|
2017
|
|
|
Gizon harengan eta bere senitartekoengan pentsatzean, barne zauri desatsegin bat ireki zait. Dena den,
|
bide
bakarra dugu aurre egiteko. Bi aukera daude; edo beraiek, edo gu.
|
|
|
Identifikatzen dut baita ere nik bizi izandako gauza batzuekin. Hamabost urterekin bertsotan hasi, eta gainera etortzen zaizu bertso mundua, zure nortasuna eraikitzen ari zara eskaparatean, eta gero bide bat egiten duzu, pertsonalizazio bide bat, sakontze bide bat, nik Maialen
|
bide
horretan ikusten dut eta emozionantea iruditzen zait. Lagun dudan aldetik ikustea nola eboluzionatzen ari den bere bertsogintza, lurrale berrien bila ari den, ahots ezberdin baten bila ari den, eta iruditzen zait ahots hori bera benetan denarekin gero eta gehiago konektatzeko bidea egiten ari dela.
|
|
|
Guk badaukagu almazen bat, badaukagu memoria bat, memoria kolektibo bat ere, bertso memoria bat, entzuten ditugu, ikusten ditugu, iritzi pila bat irakurtzen ditugu, eta beharbada horiek dira buruan lehen planoan dauzkagunak, berriki entzundakoak, berriki irakurritakoak, ikasitako bertsoak, eta horiek dira derrepente azkarren ateratzen direnak. Pixka bat bertsokera pertsonalago bat egiteko inertzia horiek denak detektatu eta frenatu egin behar dira, eta benetan horien artean, leku egin, garbitu
|
bide
hori, eta benetan zuk esan nahi duzun hori bilatu.
|
|
|
Berriki entzundakoak, berriki irakurritakoak, ikasitako bertsoak, eta hoiek dira derrepente, azkarren ateratzen dianak. Eta bertsokera pertsonalago bat egiteko inertzia hoiek denak detektatu eta frenatu egin behar dira eta benetan hoien artean leku egin, garbitu
|
bide
hori eta benetan zuk esan nahi dezun hori bilatu.
|
|
|
Nik uste izan dugun estrategia hori, hogeita hamar urtetako estrategiagintza hori, eta gizartean presentzia izateko egin dugun
|
bide
hori badela munduko beste kantu inprobisatuen esperientziekin trukatzekoa, beren esperientzietatik ikasi, eta gureetatik beraiek ikas dezaten. Zentzu horretan seguru asko mundu mailan antolakuntza aldetik sendoen edo sendoenetakoa den esperientzia da gurea, eta baita ere gizarte eragin eta gizarte irizpide aldetik sendoenetakoa dena.
|
|
|
Ahozko tradizioa izan dugu historia gordetzeko, gure ohiturei buruz hitz egiteko, gure arteko interakziorako eta kultura egiteko
|
bide
bakarra urte askotan. Beraz, ahozko tradizioa kultura egiteko baliatu izan dugu gure existentzia denboraren 10etik 9an baino gehiagoan, homo sapiens garaitik.
|
|
|
barru
|
bide
abegikorrak.
|
|
|
ibilitako
|
bide
sakabanatuetan,
|
|
|
eta haien
|
bide
gurutzatuei begira,
|
|
|
Berriro hasita ere, gertaerak,
|
bide
beretik joango ziren beste behin. Izan ere, ahulezia deitzen zaio gizon emakumeon ariman gehien agintzen duen legea onartzeari.
|
|
|
Jadanik eguna argitu zuen. Hesi arteko
|
bide
umelak diz diz egiten zuen, zeru urdinetik euria egin balu bezala. Caciqueak32 kantari ari ziren, hesi inguruko aranondoetan.
|
|
|
Imajinatzen dut Nafarroan eta Bidasoaz iparraldeko hiru lurraldeetan ere datua ona izango zela. Bueno, Iparraldean itsasoak bustitzen dituen lurraldean bai, Santiagoko erromesen
|
bide
horrek zipriztintzen duen bestean ere akaso, baina gure erreserba indiotzat ere etorkizun kaxkarra duen Zuberoan agian ez. Geu ere ez gara joaten...
|
|
|
Espainian PPk Zigor Kodearekin edo abortatzearekin egin duena. Maiz elite baten interesei erantzuten die legeak, gizartean agian iritzi eta eztabaida sendorik eduki gabeko aferei buruzkoak, eta
|
bide
honetatik arautzen dira hainbat jarduera ekonomiko, zerbitzuen pribatizazio eta tankerakoak.
|
|
|
Halere, ulergarria denez, berandu arte ez ninduen loak hartzen, baina gauaren onirismoak beti ematen dio txanda egunaren materia fisikoari, eta nik nire errelatoa idazten jarraitu nuen, edo esan behar dut idazten saiatu nintzela, hastapen onetatik abiatu arren, etengabe
|
bide
antzuetan galtzen nintzelako, istorioan aurrera egin ezinik. Jakina, oraindik ez nuen pentsatzen nire ezintasun hark gaueroko agerpenarekin inolako loturarik zeukanik.
|
|
|
Istorio osoa kontatzen dut literaturaren
|
bide
misteriotsua, Jainkoarena bezain, zula ezina dela erakusteko, merkatu monolitikoaren aizolbetik hara jazartzen ahal zaiola irakurleari, eta bereziki, umiltasun apurra harrotuz, ez garela orojakitunak munduratu sentitzeko. Laugarren orrian hedatu Aspe izenak begiak argiz ito zizkidan, ibar ilun, hertsi, kementsu eta bizitorea anitz maite dudalako aspaldidanik:
|
|
|
Biek ezkerreko pasabidetik joatea erabaki zuten. Estuena zen, baina poliziak esan zuen
|
bide
egokia handik zegoela, eta Nikolasek jaramon egin zion.
|
|
|
Min izugarria sentitzen nuen buruan eta bular aldean, eta gero eta ilunago ikusten nuen dena. Ez zen ez, denek esaten duten moduan, heriotzarako
|
bide
hura zuri kolorekoa, guztiz alderantzizkoa zen dena. Oso ilun ikusten nuen, eta pasabide hura inoiz ez zela bukatuko pentsatzen nuen.
|
|
|
Hango
|
bide
hark?
|
|
|
Kalea aitonari eskutik heldu gabe zeharkatzeko edadea izan zuenean, egun batez, goiz goiz herritik irten eta ezkutuko
|
bide
hartatik abiatu zen, beti aurrera.
|
|
|
(ez
|
bide
bakarra baina nirea)
|
|
|
Halaxe, Olasteko gudaldian, IX. mendean, arabiarren aurka erakutsitako ausardiagatik eman zieten Bardeetako larretan aziendak bazkatzeko baimena, eta horrela ireki zen erronkariarrentzat erret altxunbide edo abelbidea. Erronkarira sartzeko oso
|
bide
erabilia zen: Pirinioetako larreetatik Bidangotze, Leire, Esa, Zangoza, Xabier, Kaseda eta Bardeak zeharkatuz, ez bakarrik abeltzainentzat baizik eta edozein espedizio nafarrarentzat, bestela Tiermas, Sigues eta Salbaterra herri aragoiarrak zeharkatu behar ziren, eta nahiz eta edozein oinezkorentzat, garai sasi baketsu haietan, aparteko arazorik suposatu ez, egoera erabat aldatzen zen Erriberrin prestatzen ari zen talde militar bati zegokionean.
|
|
|
Zalantza asko zeuden egitasmo berrian eta zailtasun ugari, garai berri korapilatsuagoak aurreikusten baitziren Nafarroan eta bere inguruan gero eta indartsuago bultzaka zeuzkaten erresumen artean. Xabierren eta Zangozan gelditu ondoren, hainbat agindu uzteko bertako nagusiei, Leireko monasterioaren
|
bide
aldapatsua hartu zuten, mendizerrari ekin baino lehen otoitz egiteko Nafarroako erlijio gune esanguratsu eta maitagarrienean.
|
|
|
Oraindik goiz zen Erret Bardeetan neguko zazpi hilabeteak pasatzera joandako artzain eta artaldeak bortuetako larre freskoetara itzultzeko. Hilabete bat falta zitzaien oraindik eta egiten ari ziren
|
bide
hura aspaldikoa zen, altxunbidea deitutakoa. IX. mendetik Antso Gartzia erregeak, Olasteko gudaldian, arabiarren aurka erakutsitako ausardiaren truke erronkariarrei emandako eskubide historikoa.
|
|
|
Bai, Ximeno, badakit zein diren almadiaren negozioaren arauak, gauza da orain arte haiek bakarrik zirela nagusi eta errespetatzen genituela
|
bide
komertzial horiek baina orain gu hasiko gara lehian eta ez dakigu zein izango den haien jarrera. Dena den, bidaia honetan ikusitakoak ikusita, atzera egin nahi baduzue akordioak lortu bitartean, ulertuko dugu...
|
|
|
" Orain arte ezker abertzaleko txiringito bat bezala ikusten zuten, eta hori aldatzen ari da. Bere
|
bide
propioa egiten duen eragilea gara".
|
|
|
Aurrez aipatutakoaz gain, Kalera Kalera dinamikarekin, preso ohiek babes politikoa adierazi nahi izan diete eztabaida prozesua ireki duten presoei. " Kartzelak husteko helburuarekin", espetxez espetxe eztabaidatuko duten zirriborroa aurkeztu du EPPK-ko zuzendaritzak, preso bakoitzari
|
bide
juridiko berriak erabiltzeko aukera irekiz.
|
|
|
Ez dago hegoaldetik etorritako pertsonak hartzeko propio prestatutako lekurik. Ez dugu nahi gurean atseden har dezaten iparralderagoko
|
bide
neketsuan. Egunero ikusten ditugu dozenaka, baina inguratzen zaizkigunean nahiago izaten dugu ez begiratu, CDrik edo gerrikorik sal ez diezaguten.
|
|
|
Zera horrek torturak ahalbidetu ditu gaur arte, alderdiak legez kanpo uzteko aukera eman du eta legeak aldatu egin ditu Espainia kolokan jarri dutenak gehiago zigortzeko. Demokrazia izenean baino ez duen munstro horrek Francok hiltzen zituen moduan hil ditu hemen gatazka bat egon badagoela esatera joan zaizkionak, eta ez du inoiz onartu gatazka konpontzeko
|
bide
bakarra eseri eta hitz egitea denik. Eta hala, gaurko moduko egun batean, Josu Muguruza hil zuten Madrilen.
|
|
|
Ardia bere lagunei azkentzen zaienean, halako moldez
|
bide
onetik eta bere ardi lagunen alhapidetik aldaratzen eta hastantzen da, non geroago urruntzenago, galtzenago eta errebelatzenago baita.
|
|
|
Behin ere makurtu gabe, saihetsera ere aldaratu gabe,
|
bide
onari eta artezari beti ongi eta artez jarraikitzea, bertutean, prestutasunean eta obra onetan fineraino eta finean, beti fin eta finko egotea eta irautea deitzen da herri eta hizkuntza gehienetan" pertseberatzea".
|
|
|
Angusta porta et arcta est via quae ducit ad vitam, et pauci sunt qui inveniunt eam. Atea ate hertsia da eta bidea ere
|
bide
meharra paradisura doana, eta gutxiak dira bide hura edireten dutenak.
|
|
|
Angusta porta et arcta est via quae ducit ad vitam, et pauci sunt qui inveniunt eam. Atea ate hertsia da eta bidea ere bide meharra paradisura doana, eta gutxiak dira
|
bide
hura edireten dutenak.
|
|
|
Zeren ez da bide bat baizik, eta bat hura ere guztia da mehar, malkar, buruz gora, haragiaren kontra eta desgogara. Eta guztien buruan, ez da
|
bide
hartan bat ere errebelatu behar eta ez inora makurtu eta ez aldaratu: agindu guztiak behar dira konplitu.
|
|
|
Bekatoreak egonaren buruan ezagutzen du bide makurra daramala, errebelatua doala. Eta hartzen du zerbait gogo, hartzen du nahikunde bat
|
bide
onera bihurtzeko, bizitza berri bati lotzeko eta anarterainoko aztura gaizto guztiak uzteko. Ordea, gero ere, iraultze eta ibiltze haien guztien amaieran, atea bere erroetan eta nagia bere ohean bezala, bere bekatuen xisteran eta etzauntzan baratzen eta gelditzen da.
|
|
|
Infernuko bidea daukanak badirudi ez duela halako atsekaberik, pertsekuziorik eta etsaitasunik izaten, ez duela halako gerlarik eta egitekorik sentitzen, zeren bere gogoak eta haragiak diotson bezala,
|
bide
zabalaz bere aisiara baitabil.
|
|
|
Lata porta et spatiosa via est, quae ducit ad perditionem et multi sunt qui intrant per eam. Atea ate zabala, eta bidea ere
|
bide
handia eta espaziotsua da infernura doana; eta anitz ibiltzen da bide hartan, eta bai atean ere sartzen.
|
|
|
Lata porta et spatiosa via est, quae ducit ad perditionem et multi sunt qui intrant per eam. Atea ate zabala, eta bidea ere bide handia eta espaziotsua da infernura doana; eta anitz ibiltzen da
|
bide
hartan, eta bai atean ere sartzen.
|
|
|
Eta nola zabal baitira eta laguna ere franko baitute, plazer zaie bere errebelatze guztiarekin ere
|
bide
zabal hartan ibiltzea.
|
|
|
Azkenean, plazer, plazent eta atsegin da, bere gogoak eta apetituak diotson bezala,
|
bide
zabalaz ibiltzea.
|
|
|
Ez, ordea, ez da plazer eta ez atsegin, baina gaitz eta penagarri da paradisuko
|
bide
meharra hartzea; agindurik hautsi gabe, beti artez ibiltzea eta bizitzea.
|
|
|
Ordea, nola Jainkoak esaten baitu haren uztarria atsegin dela eta karga ere arin, hala esaten du, halaber, Jainkoak berak paradisura joateko bidea
|
bide
hertsia, meharra eta gaitza dela, eta gutxik aurkitzen duela bide hura; baina infernuko bidea dela handi, zabal eta atsegin, eta ez dela bide hartan jende eskasik, badela konpainia franko.
|
|
|
Ordea, nola Jainkoak esaten baitu haren uztarria atsegin dela eta karga ere arin, hala esaten du, halaber, Jainkoak berak paradisura joateko bidea bide hertsia, meharra eta gaitza dela, eta gutxik aurkitzen duela
|
bide
hura; baina infernuko bidea dela handi, zabal eta atsegin, eta ez dela bide hartan jende eskasik, badela konpainia franko.
|
|
|
si quoties carnalia obviant, ad aliquid aliud recurramus, quod libidinis incitamentum non sit. Haragiari kontra egiteko eta harengandik garaipena erdiesteko,
|
bide
ona da eta lasterra hartako gogoetei begia edukitzea eta haien lekuan beste gogoetari lotzea.
|
|
|
Denbora luzeaz bide bat eduki duen urari ez da erraz bestetara bidaltzea eta eragitea. Ez da erraz
|
bide
hura, eta handik iragateaz hartu duen ohitura, abiadura eta lasterra galaraztea. Ez eta, beraz, ez da erraz izango denbora luzeaz hartu den ohitura gaiztoa ere uztea eta aldatzea.
|
|
|
Asperam nobis et insuavem virtutum viam, nimia facit consuetudo, quae si in alteram partem transferatur, invenietur semita iustitiae levis. Bekatuaren ohiturak gaizten du bertutearen bidea; ordea, baldin ohitura hura itzultzen bada beste aldera, gaiztotasunetik ontasunera, edirenen da bertutearen
|
bide
hura bera, erraz, atsegin eta plazent.
|
|
|
Eta beldur naiz, kristauetatik ere, gehienek
|
bide
hura bera hartzen duten; eta esaten denean anitz direla deituak eta gutxiak hautatuak, kristauez ere orobat aditzen den. Zeren non da kristaurik, kristau bezala bizitzen denik?
|
|
|
Qui spe poenitentiae male agit, modum habet maleficentiae et poenitentia privatus est. Penitentziaren esperantzan bekatu egiten duenak ez du
|
bide
ona hartzen, ez du penitentziarik balia dakion merezi.
|
|
|
Hau da
|
bide
zabala, erreala, laua eta segurua. Beste guztiak dira bidexkak, bidezidorrak, hertsiak, meharrak, malkorrak eta arriskuz beteak.
|
|
|
Bere mende guztian errebelatua ibilirik, heriotzako orenean, iluntzen hasterakoan
|
bide
onera eta artezera bihurtuko dela uste duenak huts egiten du.
|
|
|
Zeren bestela mintzatzen zaren bitartean, jakizu ezen arrisku handian bizi zarela, infernuko
|
bide
zabala daramazula eta, azken finean, egiteko handitan izango zarela.
|
|
|
Orain hemen, dolorez eta oinazez inguratua zaudenean ere, aurkitzen da zenbait
|
bide
hats hartzeko eta kontsolatzeko. Eri zarenean, etortzen zaizkizu adiskideak ikustera, eta haiek apur bat gaitza arintzen dizute; medikua bisitatzera, hark ere adoretzen zaitu; eta guztien gainetik, betiere bizi zara gaitza arinduko zaizulako esperantzan, eta esperantza hark kontsolamendu handia ematen dizu.
|
|
|
Beraz, honelatan, halako egitekotan ez erortzeagatik eta hainbat bidegabe hainbati Jainkoari, geure buruari, aingeruei, kristau lagunari eta munduko beste kreatura guztiei ere ez egiteagatik, behar dugu ernatu, abiatu eta, luzapenak utzirik, gero egin behar dena lehen baino lehen egitea,
|
bide
onean jartzea eta hartan egotea erabaki.
|
|
|
Gizon batek, urkabera daramatenean, janari onak eta edari hobeak izanagatik, eta urkabeko bidea ere
|
bide
ederra, laua, atsegina, zuhaitz berdez, itzalez eta plazerez betea ikusiagatik, zer plazer ahal duke haietan guztietan?
|
|
|
Ez dezazula beha nondik iragan behar duzun, baina beha ezazu nora behar duzun. Ez diezaiozula beha urkabeko
|
bide
ederrari, baina beha iezaiozu urkabeari, baratu behar duzun lekuari.
|
|
|
Opera extra charitatem facta, ex condigno nullius boni meritoria sunt, ex congruo vero alicuius dici possunt[...] Quia decet divinam bonitatem, ut ubicumque dispositionem invenit, perfectionem adjiciat[...] Et secundum hoc, opera ista, ad triplex bonum valent; scilicet, ad consecutionem temporalium, ad dispositionem ad gratiam, et assuefactionem bonorum operum. ...nean egiten dituen obra onek balio ez badute ere deus zeruko loria erdiesteko, eta obra on haiengatik bekatore hark Jainkoarekiko buruperik ezin baduke ere zeren obra on haiek bere baitan hilak baitira, ez baitira deusen merezidun, ordea, badirudi ezen Jainkoak, bere ontasunagatik, haietatik okasio hartzeko duela hala obra onetan dabilenari, bekatore izanagatik ere, ongi egiteko, eskua emateko eta
|
bide
onera heltzeko eskas zaiona konplitzeko, zeren bekatorea bera ere orduan hartara disposatzen eta saiatzen baita.
|
|
|
|
bide
kamutsetatik
|
|
|
Ez dago bide onik ala
|
bide
txarrik,
|
|
|
Jacques Anquetilen zuzendaria izan zen zenbait urtetan. Elkarri mokoka aritu ziren behin baino gehiagotan, baina elkarrekin
|
bide
arrakastatsu eta oparoa urratu zuten. Zuzendaria izan aurretik, txirrindularia izan zen Geminiani eta bere izaerak isla zuen errepidean, erasotzaile peto petoa zen eta.
|
|
|
Biek dute ber duintasuna eta heien izenak etxe atarian zizelkatuak dira bata bestearen ondoan. Etxeko norbait hiltzen denean, eramaten da etxetik hilerriraino
|
bide
berezi bat hartuz eta zurrunbidea bezala ezaguna dena, alegia. Etxe bakoitzak eta familia bakoitzak badu berea.
|
|
|
Inspirazioa ausazko aurkikuntzetatik edota aurkikuntza txikietatik etor daiteke... Jakin minak eta jarrera irekia izateak ere harrera
|
bide
ezin hobeak dira inspirazioarentzat.
|
|
|
Markos azeri zaharra zen eta nahiz eta gezurra izan esandakoa, konturatzen hasia zen aspaldiko partez erromes kopurua handitzen zihoala San Adriango
|
bide
aldapatsuetatik, eta inor ez zela gelditzen gau bat baino gehiago ostatu hartan, beste garaietan bezala, Zalduondoko harrera ona dastatzeko sikiera. Zerbait arraroa gertatzen ari zen eta bai Burgoseko Santiago bidea, bai kostaldekoa aspaldiko partez puzten hasia zen, aurpegia erakusten ez zuten erromes kapusaidun gehiegirekin, gauza onerako.
|
|
|
Zalduondotik hasi eta Lezearango atakaraino
|
bide
malkartsua eta gogorra zen baina bera oraindik sasoian zegoen eta ongi menderatzen zuen bidaiaren zatirik neketsuena. Ataka hartara iritsi bezain laster bere janzkera aldatu ohi zuen, otarretan gordeta zeraman artzain arropa jantziaz.
|
|
|
Urbasa ezezaguna zen herriarentzat. Antzinatik irekita mantentzen zen
|
bide
misteriotsu hura zen pago erraldoiez osatutako egurrezko harresi ikaragarri hartan urradura bakarra.
|
|
|
Anaiak, erromatarrak Urbasako baso sakratu hau urratzen hasiak dira harrizko
|
bide
hori, zauri odoltsu bat bezala irekiz basoan barrena, zuhaitzak boteaz, harriak eta amalurra zaurituz eta basoko jeinu on zein gaizto guztiak esnaraziz. Eta jeinu gaiztoen artean gaiztoena esnarazi dute, gure herri errugabea odolusten ari dena, Momotxorroa.
|
|
|
Negu hura bereziki latza eta gogorra izan zen eta Markos pozik zegoen ez baitzuen sumatzen eztul latzaz gain ezer berezirik eta izua eta beldurra moteltzen joan ziren bere baitan. Jarraitu zuen bere komertzio
|
bide
motzak burutzen neguan sakanan zehar, Zalduondotik kanpo, baina dagoeneko beste goitizen baten jabe zen inguruetan: " Bele".
|
|
|
" Richard Hannay, adiskide esaten nion neure buruari behin eta berriro,
|
bide
okerrean sartu haiz, eta hobe duk hortik ateratzea".
|
|
2018
|
|
|
Erronka berriak gustatzen zaizkit, dudarik ez. Eta
|
bide
malkartsu zein berri horretan nik ere nire aletxoa ekarri nahi dut. Has gaitezen hasieratik, hortaz.
|
|
|
Gaur egun, euskaldunon biziberritze mugimenduaren gako bat da hiztunok boteretu egin behar garela. Liburu bat irakurriz ez dut uste inor boteretuko denik, baina
|
bide
horretan sakontzeko gonbitetxoa izan daiteke, gehiago gaitzeko tresna izan daiteke.
|
|
|
Non bihurtzen da bat nor, ez bada taldean? Taldearen baitan, eroso sentitu edo ez, alde edo kontra egon, eraldatzen saiatu edo
|
bide
berari eusten, taldean egiten gara eta taldeak egiten gaitu."
|
|
|
Gurean ere, abertzaletasunak mendia izan du ihesbide diktadura garaiko aire kiratsean. Eta mendia izan zen jendartean ideiak zabaltzeko
|
bide
emankorra, gainera.
|
|
|
Susmoa dut,
|
bide
honetatik jarraituz gero, lehenago edo beranduago, PROGRESITIBITATEAren idearekin topo egingo dugula: arian arian, emeki emeki.
|
|
|
Patxik aukera bat aurkezten digu lan munduaren euskalduntzean eraginkorki jokatzeko, instituzioen politikarekin lotutakoa. Halaber, lan munduko eragileak
|
bide
horretan jarri beharra ere azpimarratzen du. Honatx, gure ustez, artikuluan aipatzen diren eragile horiek bete ditzaketen funtzioak.
|
|
|
Euskararen aldeko aldaketa soziala eragin nahi badugu, euskara gizartearen periferiatik erdigunera ekarri nahi badugu, bigarren hizkuntza izatetik lehen hizkuntza izateko bidean jarri nahi badugu, azken batean, euskara gizartearen ardatzean jarri nahi badugu, nahitaez, Euskal Herriko herritarren balio eskalan euskarak garrantzi handiagoa irabazi behar du eta hori
|
bide
bakar batetik lortuko dugu: euskara Euskal Herriko herritarren gizarte bizitzan komunikaziorako beharrezko eta ezinbesteko bihurtuta.
|
|
|
Jatorriz euskera hutsean bizi dan herri batekoa nauzue, arnasgunea deitzen dan horreetarikoa, baina gaur egun euskerea nagusi ez dan herri batean bizi naz. Internet garaian jaio eta hazitako seme nerabea daukat, whatsappa eta bestelako komunikazino
|
bide
modernoak eten barik erabilten dituana. Euskera batuan hezi eta hazi dan ikastolako lagunekin mezuak gaztelania hutsean ketan ibilten dira sareotan, baina asteburu eta oporretako atsedenleku dogun nire jaioterriko kuadrilakoekin euskera hutsean:
|
|
|
33 urte daramatzat etxetik lanerako joan etorria
|
bide
beretik egiten. Bide bihurri samarra da, bihurgune eta gorabehera handikoa, eta maiz aldatu behar izaten dira martxak.
|
|
|
Pello Jauregi soziologo eta EHUko irakasleak dio: " Motibazio pertsonal sendoan oinarritutako erabilera planak
|
bide
motzekoak dira". Pello Jauregiren arabera," Indar handiagoa dauka gure jokaera sozialak gure borondateak baino".
|
|
|
Euskararen aldeko aldaketa soziala eragin nahi badugu, euskara gizartearen periferiatik erdigunera ekarri nahi badugu, bigarren hizkuntza izatetik lehen hizkuntza izateko bidean jarri nahi badugu, azken batean, euskara gizartearen ardatzean jarri nahi badugu, nahitaez, Euskal Herriko herritarren balio eskalan euskarak garrantzi handiagoa irabazi behar du eta hori
|
bide
bakar batetik lortuko dugu: euskara Euskal Herriko herritarren gizarte bizitzan komunikaziorako beharrezko eta ezinbesteko bihurtuta.
|
|
|
Oso baliagarria iruditzen zait erakusteko ze gaizki ari garen Hizkuntza Eskakizunen diktadura pean Euskalduntze Alfabetatzean eta zelan testuinguruen baitan irakatsita askoz eraginkorragoak izango ginatekeen. Maslowren bigarren mailatik hirugarrenerako bidean dauden horiei laguntzeko
|
bide
horietan sakondu genuke zalantzarik gabe.
|
|
|
Galderak badituzu bota lasai, ekarpen jakinen bat nahi izanez gero, eskatu. Eta, batez ere, jakin ezazu
|
bide
onetik zoazela uste dudala eta kriston ekarpena egin duzula iruditzen zaidala. Espero dut minbizi madarikatu hori gainditzea eta gerora eskerrak ematea" bitxoari" eman dizun adore eta bultzadagatik.
|
|
|
Zer nahi duzu esatea: oso argi eta oso zentzuz esanak daude oraingo guztiak. argi dago lan munduan egin litekeena ez dela makala, nahiz eta interbentzio
|
bide
konkreturik zehaztera iritsi ez garen. Ez da hori, urrundik ere, zureganako kritika, guztion ahuldadearen aitorpen xotila baizik.
|
|
|
Aitzitik,
|
bide
galduetan gabiltzalarik, iparrorratza magnetizaturik (imantaturik), atzerantz goaz oinarrizkoenean, nola arnasgunetan hala euskaldunen familia erabileran ere. Trinkotzearen gaia behin baino gehiagotan jorratu dut, iragaitzez batzuetan, zuzenki noizbait; interesik baduzu, irakurri" Euskararen jarraipena eta azpiegitura handiak Euskal Herrian" (Bat, 72, 2009).
|
|
|
Adibidea: 31 urte daramatzat etxetik lanerako joan etorria
|
bide
beretik egiten. Bide bihurri samarra da bihurgune eta gora-behera handikoa, eta maiz aldatu behar izaten dira martxak.
|
|
|
Arestiko paragrafoan genioen euskara erabiltzen dela beharrezkoa den eremu eta egoeretan, baina gutxitan erreparatzen diogu euskararen mirariari. Hau da, hainbeste kezka eta zalantza dugu ikustean gehien bat jendeak ez duela euskaraz hitz egiten, baina gutxitan galdetzen diogu geure buruari euskaraz bizitzea erabaki dutenek zergatik hartu duten
|
bide
hori. Oker ez banago antzeko zerbait planteatzen zuen Dabid Anautek aspaldi Leitza inguruko gazteen hizkuntza jokaerak aztertzean.
|
|
|
Hogeita hamabost urteotako
|
bide
gorabeheratsu baina arrakastatsua egiterakoan, giltzarri izan da lehenik Estatutuaren inguruan eta ondoren Euskararen Legearen eta beronen garapenean lorturiko adostasun sozial eta politikoa. Itun politiko soziala da euskararen biziberritze prozesuaren gainean hiru hamarkadotan gauzaturiko kontsentsua.
|
|
|
Hamazazpi urterekin ilki izan zen lehen aldiz balearen gibeletik, eta geroztik beste sei bat alditan ibili da jarduera arriskutsu horretan. Ongi ordaintzen dute eta
|
bide
erraza izaten da sakela fite betetzeko. Horrela irabazitako sosei esker, gurasoek baserriaren gainean zeukaten zorra kitatu ahal izan zuen, eta orain Graxirekin ezkontzeko aurrezten ari da.
|
|
|
Utz iezadazue bekataririk handiena niretzat, nik eramanen baitut
|
bide
onetik.
|
|
|
Goizero, lehen argi izpiekin batera, bizikleta hartu eta hor abiatzen zen bizi zen Nafarroako Bera herritik, Ibardineko lepotik barrena, Lapurdiko Urruña aldera. Eta arratsaldero,
|
bide
bera eginez baina alderantziz, hau da, Urruñatik Berara, muga zeharkatuz bere etxera itzultzen zen.
|
|
|
Bederatziak aldea zen eta zegoenekoz eguzkiak indar handiz jotzen zuen. Bi lagunak pozik zeuden eta herriko neska pertxentei buruz hizketan eman zuten ia
|
bide
osoa. Halako batean, Unaik autoa autobidetik atera eta bide estuago batetik barrena abiatu zen.
|
|
|
Bi lagunak pozik zeuden eta herriko neska pertxentei buruz hizketan eman zuten ia bide osoa. Halako batean, Unaik autoa autobidetik atera eta
|
bide
estuago batetik barrena abiatu zen.
|
|
|
Gure taldea, desegin baino lehen, gizaki bilakatzeko bidean zegoen? Eta guk, neuk eta nitarrek, egin ote genuen
|
bide
hori. Beste alde batetik, ez ote zen elkartuko nire ondorengoetakoren bat Suaren Gizonekin eta haietako bat bihurtu?
|
|
|
Ez zen lehengo lekutik oso urrun, hara iristeko astebete behar izan banuen ere, noraezean ibili nintzelako. Zuzenean joan izan banintz, ordubetean egingo nukeen
|
bide
hura.
|
|
|
Barruan zer gertatu zen ez dago esateko modurik; baina aise atera daiteke, gure taldeko bi lagunek zirrikitutik beste haitzulora ihes egin zutela. Zirrikitu hura estuegia zen Ezpata Hagin igarotzeko, eta sartu zen
|
bide
beretik itzuli zen berriro, amorruz eta haserre. Bistan zegoen gaueko ehizan ez zuela arrakastarik izan, eta gosaltzeko gutakoren bat jatea espero zuela.
|
|
|
Zuhaitzik zuhaitz etorri zen, adarretik adarrera eta zuhaitzetik zuhaitzera jauzi eginez; bizkor etorri, gainera. Ikusten ari naiz oraindik ere, iratzarririk idazten ari naizela, zuhaitzik zuhaitz jauzika, lau eskuko izaki iletsua, amorruz oihuka, han eta hemen gelditu eta ukabil itxiaz bularra joz, hamar hamabost oineko jauziak eginez, esku batez adar bati heldu eta beste jauzi baten ondoren beste eskuaz beste adar bati heltzeko eta hala segidan, zalantzarik gabe, bere zuhaitzez zuhaitzeko
|
bide
hartan nola edo zer egin ez zekiela behin ere gelditu gabe.
|
|
|
Suhiltzaileek ere, egoera kontrolatu ondoren,
|
bide
bera hartu zuten eta hantxe gelditu ginen ni eta Vinuesako pinudia, Vinuesako pinudia eta ni aurrez aurre, bakardade misteriotsu eta sarkor hartan murgilduta eta gertatutakoa lagunei kontatzeko irrikaz. Azkarregi suertatu zen guztia, baina onik atera ginen.
|
|
|
Tira,
|
bide
honi jarraituz gero, Errioxako Cameros aldera aterako gaituk eta pare bat ordu barru ikusiko diagu. Zer deritzozue?
|
|
|
Alde egin genuen etorritako
|
bide
berari lotuz, Txurrutaren jarrera ulertezina ulertu nahian.
|
|
|
Ziur nengoen: Errezilgo baserritarrak ez zihoazen
|
bide
onetik, baina egun ondo dakit gure bideak ilunak badira, areago direla etorkizunak eta zelai guztietako belarrak.
|
|
|
Euskararen batasuna dela, Basarriren iritziak direla, Saizarbitoriarenak direla. Ez, ez goazak
|
bide
onetik.
|
|
|
Jentilen kondaira hauek ere, aurrekoek legez, emazteen kontrako sexu bortizkeria azaltzen dute, eta aita ezezagunen haurren arazoa ere aipatzen; patronimoaren falta nola konpondu ere kezkatzen dira, kontu hori bi aldiz eta
|
bide
desberdinetik ekarria baita. Jentilek, beren gazteluan, nagusikeriak eta gehiegikeriak jasanarazi zizkieten laborariei, heroi baserritar batzuk oldartu eta garaitu zitzaien arte.
|
|
|
160). Kristau tradizio herrikoiak ere ezagutzen du berpizteko
|
bide
hori, santuen mirakuluen bidez adierazia, Legenda Aurea n (1967, II: 29):
|