|
2000
|
|
|
Kontuan har dezagun, Unamunok, 1864.ean Bilboko Zazpi Kaleetako Erronda kalean jaioak, haurtzaroan euskararen gainbehera ezagutu
|
zuela
bere inguruan. Izatez, etxeko giroan gaztelania hizkuntza nagusia izana zuen, baina halere, bere herriaren mintzaira zaharra bereganatu nahirik, euskara ikasten saiatu zen.
|
|
|
" Olerkari arnasa izanik iruditzen zait lanari ez diozula ekiten behar adina astiz, bihotzean dezuna lasterregi jalgitzen dezula, hots, neurtitza aski landu gabe, bixitu gabe". Lizardiren diagnostikoa zuzena zen hagitz; esan liteke gerora ere Zaitegik ez
|
zuela
bere poesigintza behar adina landuko, gogoz ekin zion arren. Ia beti isurtzen zaio prosaismoren bat, eta gaia lantzeko erak askotan dauka artifizialtasunetik.
|
|
|
Aurtengo lehen hilabeteotan, esate baterako, gogoan dut Bilboko galerista xume batek Jose Lull pintore valentziarrari eskainitako erakusketa, ez pintore valentziarra zoratzeko modua delako —ez niretzat behinik behin—, galeristak erakusketa antolatzerakoan jarritako ilusioa benetan deigarria zelako: erakusketari atera zekizkion etekinek bakarrik esplika ez zezaketen ilusioa (dena esateko, esan dezadan handik hamabost egunera Palomo Linares espainiar toreroaren erakusketa eskegi
|
zuela
bere galerian, Marina Dankoren hainbat lanekin batera, eta batzuek ulertzen ez badugu ere, jende ugari hurbildu zitzaiola). Baina edonola ere, ilusio hori behin eta berriro nabaritzen da artearen inguruan gauza apalak egiten saiatzen direnen artean, eta nonbait urrutitik ikusten bada, Lizarrako museo txiki batean gertatzen da hori.
|
|
2003
|
|
|
gaur K. Izagirrek bikain moldatu/ itzulita daukaguna, proiektuaren esketx bat da). Gogora, une hartan Victor Hugok Luis Filiperen Frantzian rol politiko inportante bat jokatzeko itxaropena, eta anbizioa, zerabilela golkoan (erregeak pertsonalki aski intimitate erakutsia baitzion), eta intelektualaren zereginaz politikan eta gizartean uste altu bat
|
zuela
berak. Estatuak, ordena zuzen eta betakor baterako, gobernari politikoak behar ditu, eta horien alboan —aliatu eta osagarri— gobernari intelektualak.
|
|
2004
|
|
|
liburuak, konposizio musikal bat eta beste. Irakaspenen artean bat izan da euskaldunen jauna deitu
|
zuela
bere garaikide batek. Ez hori bakarrik, deitura hori erabili zuen idazlea nor izan zen (Ibn Haiyan), eta aipua zein dokumentutan aurki daitekeen zehaztu dute.
|
|
2005
|
|
|
Eta guraso batzuk etorri, esanez bere alabari gertatu zitzaiola horrelako zerbait. Euren alaba oso txikia zela, bera baino zaharxeago zen mutil batek bortxatu egin
|
zuela
bera konturatu ere egin gabe, baina geroztik izugarrizko beldurra ziela gizonezkoei. Gertatutakoa alabari esatea komeni ote zen galdetu zidaten.
|
|
2008
|
|
|
Orduan etorriko dira politikari munizipal, probintzial edo autonomikoak, eta omenaldiak egingo dizkiote, lausengu lirikoak eskainiko dizkiote, argazkiak aterako dituzte alargunarekin edo oinordekoekin. Guztiek loriatuko dute haren lana, eta ez da inor akordatuko batere laguntzarik gabe egin
|
zuela
bere ibilbidea. Edo okerrago.
|
|
2011
|
|
|
Bastarrikak erantzun zion, eta Txillardegiri emandako ihardespenean adierazten zion inpresioa
|
zuela
berari ez baizik Yakin osoari ari zela, Yakin talde osoaren euskara ari zela kritika gogor pean jartzen; eta, hala zen.
|
|
2012
|
|
|
Egia esanda, kasualitate hutsa izan zen, baina agian inkontzienteki sortutako kasualitatea. Izan ere, esango nuke ziur aski Gandhik berak euskaldun bakar baten berri izango
|
zuela
bere bizitza osoan, San Frantzisko Xabierrena hain zuzen ere, bon, agian baita San Ignazio Loiolakoarena ere, baina oso bigarren mailan aurrekoaren aldean, arrazoi nabarmenen kariaz; era berean, gaur egungo euskaldun gehien gehienok indiar bakar baten berri izaten dugu egiazki: Mohandas Karamchand Gandhi(), Indiaren Aita, eta baita Ez Bortizkeriaren apostolua ere (termino tradizionala erabiliz, modernoek leader esango balute ere).
|
|
2014
|
|
|
Kritika zorrotza egin zioten don Nemesiori. Esan ohi zuen Donostiako Czrculo Cultural batera gonbidatu zutela behin batez euskal musika eta kantuari buruzko hitzaldi bat eman zezan, eta luze zabal hitz egin
|
zuela
bere iritzia emanez. Handik gutxira:
|
|
2015
|
|
|
Hizkuntza bakoitzak mundua bere esperientziaren arabera taxutzen, ordenatzen zuela, bakoitzak munduaren, errealitatearen alderdi desberdinak bereizi eta nabarmenduz. Hizkuntza bakoitzak logika desberdin batekin interpretatzen
|
zuela
bere ingurua eta, hori dela eta, giza talde bakoitzaren eta hizkuntza bakoitzaren izaera berezi eta errepikaezina. Ordura arte ez bezala, mundua begiratzeko modu berezi bat zen hizkuntza, herri oso baten sorkaria eta lokarria.
|
|
|
De Felipek esandakoari garrantzirik kendu gabe, normaltasunez hartu genuke edozein talderen amaiera, baita lau hamarkada pasatxoko bizitza izan dutenena ere. Kasu honetan uste dut gehienok bat etorriko garela esatean aspaldi emana
|
zuela
bere onena Oskorrik, eta aspaldi lortua zuela sortzaile batek izan dezakeen helbururik gorena. Naroa Gaintza kantariak modu dotorean laburbildu du:
|
|
2016
|
|
|
Xabier Montoiak berak ere aitortu izan du inoiz punk talde bat sortzeko motibazioak bultzatu
|
zuela
bera euskaraz ikastera.
|
|
2017
|
|
|
Hemen, Biriatun, nahi
|
zuela
bere azken egoitza.
|
|
2020
|
|
|
kapitalismoak bizitza osoa hartu zuen bere mendean. Marxek iragarri zuen kapitalismoak aurrena formalki hartuko
|
zuela
bere mendean produkzio bide oro, eta hurrena, materialki; horri deitu zion subsuntzio erreala, kapitalaren logika denetara aplikatzen dena, edozeren egiazko balioa merkantzia gisa duen balioa denean. Gure (inter) subjektibotasuna guztiz harrapatuta du sistemak, ez dago zirrikiturik bizi baliorik, balio singularrik sor dadin.
|
|
|
Itzulingururik gabe, edukien inbentarioa guztiz modu ordenatuan eta adigarrian apailatzen zuen, argumentuak elokuzio modu garden eta irisgarrian jostea hobetsiz. Ez dago ukatzerik bere saiolari erregistroari ikertzailearen objektibotasuna eta seriotasuna dariola, eta oso inoizka bakarrik utzi
|
zuela
bere emozioen adierazpena narraturiko gertakarien larritasunarekin bat etortzen, edota ni subjektiboari gainezkatzen. Izatekotan, neurgarri ez den faktoreren batez iritzia ematerakoan agertzen da, eta beti modu ñabartuan.
|
|
|
Atera duen ondorio nagusietakoa zera da: beti izan
|
zuela
bere lan artistikoaren osotasunari buruzko ardura, konpromisoa, orbanak orban. 36ko gerraren etenaren ondotik, euskal kultura modernitatera eraman zuen mugimenduaren ordezkari nabarmena; Franco hil ondoren belaunaldi hark hartutako desengainuak sakon kolpatu zuena; Gipuzkoako Kultur diputatu sartu, gaixotu, eta plaza publikotik aldendu zena; harik eta azkenetan fede erlijioso batera biltzeko saio bat egin arte, itxaropena hor zainduz.
|
|
2022
|
|
|
halako munstrokeriak atzerriko nazio baten edo arraza diferente baten kontra baizik ezin egin daitezkeelako aurreiritzia saihesten du. Gauza jakina da Hitler ‘ezin sendatuzko eri’ zirenei ‘errukizko heriotza’ emanez hasi zela masa erailketak egiten, eta aleman ‘genetikoki kaltetuak’ (bihotzeko eta biriketako eritasunak zituztenak) akabatuz nahi
|
zuela
bere deuseztatze programa bukatu. Baina, bestalde, argi dagoela ematen du erailketa modu hori talde jakin baten kontra baizik ezin dela bideratu, hau da, aukera irizpidea egoera jakinei lotutako faktoreen araberakoa izaten dela.
|