|
2000
|
|
|
Ongi dakit egun zer gordetzen
|
zuen
amak armario zahar hartan. Bere oroimenak.
|
|
2001
|
|
|
Kolpera ilundu du esan eta argia piztu
|
zuen
amak.
|
|
|
Jostea
|
zuen
amak atsegin, baina, dagoeneko, ez du astirik, gizonaren adabakietan tarratada berria ireki delako, bere jostotzarako jostorratz hariek konpondu ezin dutena.
|
|
2002
|
|
|
nik bere erabaki bati buruzko arrazoiak eskatu orduko, segurua genuen sesioa. Autoritarismoa
|
zuen
amak sesioetatik onik irteteko bide bat. Erruki eskezko jarrera biktimista, beste bat.
|
|
2003
|
|
|
Argi zegoen mekanoa espero zuela, baina ez zuen horretaz hitz erdirik ere esan. Gero ahal izan zuen moduan iraun
|
zuen
amaren aurrean zutik, galtzontziloak eta galtzerdiak probatzen zizkion bitartean. Amari egiten uzten bazion ere, mutikoa ez zegoen gustura.
|
|
2005
|
|
|
–Beste gauza batzuetan sartuta ibiliko da, esan
|
zuen
amak oroimin pixka batekin, maistra maizago ikusteko gogoz.
|
|
2006
|
|
|
Gure sukaldeko mahaia aldatzean ere, berriak biribila izan behar zuela erabaki
|
zuen
amak. Askotan bezala, horretan ere bat egiten zuten Edurnek eta biek.
|
|
|
Zuk hemezortzi urte betetakoan esan nahi genizun. Tamalez, gauzak ez dira guk nahi bezala gertatu, erantsi
|
zuen
amak, zotinei eusteagatik hitzak garbi ebakitzeko gaitasunik gabe.
|
|
|
Aitaren galtza batzuk altzoan jarri, brusan sartuta zeukan orratza hartu eta galtzen patrika ertzeko urradura errepasatzen jarraitu
|
zuen
amak. Suaren hotsa eta aitaren telefonoko jardun urrutiarena, ez zen besterik entzuten.
|
|
|
Aitak ere ulertu
|
zuen
amaren intentzioa, berehala erantsi baitzuen, une hartan sentitzen ez zuen normaltasunaren itxurak eginez:
|
|
|
Amona ez zen ilundu arte itzultzen. Bere ibilerei buruzko berri gutxi ematen zuen, baina beti baliatzen
|
zuen
ama lasaitzeko albistetxoren bat. Gero, erne ibiltzeko esan, eta etxera bidaltzen zuen.
|
|
|
Ordu batzuk lehenago baino ahots alaiagoa iruditu zitzaidan. Nire irudipen bera izango
|
zuen
amak ere:
|
|
|
Hori edo antzeko amarruzko beitaren bat bota omen
|
zuen
amak okinarenean.
|
|
|
Maleta hustu nahi nuen, baina ez zegoen arropak non gorderik. Angelok besterik eskaintzen ez zidan bitartean, maleta izango nuen armairu, eta huraxe txukuntzen ari nintzela, ordena da etxeko pitxirik ederrena, esaten
|
zuen
amak?, Elsbethek oparitutako egunerokoa ikusi nuen hondoan. Etxetik irten nintzenetik ez nuen egunerokoa ukitu ere egin, eta Elsbethekin, berriz, oso bakanetan oroitu nintzen.
|
|
|
Lehen ere esana dut Ingoren tokia betetzera etorria nintzela sentiarazten zidala amak, batez ere nire adina baliatzen zuenean Ingok zenbat urte izango zituzkeen kalkulatzeko. Hamasei urte dituzu, gehi bat, hamazazpi; Ingok orain izango lituzkeenak, esa  ten
|
zuen
amak, eta begirada galtzen zitzaion iraganera begira. Ematen zuen bere oroitzapenetako leku ezkuturen batean biltzen zela Ingo bere semearekin.
|
|
|
Zuk hamasei urte dituzu, gaur hamazazpi izango zituen Ingok, esan
|
zuen
amak zutitu zenean, baina ez niri ez inori begiratu gabe. Sufrimenduak memoria du eta ama bere oroitzapenetako leku ezkuturen batean bilduta egongo zen Ingorekin.
|
|
|
Hitzezkoa zen amak oharkabean eragiten zidan mina, baina, aldi berean, hitz haiek laguntzen zidaten mina ahazten ez ezik Ingoren nolabaiteko irudia osatzen. Oso bizia zen Ingo, ez zen geldirik egotekoa, esaten
|
zuen
amak. Eta ogi puska bat zela.
|
|
|
Jakingo bazenu, seme... Jakingo bazenu..., esan
|
zuen
amak, eta negarrari eman zion.
|
|
|
Hori guztia bizkor bizkor eta isilean egin
|
zuen
amak, gau hartan bertan norbaitek etxetik botako ote gintuen balego baino izutuago. Haren aurpegiak kezka islatzen zuen.
|
|
|
Salamancan zegoela jakin zuen Donostian frantses eskolak elkarrekin hartzeko proposamena egin zion lagun hura hil egin zela. Sukaldaria eta neskameak eta bizitzan dena ez dela ikastea esaten
|
zuen
ama zituen bere lagunak bere buruaz beste egin zuen. Etxeko kateen zamari ihes egiteko ezkondu egin zen lehenbailehen.
|
|
|
Tristea eta isila zen
|
zuen
ama. Beti beltzez jantzita.
|
|
|
Titia ematea edozertarako aitzakia balitz bezala. Alde onen bat behar
|
zuen
amarentzat. Gehiago orain, anaia zaharrena etxera ezkontzekotan dabilenean.
|
|
2008
|
|
|
Amak esanda nekien, ohera sartu aurretik, zapatilak bata bestetik hamar zentimetroko tarteaz utzi beharra zuela. Eta noizbait hala gelditzen ez baziren, altxatu eta kokatu egiten zituela, maitasunez ia, laburtzen
|
zuen
amak bere ohiko moduan. Mesanotxekoak bere era horretan antolaturik ikustean, ohartu naiz gauzei, jendeari bainoago, dien maitasun zehatzaz.
|
|
|
Diagnostiko aratza eman zioten kontsultatu zituen medikuek: ez
|
zuen
ama izateko inolako eragozpenik.
|
|
2009
|
|
|
–Zin degizut...! , oihukatu
|
zuen
amak?. Zin degizut oker zabiltzala, Daniel!
|
|
|
Gerturatzeko esan zion Dariok, baina Daniel, lotsatuta, hormaren kontra jarrita geratu zen, zigortutako ume bat bezala. Ikusi
|
zuen
amak berarenganantz biratzen zuela burua, poliki poliki. Ia ez zuen ezagutu ere egin.
|
|
|
–Zure aitarengatik? , esan
|
zuen
amak azkenean?. Ez dut ulertzen.
|
|
|
Existentzia aitortzen diot. Gerlari zailduaren bizar luzeak bazuen maite
|
zuen
ama bat. Ez da hain erraza beste ukigarri eta esanguratsu bat suntsitzea, pentsatu dut.
|
|
|
Eskolaren zeregin nagusia niaren antolakuntza kulturala omen da. Hamasei urte nituela, eta bizi osoa eskolan pasatu eta gero?, nire ni kulturalak erdi galdua
|
zuen
ama hizkuntza: euskaldun elebakarra izatetik, erdaldun ia elebakarra izatera pasatu nintzen.
|
|
|
" Maite dut lurra, maite dut" idatzi zuen Gandiagak. Bizi
|
zuen
ama lurra, biziki maitatuz bizi ziren biak. Maite dut nik ere.
|
|
2010
|
|
|
Hire adina izango zinan, gutxi gorabehera, putzu zikin hartan ikusi huenean, telebistan, Zergatik ez dute basatza horretatik ateratzen, nola da posible, baina. Ezin huen ulertu nola zitekeen begi beltzeko neskato hura postura hartan han edukitzea, eta kazetarien txorakeriak entzun beharra, No te aflijas, ahorita te sacan de ahÃ; bai, ahorita, hark ere, gajoak, zerbait amaitzera zihoala sentituko zinan, zeruan omen
|
zuen
amari hots egiten zion bezala hots egiteko; harengandik, eta mundu osoa telebistatik begira zuela, despeditu zen bezala despeditzeko. Ez zain haren ile kizkur iluna atzendu, ez zain hire denbora guztian atzenduko.
|
|
|
Sara Xianek begira begira entzun
|
zuen
amak esandakoa. Gehiena ez zuen ulertu, baina Teresak erretolika guztia bukatzean, keinua egin zuen buruarekin baietz eta baietz adieraziz, bera amarekin konforme zegoela.
|
|
|
Manuelak gauza guztien gainetik Raimundoren memoriak lehenbailehen argitaratzea nahi zuen. Manuelak berak horrelakorik esaten ez bazuen ere, semeak uste
|
zuen
amari heriotzaren ikara sartu zitzaiola, senarraren liburua bizirik ez ezagutzeko beldurra. Horregatik, eta Raimundok aurreztutako diruaz baliaturik, alkatearekin hitz egiteko asmoa omen zuen, lana aurrera ateratzeko kudeaketez udala arduratzen bazen, dirua berak jarriko zuela esateko.
|
|
|
Ez ninduen Manuelak hildakoaz bizi balitz bezala hitz egiteko erabiltzen zuen naturaltasunak gehiegi harritzen, semeak jakinaren gainean jarri ninduelako nolako jarrera
|
zuen
amak eta, hala ere, aurpegian zerbait nabarituko zidan, azalpenak ematen hasi baitzitzaidan:
|
|
|
Beste moja guztiak bere gustura maneiatuko zituen baina ni artaldetik ihes eginda bezala nengoela sentituko zuen azeri maltzurrak eta bere modura neurriak hartu zituen. Oraindik oso ahulduta eta gaixoturik nengoela, nire gaixotasuna umeen laineza baino ez zela konbentzitu
|
zuen
Ama Nagusia eta besteekin batera lanean eta otoitzean jarri behar ninduela, zulotik aterako banintzen.
|
|
|
Akiles pixka bat nahigabetuta sentitzen zen, ordura arte ziurtzat baitzuen denek uste zutela bera guduan hila zela, eta ama zela bere berri zekien bakarra, jainkosa izanik heriotzatik salbatu eta uharte ahaztu hartan utzi
|
zuen
ama huraxe.
|
|
|
Itsasoaren bazter batean egon behar
|
zuen
amak naufragoak zaintzen. Hori zen hark nereida gisa zuen eginbeharra.
|
|
|
Baina, badira aztarren gehiago ere, fortuna gabea zela erakusten dutenak. Berdabion bizitu zen garaian ere, aita zenak oinordeko utzi
|
zuen
ama Jazinta alargunari errenta pagatuz bizi beharra baitzen zuzenbidez, baina, hartara ere ezin ailegatu nonbait. Halaxe baitio beste dokumentu batek [199]:
|
|
|
Handik berehalaxe, Berdabioko errekazoko ilun hartan inoren anparorik gabe gelditzean, Aranatz aldera joko
|
zuen
amak, bost seme alabak atzetik negarrez zituela, ahaidekoren baten babes bila. Eta haiengana bildu gero aita, Iruñeko kartzelatik atera zenean.
|
|
|
Ura, ordea, 1855ean il zan". Donostian 1773an jaiotako seme honek, Mª Ana Bicuña Altuna
|
zuen
ama, eta aita, Martin Jose Etxagarai Jauregi, 1740an Andoainen jaioa. Hortik aurrerako odol lokarriak zure esku.
|
|
2011
|
|
|
Hamalau urte bete nituen egunean bertan, aitak musu bat oparitu zidan, etxetik atera, eta ez zen inoiz bueltatu. Handik hilabete gutxira ordezkoa bilatu
|
zuen
amak.
|
|
|
–Bai, esan
|
zuen
amak?. Pasadizoan egokitu zen gure herrixkan.
|
|
|
–Gizon bat! , errepikatu
|
zuen
amak oihartzun gisa.
|
|
|
–Eszena bat... , esan
|
zuen
amak ahots apalez, eta sorbaldak jaso zituen, hain ugariak izan zirenez, ahuntzaren gauerdiko eztulak baino garrantzi handiagoa ez zutela adieraziz bezala.
|
|
|
Noski, beldurtzekoa da. Ezagutu nuen
|
zuen
ama. Gogoratzen naiz emakume gajo hartaz, beti haurdun eta haurrez inguratua.
|
|
|
Ahotsa aldatua zeukan, pentsatu
|
zuen
amak: ozena eta larria iritzi zion.
|
|
|
Hitz egin ahala, intentsitate harrigarriz berrikusten zuen gela ilun hura, pertsiana astun urdinak itxita eta bertan bihotzaren forman ebakiriko zulo bat eguzki izpiek zeharkatzen zutela. Hainbeste aldiz deskribatua
|
zuen
ama bere liburuetan ze orain ezin zuen imajinatu irudi desitxuratu haien atzean. Oroitzen zen, halere, amaren perkalezko mantalaz, altzariez, horman esekita zegoen ispilu txikiaz, parket zaharreko oholtxo horiez, Pertsiako tapizaren fruta usainaz, saguek oholak marraskatzean egiten zuten zarataz; eta batez ere bere buruaz oroitzen zen, drillezko praka motxetan, bere mantal arrosarekin.
|
|
|
Ekaitza bere aurka erakartzen du gero desbideratzeko; baina, zoritxarrez, amarruak ez dio ezertarako balio izan: Marcelle bere bihotz onagatik zigortuko dute, ezagutu ez
|
zuen
amak jasandako bidegabekeria berberaren biktima izango da.
|
|
|
Negar egin al
|
zuen
amak mundura eman zintuenean?
|
|
2012
|
|
|
txekea bidaltzen jarraituko zuela, eta aitak, gogoz kontra bazen ere, zer axola zuen harrezkero??, zintzo antzean bete zuen agindutakoa. Amatxik txekearekin batera bidaltzen zizkion eskutitzen hutsunea nabaritu
|
zuen
amak; orduan konturatu zen zeinen garrantzitsuak ziren amak haietan kontatzen zizkion garrantzirik gabeko gauza haiek guztiak.
|
|
|
Ulertzekoa zen bezala, kezkatu egin zuen halako mezua jaso beharrak. Irekita zegoen bulegoa eta atetik sartu baino lehen ikusi ahal izen
|
zuen
ama aita zuzendariaren parez pare eserita. Amatxi hil zela eta haren hileta elizkizunera joan behar zuela arratsaldean jakinarazi zion aita zuzendariak.
|
|
|
Elizkizuna hasi baino hainbat goizago heldu ziren elizara. Aulkirik gehienak hutsik zeuden artean eta erdialdetik aurrerako batean eserarazi
|
zuen
amak, lehenbizikoetarikoa ez zen batean. Pixkanaka, betetzen joan zen eliza, eta kanpaiek ordua jotzen ari zirela sartu zuten gorpua eta sartu zen haren atzetik zihoan segizioa.
|
|
|
Inas eskolara hasi baino lehen, ardura berezia izan
|
zuen
amak hark gurasoen izen abizenak ikas zitzan. Inasi ezer gutxi kostatu zitzaion Galo Mendizabal Armendariz eta Margarita Pérez de Ciriza Mariezcurrena buruan hartzea.
|
|
|
Pozarren hartu zuen agindua Galok. Urteak garrenera arte, ordea, ez zen konturatu dantzan ikasteko garaia iritsi izanak zer esan nahi
|
zuen
amaren hizkuntzan, koskortu egin zela, alegia.
|
|
|
Izerditan eta arnasestuka zegoela ikusi
|
zuen
amak, eta, uneko abestiari zegokion dantzaldia amaitzean, semeak berak eramandako uretik eskaini zion, freskatu zedin. Galok edalontzia ezpainetan zeukala, berriro errepikatu zion amak:
|
|
|
Eskaileretan gora egin
|
zuen
amak eta bakar bakarrik geratu zen Margarita. Burutik pasatu zitzaion hura izan zitekeela beharbada alde egiteko tenorerik aproposena, egoera gehiago gaiztotu baino lehen; hala ere, unean bertan ikusi zuen ezin zezakeela halakorik egin, nahiz eta horretarako arrazoi garbirik azaltzen jakingo ez zukeen.
|
|
|
Margaritak zalantza izan
|
zuen
amak poltsikoan sartutakoa hartu, eta mahai gainera bota ala ez. Amaren dirua onartzea erabaki zuen, ez hainbeste beraren probetxurako, sabelean zeraman umearen hobe beharrerako baizik, duintasunak duintasun, harrokeriak harrokeria edota zalantzak zalantza.
|
|
|
Ez zen zehaztasun handirik ematen sartu. Egia esan, barru barruan ez zekien zer espero
|
zuen
amarengandik eskutitza bidalita. Besterik gabe, idatzi egin zuen eta lasai antzean gelditu zen ardura bat burutik kendu zuelakoan.
|
|
|
Margaritak asteak eman zituen amari zer idatziko pentsatzen; barruak ez zion laguntzen erantzun gabe uzten, baina aldi berean ezin asma zezakeen zer esan behar zion. Urriaren hasieran, aurrenekoari erantzuteko zalantzetan artean, jaso
|
zuen
amaren bigarren eskutitza. Eskutitzarekin batera beste txeke bat zetorren, eta, ongi bidean, hilero bidaliko ziola halako bat ondoriozta zitekeen amaren hitzetatik.
|
|
|
–Tira ba,
|
zuen
ama nola ezagutu nuen esango dizuet, erantzun zuen Françoisek?. Garai hartan, zuen aitona herrian bizi zen.
|
|
|
Zuen ama lehenbiziko emaztearen alaba zen, baina bigarren emazte horrek ere bazuen alaba bat bere aurreko ezkontzakoa. Zuek ez dakizuena da ni
|
zuen
amaren ahizpaorde horrekin ezkondu nahi nindutela.
|
|
|
–Zorionez... Baina
|
zuen
amak arrazoia dauka: bakea hildakoei eta goian bego.
|
|
|
Bihotzez miresten
|
zuen
ama. Dagoeneko hila da.
|
|
|
Aita Intxortako frentean zebilela, biriketakoak eraman
|
zuen
ama. Bost urteko umezurtz, aiton amonek jaso zuten beren etxean.
|
|
|
Aita Intxortako frentean zebilela, biriketakoak eraman
|
zuen
ama. Bost urteko umezurtz, aiton amonek jaso zuten beren etxean.
|
|
2018
|
|
|
Hasieran, bere ama erabili omen zuen modelo. Baina ama adinekoa izaki, nekatu egiten zitzaion beti zutik egoteaz, eta azkenean, neskameak hartu behar izan
|
zuen
amaren lekua. Frédéric  Auguste Bartholdi maitemindu egin zen neskameaz, eta baita harekin ezkondu ere.
|
|
2019
|
|
|
Aitaren kasuan, bizirauteko sen biziaz gainera, emozioen ukazioa geratu zitzaion barneratua, hunkitzeko gaitasun eza, eta hain errotua zuen gabezia hori bere baitan, non arreba hil zitzaionean ere ez baitzuen malko bakar bat ere isuri. Horren gainean galdetu nionean, esan zidan, heriotza halako eskala neurrigabean hainbeste urtez ikusi ondoren, eta gurasoak eta anaia galdu ondoren, konturatu zela ezin zuela negarrik egin..., hau da, ezin izan
|
zuen
ama hil zen arte. Hura izan zen negarrez ikusi nuen aurreneko aldia.
|
|
|
Nire perfumea ezarri duzu? , esan
|
zuen
amak kotxea arrankatu aurretik.
|
|
|
–Ez kezkatu horregatik, esan nion. Nahiago nukeen Ottok bere amaren hitzak entzun balitu, oihuka esango niokeen ez zekiela nolako suertea zeukan hainbeste maite
|
zuen
ama bat edukita. Kafea eta pastak prestatu genituen eta egongelara itzuli ginen.
|
|
|
–Gaur, azken eguna dela eta, afaria gelara ekartzeko eskatuko dugu, erabaki
|
zuen
amak. Afaria sandwich nazkagarri batzuk izan ziren, goseak amorratzen nengoenez lau hozkadatan irentsi nituenak, telebistari begira geunden bitartean.
|
|
|
Mirenek malkoren bat espero
|
zuen
amaren begitik beheiti irristatzen. Berriz ia amaren altzora eramango zukeen besarkada bat.
|
|
|
–Bota. Mirenek ez zion inoiz aipatu amari guraso izateko intentziorik zutenik berak eta Hegoik. Agian horregatik erreakzionatu
|
zuen
amak gisa hartan. Baina behin ezustekotik errekuperatuta, edozein ama bezala portatzen hasiko zela espero zuen.
|
|
|
Felixek ez ziola ulu bati minik eginen frankotan erraten entzuna
|
zuen
ama. Txikia zenean, urtxintxa kolpatuak etxera ekar zitzakeen artatzeko.
|
|
|
Zoragarria zen. " Munduaren akabera" honen antzekoa izango da, esan
|
zuen
amak?; kanpoan ekaitz gaiztoa egongo da, baina gu onik eta salbu egongo gara". Bi egun iraun zuen denboraleak.
|
|
|
Horietakoa zen Kataluniar Pedro Nolaskotar hau. Montserraten ikasketak egin, eta Bartzelonan bizi zela, berak fundatu
|
zuen
Ama Maria Mesedeetakoen Ordena (Katalunian duen jaiera airosoarekin Mertzedarioena justu). XIII. mende hartan gatibuak zientoka eta milaka zuedenez, Espainiatiko eta Maroko aldetiko gatibuak libratzeko sortu zuen Mertzedarioen Ordena.
|
|
2020
|
|
|
Soineko luze beltz batek baino gehiagok erakarrita inguratu zen hango postuetara, letxugak edo patatak saltzen zituztenetara. Azkenean, emakume bati saskia betetzen aurkitu
|
zuen
ama, berdin berdin, gelditu gabe lanean. Amak irribarre egin zion.
|
|
|
–Salus ez dun oso gozo egon baserriaren erosketa kontuaz geroztik, azaldu
|
zuen
amak.
|
|
|
Luziaren burua soil soil geratzen ari zen, gizona zirudien. " Aita bat ez al zenuen nahi, Mikela?", Antoniok sorbaldetatik helduta astindu
|
zuen
ama, Mikelari begira. Neskatoa Lucasen besoetatik askatu, eta ihesi joan zen bat batean Altsasukoen antza hartu zuten kale ilun batzuetan zehar.
|
|
|
–Ez, neska. Ez din ezer garbirik esaten, hasperen egin
|
zuen
amak, nekatuta.
|
|
|
Ordurako Bizkai aldean izan behar zuen, ardiekin, eta joan aurretik amari erantzunen bat emango zion, seguruenez, baina Mikelak ez zuen aurreko astean ama ikusterik izan, Inesita txikiarekin gelditzeko eskatu baitzioten, umea katarroarekin zebilela-eta. Hurrengo egunean etorri behar
|
zuen
amak berriz feriara, seguru asko azkeneko aldiz puska luze batean.
|
|
|
Connell, orduan, gelatik irten zen, baina eskaileretan gora zihoalarik barrez entzuten
|
zuen
ama. Connellen bizitza dibertsio  iturri da beti harentzat.
|
|
|
Connell barre ez egiten saiatu zen, baina barregura eman zion. Bihar bertan joan naiteke norabait, eskerrik asko, gehitu
|
zuen
amak. Hartara ez nuke izango zure aurpegi triste hori ikusi beharrik asteburuero.
|
|
|
Guztion memoria hain denez aleatorioa, are apetatsua, zalantzan jarri nituen amaren hitzak. Zergatik gogoratzen ote
|
zuen
amak hain justu furgoneta Ramonesen kontzertuaren ostean han zegoela, duela hogeita hamabost urte. Ez ote zebilen asmakeriatan?
|
|
|
Bi zuhaitzen artean matazatu ziren burdin hariak eta tiraldien eraginez zauritu zituen zango aztalak, odoletan, arraildurik eta zikin orain. Maaaaaaaaaaa, maaaaaaaaaaa, egiten zuen, bi zuhaitzen artean buztana trabatua zuela, eta begira
|
zuen
ama, urduri. Erauntsiari aurre eginik, aziendaren aldera jo zuen Domenecek.
|
|
|
Ez ditut trumoiak sentitu. Trumoika hasten zuenean," Domenec!" egiten
|
zuen
amak oihu. Auriaka.
|
|
|
Bere gurasoek ezin izan omen zuten seme alabarik eduki, eta triste omen zeuden. Urte batean, udazkenaren bukaeran, lehendabiziko elurtea bota zuenean, elurrezko panpina bat egin omen
|
zuen
amak etxeko atearen aurrean eta, ninien  tzako jantzitxoak josi ondoren, haietaz apaindu omen zuen panpina. Gaua sartu zenean, pena hartu omen zuen amak panpina kanpoan eta elurretan gelditu zelako, eta hartu eta etxera sartu eta sutondora eraman omen zuen.
|
|
|
Urte batean, udazkenaren bukaeran, lehendabiziko elurtea bota zuenean, elurrezko panpina bat egin omen zuen amak etxeko atearen aurrean eta, ninien  tzako jantzitxoak josi ondoren, haietaz apaindu omen zuen panpina. Gaua sartu zenean, pena hartu omen
|
zuen
amak panpina kanpoan eta elurretan gelditu zelako, eta hartu eta etxera sartu eta sutondora eraman omen zuen. Suaren berotasunaren ondorioz, giharrak askatu eta pertsona baten kolorea hartu omen zuen panpinak eta orduan mugitu zituen begiak eta ondoren besoak eta zangoak eta haur bihurtu zen segidan, eta Jaume deitu zioten.
|
|
|
Eta hamabost edo hamasei urte egin genituen noizbait, ez dakit, eta Jaumeri eta bioi musu emateko gogoak piztu zitzaizkigun geure baitan. Eta Hilari nazkatu egiten zen batzuetan, gure soinu hezeez, berak zioen bezala, eta etxera alde egiten
|
zuen
amari laguntzera. Hilarik alde egin eta basoko intxisuak inguratzen zitzaizkigun.
|
|
|
Belaki handi itogarri baten moduan bizi nuen larritasun hura, hankak hango babesik gabeko espaloi gris hondoratuetan ezarri orduko. Eta aski esan
|
zuen
amak, eta esan ere egin zuen zuhaitzak baizik topatuko ez nituen leku batera joan nahi bagenuen, etxetik atera beharra nuela.
|
|
|
Iratzarri nintzenean, miraria zela esan zuten denek. Eta ohearen oinetara etortzen ziren guztiak, hau eta beste galdetzera, eta egunkaria erosten
|
zuen
amak, eta nire argazkiak erakutsi. Eta gero, alde egiten zutenean, negar egiten nuen nik, hain nengoen nekatua horrenbeste jende ikusteaz eta horrenbestetan hau eta beste esateaz.
|
|
|
Eta ataka gainditu zuen berak lehenik, eta niri lagundu ondoren. Bidearen hasieran Oriol esan
|
zuen
ama berak. Baratze aldera abiatu ginen, eta tipulak bereizi nituen, eta eskarolak eta urazak eta kitto.
|
|
|
Eta etxe aurreko bidetik jo genuen ondoren, ez baikinen haren baratzean barrena berriro ausar  tu. Eta zuzenean, mendian goiti, jo ordez, bidean aurrera segitu genuen, luzeagoa izan arren erosoagoa ere bazelako, eta auzokoa begi onez hartu zuela komentatu
|
zuen
amak, eta hala hartu nuela esan nuen nik ere.
|
|
|
Aitaz ez naiz oroitzen. Laborari poeta zela esaten
|
zuen
amak. Haren olerkirik ba ote genuen galdetu nion.
|
|
|
Bakoitzaren bihotzean ezkutatzen da garai batean izan zen haurra, sarritan maitasun egarri izaten den haur hauskor hori". Manuelak gogoratu zuen Ageda Amilburu, bera zaintzeko osasunik izan ez
|
zuen
ama, bat eta bakarra.
|
|
|
Gure amak osasun makala zeukan, bihotzak ez zion laguntzen, indarrik gabe egoten zen gehienetan". Manuelak gogoratzen
|
zuen
amaren irribarre tristea. " Seme alaba guztientzat norbere ama izango da ederrena, baina gure ama Agate ahizparen aldean ederra zen, elizako Amabirjina baino politagoa".
|
|
2021
|
|
|
Esango nuke zu ere gustura egongo zinela haren ondoan, ilobatxo, zaletasuna partekatzen. Bestalde, Jonanek sarri bisitatzen
|
zuen
ama psikiatrikoan, handik ateratzeko esperantza handirik ez zioten ematen baina; egunetik egunera ximelago omen zegoen lehen ere guritik batere ez zuen Mikela.
|
|
|
–Hi ez haiz leku batean edo lan batean luze irautekoa;
|
zuen
ama Mikelak esan zidaan behin.
|
|
|
Ez naiz zuri barre egitera etorri, ezta gutxiagorik ere. Lopidanatarrei eman zieten haurtxo hura zeu zarela baieztatzea besterik ez dut behar, neu naizelako horretarako baimena eman
|
zuen
ama, eta zure bila etorri banaiz, da alde egin aurretik dena konponduta utzi nahi dudalako. Sar naiteke?
|
|
|
Hala ere, Tasiori joan zitzaion, eta haiekin hitz egin behar zuela esan zion, bera ere haien amaren semea zela. Esan
|
zuen
amak kontatu ziola beste gizon batekin izandako harremanaren fruitua zela. Tasiok eta Ignaziok kolpeka josi zioten ahoa.
|
|
|
Hau guztia zuen erruz gertatu da, eta hogei urtean ez zarete ohartu, orro egin nuen, amorruari eutsi ezinik?. Nantxok, edo Benantzio Lopidanak,
|
zuen
amaren hiletan kontatu zizuen historia egia zen: hirukiak izan zineten.
|