|
2006
|
|
|
Gure kasuan hirugarren multzoa izanagatik, ia euskaldunak, horrek hizkuntzen arteko mugimendua baino ez du adierazten. Hiztun multzo horiek nolakoak diren jakin ezkero, berreskurapenaren norabideaz gehiago ezagut
|
dezakegulakoan
aldagai esanguratsu bat hautatu dugu: adina.
|
|
|
Lehenik eta behin, familia barruan gaitasun handiko haurren garapenerakokontuan har
|
ditzakegun
aldagai ekologikoen artean, gurasoen adina legoke. Rodrigo eta Palacios-ek (1998) dioten bezala, guraso gazteenak izango lirateke garapena erraztuko luketenak, zeren heziketak gaitasun handiko haurraren erritmoraegokitzeko energia eta dedikazio handia eskatzen baitu.
|
|
2007
|
|
|
Autoestimuan eragina izan
|
dezaketen
aldagai banakakoei dagokienez, gaixotasun kronikoak, urritasun fisikoak (Oliva, 1999) eta faktore genetikoak (Eysenck, 2000) ditugu. Faktore genetikoei dagokienez, Pedersen ek eta laguntzaileek (inEysenck, 2000) ikerketa bat egin zuten biki monozigotikoekin eta dizigotikoekin.Bertan ikusi zuten bikien neurotizismo mailetan (hersturarekin, tentsioarekin etadepresioarekin erlazionaturiko nortasun dimentsioan) aurkitutako ezberdintasunen% 31 aldagai genetikoen ondorio zirela.
|
|
|
Pertsona batzuek erabat barneratuta dituzte estereotipohoriek, eta uste dute talde nazionaleko kide guztiek ezaugarri berdinak dituztela.Beste batzuk, berriz, malguagoak izaten dira, eta taldearen barnean pertsona batetik bestera ezberdintasunak egon daitezkeela onartzen dute. Hori guztia kontuanhartuz, garapenaren psikologiaren ikuspuntutik, oso interesgarria da, batetik, estereotipo nazionalak nola garatzen diren aztertzea eta, bestetik, estereotipaziomaila eta horretan eragina izan
|
dezaketen
aldagaiak aztertzea.
|
|
|
Pertsona batzuen iritziz, identitate horietatik guztietatik garrantzitsuena NI da; beste batzuen ustez, berriz, ez. ...a izatea garrantzi subjektiboak eta nork bere NIren inguruan egiten duen balioespenak; hau da, pertsonak positiboki balioesten badu ingelesa izatea, litekeena da ingeles identitateari garrantzi handia ematea; negatibokibalioesten badu, berriz, litekeena da ingeles identitateari garrantzirik ez ematea.Alde horretatik, interesgarria da aztertzea NIren balioespenaren garapena etahorretan eragina izan
|
dezaketen
aldagaiak.
|
|
|
Pertsona hori Frantziako estatuan badago, berriz, litekeena datestuinguru horretan ingeles identitateari garrantzi handiagoa ematea. Hori guztiakontuan izanik, garapenaren psikologiaren ikuspuntutik jakingarria da aztertzeazein diren NIren garrantzi subjektiboan eragina izan
|
dezaketen
aldagaiak.
|
|
|
Bartzelonako Klinika eta German Trias i Pujol unibertsitate ospitalea nazioarteko azterketa batean parte hartu duten bi zentro dira. Azterketa horretan, GIBak kutsatutako pertsona batek beste batek baino lehenago hiesa garatzea eragin
|
dezaketen
aldagai genetikoak identifikatu dira. Aurkikuntza hori funtsezkoa izan daiteke neurrira egindako terapiak garatzeko, bai eta prebentzio txertoak edo txerto terapeutikoak garatzeko ere, azken horiek askoz eraginkorragoak izan daitezen.
|
|
2008
|
|
|
Beraz, inguruneko aldagai disposizionalak aztertzen ari garen jokabidea izateko aukera alda dezaketen ingurumen baldintzak dira. Hauek izan daitezke testuinguru jakin batean euskaraz komunikatzeko aukeran eragina izan
|
dezaketen
aldagai disposizionalak: hizketakidearen edo taldearen hizkuntza; erreferentzia taldearen hizkuntza erabilerak; edo hizkuntza bat ala bestea aukeratuz gero aurreikus daitezkeen ondorioak.
|
|
|
Hala ere, espezie bateko partaide izatea ez da garapenean eragina izan
|
dezakeen
aldagai bakarra. Ezin dugu ahaztu aldaketa psikologikoak testuinguru kultural, historiko, sozial eta ekologiko jakin batean gertatzen direla (ikus 13 gaia).
|
|
|
Aldagai independentean egindako aldaketengatik eragina izan
|
dezakeen
aldagaia.
|
|
|
Aldagai independentea, esperimentu batean, menpeko aldagaian duen eragina ikusteko sartzen edo aldatzen den aldagaia da. Mendeko aldagaia, berriz, esperimentu batean aldagai independentean egindako aldaketengatik edo esku hartzeagatik eragina izan
|
dezakeen
aldagaia da.
|
|
|
Behaketa sistematizatuaren barnean, zenbait mota daude; behaketa naturala eta laborategiko behaketa dira aipagarrienak. Behaketa naturalean, banakoen portaera aztertzen da eguneroko bizitzako egoeretan (eskolan, lanean eta abar), portaera alda
|
dezakeen
aldagairik sartu gabe. Laborategiko behaketan, berriz, kontrolatutako egoera batean behatzen da portaera (laborategian, baldintza jakin batzuetan).
|
|
|
Gero, disgrafiaren sorreran eragina izan
|
dezaketen
aldagaiak aztertuko dira: faktore genetikoak, garuneko lesioak, lateraltasun arazoak, nortasun eta afektibitate arazoak, eskolako orientazio kaxkarra, heldutasun neuropsikologikoaren arazoak, gabezia psikomotorrak, jarrera fisiko desegokiak, gorputz eskemaren nahasteak eta hautemate eta mugikortasun arazoak.
|
|
|
Hala ere, aldagai indibidualek pisu handia dute beste hizkuntzetako emaitzei begiratuz gero, askotan emaitza kaskarragoa lortzen baitute 5 urterekin hasitakoek. Ikus
|
dezagun
aldagai honen eragina gaitasun komunikatiboa osatzen duten gaitasun ezberdinetan:
|
|
2009
|
|
|
Azkenik, psikopatologian gertatzen diren genero ezberdintasunak ulertzeko, garatudiren testuinguruko azalpenak aurkeztuko ditugu. Arlo honetako ikerketek haur etanerabeen garapenean eta ikaskuntzan eragin
|
dezaketen
aldagai asko ikertu dituzte; familia barneko ereduetatik, gizarte ereduetara.
|
|
|
Hau dela-eta, litzateke aztertzea zein diren nesken eraso zuzenenareagotzean zerikusia izan
|
dezaketen
aldagaiak, ahalik eta esku hartze azkarrenakprestatu ahal izateko. Oraintsu eginiko ikerketa batean, adibidez, familiak etaeskolako ingurumenak nesken eta mutilen jokaera agresiboetan modu ezberdineaneragiten dutela ikusi da (Estevez, Murgui, Musitu eta Moreno, prentsan).
|
|
|
Laburtuz eta zertzelada hauekin amaitzeko, emozioak gure egunerokotasunean presente dauden prozesu konplexuak dira, gure jokabidearen azpian daude etaingurumenera egokitzeko eta ongizatea bermatzeko laguntza izan ohi dira. Halere, batzuen sufrimendua eta desegokitzapena ekar
|
ditzaketen
aldagai ere bilaka daitezke. Ongizatean edota ondoezean parte hartzen duten faktoreak asko dira, halanola:
|
|
2010
|
|
|
Zer zen hitz magiko horrek biltzen zuena? Abstrakzio bat, eskuekin ukitzen ez den baina munduaren motorra den zerbait, honek esplikatzen baitu munduaren joan etorria, gizakien zentzua hankaz gora jar dezakeen zerbait delako eta agintarien borondatea eta historiaren norabidea alda
|
dezakeen
aldagaia delako. Kontua da glamourraren formula zein den deskubritzea, Coca Colarena baino ezkutuago dagoen formula hori, berau aurkitzen duenak izango baitu hipnosiarena baino indartsuagoa den zerbait esku artean.
|
|
|
Balluerka anderea) hitzaldi benetan interesgarria eskaini zigun. Edozein prozesutan eragina izan
|
dezaketen
aldagaiak behar bezala identifikatu egin behar dira, edozein azterketa eta ondorio ateratzen hasi baino lehen. Ezinezkoa da ondorio seriorik lortzea, aldagaiak behar bezala identifikatuta ez daudenean.
|
|
2011
|
|
|
Gainera, etxetresna elektrikoetan, energia sailkapena neurketa komuneko estandar batean, eta, horri esker, kontsumitzaileak hainbat markaren artean konparatu ahal izatea. Horrela, ebazpena pantaila edo dimentsioak ez dira izango kontsumitzaileek kontuan har
|
ditzaketen
aldagai bakarrak, eta gehienez ere informazio gehiago duen hautaketa egin daiteke. orain.
|
|
|
Espainiako hautatze indizean kotizatzen duten enpresek ordainketa hori egiten diete akziodunei, baina ez bakarrik, Merkatu Jarraituan kokatutako konpainia talde garrantzitsu batek lehenengo estrategia aukeratzen baitu. Beraz, urtean behin edo gehiagotan dibidenduen bidez abonua kobratzeko aukera ematen duten balio sorta zabal baten artean aukera daiteke, eta, horri esker, defentsa profila duten inbertitzaileek errenta finkoa izan
|
dezakete
aldagaiaren barruan. Dibidenduen ordainketa Ordainsari erregularra hautatzearen abantaila nagusietako bat da urteko errentagarritasuna izan daitekeela baldintza hori betetzen duen balio zorro baten bidez. Inbertitzaileak kontratatutako balioak izan dezakeen bilakaera positiboa errentagarri bihur daiteke urtean zehar, inbertitutako kapitala handitzeko.
|
|
2012
|
|
|
Zenbat eta handiagoak izan bi horiek –motibazioa eta gaitasuna–, orduan eta handiagoa noski hartzaileak mezua lantzeko probabilitatea. Hortaz, zeharo garrantzitsua da hartzailearen motibazioan eta gaitasunean eragina izan
|
dezaketen
aldagai eta faktore guztiak ondo aztertzea.
|
|
|
Mezu pertsuasibo baten informazioa lantzeko, motibazioa ez ezik, gaitasuna ere eduki behar da, hau da, mezua prozesatzeko aukera eta ahalmena. Hartzailearen gaitasunean eragin
|
dezaketen
aldagai dezente aurkitu dituzte ikerketek. Mezua prozesatzeko hartzailearen gaitasuna gutxiagotzen dute, adibidez, mezua jasotzen ari den unean egon daitezkeen zarata eta distrakzioek (Petty eta beste, 1976), mezuaren aurkezpen azkarregi batek edo hura prozesatzeko denbora faltak (Briñol eta Petty, 2003; Smith eta Shaffer, 1991).
|
|
|
Garrantzitsua da aipatzea prozesamenduaren norabidea edo nolakotasuna ere erabaki dezakeela edozein aldagaik. Hau da, makurdura edo lerratze bat (bias) eragin
|
dezake
aldagai batek, eta izan daiteke positiboa eta negatiboa. Adibidez, pertsona erakargarriei mania dien hartzaileak joera izan dezake hark esandako guztia negatiboki makur edo lerratuta hartzeko (in a biased manner).
|
|
|
Zeintzuk dira orduan pertsuasio egoera batean eragin
|
dezaketen
aldagaiak. Asko luzatuko ginateke guztiak azaltzen, eta gainera, gure ikerketarako ez da beharrezkoa, hemen nahikoa baitzaigu pertsuasio iturriari lotutako aldagaiak zeintzuk diren ikustea, haien artean kokatuko dugulako euskara, pertsuasioan eragina duen aldagai gisa.
|
|
|
Gainera, saltzaileak azkarren eta errazen eragin
|
diezaiokeen
aldagaia da prezioa. Prezioa egun batetik bestera alda daiteke; aldiz, publizitate kanpaina bat kontratatzea edo produktu bat aldatzea askoz ere konplexuagoa eta zailagoa da.
|
|
|
Osotasuna: lanaren xede den behar edo arazoan zuzenean edo zeharka eragina izan
|
dezaketen
aldagai guztiak bilduko ditu.
|
|
|
Osasun adierazleak Pertsonengan edo komunitatearengan osasun egoerak islatzen duena zuzenean neur
|
dezaketen
aldagaiak dira. Ondoko adierazle hauek erabiltzen dira gehien:
|
|
2013
|
|
|
Ekonomia jardueren gaineko zerga. Gipuzkoako Foru Aldundiak ezarri du hori, eta udalak alda
|
ditzaken
aldagaiak KPIren arabera moldatuko ditu.
|
|
|
– Erabileran eragin
|
dezaketen
aldagai berriak ere neurtzeko probak egiten jarraitu behar dugu, bestelako aldagairen batek pisu esanguratsua izango duen jakiteko.
|
|
|
Hau estatu kolpe ekonomikoa da, eta geratu egin behar dugu. Borroka da gauzak aldarazi
|
ditzakeen
aldagai bakarra». Ildo berean egituratu zuen bere azalpena LABeko idazkari nagusiak, eta «mobilizazioaren beharrean» sakondu zuen.
|
|
|
1 Irakur
|
ezazu
Aldagai estatistikoak izeneko testua, eta, ondoren, sailka itzazu honako aldagaiak, bakoitzari dagokion multzoan.
|
|
2014
|
|
|
Ikerlan honen beste gabezia bat da ez direla aztertu jarrera linguistikoen eta tokiko identifikazioen artean egon litezkeen erlazioak. Bestalde, gogoan izan behar da, kurbaren doikuntza garrantzitsua lortu dugun arren, hobetu egin litekeela mendeko aldagaia azaltzeko informazio berria eman
|
dezaketen
aldagaiak gehituz. Bukatzeko, lehenago aipatu dugunez, aldagai iragarleen konbinazio linealek azaldutako bariantzaren ehuneko altuak aurkitu ditugu.
|
|
|
Hala ere, espezie bateko partaide izatea ez da garapenean eragina izan
|
dezakeen
aldagai bakarra. Ezin dugu ahaztu aldaketa psikologikoak testuinguru kultural, historiko, sozial eta ekologiko jakin batean gertatzen direla.
|
|
|
Familiaren ezaugarri hauek guztiak dira kontsumo jarraibideak adierazten dizkigutenak, eta, berriz, diferentzialak (positibo edo negatibo) errentako oinarrizko balioaren gainean zehaztu
|
ditzaketen
aldagaiak.
|
|
2015
|
|
|
Laborategiko zentrifugatzaileek erradio finkoko errotore bat izaten dute, eta partikulen masa independentea izaten da erabilitako zentrifugatzailearekiko. Beraz, alda
|
dezakegun
aldagai bakarra errotazio abiadura da. Errotazio abiadura handituta, partikulen gainean eragiten den RCF indarra handitzen dugu.
|
|
|
Mikroerauzketetan eragin
|
dezaketen
aldagaietako batzuk ondorengoak dira: erauztaile mota (zuntzestaldura SPME n eta disolbatzaile mota eta bolumena USAEME n) erauzketa denbora etatenperatura, gatz gehikuntza (NaCl), desortzio denbora eta tenperatura (SPME kasuan), agitazioa etazentrifugazio eta izozte baldintzak USAEME SFO kasuan.
|
|
|
Lehenik eta behin, taldeari aldagai bakoitza non kokatuko dugun esango diogu [13 irudia]. Esate baterako, aurreiritziak, zuen ustez zer dira: eragin
|
dezakegun
aldagai bat, aurreiritziak desagertzea gure esku dago, edo kontroletik at dago. Eta taldeak erabakitzen du non kokatu.
|
|
|
Irudia: John Patrick Robichaud Langile bat egoiliartzat noiz hartzen den zehaztu behar da, estatusa alda
|
dezaketen
aldagai asko baitaude. Espainiako lurraldean 183 egun baino gehiagoko egonaldia egiten duen pertsona da egoiliarra.
|
|
2016
|
|
|
Dena den, Aranburuk ez du uste Gamazoren bidea hartzera ausartuko direnik: . Urteko ekarpena handitzea zaila da, azkenean ekarpenaren kalkulua zehaztuta dagoelako; eztabaida
|
ditzakegu
aldagaiak, baina ezin dute nolanahika igo. Zail ikusten dut hori, eta gero kontzertua zartada batez kentzea oso zaila da, Konstituzioa eta Foru Hobekuntza aldatu behar dituzulako?.
|
|
|
Irakur
|
ezazue
Aldagaien arteko erlazioa: korrelazioa eta korrelazio koefi zientea informazio testua.
|
|
2018
|
|
|
Bizitza osoan zehar egonkortasun faktore horrek adierazten digu zein garrantzitsua den, garapenaren lehen adinetan, portaera oldarkorrarekin zerikusia izan
|
dezaketen
aldagaiak ikertzea. Haurtzaroan portaera agresiboaren garapenean zein faktorek eragiten duten antzematea oso garrantzitsua da.
|
|
2019
|
|
|
Lasa, madinabeitia eta Sanguinésen (2014: 123) artikuluak lagun
|
gaitzake
aldagai mota hauek ulertzen:
|
|
|
Balorearen legearen forma aldrebestu
|
dezakeen
aldagai oro, horrenbestez, truke balorearen determinazio ekonomiko formalek ahalbidetzen duten kontingentzia gisa azalduko da, baina determinazio hauek gainditzetik urrun, balorearen forma sozialaren balizko aukera dugu ohiko transakzioen malformazioa. " Norbanakoa bere lan partikularraren eduki eta izaeragatik baldintzatua dagoela" dio orduan Marxek (2008:
|
|
2020
|
|
|
Krisi sanitario honek ekonomian izango duen eragina aurrekaririk gabekoa izango da. Aurreikuspenen arabera, Eusko Jaurlaritzak EAEko BPG %10 inguru jaistea eta 30.000 lanpostu galtzea espero du urte honetan, baina herenegun hartutako neurri zorrotzek eragin latzagoa izan
|
dezakete
aldagai horietan. 2020 urte hau ez dugu erraz ahaztuko.
|
|
|
Lehenik, ikusiko dugu nork egin ohi duen hika, norekin egiten duen errazago, eta zein testuingurutan. Beste modu batera esanda, hiztunek hika egitea erraztu edo oztopa
|
dezaketen
aldagaien gainean jardungo gara. Ondoren, genero aldagaiari erreparatuko diogu, alde handiak baitaude erabileran.
|
|
2021
|
|
|
Dena blaitu baitu izurriteak. Urteroko azterketa eta diagnosietan inor gutxik espero
|
zezakeen
aldagaia gurutzatu zaigu eta hankaz gora jarri ditu, neurri batean behintzat, gure kasuan, liburugintzaz egin genitzakeen irakurketa eta proiekzioak.
|
|
|
Berrikuspen hau egiteko hautatutako ikerketetan agertzen diren emaitzetan eragina izan
|
dezaketen
aldagai ezberdinak kontuan izan dira, besteak beste, parte hartzaileen autonomia maila, gorputzmasaren indizea, lehenago izandako erorketak, ingurune familiarra eta soziala, eta jarduera fisikoarekiko aurretiko esperientzia. Ikerketetatik informazioa biltzeko orduan zeihartasuna ekiditeko bi pertsonak informazioa bildu dute modu independentean (D.I. eta I.Ll.) eta desadostasunak eztabaida bidez onetsi dira.
|
|
2022
|
|
|
Corpusaren gaian, ez dago bada beste bide egokirik. " Eskualdeko herrien artean eztabaida dezakezue hitz arrunt bat nola esan litekeen, edo onar
|
ditzakezue
aldagai guztiak zuek sortutako hiztegian. Baina ez dauka zentzurik jurisprudencia, computadora eta fuerzas gravitatorias esateko bakoitza bere aldetik hitzak sortzen ibiltzeak.
|
|
2023
|
|
|
Animaliekin egindako esperimentuetan, egunean batez beste jaten dutena kalkulatzen da, eta, ondoren, kantitate hori aipatutako ehunekoan murrizten da. Gizakietan askoz zailagoa da, dietan eta, oro har, osasunean eragina izan
|
dezaketen
aldagai asko kontrolatu liratekeelako. Zaila da zenbakietan erantzutea.
|