|
2001
|
|
|
Espainiako nahiz Frantziako estatuek inposatzen diguten marko juridiko politikoaren sostengurako tresna den autonomismoa, alde batetik, eta, burujabetzaren bidea, bestetik. Madrilen argi ikusten dute hau, eta gainera, abertzale eta progresistok bat eginik, Estatuarekiko konfrontazio politikoaren bidetik indar metaketa bat gauzatu eta gehiengo soziala biltzeko izan
|
dezakegun
gaitasunaren beldur dira.
|
|
|
Autonomia hitzaz nor bere ikas prozesuen arduradun izatea adierazten dugu.Ikasleak lortu duen edo lor
|
dezakeen
gaitasuna da, eta bost azpigaitasun hauekosatzen dute: helburuak ezartzeko gaitasunak, helburu horiek lortzeko bitartekoakbilatzeko eta erabiltzeko gaitasunak, erritmo egokian aritzeko gaitasunak, egindakolana ebaluatzeko gaitasunak, teknikak eta metodoak aukeratzeko gaitasunak (Holec, 1979).
|
|
|
Nola igo, izan ere? Gure herriak izan
|
zitzakeen
gaitasunak janak zeuzkan Donostiak XVI. mendean, Pasaiako portuarekin batera, eta handik hona irensten ari da gelditzen zitzaizkigun pixarrak. Astelegunez Donostiara behar genuenok irundarrak genituen kontsolagarri, etxekoak aski ez zirenean.
|
|
2002
|
|
|
Antzerkiak umeei eskaini diezazkiekeen beste ekarpen bat, artearen, espresioaren eta adierazpen eta komunikazio artistikoaren mundurako ateak ere zabaltzea da. Arte eszenikoek txiki txikitatik iratzar
|
baitezakete
gaitasun artistikoa, edertasunaren bilaketa, balore estetikoen ulermena eta gizakien arteko komunikazioa.
|
|
|
Egindako adierazpenetatik inork ondoriozta
|
dezake
gaitasun ekonomikoak, herrialde industrializatua izateak, heziketak edo informazioak desberdintasun sozial zaharrak modu berri batean areagotzen dituela. Itxura batean, eta lehenengo une batean, halaxe da.
|
|
2004
|
|
|
Ez hori bakarrik. Orobat, hizkuntza dinamika horrek ez duela ezertan mugatzen hizkuntza gailenduan ikasle horiek erdietsi
|
dezaketen
gaitasun maila, mendekotik nagusirako hizkuntza trebetasunaren jarioa zabalik dagoelako ikaslearen garapen kognitiboan. Edonola ere, puntu hau berriro ere jorratuko dugu atal honetan bertan.
|
|
|
Pasarte luze horrek gauzak asko argitzen ditu, historiografiaren aldetik bederen, gauzak nola gertatu ziren, gertakarien prozesua nola izan zen esaten baita. Eztabaida maila honetan, alde hatera utzita aranazaleek euskalaritzan izan
|
zezaketen
gaitasuna, jokabidearen gardentasunean datza arazoaren mui na. Sabino Aranari zaio leporatu azpikeriaz jokatu nahi izan zuela, pasarte horretan agerian baitago ortografiaren arazoa Hendaiakoan, azken fi nean, lagun gutxiren artean trenkatu nahi izan zutela, aldez aurretik azterketa lanik aurkeztu gabe, erabakiak ahoz hartuz.
|
|
2005
|
|
|
c) edukiaren murrizpenek eztabaidako iritzi sorta muga lezakete, eta muga horiek murriztu egingo lukete eztabaidak berak, ikuspegi ezohikoak aurkeztuz, iritzi eta lehentasun ortodoxoak zalantzan jartzeko izan
|
dezakeen
gaitasuna.
|
|
|
alde batetik, batzuetan nanoteknologiak gehiegi erabiltzen du irudi multzo ez zientifikoa —edo fikziozkoa— bere hipotesiak proposatzerakoan; bestetik, zientzia fikzioa publikoari nanoteknologia hedatzeko baliabide gisa erabiltzen ari da; azkenik, nanoteknologiak zientzia fikzioaren osagai narratiboak erabiltzen ditu. Lehendabiziko kasua erabat kritikagarria da; bigarrenak zientzia fikzioak dibulgaziorako eduki
|
dezakeen
gaitasunaren azterketa sakonagoa luke; azken puntuak ez du ezer arrarorik, batez ere egun tropoek eta beste baliabide narratiboek teknozientziaren diskurtsoan duten garrantzia inolako aurreiritzirik gabe onartzen denean (ikus Bengoetxea 2005; Brown 2003, 21 or.; Haraway 1997, 64 or.; Lopez 2004, 2 atala).
|
|
2006
|
|
|
Letxugaren kalitatea, testura eta kolorea ez dira ia aldatu, nahiz eta Han onartu ikerketa gehiago egin behar direla. Baina baikor ageri da Salmonella edo Campylobacterrek eragindako infekzio kasuak murrizteko aurkikuntzak izan
|
dezakeen
gaitasunagatik; izan ere, 2004an% 22 handitu ziren EBn, 2003an baino.
|
|
2007
|
|
|
Wisconsineko Unibertsitateko eta AEBko beste zentro batzuetako ikertzaileek arnas infekzioa zuten 83 gaixo baino ez zituzten aztertu, eta horietatik 53 asmatikoak ziren; izan ere, hotzeriaren birusak asmatismo erreakzioa nola eragin dezakeen jakin nahi zen. Nahiz eta lagina txikia izan, emaitzak oso interesgarriak izan ziren, Journal of Infektious Diseases aldizkariko ikertzaileek azaltzen dutenez, eta teknika berriak izan
|
dezakeen
gaitasuna erakusten dute. Metodoaren bidez, 30 giza rinobirus atzeman ziren hotzeria arrunta eragiten duten birusetako bat, baina beste birus batzuk ere identifikatu ziren, adar filogenetiko berri bat osatzen dutenak.
|
|
2008
|
|
|
Euskaltzalearen ereduan, alde batetik, aurkiaren ezaugarri egokiak ez du maiz ordainik izan ifrentzuan, gaitasun kritikorik eta ideologikorik eza nabarmena izan delako halakoarengan. Militante politikoaren ereduan, beste aldetik, aurkian suma
|
dezakegun
gaitasun ideologikoa nekez hautemango dugu ifrentzuan; euskaldun izatearen dohainik gabeko borrokalariz josita egon da ezker abertzalearen mundua.
|
|
|
Gaztea zela, alderdi marxista sortu eta gero, berak egin omen zituen urtetan militanteei buruzko txostenak. Orrialde bakan horietan zehazten zituen alderdian sartu nahi zuenaren iraganaren berri, bere ibilbide ideologikoan egindako bekatuak eta izandako zalantzak aipatuz, baina, erorialdiekin eta damuekin batean, gara
|
zitzakeen
gaitasunak, landu zitzakeen eremuak eta etorkizunean izan zitzakeen gorabeherak ere zehaztuz.
|
|
|
Egia esan, edozein arazori eman dakizkiokeen erantzun kopuruarekin du zerikusia sormenak. Mundu guztiak bultza
|
dezake
gaitasun hori lanean, betiere oztoporik ez badago, hala nola lankide sortzaileen falta, aldaketarik onartzen ez duten pertsonez inguratuta egotea edo sormena garatzeko aukerarik ematen ez duten nagusiez inguratuta egotea. Oztopo horiek berritzeko gaitasuna mugatzen dute.
|
|
2009
|
|
|
Eylon Nuphar eta Boaz Berman dira gaitasuna edo trebetasuna esanahia duen Mayumana konpainiaren sortzaileak. Mundu osoko 7.000 pertsona baino gehiagok hartu dute parte taldearen hautaketa prozesuetan eta bertako kideak nortasun bereziagatik eta taula gainean plazaratu
|
dezaketen
gaitasun pertsonalengatik aukeratzen dira.
|
|
2010
|
|
|
Areago, ETAk ez du arazoa konpontzeko gaitasunik ez zilegitasunik. Herriak izan
|
dezake
gaitasuna zilegitasuna badauka, beraz, eman diezaiola aukera hori.
|
|
|
Batez ere, enpresen jokabideak aldatzeko izan
|
dezaketen
gaitasunagatik. Herrialdeko enpresak lehiakortasunean efizienteagoak izateko, aipatu ditugun aurreko aldagaietan eraginez.
|
|
|
Horrela, bada, Hymesek 1972an gaitasuna gizakiak izan
|
ditzakeen
gaitasunen kontzepturik orokorrena dela adierazten du eta gramatikaren ezagutzaz gain, inguru soziokulturalak ere garrantzia duela dio. Era berean, hizkuntza eredua ekintza komunikatiboek eta ingurukoak zehaztu behar dutela gaineratzen du.
|
|
|
Erakundeak berritzeko izan
|
zezakeen
gaitasuna gorabehera, ordura arteko estrategia osoa gelditu zen kolokan: ordura arte, eman eta eman zen kontsigna nagusia, horrek justiziaren ateak irekiko zituelakoan, eta batzuetan errugabeak erortzen zirela jakin arren guk beste aldera begiratzen genuen, horiek helburu on baten albo kaltetzat jota.
|
|
2011
|
|
|
Bigarrena, gure ikerketaren xedea ez da produktu jakin baten izena merkatu batean zer moduz dabilen aztertzea, ezta euskarak marka egiteko izan
|
lezakeen
gaitasuna neurtzea ere. Euskara bera izan dugu aztergai:
|
|
2012
|
|
|
4.Erkidegoko langileen heziketak garrantzi estrategikoa handia du, batez ere, garapen bidean dauden herrietan.Heziketa pertsona desgaituei ere eman behar zaie eta aintzat hartu behar dira balioen hobekuntza eta konpetentzia eta teknologia egokiak, eta baita pertsona desgaituek, gurasoek, senideek eta erkidegoko kideek eginerak gauzatzeko aurrera eraman
|
ditzaketen
gaitasunak ere.
|
|
|
6.Estatuak arduratuko dira pertsona desgaituek aldian aldian har
|
ditzaten
gaitasun funtzionala mantentzeko edo gehitzeko behar dituzten tratamendu eta medikamentuak.
|
|
|
Ez al dute horiekere errekonozimendurako eskubiderik zenbait betebehar aurrera eramateko gai ezizan arren? Ikerketa zientifikoek frogatu dute tximino handien espezie askok umebatek edo minusbaliatu batek izan
|
dezakeen
gaitasun intelektual eta emozionalhandiagoa dutela. Zer argiratzen dute aurreko adibideek?
|
|
|
Berdin gertatzen da gorago aipatu ditugun bi elkarrizketatu musikariekin: haien IAPetan nabarmena da hainbat arlotan duten trebezia (eta, nahi izanez gero, dei
|
diezaiogun
gaitasun indibiduala), baina eskura duten eta ezagutzen duten hezkuntza formalak ez die eskaintzen beren interesetara egokitzen den aukera eraginkorrik, hezkuntza formalak arbitrarioki lehenesten baititu zenbait arlo eta dinamika, eta elkarrizketatuek islatzen duten egoeran, adibidez, musikak eta sormenak oro har ez dute ia lekurik. Beraz, bestelako parametroetan gusturago egongo liratekeenak ezin dira hain eroso sentitu, baldin eta ez badute beren ikuspegia eskolaren eskaintzara egokitzen.
|
|
|
Inbidiaz ikusi dut irailaren 10ean Bartzelonan izandakoaren argazkia. Ez da nire asmoa independentziaren aldeko (edo kontrako) apologia egitea, herri mugimendu antolatuak izan
|
dezakeen
gaitasuna erakustea baizik. Argazki horrek erakutsi dit herri mugimendu antolatuak baldintza ditzakeela politikarien lehentasunak.
|
|
2013
|
|
|
Mundu osoan bultzaturik, hezkuntza inklusiboan oinarrituko da, leloarekin. «Batu
|
ditzagun
gaitasunak. Hezkuntza inklusiboa izateko eskubidearen alde». Horretarako, hezkuntza premia bereziak dituzten haurrek «kalitatezko hezkuntza, bereizkeriarik gabe eta aukera berdintasunean oinarritutako hezkuntza» jasotzeko eskubidea aldarrikatzen du.
|
|
|
“Batu
|
ditzagun
gaitasunak. Hezkuntza inklusiboa izateko eskubidearen alde”.
|
|
|
HMK Hezkuntzaren aldeko Munduko Kanpaina (HMK) ekimen honen helburua da «guztion eskubidea lortzea, hezkuntza publiko, dohainekoa eta kalitatezkoa lortzeko». Espainian, Ekintza, Mugarik Gabeko Hezkuntza eta Entreculturas ekimenak osatzen dute Hezkuntzaren aldeko Munduko Kanpainaren Espainiako Koalizioa.Datorren urterako proposamena aurkeztu dute juntak goiburuarekin «Batu
|
ditzagun
gaitasunak. Hezkuntza inklusiboa izateko eskubidearen alde», hezkuntza premia bereziak dituzten haurrak eskolarako sarbidea bermatzeko.
|
|
2014
|
|
|
Gorputzak ez du «egia» bat ezta «egiazkoizaera» bat ere, prozesu bat delako eta haren esanahia eta gaitasunak aldatu egingodirelako gorputza dagoen testuinguruaren arabera. Ez ditugu ezagutzen gorputz horrenmugak ezta erdiets
|
ditzakeen
gaitasunak ere. Muga eta gaitasun horiek soilik azaleratudaitezke gorputzaren eta haren inguruaren artean gauzatzen diren hartu emanetan.
|
|
|
Jakina da, bitartekoei gagozkiela, hizkuntzak oinarrizko funtzioa bete duela abertzaletasunean. Dena den, azken urteotan, hainbat sektore abertzalek gero eta gehiago jarri du zalantzan euskararen egoeran den hizkuntza batek XXI. mendeko estaturik gabeko nazionalismo batean herritarrak biltzeko izan
|
lezakeen
gaitasuna.
|
|
|
Azken hamarkadotan, hainbat sektore abertzalek euskararen egoera ikusita, zalantzan jarri du identitate kolektiboaren kohesiorako euskarak elementu sinboliko gisa izan
|
dezakeen
gaitasuna. Eta, pixkanaka, nazioaren gaineko diskurtso abertzalean lurraldearen, borondatearen eta herritartasunaren gisako faktoreak gailenduz joan zaizkio hizkuntzarenari.
|
|
2015
|
|
|
Unibertsitate bakoitzean egon den erantzun kopurua, horietan Euskara eta Euskal Kultura ikasgaian dagoen matrikulazio kopuruaren araberakoa izan da hein batean, baina kasu batzuetan ikasle gutxi egon arren ia denek bete dute inkesta. Honen azpian metodologia oharren eranskinean aipatuko ditudan faktore batzuk egon litezke eta baita klaseetako asistentzia maila edota irakurleak izan
|
dezakeen
gaitasun/ eragina ikasleak inkesta erantzutera animatzeko orduan ere.
|
|
|
Lehenengo eta behin, badirudi sozialisten I+G sistemaren gardentasunean eta eraldagarritasunean itsuki sinesten zuela. Ez zuen kontuan hartu, hauxe da harrigarriena, sistemak berak, berezko dinamika sor dezan, premia sozialak arbuiatzeko izan
|
dezakeen
gaitasuna. Eta hori Weberrek esana zuela.
|
|
|
204. Jada 1991ko Aberri Eguneko agiriak" mugimendu abertzaleari zentzua ematen dioten printzipio eta ezaugarri komunak" indartzera deitzen zuen eta" arduragabekeria" jotzen zuen" arlo honetara era sistematikoan eramatea egituraketa instituzionalari eta eginbide politikoari buruz gure artean dauden diferentziak" (ELA astekaria,); hilabete batzuk geroago: " Etorkizunaren gakoa geuregan dago, gure herriaren oinarrizko helburuak lortu ahal izateko borondateak, indarrak eta ahaleginak batzeko izan
|
dezakegun
gaitasunean" (ELA ast.,).
|
|
|
208. Autodeterminazioaren aipamen hutsak erreakzio zein baino zein zakarragoak eragiten zituen Espainian, armadaren mehatxua euren artean; erreakzio horiek oso kezkagarriak dira, ELAren ustez," Euskadin har zitezkeen alde bateko erabakiei inolako zilegitasunik ukatzeaz gain, hutsean utzi nahi dutelako, bide batez, indarreko formula itunduek gure herri garapenerako izan
|
dezaketen
gaitasuna".
|
|
2016
|
|
|
Jaiotzean, haurtxoak ezaugarri genetiko jakinak ditu, eta horiek ezartzen dituzte gogamenaren eraikuntzan izan
|
ditzakeen
gaitasunak eta mugak. Inguruneko kideengan norberarenak bezalako gaitasun eta ezaugarri fisiko zein psikikoak onartzeak laguntzen dio haurtxoari objektuak eta gizakiak bereizten.
|
|
2017
|
|
|
Euskal gizartea «saiakera berezi bat» egiten ari dela azaldu du Oiarbidek, Euskal Herriko «giroa eta kultura politikoa» aldatzeko: «Sarri ez gara jabetzen zer garrantzitsua den herri dinamika batek izan
|
dezakeen
gaitasuna, bortizkeria giro batetik, demokraziaren norabidean pausoak emateko».Saiakera horren berri emango du Europako Parlamentuan Gure Esku Dago ko ordezkariak. Horrez gain, erabakitzeko eskubidearen gaia «globalki» nola lantzen ari diren ere ikusi nahi dute gertutik, «elkar elikatu eta eztabaida maila hori ere Euskal Herrira ekartzeko».
|
|
2018
|
|
|
Ezinezkoa baita gaitasun komunikatiborik garatzea komunitaterik gabeko eskolako sozializazioaren bidez solik. Bai, ereduan eskura
|
dezakete
gaitasun linguistiko edo akademiko" on" bat, baina gaitasun hori oso urrun dago gaitasun komunikatibotik. Gaitasun komunikatiboa duen hiztun bat edozein komunikazio esparrutan moldatzen da; aldiz, transmisio kulturala bakarrik jaso duena komunikazio gai akademikoetan moldatzen da ondo batez ere.
|
|
|
Gurasoek eta tutoreek beren seme alabei motiba diezaiekete teknologiaren erabilera arduratsua, errespetuzkoa, kritikoa eta sortzailea, beren seme alabekin elkarrizketa irekia ezarriz, teknologia modu seguru eta positiboan erabiliz edo portaera digitaleko erreferente gisa jardunez. Irakasleek, hezitzaileek eta gizarte langileek lagundu
|
dezakete
gaitasun informatikoak dituzten ikasleei eta ikasleei trebatzen eta pentsaera kritikoa sustatzen; horrela, Interneten hobeto nabigatuko dute. Enpresek Internet hobea sortzen lagun dezakete, eduki positiboa sortuz eta Sarean zerbitzu seguruak sustatuz.
|
|
2019
|
|
|
guztiak diragaitasun handiko euskal hiztunak, euren jardunean erakusten duten jarioak eta zuzentasunak adieraztenduen bezala. Gaztelaniari dagokionez, ez daukagu baliabide zuzenik hizkuntza honetan dutengaitasunari buruz jakiteko, baina guztiak izanik hegoaldeko euskal herritarrak eta are komunikazioarloko profesionalak, baieztatu
|
dezakegu
gaitasun handia dutela hizkuntza honetan ere. Irrati etatelebista saioetako elkarrizketak Muysken en (2000) KAren taxonomiari jarraituz transkribatu etaetiketatu dira sareko datu base batean, zeina laster publikoki eskuragai izango den internet bidez.
|
|
|
Gainera, garrantzitsua da eduki guztia irakurtzea; izan ere, ohikoa da albisteak irakurri ere egin gabe zabaltzea, eta izenburuan adierazitako ideia bakarrik izatea. 4 Lagundu
|
iezaiozu
gaitasun kritikoa garatzen. Interesgarria da ondoan egotea informazioa kontrastatzen duten bitartean.
|
|
|
Arnasguneetako nerabeek hizkuntza ofizialetan izan
|
dezaketen
gaitasunari buruzko ikerketak gutxi dira, eta euskara batuaren eta euskalkiaren gaitasuna aztertzeko helburua duenik ez dugu aurkitu. Gauza bera gertatzen da erabilera eremuekin ere:
|
|
2020
|
|
|
Gaitasunak bizitzan zehar lortzen den ezagutzaren araberakoak dira. Edozein profesionalek lor
|
dezake
gaitasun jakin bat, une jakin batean eskumen bihurtzen dena; baina lege esleipena lortzeko, ez du ezagutza hori bakarrik behar; gainera, trebetasun hori erabil dezakeela egiaztatzen duen dokumentu ofizial bat behar du. Agiri hori berariazko eskurantzak ematen dituen titulu akademiko ofizial zehatza da.
|
|
|
Harik eta goizean argia birus bat bezala heldu eta zabaltzen zen arte, barrura pasatzen uzten nion eta alde egiten nuen lotara. Orain, esaldi bat proposatuko dizut, imajina
|
ezazu
gaitasun proba bat egin nahi dizudala. Edozein pertsona, pobrea delako bihurtzen da lapur.
|
|
|
Gaixotu ostean argitaratutako hiru poema liburuak (Zentzu antzaldatuen poemategia, Biziaren ikurrak, Egunsentiaren esku izoztuak) osotasunean miresgarriak direla iruditzen zait, hasi eta buka, niaren bidetik eta barnetasunetik idatzitako poemek bestearengan zenbaterainoko emozioa eta identifikazioa eragiteko izan
|
dezaketen
gaitasunarekin harrituta. Eta hemen ditut beste behin ere hirurak, aurrean sakabanatuta, eskua zeini botako.
|
|
2021
|
|
|
Gehiago da kulturalki zer posizio ematen zaion itzulpengintzari, eta horren arduradun direnek zelako bultzada ematen dioten. Ez klasikoen balda bat sortzeko, baizik eta euskarak behar dituen eta euskal kulturak lor
|
ditzakeen
gaitasunak osatzeko. Mundu zabaleko autoreen lanak gurera ekartzea ez da gauza estankoa, baizik eta euskal literaturaren parte zehatza; izugarri hazten du euskara, euskara batuak egin zuen bezala, azken finean gauza osatuagoak sortzeko bidea da.
|
|
|
Buruzagi independentisten kontrako epaiaren gisako gertaerek izan
|
dezakete
gaitasuna mobilizazioa koska bat igotzeko eta prozesua bizkortzeko, Vilaweb eko kazetariaren arabera. Etorkizun hurbilean ere ikusten du antzekoak gertatzeko aukera, errepresaliatuen aferari lotuta.
|
|
|
Gisa honetako lanabesek etorkizunean Ella Kissi Debrah ren kasua bezalakoak eta airearen kutsadura arazoa konpontzeko izan
|
dezaketen
gaitasuna mugatua da, arazoaren iturria modu apalean ukitzen baitute, fokua ohituren aldaketak sustatzean
|
|
2022
|
|
|
«Eta ahalik eta pluralenak, desberdinenak, bera joan dadin neurtzen noraino ahal duen eta noraino ez. Autoerregulazio hori lor dezan; gero herrian edo hirian autonomoki ibiltzen hasten denean, eduki
|
dezan
gaitasun hori esateko: hau arriskua da, hau ez».
|
|
|
Enpresentzako estatu laguntzei buruzko zalantzak agerian geratu ziren beste behin joan den astean, Alemaniako Gobernuak 200.000 programa bat iragarri zuenean. Europako Batasuneko gobernu askoren kritikak eragin zituen, denek ez dutelako Berlinek izan
|
dezakeen
gaitasun ekonomiko bera bere industria laguntzeko, eta Margrethe Vestager Lehiarako komisarioak esan zuen estatu kideei proposamen bat bidaliko ziela. Hiriburuetara bidali duen dokumentuan Batzordeak proposatu du estatu laguntzen araudia malgutzea beste urtebetez, datorren urtearen amaierara arte, eta enpresek estatu baten partetik jaso ditzaketen zenbatekoak handitzea.
|
|
|
Enpresentzako estatu laguntzei buruzko zalantzak agerian geratu ziren beste behin joan den astean, Alemaniako Gobernuak 200.000 milioi euroko programa bat iragarri zuenean. Europako Batasuneko gobernu askoren kritikak eragin zituen, denek ez baitute Berlinek izan
|
dezakeen
gaitasun ekonomiko bera industria laguntzeko, eta Margrethe Vestager Lehiarako komisarioak esan zuen estatu kideei proposamen bat bidaliko ziela. Hiriburuetara bidali duen dokumentuan, Batzordeak proposatu du estatu laguntzen araudia malgutzea beste urtebetez, datorren urtearen amaierara arte, eta enpresek estatu baten partetik jaso ditzaketen zenbatekoak handitzea.
|
|
2023
|
|
|
Vincentek zehaztasun teknikoa baino gehiago baloratu zuen beti irudimena. 1888ko apirilean (B3) Arlestik idatzitako gutunean Vincentek Bernard-i esaten zion irudimena zela garatu behar zuten gaitasuna, natura babesle bat sortzera eraman
|
zezakeen
gaitasuna, errealitateari begiratze hutsa baino gehiago. Une horretan loratan zeuden, melokotoi arbola arrosak, udareondo hori zuriak pintatzen murgildua zegoela.
|
|
|
Detekzioa funtsezkoa da, gaitasun handiko norbaitek arreta berezia behar baitu, diagnostikorik gabe inoiz jasoko ez duena. Hala ere, dauden datuen arabera, hezkuntza sistemak nekez identifika
|
dezake
gaitasun handiko 10 adingabetik bat; zama horrek, azken batean, eragina izan dezake haren errendimendu akademikoan. f534 Eskola porrota “Ez dago kausa efektu erlaziorik esanez haur batek, atenditua ez izateagatik, eskola porrota izango duela, baina bistakoa da hori gertatzeko aukerak gora eta gora egingo duela, haurra motibaziorik gabe dagoen testuinguru batean dagoelako, erritmoa motela delako behar duenerako, elementu errepikakor asko baitaude; eta horrek guztiak hezkuntzarekiko eta eskolarekiko interesa galduz doa.
|
|
|
Irratiak ahalduntze tresnatzat izan
|
dezakeen
gaitasuna hasieratik sumatu zuten pentsalari batzuek, baita ekintzaile feministek ere; aipatzekoa da, adibidez, Teresa Eskoriatzaren diskurtsoa, zeinetan irratiak emakumeei irekitzen zizkien hezkuntza aukerak goraipatzen zituen; hura bera gaitasun horretaz baliatu zen bere hitzaldi «femeninoen» bidez. Europako irrati libreen mugimenduak, Latinoamerikako komunitarioak edo Afrikakoak ere badira a... Gaur, berriz, podcastek bereganatu dute, hein handi batean, funtzio hori.
|
|
|
Nik uste justu kontrakoa dela, sortu behar ditugula pedagogiak, materialak, irakasteko moduak, hain justu ere, eskolatik kanpo arantzatsuak izan daitezkeen gai horiek modu seguru batean lantzeko gela barruan. Horretarako irakasleak prestatu behar dira gatazken bitartekaritzan, eta ulertu behar da batez ere gazte belaunaldi honek daukan distantzia emozionala nahiko handia badela minetik ez hitz egiteko, eta ondorioz beraiek berez izan
|
dezaketela
gaitasun bat gai honi buruz eztabaidatzeko, elkarri mindu gabe edo espazio intimo hori gehiegi zapaldu gabe. Uste dut gaur egun eskolak izan daitezkeela esperimentatzeko gune bat, hain justu ere, gizartean posible ez diren interakzio horiek.
|
|
|
Egoera zailetan, emozioak kudeatzen jakitea beharrezkoa da horiei aurre egiteko. Gehienok garatu
|
dezakegun
gaitasuna da, eta norberaren erreakzio emozionalak behatzean, ebaluatzean eta aldatzean datza, modu egokian erantzuteko. Autorregulazio emozionala gure erreakzio emozionalak, sentimenduak eta bulkadak maneiatzean datza; teknikoki, zentro emozionalen (sistema linbikoa) eta zentro exekutiboen (lobulu frontala) lanaren bidez, biologikoki eta fisiologikoki esanda.
|