|
2001
|
|
|
Heziketak eta gidariek hartu dituzten ohiturek
|
eragiten
dute hori, izan ere, auto indartsuak izan arren errespetatu egiten dituzte zirkulazio arauak.
|
|
|
Sarrera batean auto pilaketa txiki bat
|
eragiten
da, beste leku batzuetan handiagorik sor ez dadin.
|
|
|
Bai, istripuak
|
eragiten
ditu.
|
|
|
Nola uler daiteke errepide zati arriskutsuetan, zorigaitzeko puntu beltzetan GSI jartzea, istripu ugari
|
eragiten
duten bide zati horiek aldatu beharrean?
|
|
|
Estresa
|
eragiten
duen egoera desagertzen denean, organismoa normaltasunera itzultzen da.
|
|
|
Ondorio psikologikoez gain, gorputzaren osasunari ere
|
eragiten
dio estresak.
|
|
|
Ezin zaie estresa
|
eragiten
duten egoerei etengabe ihes egin.
|
|
|
Arineketan ibiltzeak, presak eta lanak antolaketa gabe pilatzeak estresa
|
eragiten
dute.
|
|
|
Holmes eta Rahe ikertzaileen arabera, aparteko gertaera bakoitzak estres maila jakin bat
|
eragiten
du
|
|
|
Hala ere, ingurumen hondamena gehitu ahala, areagotu egiten da uraren osasungarritasunak
|
eragiten
duen kezka eta era guztietako instituzioak ¿ Europako Batzordetik hasi eta Osasun Ministro, autonomia erkidegoetako gobernu eta udaletaraino ¿ partaide dira ura eta harea edo erreka eta aintziren kasuan ingurune naturala osasun aldetik zaintzeko programetan.
|
|
|
Ingurumenean duen eragin nagusia fauna eta landaretza suntsitzea den arren, ur baliabideak nabarmen gutxitzeak eta lurraren hondamen fisiko eta kimikoak produkzio gaitasuna dezente galtzea dakar eta horrek aldaketa sozialak
|
eragiten
ditu (migrazioak esaterako), eta ondorioz familiak desegituratu eta hiri-guneetan eragin larriak izaten dira, pertsonak hirietara joaten baitira bizi baldintza hobeen bila.
|
|
|
Gizakiak ere
|
eragiten
du desertizazioa
|
|
|
hau da, larretarako erabiltzen den azalera batean ganadu larregi edukitzeak, espezie jangarriak galtzea
|
eragiten
du eta, ondorioz, jangarri ez diren espezieak haztea.
|
|
|
nutrienteak galdu eta erosioaren ondorioz lurzorua agortzea
|
eragiten
duena.
|
|
|
Lurrak lugorri uzten diren aldiak laburtzen badira, hau da, inolako landaketarik egin gabe denbora gutxiagoz uzten badira edo lurzorua orokorrean galtzea
|
eragiten
duten teknika mekanikoak larregi erabiltzen badira, lur antzuak eta lehorrak izango dira etorkizunean.
|
|
|
Horrek munstro enpresarialak sortzea
|
eragiten
du, botere ekonomiko eta mediatikoaren arteko itunetatik sortutako munstroak, hedabideen boterea botere eskaleren barruan sartu baitute.
|
|
|
Eta kontsumitzaileei
|
eragiten
dien gai guztietan etika eta gardentasuna zaintzeko konpromisoa hartzen duen erakundea da, gainera.
|
|
|
Eta, kezkaturik, medikuarena joan ohi gara itxuraz garrantzirik gabekoa den gertaera honen arrazoia jakiteko, eguneroko bizitzan kaltea
|
eragiten
baitigu.
|
|
|
Zorabioa deitu ohi dugunaren sintomek eta hori
|
eragiten
duten arrazoiek labirinto korapilatsua osatzen dute, argitu eta diagnostiko zuzena egiteko zaila.
|
|
|
Konorte galtze edo sinkopea, zorabialdi gisa ere ezagutzen dena, oso ohikoa izaten da, odol zirkulazioaren uneko aldaketa batek
|
eragiten
du eta tentsio arterialaren erorketa iragankorra sortzen du.
|
|
|
Arnasa azkarregi hartu eta arnasketan ohikoa baino aire gehiago mugitzen duten pertsonek izaten duten hiperbentilazioak ere sarritan
|
eragiten
du zorabio sentsazio hori.
|
|
|
Horrelako esne gehienen oinarria behi esnea da eta berebiziko aldakuntzak
|
eragiten
zaizkio, ama esnearen osakeraren paretsukoa izan dezan.
|
|
|
Nolanahi ere, aurrera egin baino lehenago, argi dezagun indarrean dagoen legeria hitzez hitz bete nahi duenarentzat, bederen, finantzetan miraririk egitea ahalbideratuko lukeen formularik ez dagoela: badira murrizketak eta kenkariak
|
eragiten
dituzten abantaila fiskalak, hurrengo lerroetan luze zabal azalduko den bezala, baina horiek ere badituzte muga jakinak.
|
|
|
Hori guztia zer den jakin egin behar du jendeak eta zientziaren dibulgazioa hortxe sartzen da: herritarrek,
|
eragiten
dieten gaien inguruan iritzi oinarritua izan dezaten lortzea da.
|
|
|
Hiri izaerako ondasun guztiei
|
eragiten
die, zerga ondorioetarako mugatuta dagoen jabetzarekiko hiri unitatetan.
|
|
|
Egiaztatzeko agirian, igoera
|
eragiten
duten zergatiez gain bulego horren helbidea eta erreklamazioa egiteko modua adierazten dira.
|
|
|
Murrizketak hiri eraikinei bakarrik
|
eragiten
die eta ofizioz aplikatzen da, zergadunak eskatu gabe.
|
|
|
Egun, dietetika eta nutrizioa ez dira arduratzen nutrizio alorrean onurak ekartzen dizkiguten elikagaien osagaiez (proteinak, gantzak, karbohidratoak, bitaminak eta mineralak) bakarrik: ahalmen antioxidatzailea daukaten bestelako sustantzia zenbaitek ere, ondorio mesedegarriak
|
eragiten
dituzte gure organismoan.
|
|
|
Antioxidatzaileek
|
eragiten
dituzten onurez gero eta informazio hobea dugun arren sustantzia horren kontsumoa sustatu egin behar da, berez dauzkaten elikagaiak kontsumitzera bultzatuz, eguneroko dietan gehigarriak sartzea komeni den ala ez zehazteko goizegi da oraino, ez baitakigu zein diren dosi zehatz eta egokiak.
|
|
|
Sistema kardiobaskularra babesteaz gainera, entzima glutation peroxidasa eta katalasa (gure organismoan berez dautzan antioxidatzaileak)
|
eragiten
dituzte.
|
|
|
Erradikal askeetan
|
eragiten
duten antioxidatzaileen eta A bitaminaren ezaugarriak ditu, bienak batera.
|
|
|
Aipatzen ari garen gaixotasuna Loaren Apnea da, loaldian zehar era intermitentean eta behin eta berriz goiko arnasbideak ixtea
|
eragiten
duen sindromea.
|
|
|
Arnasbide estutu bateko zati bigunetan airea pasatzeak
|
eragiten
duen bibrazioaren ondorioz sortzen da zurrunga eta horixe da gaitz hau jasaten dutenen sintomarik arruntena.
|
|
|
Zurrunga guztiak ez dira apnearen ondoriozkoak, kasu askotan ronkopatia kroniko onberak
|
eragiten
baititu.
|
|
|
Mugimendu eta astinduz lagunduriko zurrunga estertoretsu batekin amaitzen da apnea, eta horrek mikroesnatzea
|
eragiten
du eta berehala prozesua berriro hasten da.
|
|
|
SAOSa
|
eragiten
duen anomalia antomiko edo funtzionalaren kasuan (amigdalen hipertrofia, polipoak, hezur turbinal edo adenoideen hipertrofia...), beharrezko izan daiteke kirurgia.
|
|
|
Eragiten dituzten osasun arazoekin batera, ingurumenean kutsadura handiena
|
eragiten
duen iturria dira motordun ibilgailuak, karbono monoxido (CO), nitrogeno oxido (Nox), konposatu organiko lurrunkor eta negutegi efektuaren eragile diren gasen (CO2 eta metanoa) sortzaile nagusiak direlako.
|
|
|
Automozioarekin erlazionaturiko ingeniaritza ekologikoa automobilen hondakinek
|
eragiten
duten kutsadura arazo larriarentzat alternatiba bila ere badabil.
|
|
|
Sauna oso arriskutsu izan daiteke zenbait bihotzeko gaitz duten pertsonentzat, izerdi ugari botatzeak gorputzeko likidoak ere pilatzea
|
eragiten
baitu eta odola lodiago bihurtzen denez, bihotzekoa izateko arriskua izaten baita.
|
|
|
Kakahuetean zientzialariek atzeman zuten aflatoxina izenekoa onddo batek
|
eragiten
du eta osasunarentzat kaltegarri gerta daiteke.
|
|
|
Inbidiarik kaltegarriena anai arreba, adiskide, ikasketa kide edo lankide eta bizilagunek sentiarazten digutena izaten da eta ez modelo edo zinemako artista, arkitekto, futbolari edo intelektualaren arrakastak, bizimoduak edo errekonozimendu sozialak
|
eragiten
diguna.
|
|
|
Jokaera konpetitibo hutsak norabide bakarreko dependentzia sortzen du inbidia
|
eragiten
digun pertsonarengana.
|
|
|
Etxe bateko energia kontsumo osoaren %64 inguru
|
eragiten
du berogailuak; eta larregiko gastu hori nabarmen murriztea lortzen da berokuntza sistema egoki erabiliz gero.
|
|
|
Esku telefonoen estaldura zeinahi zokotara iritsi eta teknologia berri horren erabilera biderkatzeko helburuz antenak ere ugaltzeko ahaleginetan, Telefonica, Airtel Vodafone eta Amena operatzaileek aurre egin behar diote antena horien (eta, hein apalago batean, telefono mugikorrek ere) erradiazio elektromagnetikoek herritarren osasunean
|
eragiten
dituzten ondorio kaltegarriez kezkaturik egunetik egunera haziz doan iritzi publikoari.
|
|
|
Lege hori egin duten legegileen eta gai eztabaidagarri horri buruz epaiak (batik bat, instalazioari uko egiten dioten auzokideei arrazoia aitortuz) eman dituzten epaileen eginkizuna ez da batere erraza: hainbat herrialdetan egin diren ikerkuntza zientifikoek ez dute balio izan horrelako igorpenek osasunean kalterik
|
eragiten
duten ala ez erabakitzeko.
|
|
|
Nolanahi ere, kalterik
|
eragiten
dutenik frogatu ezinean, arduraz jardutearren eta osasuna babesteko, hirietako eraikinen teilatu eta gainerako estalkietan telefonia mugikorreko oinarri estazioak eta antenak instalatzea legezkoa ez denik ez dute erabatekotasunez eta aho batez esan epaileek.
|
|
|
Lan horiek, eraikinaren edo estalkiaren aldakuntza garrantzitsua
|
eragiten
duten heinean, erabakiak aho batez hartu dira.
|
|
|
Legezko kausaren babesik ez badu eta jabekideak horretarako baimenik eman ez badu, esku sartzerik egon badagoela egiaztaturik, beste inork bere etxebizitzan edo bestelako tokian nozitzeko obligazioa izan dezan, erasoa
|
eragiten
duenak esku sartze horrek inolako kalterik eragiten ez duela frogatu du.
|
|
|
Legezko kausaren babesik ez badu eta jabekideak horretarako baimenik eman ez badu, esku sartzerik egon badagoela egiaztaturik, beste inork bere etxebizitzan edo bestelako tokian nozitzeko obligazioa izan dezan, erasoa eragiten duenak esku sartze horrek inolako kalterik
|
eragiten
ez duela frogatu du.
|
|
|
Norbaiten jabetzako eraikinean eta, areago, intimitate eskubide konstituzionala den neurrian familia bat dagoen etxebizitza batean esku sartzerik badagoela frogatuz gero, horrek kalterik
|
eragiten
ez duela frogatu du esku sartzeen eragileak, eragilea baita esku sartzearen legezkotasuna berretsi behar duena.
|
|
|
Jabekideen komunitateak, etxebizitza batean nozitzen duten igorpen elektromagnetikoen intromisioak kalterik
|
eragiten
ez duela egiaztatuko balu, lege aldetiko ahalmena izango luke igorpenak egiten jarraitzeko.
|
|
|
Elurra osatzeko, abiadura handia hartzen duen aire korrontea sortu behar da; horrek, berarekin batera jaurtitzen den ura ttantta txikitan bakantzea
|
eragiten
du.
|
|
|
Horien agerpenarekin hainbat arrisku faktore lotu izan dira: junturak gehiegi kargatzen dituzten kirolak, errepikatzen diren mikrotraumatismoek sortarazitako faktore okupazionalak, gizentasuna, traumatismoak, junturaren hantura
|
eragiten
duten prozesuak, femur buruaren baskularizazioaren akatsak, zangoen lerrokaduraren akatsak, etab.
|
|
|
Gehien gehienetan ezintasun funtzionala
|
eragiten
du, herrentasun geroz eta larriagoa bilakatuz, eta mugikortasuna mugatu egiten du, jakina.
|
|
|
Gastu hori egitea merezi ote duen asmatzeko klabea erraz ikusiko dugu: aparteko gastu hori, batetik, eta musika entzuteko beste inolako aparaturik ekarri behar ez izateak
|
eragiten
digun aurrezkia, bestetik, alderatu ditugu.
|
|
|
Oraindik ohitura gutxi dago etxea alokairuan hartzeko eta etxebizitzen alokairuen merkatuaren egoerak ere
|
eragiten
du hori, hein handi batean.
|
|
|
hepatitisa gibeleko gaixotasun bat da eta VHC izeneko birus batek
|
eragiten
du.
|
|
|
Ez dago argi zergatik mota honetako hepatitisa duten gaixo batzuek zirrosia garatzen duten eta beste batzuek ez, baina hiru faktore dira gaitzaren bilakaera okerragoa
|
eragiten
dutenak: gizonezkoa izatea, 45 urtetik aurrera infektatzea eta egunero alkohola hartzea.
|
|
|
Hainbat efektu sekundario
|
eragiten
du (latzena depresioa, botika luzaro hartuz gero ager daitekeena) eta zenbaitetan gorputzak ez du onartzen.
|
|
|
Kasuen gehiengo handi batean gaixoak ez du ezer antzematen edo nekea, goragalea eta sabeleko mina
|
eragiten
dizkion gripea duela uste izaten du.
|
|
|
Gainera, salerosketa hori mundu osoko bioaniztasunaren galera kezkagarria
|
eragiten
duten arrazoi nagusietakoa da.
|
|
|
Hotzaren eraginez sudurra gorritu egiten bazaizu, kendu dietatik zirkulazio txarra
|
eragiten
duen guztia (kafea, alkohola, jaki minak edo tabakoa).
|
|
|
Beldurra, angustia edo tristura bezalako pentsamendu negatiboak
|
eragiten
dizkigunetan pizten da alarma.
|
|
|
Beldurra, angustia edo tristura bezalako pentsamendu negatiboak
|
eragiten
dizkigunetan pizten da alarma.
|
|
|
Nola
|
eragiten
du nire aldartean?
|
|
|
Nola
|
eragiten
dio nire jokaerari?
|
|
|
Obsesio hau dutenei izua
|
eragiten
die ukitzen dutenaz kutsatzeak eta behin eta berriz garbitzen dituzte eskuak.
|
|
|
Sufrimendurik handiena pentsamendu irrazional negatiboek
|
eragiten
dute.
|
|
|
Barruko presioa handitzen denean, odolak astiroago zirkulatzeko joera izaten du, pilatu egiten da eta zain horietako hormak dilatatzea
|
eragiten
du.
|
|
|
Horregatik, sabel aldeko presioa areagotzen duten egoera guztiek errazago egiten dute gaitz hau agertzea: haurdunaldiak sarri
|
eragiten
ditu, zangoetako barizeak bezala.
|
|
|
Baita loditasunak ere, batez ere gorputz enborreko loditasunak (sabelalde lodiak) eta ordu luzez zutik egotera behartzen duten lanek edo denbora gehienean eserita egotea
|
eragiten
dutenek ere areagotu egiten dute gune horretako kongestioa.
|
|
|
Zain dilatatuen tronbosiak
|
eragiten
du konplikaziorik garrantzitsuena eta benetako mina.
|
|
|
(sulfitoak), ez dute gaitz edo kalterik
|
eragiten
, asmatikoetan edo gastritisak nozitzen dituen pertsonetan hipersentsibilitate kasurik ere gertatu izan den arren.
|
|
|
Ahal den guztian era independentean informazioa bildu eta hedatu behar lukete osasun segurtasunari
|
eragiten
dioten gaiez; kontsumitzaileekin zuzeneko harremana izanez edo, adibidez, produktuei probak eta konparaketak eginez, kontsumitzaileen elkarte eta aldizkari askok egiten duten bezala.
|
|
|
Berokuntzak, ur beroak eta sukaldeak gastuaren %24
|
eragiten
dute.
|
|
|
argindar gastuaren %13
|
eragiten
dute.
|
|
|
Gogoan izan ezazu itotzea dela haurren heriotza
|
eragiten
duen bigarren istripu mota.
|
|
|
Txosten horretan argitu da auzia eta akats horiek eraikin osoari
|
eragiten
dioten, akatsen nolakotasun eta larritasuna, izan dezaketen bilakaera etab.
|
|
|
Heziketa da bide bakarra hobeto konpartitu eta pobrezia, bazterkeria eta giza duintasunarekin bateragarri ez diren baldintzetan bizi izatea
|
eragiten
duten asimetriak desagerraraztea, azken batean ezegonkortasun eta migrazio fluxuen sorburu besterik ez baitira.
|
|
|
Pribatizatu egin behar dutela esan diegu eta, bai, herrialderen batzuetan horrela botere ekonomikoa berriro banatzea lortzen da, baina beste zenbaiti bere baliabideak ustiatzeko zituen azken aukerak galtzea
|
eragiten
dio pribatizatzeak.
|
|
|
Ikastetxe bakoitzean gela kopuru jakin bat hitzartzen da, baina gehienetan ikastetxeko gela gehienei
|
eragiten
die hitzarmenak.
|
|
|
Gainera, gogoan izan behar da Estatu Batuetan aspalditik kontsumitzen direla transgenikoak eta ez dela oraindik frogatu gizaki edo animalien osasunean kalterik txikiena ere
|
eragiten
dutenik.
|
|
|
Ingurumenean izan dezaketen balizko eragin negatiboaren inguruan ere ez da aurkitu bestelako nekazaritza modernoak baino kalte handiagorik
|
eragiten
duenik.
|
|
|
Jatetxeen %27n mahaiak hurbilegi zeuden eta mahaikideei estutasuna
|
eragiten
zien horrek.
|
|
|
Beste saiakera batean, zortzi laginak 3,5 bareko presioa
|
eragiten
zuen euri arku baten azpian eduki zituzten 30 minutuz.
|
|
|
Laugarren gamako entsaladak kontsumitzailearen osasunarentzat arriskutsu gerta daitezke behar bezala maneiatzen ez badira, behintzat, landarezkoek behar bezain pH azidoa ez dutelako, ur asko daukatelako eta, gainera, elikagaien bidezko toxiinfekzioak
|
eragiten
dituzten mikroorganismoak jarduerarik gabe uzteko bezain eraginkorra litzatekeen tratamendu termikorik ez zaielako ematen.
|
|
|
Atmosfera eraldatuan ontziratu izanak produktuaren iraunaldi baliagarria luzatu egiten du eta, bestetik, barazkien ikusketak eta ebaketak eta denbora pasatzeak
|
eragiten
duten hezetasun eta bitamina galera eragotzi egiten du.
|
|
|
Bigarren kasu horretan daudenek abantaila bat izango dute: aipatutako alderdi bakoitzak bere bizitzan nola
|
eragiten
duen jakiteko adina eskarmentu izateak erraztu egingo du erabakia hartzea.
|
|
|
Elementu mikrobiologikoek eta elikagai bidezko toxiinfekzioak sortarazten dituzten substantzien izenak, asko askotan,
|
eragiten
dituzten ondorioak baino ezagunago ditugu.
|
|
|
Garenaz harro egoteak sendotu egiten ditu jarrera baikorra eta bitalista izatea
|
eragiten
duen segurtasuna eta horrelakoxe harremanak erakartzen ditu, imanak bezala.
|
|
|
Izozketa eta ultraizozketa dira produktuan aldaketa gutxien
|
eragiten
dituzten kontserbazio sistemak.
|
|
|
Ezezagunaren aurreko beldurraren ondorioz, eskua poltsikora eramateko garaian erabiltzaile askok zerbait eskuratzeko erabakia ez hartzea hobestea
|
eragiten
du maiz.
|
|
|
Jakin ezazu zigor legalak daudela beharrezkoa ez denean segurtasun indarrak mugitzea
|
eragiten
duten alarma faltsuentzat eta zigor horiek ordaintzea segurtasun sistemak instalatuta duten pertsonen kontu izaten dela.
|
|
|
Eragozpenak: oso erraz salto egiten dutenez, alarma faltsuak
|
eragiten
dituzte.
|
|
|
Kasuen %23an berariazko gertakari batek
|
eragiten
du beldurra.
|
|
|
Paziente horien% 50 baino gehiago kexu zen sorbaldan, ukondoan eta eskuan arazoak zituelako, eta% 40 gorputzeko beste atal batzuetan arazoak zituelako. Erdiek adierazten zuten, halaber, arazo horien sintomak 6 hilabete baino gehiagokoak zirela, eta lanean
|
eragiten
zutela;% 15ek, berriz, uste zuen haien sintomek aisialdiko jardueretan eragiten zutela. “Etxekoandreek zama fisiko eta mental handia dute lanean.
|
|
|
Paziente horien% 50 baino gehiago kexu zen sorbaldan, ukondoan eta eskuan arazoak zituelako, eta% 40 gorputzeko beste atal batzuetan arazoak zituelako. Erdiek adierazten zuten, halaber, arazo horien sintomak 6 hilabete baino gehiagokoak zirela, eta lanean eragiten zutela;% 15ek, berriz, uste zuen haien sintomek aisialdiko jardueretan
|
eragiten
zutela. “Etxekoandreek zama fisiko eta mental handia dute lanean.
|
|
|
3.585 pazienteren datuekin egindako lanaren arabera, gaixotasun bat duten larrialdietara joaten diren gaixoen %90ek min akutua izaten dute. Min hori kendu aurretik, medikuak mina diagnostikatzen du, eta kasuen %68tan tratamendu sintomatikoa aplikatzen du; etiologikoa erabiltzen duten kasuen %20tan, berriz, minak berak baino gehiago
|
eragiten
die kausei. Gainerako% 12an bi prozedura terapeutikoak aplikatuko dira.
|
|
|
Europako eta Estatu Batuetako ikertzaile talde batek aurkitu du enanismoaren forma arruntenaren mutazioaren genea, Cell aldizkariak dioenez. Hamar urtez ikertu ondoren, egiaztatu dute RMRP genearen mutazioak “kartilaginosaren eta ilearen hipoplasia” edo CHH izeneko sindromea
|
eragiten
duela, ingelesezko siglen arabera, enanismo formarik arruntena, hazkundea geldiarazten baitu. Enanismoa eragiteaz gain, gaixotasunak beste anomalia arriskutsu batzuk ere eragin ditzake, hala nola kolon hestearen luzapen neurrigabea edo immunitate sistema eskasa.
|
|
|
Ohioko Estatuko Unibertsitateko eta Herbehereetako eta Finlandiako hainbat zentrotako zientzialariek egin dute ikerketa. Ikertutako gaixotasuna arrunta da mundu osoan, baina Amish komunitatearen artean, Pensilvanian eta Ohion finkatutako Europako talde kontserbadore kristauak 19 pertsonatik bati
|
eragiten
dio. Finlandiako naturaletan, genearen mutazioa 76 pertsonatik batean dago.
|