|
2007
|
|
|
Haurrak izan zizkion ikusten duela zonbait egun, bainan hauek ere ez zuten jakin zertako gonbidatu zituen, tutik ez baitzuen entzun arazi. Bakarrik, kasik ixilka, gordeka, prekozionez beterik
|
eman
zeien burdin untsi gorrista bat, arras zahartua, elaztikazko zinta zahar batez inguratua, erranez" ene denbora badoa, orduan hau zuentzat da... ni hil ondoan bakarrik ez zabal, he. Arnega zazue kristoren kurutze seinalea eginez" eta arnegatu zuten, pentsatuz behar bada opari zerbait zitakela.
|
|
|
...ek gibel, buztana beheiti, dirudi herrestan ibiltzen direla, alde guzitarat so, ez jakin zer eta nola egin, xanpaka ez baitute ikasi ere, iledun izakiak iziturik atxikiz hain dira faltsuak, ixilak, zitalak, ustelak, aurpegi biko eta xanpa zuri, beren bi hankadun jabeari kausitzeko... hobeko baitzuken, hunek, labrika xume eta bizi bat ezinez eta" colley" bastart zikin horietan konfidantza
|
eman
.
|
|
|
Eta, orduan galdezka nindagon nihauri, zer da ixtorio hau, ez jakin nun zer begira, hostotza sasitu hartan ez baitzen deus antzemaiten, zer erranen nion aitari ikusiko zuelarik bere zakuaren falta, noiz ere — bena, bena, zer da berriz hori? — begiak fretatuz ikusten nuena segurtatzeko egia zenez, suge baten antza gizon gazte bat jautsi zen platana barnetik, tiroaren hixtuan karrosan sartu eta, erhi bat ezpain muturretan emanez, ixiltzeko agindua
|
eman
apalapala.
|
|
|
Jeiki nintzelarik gauza guziak beren lekuan kausitu nintuen, aita, ama eta ni ginauden bakarrik etxean, zaldia behortegian zen eta gainerat, aitaren zaku beltz famatu hura dilingo zagon usatuzko lekuan, sukaldeko borta sahetsean den lotgailuan emana. Eta kasik segur izan naiz, geroztik eta oraiko denbora guzian, aments bat egin nuela merkatu ixtorio horrekin, ez aitak, ez amak ez zuelakotz gehiago ateraldi horren berri
|
eman
, nun ez zen — sobera ttipia hintzen zerbaitetaz orhoitzeko — eta nakielakotz bat edo bestea aski tematuak zirela egiaren gordetzeko beharrean, baita zerbaiten gezur batez beztitzeko bortxatuak baziren, ez nuen gehiagoko kasurik eman orduko ibilera heier.
|
|
|
Azkenik, sasietan zurkaitz ondo meta bat mozturik, esparru baten xutitzen hasi zen, argazkietan ikusten den bezalako zerrailu pollit bat eginez baratzearen inguruan. Dena zain eta larru zen gure gizona, ahate zango bat bezain seko, hatsa labur, bainan bazakien behar baino gehiago indar ez zela
|
eman
behar irauteko. Eta iraun zuen, nun egun batez, sekulan ez bezala, goizean goiz jeiki zen, askaldu zalu zalua, igandetako jauntziak emanik, karrosa eta zaldia atelatu, eta merkatura abiatu zen nehori deus erran gabe.
|
|
|
— Oi zortea! Lastoz estali eta
|
eman
zazu oiloer arroltzeak han errun ditzazten!
|
|
|
Sekulan ez nintzen, goiz hartan bezala, hain zalu eta erne jeiki, amak deitu ninduelarik — Eñaut... — jautzian ohetik ateratu, galtzerdi motxak trabeska ezarriz — ez, ez horiek ez, egun... — beste pare bat," igandetakoak"
|
eman
zauzkitalarik — badakik norat ari hizan egun, ez? — jaunzten nintuela ahal bezain laster, beldurrez ez nintzela aski fite preparatuko — ba, ama, merkaturat...
|
|
|
Maddik berak aitortu zuen, ederra eta dotorea zela, bere haurraren errezebitzeko arras egokia. Sekulan ez eta, bihotzeko bultza bat ezin gaindituz, potta
|
eman
zion Aitatxiri, hau ez baitzen guti harritu, bainan ere, harro senditu.
|
|
|
Medikua etorri zen, desmartxen egiteko paper eta gomenduak
|
eman
, eta erran zuen:
|
|
|
Noiz eta nola deliberatu zuten geroko ekintza, nehork ez daki eta auzoek diotenez, errejistroetan ikusi dugun bezala," laster hasi ziren Lastagaren goaitatzen edo elgarri keinuka ere beraren bixtan, hunek ez baitzuen deus entzuten ez ikusten, alta hainbeste duda zuelarik Olate jin aintzin". Zalantzak ere izan zituztela erraiten ahal da, zeren eta bi sasitar amorosek, paperretan emanak diren lekukotasunen arabera," denbora
|
eman
zuten ekintzaren burutzeko, aspaldi hartan ari ziren, kasik gorde gabe, beren lanaren prestatzen".
|
|
|
Auziko txostena irakurtuz, ohartzen gira Olatek berak xehetasun gutti
|
eman
zuela, dudarik gabe beldurrez horregatik irriskuak hartzen zituela, bainan aitortu zuen, egia edo ez," ez nuen nahi nik hortaratu, Maddik nau enganatu", eta" zertako ez duzu errefusatu" galdegin ziolarik jujeak," ez nakien zertan nintzen eta nun nintzen.." errantzun omen zuen. Bainan, beherago, eiherazainaren lekukotasuna agertzen da berriz eta harek dio" Olatek du Maddi enganatu, hori ez bazuen egiten, berak ere etxe hartarik kanpoa zuken, eta norat joanen zen?".
|
|
|
" ez, jauna, ez nuen horretarako arrazoinik, biek elgarrekin bizi berri baten muntatzea ginuen hitzartua" zion jujearen galdeeri. Beraz, auziak segitu zuen bere bidea Maddi gabe eta hilketa horren protagonista bat falta izan gatik, Olatek pairatu zuen ondorioa, urkabiarat kondenatua izan zen eta mila zortzi ehun eta hogoita bederatziko azaroaren lauean, soka
|
eman
zioten lepotik eta, gaizo mutikoak," nigarrez amari deika", azken jautzia egin zuen.
|
|
|
Orduan nuen jakin ene amaren iritzia, eta ez zen segur aldekoa," apeza izanik ere, sotana azpian besteak bezala dun!". Xantianak ez zuen gehiagoko kasurik
|
eman
erran horreri buruz, bainan, ni harrituta nengon: " besteak bezalakoak dira apezak, gizonak beraz!
|
|
|
Apezpikutegitik manuak etorri ziren eta apez gaztea desagertu zen erabat, apez xaharrak ez baitzuen hain malerus iduri bere lagunak holako hutsa eginik. Azken batean, hamabost urtez berak buru
|
eman
zuen herri hartan eta ez zuen laguntza baten beharrik, bereziki hainbeste ahuleziaz hornitua zen apez gazte jilufri baten ganik. Bixtan dena, koralak sofritu zuen eta kasik gelditu ere, bainan ene arrebak bere lekua berriz hartu zuen eta eliza guzian berriz ezagun ziren" te deum" eta beste litaniak, hauek gure apez xaharra loriatzen baizuten, bere beharri tutek ez bazuten ere deus ezagutzen musika mailan, bederen igandetako oilaskoaren berri izanen zuela berriz handik goiti.
|
|
|
" eta deitu zuen eztiki" Xantiana! " ikusiz hunek ez zaigula kasurik ere
|
eman
" zer debru ari haiz ba, ergela! ".
|
|
|
Bainan, nahiz eta borondatez egin ahalak eginik ere, gure apez gazteak lehen meza
|
eman
zuelarik, gaitzeko ahalgea bildu zuen: predikua ezin zuen egin ahal izan, hitz bat ez zitzaiola ateratzen ahotik, lotsadura eta herabearen eraginez, dudarik gabe.
|
|
|
Eta hau gertatu zen orduan: Dohain Bereziari esker ala mirakuilu zonbaiten eragina, Santestebanek meza laburra bainan alegera
|
eman
zuen, kantu eta alaitasunez betetako giroan, prediku luze bezain airos bat eginez nun, denek gogoan dute oraino elizatiarrek eskaini txaloak meza bukatzean, sekulan ez baitzen holakorik ikusi ez entzun eliza hartan.
|
|
|
—.. baina... jatera ere
|
eman
behar zaiok, eta non aurki zezaken gure eskualdetan horrendako bazka. Kamelu batek... ago... zer deabru jan behar dik?
|
|
|
—.. eta ez duela arrazoirik
|
eman
non eta nola bildua zuen, berak ez bazekien bezala.
|
|
|
Nehork ez daki. Bakarrik, ene amak esku zapia pausatu zuela mahai gainean, dabantala kendu eta bere hilabete saria kutxatik altxatu ondoan, xofurrari eskua
|
eman
eta berarekin joan zela. Hola kontatu zigun bederen ostatuko nagusiak.
|
|
|
Etxeko gauza ttipiekin lapurtze ikasketak egin nituen eta inguruko haur lagunekin gaizkintza ezpezializazioa. Emeki emeki, eskolako bidea ahantzi ere arbasoen ez jakinean, eta han ibiltzen nintzen bakarretan, sekulako zozokeriak ene gain ziren, errientak ez baitzuen bururik ematen ahal ere, bereziki etxean ebatsi supizteko batzuekin ene aurreko mutiko pixtolet baten dabantalari su
|
eman
nioenan, baizik eta ene ama laidoztatu zuelako. Hori izan zen eltzea gainditu zuen ttorta, eskolako aitzindariak ene aitatxi amatxi galdekatu zituen" ez da posible, ez du hola segitzen ahal, ez hemen hasteko" eta ene arbasoek segidan, hain ziren despitatuak, ene balentriak kontatu ene aitari:
|
|
|
Eta bestea aldiz, ez bada nehoiz ez nihoate joan, ez du sekulan jakin enekin zer eta nola egin. Haurra delarik, aita batengandik espero dugu gure eskolako bizian interes hartzea, adiskideek
|
eman
kanikak miratzea, xokolet puska bat askaritzat ematea, kartabla pisuegi bada garraiatzen laguntzea, xoriek habian dituzten umeen erakustea, eta abar. Ez, bera ez da joan!
|
|
|
Ez gitin ahantzi eta nik bazkaria ez prest! Zer
|
eman
behar zionat! Ba, ez dun ez delikatu hoitarik... ahate gizen puska bat eta ensalada... hori bederen laster egina dikenat...
|
|
|
... egia dun, ikusten ez direlarik hobekiago ohartzen gaitun nola profitatzen duten... edo haurrek edo kabalek, funtsean, batera heldu dun. Garbiki erraiteko, aitortu behar dinat ontsa kontent ginela berak proposatu zaukularik etxearen antolakuntzaz arduratuko zela... ez gindinan auzo edo beste kanpoko bateri hori galdetzen ahal... ordaindu behar baita gero... ez... ez zutenan ez errefusatuko bainan... hola hobeki iduritu zaukun... gakoak
|
eman
diazkonau eta... aire joan gitun... zer aisaldi goxoan ginen... eta denak bere gain utzi... baratzeaz ere arduratu dun, uste’una?...
|
|
|
Haurrak ezetz egin zion keinu batez, gizonak aitzurra lurrerat utzi zuen, ogi eta gasna zerra baten bila joan eta
|
eman
zion.
|
|
|
Josefinak ez zion begirik ere
|
eman
Ximuni. Sabela borobiltzen hasia zuen Gillenen gatik, bestaldeko herri batetakoa, eta Ximunek, besteak bezala, ez zuen berarentzat gehiago deus balio, ez deus, bere orhoitzapenean.
|
|
|
— Haurrak kendu eta ospitalean
|
eman
!
|
|
|
Xano ttipia zen bakarra erakasleak aditzerat
|
eman
ixtoriekin amentsetan galtzen zena, bereziki hegaztin kontuetan. Bere lagun guziek xoro batentzat hartu zuten, goiz batez, kondatu zuelarik nola ohazpian gordetzen zituen zapetak atzartu eta xori bilakatu ziren eta airean abiatu kanporateko leihoak zeharkatuz, gaua han eraman jostaketan, berriz zapeta erarat itzuli artean, azkorrian.
|
|
|
Hiru aste pasatu ziren beragertzeari
|
eman
zuelarik, mehatua, lerdotsua, zikina, gosetua, zarramikatua, uspelez emukatua, bainan hixtuz ttiuttiuka, irri ergel bat ezpainetan, besoak zafraka erabiliz hegalka dirudi mogimendu batean. Orduz geroztik, Xanok hitza galdu zuen, xori kantuak bakarrik eramaiten zituela, bai kaxkabeltz edo pika oihuak, bai bele edo urtxo kantak.
|
|
|
— Ba ba bixtan duk, zolako erreka hartan sartu eta urak ez bagintu urruntxago
|
eman
, xahu gintian ba! Eta ze trenpaldia!
|
|
|
Ze ahalgea! Jauntziak xehatiak, zapetak falta, trenpan eta hola atzeman gitik apez zozo horrek eta beharrietatik loturik eskolarat
|
eman
! Antxu eguerdi zelarik gainera!
|
|
|
", jan aintzineko otoitza hasi zuen Kaietek, denak xutik zaudela eta azken hitza erran orduko, guziek" halabiz" erran eta jarri ziren mahainean. Maixanek salda bero beroa ekarri zuen, pausatu eta gizkeia hartuz
|
eman
zion lehen partea Kaieti. Antton eta Ximun ixil ixila ziren, burua apal, sudurra kasik azitaren barnean, beha hea nondik aterako zen ekaitza.
|
|
|
Apeza aldiz, samur, Joanesen atzemaiterat, nolaz afera ttipi batentzat herri guzia airean ezarri zuen, seila zahar usteldu batek ez zuela hainbeste ixtorio merexi. Oldarturik, hunek berriz Piarresi bi paso
|
eman
dizkion, bestaldian hobeki kasu eginen zuela nor zertaz akusatu gabe! Eta azkenik, Piarresek Olaberri papotik hartu din eta arroilan sartu, baizik eta berak egina zukela kolpea beren auzo harremanen arregelatzea gatik!
|
|
|
Xinkoa! nork daki nun den, nork joan daukun!" makila hartu zuen, boneta ezarri, palto zahar bat bizkarretik
|
eman
eta zanpa zanpa abiatu zen kanporat buruz.
|
|
|
Pairatu behar tuk ba aldi huntan..." Urratsa eztitu zuen orduan Pettanek, behar zuela ez ustean heldu eta harrapatu bere ohoina. Samatsan sartu zen ixil ixila, behako bat
|
eman
, goaitatuz nun atxemanen zuen Battitta. Laster barruki aldetik hauteman zuen azantz bat eta berehala joan zen aterat:
|
|
|
Grefierrak deitu zituelarik, Pettanek hartu zuen boneta eskuan, besoa
|
eman
Kattalineri eta sartu ziren biak tribunaleko gela handian, banka baten puntan jarri beste jende zonbaiten artean eta ixil ixila, burua apal, beha egon zer nola pasatuko zen. Jaun juje arropadun bat han zagon jendeari buruz jarria, bi epaile lagun aldean zituela berarekin solasean ari.
|
|
|
Pettan xutitu zen oldarturik" hori sobera duk..." bainan Kattalinek besotik tirako bat
|
eman
eta berriz jarri zen" urde ustela, faltsia... merexi dik hemen izaitea azkenean..."
|
|
|
— Pettanen bertza ebatsi duzu ala ez? Otoi kalma zite eta
|
eman
arrapostu bat!
|
|
|
...ertza galdu duela eta jandarmek ez dutela nihun ere atzeman, ikusiz ez dela frogarik nola zuk ebatsi duzun, bakarrik Pettanek dituela ikusi hexak zure etxerat buruz joaiten eta hortaz ez dela frogatzen ahal zuk egin duzula ohointza, ikusiz zure kasua, zure familiaren egoera eta gainerat bihurtuak zauzkitzun egintzak ukatzen ditutzula zin eginez, guk epaileek, erabaki dugu kondenarik ezin dauzugula
|
eman
eta libro uzten zaitugula, bainan kasu haatik beste gisa hortako afera bat azaltzen balin bazauzu! Hortan bukatua da zure auzia eta orai zoazi zure etxekoen ganat!
|
|
|
Berehala erran dezatan, hamabost egunez ari izan naiz pentsaketan, gogoa kitzikatuz, karkulan eta nik dakita zertan, hea zer mila debru erranen nuen gauza hortaz. Eta bi oren, bakarrik,
|
eman
ditut idazteko... gogoratu ez zautana! Nire izpiritua bihurdikatu orde jakiteko zer ikuspundu agertu behar nuen, ikusle ala jokolari, erromantiko ala egikor, teknikari ala olerkari, edo sinboliko ere, nahiago izan dut utzi ene arkatza zorrokatzerat, eta berarekin ene gogoa, orai artean nik bakarrik aditzen nintuen" ezkil zeinu" batzu zueri (eta gain gainetik, ene arduradungaldazaleer, nunbaitik ere!) entzunarazteko eta azaltzeko.
|
|
2008
|
|
|
Haur bihotzean sartu bezala maite haut, ez ahantziko Herritar semeek dorre alto bat dietek
|
eman
azpiko Han goratikan bekizek kanta bakea bizi guziko
|
|
|
Urte batena baduzu hola segituz! Zuk duzu nahi izan ni nintzela mintzatuko! Utz nezazu beraz, nahi dudan xendretarik ibiliz, ixtorio honi
|
eman
diezodan behar duen osotasuna. Gillome jauna!
|
|
|
Horra beraz nola duten xutik
|
eman
egundaino inork asmatuko etzukeen gertakaria, martxoaren 23ko igandean jokatzeko 10 orenetan, Balitzaneko plazan.
|
|
|
Mundu bat bada plazan. Soka tirariak
|
eman
dira beren tokietan. Emakumeak aurrean, eskualde bakoitxetik bi eta lau gizonak ondotik.
|
|
|
Hona ezkilatik, banba, banba, hamar orenak! Lau lekukoak
|
eman
dira soka tirarien bi aldetarik, batek oihu latz batean:
|
|
|
Adimenaren belzdura horien artetik nahiz eta beste nonbaiteko mundu alegerako baterat ihes egin, asmatzen nituen eta besteri kondatzen, alegiazko eta ezin sinetsizko gertakari bitxiak. Nahiz eta, besteeri irri eginaraztean, neure gogoari indar pixka bat
|
eman
.
|
|
|
Negarrez dagon orduek dute, ezinbestelako bihotz hersturez iluntzen etxea! urtez artamendu hoberenak
|
eman
zizkion bere amak. Hark, bera eritasunak jorik, utzi gintuen beste mundurako, duela hogei urte!
|
|
|
Hoinbesteraino gogoetatuak, erabaki zuten, Jones Haritxene, herriko auzapezari dei egitea, otoi etor zeikioten etxera, arrengura gorri batez parte
|
eman
nahi ziotelako.
|
|
|
Behorra ere izitu zuen. Honek du
|
eman
sekulako putarra mertxika ondoari. Beste bat Zizkoren taulazko tegiari, hau igorriz tiro baten harrabotsean, lau izkinka, hamar metro urrunago.
|
|
|
Soka luze batez ihiztorraren buztanari estekatu. Piltzarreri su
|
eman
eta bere girgileriarekin gorte gibeleko atetarik karrikara haizatu Medor mutur luzea! Zer makila bazkak!! Gaixo xakurra!
|
|
|
Hau ustegabetako eta nahigabezko bisita ahalkegarria! Otarbehereko Kaiet, zerbait gisaz, gapelua buruan zegoen, Buztineneko Mizelek
|
eman
zion kostetan sunka bat, buru hastu zadin ahalgez ere! Besteak, segidan, gapelua kendu.
|
|
|
Mikele, bere osebak
|
eman
auto edo beribil horretan ibiltari ikusten dute Balitzandarrek. Arrotza daukate.
|
|
|
Helena xutitu da, Gillomeri musu bat
|
eman
eta doa Katixaren altzora, besarkada luze bat emaiten diola. Honek, nexkaren ile horiak haur bati bezala ferekatzean, erraiten dio: Hire oseba Peioren diru guziak baino indartsuago dun gure arartekotasuna.
|
|
|
Joana emazteki mehatx eta behako eztikoa, zer graziarekin zeraman arats hortako sukaldaritza, etsenplu ederra emanez gazteagoeri. Bertsulari bat ere bazen, dio katixak, Lutxianok galdetu zion aldeko mendi horri, Jara mendi deituari bi bertsu emaitea. Beti gogoan dauzkat bertsulariak
|
eman
bi bertsuak, bertan kantatzen dizkizuet:
|
|
|
Marie Leonak: Nola jokatuko zinen zure arreba Maianak ez balitzaizkitzu diruak ordaindu. Ez dakit, bainan honenbeste jendek ukaldikatu nautenean eta kasu horren gatik zu galtzeak oharmen
|
eman
dio ene bihotz gogorkeriari. Orotaz doluturik ahalgetan nago.
|
|
|
Diru hutsa ez da bizi eskualde bat besterik! Peio, nola bete zenioke zure biziaren beste eskualde hori. O, Marie Leona! Ene bihotza ez da gehiago diru gose eta jadanik egina du, bere bizikotzat, amodiozko hautua, ene biziari osotasun
|
eman
dezakena eta badakizu hautu hori zu zarela! Horra!
|
|
|
Gazteak hurbildu zaizkiete, hauek, musikarieri dei eginez, galdetu dute orok batean kantatzea Balitzaneko" Himo" edo Ereserkia. Horra nola diren denak
|
eman
auzapezaren inguruan. Hitz hauek kantatzen dituzte errespeturik haundienean:
|
|
|
Hitzak gogotsu eta bai ere mundukor Goiko erakaspen bat
|
eman
diguzu hor Balitzandar batgoaz sinesten dut gogor Iritziz ez direla ttontto ez tronpakor Auzapez hautatzeko bazakitela nor
|
|
|
Haize birbira frexko bat jauzi baita ilunabarrari buruz, ainitzek, ostatu aintzinetan, nahiago dute kanpo aldean diren arbolazpietako kadiretan jarri. Ikusi dutenean Piarre Beltxa plazaratzen, gazte horiek nahi izan dute zerbait ixtorio edo pertsu
|
eman
zeieten hemen zireneri, aratsaren airosteko. Honek ez du igurikarazi zerbait entzun nahitan zegokion jende multzo hori.
|
|
|
Xemartinen begietatik jauzi dira zenbait malko. Mintzo erlats batean parte
|
eman
du bere eta Mariaren atseginaz. Horretarako laguntza ekarri dieten Marie Leona eta Peio eskertuz.
|
|
|
Balitzandar gizonaz hau sala dezadan: Karga ekartzea du andreari
|
eman
Berak ekar zezala nahi bazuen jan!
|
|
|
Irriz nago Piarre, jin baitzait burura Ahantzi dukezula" biziko latztura" Roxalik, leihopean
|
eman
zaitzun hura! Garai hartan andretaz duzu higuindura Gaur egun haien onaz zeude arrengura
|
|
|
Garkolak bizkarrarekin bat egiten balu bezala, dena ilepean. Berinazko ate horretan
|
eman
ditu bi kaxka, doa barnealdera eta hemen, eskuin aldean da lan alkua bere axtur, orraze, motztresna, bizarnabal eta beste, mirail edo ispilu zabal batek isladatzen dituela.
|
|
|
Holaxet, hatsa hartuz eta izerdi burrustak xukatu eta igurtziz, hiruak jarririk
|
eman
ginen bide bazterreko soropilan. Noiz eta ere alderatzen baitzaigu Samindegiko Erneztina xaharra, galdetuz: Zeinek irabazi duzue lasterkaldia?
|
|
|
Hor ehun pintako arno untzi bat zartarazia baitzuen, hartarik zarga, zarga, arno edaten hasi. Berehala mozkortu eta lo
|
eman
da aberea. Nehork gehiago ezin iratzararaziz lanak dituzte.
|
|
|
Hertzainak joanak dira Pintarrenera. Bulta on baten zezen sariak
|
eman
dituzte zezenak sal etxean egin desmasien ordaintzeko. Gu hiru koinaten loria! Soropilan dantzan lotu ginen!
|
|
|
Peiok, bere buruaren erakusteagatik ere, galdetzen du Piarre Beltxari heian girgileria hauek oro urrezkoak dituenez, lepoko, eraztun eta beste: Segurki, urrezkoak direla, dio Piarrek, zuk hogei urte
|
eman
dituzu daukazun diru poxiaren biltzeko, ni, oren batez aberastu eta aberats egon...
|
|
|
Zezenak aldiz uste zuen oraikoan auzia bere zuela. Honen alde pariatzaileak lorietan zeuden, uste baitzuten hortxet, haltzondoaren eta zezen adarren artean eta segundo gutti barne,
|
eman
behar nuela ene biziko azken putza!
|
|
|
Haurdanik Balitzaneko ostatuetan lan egiten du. Mihi gaixtokeria batzuek
|
eman
zioten izengoitia" Ixter arin". Geroxago ikusiko dugu jelosiaz eta faltsukeriaz azaldu lizunkeria zela.
|
|
|
Etor bezaikit aurrera, erakutsiko diot nor naizen! Hasarre batean da Peio, oean
|
eman
delarik. Osagarri ona du eta gau guzia lo eginen du hala ere.
|
|
|
Badakizu nola den! Zenbaitek zioten behar zela gizon hau aztaletarik estekatu eta buruz behera ezarri, gero zilkoan
|
eman
tirahalako bi ukabil sista! Batzuek hau!
|
|
|
Traktur baten erosteko nahitan dagoela. " Nola eginen duk?" diot galdetu eta badakizute zer erantzun
|
eman
didan. Baa, aski dela behi pare bat eta behorra saltzea bere arnesa ta orgarekin.
|
|
|
Entzuleak ixil ixila
|
eman
dira. Uli bat airean ez bailitake entzun.
|
|
|
Egia aztatuan daukat iritzia Gizonak diruari
|
eman
garrantzia Intres jokoan dela egina guzia Nik egindako lanen ekoizpen bizia Parte haundian dela zuretzat eutsia
|
|
|
Nik amodioz
|
eman
hitza
|
|
|
Probidentziak bainau
|
eman
urrunean Berriz ezar artean elgarren menean Ait Amak zadauzkatet itxura onean
|
|
|
Joanes Haritxene jaun auzapezari galdetua zaio egitea albiste horren agerpena. Auzapeza tauletaratu denean, paper hori eskuan hartuz egin du hitzaldi ttipi hau: Entzule onak, ez dakit ene pentsamolde bereko zareten ordu honetan bainan aitortzen dut ez nukela epai mahaiko jujari izan nahi, gure bost kantarieri pundu kopuru berdinak
|
eman
bainezaizkiete. Hala ere, eskertu behar ditugu, bai gure kantariak, bainan ere epai mahaikoak, hauen ezagutza xorrotxek argitaratu baitituzte eta berexi puntu onetan hobeak.
|
|
|
Herritarrak, gazte eta zaharragoak, gizon ala emazte, multxoka doaz herriko etxeari buruz. Izan arren lo gutti eginak, bezperako besta ospaturik, horrarat bildu da ehun lagun baino gehiago eta ixil ixila, entzun dituzte auzapezaren oharpen hauek: Su hiltzaileen agintzapean
|
eman
behar gira gu oro, haiek errana eginez ahal bezain ongi. Bakoitxak bere neurrian.
|
|
|
Besta astearte honetako erauntsi, ortzantz zimiztek oroitzekoa
|
eman
baitiete ere, eguerdi aintzinttoan, oste ederrean plazaratu dira herritarrak. Musikari eta dantzarien ikuskizuna hasi dute jakin ondoan uholdearen aurkako salba lanean ari izan diren balitzandarrak osasun onean sartuak zirela beren etxeetan.
|
|
|
Bazkari denboran ere bere lanari zegotzin. Zola garbitze eta taulen jaskatzea eginik, Mikele, jatsa eta pala bizkarrean zoalarik, Hemen Ongi ostatu bazterretik iragaitean honen berina leihoak zabal zabala idekiak izanki eta barne aldera behako bat
|
eman
du. Hau Mikeleren harridura! Nere bixtak ote nau tronpatzen?
|
|
|
Lehenik, hautegin zuten bidaiari berezi horrek zein lekutan zuen bere autoa aparkatua. Soka azkar batez autoari estekaturik
|
eman
zituzten sekulako untzi zaharreria. Lan hau eginik eta jauntziz aldaturik doaza, segidan, ostatuko jangelara.
|
|
|
Entzuleak, harria bezain ixil, Pettan mikrorat hurbiltzean. Bera ere gogoeta barnakoan sartzera doala eta horra, Pettan ildoxurik
|
eman
zortzi bertsuak:
|
|
|
Ez banau setiatzen hemen harridurak Edo berdin itotzen sendi dudan dudak Helmen ttipiko ditut jakintzaren mugak Dakidanak bezaizkit
|
eman
argidurak Zehaztatzen, zer doain, derauzkana urak
|
|
|
Lehen bai lehen alda gaitela hemendik, Gantzelio! Agur bedera orori
|
eman
eta, bil ditzagula gure jantzkinak, garbiak eta zikinak, egungo gure motzkinak, izanen dituk arinak! Ai!
|
|
|
Manez, etxeratu bezain laster,
|
eman
da, gapelua kendurik, bere mirailaren aintzinean. Bere harridura aski etzuela, ama zaio hasi gibeletik oihuz: Nongo bi mila sorginek moztu dizkizute bilo horiek, haurra?
|
|
|
Neskatxoak pausako igandea du gaur eta horretaz baliatuz du berhonek ikerketa kartsu bat obratzen eta horretarako bi mutikoek
|
eman
dizkiote argitasun baliosak. Ikusirik Hemen ez Gaizki n bertsulariak sartzen, nahi du entzun hauek zer dioten.
|
|
|
Amore
|
eman
eta, Tiber joan zen, goibel, Sasigaitzerat buruz, bezperan Beltzaranek hartu bide beretik.
|
|
|
— Egiaz, oihukatu zuen erregeak Tiberen kondaira entzun ondoan, Gorrailen ausartzian eta haren gaztigu eskasean bada harritzekoa. Abere tzar horretarik libratuko nauenari sari eder eder bat
|
eman
niezaioke.
|
|
|
— Artase, egin zuen hartzak jelos, gaiztagin gorrista horren gaizkide ote zira? Hemen berean deliberatu dugunen berri
|
eman
zenioke?
|
|
|
Artase, madarikatua izan bedi ene sorteguna! Aholku
|
eman
iezadazu. Zer egin behar dut ez urkatua izateko?
|
|
|
Gorrailek Azelina maiteari agur beroenak egin zituen, gomendioak
|
eman
Errobel ttipiarentzat eta goraintziak luzatu Adargaitz eta Sasitraukari. Orduan abiatu zen Artaseren hatzetarik.
|
|
|
Baina, Arzabal eta Muturlatzek marrumari buru egin zuten eta Erregearen gogoz bestera, mintzatzeko baimena
|
eman
zioten. Renard hasi zen:
|
|
|
Gorrailek zuen arrapostu
|
eman
:
|
|
|
Gaitzitua, bere jakitate eta ahal guzia egin eta beste kantu sorta bat
|
eman
zuen oilarrak, lehena baino azkarragoa.
|
|
|
Dudak bazituen Otsogrisek, ez ote zenez beraz trufatzen ari Gorrail! Baina ez zuen deus agertzera
|
eman
. Negua ez zen oraino bukatua, gosetea ere ez.
|
|
|
— Hori badakit. Joan den egunean abisatu duzun Kantagorak zalu
|
eman
nau jakinean.
|
|
|
Bera izorratu zuen oilarraren izena entzutean, Gorrailek eskarnio txar bat egin zuen, baina ez zuen deus erakusterat
|
eman
eta gehitu zuen:
|
|
|
Zerumugan argi marra zuri baten agertzeak
|
eman
zieten partitzeko ordena. Otsogris nekez mugitzen zen, hain zuen jana, eta ahal bezala abiatu zen hesiari buruz.
|
|
|
Bere indar guztiz otsoa jo zuen, baina, honek, atakatik azkenean libratuta, jauzi bat egin zuen saihetserat eta berari zuzendu kolpea kuia bigun batek hartu zuen. Bat batean kandela itzali zen, eta laborariak ez zuen gehiago ikusten zeri ez nori joka ari zen; anartean, otsoak gauaz ere ikusten baitzuen, hozkada eder bat
|
eman
zion ipurdi mazelan.
|
|
|
sekulan baino azkarrago ikusten zuen. Eta, azkenean, amore
|
eman
zuen:
|