|
2000
|
|
|
Orain, aurreko orritan beste zenbait gai aztertu direlakoan, iragarpen salaketa erantzunen olatua atzean utzita, eta"
|
etxekoen
" artean ari garenez hauxe da galdera: Administrazio publikoen aldetik zer dagoen badakigu eta zer etorriko den eurreikusten dugu, hortaz, non jarri palankaren indarra euskararen etorkizuna irabazteko?
|
|
|
Ainhoari gutunak (Elkar, Donostia, 1990). Ihes egin zuen urtean gorderik egondako
|
etxekoen
alaba txikiari zuzenduriko gutunak dira. Neskatxa hori irakurle eredu baten sinbolo da" Aita edo ama presondegi urrunen batean zergatik daukaten apenas ulertzen duen haurrari; edota izeba edo neba aspaldian non dauden ez dakienari Ainhoa deitzen diot:
|
|
|
Ordea, anaia Madrildik itzuli zen, eta, handik aitzina, Villagrandeko dukearen semearen gutunen aiduru egoiten zen hura, ezin urduriago. Eta asteazken goiz hartan ere —tigreak basorat ihes egin eta handik urte erdirat edo izan zen, hurrengo urteko martxoan— gutun bat jaso zuen, non Villagrandeko dukearen semeak Madrilgo kontuen berri emaiten baitzion, baita bere etxearen eta
|
etxekoen
berri ere; eta gutun hartan eta bere gutun guztietan beti izaiten zuen esker oneko hitzen bat azken aldera, batik bat gure amarentzat, zeinak ezin hobeki tratatu baitzuen, hura gure etxerat etorri zenean, aitaren berrogeita hamargarren urtemugan.
|
|
|
Aitona Nikolasek —eta gure aitak ere ez gutiago— etxearen eta
|
etxekoen
erreputazionea eta izen ona zuen kezka eta ardura nagusi, muinetaraino eta erroetaraino sartua. Horregatik, zenbatetan eta zenbatetan ez ote ziguten erran bai batak eta bai bertzeak Mattini eta bioi:
|
|
|
Lehenago ere literatura ugari irakurria nintzen, banantze eta dibortzioek seme alabengan uzten dituzten ondorio deitoragarriez. Banekien, kasurako, haurrarekin gelditzen ez den gurasoarenganako alimaleko gorrotoa pizten dela zenbaitetan —miresmena ere, baina aukera hori baztertua nuen—; jakin, orobat, sentipen hori mamitzekotan,
|
etxekoen
jarrera erabakigarria dela. Alde horretatik, zibilizatuak izan arren, ez nintzen Kristinaz liztor batez baino fidoago, semearen baitan nitaz landuko zuen irudiaz den bezainbatean.
|
|
|
d) Elkarrekin gabiltzanetik aldizkariko artikuluaren arabera, oso epe kritikoa: zazpi urte, familia sarritan zama astuna gertatu izan zaigu Dabidi eta bioi, gero eta harrapatuago gintuen armiarma sarea(
|
etxekoen
erritmoa, janariak, batez ere haurrak zirela-eta gure gain zamatzen zituzten espektatibak...). Nor berean aski gustura egon gintezkeen, baina bata bestearenean normalena da zen arrotz sentitzea; irribarrea azkenean izoztu egiten zitzaigun, asko luzatzen den argazkilari baten aurrean bageun  de bezala.
|
|
|
Etxera joan nintzen korrika, izututa, laborrian. Behin etxera helduz gero salbu nintzen,
|
etxekoen
abaroan. Eta etxera iritsi orduko... balkoira, zer ikusiko.
|
|
|
Arenalean aurkitu ninduen, ibaiaren ertzean eserita, hankak uretara nituela. Kamioi gainean zeukaten bidoitik gasolinoa betetzen ari ziren langile batzuk, eta ni haiei begira, denbora pasa,
|
etxekoen
kezkaz arduratu gabe. Gaur ere martxan ibiliko dira gasolino haiek edo haien modukoak, ibaia zeharkatzeko.
|
|
2001
|
|
|
Bere gizonaren eta haren
|
etxekoen
plazerra egin du ezkondu den egun beretik. Zenbait tokitan, izena ere kendu egingo diote eta berria eman, lehenagokoak ez duela balio eta, etxe berriaren esanetara jarria denez gero.
|
|
|
Nori sinetsi? Orixeri noski,
|
etxekoen
begi belarriak erneagoak izaten baitira holakoetan kanpotarrenak baino. Zalantza handirik gabe, gainera.
|
|
|
Bestalde, orduan bertan, azaltzen da Espainian Lorenzo Hervà ¡ sen Catà ¡ logo de las lenguas de las naciones conocidas... y clases de estas según la diversidad de sus idiomas y dialectos, Euskaltzale azaltzen da, aurreko mendean aita Henao bezala, baina," alde" agertzeaz kanpo, ez dakar argi berririk gure gauzetara:
|
etxekoen
laguntzaz baliatzen da.
|
|
|
Eskolak ez zuen
|
etxekoen
martirizatzeko eskubiderik, ez, ez eta ez: haurrei bezala, dakigunaz aritzea eska diezagutela argiki, ez gutxiago.
|
|
2002
|
|
|
Oraindik ere, laugarren gamako produktu horiek duela hogei bat urte Nafarroan sartuak, bertan eraiki baitzen horrela prozesatzeko estreinako fabrika gutxi batzuen gutizia dira, baina egunik egun ezagunago eta preziatuago bihurtzen ari dira, gaur
|
etxekoen
denbora eskasia dela medio eta, batez ere, sukaldean elikagaiak prestatzeari geroz eta denbora gutxiago eskaintzen diogulako.
|
|
|
Eliza espazio sakratua zen komunitatearentzat, eta bertan eszenifikatzen eta sakralizatzenziren gizarte harremanak eta gizarte posizioak25 Horregatik, oso garrantzizkoazen bertan gertatzen zena. Eta hain zuzen ere, ogiaren eta argizariaren eskaintzak, hildakoen ardura eta hilobiaren bitartez publikoa egiten zen
|
etxekoen
posizioamantentzea, horiek guztiak emakumeen lanak ziren26 Izan ere, emakumeek berengain zuten ez materiala zen herentzia hori mantentzea.
|
|
|
Adiskideei (Ponpeio, Zesar, Oktavio), senitartekoei (besteak beste Kinto anaiari) eta Atiko lagunari idatziak dira. Zizeronek zintzotasunez agertzen du bere burua, eguneroko kezkak azalduz, hala goi politikarekin edo bere asmoekin lotuak, nola
|
etxekoen
edo senitartekoen gorabeherekin zerikusia dutenak. Agiri historikoak izateaz gain, literatura lan gozagarria ere badira gai eta tonu aniztasunari esker.
|
|
|
Nire trenpea,
|
etxekoen
jarrera, bizitza bera: dena bere onera itzultzen ari dela iruditzen zait.
|
|
2003
|
|
|
Zeure etxien za" uz erraiten dio Inasik Txomini, hemen etxeko lez trateko yatzu eta ba" kizu,
|
etxekoen
arte ezta ibili biher aiko maikotan. Iziartxu!
|
|
|
Galdeketa enpresa bateko langile gisa hasi ziren lanean atez ate. Ez zuten arazorik izan etxeetako liburutegiak miatu edo
|
etxekoen
ohiturak aztertzeko. Ikertzaile talde horrek egin zuen lehen txostenean idazten zuen jendearen zerrenda bat agertzen zen, baina ez zegoen, noski, idazlearengana eramango gintuen aztarnarik.
|
|
|
Orduan nik kalkulu bat egin nuen. Hildako ezezagunen baten
|
etxekoen
abokatua izan zitekeen. Paperetan irakurri berri nengoen gobernuak dirua eman behar ziela gerran Errepublikaren aldean izan ziren militarrei, edo euren ondorengoei.
|
|
|
–Katolikoa, zintzoa eta
|
etxekoen
zalea da. Hori erradikala izatea bada, Jesus Maria eta Jose!
|
|
|
|
etxekoen
kezkak jarraitzen ditut arretatsu,
|
|
2004
|
|
|
Iparraldean, kontrara, egoera ekonomikoak independentziari frenoa jarri dio. Era berean, ikasketak luzeagoak bihurtu direnez, urte gehiago eman behar ditu gazteak
|
etxekoen
babesean. Hala ere, gurasoengandik independizatzeko trantsizio horrek errito izaera baztertu duela dirudi.
|
|
|
Gainera, eskaintza gero eta handiagoa da zabalagoa eta askotarikoa, ia edozein supermerkatutan osagai eta zapore ezberdinetako kroketak aurki daitezke. Kroketa izoztuek, oro har,
|
etxekoen
osagai berberak izaten dituzte: esnea, irina, ogi birrindua, almidoia eta landare olioa.
|
|
|
Asteburuan herri kirola ikusteko aukera izan da inguruetan. Nuarben Euskal Herriko Lur Gaineko Sokatira txapelketako lehen saioa izan da,
|
etxekoen
erakustaldia eta guzti. Urrestillan, berriz, Urrezko Aizkora txpalketako hirugarren eta laugarren postuak jokatu dira, heldu eta gazte mailatan.
|
|
|
Bertikaltasuna eta goratasuna dira etxeko haritzarenezaugarri nagusiak, eta horiek, halaber, indarra ematen diote zuhaitzaren irudiari, haren mezu sinbolikoa areagotuz: " Nola ahantziko diagu hire besoen segurantzia/ Hire neurrien oparotasuna/ Gora eta zabal" (HH, 29 or.). Zuhaitz sendoa, enbor zabal eta adar lodi eta luzekoa, indarrareneta babesaren sinbolo bilakatzen da, etxearen eta
|
etxekoen
babeslea: " Ez eta ere zenbat ekaitz, haize bolada/ Harrierauntsi gaixto jasan eta garaitu hintuen/ Gure etxekoetan nihork ez zezaken kunda" (HH, 29 or.).
|
|
|
Zuhaitzok badute, gainera, ezaugarri komun bat, alegia, ez direla alferrik sakrifikatuak izan. Etxegibeleko haritzaren egurra, Lizardiren zuhaitz etzanarena eta Machadoren zumar lehorrarena bezala, taulak egiteko baliatuko zuten;" taula polliten neurrira plegatu zen" etxeko zoladurak berritzeko (HH, 30 or.). Etxean jarraitzen du eta
|
etxekoen
zerbitzurako. Modu horretan zuhaitza ez da erabat hiltzen edo desagertzen, bizimodube rri batean berpizten da.
|
|
2005
|
|
|
Tradizioa omen, ere, etxe barruetan emakumeok ederki egurtu eta gero, familiaren aginte eta
|
etxekoen
okerrak zuzentzeko gizonezkoek zuten ahalmen barruan kokatzen zituzten epaiak eta ez hain aspaldian, ni abokatu lanetan hasi nintzenean halakoak irakurrita nago eta. Pertsonaren duintasunaren aurrean halako traizioarekin bukatzeko bideak irekitzen ea noiz zabaltzen diren zeharo hasiak bagara ere.
|
|
|
Eguna eta gaua bereizten, aldi bakotxari egokona egiten, horixe izan zan gehien kostau izan jatana, hori be geroxeago kontau deustienez. Antza egunez nituen egiten jaterik bako lotaldirik luzeenak eta gauez jatan etorten olgetarako gogoa, eta
|
etxekoen
ikusi eitekean etsipena egunetik egunera handituz joian.
|
|
|
Gorabehera sozial, pertsonal, psikologiko eta emozional batzuk direla medio, jende askorentzat dieta egitea ez da bat ere samurra; are gutxiago, Eguberrietan, udako oporraldietan,
|
etxekoen
ohorezko bazkari edo afarietan, etab., egun horietako ospakizunei dagokien alderdi sentimentala gogoan izaki.
|
|
|
Geroztik, hamaika aldiz pentsatu izan dut zenbat eta zenbat ahulezia eta eskastasun ezkutatzen den jokabide arduratsua eta zuzena erakutsi ohi dugunongan. Nire beharrean zeuden etxekoak, ala ni neu nintzen
|
etxekoen
babespean eroso eta seguru nengoena?
|
|
|
Hilabete hartan Ikerrek ez zuen Hator presoen
|
etxekoen
batasunetik ukan ohi zuen mandata eskuratu: zetorrenean jateko, arropa zenbait, liburuak eta kartzelako idazkariari uzten zion dirua ekartzen zizkion amak.
|
|
|
Irudiz, beste etxe batera joateko edo, beharbada, euriz eta kez azpatu beraien bidearen ez ahanzteko abiatu ziren. Alta, ziotenaren arabera, nehon ez ziren baserrian baino hobeki hartuak; baina Nakoren errana, buhameek zuten
|
etxekoen
laudatzeko ohituragatik, mendratzekoa zen. Egunak joan, egunak jin, Graxik saldo ibiltariaren itxura burutik ezabatu zuen.
|
|
|
Senar emazteak, koinatak eta sei haurrak. Umeak
|
etxekoen
adinekoak ziren. Edo parekoak.
|
|
|
Egia esanda, nahi nuenaz arrastorik ere ez neukan. Garrantzitsuak iruditu zitzaizkidan" anaia nagusiak
|
etxekoen
bideari jarraitu behar dio" eta horrelako esaldiak.
|
|
2006
|
|
|
«Hilabete neraman
|
etxekoen
berririk gabe eta abuztuaren 17an, Donibane Lohitzunen, aitaren mezua jaso nuen itzul nintekeela esanaz. Abuztuaren 17an goizeko hamarretan muga pasa, eta ordubaterako errekete talde batean nengoen.
|
|
|
Txakurra, katua edo hegaztia ekartzeko unean kontuan hartzekoak:,
|
etxekoen
bizimodu, ordutegi eta ardura berriak
|
|
|
Txakurra, katua edo hegaztia ekartzeko unean kontuan hartzekoak:,
|
etxekoen
bizimodu, ordutegi eta ardura berriak
|
|
|
Itzulian eraman behar ez bahu, Biduzeko arrainek besta izanen zitean gaur hirekin. Agaramonteko
|
etxekoen
odola kario duk bazter hauetan.
|
|
|
Belak bete betean puztu eta kresalezko tantek aurpegia zipriztintzen zigutela abiatu ginen. Denbora luzea zen
|
etxekoen
berri jakin gabe, denbora luzea lagunak ikusi barik, Likonako dorrera joan gabe, harrizko zubitik ibaian gora igotako txalupak ikusteke. Mira neukan.
|
|
|
Baleketa abian, herri guztian sumatuko zen ezinegona. Urtero legez, lurralde urrun eta izoztuetara joateko gazteen irrika eta
|
etxekoen
kezka eta beldurra korapilatuko ziren eztarri eta urdailetan. Ontziak Granbay ko iraganbide mehetik pasako ziren.
|
|
|
Neska haiek ezagutzeak emakumeak beste begi batzuekin ikusarazi zidan. Emakume batzuk ziren
|
etxekoen
heriotza sufritzen zuten emakume etsiak. Beste emakume horiek, aldiz, erresistentzia ziren, ez gorrien ama, alaba, emazte, arreba eta neska lagun zirelako, bular gorrien barruan beren bihotzak emateko prest zituztelako baino.
|
|
|
Ederra da hemengo giroa. Botako nieke begiradatxo bat liburuen bizkarrei, baina hobe izango da, errespetuzko jarrerari eutsi, eta elkarrizketari arreta jartzen jarraitzea, etxea ikustera etorri baikara, eta ez
|
etxekoen
gauzez kuxkuxeatzera.
|
|
|
Eta negarrez hasi zen. Lantuen artean, amak kontatu zuen behin baino gehiagotan sumatu zutela
|
etxekoen
nondik norakoak zaintzen.
|
|
|
Polizia noiz agertuko, gurasoek eta zer erabakiko, eta, okerrena zena, neure ahuleziaren esklabo. Ez nintzen ezer, ez nuen
|
etxekoen
bizitza hondatzea beste deus ekarri. Aitaren hitzak entzuten nituen gogoari mailuka.
|
|
|
Arrebak
|
etxekoen
giroa petraltzea niri egozten bazidan ere, ni konbentzituta nengoen aitaren izaera beraska zela, ez beste ezer, gure arteko tentsioa areagotzen zuena. Eta halakoetan, nire asmo ona erakusteko, gai hutsalen bat hartzen nuen hizpide:
|
|
|
Ostatua ez zen garestia, banuen hilabete batzuk arazorik gabe igarotzeko adina diru, eta, txarrenean ere, beti izango nuen
|
etxekoen
laguntza izateko aukera, baina horrek, lasaitu ordez, hustu egiten ninduen barrendik eta indarrik gabe lagatzen kanpora begira. Pentsatzen nuen:
|
|
|
Haur jolastiak arnasbiderik gutxi etxean, eta ordurako fraidegai ziren bi anaia zaharren eredua jarraitu beharra. Edo
|
etxekoen
gogoa konplitu beharra.
|
|
|
Neska Dantza Jaialdiko argazkilari ofiziala da; mutila antolamenduan dabil, trafiko kontuetan eta. Hain zuzen ere, mutil horrexek eroan eta ekarri izaten gaitu etxetik parkera eta parketik etxera;
|
etxekoen
4x4 auto berri berrian (aparailuan Sugarland country taldearen Twice the Speed of Life izeneko cd a sartuta). Horretaz gain, etxean diren artean gazte biek Colari ematen diote, izozkiak irensten dituzte –ubarroiak arraintxoak zelan, ba halaxe– eta irria zabaltzen dute goizetik gauera zorionaren bandera ezpainetan eroatera beharturik baleude bezala.
|
|
2007
|
|
|
San Blas egun batean, zinta zuri, gorri eta berdeak paparrean ipintzearen harira, gertakizun tragikoaren lehen ahotsak entzun nituen. Beranduago
|
etxekoen
kontakizuna jaso nuen. Ondoren, ikerketa etnografikoen bidez, gertatutakoa aztertu eta duela hogei urte argitaratu nuen.
|
|
|
Atsedenerako minutu batzuk falta zirela, etxeko taldea 6 golez aitzinatu zen markagailuan 17 Baina zoritxarrez baztandarrentzat, horren ondotik Rotulos Plasneonekoek 3 gol sartu zituzten
|
etxekoen
erritmoaren lasaitzea ederki aprobetxatuz. Atsedenean etxekoa 17 eta 14 irabazten ari ziren.
|
|
|
— Ikusiz Pettanek bertza galdu duela eta jandarmek ez dutela nihun ere atzeman, ikusiz ez dela frogarik nola zuk ebatsi duzun, bakarrik Pettanek dituela ikusi hexak zure etxerat buruz joaiten eta hortaz ez dela frogatzen ahal zuk egin duzula ohointza, ikusiz zure kasua, zure familiaren egoera eta gainerat bihurtuak zauzkitzun egintzak ukatzen ditutzula zin eginez, guk epaileek, erabaki dugu kondenarik ezin dauzugula eman eta libro uzten zaitugula, bainan kasu haatik beste gisa hortako afera bat azaltzen balin bazauzu! Hortan bukatua da zure auzia eta orai zoazi zure
|
etxekoen
ganat!
|
|
2008
|
|
|
Hotzikarea eragin eustan giro harek. Edonoiz edonor agertu eitekeala emoten eban, hormek
|
etxekoen
berbak gordeten zituela oraindik. Haizeak txistu tristea egiten eban, ganera, negarrez lez, etxe hutsaren zirrikituetan.
|
|
|
Areago,
|
etxekoen
kontsumorako balio dezake ur horrek, osmosia eta izpi ultramoreak konbinatuz ura prozesatuko duen aparatua instalatuz gero.
|
|
|
Ez zion emaitza esanguratsurik eman
|
etxekoen
entrenatzaileari aldaketak, baina lehenengo ordu erdia igarota, Jacoboren ateak etengabeko erasoaldia jasan zuen. Mirari ugarik salbatu zuten Getafe.
|
|
|
Ion Velezek hirutan (46, 63 y 69) eta Del Olmok 70.ean agerian utzi zuten gola egiteko
|
etxekoen
trebetasun eskasa.Gabilondoren (55) eta David Lopezen (59) jaurtiketek argi eta garbi erakutsi zuten Jacoboren arratsaldea zela.
|
|
|
Ez zion emaitza esanguratsurik eman
|
etxekoen
entrenatzaileari aldaketak, baina lehenengo ordu erdia igarota, Jacoboren ateak etengabeko erasoaldia jasan zuen. Mirari ugarik salbatu zuten Getafe.
|
|
|
Ion Velezek hirutan (46, 63 y 69) eta Del Olmok 70.ean agerian utzi zuten gola egiteko
|
etxekoen
trebetasun eskasa.Gabilondoren (55) eta David Lopezen (59) jaurtiketek argi eta garbi erakutsi zuten Jacoboren arratsaldea zela.
|
|
|
Talde gipuzkoarrak, gainera, erasoan ideiak askoz ere argiagoak zituen, eta tarteka, arazoak sortu zizkion
|
etxekoen
defentsari. Horrela, Eibar izan zen markagailuan aurrea hartu zuena 23 Minutuan Urzelaik baloia sarera bidali zuenean Unanuak harrapatu ezin izan zuen baloia baliatuz.
|
|
|
Atsedenaldiaren ostean, partidaren itxura antzerakoa zen lehen minutuetan. Baina Eibar ia ez zen agertzen
|
etxekoen
ate inguruan.
|
|
|
Hasieratik, bi taldeek norgehiagoka taktikoan murgildu ziren zelai erdialdean. Valladolidekoak, berdegunean ondo jarrita eta Escudero erasorako utzita, aise kontrolatzen zituzten
|
etxekoen
saiakerak.
|
|
|
Nazariok etxetik botako hau. Amen??, baita Beñardoren geroko jarduna ere, aditzera ematen zuena ezen mutila guztiz zentzatu zela, egia zen, bai, bakardaderako joera zuela, eta, ahal zuenean, behiak mendira eramaten zituela, non ibiltzen baitzen arraina uretan bezala, baina egia zen, halaber,
|
etxekoen
aginduak inoiz ez bezala betetzen saiatzen zela: lasai, Nazario, oraintxe joango nauk baratzera?
|
|
|
Horregatik, bolada batean, Nazariok noiznahi izaten zuen kontu hura ahotan?, karlistak 1872.ean bigarren aldiz matxinatu, Ollok bere hara eta honako sarraldiei ekin eta, egun haietako batean, orbetarren baserriaren paretik egin zuenean, Nazarioren aita bildu zitzaion, anaiaren turuta eskuan hartuta. Eta alferrikakoak izan ziren
|
etxekoen
protestak: ezetz esaten zion emazteak, ez joateko, bi haur zituztela eta hirugarrena bidean, eta aitaren ardura eta obligazioa zela etxean gelditzea; ezetz esaten zioten baserrian bizi ziren anai arreba ezkongabeek, Bixentek eta Ursulak, baita beste etxe batzuetara ezkonduta zeudèn gainerako arrebek ere, aitatasunaren arrazoiari adinarena eransten ziotela:
|
|
|
Ez baitiot inolako justizia zentzurik aurkitzen: nazionalismo ekonomikoa, izan ere, gehien gehienetan ez da batere etikoa,
|
etxekoen
bizi maila ekonomiko erosoa baitu xede bakar, munduko herri gehienak miseriak jota bizi diren garaiotan. Nazionalismo ekonomikoak herri aberatsak aberatsago eta behartsuak behartsuago bihurtzeko besterik ez du balio izan.
|
|
|
Jakina, nazio kultura alienatuaren beste alde bat besterik ez da, berez, kritika honen zioa. Nazio hizkuntzari eta kulturari zor zaion gutxienezko begirunerik izan balu, ez baitzituen kanpoko hizkuntzak eta kulturak
|
etxekoen
izaerako eta nortasuneko definituko.
|
|
|
Emakumeak, ostera, erakarmen horri aurre egiteko beste indar du: norberaren eta
|
etxekoen
izen ona gordetzean eta Jainkoaren gogoko ez izatean aurkitzen du tentazioari uko egiteko kemena. Horra hor andreak ematen dituen arra zoiak gizonezkoak maitasun mundutarraz gozatzera gonbidatzen duenean:
|
|
|
hori ulertzeko, nik uste, ezin ahantzizkoa da oraindik han pairatzen duten ofizialtasunik eza. Horren eraginez, Iparraldean gure hizkuntza frantses hutsezko mundu ofizialetik kanpoan dago erabat, eta, batez ere,
|
etxekoen
eta ezagunen arteko ahozko komunikaziorako tresna besterik ez da. Aditzekoa da, hortaz, oraindik iparraldeko anitzentzat euskara, soil soilki, supazter txokoko eta lagun eta ezagunen artean erabiltzeko zerbait izatea, eguneroko, herriko eta maila apaleko gaiez mintzatzekoa, goragoko kultura gaiak, eskola, administrazio eta heda bideetako ereduari jarraikiz, frantsesez ukitzekoak izanik.
|
|
|
Izatez Alfontso eta Sol ez ziren Karmenen seme alabak, Eusebiok aurreko emaztearekin izandako umeak baizik (alargundu eta bigarren ezkontzan elkartu baitzen Karmenekin). Eusebio hil ostean badirudi
|
etxekoen
sostengu ekonomikoa Alfontso bihurtu zela, aitaren nautika eskolako postua bereganatu zuen eta.
|
|
|
Bi albokoen faltak Diaz, Cutura eta Kobine beteranoek behar baino gehiago jokatzera behartuko ditu. Ciudad Realek, gainera, kate motzean lotuko ditu
|
etxekoen
lehen lerroko jokalariak, ondo baitaki nondik sartzen dituen golak Arratek.
|
|
|
Nahiz eta
|
etxekoen
nagusitasuna erabatekoa izan, jokalariek ez zuten asmatu haien aukerak ongi jokatzen, eta atsedenaldia 10 emaitzarekin iritsi zen.
|
|
|
Adibide aski argia dira fibromialgiak jotako emakumezkoak; ez dago argi nondik datorren eritasun hori, baina egunean zazpi psikofarmako hartzen dituzte gaixo askok. Askotan, lasaigarriekin eta depresioaren aurkako botikekin tratatzen dira ondoezak, ezinegonak, eta ahaztu egiten da askotan zio soziala izan dezakeela ondoez horrek; atzean, genero indarkeria egon daiteke, edo
|
etxekoen
zaintza lanek eta estresak ekar dezaketen arazo klaseren bat.
|
|
|
Liverpoolek lasai jokatu zuen, Europako talde handien erritmora, ez zuelako presarik. Nagusi izan arren, baina, ez zuen
|
etxekoen
ezina behar beste baliatu. Keanek izan zituen bigarrena sartzeko aukerak, eta Rierak eroso jokatu zuen hegalean, baina gol batekin konformatu ziren.
|
|
|
Bigarren zatian partida erabat aldatu zen. Aguero,
|
etxekoen
izarra, zelaira irten zen, eta Atletico goitik behera aldatu zen. Liverpoolek jabetza utzi zion Atleticori, kontraerasoan irteteko, eta garesti ordaindu zuen.
|
|
|
Ademarrek irabazi egin du Eibarren, eta beste behin agerian gelditu da zein den
|
etxekoen
ahulezia
|
|
|
Hartara, bederatzi jardunaldi jokatu dira eta Arratek lau puntu baino ez ditu batu. Jurkiewicz izan zen
|
etxekoen
golegile nagusia, 9 eginda. Asteartean Torrevellan ariko da Arrate.
|
|
|
Dorothy Nateren emaztea haserre dago, harekin eta seme alabekin ere ez da oso ondo moldatzen. Natek, ordea, uste du urteko familiaren saria jaso dezaketela Johnsonen bilkuran eta horrek bere
|
etxekoen
giroa hobe dezakeela. Baina gauzak okertuz joango dira.
|
|
|
Militarismoari militarismoz erantzun, eta negozioa puztu segurtasun enpresen kontura. Baina asteongo kolpearen gisako beste bat, eta ea zein enpresariok jasaten duen
|
etxekoen
presioa.
|
|
|
Eskerrak, lehen asteak bezala, Pirinioak ere gazi gozoak direla: gainditu beharreko aldapa latzak batetik, baina
|
etxekoen
babesa bestetik. Ziur familia, lagun eta sakandarren oihurik ez dutela falta izanen Arrietak, Egoik eta Gorkak.
|
|
|
Baina ez zen markagailuari buelta emateko nahiko izan:
|
etxekoen
2 gola sartu zuen Rubenek, baina Playasek 2 gol gehiago sartu zituen.Azken asteetako emaitza kaskarren ondoren, MRAko entrenatzaileak onartu zuen" oso zaila" dela play off-etarako sailkatzea. 32 punturekin, 11 postuan dago MRA eta lau puntura ditu play off postuak.
|
|
|
Uribe Kostako Amnistiaren Aldeko Mugimenduak Etengabe bitakoraren bitartez jakinarazitakoaren arabera, El Mundo eta Diario de Cordoba egunkariek asteburuan zabaldu zuten Kordobako espetxe funtzionarioek “bonba lapa egiteko krokis bana" aurkitu zizkietela Jabier Gallaga (Algorta) eta Tomas Insausti (Iruñea) euskal preso politikoei. " Asteburuan bertan
|
etxekoen
bisita izan du Javier Gallagak. Berak komentatu dienez egunkariek esandako guztia gezur hutsa da.
|
|
|
Horregatik –bolada batean, Nazariok noiznahi izaten zuen kontu hura ahotan–, karlistak 1872.ean bigarren aldiz matxinatu, Ollok bere hara eta honako sarraldiei ekin eta, egun haietako batean, orbetarren baserriaren paretik egin zuenean, Nazarioren aita bildu zitzaion, anaiaren turuta eskuan hartuta. Eta alferrikakoak izan ziren
|
etxekoen
protestak: ezetz esaten zion emazteak, ez joateko, bi haur zituztela eta hirugarrena bidean, eta aitaren ardura eta obligazioa zela etxean gelditzea; ezetz esaten zioten baserrian bizi ziren anai arreba ezkongabeek, Bixentek eta Ursulak, baita beste etxe batzuetara ezkonduta zeudèn gainerako arrebek ere, aitatasunaren arrazoiari adinarena eransten ziotela:
|
|
|
Nazariok etxetik botako hau. Amen" –, baita Beñardoren geroko jarduna ere, aditzera ematen zuena ezen mutila guztiz zentzatu zela –egia zen, bai, bakardaderako joera zuela, eta, ahal zuenean, behiak mendira eramaten zituela, non ibiltzen baitzen arraina uretan bezala, baina egia zen, halaber,
|
etxekoen
aginduak inoiz ez bezala betetzen saiatzen zela: lasai, Nazario, oraintxe joango nauk baratzera... lasai, osaba, arratsaldean sutegian izango nauzu-eta... txintik ere esan gabe–, harik eta hamabost urte bete –hamabost urtekoa marra eta marka bat zen, umea gizonarengandik edo gizona umearengandik bereizten zituena, orbetarren tradizioan bai bederen– eta bere egitekoa, berezia bezain garrantzitsua, egin zuen arte:
|
|
2009
|
|
|
Lehenago, hileta osteko bazkariko tonua ez ei zen izaten
|
etxekoen
tristurarekin bat egiteko modukoa. Jatorduok jai moduko bihurtzen ei ziren sarri.
|
|
|
Hileta ondoko bazkariaren ostean hasten zen
|
etxekoen
lutoa. Gehienetan, etxekoek aurretik zeuzkaten arropak beltzez tindatzen zituzten, berririk erosi behar ez izateko.
|
|
|
Jarraian
|
etxekoen
lausengua heltzen da, adibide honetan etxeko alaba gaztearen koplak ageri dira. Gorputzaren edertasuna eta galai gazteen ezkondu gurea dira gai nagusiak, dotearekin batera.
|
|
|
Andra Mariaren egunean ez ezik, urteko edozein egunetan joaten ziren erromesaldian Begoñara. Bertan
|
etxekoen
hildakoei meza atera eta oinez itzultzea izaten zen ohikoena. Osasun arazoengatik joan ezin zutenek ere, dirua eman ohi zieten erromesaldian zihoazenei, mezak ateratzeko.
|
|
|
Bazkalostean senitartekoei soro eta abereak erakusten zitzaizkien, adindunak etxean lotzen ziren eta gazteak erromeriara. Elikadura eta
|
etxekoen
ohiturei dagokien ataletan ikusi litezke sakonago ohitura horiek. Etxearen gaineko atalean irakur litezke jaien aurretik egiten ziren beharrak, etxea garbitu eta zuritzea.
|
|
|
Atxurra txistulariak kalejira eta erromeria alaitzen zuen. Rufino Arrola, Andrakako Itsuak, jazz band eta guzti, eta
|
etxekoen
ohituren gaineko atalean agertzen diren musikari eta kobratzaileak etortzen ziren erromeriara. Agintari moralek arin amaitzen zituzten erromeriak eta aipatutako atal berean irakur daitezkeen murriztapenak eragiten zizkieten herriko gazteei.
|
|
|
Familian,
|
etxekoen
eta eurekiko odol hartu emana daukatenen artean, edade kategorietan oinarritutako hierarkia baten ezaugarriak topa genitzake. Hurrenera hori galduz joan da, familiaren barruan azken hamarkadetan egin den aldaketa sakonak eraginda.
|
|
|
Behien larruarekin abarkak egiten zituzten, batez ere udan erabiltzeko, neguan lorrindu egiten ziren eta. Abarkak egiteko
|
etxekoen
oinaren neurriko patroiak edukitzen zituzten, ohol antzekoak. Behin abarkak eginda oinera ondo egokitu zitezen.
|
|
|
Logeletan egoten ziren altzariak
|
etxekoen
atsedenerako eta arropak gordetzeko izaten ziren. Arropak gordetzeko altzariekin hasita, komode eta erroperu aipatu behar dira.
|
|
|
Bestetik erroperu izeneko armairua zegoen. Komoda baino handiagoa zen, gaztainondo egurrez egina sarritan, tailatuta zenbaitetan eta
|
etxekoen
arropak eskegitzeko erabiltzen zen.
|
|
|
Geletako hormetan ohikoa izaten da argazkiak edukitzea;
|
etxekoen
historian garrantzitsuak diren jazoera eta pertsonen argazkiak. Ezkonberrien argazkietan azpimarratzekoa da zelan beti, edo gehienetan, gizona jesarrita ageri den eta andrea zutunik.
|
|
|
Etxeko andreak zeukan jarlekuaren ardura. Bera zen
|
etxekoen
eta etxekoak izandakoen arteko zubia. Jarlekuan egoten zen mezan, berak garbitzen zuen, eskaintzak egin eta bere inizialak grabaturik zeuzkan jesarlekuan esertzen zen, sepultura gainean.
|
|
|
Modu industrialean eginak izaten dira flan horiek, eta
|
etxekoen
berdin berdinak ez izan arren, esne postre eroso eta gustagarriak dira, gozo ukitukoak (ausarki eransten diete azukrea).
|
|
|
Modenakoek mahats muztio kontzentratu eta egosia ere badute, eta koloragarria (Louit eta Aliño
|
etxekoen
osagai zerrendan ez da ageri, hala ere).
|
|
|
Bigarren zatian Osasunak berriro ekimena hartu zuen. Aurkarien arearen bila abiatu zen eta Jaro Plasilek berdinketa gertu izan zuen, baina
|
etxekoen
atezainak, berriro, gola saihestu zuen 53an.
|
|
|
Minutu bat geroago
|
etxekoen
gola heldu zen. Xavik falta atera eta Busquetsek buruz saretara bidali zuen, erraz (1).
|
|
|
Bi taldeek Bizkaia Arenado harmailak betetzen zituzten zaleei gozatu ederra eman zieten.Banic taulapean (zortzi puntu) eta ondoren Recker (9) kanpotik, Bilbao Basketen erasoko arduradunak izan ziren hasiera honetan. Baskoniarren aldean, Splitterrek eta McDonaldek mina egiten zuten bilbotarren uztaipean, puntuak lortuta eta
|
etxekoen
faltak aterata.Bigarren laurdena bilbotarren aldeko 25 markagailuarekin hasi zen. Lucas Prigioniren ordez kantxaratu zen, eta TAUk anotazioan irabazi zuen.
|
|
|
Realak Real Madrilen aurka jokatu du Anoetan txuri urdinen mendeurrenaren partida. Sarrera bikaina izan du Anoetak, baina ezin izan dute
|
etxekoen
garaipenik ikusi.
|
|
|
Partidako lehen aukera Las Palmasentzat izan zen. 10 minutuan Marcos Marquez bakarrik geratu zen Bravoren aurrean, baina Realeko atezainak
|
etxekoen
gola eragotzi zuen. Nahiz eta gol aukerarik ia sortu ez, Reala aurreratu zen markagailuan.
|