|
2000
|
|
|
Ibilgailuzko monetaren zirkuituak baliokidetza bat darama, balioa ekonomiansartzen deneko
|
bide
estua. Harturiko epealdian, L produktu faktoreak E ri a ondasuna, berriki ekoitzia, uzten dio; uzte hori 100 ibilgailuzko moneta unitateko zirkuitu batenobjektua da:
|
|
|
Pistatik hego norabidean segituz eta altuera askorik igo gabe, Pozonegro errekaraino lasai irits daiteke, ibilbide osoan zehar Zalamako mendi hegalen eta pagadien ikuspegi ederra edukiz. Bide nagusia aipatutako errekan amaitzen da, baina errekaz bestaldeko pagadian (Rebedulesko pagadian)
|
bide
estu bat barneratzen da. Pagaditik ordu laurden ibiliz gero, ur jauzi ikusgarriak eratzen dituen errekasto batera hel daiteke.
|
|
|
Raneroko auzoan, XVII. mendeko Prieto de Ahedoren jauregia ikus daiteke. Auzotik gora dagoen harrobi zaharrerainoko
|
bide
estua autoz egin daiteke. Harrobiaren ezkerraldean, Pozalaguako kobazulo ikusgarriaren atea dago; estalaktita eszentrikoak dituen kobazulo eder hau publikora irekitzen da asteburu eta jai-egunetan neguan, eta egunero udan.
|
|
|
Eta orduan bai, orduan ondo itsatsi nituen aurikularrak nire belarrietan. Laino mehe baten erdian gindoazen,
|
bide
estu eta amaigabe baten gainean, zelan azaldu... Zerua inoiz ikusi dudan grisena zen, eta errepidearen albo bietan ehun laku eta beste ehun gehiago etengabean, belar motza eta marroia, lurrari zohikatza ostu dioten seinaleak han eta hemengo zulo beltz sakonetan, ardiak bide erdian asfaltoaren arrakaletatik sortzen diren belartxoak janez, mendixken gailur borobilduak, eta Breschi jaunaren pianoa denaren gainetik, kaio harro baten hegaldi pausatuaren moduan, denaren gainetik eta denarekin bat eginik.
|
|
|
Marka ezezaguneko bizikleta bat lortu dut, baina behintzat ondo zebilen, askatasuna gurpilpean sentitzeko moduan bai behinik behin. Haizeak eta euritxoak aurpegia nola laztantzen zidaten konturatzea, eta abiaduraren sentsazioa
|
bide
estuaren ertzeko landareak atzean uzten nituenean, lehenengoz antzeman dudan zerbait izan da. Eta gainera, Irlandako lehen amildegiak ikusi ditut, errepidetik itsasoraino jausten.
|
|
|
Oinarririk gabeko beldurra? Ttipiren bulegoan berean, Zamaketariak minutu erdian emandako aperitiboak bazkari zinez latza iragartzen zuen, eta onik ateratzeko esperantzari
|
bide
estua uzten zion komisaldegiko ziega zikin eta heze batean bururatu nuen bidaiak. Nire bi aingeru begiraleen mehatxu eta laidoen arrosarioan, ni zikiratuta, pixa egiteko izanen nituen komeriak, halakoxea lasaigarriena.
|
|
|
|
Bide
estu eta meharra, horratio, dibortzioari ahalbideratzen zaiona. Nolanahi ere, aurreko debekuaren kontrakoa, hartatik aldendua.
|
|
|
Alfer lana izango nuen nik galtza barrenak jasotzea, lokatzez beteak bainituen ordurako. Isilik jaitsi ginen hasieran, jada arrats hautsek iluntzen hasia zuten
|
bide
estuan zehar, Lauaxeta aurretik eta ni haren ondoren. Mutitegi baserrira heldu ginenean, handik behera hormigoizko bidea zegoela-eta, Lauaxeta oinetakoak aldatzera geratu zen; zapata pare dotorea atera bizkar zorrotik eta, haiek jantzita, bota lokaztuak sartu zituen zapatak ateratako lekuan.
|
|
2001
|
|
|
Beti harritu izan nau" gure  hizkuntza indoeuroparrak" solasean maiz aipatzeko hizkuntzalarien joerak10, ez jatorriko gizarteaz dihardutelarik, axaleko diferentzia handiak gorabehera, guztien artekoa den oinarrizko ezaugarri multzo batez baizik (beste hizkuntzenak ez bezalakoak, kontrakoak ez badira: " gure hizkun  tza indoeuroparretan bederen gertatzen ez den bezala", e.a.). Nolanahi ere, iritzirik zuhurrenarentzat ere, euskararen historiak egiaztatzen duenez, elementu honek, kidetasuna ala bakartasun genetikoa, konparatistaren
|
bide
estuak gainezkatzen duen interesa du. Berez, edozein gauza itzul edo molda daiteke hizkuntza batetik bestera; itzulpenak eta moldadurak ordea errazagoak dira batzuetan (mekanikaz ere, nolabait esan, egin daitezkeelarik), eta nekezagoak besteetan.
|
|
|
Hilobien artean eskuinetara lerratzen zen
|
bide
estu bat hartu genuen eta puska batez paseoan ibili ginen ezer esan gabe. Halako batean, besotik heldu eta, aldapa bat jaitsita, kanpo santuaren alderdi zaharrera eraman ninduen.
|
|
2002
|
|
|
Linea handi horiek 1864rako bukatu ziren. Trenbidearen hedapena mendearen bukaerara arte jarraitu zuen, Nerbioiibaiaren ezkerraldeko meategietako trenbideekin, eta
|
bide
estuko trenbideekin, hain zuzen ere Bilbo Santander, La Robla eta Donostia Hendaia lineekin. Gainera, Urolako trenbidea egin zen, Zumaia eta Zumarraga artean.
|
|
|
Berak ez zuen bide hura ezagutzen, eta lepoa jokatuko zukeen Mirarik ere ez zekiela non zebilen.
|
Bide
estua zen. Estuegia.
|
|
2003
|
|
|
Han aipu dituen estudiantelagunek ere benetakoak izan ziren antz osoa dute. Valladolid tik etxerantz datorrela, Bilbotik Gernikara Atxuriko trenean datorrela,"
|
bide
estuko trenean, bere herrirako trenean", Dionigaz jesarten da: " Dioni bere edadeko mutil bat da.
|
|
|
Orduan jende gehiago barne
|
bide
estura, eta alperrenak ere hartu zuten azkenean maletäa.
|
|
|
Biderik errezena zein dan argi dago. Halan da guzti be,
|
biderik
estuena, kargarik estuena hartu zan... eta horretarako errazoerik ez egoanik ez dot nik ukatuko.
|
|
|
Euskereak bere bidea eginda eukan ordurako Derioko Seminarioan:
|
bide
estu, apal eta lotsorra, baina ez zan gitxi aldi haretarako. Ez dakit nori entzun neutsan, Don Casimiro Morcillo Bilboko lehenengo gotzainak edegi eutsala ate estu hori euskereari Derioko Seminarioan...
|
|
|
Hiztegi hori Montianok berak asmatua da, erderazko zeintzuk berba sartu be berberak erabagi eban. Guri eskatu jakunak
|
bide
estua estuegia! eukan: erderazko hitz bakotxari euskerazko bat edo, goia jota, bi jartea, berba egokiak eta erabilienak, beti be bizkaiera ta gipuzkera euskalkien barrutitik urten barik.
|
|
|
aldi ta alde guztietako idazleak, jokabide ta idazkera askotarikoak, hainbat eskolatakoak, gure euskalkiaren batasuna ta ezbardintasuna, lehengo ta oraingo gorabeherak argi ta garbi ikusi dagiezan. Errezago ta atseginago izango zan guretzat, beharbada, geure gogokoak baino ez hautatzea, edota guztiak geure eretxiaren neurrira bateratzea; baina nor gara gu inori
|
bide
estuegirik erakusteko, besteri geure gurariak eta aukerak ezarteko?
|
|
|
|
Bide
estu eta pribatuetan gerta daitekeen istripua derrigorrezko aseguruan sartzen da
|
|
|
Euskal emakume kristau garbi eta gordea, esaneko eta apalaren eredutik haraindi ez dugu kasu askorik ezagutzen. Egia esan, Elizak eta gizarteak emakumeari ezarritako
|
bide
estutik ateratzen den izen goraipagarri bakarra ezagutzen dugu garai hartan, bera ere biziki elizkoia: Bizenta Antonia Mogel (Azkoitia, 1782 Abando, 1854), euskarazko lehen emakume idazlea.
|
|
2004
|
|
|
Asfaltaturiko bidea hartu eta malda txiki batean gora eginda ardi
|
bide
estu batera iritsiko gara. Bidexka estua kare-harrizko haitzen artean barneratuko da, bihurguneak eginez.
|
|
|
Egia da guk genukeela esan pertsona horri buruz dugun ezagutza osoa zientzian oinarritzen denik, ezta beharrik ere; askok, gainera, higuina erakutsiko liokete eguneroko bizitzan lagunekin eta ezagunekin izan ditzakegun harremanak zientziaren galbahetik pasatzeari: " zera murriztuko dut nire betiko lagunarekin edo maite dudan neska edo mutilarekin dudan harremana zientziaren
|
bide
estura!", esango genuke, baina Descartesek une honetan ez dihardu ezagutza zientifikoaz, baizik eta ezagutzaren edozein formaren ahalbideaz; eta horregatik, hain zuzen, eraman dezakegu argudioa halako muturreraino, horregatik astintzen ditu gure konfiantza osoaren sustraiak.
|
|
2005
|
|
|
Sagarrondoz betetako zelaietatik pinudira igaro gara eta pistan behera segi. Bihurgune zenbait eman eta ezkerrerako joera hartu duenean, eskuinerantz abiatzen den
|
bide
estuagotik jo dugu, beti ere beherantz. Ezkerreko bidetik joz gero, aurri dagoen Sarobetxueta baserrira eta ondoko kare labera ere helduko ginateke.
|
|
|
Ez egoan lainorik bistan ez eta uda sasoia amaierarantza joianeko lorratzik be, udatiar berantiarren pozerako. Dimitris Tsangarakisek
|
bide
estu, aldapatsu eta malkartsutik behera gidatzen eban turistaz beteriko autobusa. Itsas ertzean egoan Chora Sfakionera bidean joian, Imbros mendi hegaletik beherantza.
|
|
|
Itsas ertzean egoan Chora Sfakionera bidean joian, Imbros mendi hegaletik beherantza. Horixe zan bere ohiko ibilaldia, hainbat urteren buruan gidari trebea izatera heldu zalako eta horrek bideorrek, horren
|
bide
estu eta malkartsuak, zinez, gidari trebe eta iaioa eskatzen ebalako.
|
|
|
Mutsumik azaldu dienez, Fujira bizitzan behin igotzen da, eta nahikoa, bidea batere ona ez delako eta igoera ez atseginegia. Orduan ere, Ametsek eta Naroak ez dute furgoneta ikusi, eta Mutsumik ez die ezer esan, baina Tsukuimachin
|
bide
estuan behera zubirantz egin dutenean jazartzen ez dituztela jabetuta lasaiago geratu da. Ez du ulertzen.
|
|
|
Lokatzaz betetako oinezko bide batean behera, ibairaino bertaraino jaitsi beharra zegoen hara iristeko, eta istant batez pentsatu nuen hura ezin zitekeela inoiz errota aberatsa izan.
|
Bide
estu haietan ez zela ibiltzen ahal kargatutako gurdirik, uztartutako idi paperik. Asto edo mando gainean, izatekotan.
|
|
2006
|
|
|
Ezker aldean Arantzako zirkoa delako harana ikusiko dugu eta eskuinean, berriz, oraindik hazi gabeko pinudi batek lagun egingo digu. Baso hori igaro ondoren eskuinera hartuko dugu, eta
|
bide
estu estu batetik gora joango gara, sasi artean, Arantzari bizkarra emanez. Arantza artean.
|
|
|
Hala ere, sufrimenduak ez du askorik iraungo, handik ordu laurdenera edo iritsiko baikara hurrengo bide gurutzera, pista nagusiarekin elkartuko garen lekura, hain zuzen ere. Pistan, hala ere, metro gutxi egingo ditugu, gora heltzen garenean eskuinerantz jo baitugu
|
bide
estu batetik. Hau izango da, beharbada, bidearen zatirik ederrena, sekulako ikuspegia egon ohi baita normalean:
|
|
|
5) 1949ko apirilaren 21eko Legearen bigarren kapitulua,
|
bide
estuko trenbideak zabaldu nahiz hobetzeari eta ments ustiapena duten trenbideentzako laguntzak antolatzeari buruzkoa.
|
|
|
pentsatu zuen komeni zela joatea
|
bide
estutik
|
|
|
Batetik, gizarte eta mentalitate tradizionala dugu; bestetik, arrazionaltasun formalaren
|
bide
estu eta arriskutsura murriztutako Modernitatea. Baina, tartean, horrela esaterik baldin badago, Weber-ek estadio garrantzitsua identifikatzen du:
|
|
|
Eskerrak grabagailua eraman duela. Hizlariei begira, auto bat imajinatu du bihurgunez betetako
|
bide
estu batetik joanez, itsasorako bidean. Barreak entzuten dira barruan, emakumeen barreak, eta autoa urrunduz doan heinean arrasto distiratsu bat uzten ari da errepidean, ihes hoditik urre koloreko hautsa irtengo balitz bezala.
|
|
|
Erromesaldi luzea eta harrigarria, lazgarria eta lizuna, miresmena bezalaxe gorrotoa sortzeko modukoa. Bideetako predikaria eta herri ikasigabearen mistikoa, hainbat emakume liluratu zituen peregrinazio zoro hartan, hainbat eta hainbat orgia antolatu zituen hango eta hemengo bazterretan, deabruak menperatutako arimak askatu zituen,
|
bide
estura moldatu ezinean zebiltzan lekaime asko exorzitatu, hainbat eta hainbat fraide eta monasterio gizoni zeruko ateak erakutsi...
|
|
2007
|
|
|
Gerra zibilak erbesteratu bazuen ere, ez zuen albora utzi euskararen aldeko grina; Caracasen jarraitu zuen lanean, beti ildo beretik, euskara ipar zuela; ez zuen zentzurik Euskal Etxeak euskararik gabe. Izaera zorrotzeko gizona omen zen; hori begi bistakoa da, geldokeria ez da
|
bide
estu eta luzerako anoia. Polemikoa omen zen, euskara garbia gustatzen omen zitzaion," H" a ezin omen zuen ikusi; eta zer, zintzo eta koherente jokatu bazuen. Frustraturik erretiratu omen zen berriro Caracasa.
|
|
|
Gezi batek adierazi digu ondo goazela, eta alboko bidea X batez markatuta dago; sabaia erorita duen galeria bat izango da. Beste zenbait
|
bide
estu zeharkatu ostean, Inuzenteen galeriara iritsi gara. Mirarik eta Josuk diote eurek ikusita dutela galeria eta gu sartzeko gonbitea egin digute, ikaragarria omen baita bertan dagoena.
|
|
|
Iretargiaren tenplurantz joan naz. Basoaren barruan sartu naz,
|
bide
estuan behera. Esan deuste euli piloa dabilela ta kontuz ibilteko.
|
|
|
|
Bideak
estua izateari itxi deutsanean, aurrean zabalgune ederra agertu jat. Ailegau naz. Iretargiaren kobearen sarrerea handia da, sakona izan barik.
|
|
|
Horixe bera egin du txirrindulariak ikusgarriago gertatzeko, alboetan sarbideak dituzten bidegurutzetara iristean eta,
|
bide
estuegietan, gidariak aurrera ez dezan ohartarazteko.
|
|
|
FLIP azterketaren emaitzen aurrean, arrisku faktoreen araberako profilaxi tratamendua jarraitzea gomendatzen dute adituek. Arestian deskribatutakoez gain (jaioteguna, eskola adinean dagoen anaia eta amaren tabako ohitura), badira beste faktore batzuk ere, hala nola edoskitzerik eza edo bi hilabete baino gutxiagokoa izatea; lau heldu edo gehiago etxe berean bizitzea; eta familiako txistu hotsak (arnasketan nabariagoa den soinu txistukaria eta akutua, arnasbeheran nabariagoa, airea arnas
|
bide
estuetatik igarotzen denean gertatzen dena). Kanadako PICNIC Study Group ek, zentzu bereko beste ikerketa batek, VRS bidezko infekziorako deskribatu diren arrisku faktoreak areagotzen ditu:
|
|
2008
|
|
|
Izan ere, frai Millanek ez ditu aldarean loreak nahi, baina Jesusek atsegin zituen loreak eta perfumeak, gogoratu, besteak beste, Betaniako Mariaren pasartea, Lazaroren arrebarena, san Joan, 11, 2 Frai Millanek ez ditu irudiak sobera maite, baina irudiak Elizaren tradiziorik jatorrenari lotuak daude, eta, onbideratzaileak ez ezik, debozio pizgarriak ere badira. Zilizio eta diziplinetan, berriz, neurria du maite, eta niri ongi iruditzen zait, baina Jesusek lehenetsi zuèn
|
bide
estuaren aukerari ere atea itxi gabe: ez al da, bada, Jainkoa neurririk gabekoa, definizioz?
|
|
|
Malda behera batean, izan ere?
|
bidea
estua zen, eta baso soil samar bat zegoen, bideak erdiz erdi ebakitzen zuena?, gurpiletako batek harri batekin topo egin eta Toribiok ezin gobernatu izan zituen bi zaldiak, zaldi batek irrist egin zuen, erori ere, erori zen, erori ahala altxatu zen arren?, halako eran, non zalgurdiak bide ertzean zeudèn zuhaitz pare baten aurka talka egin eta hantxe geratu baitzen trabatuta, amildegi dexenteko baten parean.
|
|
|
–Don Justo gizon ona da, hori ez dizut ukatuko, baina Kristok
|
bide
estua predikatu zuen, ez lasaia.
|
|
|
Bizikletetara igota,
|
bide
estuari lotu zaizkio ostera ere. Haizerik ez dabil, baina ibilian ibilian lehentxoago botatako izerdia orain zelan hozten ari den nabari dezakete.
|
|
|
Largo do Carmo ra heltzean, jakarandapeko terrazetan jarritakoen artean sartu ordez, eskuinaldera jo zuen. Santa Justako igogailuaren goiko aterantz zeraman
|
bide
estu hark, eliza gotikoko horma zaharraren ondotik. Lurrean burdinbide tarte abandonatua zegoen eta, atzera so egitean, jonkia hantxe irristatu eta jausi egin zen.
|
|
|
NARRATZAILEA Lehen, errepideak
|
bide
estuak ziren eta oinez, edo txakur leretan ibiltzen ginen.
|
|
|
Pablo Picasso kale zabala eta argitsua da. Ocho de Eneron, ordea, bi eraikinen arteko
|
bide
estuago eta ilunago batean jarri dituzte salguneak. Iluntasun honekin, produktuak xarma galtzen du eta kanpoko itxura oso garrantzitsua da eroslearentzat.
|
|
|
–Don Justo gizon ona da, hori ez dizut ukatuko, baina Kristok
|
bide
estua predikatu zuen, ez lasaia.
|
|
|
Izan ere, frai Millanek ez ditu aldarean loreak nahi, baina Jesusek atsegin zituen loreak eta perfumeak, gogoratu, besteak beste, Betaniako Mariaren pasartea, Lazaroren arrebarena, san Joan, 11, 2 Frai Millanek ez ditu irudiak sobera maite, baina irudiak Elizaren tradiziorik jatorrenari lotuak daude, eta, onbideratzaileak ez ezik, debozio pizgarriak ere badira. Zilizio eta diziplinetan, berriz, neurria du maite, eta niri ongi iruditzen zait, baina Jesusek lehenetsi zuèn
|
bide
estuaren aukerari ere atea itxi gabe: ez al da, bada, Jainkoa neurririk gabekoa, definizioz?
|
|
2009
|
|
|
Boladan eztabaida handia dabil hizkuntza politikan arauak eta legeak izan behar duten eginkizunaz. Izan ere, oso
|
bide
estua gelditzen da egin beharreko indarraren eta inposiziotzat har daitekeenaren artean. Niri ez dagokit hemen eztabaida orokorrean sartzea, baina bai Kutxan hartu dudan eskarmentuaren berri ematea.
|
|
|
Esandakoarekin batera hizkuntza berreskurapenaren inguruko pentsamendua garatu du, berreuskalduntzerako" agendaren" mugarriak non zeuden adieraziz. Berari esker dakigu burujabetasun politikoa ez dela ezinbestean hizkuntza nazionalaren salbabide eta hori baino
|
bide
estuagoa dela euskarak iraungo badu. Zehatz erakutsi zigun, halaber, Belgikan hizkuntza lurraldetasuna nola aplikatu zuten eraginkorra izateko, gurean antzeko bidea hartzea ezinbestekoa zela adieraziz bidenabar.
|
|
|
Berari esker dakigu burujabetasun politikoa ez dela ezinbestean hizkuntza nazionalaren salbabide eta hori baino
|
bide
estuagoa dela euskarak iraungo badu.
|
|
|
Sollube begira du, ia haserre Mañura iristen denerako. Ezkerretara hartu du
|
bide
estu, itogarria. Arrakalatutako galipota, ezkerretara berriro, etxea bat batean agertu zaio.
|
|
|
irakurtzeko gai izan zirèn bi emakumek auskalo zer idatz ziezaioketen elkarri, ez zuen jakin ere egin nahi! Nahiz eta jakin nahi ez izateak halako jakin min berezia piztu behar zion, eta nahiz eta, kontrapuntu gisa, Maria Bibianak gogoan behar zuen izeba Ernestinak inoiz eman ziòn irakaspena?. Jendea estutzen baduzu, jendeak estutuko zaitu??, erdibidea bilatzera bultzatu zuena,
|
bide
estutik ihesi, eskrupuluak ez zituen jada garai bateko etsai?, bi emakumeei elkarri idazten utziz baina elkar ikusten ez; hala, bada, Maria Bibiana lasai zegoen, ahizparen eta Txaroren arteko bitartekaritzak maila bateko arazoak (moralak) zekarzkion arren, ez ote zuen Jainkoak, beste ikuspuntu batetik, jardun hartarako aukeratu. Zeren, baldin eta gauzak bere bidetik ateratzen baziren, bera hantxe egongo baitzen, balizko okerrak zuzentzeko eta berbideratzeko prest?, baina ez zegoen lasai; atea zaintzen egon behar izateak, gainera, baita Adaren barre txikiek ere, tentsio puntu bat erantsi behar zioten bere nerbio sistemari; afalordua ere gainean zuten?; esan nahi baita Maria Bibianak askoz arrazoi gehiago zituela lasai ez egoteko lasai egoteko baino:
|
|
|
–esan zion izebak irmo, baita haserre antzean ere; gero, begitartea apur bat eztitzen zuela, jarraitu zuen?: Bizitza bera da, izan ere,
|
bide
estu bat, gero eta gehiago konturatuko zara horretaz, Bibi, urteek aurrera egin ahala. Bide estu bat da zure aitaren bizitza, ez baitut jakin ere egin nahi zenbat buruhauste izango dituen fabrika ongi eramateko, eta bide estu bat da langileena, neke eta izerditan dabilenak ez baitu, ez, bizitza oso erosoa; galde iezaiozu zapatariari, errementariari, baita kalean galduta dagoen ijitoari ere, eta guztiek esango dizute bizitza bide estu bat dela, arazoz josia, mundualdi honetan inori ez baitzaizkio itzalak falta:
|
|
|
Bizitza bera da, izan ere, bide estu bat, gero eta gehiago konturatuko zara horretaz, Bibi, urteek aurrera egin ahala. Bide estu bat da zure aitaren bizitza, ez baitut jakin ere egin nahi zenbat buruhauste izango dituen fabrika ongi eramateko, eta
|
bide
estu bat da langileena, neke eta izerditan dabilenak ez baitu, ez, bizitza oso erosoa; galde iezaiozu zapatariari, errementariari, baita kalean galduta dagoen ijitoari ere, eta guztiek esango dizute bizitza bide estu bat dela, arazoz josia, mundualdi honetan inori ez baitzaizkio itzalak falta: harreman gaiztoen itzala, gaixotasunaren itzala, heriotzaren itzala?
|
|
|
Bizitza bera da, izan ere, bide estu bat, gero eta gehiago konturatuko zara horretaz, Bibi, urteek aurrera egin ahala. Bide estu bat da zure aitaren bizitza, ez baitut jakin ere egin nahi zenbat buruhauste izango dituen fabrika ongi eramateko, eta bide estu bat da langileena, neke eta izerditan dabilenak ez baitu, ez, bizitza oso erosoa; galde iezaiozu zapatariari, errementariari, baita kalean galduta dagoen ijitoari ere, eta guztiek esango dizute bizitza
|
bide
estu bat dela, arazoz josia, mundualdi honetan inori ez baitzaizkio itzalak falta: harreman gaiztoen itzala, gaixotasunaren itzala, heriotzaren itzala?
|
|
|
–
|
Bide
estuak plazara eraman ninduen egun batean, jendeari jakinarazi nahi bainizkion Jesusen hitzak: –Ez dakizue, ez, eguna eta ez ordua, eta, beraz, damu zaitezte, eta aitortu??.
|
|
|
Bizitza bera da, izan ere, bide estu bat, gero eta gehiago konturatuko zara horretaz, Bibi, urteek aurrera egin ahala.
|
Bide
estu bat da zure aitaren bizitza, ez baitut jakin ere egin nahi zenbat buruhauste izango dituen fabrika ongi eramateko, eta bide estu bat da langileena, neke eta izerditan dabilenak ez baitu, ez, bizitza oso erosoa; galde iezaiozu zapatariari, errementariari, baita kalean galduta dagoen ijitoari ere, eta guztiek esango dizute bizitza bide estu bat dela, arazoz josia, mundualdi honetan inori ez ba... harreman gaiztoen itzala, gaixotasunaren itzala, heriotzaren itzala?
|
|
|
Eta duela urtebete ingurutik pabiloiaren ondoko zelaian hasi zen, batez ere, lorazaintzako hondakinak eta enpresetako paletak birrintzen”.BIDEA ETA BASOAUrnietatik gune honetara ibilgailuz iristeko Lategi auzoko errepidea hartu eta Goikoetxeko ur deposituaren parean ezkerrera hartu behar da. Bidearen azken zatia, bertakoen erabilerarako hormigoizko auzo
|
bide
estu bat da. Konposta egiteko lanekin hasi zirenetik bertaratzen den kamioi kopurua handia izanik, enpresa honetako jabeek, bidea zabaltzea erabaki zuten.
|
|
|
Horrez gain, autobusekin arazoak sortzen ziren batzuetan, haiendako
|
bidea
estuegia zelako, eta gainerako ibilgailuek ere leku arazoak zituztelako; orain, autobusendako pasabidea zabaldu egin da. Bestalde, gutxitasunak dituztenendako egokitutako aparkaleku gehiago dago.
|
|
|
Gozatu ederra hartu dugu lau ordu eta erdiko bidean: eguraldi paregabea, basoan gora lasai, bideko ostatu dotorean ura hartu, urtegiaren gaineko harrizko
|
bide
estua ezagutu, haran osoko ikuspegia lasai lasai barneratu...
|
|
|
–esan zion izebak irmo, baita haserre antzean ere; gero, begitartea apur bat eztitzen zuela, jarraitu zuen–: Bizitza bera da, izan ere,
|
bide
estu bat, gero eta gehiago konturatuko zara horretaz, Bibi, urteek aurrera egin ahala. Bide estu bat da zure aitaren bizitza, ez baitut jakin ere egin nahi zenbat buruhauste izango dituen fabrika ongi eramateko, eta bide estu bat da langileena, neke eta izerditan dabilenak ez baitu, ez, bizitza oso erosoa; galde iezaiozu zapatariari, errementariari, baita kalean galduta dagoen ijitoari ere, eta guztiek esango dizute bizitza bide estu bat dela, arazoz josia, mundualdi honetan inori ez baitzaizkio itzalak falta:
|
|
|
Bizitza bera da, izan ere, bide estu bat, gero eta gehiago konturatuko zara horretaz, Bibi, urteek aurrera egin ahala.
|
Bide
estu bat da zure aitaren bizitza, ez baitut jakin ere egin nahi zenbat buruhauste izango dituen fabrika ongi eramateko, eta bide estu bat da langileena, neke eta izerditan dabilenak ez baitu, ez, bizitza oso erosoa; galde iezaiozu zapatariari, errementariari, baita kalean galduta dagoen ijitoari ere, eta guztiek esango dizute bizitza bide estu bat dela, arazoz josia, mundualdi honetan inori ez ba... harreman gaiztoen itzala, gaixotasunaren itzala, heriotzaren itzala...
|
|
|
Bizitza bera da, izan ere, bide estu bat, gero eta gehiago konturatuko zara horretaz, Bibi, urteek aurrera egin ahala. Bide estu bat da zure aitaren bizitza, ez baitut jakin ere egin nahi zenbat buruhauste izango dituen fabrika ongi eramateko, eta
|
bide
estu bat da langileena, neke eta izerditan dabilenak ez baitu, ez, bizitza oso erosoa; galde iezaiozu zapatariari, errementariari, baita kalean galduta dagoen ijitoari ere, eta guztiek esango dizute bizitza bide estu bat dela, arazoz josia, mundualdi honetan inori ez baitzaizkio itzalak falta: harreman gaiztoen itzala, gaixotasunaren itzala, heriotzaren itzala...
|
|
|
Bizitza bera da, izan ere, bide estu bat, gero eta gehiago konturatuko zara horretaz, Bibi, urteek aurrera egin ahala. Bide estu bat da zure aitaren bizitza, ez baitut jakin ere egin nahi zenbat buruhauste izango dituen fabrika ongi eramateko, eta bide estu bat da langileena, neke eta izerditan dabilenak ez baitu, ez, bizitza oso erosoa; galde iezaiozu zapatariari, errementariari, baita kalean galduta dagoen ijitoari ere, eta guztiek esango dizute bizitza
|
bide
estu bat dela, arazoz josia, mundualdi honetan inori ez baitzaizkio itzalak falta: harreman gaiztoen itzala, gaixotasunaren itzala, heriotzaren itzala...
|
|
|
" urdanga lohi eta lizuna"! – irakurtzeko gai izan zirèn bi emakumek auskalo zer idatz ziezaioketen elkarri, ez zuen jakin ere egin nahi! Nahiz eta jakin nahi ez izateak halako jakin min berezia piztu behar zion, eta nahiz eta, kontrapuntu gisa, Maria Bibianak gogoan behar zuen izeba Ernestinak inoiz eman ziòn irakaspena –" Jendea estutzen baduzu, jendeak estutuko zaitu" –, erdibidea bilatzera bultzatu zuena,
|
bide
estutik ihesi –eskrupuluak ez zituen jada garai bateko etsai–, bi emakumeei elkarri idazten utziz baina elkar ikusten ez; hala, bada, Maria Bibiana lasai zegoen –ahizparen eta Txaroren arteko bitartekaritzak maila bateko arazoak (moralak) zekarzkion arren, ez ote zuen Jainkoak, beste ikuspuntu batetik, jardun hartarako aukeratu. Zeren, baldin eta gauzak bere bidetik ateratzen baziren, bera hantxe egongo baitzen, balizko okerrak zuzentzeko eta berbideratzeko prest–, baina ez zegoen lasai; atea zaintzen egon behar izateak, gainera, baita Adaren barre txikiek ere, tentsio puntu bat erantsi behar zioten bere nerbio sistemari; afalordua ere gainean zuten...; esan nahi baita Maria Bibianak askoz arrazoi gehiago zituela lasai ez egoteko lasai egoteko baino:
|
|
2010
|
|
|
Baina ezin dute. Ibilbideak ere ez du askorik laguntzen, zuzengune luze eta zabalak ahaztuta,
|
bide
estu eta gorabeheratsuen alde egin dutelako, oraingoz, antolatzaileek. Baina azken kilometro horietako nahasmenetik gauza bat ari da argi geratzen:
|
|
|
BAT aldizkariaren koordinatzaile izana Helbide elektronikoa: ...ilakaera. beste era batera esanda, euskarak duen normalizazio beharraren inguruan, gatazkak gatazka, adostasun formal zabal ezagutu dugun arren, normalkuntza horretan lagunduko duen gogoeta eta ezagumendua sustatzeko proiektua izanagatik, bat ek ez du laguntza iraunkorrik aurkitu bere proiektu komunikatiboa garai berrietara egokitu eta garatzen jarraitzeko. eta beraz, hesola horiekin zedarritutako
|
bide
estuan egin behar izan du bere bilakaera.
|
|
|
Hala ere, parkeen% 1ean soilik gertatu dira sarbideak eta irteteko
|
bideak
estuegiak gurpil aulkiekin igaro ahal izateko.
|
|
|
Atxondoko haranean barrena Anboto mendiaren bihotzeraino eramango gaitu, ondoren Aramaioko haranean amaitzeko mendiaren hegoaldeko aldean, Araban. Baserri zaharrak eta arroka arteko
|
bide
estuak ustartzen dituen paisaia honetan, ibilbideak historiako aro ezberdinetan erabilitako itinerario bera izango du, neolitikotik industrializaziora arte.
|
|
|
Lekuko horren arabera, lurpeko
|
bide
estu hori zen hondartzara joateko tren geltokia zeharkatzeko leku bakarra. Izan ere, geltokiko pasagunea, gaineko pasabide bat itxita zegoen eta nik ez nuen ikusi lurpeko bidea seinaleztatuta zegoenik, zehaztu du.
|
|
|
Kazetariaren galderan sumatu uste izan dudan beste esanahiak gehiago asaldatzen nau, jakin nahi eza baitario. Batzuen ustez, zientziak ez du balio zenbait galderari erantzuteko, ez horiek balioen mendekoak direlako, baizik eta zientzia ofizialak (hala gustatzen zaie deitzea) bere
|
bide
estuan argitu ez ditzakeen bazter misteriotsu asko dituelako munduak. Fenomeno paranormalez ari naiz, zientzia ezkutuez, esoterismoaz, eta sentikortasun bereziko espiritu zabalek soilik sentitu omen dezaketen horretaz, zientzia arrunt eta erredukzionistak, bere sinplekerian, inoiz ulertuko ez dituen fenomeno horiez.
|
|
|
izango ez da, bada, eztenarena ere sinbolo falikotzat har baitaiteke, gizonari erakusten diona nola ibili behar duen sexuari lotutako kontu ezin serioagoetan, tente bezain zut, zenbat eta haur gehiago munduratu, orduan eta handiagoa izan baitaiteke zerura daitezkeen gizakien kopurua! Baina ez al ginen geratu Jesusek
|
bide
estua predikatzen zuela, eta hala, askoz gehiago izango direla infernuratzen direnak zeruratzen direnak baino. Ez didazu esango behintzat, Gabino, kataroak zuek baino zintzoagoak ez zirenik horretan?
|
|
|
Beste nonbait esan dizudan bezala, eskuko hatzak aski lirateke bete dezaketenen kopurua zenbatzeko, hain da mugatua gizakiaren psikea, bere pasioen eta bere ezintasunen mendeko? Horregatik predikatzen ote zuen Jesusek
|
bide
estua, heroien bidea, azken batean?, asko baitira deituak, gutxi aukeratuak. Baina honekin zer esan nahi zuen Jesusek, gutxi batzuk joango direla zerura, eta gehienak infernura?
|
|
|
Leihoa Bicêtre ko patio nagusira begira zegoen. Patioa gainezka zegoen; soldaduen bi ilarek nekez libra zezaketen, jende andana hartan, patioa zeharkatzen zuen
|
bide
estua. Beteranoen bi lerrokada horien artetik, poliki, balantzaka alde bietan, bost gurdi luze zihoazen gizonez beteta; fortzatuak ziren, bazihoazen.
|
|
|
Txillarrera iristeko, Azkoitirako errepide zaharra hartu behar da Elgoibarren, Azkarate mendatean gora abiatu eta, aldapan bi kilometro egin ondoren, eskuinera baserri
|
bide
estua hartu, Azkarateko gainera iristeko lau kilometro falta direnean: –Haritzalde?,. Txillarre?
|
|
|
Beste nonbait esan dizudan bezala, eskuko hatzak aski lirateke bete dezaketenen kopurua zenbatzeko, hain da mugatua gizakiaren psikea, bere pasioen eta bere ezintasunen mendeko... Horregatik predikatzen ote zuen Jesusek
|
bide
estua —heroien bidea, azken batean—, asko baitira deituak, gutxi aukeratuak. Baina honekin zer esan nahi zuen Jesusek, gutxi batzuk joango direla zerura, eta gehienak infernura?
|
|
|
izango ez da, bada, eztenarena ere sinbolo falikotzat har baitaiteke, gizonari erakusten diona nola ibili behar duen sexuari lotutako kontu ezin serioagoetan, tente bezain zut, zenbat eta haur gehiago munduratu, orduan eta handiagoa izan baitaiteke zerura daitezkeen gizakien kopurua! Baina ez al ginen geratu Jesusek
|
bide
estua predikatzen zuela, eta hala, askoz gehiago izango direla infernuratzen direnak zeruratzen direnak baino. Ez didazu esango behintzat, Gabino, kataroak zuek baino zintzoagoak ez zirenik horretan... kataro asko eta asko bai bederen, haurrak ekartzeari uko egiten ziotenak:
|
|
|
Txango haietako batean Francoren trenbide estuko bagoia ikustera eraman gintuzten, han gosari literario bat egiteko. Kantauri aldeko
|
bide
estuko trenean bidaiatzen zuenean bere bagoi partikularra zuen diktadoreak. Nolabaiteko luxua zuen, baina XX. mende hasierako luxu austeroa.
|
|
|
Etxean bazen beti lana eta, gainera, ez zegoen oraingo iristeko modurik. Auzoko plazaraino gurdiak eta automobilak nola edo hala iristeko
|
bide
estu bat, euria egiten bazuen lokaztu eta ez gora eta ez behera uzten ez ziena eta auzotik gure etxera beste kilometro bat edo aisa. Baina, batez ere, lehen esan dudana:
|
|
|
autoak zeharka eta kontrapausoan. Batzuk,
|
bide
estuan ezin baztertuz, Gomistegiko bidegurutzean, hantxe extu extu, hamaika; beste mordoxka, harrobiko baxterreraino jaitsita, bi kilometro behera. Eta, halere, etxeko eta bertako nahiz auzokoenak zenbatu barik, 217 auto eta furgoneta, txoferra mendian zela eta, gidari faltan, alboan kieto.
|
|
|
Harantxo berde bat zen, bukolikoa," nekazari zoriontsuentzat" ezinbestean sortua zirudiena. Hara iristeko Obabako errepide nagusia hartu behar zen, eta, Alaska hotelerako bidegurutzea iragan ondoren, mendi aldera jo zenbakirik ere ez zuen
|
bide
estu batetik. Berehala, gaztainadi bat zeharkatzean, baserriak ikusten ziren lerroan, erreka ziztor baten erara kokatuak, eta artasoroak, sagastiak, belazeak haien jira guztian, eta gero berriro ere mendiak, basoak, milaka zuhaitz malda guztietan gora; ez gaztainak, alde hartan, baizik eta pago lizarrak.
|
|
|
Urte hartako uda egun gehienak bero zakarrekoak izan ziren, maiz ekaitzarekin bukatzen zirenak, eta Lubisek eta biok Iruain inguruko mendira joateko ohitura hartu genuen, eta nire praktikak baso barruko freskuran egitekoa. Aurrena, zaldiaren gainean egotea ere zail zitzaidanean, beheko bideetatik ibiltzen ginen, zabalak eta nahiko zuzenak zirelako; pixkanaka, ordea, trebezia hartzen joan nintzen, eta
|
bide
estuagoak, zarpailagoak, zapaldu ahal izan nituen. Azkenean, xendaren aldia izan zen.
|
|
|
Baserri baino" villa suitzar" ematen duten horietariko baten aldamenean nindoala konturatu nintzen laster hesiaren kontra pegatu nuela gorputza,
|
bide
estutik gorantz zer eta autokarabana zabal bat zetorrelako. Berehala ikusi nuen gidaria Ugarte zela eta saiatu nintzen nire burua ezkutatzen, baina ez neukan non gorde.
|
|
|
"... nahiz eta Pirineoak zeharkatzerakoan, Baskoien maltzurkeria jasan behar izan zuen. Bere armada lerro luze batean zebilelarik,
|
bidearen
estuak hala eskatzen zuelako, Baskoiek segada antolatu zuten, oihanaren iluna egokia baitzen horretarako, eta mendi tontorretatik jautsi ziren armadaren atzealdean zeramatzaten bagajeen eta hauek zaintzen zituzten soldaduen kontra, eta bultzatu zituzten ibarreko behealdera. Borroka hasirik, azken gizona ere hilik, fardelak hartu zituzten eta azkarki sakabanatu ziren, gauaren lehen itzalak lagun."
|
|
|
Ez nuen asko gozatu ordu erdi besterik luzatu ez zen korrikalditxoan. Etxartea txikia izateaz gain, korrika egiteko
|
bidea
estua zen eta promenadan zebiltzanen artean sigi saga ibili behar izan nuen, baina batez ere ezinegona sortu zidan, bazter batean zeuden gurpil aulkikoen aurretik igarotzen nintzen aldiro elkarrizketa eten eta niri begira begira jartzen zitzaizkidala ohartzeak.
|
|
2011
|
|
|
11 kilometro eta %9, 9ko batez bestekoa dauka Crostisek, baina igoera bezain arriskutsua da jaitsiera. Asfaltatu gabeko zati bat ere badago behin gainera iritsita, eta antolatzaileek babes sarea jarriko dute jaitsieran,
|
bidea
estu estua delako, eta behera amildegi handia dagoelako. Eguraldia erabakigarria izango da etapa horretan.Indarberritzeko denborarik gabe, 6.000 metrotik gorako desnibela dauka 15 etapak.
|
|
|
Edo asfalto normala zuen? 92.840: Bigarren mailako errepidea terminoa
|
bide
estuagoak definitzeko erabiltzen da. Ez da errepide nazionala.Iruin:
|
|
|
Zer baldintza zehatz zeuden? 92.840:
|
Bide
estu bat zen, bihurgune askorekin, ikuseremu gutxirekin... eta galdu egiten da.(...) Epaiketan gaur izango du laugarren eguna. Beste hamar polizia daude deklaratzera deituta, eta ondoren defentsaren lekukoekin hasiko dira.
|
|
|
Norbere lotsaz ardura dadila, gu geureaz arduratzen bezala. Adio atzoko amets gaiztoa,
|
bide
estuetatik ere aurrera goaz.
|
|
|
Herriko elizaren parean hasten zen pista bat hartu zuten. Hasieran, porlanezko
|
bide
estua gaztainondo tantaien artean iragaten zen, baina gora egin ahala txarrantxaz hesituriko larre zabaletara atera ziren. Baztango mendien bizkarrak altxatzen ziren haien inguruan, han hemen pagadien zetaka ilunek eta baserrien puntu txuriek zipriztindurik.
|
|
|
Klaxon hotsak gero eta tematiagoak dira, segundo luzez luzatzen den intziriren bat barne, eta nik oihu egiteko gogoari eusten diot, emaztea ez kezkatzeko, ezta ama ere, arreba konpon dadila; zenbat jende dator hainbeste klaxon haserretu pilatzeko,
|
bide
estu honetan, ezin dute denek familiakoak izan. Ama nire autoko kristalari joka ari da, kotxea geldirik dago bide erdian, esango nuke, nik hartarako agindurik eman gabe, eta geratu gara elkarri begira, ama eta ni, ezer galdetzera ausartuko ez bagina bezala, ez du malkorik, ez zotinik; behin atea zabaldu eta parez pare gaudenean amak keinu egin dit eskuaz, «etorri, atera hortik», gorde ditut galtzetan kolektiboa aztoratuko luketen gorputz adarrak eta irten naizenean emaztea ikusi dut, niri begiratu ondoren are bortiztu diren zotinen erdian, keinu sakonez, malko eta muki xurgadurarik gabe, aurpegia kulunkatu eta laztantzen dion arrebaren besoetan; amaren hotsa entzun dut nire atzeko kotxetik azaldu den osabari esanez, «pixa egin du galtzetan».
|
|
|
Euskara
|
bide
estuan abiarazi ote den, arau eta lege zorrotz artean.
|
|
|
Horretan, ALIZIAk
|
bide
estu batetik jotzen du, baso sarrerara darama. Leku jakin batean geratzen du autoa.
|
|
|
Mtb ko martxak 33 kilometro izango ditu eta jaitsiera asko mendi
|
bide
estuetatik egingo dituzte. Hala, zailtasun fisikoa handikoa izango da, baina teknikoki ez horren zaila.
|
|
|
Enduroko martxa, berriz, motzagoa izango da, 23 kilometrotakoa. Hori bai, jaitsieren %90a mendi
|
bide
estuetatik izango da. Zaitasun tekniko oso altua izango du eta zailtasun fisikoa altua.
|
|
|
Bai ordea hitz horien edo beste antzekoen izenean beren zekenkeriak eta miseriak ezkutatzen ahalegintzeagatik. " Bizitzako gudan etsi gabeekin" elkartu nahi du Ruperrek eta" norbere lotsaz arduratu" ondoren" beti aurrera doan
|
bide
estuari" ekin. Denborak erakusten duen kontua da ez dagoela" okerreko belaunaldikoa" ez den inor, giza legea denez ulertzea zein funtzio bete behar duten hitz handiek, utopiek.
|
|
|
(Brechten" Denok ala inor ez/ dena ala ezer ez", Imanolek bezala Mikel Laboak ere musikatua). Ez da harritzekoa
|
bide
estu hori itogarria bihurtzea kantari baten sentiberatasunarentzat, eta bizi izandako hainbat eta hainbat gauzataz lotsatzea gero. Orduko hamar urtetan bizi izandakoa (eman dezagun 1969.etik —bere lehen grabazio klandestinotik, 22 urte zituela— 1979, Sentimentuen auspozera, 32rekin), edozein zorabiatzeko moduko bizipen eta aldaketez betetako ibilbidea izan zen Imanolentzat.
|
|
|
Marijuangonea baserriaren ondo ondotik, ia ukituz, beheitiantza jarraituz iristen da Bordaberri baserrira.
|
Bide
estua eta kaskarra aurrera jarraituz errekara eta Urdiñolako burdinolara iristen da.
|