|
2000
|
|
|
Honekin batdator Frantziari egiten zaion axola txikia: Espainian gertatzen dena ETBrentzat albisteden bitartean, Frantzian gertatzen dena ia inoiz ere ez da aipatzen (nahiz eta IparEuskal Herrian eragina izan
|
dezakeen
).
|
|
|
Hain zuzen ere, prentsan bezala, euskararen inguruan telebista ekimen interesgarribatzuk bideratu dira, Berako Ttipi Ttapa telebistarena edo Deba ibarraren goialdekoGoiena TB bezalakoak. Euskararen eta komunikabide lokalen arlo honetanMultimediaren eredua ari da hedatzen, etorkizuna berma
|
dezakeen
egitura modura, nahiz eta horrek, nola ez, babes instituzional indartsua eskatzen duen.
|
|
|
Zenbaitzutan, bat onartua izatea bestea eskuratzeko nahikoa izaten da, Alemanian jatorri alemana duten Ekialdeko etorkinekin gertatzen den bezala. Alemaniako naziotasunaius sanguinisean oinarritzen da, eta, hortaz, jatorri alemaniarra duela froga
|
dezakeen
orok, hau da Alemaniako estatuak nazionalitate alemaniarra duela onartzendion pertsona orok, automatikoki eskuratzen du hiritartasuna, eta baita honek bermatzen dituen eskubide eta betebeharrak izateko aukera ere. Orain arte hiritartasunaeta estatua elkarren ondoan joan izan dira.
|
|
|
Analista hementxe bilakatzen da Jano, hementxe, A larriaren puntu honetan? analisiaren atea berak ireki edo itxi
|
dezakeen
puntu honetan. Edo identifikazioaren zirkuitulaburrera darama subjektua, edo Lacan-en grafoan aurkituko duzuen eta sarrera atea Bestearen kokagunean duen bigarren zirkuitu bat irekitzendu.
|
|
|
Psikoanalisiaren ikuspegitik, analisiaren ondorioen erabilpen murritza da psikoterapia. Terapeutika da agianEstatuak psikoanalisitik jaso
|
dezakeen
guztia, eta honek psikoanalisiaren zati baliagarria eta luxuzko zatia bereiztera eramango du Estatua.
|
|
|
Beraz, tentsio kronikoan dagoen gihar talde bakoitza landu behar da,
|
dezakeen
mugimendu guztien alorrean. Masailezurraren tentsioak gatazka batadieraz dezake, kosk egiteko bulkadaren eta halako ekintza batek gurasoen aldetikekar ote ditzakeen errepresalien beldurraren arteko gatazka, hain zuzen.
|
|
|
Masailezurraren tentsioak gatazka batadieraz dezake, kosk egiteko bulkadaren eta halako ekintza batek gurasoen aldetikekar ote ditzakeen errepresalien beldurraren arteko gatazka, hain zuzen. Tentsioberdina lot liteke negar egiteko gogoarekin, eta horrek gurasoen haserre edo errefusa ekar ote
|
dezakeen
beldurrarekin. Tentsioek askotariko esanahiak dituzte, etahaien jatorrian konpondu gabeko zenbait gatazka emozional egon daitezke.
|
|
|
–Esaldi bat eskaintzerik badut??: Terapeutak ikusten duena edo susmatzenduena argi esan, bezeroari so, eta sakon
|
dezakeen
esaldi bat proposatuz.
|
|
|
Bowlby ren internal working models direlakoak, euskaraz Barne EreduEraginkorrak deritzenek, harreman afektiboei buruzko informazioa antolatzeko etaerabiltzeko balio dute (ikus Yarnoz 1992; Yarnoz eta Paez 1993 eta 1994). Garrantzi handikoak ziren pertsonekin (atxikimendu irudiekin) izandako hasierakoharremanetan oinarriturik, subjektuak informazioa pilatzen du besteengandikespero
|
dezakeen
erlazio motaz (nitaz arduratuko dira ala ez, fidagarriak dira alaez) eta bere baloreari buruz (atentzioa merezi duen norbait naiz ala ez), esanguratsuak ziren irudi horiek eman dioten atentzioa eta arduraren bidez neurtuta.
|
|
|
Printzipio hau Mekanika Kuantikoarenazterketan jardun zuen fisikariaren izenean, Heisenberg en Ziurgabetasun Printzipioa izenaz da ezagutua, eta Zukav en hitzez esateko, hauxe inplikatzen du: ezin dezakegula zerbait behatu, zerbait hori aldatu gabe. Objektu behatua aldatugabe, naturak bere bidea nola jarraitzen duen behatzen bazterrean (eraginik izangabe) jardun
|
dezakeen
behatzaile independenterik ez dago (Zukav, 1991, or. 123). Teorizazio hauen inguruan sortzen den hausnarketak Bateson enganako itzulerabat eta komunikazioaren teorien berriztatze bat dakar berekin, eta orientaziozientifiko ezberdinetan garatutako jarrera epistemologikoa den Konstruktibismoaren Familia Teoriaren aplikazioa eragiten du. Oinarrizko baieztapenarenarabera, errealitatea ez da existitzen, hura aurkitu nahirik gizabanakoak hurbildukolitzaizkiokeen egia absolutu modura; aitzitik, gutako bakoitzak eraikitzen du beregizarte testuinguruan.
|
|
|
Krafft Ebing ek gizakiarengan sexu bulkada jokabide guztien azpian dagoen, baina oso arriskutsua den, motibazioindartsua dela kontsideratzen zuen. Hain da horrela, non desbiderazioakkriminalitatera eraman
|
dezakeen
. Ustez zientifikoak diren argudio hauek sexu moral nagusia berresten zuten, zeinaren arabera sexu bulkadak kontrolatua etaerreprimitua izan behar zuen, eta soilik ugalketarako bideratua izan behar zuen.Sexu bulkada gutxienera murrizte hori zerbait beharrezkotzat jotzen zengizabanakoarentzat eta gizartearentzat.
|
|
|
Honi dagokionez, Anzieu k talde transferentziak eduki
|
dezakeen
arazoa sistematizatu du, eta zehaztu ere zehaztu du, giza lotura orotan zirkulazio fantasmatikobat dabilela ekintza prekontziente gisa; eta hau, gizabanakoen mehatxu eta desirainkontzienteen irudimenezko betearazpenen ahalegintzen da? (1986,202 or.). Honek osatuko luke transferitutako edukiaren iturria, eta beraiekmarkatutako indarra eta zentzua norabide horretan doa.
|
|
|
existentzialista. Hori da nik uste onar
|
dezakeen
ismo bakarra. Dogmatismoeta determinismo guztien etsaia da:
|
|
|
Aurreiritzian eta intentzioen epaiketan oinarrituta eman
|
dezakeen
deskonfiantzahori, ordea, datutan oinarritutako kritika bihurtu izan du behin baino gehiagotan: Euskararen politikarako aurrekontuen, plangintzaren hutsuneen, Unibertsitatekoeuskararekiko politikaren eskasiaren eta abarren azterketan, alegia.
|
|
|
horren eten traumatiko eta goiztiarrari. Kontuaez da gureak diren egitekoak gazteen, horien heldutasunak har
|
dezakeen
neurrian etagainera, horien zintzotasuna eta leialtasuna dugulako, esku uztea, ez eta garaia heldubaino lehen bereiztea ere, hori egoztea bezainbatekoa bailitzateke.
|
|
|
Hizkuntza egituratik eta hizketa hizkuntzatik ulertzea hautatu da. Erabilerak egituran izan
|
dezakeen
eragina aztertzeaez da mende honetako eskola handienen paradigmetan sartu. Datorren mendeberriak orekatuko al ditu gauzak...
|
|
|
urrun dago baieztapen hori, zeren libera izendaturiko 1zenbakia, jadanik kontu unitate perfektua dena, baina oraingoz produkzio errealikerrenta bilakatu ez duena? berberak zenbatu
|
dezakeen
inolako produktuaren presentzian ez baitago: M?
|
|
|
ez bada, non Altxor publikoak, billeteen plantxa? bereonurako funtzionaraz
|
dezakeen
.
|
|
|
Horrexegatik da baliagarria, nolabait esateko, beste hedabideen ahotsaz jabetzea. Hau esateak, alta, ez du kentzen, John eta Denise Bittner ek (1977) egiten duten bezala, zerbitzu honek eduki
|
dezakeen
arriskuaz ohartaraz dezagun: –In no way whatsover should this be used as a substitute for good investigative journalism?.
|
|
|
erakundeek informazioak igortzen dituzte eta kazetariek, nolabaiteko informazio eskuragarritasun errazak harrapatuta, beren lanari uko egiten diote, edo uko ez bada, alboratuta uzten dute, konturatu gabe; eta ez dezagun ahantz kazetariek berriak bilatu, aurkitu, hautatu eta burutu egin behar dituztela. Carlos Soria-k (1991) honela oharrarazten gaitu iturri honek izan
|
dezakeen
arriskuaz:
|
|
|
Edozein albistek izan
|
dezakeen
egitura bezalakoa da albiste hauek daukatena, non datu batzuk albistearen protagonistaren ahotsaren bitartez aipatuak baitira. Sinesgarritasuna handitu egiten da, entzuleak partikulartasun sentsazioa jasotzen du eta entzun daitekeen interes handiko eragingarri batez baliatzen garelarik, irakurketak sor dezakeen monotonia txikitzen da.
|
|
|
Edozein albistek izan dezakeen egitura bezalakoa da albiste hauek daukatena, non datu batzuk albistearen protagonistaren ahotsaren bitartez aipatuak baitira. Sinesgarritasuna handitu egiten da, entzuleak partikulartasun sentsazioa jasotzen du eta entzun daitekeen interes handiko eragingarri batez baliatzen garelarik, irakurketak sor
|
dezakeen
monotonia txikitzen da. Aipuak hiru eratara egin daitezke:
|
|
|
1999ko neguan estandarrak RAM memorian 128 megabytetan edukitzea eta ipintzen diren disko gogorrak 17 megakoak izatea, zeharo ongarria da baliabide multimediatikoak baliatu ahal izateko. Horrez gain, gaur egun Interneten zehar 9 Irratiaren norabide berriak bidaiatzeko ditugun abiadurak (RDSIren aukera abiada hirukoizteko) eta sarearekiko lotura gehiago eta luzeagoak egiteko zabaldu diren tarifa telefonikoen aukerak kontuan izanik, erraz kontura gaitezke zeinen etorkizun itxaropentsua eduki
|
dezakeen
irratibideak, agian hobe genuke irratia esan ordez audioa esatea, kanal berri honetan.
|
|
|
Lehenbiziko funtzioari dagokionez, zarata, irratilariak nahi ez duen traba da. Zarata ordenamenduaren eraldatze elementua da, traba, eragozpena, oztopoa, desartikulatua den zerbait, giza hautematearen berezko mugak gainditzen dituen zerbait eta, beraz, irismen mailaren arabera alor fisikoan eta psikologian eraginik eduki
|
dezakeen
zerbait. Ikuspegi anti informatiboa da.
|
|
|
Zohikaztegiak urte osoan zehar urez estalita dauden eta goroldioz osotutako ekosistema bereziak dira; ureztapenak oxi geno gabezia dakar eta honek, landare hilak deskonposatzen dituzten mikrobioen aktibitatea oztopatzen duenez, materia organikoaren deskonposaketa erabat motela da eta ingurunea oso azido bilakatzen da, landare gehienentzako bertan bizitzea ezinezkoa eginik. Modu honetan, goroldioak hiltzen doazen neurrian, ia deskonposiziorik pairatu gabe lurzoruan metatuz doaz, hainbat metroko sakonera lor
|
dezakeen
geruza lodia eraikiz; geruza honi zohikatza deritzo. Geruza haziz doan heinean, lehortuz eta aireatuz doa, eta mikrobioen lana
|
|
|
Azken batez, badirudi Estatu nazioak Estatuari sortzen zaion beharrari erantzuten diola. Badago gai hau argitu
|
dezakeen
nazionalismoaren hainbat teoria, eta horietako batzuen irakurketa azkarrari ekingo diogu. Adibidez, Gellner en ereduaren arabera18, gizarteen modernizatze prozesuan koka daiteke nazionalismoaren gaia, gizarte tradizionalek gizarte industrializatu bihurtzeko izan duten igaroaldian.
|
|
|
Eta homogeneizatze hori da, hain zuzen, Estatuarentzat, eta honen egonkortasunerako, funtsezko ardatza. Alde horretatik, funtsezkoa da, halaber, kulturari ematen zaion balioa; hots, kultura batek izan
|
dezakeen
statusa edo prestigio maila zein den. Galdera honi erantzungo dion eta guztiz oinarrizkoa den beste galdera bat erantsi genuke:
|
|
|
hartu du bere gain, lanari ekiteko unean. Beraz, geureari ekinez, korapilatsua eta nahasia den sare ilun honetan sartu, eta hezkuntzak duen, edo izan
|
dezakeen
, protagonismoa bilatzeko ahaleginak egingo ditugu.
|
|
|
Napoleon-ek berak oso argi zuen, goian genioen bezala, populazioari irakatsi egin behar zitzaiola, Estatuaren eta Nazioaren arteko lotura gauzatu zedin, lotura hori ez baita jendeak berez, besterik gabe, barnera
|
dezakeen
zerbait. Estatuaren zerbitzurako, eta Estatu Nazioa sortzeko hain zuzen, guztiz premiazkoa iruditzen zitzaion hezkuntza aparatu sendoa egituratzea.
|
|
2001
|
|
|
Ikasle bakoitzaren ekarpenak ere bultzatu behar dira. Irakasleak ikaslebakoitzak zer eman
|
dezakeen
ezagutu behar du, eta taldekideen aurreanazaltzeko aukerak sortu.
|
|
|
Nire aldetik, bukatzeko, aurrera begira zirriborratuta utzi nahi ditut aurtengoesperientziak izan
|
dezakeen
jarraipenaren ildoak. Batetik, euskalkien munduariberariazko tratamendua emateko aukera paregabea eskaintzen du bideoak, eta arlohorretan oraindik ez da ezer egin.
|
|
|
jardunaldiaren arduradunen eskariei erantzunez, komunikazioan azaldu nuena (edo hobeto esanda, azaldu nahi izan nuena) idatzi duthurrengo orrialdeetan. Miramar ko saioan pairatu zutenentzat (eta gaiaren inguruan interesa izan
|
dezakeen
beste edonorentzat ere) lagungarria izatea espero dut.
|
|
|
Autonomia hitzaz nor bere ikas prozesuen arduradun izatea adierazten dugu.Ikasleak lortu duen edo lor
|
dezakeen
gaitasuna da, eta bost azpigaitasun hauekosatzen dute: helburuak ezartzeko gaitasunak, helburu horiek lortzeko bitartekoakbilatzeko eta erabiltzeko gaitasunak, erritmo egokian aritzeko gaitasunak, egindakolana ebaluatzeko gaitasunak, teknikak eta metodoak aukeratzeko gaitasunak (Holec, 1979).
|
|
|
Prozesuaren porrota uxatzen. Irakasleak hasieratik bere ikasle bakoitzarenikas estiloaren sendotasunak eta makaltasunak ezagutzen baditu, badakizein bide eta estrategia proposatuz lor
|
dezakeen
errazago ikasle bakoitzakbere helburua, eta ikasle bakoitzaren kasuan zein diren emaitza eskasekoestrategiak.
|
|
|
Geroztik gure planetak bira batzuk eman ditu bere ardatzaren inguruan, etaeuskal literaturaren egoerak aldaketa franko ezagutu du, horien artean deitoragarriena 1989az geroztiko Bernardo Atxagaren unibertsalizazio prozesua delarik?. Honetaz, bidezkoa dirudi orain arte erabilitako interpretazioari eustea, azkenhamar urteetako bilakaeraren argitan zer eman
|
dezakeen
ikusteko.
|
|
|
–Bat eta bakarra?, HO). Orduan, errealitatea anitza eta aldakorradelarik, errealitatea azal
|
dezakeen
sistema filosofiko nahiz ideologikorik ezdagoelarik, irekitasuna beharrezko bihurtzen da («errealitatea irekia bada, ez duguhertsi behar gure pentsamendua», NENH, 106 or.); eta zentzugabe bihurtzen da, halaber, errealitatearen interpretazio bat eskaini nahia.
|
|
|
efektiboki hausten duen kasu bakarra. H herrialdeak ez du lortzen I diruko gordailurik, zeina berak geroago bere diruan herrialdearen krediturako eraturiko gordailu baten kontra truka
|
dezakeen
; izan ere, H herrialdeak ez du trukatzen H diruko gordailu bat I diruko gordailu baten kontra: eragiketaren hasieratik, H herrialdeak bere merkataritza soberakina I diruko gordailu baten kontra trukatzen du; I diruko gordailu horrek ez du inoiz jokatzen bitartekarizko ondasun baten zereginik, zeren I herrialdeak ez baitu inoiz lortzen H diruko gordailurik, truke medio?
|
|
|
H ren kanpo zorraren azken zerbitzua soilik I diruan gauza daiteke; horregatik, Hegoak lehendabizi kanpo irabazi bat lortu behar du, bere kanpo zorra zerbitza
|
dezakeen
epealdi bakoitzean; logikoki, irabazi hori (kanpo monetan, hau da, I diruan) bere merkataritza soberakinetik etor daiteke soilik. faktikoak zorpeko herrialdeek (H) aurre egin behar dioten muga egiaztatzen du; izan ere, zorpeko herrialdeek merkataritza ondasunen esportazio netoa gauzatu behar baitute, beren kanpo zorren zerbitzurako beharrezkoa den kanpo moneten kopurua irabaztearren (puntu hau 4.2 azpiatalean aztertu dugu).
|
|
|
Gizonak androsterona gehiago botatzen du emakumeak baino, eta berau sentikorrago da usain horrekiko. Saiakuntza batean, dentistaren kontsultan aulki bat usaimenak kontzienteki hauteman ezin
|
dezakeen
androsterona kontzentrazio batez prestatu zen; ikusi zenez, emakumeek aulki hartarako joera zuten, gizonek muzin egiten zioten bitartean.
|
|
2002
|
|
|
Kapitalaren internazionalizazioak sare, nazional, en kontzeptua gainditubeharra dakar: datuen transmisioa, energiaren garraioa, autobideak eta trenbide sareak europarrak dira, eta, hortaz, beren garapena eragotz
|
dezakeen
edozein trabarikgabe egon behar dira. Garapen horrek, sektore publikoak sareen erregulazioa etaantolaketari ekitearekin abiatuko litzatekeena, erregulazioen, arau teknikoen, etaabarren homogeneizazioa eta harmonizazioa eskatzen du lehenik eta behin.
|
|
|
Administrazio jakin batek egin
|
dezakeen
azpiegitura eta garraio politikaeskumenen esparru instituzionalak baldintzatzen du. Izan ere, askotanhainbat administrazio maila nahasten dira; hori dela eta, erabakitzekoprozesua, finantziazioa eta kudeaketa korapilatzen dira.
|
|
|
Beste linea aipagarri batzuk Bilbo Miranda Tutera eta Gasteiz Altsasu IruñaCastejon ibilbideak dira, Ebroko haranarekin eta Mediterraneorako burdinbidearekin eta Madrila doanarekin ere lotzen direnak. Hego Euskal Herria estatuarengainerakoarekin lotzea izango lukete helburu, baina praktikan horien garrantzia ezda oso handia, hain zuzen ere, beste arrazoi batzuen artean, trenbide konbentzionalak beste garraiobideekiko izan
|
dezakeen
lehiakortasuna handitzeko inbertsio politikarik ezaren eta kudeaketa arduratsu baten faltaren ondorioz.
|
|
|
Gauza jakina da, eta halakotzat hartua da gehienetan, sistema batek, edozeinek? izan
|
dezakeen
etorkizuna era askotakoa izan daitekeela, eta, horrenbestez, aukera egin beharra izaten dela azaltzen diren aukeren artean, eta aukera horietakobakoitzera eraman dezaketen bideen artean, jakina.
|
|
|
Baten batek galde dezake zer egin
|
dezakeen
gobernu autonomoak. Gasteizkoak zein Iruñekoak, espainiar gobemuaren erabakien aurrean.
|
|
|
Gizarteko eta arlo kultural bateko kide izateak eta tradizio intelektual eta kognitiboetan parte hartzeak sozialki eta historikoki kokaturiko agente gisa ezaugarritzen dute kultur sortzailea. Gizartearekiko lotura horrek har
|
dezakeen
moldea edoitxura, haatik, kultur jarduerako forma desberdinek ezarritako bitartekaritzakegokituta agertzen da. Kultur sortzailea eta gizartea, pentsamendua eta egintza, teoria eta praktika, eta gisa horretako binomio klasiko horien arteko tentsioariirtenbidea aurkitzen ahalegintzen diren formulek era askotako adierazpenak izatendituzte.
|
|
|
preposizioa erabil genezake). Instrumentaleta genitiboetarako euskarazko interpretazio instrumentala izan
|
dezakeen
–on, ingelesetiko preposizioa erabil genezake (euskararen genitibo hurbilaren desdoblamendutzat ere jo dezakegu).
|
|
|
Zenbateraino onar daiteke Euskal Herrian ondoko taulan adierazten den errealitatea? Hasieran esan bezala, oraindik ezdakigu horrek etorkizunean eduki
|
dezakeen
eragina, baina badakigu eragina izangoduela.
|
|
|
Ahozko testuformalen generoen artean ahoz gora irakurtzea, edo beste modu batean esanda, irakurketa ozena politoago aztertzeko denbora hartu dugu. Interesgarria begitantzenzaigu ahozko jardunaren irakaskuntzan egin
|
dezakeen
ekarpenagatik. Horretarako, berriz, zenbait aldaketa beharrezkoak izango dira, arlo hau jorratzen den ikuspegiaren eta baita lan metodologiaren aldetik ere.
|
|
|
Intonazioari, indarrari, etenari, tonuari, keinuari eta berbazkoak ez direnbaliabide guztiei arreta gehiago eskaintzeko aukera ematen du. Hau da, ahozkoari bereziki dagozkion zenbait alderdi lantzera eramaten gaitu, bainaidatzizko sostenguak eskain
|
dezakeen
laguntzarekin.
|
|
|
Baina, zertan da kontu hori? Hau da, ba ote da hizkuntzabateko hiztun guztiek une jakin batean nolako hizkuntza produkzioa darabiltenazal
|
dezakeen
eredurik, legerik. Kaosaren teoriak jakintzagai zientifikoen artekomugak gainditu ditu, fisika eta filosofia inoiz ez legez lotuz.
|
|
|
Fraktalak gogora dakar nor bere buruarenantzekoa izatea, nahiz eta inoiz ere berbera ez den izaten. Kontzeptu horrekazalduko luke zergatik entzuleak espero
|
dezakeen
halako kate mota bat jasotzeasolaskidearengandik. Nahiz eta, jakina, ezin aurretik inondik inora jakin zererantzun behar digun halakok.
|
|
|
Irakasle tutoreak euskara ikasi ahal izateko Interneten diren baliabideenberri emango dio. Horrekin batera, sareko material horiekin zer egin
|
dezakeen
aditzera emango dio, elkarrekin diseinatutako ikas planean azaltzendiren helburuak betetze aldera.
|
|
|
Beraz, ikasleak duen lana saioa prestatzea da: zer eskatu diogun, zer egingoduen, nola, zer forma erabil
|
dezakeen
...
|
|
|
Ikerketako metodo genealogikoari buruzko eta ikerketa metodo honek sexuen artekoharremanak aztertzeko izan
|
dezakeen
balioari buruzko azalpen bat aurki daiteke Julia Varela-ren lanhonetan: J. Varela (1997).
|
|
|
Euskarazko bibliografia produkzioak izan
|
dezakeen
bigarren arazoa autoerreferentzialtasuna da. Hau da, euskaraz idatzitakoak corpus itxia osatzea, bere erreferentziak beste euskaldun batzuek idatzitakoan aurkituz.
|
|
|
Euskal Herriko hezkuntzaren historia une honetan zein egoeratan dagoenjakiteko, ezinbestekoa da aipatutako historiografia horretara hurbiltzea, gure jakintza arloak hor aurkituko baitu azken finean oinarrizkoa duen justifikazioa, eta baitaaurrerantzean jarrai ditzakeen bideak ere. Azterketa historiografiko honi ekiteak, gainera, Euskal Herri osoa kontuan hartuko duen historia egitea eskatzen du, nahizeta errealitate politiko administratibo ezberdinek batasuna izan
|
dezakeen
historiazaildu (ukatzerik ez dagoen zailtasuna, edozein eratan). Izan ere, hezkuntzareneremuan koka daitezkeen fenomeno eta gertakari askok muga horiek gainditukodituzte, hizkuntzarekin, kulturarekin eta, zenbaitetan, erakundeekin lotuta daudenezaugarriengatik.
|
|
|
Hiritarren segurtasuna eta osotasuna estatu batek bere kabuz soilik bermatu ezin
|
dezakeen
auzia izanik,, beste herrialdearen barne arazoa?,, atzerri politika?, amaitu egiten da (Beck, 1997b: 41).
|
|
|
(Hau, jakina, teknokrazia autoritario edo teknokrazia kritiko batekin jazo daiteke). Baina bada demokrazia auzitan jar
|
dezakeen
beste aldaera bat ere, zehazki, zenbait ekologistaren eskutik eratortzen dena: helburuak lortzearren bitarteko demokratikoen garrantzia aintzakotzat hartzen ez dutenena.22
|
|
|
Bide batez, gero eta menpekoago izango gaituzte eta zailagoa izango zaizkigu herritarroi gure bizi baldintzak, baita partehartze zuzena edukitzea ere. Hortaz, galdera kezkagarriak egin behar dira[...] herri batek izan
|
dezakeen
autonomiaren eta independentziaren inguruan. Izan ere, proiektuak ondo baino hobeto islatzen duen eredu desarrollista eta menperatzai
|
|
|
–Berregitura profesional? batera mugatzen den jarrera honek, ordea,, gaur egungo okupazio sistemaren printzipioak baztertu, eta arrazionaltasun antiindustrial baten hasiera bultza
|
dezakeen
saiakera teoriko eta politiko oro baztertu egiten du? (Beck, 1998a:
|
|
|
Atal honen sarreran, beraz, zailtasun, oztopo baina, era berean, aldaketaren ezinbestekotasunak modu azkar eta labur batean ikusi dira. Jarraian, hori guztia ahalbidera
|
dezakeen
ikuspegi sortzaile berri batez jardungo da, modernizazio erreflexiboaren ideian sakontzeko aitzakiarekin. Autosuntsiketa garaian sorkuntzarako aukerak badaudela proposatuko da.
|
|
|
planteatzen du. Arriskua, aurrez idatzitako proiektu historiko oro hankaz gora jar
|
dezakeen
arriskua, agertu egiten da denbora linealean. Arriskuarekin, kontingentziarekin, frogatu nahi dena da erabaki (indibidual zein kolektibo) oro etengabe besteekin nahasten dela, eragin erreziprokoak hasierako orientazioa zein helburuak eraldatuz.
|
|
|
Batetik, desagertzen ari dira, baina bestetik inoiz baino beharrezkoagoak dira. Agian hori ez da lehen itxuran eman
|
dezakeen
bezain absurdoa. Formula batera murriztearren:
|
|
|
erabakietarako, hondamendirako soilik. Horren ondorioz, demokraziak etengabe negoziaziorako espazio berri bat eraiki behar du, eta prozesu demokratikoak soilik defini
|
dezakeen
mugen baitan mantendu. Demokraziaren irakurketa modernoak, beraz, aro berriaren aukerak eta arriskuak erantzuteko gaitasunik ez du.
|
|
|
Hizkuntza, ez dezagun ahantz, hiztun taldeen sortzaile da, jakina?; baina baita hiztun talde horien biziraupena berma
|
dezakeen
euskarri soziala ere. Hartara, hizkuntza sortzailea eta birsortzailea da:
|
|
|
Jakina, izena duena bada, esan ohi dugu euskaldunok, baina izena duen horrek existentzia objektibagarria eta funtzionala edo fikziozkoa izan ditzake. Mahaia esaten dugunean, objektu erreala ordezkatu ohi dugu, normalean, lau hankaren gainean horizontala den gainazala erakusten duen altzaria?; etorri diogunean, gizakiak egin
|
dezakeen
funtzioa dugu gogoan, leku batetik besterainoko desplazamendua bat ohi dena?; bihar esatean, oraindino jaiotzeke dagoena daukagu gogoan, denboraren neurketa kronologikoan, oraindik ikuskizun dena, existentziarik ez duena, ikusgaia ez duena; baina hor dago, nola gure buruan hala besteenetan?.
|
|
|
Aurrekoan oinarrituta, pertsuasioaren estrategia psikodinamikoaren funtsa komunikatiboa honako hau da: gizakiaren funtzionamendu psikologikoa alda
|
dezakeen
mezu eraginkorra hedatu ahal izatea.
|
|
|
Hedabideak publikoaren jarrera alda
|
dezakeen
informazioa ematean datza pertsuasio eraginkorraren giltza. Limurtzaileak eskainitako informazioaren arabera, publikoak, ezagutza berriak direla eta, bere barne egitura psikologikoa alda dezake.
|
|
|
Ezarrita dagoen autoritatea edo indarrean dagoen ordena kokolan jar
|
dezakeen
ezer ez dute argitara ematen hedabideek.
|
|
|
Gerora ikusiko dugunez, kontsumo joera horren azpian balio sareak eratzen dira. Sare horietan kontsumo gaia ez da ekoizpen natural hutsa, estatusa ahalbidera
|
dezakeen
ekoizpen magikoa baizik. Balio sare deitutako horiek ekoizpenaren funtzioa eta ekoiztearen beraren filosofia aldaraz ditzakete.
|
|
|
geologiak lurrazalaren ezpain desberdinak aztertzen ditu, mundua lekuan lekuan denboraren poderioz zelan egituratu den azaltzeko; guk testua aztertuko dugu bere dibertsitate osoan, bere maila desberdinak azaleratuz. Testuaren ezpainak ikertuko ditugu, hormari begira geologoak harrobi batean lurraren konposizioa azter
|
dezakeen
moduan.
|
|
|
Alde batetik, erosle praktikoa aurki dezakegu, produktua lehenbailehen aurkitu eta erosi gura duena. Eroslearentzat erosketa zerbait beharrezkoa da eta, hipermerkatua ez da jokalekua edo mundu fantastikoaren lilura eskain
|
dezakeen
eremu exotikoa; erosketa zerbait praktikoa da: joan, hartu eta ordaindu; dena bat, dena eroso.
|
|
|
Esanda dagoenez, inguruaren narratiba izateaz gain, albisteak politika egiteko erreminta ere badira. Zaila da gertaera bat albiste zelan bilakatzen den jakitea, baldin eta horren argitaratzeak ekar
|
dezakeen
onura politiko edo soziala kontuan hartzen ez badugu.
|
|
|
Iturriak agirian uzteak ikerketa periodistikoak galaraz ditzake, baita arriskutan jarri ere iturrien integritatea estatu aparatuen esku. Sekretu profesionala ez onartzea, edo modu ez demokratikoz ulertzea, kazetari ikerkuntza arriskuan jar
|
dezakeen
jarduera administratibo zigortzaile garrantzitsua da. Leku askotan praktikatzen da.
|
|
|
–hau horrela zen?. Alegiazko irudiak esan
|
dezakeen
bakarra hauxe da: –hau horrela da?.
|
|
|
Irakurri ohi zaienez, hedabideen bitartezko komunikazioak lagundu egin dezake herrien barruko demokrazia indartzen, baina ez da nahikoa hori bermatzeko. Esan ohi dutenez, herrien arteko kohesioan, hedabideen eginkizuna ez da nahikoa, nahiz eta lagundu
|
dezakeen
, jakina, baita ildo horretan ere.
|
|
|
Peirce autorearen teoriaren jarraitzaileek ondo dakitenez, errepresentamenen batek, baldin eta besteren buruan ezelako ulertarazerik ez badu, ez du zeinu moduan funtzionatzen, ez du ezer komunikatzen. Peirce-ren beraren berbak gogora ekarrita, pentsamendua bera da errepresentazioaren benetako erantzulea, bera da errepresentatuaz zerbait argitu
|
dezakeen
bakarra.
|
|
|
Gertuko ulertarazlearen figurak signifikazio potentzialak dakartza gogora; esan gura baita ezen gertuko ulertarazleak hedabideetako diskurtsoen esangura estrukturala osatzen duten aldez aurretiko interpretazio espezifikoak ekartzen dituela gogora. Gertuko ulertarazle mediatikoa kalkuluen esparrukoa da, alegia, zeinu mediatikoak entzuleengan izan
|
dezakeen
eragin ez erabat analizatuaren esparru potentzialekoa. Beste modu batean esanda:
|
|
|
Globalizatutako Munduan, komunikazioak aztura kultural eta sozial berriak jarri ditu abian lau bazterretan, nola Iparrean hala Hegoan, nola Ekialdean hala Mendebaldean. Zein da komunikazio enpresen kontzentrazioak kultura aniztasunean izan
|
dezakeen
eragina. Zer jarrera hartu behar du komunikazio publikoaren profesionalak kultura inperialismoa deritzon horren aurrean?
|
|
|
Konnotazioa esatean,, berezko? duen esanguraz gain, berbak testuinguru jakinetan har
|
dezakeen
esanahi berezia ulertzen dugu.
|
|
|
Norberak bere buruarekin izan
|
dezakeen
komunikazio harremana da, lauki horren arabera, hurbilena eta bakartiena.
|
|
|
Infobideak, ikuspuntu ekonomikotik begiratuta, ekonomiaren zabalkundea ekar
|
dezakeen
abagune moduan ikusten dira, inbertsio ziklo berriak abian jar ditzaketen gune eragile moduan, ekoizpena eralda dezakeen aparteko aukera moduan. Ikusi da, era berean, zer eragin duten infobideek gizartean bertan eta erabiltzaileengan; horretaz berba gutxixeago egin dela iruditzen zaigu.
|
|
|
Infobideak, ikuspuntu ekonomikotik begiratuta, ekonomiaren zabalkundea ekar dezakeen abagune moduan ikusten dira, inbertsio ziklo berriak abian jar ditzaketen gune eragile moduan, ekoizpena eralda
|
dezakeen
aparteko aukera moduan. Ikusi da, era berean, zer eragin duten infobideek gizartean bertan eta erabiltzaileengan; horretaz berba gutxixeago egin dela iruditzen zaigu.
|
|
|
Administrazioak ezar
|
dezakeen
aldez aurretiko zentsuraren bitartez, egunkariak eta programak publikoaren eskuetara heldu aurretik zentsuratzeko ahalbidearen bitartez, hedabideak boterearen gustukoak diren albisteak baino ezin ditu plazaratu.
|
|
|
Gizarte komunikazioan, publizitatearen eskua oso luzea da. Publizitateak hedabide bat aupa
|
dezakeen
modu berberean, hondamendira ere kondena dezake. Publizitateak diru asko mugitzen du hedabideetan, non bestela?
|
|
|
Artean marfilezko elur eskultura bat egin zuen, beharrik antze miresgarriz, eta andrazkoak jaiotzean ezin izan
|
dezakeen
edertasuna eman zion, eta bere lanarekiko maitasuna sortu zitzaion. Benetako neskaso batena da aurpegia, bizirik dela pentsa zenezake eta, lotsak eragotziko ez balio, mugitu nahiko lukeela:
|
|
2003
|
|
|
–EkintzaPlana eta Aldarrikapen Politikoa ez dira binkulagarritzat joko, nahiz eta negoziazioen sakontasunak argi utzi agiriek balio politiko nahikoa dutela. Izan ere, oniritzitako dokumentuek balio moral handia dute, horrelako akordioek aurrekariakizan daitezkeelako eta aurrerantzean nazioarteko erakunde askotan eragin handiaizan
|
dezakeen
lege leun bihur daitezkeen politikak sendotu ditzaketelako? (Ambienta, 2002ko urria). Hobe ezer ez esatea.
|
|
|
Horrexegatik erants dezakegu guk: giza artekotasunarenprodukzioa ez da praxi sortzailearen emaitza sinplea, praxi hori aktore sareeketengabe biziberritzen duten testuinguru batean gauzatzen baita, permeabilitateaedo inpermeabilitatea erakuts
|
dezakeen
testuinguru batean; protesta, errepresioa, negoziazioa eta diskurtso ideologiko ezberdinen arteko eztabaidan eta gatazkan.
|
|
|
Interesgune nagusia, beraz, gizakiaren pentsamendu eta jokabideek dituzten ondorio historikoak dira. Beraz, ikuspegihonetan, onartu egiten da giza agentzia prozesu estrukturaletatik eratortzen dela, eta normalean prozesu horiek erreproduzitzen dituela?, baina gehien interesatzen dena aukera eraldatzaileak dira; agentziak egituran izan
|
dezakeen
eragina.Hau da, Haysen ustez, agentzia eraldatzailea izendatu genukeena.
|
|
|
Mugimendu sozial horren berrikuntzarik interesgarriena, agian, globalizaziotxarraren eragile nagusiei izen deiturak (ingelesez, gaztelaniaz eta euskaraz) jartzeaz gain, jakin badakiela bidea luzea dena eta alternatiben eraikuntzak, besteakbeste, mugimendura hurbiltzen diren (mugimenduak komunikabideetan duen arrakastak eraginda edo mugimenduak ezkerrarentzat izan
|
dezakeen
indar eraberritzaile eredugarriak bultzatuta) ezkerreko erakunde tradizionalekiko (alderdi etasindikatuekiko) irudimen handiko eztabaidaren premia duena.
|
|
|
Eredu parte hartzailea: lurraldea eta berau itxuraldatu eta egituratzekoerabiltzen diren baliabide publikoak herritar guztiena izaki, parte hartze etaerabakitzerako modu eraginkorrak bideratuz; herritarrengandik hurbilenendauden erakundeen erabakitze ahalmena indartuz, ikuspegi orokorragoaberma
|
dezakeen
erregio mailako administrazioaren eskumenak zabalduz, baina halaber toki erakundeei zor zaien protagonismoa aintzat hartuz.
|
|
|
Izan ere, uste dugu gure ikerketaren muinak aldarrikapen ekologisten formaberri bat erakutsiko duela. NIMBY fenomenoa (Not In My Back Yard, Ez GureEtxeko Baratzean) oso aztertua izan da mundu akademikoan, herri, batik bat?, baina uste dugu Euskal Herrian nahiko berria dela eta ez dela aztertu geroan izan
|
dezakeen
indarra eta presentzia, eta horrek, azpiegituren politikapublikoetan (eta enpresen egitasmo pribatuetan) edukiko duen eragin ezinbestekoan.
|
|
|
Azken finean, ondorio gisa, tokian tokiko bizi kalitatearen mailaren defentsansortzen den gizarte mobilizazio era berri honek (edota baldintza sozial berrietanematen den honek) hurrengo urteotako politika publikoetan izan
|
dezakeen
eraginazjardungo dugu, ezinbestean.
|
|
|
Programan agertzen diren beste batzuk ere fallatu dute eta huts horiei guk erantzun diegu eta ez zuk. Dena dela etorri UEUra, sail bakoitzean lanean ari den ala egin
|
dezakeen
jendea beharrezkoa da elkar ezagutzea».
|
|
2004
|
|
|
edo, heltzaroak? suposa
|
dezakeen
denboraizugarri ezberdina izan daiteke.
|
|
|
Eztabaida gehiago dago, ordea, gai soziopolitiko eta kulturaletan. Denaden, printzipio kooperatiboek enpresa emaitzetan eta esperientziaren bilakaeranduten eraginean nekez sakontzen dute, ez bada ezaugarri sozial bereizgarri huts gisa, edo, gehienez ere, bazkide langileen inplikazioan izan
|
dezakeen
eragin positiboaaipatzeko.
|
|
|
Gure iritziz, enpresa transnazionalen gaineko egungo jokabidekodeen azterketak, nazioartekotze politiken marko bezala interpretaturik, informazio erabilgarria eskain diezaieke atzerriko filialen sorkuntzan eta kudeaketanesperientzia gutxi duten eta filialekiko politika sozioekonomiko aurrerakoia bultzatu nahiko luketen enpresa taldeei. Kode horretan, Etxe Nagusiak filialarekinhainbat esparrutan izan
|
dezakeen
jokabideari buruzko irizpideak aurki daitezke, hala nola, oinarrizko lan baldintzak, enplegua eta heziketa, jabegoa eta kontrola, informazioa zabaltzea, transferentzia prezioak, zergak, teknologia transferentziaeta gobernuekiko harremanak23.
|
|
|
XX. mendearen bigarren zatian, kooperatibek sistema kapitalistan garatzekoduten ahalmena erakutsi dio Arrasateko esperientziak munduari, eta baita baloreekonomiko eta sozialak uztartzeak eskualde garapenerako duen garrantzia etaahalmena ere. Gure ustez, XXI. mendean AKE k egin
|
dezakeen
ekarpen baliotsuenenartean MCC ko kooperatibek atzerriko filialekin duten harremana lankidetzarenesparrutik bideratzeko ahalegina dago, hots, multinazional demokratikoagoa sortzeko saiakera. Lankidetzan oinarritutako Arrasatekoa bezalako esperientziak, beresaio izaeraren ildotik, ekonomiaren egituraketa berrian berdintasun eta elkartasunekonomiko eta sozialaren alde lagun dezakeela pentsatzen baitugu, ez soilik hurbileneko komunitatean, baizik eta baita nazioarteko harreman ekonomikoen eremuanere.
|
|
|
hau garatzeak orrialde gehiago behar ditu; utz dezagun behingoz proiektu hori. Eta hona, oraingoz, ekonomia soziala sakondu
|
dezakeen
maitasun ekonomia baten proposamena. Ekonomia soziala praktikan eta teorian proposatu zutenekkapitalismo basatia eta neoliberalkeria berekoiak maitasun proiektu komunekingainditu nahi izan bazituzten, eta guk ildo horren sakontzea eskaini nahi izan dioguirakurleari; maitasunez, guk ere.
|
|
|
|
dezakeen
–a= u, gisako baieztapen baten eduki kognitibo desberdina, alegia.
|