|
2001
|
|
|
Nori sinetsi? Orixeri noski,
|
etxekoen
begi belarriak erneagoak izaten baitira holakoetan kanpotarrenak baino. Zalantza handirik gabe, gainera.
|
|
2005
|
|
|
JAKIN
|
etxeko
begi urdin txikiari, Maddaleni
|
|
2006
|
|
|
Leihoak dira
|
etxeen
begiak. Aspalditik pentsatzen dut nik hori.
|
|
|
Eta metodo horren arabera egin dut leihoa  ren beste aldean azaltzen naizen tailua. Azken ukituak falta zaizkit, eta bisitaldi hau azkar amaitzen ez bada, presaka aritu behar izango dut, eta urduritu egingo naiz, eta ez dut neuk nahi bezala burutuko lana, eta, beharbada, uste dut, horrela gertatuz gero,
|
etxearen
begietariko bat den balkoi honetatik ere ezin izango da ikusi nire burua leihoaren beste aldean bihartik aurrera.
|
|
|
Eta erabaki nuen huraxe izango zela nire salbazioa: zure
|
etxeko
begi zelatarietatik urruti, gutuna zure eskutara iritsarazteko bidea.
|
|
2009
|
|
|
Sarjentuarekin istilu haiek izan zituenetik, egia esan, Domingori gero eta interes handiagoa pizten zioten gai sozialek, halako eran, non, aitak jasotzen zituèn periodikoetatik aparte, eskuinekoak edo eskuin muturrekoak gehienak?, beste batzuk ere irakurtzen baitzituen, ez sistematikoki baina bai noizean behin, aitaren edo
|
etxekoen
begietatik ezkutuan, susmo txarrik ez sortzeko; ez zen hura, baina, Domingoren jokabide aldaketaren erakusgarri bakarra, beste orri asko ere irakurgaitzat hartzen zituenez gero, hainbat partidu eta beste hainbat talderen propaganda politikoarekin lotuta zeudenak, panfleto hutsak ez zirenean: batzuk hiriko kaleetako hormei itsatsita agertzen ziren, eta besteak lurrean sakabanatuta, harik eta haize bolada batek hegazti edo paperezko abioi bihurtzen zituen arte; batzuek eta besteek, beraz, Domingoren arreta pizten zuten, orri hark, adibidez, zeinak sindikatu ezagun baten siglak baitzeramatzan, eta zeinak baitzioen ezen munduak justiziaren jantzia behar zuela eta ez karitatearen adabakiak?
|
|
|
Sarjentuarekin istilu haiek izan zituenetik, egia esan, Domingori gero eta interes handiagoa pizten zioten gai sozialek, halako eran, non, aitak jasotzen zituèn periodikoetatik aparte –eskuinekoak edo eskuin muturrekoak gehienak–, beste batzuk ere irakurtzen baitzituen, ez sistematikoki baina bai noizean behin, aitaren edo
|
etxekoen
begietatik ezkutuan, susmo txarrik ez sortzeko; ez zen hura, baina, Domingoren jokabide aldaketaren erakusgarri bakarra, beste orri asko ere irakurgaitzat hartzen zituenez gero, hainbat partidu eta beste hainbat talderen propaganda politikoarekin lotuta zeudenak, panfleto hutsak ez zirenean: batzuk hiriko kaleetako hormei itsatsita agertzen ziren, eta besteak lurrean sakabanatuta, harik eta haize bolada batek hegazti edo paperezko abioi bihurtzen zituen arte; batzuek eta besteek, beraz, Domingoren arreta pizten zuten, orri hark, adibidez, zeinak sindikatu ezagun baten siglak baitzeramatzan, eta zeinak baitzioen ezen munduak justiziaren jantzia behar zuela eta ez karitatearen adabakiak... berak –Domingok– bulegariarekin egin zuena kristau karitatearekin lotutako ekintza bat besterik ez baitzen izan, ausaz, teilatua erabat hondatua duen etxe bati teila berri bakarra aldatzea bezala; Domingok ahaztuak zituen –atzean utziak bai bederen– nerabezaroko urte haiek, noiz eta aitarekin ezin okerrago konpontzen baitzen, hura gorrotatzerainoko harremanetan:
|
|
2010
|
|
|
–Ez itzali argia?; bada, nik esango nuen: ...ltza?; gero, gainera, bizitzak are gehiago bereizi ninduen, tuberkulosiak astindu ninduenean; zoritxar handiak neurriko erantzuna behar zuen, eta hala bihurtu nintzen, gauetik egunera, beste Kristo bat, tuberkulosiak gurutziltzatua, biriketako bat galdu nuen arte; baina galera hura ere irabazpide gertatu zitzaidan, galera izugarriak azpimarratzen baitzuen, aldi berean, nire borrokaren handitasuna,
|
etxekoen
begientzat heroi bihurtzerainokoa; birikak mugatua nengoen, bai, baina, hobera bidean nengoela, Helena iritsi zitzaidan, maitasun benetako bat behar bainuen, ahalik eta goitiarrena eta platonikoena, neure muga guztiak mugagabetzeko ahaleginean; baina hark ere huts egin zidan, eta porrotaren ozpina probatu nuen, suizidioaren ertzeraino eraman ninduena, txistu hotsak entzuterakoan jainkozko ezti bi...
|
|
|
haren modurik onenak ere hitz egiteko aukera hitz egiteko agindu bihurtzen zuela, alegia, eta zerbait esan behar nuela, beraz!; zer zebilen aita, ordea, nirekin sartzen, bake santuan nengoenean?; gainera, zalantzaren bat banuen, ondotik mintzatu zitzaidan ama, gero eta borondatetsuago zebilkidana nigana hurbildu nahian, irribarretsu. Helenarekin hautsi ahala, bizpahiru astetako katarro latza harrapatu nuen, amari tuberkulosiaren une ilunak piztu zizkiona, baita, hasierako amorraldiaren ondotik, niganako jarrera aldarazi ere, gero eta bigunagotzera eraman zuena?: . Atera mihia, ea saguak jan dizun??;
|
etxekoen
begi guztiak gainean nituen, agidanean?!;. Jarri zutik, eta esan lasai lasai nahi duzuna, pulpitua zeurea duzu-eta!, oihukatu zuen don Anizetok; ongitxo nekien, baina, ezin esan nezakeela nahi nuena!; nola esango nuen, bada, adibidez:
|
|
|
" Ez itzali argia"; bada, nik esango nuen: ...quot;; gero, gainera, bizitzak are gehiago bereizi ninduen, tuberkulosiak astindu ninduenean; zoritxar handiak neurriko erantzuna behar zuen, eta hala bihurtu nintzen, gauetik egunera, beste Kristo bat, tuberkulosiak gurutziltzatua, biriketako bat galdu nuen arte; baina galera hura ere irabazpide gertatu zitzaidan, galera izugarriak azpimarratzen baitzuen, aldi berean, nire borrokaren handitasuna,
|
etxekoen
begientzat heroi bihurtzerainokoa; birikak mugatua nengoen, bai, baina, hobera bidean nengoela, Helena iritsi zitzaidan, maitasun benetako bat behar bainuen, ahalik eta goitiarrena eta platonikoena, neure muga guztiak mugagabetzeko ahaleginean; baina hark ere huts egin zidan, eta porrotaren ozpina probatu nuen, suizidioaren ertzeraino eraman ninduena, txistu hotsak entzuterakoan jainkozko ezti bi...
|
|
|
haren modurik onenak ere hitz egiteko aukera hitz egiteko agindu bihurtzen zuela, alegia, eta zerbait esan behar nuela, beraz!; zer zebilen aita, ordea, nirekin sartzen, bake santuan nengoenean?; gainera, zalantzaren bat banuen, ondotik mintzatu zitzaidan ama, gero eta borondatetsuago zebilkidana nigana hurbildu nahian, irribarretsu —Helenarekin hautsi ahala, bizpahiru astetako katarro latza harrapatu nuen, amari tuberkulosiaren une ilunak piztu zizkiona, baita, hasierako amorraldiaren ondotik, niganako jarrera aldarazi ere, gero eta bigunagotzera eraman zuena—: " Atera mihia, ea saguak jan dizun...";
|
etxekoen
begi guztiak gainean nituen, agidanean...!;" Jarri zutik, eta esan lasai lasai nahi duzuna, pulpitua zeurea duzu-eta!" oihukatu zuen don Anizetok; ongitxo nekien, baina, ezin esan nezakeela nahi nuena!; nola esango nuen, bada, adibidez: " Guztiok aspertuta naukazue, eta zoazte antzarak ferratzera!"; ordainean, gezur bat esan behar nuen, gezurrik handiena... aitak eta amak eta jaun kalonjeak entzun nahi zutena, hain zuzen ere!; eta hala, itxura egiten ez nuelako itxura egiten nuela, esan nuen:
|
|
2012
|
|
|
–Nire
|
etxetik
begira egoten natzaizu goizero.
|
|
|
Aita ameri ez ginioten emaiten eskolako berririk, txarrak bereziki, hara nola erakasleak eman zaflako edo zerbait gaztigu. Uste ginukeen
|
etxekoen
begietan ere esker gabeak agertuko ginela. Aita Ameri egiaz ez mintzatze hori ere kaltegarri zitaiken haurren gogo idekitasunarentzat.
|
|
2013
|
|
|
Historia honetako beste protagonista, berriz, Amaia Mendizabal da; 26 urterekin eduki du lehenengo semea. Eta
|
etxean
begi guztiak bereganatzen dituen haurtxoa Eneko Rodriguez da. Aurreko asteazkenean jaio, eta, amari ama titulua emateaz gain, familiako aurreragoko guztiak gradu bat gorago igoarazi ditu.
|
|
|
12 urterekin, eskola ziurtagiriaren etsaminean kantonamendu osoan lehenbiziko geratu. Ikasteko gaitasuna, eta
|
etxean
begi onez ikusten, Baionan jarraitu zituen ikasketak; Okzitaniako Mont de Marsanen eta Tolosan jarraitu zuen gero. Gerra betean zela.
|
|
2014
|
|
|
Jokin ailegatu zenez gero,
|
etxeko
begi guztiak Gotzonen samatik aldendu eta Xabirenean pausatu ziren. Jokin berehala ohartu zen, Xabi goizean goiz etxetik irten eta" ezer egin gabe" ematen zuela goiza.
|
|
2016
|
|
|
zahar
|
etxetik
begira,
|
|
2019
|
|
|
"
|
Etxean
begi bistakoa iruditu zitzaidan nire gauzak, eta Florarenak ere bai, miatzen ibili zirela[...] Badaezpada botilen kontaketa egin nuen gero, ea baten bat falta ote zitzaidan, baina denak zeuden. Horrek, jakina, ez zuen esan nahi edan ez zidatenik; poliziari, ginebra eta vodkaren kasuan behintzat, hustutakoa berriro ere urez betetzea burura baitzekiokeen" (286).
|
|
|
Coralinek paseoan jarraitu zuen lorategian, laino grisaren erdian.
|
Etxea
begi bistan zeukan beti. Hamar minutuko ibilaldiaren ondoren, abiapuntura iritsi zela ohartu zen.
|
|
2021
|
|
|
Bizitza osoa daramat mendi hau horizontean, bizitza erdia gurasoen
|
etxetik
begira, beste erdia nire etxetik, eta beti iruditzen zait belarrezko bale zahar bera. Hodeiak trabatuta gelditzen dira bertan, gainezka egindako esnea dirudite.
|
|
|
Marienia
|
etxea
begien aitzinean zuen. Herri bat Getaria.
|
|
2022
|
|
|
|
Etxetik
begi bistan ditugu Zerkanbideko peñak. Mendi bizkar bat da Zerkanbide, pottoka, ardi eta ahuntzen alhapide baketsua.
|
|
|
Batzuetan jartzen naiz
|
etxetik
begira, begiak jausten zaizkit leihotik behera. Lurrean salto eginez kanikak bailira, gaua etorri arte dibertitzen dira hitzak ezagun egin ziren 80 hamarkadaren hasieran euskal musikagintzan.
|
|
|
Txano gabe zebilen eta ileak, horail metalikoa, eguzkitan distiratzen zuen. Lucilek
|
etxerantz
begira ikusi zuen.
|
|
|
Sanferminetako goiz eguzkitsu batek ongi etorria eman zion Katali etxera bueltan zekarren anbulantzia txuriari. Negarra apenas disimulatzen zuten
|
etxekoen
begi hezeek irribarrea eskaini zioten zuriz jantzitako bi gaztek ohatilatik gurpildun aulkira pasa eta hurbildu zutenean. Senarrak haritz baten azpian prestaturik zion hamaka berriraino gerturatu zuen.
|
|
|
Patxik orduak ematen ditu bertan, edo hori esaten du behintzat. “Txabolara noa”, eta ezkutatu egiten da
|
etxekoen
begi bistatik. “Berriro neska lagunengana”, erantzuten dio Bizentak, hainbeste zaintzen baititu Patxik bere abere adardun hauek, hainbestetan orraztu, elikatu, edo besterik ezean, behatu.
|
|
2023
|
|
|
Azaroaren 25ean egin du bere biltzar nagusia Euskaltzaleen Biltzarra elkarteak, Saran, Axularren herrian (hau sortzez auzokoa baldin bazen ere, Urdazubikoa, biziaren erdia Saran iragan zuen erretor gisa eta herri hortan hil zen). Lezeetako ostatuko gelan, Herriko
|
Etxeak
begi onez baimendurik, dira elkarteko kideak bildu, Mizel Jorajuria elkarteburuaren eta Beñat Soule diruzainaren inguruan. Urteko ibilbide oparoa dute komentatu.
|
|
|
Betazalak ixten zituen Bernadetak, baina bertan segitzen zuen gizonak betiere. Negarrez ari zen, eta xarbot ur gehiago isurtzen zioten
|
etxekoek
begietan, ito nahi balute bezala. Haur hazi eta more bat begiztatu zuen ondoren, ez zuen zulorik atzealdean.
|
|
|
Eta begiratu egiten zituen Guillak. ...urpegi biribila, aho ttikia, eta errautsa bezalako bilo gorri hilen jabea, eta saltsa perretxiko horiak biltzen erakutsi zien ttikiei, pinaburuetatik pinaziak ateratzen, xarboak arrantzatzen, eta marrubiak, basa baratxuriak eta tipulak, urki izerdia, erromania, zuhaina, eskailera sugeak, txikori belarra, masustak, zainzuriak, ezkurrak, gaztainak, pikuak eta garangorriak atzematen, zuhaitzen artean
|
etxea
begietatik sekula galdu gabe. Isats enborrak bilarazten zizkien era berean, erretzen hoberenak izaki.
|
|
|
Batzuetan jartzen naiz
|
etxetik
begira, begiak jausten zaizkit leihotik behera; lurrean salto eginez kanikak balira, gaua etorri arte dibertitzen dira.
|