibai bazterreko zumea pikatu gogo zuten, etxean ama alaben behatz antzetsu haiekin zernahi gehiago egiteko.
|
|
|
Behin, hezurrezko botoi bat irentsi nuen. Egun hartan negar egin
|
zuen
amak.
|
|
2002
|
|
|
Nola hasi zen
|
zuen
ama irakurtzen irakasten?
|
|
|
bien odolari kalte eginez senarra mendekatu
|
zuen
ama.
|
|
|
Kaltea jaio zen, mundura akats batzuekin etorri zen eta amari ez zion abortatzeko aukerarik eman, fetua gaizki trebatuta zegoela ez jakinarazteagatik. Auzitegi Nazionaleko Administrazioarekiko Auzietarako Laugarren Salak maiatzaren 7an idatzitako epaia egoera horietan ez sortzeko eskubidea aitortzen duen Espainiako historia judizialeko lehenengoa da, eta fetu malformazio baten diagnostikorik ez izateak erabaki
|
zuen
amaren erabakia ez zela onartu. Hau da, akats medikoak kaltea eragin zuen, jaiotzeak berak kaltea eragin zuen, etorkizuneko dialektika etikoetarako tesi bat.
|
|
|
Etxeketetan, konparazio batera. Halakoetan, alaba zaharra bera zenez gero, Sarak betetzen
|
zuen
amaren papera, eta Karmelek alabarena. Betebeharrak eta funtzioak banatuta gero, Sarak enkargutan jartzen zuen Karmele, Pantxikeren ahotsa imitatuz:
|
|
|
Aita hil zenetik, Karmelek hartu
|
zuen
amaren etxe aurrean zutèn lur puska txikia zaintzeko ohitura. Makina batekin belarra mozten zuen, eta arrosak, kalak eta liliak zaintzen zituen.
|
|
|
Sararen nerbioak bazkari hartan...! Izan ere, Sarak beste eztabaida bat ere izan
|
zuen
amarekin zazpi zortzi hilabete lehenago, bere lehen senargai Edurekin hautsi zuelako. Amaren disgustua!
|
|
|
Andaluz bategatik! Nekez ulertuko
|
zuen
ama bezalako emakume euskaldun tradizional egoskor batek antzeko erabakirik. Zazpi zortzi hilabete iragan zirenean, ordea, bigarren partea ere kontatu behar ziola bururatu zitzaion Sarari.
|
|
|
" A!". Eta istant hartan Sarak are gehiago gorrotatu
|
zuen
ama, disimulatzen ahalegindu arren, inguruabarrek hartaraturik.
|
|
|
Eta Sarak bihotzez eskertzen zion otartekoa, hari musu bat emanez. Ordea, nola erreakzionatuko
|
zuen
amak, Sarak esan ziezaionean Alpujarretara zihoala, ez Sergio bisitatzera, baina harekin bizitzera. Beldur zen Sara, jakin bazekielako amak hainbat gairi buruzko ikuspegi ezin zurrunagoa zuela.
|
|
|
Ezustean harrapatu
|
zuen
ama. Baita aita eta Karmele ere... nahiz eta Karmelek bazekien halako erabakiren bat noiznahi irits zitekeela, ahizparekin izaten zituen konfidentzien bitartez.
|
|
|
nik bere erabaki bati buruzko arrazoiak eskatu orduko, segurua genuen sesioa. Autoritarismoa
|
zuen
amak sesioetatik onik irteteko bide bat. Erruki eskezko jarrera biktimista, beste bat.
|
|
2003
|
|
|
Hainbeste gauza, hainbeste jende, hainbeste gizaldi gomutaren galbahetik galdu ondoren ere, amaren irudia, aurpegia, usaina, ahotsa garbi garbi zetozkion begi aurrera. Baina guztiarekin ere, ezin gogoratu
|
zuen
ama edukitzea zer zen. Seme sentitzea zer zen.
|
|
|
Columbiako Unibertsitateko (AEB) Catherine Monkek zuzendutako ikerketa. ), nahiz eta ez zuen aurkitu amaren estresak fetuaren osasunean eragin negatiborik zuenik, bai baieztatu
|
zuen
amaren jarduera kardiobaskularreko aldaketek, emozioekin zerikusia dutenek, ondorio zuzenak eta berehalakoak dituztela haurrarengan. Ikertzaileek zehaztu zuten estres probetan fetuaren bihotzaren erritmoa handitzeak zerikusia zuela amaren antsietate maila orokorrarekin, baina ez probetan emakumearen bihotz erritmoa eta odol presioa handitzearekin.
|
|
|
Ordu erdi bat airean zirelarik, Oya ohartu zen aita lo zuela, gibelean jarria
|
zuen
ama irakurtzen ari zela, eta Dery a komunetara joana zela. Orduan, bakarrik zelako, erabaki zuen lagunek eskainitako paketeen idekitzea.
|
|
|
Maitea, honat ekarrarazi zaitugu zure emazte ezkondu etorkizunaz mintzatzeko. Ama, badakizu biziki ongi sobera gaztea naizela horretan pentsatzeko! Beharrik hamasei urte ditut, moztu zuen Oya k. Aspalditik jakinean zara hemen neskak biziki gazte ezkontzen direla ttipitik hitzemanak diren mutikoekin, segitu
|
zuen
amak. Baina ni ez naiz hemengo neskak bezala, onartzen ez baduzue ere alemana naiz, eta nahi dut nire bizia ahal bezainbat baliatu! Berdin, norekin ezkonduko nintzateke, ez naiz inori hitzemana ni! Amatxik bere aho gaixtoarekin segidan erran zion: Justuki, horretarako gara hemen.
|
|
|
Biografia moduan idatzia egonik ere, arteari buruzko saio gisa uler zitekeen. Pintoreak, oraindik haurra zela, alde egin
|
zuen
amarekin Ameriketara. Bonbak zerutik erortzen ari zirela atera omen ziren biak, gainean zutenarekin, ihesi.
|
|
|
Bonbak zerutik erortzen ari zirela atera omen ziren biak, gainean zutenarekin, ihesi. Argazki zahar eta filmetan ikusi ohi diren gisan, buru makur korrika, etxeen babesa bilatuz eta aldika zerura begiratuz igaro omen zituzten herriko kale bakanak eta, mendian gora muino batera iritsi zirelarik, atseden hartzera geratu eta suaren mende zegoen herriari begira negar egin omen
|
zuen
amak. Aita frontera joana zen.
|
|
|
–Handiagorik ez al duzu? –galdegin
|
zuen
amak.
|
|
|
Emakumeak miresten zituen, emakume oro. Amona Sara, ezagutu ez
|
zuen
ama, Ana, ni neu... Gustatu egiten zitzaizkion emakumeak, eta hazi egiten zen haien aurrean.
|
|
|
Oskarrek bere bi eskuekin hartu zuen Rakelen eskua. Eta besarkada estu batean jaso
|
zuen
amaren azken arnasa.
|
|
|
Argi zegoen mekanoa espero zuela, baina ez zuen horretaz hitz erdirik ere esan. Gero ahal izan zuen moduan iraun
|
zuen
amaren aurrean zutik, galtzontziloak eta galtzerdiak probatzen zizkion bitartean. Amari egiten uzten bazion ere, mutikoa ez zegoen gustura.
|
|
|
Printzipio horren ildotik, Papinianok ondoko zorroztasuna asmatu zuen: semeak edo alabak ez
|
zuen
ama jaraunsgabetzen; aitzitik, aitak quia pater hoc ei fecit. Horrenbestez, erabakiaren oinarria zen ondasunak testamentu bidez xedatzeko zegoen askatasun mugagabea, askatasun horrek seme alaben seniparteari kalte egin arren; printzipio hori ez da Zuzenbide naturaleko erregela, ezta gure legeriaren barneko araua ere.
|
|
|
Artista izatea nahi
|
zuen
amak eta
|
|
2004
|
|
|
Ez dut
|
zuen
ama esnatzerik nahi.
|
|
|
–Debekatu egin ditu? –galdetu
|
zuen
amak, Duce a horretaraino hel zitekeenik guztiz sinistu barik.
|
|
|
Ordubete geroago txundituta jarraitzen zuen Del Vallek. Ama semeak adeitsuki agurtuta (Del Vallek oraindik ere eduki
|
zuen
ama zoriontsuari muin emateko kemena), Koloniako karrikak emeki emeki ibiltzeari lotu zitzaion. Nora ezean zebilen, hotz sarkorrari zein parean igarotzen zitzaizkion oinezkoei kasurik egiteke.
|
|
|
–Badator bere onera...! –esan
|
zuen
amak.
|
|
|
lan bat kendu, eta handiagoa jarri...! –sententziatu
|
zuen
amak, zaplazteko bat ematen zidala, bizitza osoan eman didan bakarra.
|
|
|
–Bai. Eta ezkerra eta eskuina ez dira inoiz bat izaten, ezta futbolean ere –aurrera egin
|
zuen
amak, amonaren argudioan oinarriturik.
|
|
|
–Hara –esan
|
zuen
amak, haurraren argazkia eskuan harturik–: haurrak ezin ederragoa dirudi, eta nik badaukat haur eder baten amona izateko ilusioa...
|
|
|
Handik aurrera, gero eta larriagotuz joan zen aitaren gaitza, harik eta behin batean ama astindu zuen arte. Astebete lehenago, hala ere, beste liskar bat izan
|
zuen
amarekin. Taberna eta jatetxe askotan hedatutako ohiturari jarraituz, guk ere astean behin egiten genuen jai ordurako, astelehenean normalki, eta aitak pertsianan zintzilikatzen zuen kartela, inork zalantzarik izan ez zezan:
|
|
|
–Bertigoa ematen dit –esaten
|
zuen
amak.
|
|
|
–Bazkaria prest dago! –esan
|
zuen
amak, halako batean.
|
|
|
–Nekatuta gaude, eta indarrik gabe... –esan
|
zuen
amak, amonari lagundu nahian, itxura batean.
|
|
|
–Eta eskopetarekin badator? –esan
|
zuen
amak.
|
|
|
Etxetik urrunduz amaren altzotik urruntzenzen. Betirako galtzen
|
zuen
amaren beroa eta babesa, etxean eta inguruetako mendi eta lurretan igarotako haurtza ro aren mundu zoriontsua, eta mundu arrotz bati aurre egiten zion. Haustura horrek tematika garrantzitsu baterako bide eman du Erdozaintzi ren olerkigintzan.
|
|
|
Ferminek esku keinu batekin uxatu
|
zuen
ama eta plastiko zuria margotzen jarraitu zuen.
|
|
|
Esperoan
|
zuen
ama berdura platera mahai gainean, bai baitzekien berdura zuela gustuko, Bazter eta biak, hemeretzi urteak inguruan, barazkijaleak egin zirenetik, aitaren ernegurako, eta etxean behar ziren baino pelea gehiago sortzeko, aitari, marikoikeria galanta iruditu baitzitzaion haragirik jan nahi ez izate hura. " Zuekin, zuekin zer egin daiteke, zuekin" esaten zuen, harekin zerbait egin ahal izan balitz bezala, ama torturaraino hilduratu duen mozkor nazkagarri horrekin.
|
|
|
" Jesus, Maria eta Jose", egin
|
zuen
amak aitaren.
|
|
|
Ez hori bakarrik, neroni nauka errudunetarako. Harakinek zeharka begiratu
|
zuen
amaren aldera. Pañueloa atera eta suspirioak zintzatu zituen.
|
|
|
Gogorik ez bazuen ere, baiezko herabe batez erantzun zion Bazterrek, haien artean soka bat botatzearren. Txapa gainean bol bolean ari zen eltzetik kafea zerbitzatzen ikusi
|
zuen
ama, gero beste eltze batetik bi basotara isuri zuen esnea. Azukrea seinalatuz jarri zion eskuan basoa.
|
|
|
" Zer zabiltza?" esan
|
zuen
amak, lotik bat batean ateratakoaren asaldaduraz.
|
|
|
Eskua poltsikoan sartu eta giltzak hartu zituen. Bizkor alde egin
|
zuen
amaren" kontuz ibili" belarrian.
|
|
|
" Ez... Depositoan jende asko dago baina, han ez dago
|
zuen
amarenik."
|
|
|
" Egun on, esan
|
zuen
amak; eguzkitan goxo..." Mandiri: " Zer moduz?
|
|
|
" Babarrunak... Espezialak egiten zitian
|
zuen
amak. Bixigua ere bai, behin zuenean jan genian, ez zaidak ahaztu." Nikori:
|
|
2005
|
|
|
Zer diozu
|
zuen
amaren errotari buruz…
|
|
|
–Mareatzen ari da! , esan
|
zuen
amak.
|
|
|
Bai, Teresak bazekien nola jokatuko
|
zuen
amak: horregatik zetorren, zetorren bezala, ama zirikatzeko asmoz.
|
|
|
–Ez!!! , errepikatu
|
zuen
amak, Inesi galdera bukatzen utzi gabe.
|
|
|
–Bai, arrazoi du Inesek, babestu
|
zuen
amak.
|
|
|
Eta Teresa, berdin. Hogeita hiru urte bitartean miretsi izan
|
zuen
ama, baita mitifikatu ere; gero, baina, desmitifikazioaren garaiak iritsi ziren; eta orain, berriz, Tomasengandik bereizi zenetik eta amaren barrikadaren alde berean sentitu zenetik, berriro hasi zen miresten. Bidaia guztiak baitira joan etorrikoak, heriotzarekin lotutakoa ez bada.
|
|
|
Saioak aldi laburretan hasi ziren, eta pixkanaka handituz joan ziren, ama eta haurra egoera berrira egokitzeko. 35 astean, Naroa xurgatzen hasi zen, eta lehen aldiz probatu
|
zuen
amaren esnea. Amarekin topo egiten zuten bakoitzean lau edo bost orduz erlaxatzen zuten.
|
|
|
Carolina, itsusia baino itsusiagoa sentitu zen, baina Fionak egin irriak, ahantzarazi zion haren edertasuna, zeren irri horrek Wendyren maitasuna ere erakusten zuen. Carolinak une horretan ulertu
|
zuen
amak maitatu zuela, zer nahi gisaz...
|
|
|
Biharamunean, arraro sentitu zen begiak irekitzearekin batera. Ez
|
zuen
amaren esku leuna bere lepoaldean sumatu, eta ez zuen ahots fin hura bere belarrien gozagarri sentitu. Guztiz bestelakoa izan zen sentsazioa.
|
|
|
–Badakizu Irantzu beste norbaitekin bizi dela, ezta? –esan
|
zuen
amak minutu erdiko isilunea hautsiz, eta ni sabaia gainera erori izan balitzait bezain gaizki sentitu nintzen, nahiz eta ahaleginak egin eurek ezer igarri ez zezaten. Baietz egin nuen buruarekin.
|
|
|
Beste norbaitekin esan
|
zuen
amak, ez zuen beste gizon batekin edo antzekorik esan; ez, beste norbaitekin esan zuen. Jode!
|
|
|
Eta amak esan zuen" Oso inportantea, bai". Baina esan zuen oso astiro, eta oso suabe, eta niri kostatu egin zitzaidan aditzea, baina aditu egin nion azkenean, eta hori esan
|
zuen
amak: " Oso inportantea, bai".
|
|
|
Kontatzen jarraitu
|
zuen
ama Martinak eta kontatu zuen berehala hasi zela aitite Julian udaletxerako atea egiten, eta ikaragarri ate handia zela eta ia ez zela tailerrean kabitzen, ondo gogoratzen zuela berak, ama Martinak, orduan umea izan arren, zortzi urte izango zituela orduan, bederatzi gehienez ere. Gogoratzen zuen ama Martinak erliebe asko zituela ateak eta ikaragarri ate handia zela.
|
|
|
Kontatzen jarraitu zuen ama Martinak eta kontatu zuen berehala hasi zela aitite Julian udaletxerako atea egiten, eta ikaragarri ate handia zela eta ia ez zela tailerrean kabitzen, ondo gogoratzen zuela berak, ama Martinak, orduan umea izan arren, zortzi urte izango zituela orduan, bederatzi gehienez ere. Gogoratzen
|
zuen
ama Martinak erliebe asko zituela ateak eta ikaragarri ate handia zela.
|
|
|
Baina aitite Julianek lan erdiak eginda zituenean, beste gutun bat heldu zitzaion udaletxetik. Hori guztia, gutunarena eta alkatearena, gerora jakin zuela esan
|
zuen
ama Martinak, umea zelako orduan, zortzi bederatzi urtekoa, eta gogoratzen zuen bakarra zen ikaragarri ate handia zela udaletxekoa eta tailerrean kontu handiz sartu behar zirela umeak, atea jausi zitekeelako euren gainera eta hiru edo lau ume zapaldu. Hori esan ziela aitite Julianek, hiru edo lau ume zapaldu ahal zituela ateak.
|
|
|
Urte asko eman zituen Sandak udaletxean, esan
|
zuen
ama Martinak; hogei bai. Eta esaten da harro baino harroago zegoela atearekin, eta imajinatzen zuela herriko guztiak berari txaloka ari zirela atetik pasatzen zen bakoitzean.
|
|
|
Zer eta musturrean kokolo deitu. Eta konde baten semea zen Jose Antonio Sanda, esan
|
zuen
ama Martinak. Sanda txikia.
|
|
|
Gerora jakin genuen guk hori guztia, esan
|
zuen
ama Martinak, umeak ginen gu orduan. Izeko batek kontatu zigun guri inskripzioaren kontu hori.
|
|
|
Trena hartzen du amak eta Iñesekin egoten naiz ni. Baina lehengo batean pijama ekarri
|
zuen
amak izeko Martinaren etxera. Nire pijama.
|
|
|
Tarteka gelditu egiten nintzen ni, eta Allikene aldera begiratzen. Eskutan hartua zeukan zapi zuri bat eragiten
|
zuen
amak orduan.
|
|
|
–Hau marka –esan
|
zuen
amak, disgustu aurpegia aitarengana zuzenduz–, zer egin dizu zuri bisiguak?
|