|
2003
|
|
|
batzuek, exhortatu? izanak erakusten du Nafarroa Beherean, beste hainbat lekutan bezala, humanismoak eta erreforma erlijiosoak bat egiten zutela erro sozio-kultural
|
jakin
batekin, euskalduna edo euskaltzalea kasu honetan, erret ofizialetan, gorteetan eta gazteluzainetan gorpuztua.19 Talde sozial honek, erreferentziatzat Nafarroa (Beherea), euskalduntasuna eta kalbinismoa hartuta, narratiba bat, idazketa bat, eta historia bat sortzeko ahalegina egin zuen.
|
|
|
laguntza erlijiosoa (hiletetan...); babes eta kontrol profesionala, adibidez, Iruñeko 1618ko azaroaren 3ko ordenantzek (Gorrotxategi, 1987: 89), dioskue ordenantzak dendako atean azaldu behar zituztela, egurretan jarririk, denek
|
jakin
eta ikus zitzaten?; eta hirugarrena kideei laguntza soziala ematea (alargunek dendarekin jarraitu ahal zuten, semeetakoren bat edo beste norbait kargu egin arte).
|
|
|
Hala ere, 100 urte lehenago Euskal Herrian boladua edaten zela
|
jakin
badakigu.
|
|
|
Euskal Herrian, leku askotan bezala etxeetan pattarren distilapena egiten zen. Geroago, konfiteroek prestatuko zituzten eta azkenean konfiteroek likoristei tratatuak eman zizkietela
|
jakin
badakigu. Jakina, pattar mota ezberdin asko zeuden.
|
|
|
–Ezti bidaiari? izena nondik datorkion ere
|
jakin
dugu erromatarrei esker: gauero ilargi faseak irauten zuen bitartean, senar emazteen logelara, pitxar bat ezti eramaten zitzaion bikote ezkon berriari.
|
|
|
aurki daitezke. Eta
|
jakin
badakigu, mediku terapeutikaren jatorrizko erabilpen horrengatik eraginda zeudela gozogintzaren formularioak ere.
|
|
|
Europan azukre erremolatxako industriak hazkundea jasan orduko, Mendebaldeko Indietan beherakada eman zela, eta, haren ondorioz, esklaboen askapena gertatu zela ere, esan izan da. Erremolatxaren erabilerarekin, azukrea gizarte maila guztietara iritsiko zela
|
jakin
badakigu.
|
|
2004
|
|
|
Alde batetik gizarteko egia gordina eta biluzia erakusten du, baina bestetik objetibitate berria deiturikoa erabiltzen dute, hau da, oso irudi geometrikoak:
|
jakin
bazekiten geometrikoki ondo antolatutako argazkiak komunikazio bide boteretsuak zirela. Argazki batzuetan txabolak, herri elizak, biltegiak eta bestelako lekuak besterik ez dira agertzen, baina naturaren anabasari orden bat ematen diote beraien forma geometrikoekin.
|
|
|
Eta memoria indibiduala lantzen den bezala, hala jorratzen dela memoria kolektiboa ere: gure familia nola osatu zen
|
jakin
nahi dugu, gure kirol taldeak iraganean lortutako garaipenak ezagutu gura ditugu, bikotearekin irteten hasi ginen eguna ospatu, gustatzen zaigun musika taldea noiz eta zelan sortu zen ulertu... Historiaren abiapuntua identifikatzen gaituzten nortasun desberdinen iragana ezagutu nahia baita.
|
|
|
Beraz kontzeptu historikoak ez daude helburu finalista bat iradokitzeko antolatuta (demagun Euskal Herriaren historia askatasunaren aldeko borroka konstante bat izan dela frogatzeko, edo kontrara Euskal Herriaren historia betidanik Espainian kokatu dela adierazteko). Zentzu horretan lerrokatze ideologikoa saihesten
|
jakin
du egitarauak.
|
|
|
Aitzitik beste edozein historia ikasgaitan aurki daitezkeen erako balioen sustapena aipatzen du dekretuak: batetik ezaguera historikoaren inguruko balioen lanketa(, iraganarekiko interesa eta
|
jakin
mina piztea, oraina ulertzeko bitarteko gisa?,, zorroztasuna eta objektibotasuna indartzea?,, ikuspegiak eta interpretazioak behin behinekoak eta erlatiboak direla azaltzea?...) eta bestetik maila humano orokorrago bati dagozkion balioen indartzea(, tolerantzia?,, enpatia?,, elkartasuna?, emakumeen garrantzia historikoaz jabetzea, elkarrizketaren balioaz ohartzea gatazkak konpontzeko, bakea balio...
|
|
|
Inplizitu doa Euskal Herria izeneko lurralde bat dela, nahiz gero ez den bere hedadura inon zehazten eta de facto Hego Euskal Herrira mugatzen den kontzeptuen egitarauan. Ikasgai honek susta ditzakeen euskal balioen artean. Euskal Herriaren historia hobeto ezagutzeko interesa eta
|
jakin
mina sortzea, lauso bat eta, ondare historikoa ezagutu eta kontserbatzeko interesa piztea:
|
|
|
Hasteko herrialdeen historiek esparru geografiko bat markatzen dute, eta normalean ezaugarri kultural
|
jakin
batzuk dituzten giza taldeak lehenesten dituzte kontakizun historikoan. Adibidez Espainiaren Erdi Aroko historia kontatzean, biztanle kristauak (bereziki gaztelauak) protagonistak gisa agertu ohi dira eta musulman edo juduei bigarren mailako papera ematen zaie (etsai gisa ageri ez direnean).
|
|
|
Beraz errealitate sozial hori aintzat hartu nahi delako landuko litzateke euskal historia. Eta euskal historia lantzean jendartean dagoen eskari sozial bati erantzuna emango litzaioke,
|
jakin
mina modu akademiko eta ahalik eta zientifikoenean asez.
|
|
|
Zentzu horretan euskaldungoa edo Euskal Herria balio gisa onartzea ere euskara ondare gisa hartzeri lotuta legoke, hizkuntza errespetatzearen parte baita mintzaira horretatik deribatzen den unibertso kontzeptuala errespetatzea (bereziki mintzaira horren lurralde esparruari edo hiztunei dagokionean). Aldiz honek guztiak ez du inplikazio nazionalik zertan izan, hizkuntza eta hari lotutako kontzeptu soilak baitira abiapuntu, ez leialtasun politikoak (beti ere euskara ondare komun gisa onartzen deno, ezen leialtasun nazional
|
jakin
batek euskara baztertu beharra eskatzen badu argi dago hemen proposatzen dena bateraezina izango dela proiektu nazional baztertzaile horrekin). Bestalde, euskara, Euskal Herria eta euskaldungoa balio gisa sustatzea proposatu arren ez dira historiaren bidez esentzializatuta aurkeztu nahi, baizik historia ikasgaiak haien izaera konbentzional eta aldakorraz ohartzeko balio dezake, izaera konplexu hori ulertzeak absolutismorik gabeko balio gisa estimatzen lagunduko dituelakoan.
|
|
|
Konturatu Euskal Herria izena mendez mendeko erabilera tradizionalean oinarritzen dela, baina, aldi berean, ortografia eta definizio zehatza gaur egun proposatu direla (adibidez behinolako eusquel erria/ euscal herria/ Euskalerria gisako aldaki ugarien artean Euskal Herria forma hobetsiz; eta esanahi aldetik zazpi probintzien osotasunari dagokiola argituz, eta ez, demagun, herrialde horien zonalde euskaldunei soilik). Honelako konbentzioak normalak eta beharrezkoak dira hizkuntza guztietan2 Baina
|
jakin
egin behar da konbentzioak direla. Gauza bertsua gertatzen da historiarekin.
|
|
|
Langile behartuak, Tomas Sanchez Berrocalek 21 urte zituen hil zutenean27, baita Lino Etxeberria Larrain28 eta Nicasio Zaldain Jaimerena29 amaiurtarrek ere. Iruritan ere langile behartuen hilketa gehiago egon ziren, baina hilketa hauek, erregistroan ez dira agertzen, (seguruenik pertsona gehiago hilko zituzten baina ezin da
|
jakin
). Presoek bertako biztanleekin harremanak zituzten. Hauek, lan baldintza txarretan aritzen ziren, eta janari gutxi ematen zieten elikatzeko.
|
|
|
Liburu honetan, Ian batailoiak osatzen zituzten preso errepublikar guztien zerrendak agertzen dira baina bakarrik Baztango udalerrian kokaturik zeudenak. Amaiurko herria Baztandik kanpo zegoenez garai honetan bertan zegoen Ian batailoiaren preso kopurua ezin dugu
|
jakin
. Gainera 1967an Amaiur Baztanera sartu zenean, udalaren artxiboak lekuz aldatzean dokumentu asko galdu ziren.
|
|
|
Historian zehar Baztan, Frantziako mugatik hurbil kokatzeak, leku estrategiko eta kontrabando leku bihurtu du. Kontrabandoa baztandarren artean oso sartua egon da eta bertakoek gaueko lana deitzen zioten, duela urte gutxi amaitu zen aratxeen kontrabandoa, orain bertokoek
|
jakin
ez arren, droga, emigranteak edo auskalo zer, pasatuko diren mugetatik.
|
|
|
Lehen Mundu Gerraren aurreko urteetan Alemaniako komunitate zientifikoa begirunez tratatzen zuten gainerako herrialdeek. Kaiserrak aurrerapen zientifikoa mesfidantzaz ikusten bazuen ere (arrazoi erlijiosoak zituen horrela pentsatzeko),
|
jakin
bazekien arlo horretan emandako urratsek lurraldea indartzen lagunduko zutela. Beraz, ez zion zientziari oztoporik jarri, baina ezta laguntza handirik eman ere.
|
|
|
Bertan, Israelen jatorriari buruzko hainbat dokumentu aztertzeko aukera izan zuen. Benetan gertaturikoa
|
jakin
zuenean, negar egin zuen. Israelera bueltan, publikoki Palestinako herriari elkartasuna adierazi, eta gatazka konpontzeko elkarrizketa biderik egokiena zela adierazi zuen.
|
|
2005
|
|
|
Toponimia bakarrik erabiltzea hizkuntza baten ikerkuntzarako arazo bat da. Batetik nola
|
jakin
leku izen horiek fidagarriak diren, kronologikoki antzinakoak, eta bestetik zelan jakin iberiarrak diren ala ez. Ez dirudi beraz, ez metodo egokia darabilenik ezta emaitza asegarriak lortzen dituenik ere.
|
|
|
Toponimia bakarrik erabiltzea hizkuntza baten ikerkuntzarako arazo bat da. Batetik nola jakin leku izen horiek fidagarriak diren, kronologikoki antzinakoak, eta bestetik zelan
|
jakin
iberiarrak diren ala ez. Ez dirudi beraz, ez metodo egokia darabilenik ezta emaitza asegarriak lortzen dituenik ere.
|
|
|
Semantika konparatuaren metodo honekin emaitzak aldez aurretik zehaztuta daude, hizkuntzen arteko antzekotasun lexiko semantikoak aipatutako hizkuntzen artean soilik aztertzen direlako. Bestalde metodo honekin autoreak ezin du ezer
|
jakin
egitura gramatikal eta sintaxiari buruz. Are gehiago egileak ez dauka arlo horietan inolako interesik45.
|
|
|
Madrilgo aldian, Revista k Ateneoko buletin izateari utzi zionean, arabarren pisuak behera egin zuen nabarmen. Baina edozein kasutan Herranek bere probintziako kolaborazio kopuru esanguratsua mantentzen
|
jakin
zuen.
|
|
|
Hartan ere, aldizkariak zuen irakurlegoa izanda (Gasteizko Ateneo ingurukoa batik bat), ez zen errealista Revista elebidun bihurtzea. Herranek berak euskaraz
|
jakin
gabe, gainera, nekez zuzenduko zuen aldizkari elebidunik. Eta, halaber, euskaraz idatziko zuten kolaboratzaileak urri ziren.
|
|
2006
|
|
|
Aurreko ataletan historiografia greziar eta latindarraren alde
|
jakin
bat, alde etnografikoa, aztertu ondoren, eta baskoiei buruzko ezaugarri orokor batzuk ikusi ostean (nahiz eta, ikusi bezala, ez dakigun gehiegi eta zalantza handiak dauden), antzinako euskaldunen eta erromatarren arteko harremana eta historiografian ematen den deformazioa aztertzen saiatuko gara.
|
|
|
Esan bezala, badirudi Estrabon ez zela inoiz Hispanian egon eta idazle zaharragoek idatzitakoan, zeharkako informazioan, oinarritu zen: Posidonio, Artemidoro, etab. Autore horiek ikuspegi
|
jakin
eta berezi batetik ikusten zituzten herri ez italikoak; barbariean bizi ziren herri ziztrinak ziren, baina onginahiez tratatuak izatea merezi zuten. Baina, Estrabonek bazekien erromatarrek ez zutela inolako interesik edo errukirik sentitzen herri horien inguruan.
|
|
|
Ondoren, erromesa, pozik Apostulua ikusi izanagatik, Compostelatik atera zen astoarekin eta bere haurrekin, eta Iruñeara iristean, bere hostalaria bere etxeko aulkitik erori ondoren eta lepoa bihurritu ondoren hil egin zela
|
jakin
zuen, Apostuluak esan bezala(...) 53.
|
|
|
Bere ausentzia horretaz baliatuz, Nepozianok jauregiko kondea izaki, tronua lapurtu zion. Baina Ramirok bere loba Alfontso mundu honetatik joana zela eta Nepozianok tronua kendu ziola
|
jakin
zuen bezain laster, Lugora pasatu zen, Galiziako hirira, eta probintzia osoko armada bere aldera ekarri zuen. Laster batean Asturiasen sartu zen eta Nepoziano irten zitzaion bidera, asturiar eta baskoien talde batzuren laguntzaz, Narcea ibaiaren zubiaren ondoan; baina berehala, bere jarraitzaileen laguntza galdu zuelarik, ihesari eman zion, eta Escipion eta Sonna izeneko bi kondek, Primoriaseko lurraldean atxilotu zutenean, bere ekintzen ordainetan merezi zuena jaso zuen:
|
|
|
Mendea askotan zehar nekazariak isilik egon ziren, batzuetan isiltasun hau hausten zuten beraien bizitza maila tamalgarria eta gobernuak eta hiriek egiten zieten erasoak salatzeko. Salaketa hauen bidez
|
jakin
dezakegu zelako legeak zituzten, enperadore eta buruzagien ediktuak zeintzuk ziren eta nolako akordioetara heltzen ziren egoera hobetzeko.
|
|
2008
|
|
|
Oro har, Gaidar en Txoke Planaren ondorio ekonomikoak hartu dira kontutan. Baina, Carmen Claudín Urondok azpimarratu du benetako Txoke Plana mentalitatean gertatu zela, izugarrizko aldaketei egokitzen
|
jakin
behar izan baitzuten36.Bere hitzetan
|
|
2009
|
|
|
Oso esanguratsuak dira zenbait egunkaritan azaltzen ziren emigranteen gutunak, zeinetan haien penak eta miseriak bizi bizi irakur baitaitezke, argitzeke dago, halabaina, gutun horiek emigranteek idatzi ote zituzten edo egunkariek asmatuak edo manipulatuak izan ote ziren. Batez ere kontuan hartzen badugu emigratu zuten emigranteen gehiengoak ez zekiela idazten; dena den, gutun horiek egiazkoak izanda ere, ezin genezake
|
jakin
emigrazioaren kontrako gutunak bakarrik jaso ote zituzten, baina bai horrelakoak bakarrik publikatu zituztela. Non geratu dira aberastu ziren emigranteen gutunak?
|
|
|
Ezin da ukatu, beraz, honako gai hau aski ikertua izan dela, Espainian batez ere. Izan ere 1898ko Gerra berezia izan zen prentsari dagokionez, badirudi lehenengo aldiz gerra baten nondik norakoak egunetik egunera
|
jakin
izan zirela eta hori iraultza bat izan zen garai haietako kazetaritzan. Aipagarriak dira Kubara joaten ziren soldaduei buruzko deskribapenak eta bertan sufritzen zituzten miserien kontakizunak, «beharturiko emigrante» horren irudiari buruzko informazio zabala aurkezten da bertan eta.
|
|
2011
|
|
|
Ez zuen laburpen zehatzegirik eman hala ere, ez zuen ezer asko esateko, diskurtso hura tramite hutsa zen. Hamabi egun inguru ziren greba amaitu zela eta
|
jakin
beharreko guztia bazekiten zinegotziek, azaldu ziren bakarrak, azken aldiko pleno guztietan gertatu ohi zen bezala, Azurzaren kidekoak baitziren auzi honetan, EAJren zinegotziak, errepublikazaleak eta sozialistak, udalen krisiaren ostetik ez baitziren plenoetara agertzen. Inork bere, modo de proceder, en eta, la forma como se había conducido en las delicadas y difíciles circunstancias que atrav... ren aurkako kritikarik ez zuenez, sesioa indar armatuen eta Udalaren goraipamenetara mugatu zen.
|
|
|
Honen aurrean CNTkoek jipoi bat ematea erabaki zuten eta egunkariaren arabera zozketa bidez hautatuko zen Rojo hori egiteko. Ale berean esaten da ezin
|
jakin
daitekeela nola iritsi zen jipoia hilketa bilakatzera. Lehen momentuan batean topatu omen zuen baina jende gehiegi zela eta ez zuen ekintza burutu.
|
|
|
iraultza, izen hori merezi duena, autorearen hitzetan, Eibarren eta Arrasaten gertatu zen, udalak hartu zituzten eta bi herriak kontrolatu, hilketa politikoak gertatu ziren (Marcelino Oreja Bizkaiatik aurkeztutako diputatu karlistaren kasu famatua, aldi berean gune hartako enpresaria zena, Unión Cerrajera de Mondragónen presidentea hain zuzen, eta Carlos Larrañaga tradizionalistarena eta Unión Cerrajerako kontseilaria zen Dagoberto Rezustarena), baina goardia zibilen koartelen asaltoan ez zuten arrakastarik izan eta militarki zapalduak izan ziren; bigarren mailan, greba intsurrekzionala deitzen duena meatze gune bizkaitarrean, Bilboko gerriko industrialean eta Donostia inguruko industria eta arrantza nukleoetan (Pasaia, Errenteria, Hernani) emango zen, autorearen arabera; azken puntuan berriz greba orokor pasiboa deiturikoa legoke, Bilbon, Donostian, Balmasedan, Gernikan, Irunen, Soraluzen, Zumarragan, Beasainen, Bergaran, etab.en eman zena. Eta zerrenda hemen amaitzen da. Tolosa ezin
|
jakin
eta abar, horretan sartzen den edo ez.
|
|
|
Prentsak ez du zehazki aipatzen zein filiaziotakoakziren Tolosako grebalariak eta grebaren antolatzaileak baina bereziki UGTren deialdibat izanik, berau, Alderdi Sozialista eta Gaztedi Sozialistak planifikazio horretan arituzirela pentsa dezakegu. Ezin
|
jakin
zein izan zen ELAk edota CNTk plangintzan izan zuten papera, erabilitako iturriek suposatzen duten mugagatik, baina zalantzarik gabe esan dezakegu, aurrerago azalduko denagatik, bi sindikatu hauetako langileek greban parte hartu zutela, prentsaren eta goardia munizipalen aipamenetan ikus daitekeen bezala. ELA Gipuzkoa mailan eta bide batez Tolosan hartzen ari zen indarra ikusita eta CNTk Tolosan zuen presentzia ere ikusirik, tartean egon zirela pentsatu behar da, greba orokorra izan baitzen hiribilduan, eta elkarren arteko gatazkarik ez baitzen eman96, guztiz kontrakoa, aurrerago aipatuko ditugun gertakariengatik.
|
|
|
Udal plenoetan, urriaren 17koan eta urriaren 24koan, bere amari dirulaguntza bat emateaz hitz egin zen, baina ez zen zehaztasun gehiago eman114. La Constancia, k ematen digu heriotz honek halako prentsa ez izanaren azalpena: sindikalista zen115 Ez prentsagatik ez Udalak ekoitzitako dokumentuengatik ezin
|
jakin
dezakegu zein filiaziotakoa zen gaztea. Aldi berean Tolosako gertakariak zirela eta,, gehiegikieriengatik?
|
|
|
Hiru data ditugu, beraz, eta bi muturretakoen izena Saturnino Argote, tartekoa anonimo geratzen delarik. Ezin
|
jakin
bi pertsona desberdin izan ote ziren edota bat bakarra, hiru albisteetan zauritua okina dela bakarrik dakigu. Zaurituen kontaketa orokorrek ez digute askorako balio kasu hauetan, El Díaren kasuan bertan(, hildako bat eta lau zauritu?, gutxi gora behera egunkari guztietan errepikatzen dena), kontakizunetik bertatik lau zauntu baino gehiago konta baititzakegu. Kazetarien nahasmenduan topatu behar dugu okin zaurituaren, misterio?
|
|
2012
|
|
|
Gazteleraz ez bezala, tesi historiko
|
jakin
baten defentsan idatzitako literatur lanak baino sormenaren mesedetan idatziriko testuak dira euskaraz sortu gehienak.
|
|
2013
|
|
|
21). Proposatutako galderari erantzunez, nahiago protagonistei hitza ematea eta jarraian eskainitako bi aipuekin espero dugu kantari kubatarraren
|
jakin
mina asetzea:
|
|
2014
|
|
|
Eta paradoxak diot zeren, berriki
|
jakin
denez, bere garaian CIAk (alegia, AEBren zerbitzu sekretuak) helburu zehatz gisa hartu zuen nobela hori mundu osoan zabaltzea eta, besteak beste, batzuen ustez badirudi eragin zuzen zuzena izan zuela Boris Pasternaki Nobel saria ematea deliberatzeko orduan (1958). Beste batzuen ustez, ez, badakizue, Suediako Akademiak bere erabakiak guztiz libreki hartzen ditu, eta erabaki libre horiek bat etorriz gero CIAren egitasmo sekretu batekin kasualitate baten aurrean gaude, argi eta garbi.
|
|
2015
|
|
|
Are gehiago, alderdiaren propagandista eta ideologoek (Kizkitzak, Aizkibelek edo Enbeitak) azaldutako abertzale ideala alde batera utzita, eguneroko jeltzalearen ezaugarriaz jabetzea zen nire nahia. Hurbilketa horri esker, zehatz mehatz
|
jakin
ahal izango genuen non eta noiz sortu ziren abertzale taldeak Gipuzkoan, zeintzuk ziren buruzagiak eta horien artean aldaketarik egon ote zen ala ez. Era berean jakingo genuen, jauntxokeria nagusi zen garai hartan, zer nolako indarra zuten jelkideek beren hautagaiak ateratzeko, zeintzuk ziren eta abar.
|
|
|
Iturri desberdinak erabiliz, 2.333 abertzaleren izenak bildu nituen. Gizonak dira bildutako guztiak,
|
jakin
, banekien arren, emakume askok egiten zutela bat Sabino Aranaren ideiekin. Oso gutxi dira, ordea, iturrietan izen abizenekin azaltzen zaizkigunak.
|
|
2016
|
|
|
Kenia ez zen sionista gehienek nahi zutena, baina Herzl ek bazekien onartuz gero nazioarteko botereen aurrean sionismoa legitimatuko zela. Bere ondorengoek ere bide berari jarraituz, bazekiten edozein aukera aprobetxatu eta onartu behar zutela, nahiz eta
|
jakin
sionismoaren azken helburua zeharo desberdina izango zela. Horren adibide argiena Mandatu Britainiarraren agindupean, Israelgo Estatua sortu aurreko urteak izan ziren.
|
|
2017
|
|
|
Garbi dioskunez, Gilenek baskoiak azpiratu zituen, eta herri/ nazio horri, bakea inposatu zion?, baina ez dugu gainerako xehetasunen berri eta, beraz,
|
jakin
minez uzten gaitu. Bi gauzak ematen digute argia gai honen inguruan ari garenean.
|
|
|
Southworth historiagilearen arabera (1977), kronika hori 1936ko gerrateko garrantzitsuena izan zen. Horren bidez, munduak
|
jakin
ahal izan zuen zein izan zen sarraskiaren egilea eta nortzuk ziren helburu: zibilak.
|
|
2018
|
|
|
Honako hau zioten Aizpuruk eta Zarragak: «Ezin
|
jakin
, izenak banan banan aztertu gabe, euskaldun horiek urte batzuk lehenago inguru horietara joandako familien oinordekoak ote ziren edota aspaldian bertan errotutakoak. Ezta euskara Bilbon ikasi ote zuten edo beraien jatorriko herrietan» (Aizpuru eta Zarraga, 2011:
|
|
|
328). Baina,
|
jakin
dugunez, kanpotik etorritakoak izango ziren19 Erroldako datuek erakusten dute urte horretan galdurik zegoela bertako euskara.
|
|
|
328); baina esanguratsuagoa da hurrengo urtean esandakoa; hau da, etorkinen etxeetan baino ez zela euskaraz egiten, Orozkotik, Dimatik eta Igorretik joandakoenetan. Bertokoek, «erabiltzen ez duten arren, ogeita amabost urtetik gorakoetan (95%) eunetan larogeita amabostek ba' dakite, ederki egiteko eran
|
jakin
ere. Ogeita bostetatik ogeita amabost artekoetan (50%) eunetan be, ogeita ama, ek; trakets xamar egiten dutela ezik:
|
|
|
Gure ustez, posible da Bilbon urte asko eman eta gero hizkuntza ahaztu izana edo trakets aritzea eta, horregatik, ez zekiela esatea; bestalde, agian, euskarari buruzko aurreiritziekin lotuta egon zitekeen euskalduntasuna ukatzea. Alderantzizko jarrera izatea ere gerta zitekeen; hau da, euskararik
|
jakin
ez eta baietz esatea.
|
|
2022
|
|
|
Beste era batean esanda, ikerketa honetan honako proposamen hau dakargu: filmak testuinguru diskurtsibo
|
jakin
batean eraikitako sorkuntzak dira eta, aldi berean, testuinguru horietako gehiengoen mundu ikuskera eraikitzeko eta gizartean eragiteko gaitasuna daukate (Del Arco, 2007; Altonaga, Aranguren eta Rincón, 2017: 107).
|
|
|
Euskal armagintza garrantzitsua izan zen aliatuen gerra ahaleginean baina hau ez zen euskal ekoizleen hautu bat izan, egoerak behartutakoa baizik. Ikusi dugun bezala, Italiaren eta Suitzaren bitartez bideak irekiak egon ziren bitartean Alemaniarekin harremanak egon ziren eta zenbait arma bidali egin zirela
|
jakin
badakigu.
|
|
|
35; Garc� a, 1984 eta 1989) kontzeptua erabiliko dugu, kultura nagusia klaseen arteko eta botere harremanak berekin daraman zentzu bera adierazteko helburuarekin. Mendeko klaseei dagokienez,
|
jakin
badakigu kategoria oso zabala dela eta talde sozial ezberdinak hartzen dituela bere baitan (nekazariak, jabe txikiak, artisauak, merkatariak, jornalariak...). Era berean, gizartehierarkian talde sozial bakoitzari posizio eta rol desberdinak zegozkien eta horrexegatik ere kultura nagusiarekiko gertutasuna ez zen denentzat berdina.
|
|
|
Stuart Hallen (1984: 103) arabera, elementu horien guztien sailkapena kultura nagusiak institutizo
|
jakin
batzuen bidez egiten du, hala nola, eskola.
|
|
|
Pertsonen arteko harreman horiek ulertzeko, sare sozialen azterketa egin da, eta bi ikuspegi nagusi ditu: 1) aktoreak eta 2) haien artean testuinguru sozial
|
jakin
batean dauden harremanak. Ikuspegi horiek aktore bat sarearen barruan dagoen posizioaren eragina ulertzen laguntzen dute, ondasunak, kapitalak eta informazioa bezalako baliabideetara sarbidea izateko.
|
|
|
Euskaldunek, estatu errealitate desberdinetan biziagatik, elkarren arteko harremanak artikulatzen
|
jakin
izan dute Erdi Aroan eta Aro Modernoan, herri errealitate interkonektatu bat eratuz. XIX. mendean, Pascual Madozek, bere ikuspegitik, honela definitu zituen euskaldunak(" vascos"):
|