|
2000
|
|
|
Batek ez du noski hasieran tranpolin handienetik jauzi egingo. Txiki txikietan hasi, teknika ikasi, adorea
|
hartu
, muturreko galantak jaso, eta gero, pixkana pixkana, aldapatsuagoetara pasatu: horixe da bidea.
|
|
|
konplota. Hitza nire ahotik irten, gorputz
|
hartu
, eta ama baten bularrak bezala puztu zen. Ahoskatu eta jada ezin izan nuen harrapatu:
|
|
|
Ahal bezala berreskuratu nuen sosegua; itsuari erreparatu nion, bere amarekin maitagarri horien ipuin bat irakurtzen zuen umeari, eta bikote gazteari; surik antigualenak asebetetzen zituzten haiek, ahalkerik gabe, oihanetako piztien gisa, gordelekuan edota herioaren sastrakan begiak elkar aurkitzeko beldurrik gabe. Neskak esa  ten zion"
|
hartu
nire ezpainak, jan nire ezpainak", horrelaxe, panpina batek esaldi txepel bat errepikatuko lukeen moduan, emoziorik gabe, eta mutila, zeina ni baino gazteagoa baitzen eta era berean ederki burusoildua, gogor saiatzen zen maiteñoaren eskakizunak betetzen, jubilatu urrezko txarteldun talde bati zeharka begiratzen zien bitartean; haiek, era berean, zeharka begiratzen zioten mutilari, eta pen... Eta halaxe, bada, Schubert bukatu zen, eta kanpora begiratzeari utzi nion, nire baitara begiratzeko; bakarrik nengoen eta ene buruari zuhurtasun osoz azaldu behar nion zergatik ahoskatu nuen konplot hitza, zergatik kanporatu nuen izen beldurgarri hura, esku anonimo batek idatzia zirudiena eta, hala ere, hain ankerra eta hurbila egiten zitzaidana.
|
|
|
Apurka apurka gogora emanik, haria biltzen joan nintzen: laino artean, nireak ez zirela uste izan nuen ametsen artean azaldu zitzaizkidan behialako irudiak, erabateko argitasunez ikusten nituen orain; gorputz
|
hartu
, eta begirada zauritzen zuen erraldoi baten antzekoak egin ziren. Jada ezin nion ikuskizun hari ihes egin:
|
|
|
Jabetu nintzen orduan ezinezkoa dela hain pasibo izatea zorigaitza edota heriotza hain hurbil dagoenean, sortasun hain ageriko hura ezin zitekeela iruzur bat baino izan; hau da, bidaiari haiek guztiek bazekitela liberatuak izango zirela, edo, bestela, txarrenera jota, kondenaren ondorioak ez zituztela jasango; hortik ekartzea zegoen bidaiari haiek guztiak edo inpartzialak edo arerioak zirela; inpartzialak, jukutria edo, hobeto, trajedia hura antzezteko kontratatuak edo agian behartuak edota bahituak izan ziren neurrian; arerioa, ni, zuzenki nahiz zeharbidez, akabatzeko agindua izan zezaketen neurrian. Susmo txar hark indar
|
hartu
zuen nire baitan, eta, benetako  tzat jotzeaz gainera, iruditu zitzaidan nirekin zihoazen bidaiariak inpartzialtzat hartzea biguna eta arriskutsua ere bazela. Kasu hartan inpartzialtasuna motu proprioz aukeratua nahiz beldurraren legepean ezarria justifikaezina zen, bere ankerkeriagatik eta bere ondorio sumaezinengatik.
|
|
|
Eta, pitinka pitinka, aulkitik goratzen hasi zen. Semea
|
hartu
, eta lasterka jo genuen harrera gelara, pasabide luzean barrera. Barre egiten zuen umeak.
|
|
|
Larrialdiaren berri eman nuen harrera gelan, ahalik eta erarik zuzenenean. Gero, autoa
|
hartu
, eta, semeari gustatzen zaion burrundaran, klinikatik jaitsi ginen, bost urteko errebisioa egin gabe.
|
|
|
euri langarra. Anoraka atera nuen armariotik; aterkia
|
hartu
nuen. Bederatziak laurden gutxi.
|
|
|
Gure herriko ohitura malapartatua da, inor hiltzen denean, zenduaren argazkia eta datuak hil ohar batean bildu eta jartzekoa herriko ezkaratze guztietan. Hil oharra
|
hartu
, eta atearen markotik kendu nuen haserre. Izorratu egiten da zura.
|
|
|
Ezkaratzearen epeltasunera barneratu nintzen lasterka, soraio, eta han lasaitasun amini bat sentitu nuen, hain ezaguna nuen usainaren babesera. Arnasa sakon
|
hartu
, eta eskaileretan eseri nintzen. Bi eskuez heldu nion buruari, meloi bati heltzen zaion modu beretsuan, atsekabetuta.
|
|
|
Edo ez zen txantxa, nahasmendu makabro bat baizik. Telefonoa
|
hartu
, eta lantegiko zenbakia markatu nuen. Bai, mesedez, Eugenio Feuerrekin hitz egin nahi nuke; oi, barka, jauna, baina Feuer jauna atzo hil zen; nola?; bai, jauna, auto batek harrapatu zuen Abenidan eta seko utzi zuen...
|
|
|
Negar zotinka hasi zitzaidan Rosita, eta asko sentitzen dut doi doi esanik moztu nuen deia. Atzera egunkaria
|
hartu
, eta gertakarien sailera jo nuen. E.F.H., berrogei urtekoa, atzo goizeko 10.30etan, Abenida eta San Donato Kaleko bidegurutzean, auto batek harrapatu zuen.
|
|
|
Oinazeak orduak luze ditu. Argi fokoek begiak itsutu zizkiguten, ez genuen asmatzen kameren aurrean zein jarrera
|
hartu
. Patxi Otsotzarmendiren hitzaurrea luzea izan zen, txuria eta biguna, morborik gabea; programaren xedea argi adierazi zuen, uste okerrerako biderik utzi gabe, esanez saio hura elkarkidetasunezkoa zela, anaien arteko solas bihozkor polit bat, gure esperientzia borti  tzetatik lezio zorrotzak ikasteko aukera ezin hobea zela, beti bezala, Oinazeak orduak luze ditu berezi hura, baina, aurrez ikusle minberak ohartarazi nahi zituela, badaezpada ere, han bizitzaren laztasuna ez areagotua baina bai bere horretan azal zitekeelako, hau da, bere gordintasun guztian, eta auskalo.
|
|
|
Zapatak ere ez zituen txikiagoak erosi behar izan berrogeikoak, hain zuzen ere, goiz batean, jaiki, armairura joan, eta hantxe aurkitu baitzituen, errenkada luze txukunean, bere oin berriari zegozkion sei zapata pare, denetarikoak, mokasinak, botak eta zapatilak. Bere betikoak ageri ez zirenez, bada, han zeudenetatik pare bat
|
hartu
, eta jantzi zituen, buruhauste alferrekoetan denbora galdu gabe. Gauza berdintsua gertatu zitzaion erlojuarekin:
|
|
|
Asteburuan, atseden
|
hartu
zuen, berriz ere, itxuraldaketa prozesuak, eta, Jainkoaren legeen jakitun nonbait, seigarren eta zazpigarren egunak ongi merezitako deskantsurako hartu zituen. Itxuraldaketa kristaua zen, beraz, eta horrek lasaitu ez ezik grazia pixka bat ere egin zion Brown jaunari.
|
|
|
Asteburuan, atseden hartu zuen, berriz ere, itxuraldaketa prozesuak, eta, Jainkoaren legeen jakitun nonbait, seigarren eta zazpigarren egunak ongi merezitako deskantsurako
|
hartu
zituen. Itxuraldaketa kristaua zen, beraz, eta horrek lasaitu ez ezik grazia pixka bat ere egin zion Brown jaunari.
|
|
|
Zer egin behar zuen has zedin arte? Berez etorriko al zen, besterik gabe, ala berak ere aktiboki esku
|
hartu
zuen. Zalantza haien guztien erdian, baina, gauza bat ezinago argi ikusten zuen:
|
|
|
Argi zuriaz lepo, argiaren begiez blai, noizbait utzi zioten hiru aurkezleek paperak eta errepasatzeari. Beti bezala, Otsotzarmendi jauna izan zen hitza
|
hartu
zuena. Hor aritu zen oharkabean baina etengabe errepikatzen zituen auskalo eta auskalo artean (eta noizbehinka batek daki eta zer gerta ere bezalako leloak ere ahoskatuz), baina lasaitasunez hartu zuen hitza oraingoan, kalapita gehiegizkorik gabe, sustu jasan berriaren harra kosk eta kosk ari balitzaio bezala oraindik.
|
|
|
Beti bezala, Otsotzarmendi jauna izan zen hitza hartu zuena. Hor aritu zen oharkabean baina etengabe errepikatzen zituen auskalo eta auskalo artean (eta noizbehinka batek daki eta zer gerta ere bezalako leloak ere ahoskatuz), baina lasaitasunez
|
hartu
zuen hitza oraingoan, kalapita gehiegizkorik gabe, sustu jasan berriaren harra kosk eta kosk ari balitzaio bezala oraindik. Programaren xedeak eta helburuak, eta audientzia mailaren garapen arrakastatsua ordu eta erdiz azaldu ondoren, Ana Morena andrearen aurkezpen aski teatrala egin zuen berriro, zeluloideko izar handi bat aurkezten denean bezalaxe, eskuin besoa neurriz kanpo luzatuz.
|
|
|
Eta dagoeneko harrapatua zutela jakinik ere, ez al zen, bada, urkamendira igo, inoiz ez ahazteko moduko sendotasun harroz! Hil edo bizi egin zuen trabes, eta heriok
|
hartu
zion gain azkenean biziari. Baina hain egin zuen ordu hartekoa ongi!
|
|
|
Lehen kolpea, lehen trauma jasanezina, sarri askotan gertatzen den bezala, jaunartzean jaso zuen. Almirantez jantzita nahi omen zuen jauna
|
hartu
, huraxe izaki gaztaroko haren ilusio bakarra. Apaiz antimilitarista avant la lettre bat fortunatu eta, hara zer diren gauzak, mutikoaren ilusioa zapuztu ez ezik, betiko zapuztu zuen gizonaren izaera ere.
|
|
|
Izugarria". Edurtxo Caterpilarrek
|
hartu
zuen hitza ostera: " Esan, Armando maitea, oinaze izugarri hura guri, teleikusleoi, mundu orori adierazi behar bazenio, zein kolore aukeratuko zenuke?".
|
|
|
Deereren behementziaz nahikoa nazkaturik, Otsotzarmendi jaunak
|
hartu
nahi izan zuen hitza, itaunketari ukitu gizakorrago bat eman nahian, baina Deerek ez zuen men egiteko inolako intentziorik. " Jakin behar du jendeak, jakin behar du etxeko teleikusle errespetagarriak, gizaseme dohakabe itxurako hau, gizaseme onanista zikin hau zer den, zer izan den, gizarteak berriz inoiz halakorik pairatu beharrik izan ez dezan".
|
|
|
Freskagarri bat eskatu zuen, ozenki. Huraxe edan, eta, kamerari zuzen zuzen begira, aurre
|
hartu
zion nolabait Deereri. Edurtxo Caterpilarrek eskua eman zion, eta Armando Bonilla zutitu egin zen.
|
|
|
Hausnarketa horixe egin nuen, bai, Da Vinci jakintsuaren eskutik, eta uste dut gogoeta polita ez ezik, zorrotza eta egokia ere bazela, nolabait ongi ilustratzen zuelako animaliek ezinago hobeki ilustratu izan dute beti gizakion bizimodua hiru iruzurti gaizto haien izaera eta espiritua. Baina nireak alboratuz, eta atzera hari nagusira itzuliz, esan behar dut eguraldia ez zela ez hotz ez bero, Armando Bonilla zutik zegoela, erronkan, itzalita zegoen kamera bati finko finko begira, eta berak
|
hartu
zuela hitza aitorpen edo hustuketa bati ekiteko asmo sendoarekin; eta esan behar dut, zinez esan ere, Deere jaunak aurrez iradoki edo zituen basakeria izugarriak ez zirela inondik ere faltsukeria, Armando Bonillak berak delektazio psikopataz aitortu baitzituen hemen paperean idaztekoak ere ez direnak, bere izugarrian. Nire ustez, hala ere eta uste hau ziurtasun bihurtzea nahi nuke, baina ez dut horretarako arrazoi nahikorik aurkitu, Bonilla jauna gezurretan ari zen, plantak egiten, esan nahian bezala era guztietara larrutu behar zutenez, itaunketekin eta infamiekin eta gezurrekin txikitu behar zutenez, bada, bai, bidea erraztuko ziela, eta haien odol egarri basatia asetuko ziela denbora puska baterako, ziren astakeriarik beldurgarrienak asmatuz eta bere ahoan jarriz; eta erakutsiz, gainera, egin zituenak gustura egin zituela, eta harro zegoela egindako izugarrikeriez, eta atzera berriz egingo zituela, gogora eta zorion betean, aukera izanez gero; eta irakurlea ez uztearren, eta berari zor zaion errespetuz baina, era berean lumaren jabe denaren guztiz desgogora eta atsekabe handiz, eta idazlearen galbahe etiko edo, nahi bada, autozentsuratik iragazita, (betiere irakurlearen mesederako izango delakoan, noski), aitorpen hartatik pasadizo erakusgarri batzuk ekarriko ditut hona, nahikoa eta soberakoak izango direnak, zalantza izpirik gabe.
|
|
|
Ondoezak jota bezala eseri nintzen urkamendi aulkian, automata baten itxura betean, odolgabetua, eroria, ordurako ni neu ez banintz bezala. Baina ez nengoen urduri, eta aulki hartan esertzearekin batera halako koraje ezkutu batek
|
hartu
zituen nire barrenak, dena galdua ikusten duenaren koraje gartsu hil edo bizikoak. Halaxe pentsatu nuen ataka larri hartan:
|
|
|
Gogoan dut, nire izaeraren alderdirik beltzenak argitan ipintze aldera, hiru itaunlari prestuek
|
hartu
zuten bide infamiazkoa. Nire biografia sakratua hartu eta fusilatu.
|
|
|
Gogoan dut, nire izaeraren alderdirik beltzenak argitan ipintze aldera, hiru itaunlari prestuek hartu zuten bide infamiazkoa. Nire biografia sakratua
|
hartu
eta fusilatu. Erraza zen egitekoa.
|
|
|
Noizbait irten ziren, baina, hiru errege magoak, eta Otsotzarmendi jaunak
|
hartu
zuen atzera hitza programaren nondik norakoak eta helburuak eta audientzia maila aipatzeko, eta adierazteko, era berean, etortzear zela oraindik interesgarriena, biziena, hunkigarriena, eta jarraitzeko, beraz, bertan kieto, sekula ikusi gabekoak behingoz, eta ezin hobeto gainera, ikusi nahi izanez gero. Eta, hurrena, Maria Morena aipatu zuen teatralitate handiz, eskuin besoa bere osotasunean luzatuz eta besapeko izerdi orban lotsagarria nabarmen erakutsiz, ene irudikotz, baina ez aurretik han zeuden ikusle ordurako desmadratzen nahiz odolusten hasiei fin portatzeko esateaz ahaztu gabe, isiltasun eta errespetu osoz.
|
|
|
Nik barrundatzen nuen orduko ederki ezagutzen bainuen Deere jaunaren egarri galbideratua laster joko ziola eraso zitala, eta ez nuen nire ustean hutsik egin. Ana Morena gaixoa, argi erraldoi haien pean, nola hala saiatu zen Deereren itaun gaiztoei erantzuten; arbel txikian idatzi zituen erantzun guztiak, bere laburrean, eskas suertatu ziren, ezgai, eta orduan Julen Deereren errezeloek gorputz
|
hartu
zuten ikusle odolberoengan, eta neskatxa iruzurgile lotsagabe baten gisa ikusi zuten ia guztiek. Edurtxo Caterpilarrek, ordea, egoerak har zezakeen traza gaiztoaz jabeturik, hitz hartu zuen segituan, eta adierazi zuen Ana Morena andreari ez zitzaiola nahikoa beta eman bere gor mututasunaren nondik norakoak azaltzeko, eta legezkoa zela aukera hura eskaintzea.
|
|
|
jatorriz  koak bere leku jatorrizkora ekarri bai, baina, handik hilabete batzuen burura, beste bi atera omen zitzaizkion, bere kasa, bizkar aldean, hauek bai dotore txuri mardulak. Bular menditsuak, ordea, ez ziren konformatu izate estetiko hutsarekin, eta, egun batetik bestera, tumor edo hantura gaiztoaren jokabidea
|
hartu
zuten; ezkerrekoak (aurretik begiratuta) mintzoa xurgatzen omen zion, eta eskuinekoak, (aurretik begiratuta) entzumena; deliberazio hartara iritsi omen ziren behintzat Estatuko espezialistarik adituenak, hainbat eta hainbat froga egin ondoren. Eta ez zegoen artean sendabiderik, eta hantura horiei biz  karroi izendatzea erabaki zuten, beste irtenbiderik ez eta, medikurik jakintsuenek.
|
|
|
Zein ezizenez bataiatu zuten Tiberio Klaudio Neron, Morena Andrea?". Harro
|
hartu
zuen arnas Deere jaunak, behar baino sakonago, eta biriketara heldu zitzaion aire gehiegizkoak eztul gogaikarri pare bat egitera behartu zuen. Jendea adi adi zegoen, pipitarik jan gabe, ez zen ezer entzuten ahal plato desestalian.
|
|
|
Ikaragarriren bat egin behar genuen. Ziur nintzen, eta ez nekien nola parte
|
hartu
. Eta utziko ote zidaten parte hartzen?
|
|
|
Ez nuen ulertzen zer egin zezaketen hainbeste denboran. Edurneren eta mutilaren bide paraleloa
|
hartu
nuen, baina hamarren bat metro urrutiago. Ez nuen topo egin nahi.
|
|
|
Ea...! parte
|
hartu
zuen Migelek. Gure Anjelek ezin du eraman Edurnek senargairik edukitzea.
|
|
|
Inguratu egin nintzaion. Hatz eraztunduna
|
hartu
nuen neure eskuetan. Bederatzi ideia gaizto kartzeleratu behar izan nituen.
|
|
|
Amak arreta onez
|
hartu
ninduen. Begiak argitu zitzaizkion.
|
|
|
Haren bizkar biluziak amarengandik ezkutatzen ninduen batean, eskua
|
hartu
, eta bularraldera sartu zidan. Leuna sentitu nuen, eta zorrotza.
|
|
|
Liburutegira joan zen. Liburu bat
|
hartu
, lehendabiziko orria zabaldu, eta" nire lagun Anjeli" idatzi zuen; gero, eskura eman zidan. Apóstol de almas.
|
|
|
Bainutik irten, eta gelan sartu nintzen. Mendiko oinetakoak jantzi, neguko jertse lodi bat sorbalda gainean
|
hartu
, eta sukaldera abiatu nintzen.
|
|
|
Kito, nor bere bidetik,
|
hartu
ditugun bizitza paraleloak inoiz elkartuko ez direlako. Migelek zein ote zen ofiziorik dirutsuena galdetu zuenean, erabaki nuen nik apaiz izatea; eta hura neskazale huts zen garaian, misojino bihurtu nintzen ni.
|
|
|
Eta gero, nire egoera ez zidala aipatu nahi uste izatera iritsi nintzenean,
|
hartu
nire eskua bere bi eskuen artean eta esan zidan:
|
|
|
Modeloak kontuan
|
hartu
behar ditu maskararen aldaketak, piztiaren aniztasunetik aingeruaren banakotasuna bitarteko guztiak.
|
|
|
Hala ere, gure amak, eskutik
|
hartu
, eta bere babesaz magaleratzen zuen nire egun haietako tristura. Eta haren itzalak gehiago alaitzen ninduen hainbat maite nuen elurrak baino.
|
|
|
Ongi, ongi, Anjel esan zidan. Tamaina
|
hartu
diozu ardoari.
|
|
|
Isabel bidali genuen Zapelen baserrira zertan zen ikus zezan. Siestara joana zela, eta Migelek baloi bat
|
hartu
zuen etxetik. Siestara joanak ziren Ama eta Edurne ere, bazkariaren ondorenak lasaitzera.
|
|
|
Gu hirurok jolasean jarraitu behar genuela eta, zenbatzen ari ginela, Zapel azaldu zitzaigun, berriz, sasien artetik. Migel belarrietatik
|
hartu
, eta zelaiaren ertz batera eraman zuen.
|
|
|
Arto pila baten inguruan eserita geunden, eta amak
|
hartu
zuen lehendabiziko artaburua. Emeki irristatzen ziren haren hatzak, eta banaka banaka erortzen zitzaizkion artaleak belaun artean zeukan kopotar txikira.
|
|
|
Tranka atearen alboan zuen, baina berdin zitzaion. Hark hatz bat luzatu, eta banekien kopotar bat
|
hartu
eta eseri behar zuen tokira eraman behar niola nik. Nire aldamenean eserarazi nuen.
|
|
|
Goiko Kale idatzi nuenean, artean modan zeuden psikoanalistek literaturaren diban ugarietan egindako azterketak. Gaur psikoanalisiaren modak modu mudakorragoak
|
hartu
dituen honetan, neure kabutako dibantxoan harildutako argibidea aurreratu nahi dut nik neuk: 1973 urte inguruetan, Goiko Kale kaleratu zen garaian, lurrikara bortitzena baino sekularizazio bortitzago bat bizitzen ari zen gure herria.
|
|
|
erlijoa exortzizatzeko hitzezko modu halako bat, literarioa, gertatu zitzaidan niri Goiko Kale idaztea. Nire belaunaldiko hainbatek beste bide batzuk
|
hartu
zituzten exortzismoa liturjiza  tzeko: batzuek sublimazio politikoaren aldarean errenditu nahi izan zuten eguneroko mezaren sakrifizioa; beste hainbatek, diruarenaren, profesionaltasunaren eta arrakasta sozialarenarean; gehienek, azkenik, egunerokotasun normalean bridatu zituzten inoiz gartsu izandako su erlijiosoak.
|
|
|
Apaizak esandako gurutzea
|
hartu
, eta elkarrekin irten ginen elizatik. Atzetik genituen andreak.
|
|
|
Artikulua irakurritakoan, ohartu nahiz azken boladan gehiegi pentsatu dudala amodioari buruz, eta orain praktikatzea dagokidala erabaki dut. Eta beharbada hori guztia norbaiti kontatzeko irrikaz nengoelako, aurreko eserlekuaren bizkarrean dagoen telefonoa
|
hartu
, eta Teresari deitu diot.
|
|
|
Eta egia da orain alegera nagoela, baina egia da, halaber, leher kaka egina sentitzen naizela. Horregatik, aldizkaria aurreko eserlekuaren bizkarreko sarean utzi (Bruselan erosi nuena ere bertan ezarri, eta, Bilbora heldutakoan, biak ala biak ere bertan ahantziko ditut), koadernoa altzoan
|
hartu
, eta lo kuku bat egiten saiatu aurretik, Rubenek oparitutako argazkiak ikusiko ditut. Ahalik eta indartsuen egon nahi dut, gaur Teresarekin sekulako parranda egiteko; aldean daramadan arimari (aurkitu ninduenetik ez diot alde egiten utzi) primeran etorriko zaio, eta zer esa  nik ez, nire GMI ari.
|
|
|
Horren adibide, kontatu diot badudala lagun bat orain dela gutxi marka bereko auto bat erosi duena eta, egun batez, garajetik irtetean, zutabearen kontra igurtzi ez oso nabarmen bat egin ziola autoaren hegal bati. Gaineratu diot lagunak pena handia
|
hartu
zuela, baina are penatuago eta harrituago geratu zela senarrak egin zion errietaldi lekuz kanpokoarekin (noski, ez diot esan Dabidek" luxuzko er  tzain" egin izana ospatzeko erosi genuela auto hori, ertzainei egiten zaien deskontu ederraz baliatuz, bestalde; eta errietaldia jaso zuena ni neu izan nintzela, eta harrezkero nahiago izaten nuela oinez edo autobusez ibili, kasik gidatzea a... Orduan berak aitortu dit Santa Monikan, beraren bizilekuan alegia, ez daukala autorik, motor ttiki bat baizik, baina agentziaren furgoneta bere burua baino hobeki zaindu behar duela (agentziak, kolpearen neurriaren arabera, seguruak ordaintzen ez duen konponketaren zatia ordainaraztera eta garajean dauden furgonetak garbitzera zigor  tzen ditu gidariak).
|
|
|
Lokartu aurretik dendan bertan oinetako atzazalak mozten jardun zuen eta gero, haren zurrungak, haren zerak... Ez didazu sinetsiko, baina
|
hartu
, eta kanpora irten behar izan nuen, à la belle étoile lo egitera. Belarretan etzan berria nintzela, Ruben dendatik irteten ikusi nuen, baina ez komunera joateko:
|
|
|
Gero kafe bat eskatu dugu, EEBBetako ohiko kafe basokada txepelekin zerikusirik ez duen espresso bat (Rubeni asko eskertzen diot kafe horren berri eman izana), eta horrek zinez bizkortu nau: " Azken hamabostaldian
|
hartu
dudan benetako lehen kafea", esan diot," hau nire kontu". Eta segidan, bihotzaren geletan luzaroan egotea komenigarria ez delako edo, gelak kutsatu, kargatu egiten baitira, gure bidaiaren gorabeherez mintzatzen jarraitu dugu.
|
|
|
Batzuetan, autobidean azeleragailua sakatu eta 130, 140, 150
|
hartu
izan ditut kasik egokiagoa da nituen esatea, harik eta bat batean ertzainei antzeman, eta bat batean balazta  tzen nuen arte. Eta Dabidek, ertzain sartu aurretik, baina batez ere gero, nire bizitzan poliziarena egin izan duela iruditzen zait, eta harekin galga sakatzen bizi izan naizela.
|
|
|
Egurrezko mendi errusiarrera igotzeko, esate baterako, ilara luzeegia zegoen, artean bero handia egiten zuen (beti behar da aitzakiaren bat), eta Rubenek eta biok txalupetara jo dugu. Bidailagunen ustetan, hura josteta mengelegia zen, baina gu gustura ibili gara, gustura
|
hartu
ditugu ezustean harrapatu gaituzten bustialdiak. Gainera, ordurako iluna sartzen hasia zen eta, bai han bai izugarri atsegina egin zaidan zabu erral  doian, pozarren ibili gara.
|
|
|
Gaurkoan ere Rubeni buruz berba egin behar dizut. Gaur, Cleveland hirian bazkaltzeko geratu garenean, Rakel sugalinda baten pare desagertu da, eta ni atzetik, baina oraingoan ere Rubenek aurrea
|
hartu
, eta azkenean ni bien atzetik abiatu naiz. Eta Ruben Rakeli segika ibili zaio, eta hura sartu den jatetxera sartu da, eta azkenean elkarrekin baz  kaldu dute.
|
|
|
" Lapurrak etortzen badira, gutxienez ez dute pentsatuko hemen emakume bakarti eta babesgabe bat bizi dela". Alabaina, nik ikasi egin dut Dabiden babes mugatzailetik urruntzen askatzen; etxera itzulitakoan, adorea
|
hartu
dut erantzungailuan mezu doi bat desberdina grabatzeko: " Kaixo, Rakel naiz...").
|
|
|
mundua kamioiaren kabinara eta errepidera mugatzen zen, eta orduan ni, aitaren altzoan eta eskuak bolantean, boteretsu eta aske sentitzen nintzen, eta gaur ere halaxe sentitu naiz zaldi gainean ibiltzean. Nahiz eta lehenengo aldia izan, zamariarekin gero eta konfiantza handiagoa
|
hartu
, eta galapan abiatu naiz. Ni ikusirik, gidari navajoari boz  kario oihu bat atera zaio eta, nireganaino iri  tsirik, puska luze batean elkarrekin ibili gara hitz erditxorik ere trukatu gabe.
|
|
|
Berak pozarren
|
hartu
nau, eta, besarkada batean estutzearekin batera, musu bat estua, hori bai eman dit. Nik, ordea, ez diot inongo gerezi hezurrik itzuli eta berak ezohartuarena egin du.
|
|
|
Patxi inoiz ez bezala ikusi dut: abaildua eta kopetilun, guztiz kopetilun, nire jokamoldea mespretxugarritzat
|
hartu
izan balu bezala. Ez zuen inondik ere zerikusirik hitzordura agertu den Patxi beltzaran, apain eta kalakariarekin.
|
|
|
Dabidek egiaz tiro egin baino doi bat lehenago gertatu zen: larunbat batez Teresarekin telefonoz hitz egin eta gero, dutxa bat
|
hartu
, eta apain apain prestatu nin  tzen Dabidekin irteteko; baina Teresari zerbait esatea ahantzia nuelako, oraingoan Dabid dutxatzen ari zen bitartean, berriro ere telefonoa hartu eta, haren zenbaki guztia markatu beharrean, DE tekla sakatu nuen, alegia, aurreko zenbaki berera deia errepikatzeko. Eta deitu banuen, deitu nuen, zeren, nik hitz erditxorik esan aurretik ere, Teresaren ahots bihurriaren ordez, ahots sentsual eta jostarin bat entzun bainuen:
|
|
|
Dabidek egiaz tiro egin baino doi bat lehenago gertatu zen: larunbat batez Teresarekin telefonoz hitz egin eta gero, dutxa bat hartu, eta apain apain prestatu nin  tzen Dabidekin irteteko; baina Teresari zerbait esatea ahantzia nuelako, oraingoan Dabid dutxatzen ari zen bitartean, berriro ere telefonoa
|
hartu
eta, haren zenbaki guztia markatu beharrean, DE tekla sakatu nuen, alegia, aurreko zenbaki berera deia errepikatzeko. Eta deitu banuen, deitu nuen, zeren, nik hitz erditxorik esan aurretik ere, Teresaren ahots bihurriaren ordez, ahots sentsual eta jostarin bat entzun bainuen:
|
|
|
taldekide guztiek Rakelen atzetik nabilela pentsa  tzen ote dute? Rakelentzako moduko mutila Ruben dela erantsi zidan; baina mutil hori dela eta ez dela, atzo ez nintzen pub irlandarrean sartu berak aurrea
|
hartu
zidalako. Dena jakin gura baduzu, handik Rakelekin irten zen eta, furgonetara iritsi aurretik, elkarri musu bat ematen ikusi nituen.
|
|
|
Guztiarekin, sarrera bera baino harrigarriagoa irteera bera gertatu zen: dutxa bat
|
hartu
eta, hiria ezagutzeko geratu ginenean, denok oso bestelako itxura agertu genuen; Dan eta Tom salbu, denok dotore baino dotoreago azaldu ginen behingoz elastiko turistikoak alde batera utzita.
|
|
|
Furgonetan ere trufa giroa nagusitu da eta, handik hamar bat minutura itzuli denean, aurrena Tomek eta hurrena gainerakoek, Adelaren lotsa arindu, eta adorea eman nahian, txaloka
|
hartu
dute.
|
|
|
" Ez dakit apaiztuko naizen, Rakel. Beharbada urte sabatikoa
|
hartu
behar nuke", galdegin dit goizean zeharka, baina ni isilean geratu naiz sekuoia tantai bat besarkatu ezinik.
|
|
|
Gainera, nire atzoko zelataldiak zer edo zertarako balio izan du: atzo esan nizunez, Tom Las Vegasen tatuaje denda batera sartu zen eta, gaur, nahiko ostendua izan arren, ezkerreko belarriaren ondoan zeukan izar moduko bati igarri diot, eta egingo nuke halakoxe bat ikusi nuela aurrekoan
|
hartu
nion pasaporteko argazkian. Ez dakit, Dabid, ez dakit, baina gizon horrengandik ez dut ezer onik espero.
|
|
|
Bidailagunek pozarren eta txaloka
|
hartu
dute Danen ideia eta, egia esatera, niretzat esperientzia zoragarria izan da. Hirigunetik oso hurbil zegoen hotelean sartu irten bat egin (aski denbora, hala ere, gelan, Estherrek Adelari etengabe oroitarazteko apustua galdua duela eta afari mundial bat zor diola, xanpaina eta guzti), eta Danek Sausalitora eraman gaitu.
|
|
|
Eta nik eraman diodanean, handik pistola bat atera du, nik lehendik ezagutzen nuen arma bera. " Zu ez arduratu", esan dit lo ziplo geratu aurretxoan; ni, ostera, erne baino erneago geratu naiz eta ezinbestekoa egin zait, mesanotxeko telefonoa
|
hartu
, komunera sartu, eta zuri deitzea. Tamala, zu erantzuteko eta aholkuren bat emateko ez egotea, ze orain artega nago, Dabid, net artega.
|
|
|
Guztiarekin, eta Rubeni adierazi ez badiot ere, nik gero eta gaizkituago egin dut zubian aurrera (bertigoa eta suizidioaren ideiek sentiarazi didaten egonezinari autoen burrunba gogaikarria gehitu behar zitzaion). Baina benetako larridura artean sentitzear nuen eta lainoak kasik zubi osoa bere mende
|
hartu
duen batean gertatu da. Autoen zarataren gainetik, Ruben eta niregandik oso hurbil, halako batean tiro hotsa entzun dugu.
|
|
|
Eta Rubenek sorbaldak goratuz eta begiak itxiz agurtu nau. Dabidek, ordea, besotik heldu, eta bakarrean
|
hartu
nau.
|
|
|
Hoteletik bertatik jarraitu dizuet, baina zubian Karmelo eta Tom delako horren atzetik nentorrela, auto batetik tiroka hasi dira... Ni zuri ustekabe bat emateko asmotan nentorren, eta aurrez aurre esatera telegraman idatzi nizuna, baina ustekabea nik
|
hartu
dut, auto batetik gizon bat pistola ateratzen ikusi dudanean... Sentitzen dut.
|
|
|
Berak harrera gelakoei galdegina zien, nonbait, jatetxe dotore baten izena eta haraino inguratu gara taxiz. Ni, otorduan zehar,
|
hartu
dugun ardo gorria bezain hotz egon naiz eta Dabid izan da, hasieran, gure arteko isilune desatsegin luzea apurtzen saiatu dena.
|
|
|
Rubenekin maiteminduta zaude? Eta Dabiden hitzei polizien galdeketen kutsua
|
hartu
diet, eta harritu egin naiz Rubenen izena beraren ahotan entzutean.
|
|
|
Beharbada Dabiden aginduz bidaia osoan zelatatua izan naizelako, beharbada oraingoan Dabidek berak zelatatuko ote ninduen beldur nintzelako, topatu dudan lehenengo geltokira heldu den lehen autobusa
|
hartu
dut: ez nuen inondik ere nahi inork gehiago jarrai nintzan.
|
|
|
Eta haurtzaromina sentitu dut. Esango nuke erabaki sendoak
|
hartu
behar izaten dudan bakoitzean, desiratu egiten dudala arazorik gabeko erabakirik hartu beharrik gabeko, baina besarkada eskasi handiko aldi gogoangarri hura.
|
|
|
Eta haurtzaromina sentitu dut. Esango nuke erabaki sendoak hartu behar izaten dudan bakoitzean, desiratu egiten dudala arazorik gabeko erabakirik
|
hartu
beharrik gabeko, baina besarkada eskasi handiko aldi gogoangarri hura.
|
|
|
Eta kafetegi honetara sarturik, beste espresso bat eskatu, eta nire eguneroko ezinbesteko hau idazteari ekin diot, eta nire barrena zertan den laburbildu behar banu, esango nuke New Yorkeko egonaldian baino nahasiago sentitzen naizela, baina baita maitatuago ere. Eta beharbada horregatik, poltsatik Rubenentzat erosi dudan oparia kontuz kontuz zabaldu (egin behar ez bada ere, besteentzako opariekin beti hori egiten amaitzen dut, ezin bada eutsi berriro ikusteko gogoari), eta erlojua esku artean
|
hartu
dut. " Zure alboan igaro ditudan une ederren oroigarri", esan diezaioket eskaintzen diodanean, eta horrekin batera ahoan musu ematen imajinatzen dut neure burua.
|
|
|
" Zure alboan igaro ditudan une ederren oroigarri", esan diezaioket eskaintzen diodanean, eta horrekin batera ahoan musu ematen imajinatzen dut neure burua. Bestela," Denborak esango du gureak etorkizunik duen ala ez", esan diezaioket, baina denbora baino gehiago gu geu gara erabaki hori
|
hartu
behar dugunok.
|
|
|
Zure gelara deika ibili naiz eta inork ez dit erantzun. Batean Estherrek
|
hartu
dit, baina han ez zeundela esateko eta, nahi baldin badut, haiekin joateko. Zer moduz zaude?
|
|
|
Ni gelara lur joa itzuli naiz, eta haserre samar ere bai Teresa ez dudalako etxean topatu, baina ezin dut ukatu Rubenen proposamenak on egin didala, on egin didanez. Eta ezin dut ukatu poztu egin naizela telefonoa
|
hartu
, eta ordu erdi barru irteteko geratu garenean. Esango nuke bera ere poztu dela berarentzako opari bat dudala jakinarazi diodanean (telefono kontuez ari naizela, gaur Karmelok ez du Dabidi zertan deitu...; gaur seguruenik elkarrekin afaldu, eta aurrez aurre hitz egin ahal izango dute, eta ez zaie zeresana faltako; Adela ere Estherrekin toki dotore batera afaltzen eta kontua ordaintzen imajinatzen dut baldin eta, donuts kaxa huts hori ikusirik, goserik geratzen bazaie).
|
|
|
Orain dutxa eder bat
|
hartu
, eta, Rubenengana joan aurretik (2=?), Adela edo Estherren krema hura topatu, eta testu lasaigarria irakurriko dut: " Nekeak, estresak eta zahartzeak galarazi egiten dute loaldian azala behar bezala garbitu eta zaharberritzea.
|
|
|
Amaren ahots leun eta ezaguna ukendu baten gisakoa egin zait. Baina ukendu lasaigarria hotelera itzuli naizenean
|
hartu
dut. Gelakideak kanpoan zeudenez(" Zuk galtzen duzu, Rakel, zuk galtzen duzu"), lasai baino lasaiago, bainu bat hartu, frakak garbitu, eta, amaitzeko, ispilu aurrera agertzean, lardaskan ibili naiz gelakideen krema harrigarri ugarien artean (argi dago estetizistak direla).
|
|
|
Baina ukendu lasaigarria hotelera itzuli naizenean hartu dut. Gelakideak kanpoan zeudenez(" Zuk galtzen duzu, Rakel, zuk galtzen duzu"), lasai baino lasaiago, bainu bat
|
hartu
, frakak garbitu, eta, amaitzeko, ispilu aurrera agertzean, lardaskan ibili naiz gelakideen krema harrigarri ugarien artean (argi dago estetizistak direla). Haietako bat harturik, komunontzian eseri, eta, gorputza hustu bitartean, prospek  toa irakurtzeari ekin diot.
|
|
|
D, ailleurs, bi gauza argituko dizkizut: lehenik, Rakelen gelakideek ez dute bera net gogoko, buruiritzia egiten zaie, eta bitxitzat dute taldean ibili gura ez izatea, ez baldin bada atzoko lagunarekin geratu delako ze, antza, amesgaiztoetan lagunaren izentzat
|
hartu
duten zeurea ahoskatu ei du behin baino gehiagotan; bigarrenik, jakizu bihar Boston aldera abiatzekoak garela eta, horretara, bihar handik deituko dizut. Desolé, sentitzen dut.
|
|
|
Ni gosegabetua nengoela aitzakiatu, eta furgonetara hurbildu naiz. Ordu erdi berandu agertu direnean, Danek kargu
|
hartu
die:
|
|
|
Mutil euskaldun gazte bat aitarengana joan omen zen, ezkondu egin behar zuela eta. Aitak pozarren
|
hartu
zuen albistea, familiak aurrera egitea ongi zegoela, familiaren deiturak irautea hobeki zegoela, eta hau eta beste esan zion haren bozkarioa agertzearekin batera. Semeak, aitaren oniritzia jaso ondoren, madrildar batekin Madrilen bertan ezkontzekoa zela argitu zion.
|
|
|
Oraingoan ere zirkinik egin gabe, Danek furgonetatik Chicagoko mapa atera, eta hoteleko kalea topatu du, hirigunetik urrun samar hura ere. Orduan matxinada erabatekoa izan da eta, nekez bada nekez, azkenean erabaki hau
|
hartu
dugu: ezinbestean hotel honetan geratzen garela, baina ez Chicagon ez gainerako hirietan ez dugula halakorik onartuko.
|
|
|
GMI= p/ a2, hau da, Gorputz Masaren Indizea, pisua altueraren karratuarekin zatituz lortzen da: 49/ 2? 37= 17? 3 Eta aldizkariaren arabera hauek dira kontuan
|
hartu
beharreko portzentajeak:
|
|
|
Bestalde, eta bileran aurrera, Luis peta bat biltzen hasi da eta, ezkutuka jardun badu ere, Danek denon aurrean nonbait, bigarren aldiz eta zakar
|
hartu
dio kargu. Beragatik ez dagoela arazorik, baina agentziaren agindu zorrotza dela taldean drogarik ez hartzea; ez, behintzat, bera aurrean dela.
|
|
|
Bidean aurrera, tarteka zuhaitzetako sustraiak espaloian nabarmentzen zirela ohartu naiz; bazirudien espaloitik atera nahi zutela, eta aire bila joateko oso norabide gutiziatsua
|
hartu
nahian zebiltzala. Beste batzuetan, ordea, oinen azpitik zetorkidan dardara sumatu dut, New Yorken bezala, metroak lurpean eragindakoa.
|
|
|
Eta guztiz sineskaitza zitzaidan norabide horretan gora egin zuen. Oso ikastaro gogorretan parte
|
hartu
zuen, Euskal Herrian eta atzerrian, besteak beste Alemanian eta Israelen, bizkartzain" luxuzko ertzain", beraren hitzetan izatearren.
|
|
|
Eta atzerako ispiluak erakusten zidan Danen aurpegian, gero eta argiago ikusi dut urduri zihoala gizon kaskazuriaren alboan. Guztiarekin, are urduriago ikusi dut gasolindegi batetik agentziara deitu, eta azaldu digunean, gure faxa jaso, jaso dutela, baina oraindik ezin dutela erabakirik
|
hartu
. Nonbait, arazoa korapilatu egiten da Kaliforniako agentziakoek Madrilekoarekin mintzatu behar dutelako eta tartean ordu aldaketa dagoelako.
|
|
|
Doi batean neure onera etorri ezinik egon banaiz ere, laster ulertu dut Karmelo Karmelo dela, hau da, Karmelo, eta haren frantses kutsua, haren manerak, hau da, Karmelo... Eta horrekin batera ulertu dut Dabiden aginduz dabilela niri segika eta, neurriak
|
hartu
ezean, gisa horretan jarraituko duela didala bidaia amaitu arte. Eta nik nola begiratuko diot orain, eutsi ahal izango ote dut berari ezer esan gabe?
|
|
|
haren galaitasuna, haren robertrefordtasuna Preteritoren hitzetan, laster elizan ikusten gaituztela... Bideoan
|
hartu
duenik ere izan da.
|
|
|
Gero, kanpinera baino lehen, Powell aintzira mirakulosoan harrigarria zirudien basamortu erdian halako urtegi bat egotea bustialdi bat
|
hartu
dugu eta, gure bidaian bigarrengoz, bainujantzian ikusi ahal izan dugu elkar. Nik Rubeni oraingoan desberdin begiratu diot, eta begiratu ez ezik, beraren inguruan lamia baten antzera jostatzen ere ibili naiz (beharbada nabarmenegi, banekielako norbait begirik kendu gabe nuela, berandu bada ere).
|