|
2000
|
|
|
hitza" patua" ikasteko. 7 Eta nahasten dituzun
|
bi
hitz bereizteko (sartu atera, piztu itzali, gelditu gidatu, galdetu galdu, esate baterako) zer trikimailu erabiltzen duzu. Galdera hau hasiberrientzako da, ez?
|
|
|
Isilik geratu zen une batez, eta gero
|
bi
hitz:
|
|
|
Horrela, urtebete pasatu eta gero, Cadiz-ko Konstituzioaren espiritua jaso zuen. Informe Quintana? izenez ezagutzen den dokumentua ezinbesteko erreferentzia puntua izan zen, XIX. mendeko eskola legeriaren zutabea baitzen115 Besteak beste, hitzaurrean irakaskuntza sistemaren baldintza politikoei buruz planteatzen zena azpimarratu litzateke;
|
bi
hitzetan esanda, hezkuntza sistema nazionalaren argumentazio politikoaren ardatzak nazioa hartzen du abiapuntutzat, helburua herritarrak egitea izanik. Bestalde, aipatu berria dugunarekin zuzenean loturik dagoen uniformitatearen gaia ere. Informe, aren ezaugarri nagusienetarikoa dugu:
|
|
|
Harri eta zur geratu zen aita, begiak zabal, zeren eta, bere bidaietarik itzultzen zen bakoitzean, beti edireiten baitzuen gure ama bere zerbitzurat, haren obligazinoetarik eta postutik den mendrenik ere higitu gabe, morroi neskameei bere manuak emaiten, txilina noiznahi eskuan —ekarri pitxer bat ur eta garbiontzia honat!, eraman etxeko jaunaren zaldia harat! —, bere senarrari deus ere falta ez zekion amoreakatik. Honek, halarik ere, ez zizkion amari argibideak eskatu, eta, etsiak hartua bezala,
|
bi
hitz haiek erraiterat mugatu zen:
|
|
|
—Gauza bat ez dut ulertzen, aita Bartolome: zergatik egin duzun mezako sermoian
|
bi
hitz euskaraz, eta bertze guztia gaztelaniaz, urbiaindar gehienek gaztelaniaz hitzik ere ez dakitenean...
|
|
|
MINTZATU natzaizu apur bat aitona Nikolasez, mintzatu natzaizu apez don Frantziskoz, eta orain
|
bi
hitz erran nahi nizkizuke geure aitari buruz.
|
|
|
Eta, gauzak hala badira, ez al zaizu iduritzen ezen bertze
|
bi
hitz horiekin ere —galtzaile eta garaile—, antzeko zerbait gerta litekeela.... Edo jada Salamancan erran nizuna erran behar ote dizut berriro, eta oroitarazi behar ote dizut, halatan, nola akabatu zuen gure aitak, bere burua beti garailetzat izan zuenak...?
|
|
|
Zezena geldi zegoen, hilik; toreatzailea, berriz, jaiki egin zen eta, jaikitzean, ohartu nintzen ezen beso bular ingurua odoletan zuela. Hurbildu zitzaizkion peoiak; jaitsi zen Villagrandeko dukearen medikua tribunatik; jaitsi zen, harekin batean, kalonje jaun don Claudio... baina toreatzaileak ezetz erraiten zien guztiei, ez zuela deus ere, eta dukeari
|
bi
hitz erran nahi zizkiola. Eta, ongi zuèn besoa morroi baten lepo inguruan ipintzen zuela, tribunarantz abiatu zen, haren laguntzarekin.
|
|
|
Jauregia, finean, talaia ezin hobea zen, nondik begizta baitzitekeen, han urrunean, urroztarren dorretxea, baita, legoa laurdenerat edo, Urbiaingo herria ere, zeinaz
|
bi
hitzen erraiterat obligaturik bainago, gure jauregiaren historia Urbiani guztiz loturik egon izan denez: " guztiz loturik" erran dizut, eta ez" guztiz nahasirik", zeren eta, liburuan barrena ikusiko duzun bezala, umetarik irakatsi baitziguten nor zen nor inguru haietan, jaunak beti jaun eta menekoak meneko.
|
|
|
—Ez duk erraza ene bizitza
|
bi
hitzetan laburtzea, baina entseiatuko nauk. Hik badakik, Joanikot, ene esperantzen berri, eta nola etorri nintzen Italiarat mundua jan beharrean.
|
|
|
—baina, ohartu zenean ez berak ez osabak ezpatarik ez zutela, gaineratu zuen—: Edo, ezpatarik ezean, muturka eta ukabilka —eta, azken
|
bi
hitzak erraiterakoan, kraskatu egin zitzaion boza, barrendik bertze zerbait kraskatu balitzaio bezala.
|
|
|
Mementu hartan Fernando Pachecorekin geunden, eta hari aditu genionetik jakin ge nuen ezen gizon haiek bigarren semeak zirela eta Espainiatik etorriak —Avilatik eta Zamoratik—, aberasteko edo kargu inportant baten erdiesteko asmotan, nahiz eta azkenean fortunak bere lekurat ekarri zituen eta, halatan, xede apalagoetarat etsi behar izan zuten —Joxe Aberasturik ere egin zuen bezala, itxura guztien arabera—, zeren kapataz gisa trabailatzen baitziren, bazter haietako jauntxo boteretsu batzuen lurretan; eta jakin genuen, halaber, ezen aldian behin etortzen zirela, bai jendearekin eta bai balizko erosleekin hainbat tratu egiteko, zeinetarik gehienak beren etxaldeetako ganaduarekin loturik baitzeuden, bai jan edanen eta bertze hornizoin batzuen erosteko eta beren nagusien etxalekuetarat garraiatzeko... baita kalapitaren bat sortzeko ere hainbatetan, zeren guztiak ere baitziren, ostatatzen gintuen gizonaren erranetan, gizon gaitzak eta ondikozkoak, gerlatiak eta maliziatiak, okasinotsuak eta inkontru gaixtokoak. Eta, nahiz eta bigarrentsuak ziren, goraki mintzatzen ziren beren buruez, klar eta ozen, eta lau haizeetarat kanpatzen eta famatzen zituzten beren bertuteak eta bertutezko obrak, zeren zaldun zalduntzat eta kontu kontuzkotzat baitzituzten beren buruak, halako moldez, non
|
bi
hitz haiek enplegatzen baitzituzten noiznahi den, bertzeen aitzinean: zaldunak gaituk eta zaldunak gaituk... haien Espainiako etxeek mendez mende pilatu eta juntatu zituztèn merituekin eta tituluekin batean, zeinak errezitatzen baitzituzten arrosarioaren letaniak balira bezala.
|
|
|
BART gauean, lotarakoan, behin eta berriro etorri zaizkit bururat, aldarearen azpian ezkutatu nuen nafar gaztearen hitzak, noiz eta erran baitzuen: " Espai niako soldaduetarik ihesi nabil, zeren nik bizia eman baitezaket Nafarroaren alde, baina Nafarroatik kanpoan ez zait deus ere galdu... eta zeren ene aitonetarik bat Ka ta luniarat joan eta Katalunian hil baitzen, eta nik ez dut haren eredurat akabatu nahi", eta gaur, berriz,
|
bi
hitz skribatu nahi nizkizuke, nafar gazteak erranari buruz.
|
|
|
nola Sarako erretoreak Etsai zeritzan deabruarekin ikasi zuen Salamancako haitzuloetan, norat joan baitzen Teologiaren eta magiaren ikasterat, bere anaia batekin eta bertze lagun batzuekin, eta nola, ikastekoak ikasi ondoren, ikasleetarik batek geratu behar izan zuen deabruaren zerbitzuan, beronekin egin tratuaren arabera; eta ikasleek hartarakotz zotz egin zuten, eta Axularren anaietarik batek geratu behar izan zuen; eta, orduan, anaiaz urrikaldurik, Axularrek erran zion deabruari ezen geratuko zela bera, haren orde; eta, anaiaren orde han berean geratzen zelarik, manatu zion deabruak Axularri ezen atera zezala ura osin batetik, baliaturik galdara batez, zeinak baitzuen hondoan galbahe bat, eta manatu zion, halaber, ezen, noiz eta galdetzen baitzion non zegoen, ihardets zezala Axularrek: " Hemen nago!"; baina, orduan, nola gartzela hartarik eta trabailu ezin nekeago hartarik ihes egin nahi baitzuen, bururatu zitzaion Axularri ezen
|
bi
hitz haiek irakatsi behar zizkiola galbaheari; eta irakatsi zizkion Axularrek galbaheari bi hitz haiek eta, hala, Etsai urrun samar ikusi zuèn egun batean, pentsatu zuen ezen hura zela bere ordua, eta entseiatu zen, ondorez, handik itzurtzerat eta ihes egiterat; eta bazihoan Axular kanporantz, eta galdetu zion deabruak: " Non hago?", eta galbaheak ihardetsi zion:
|
|
|
nola Sarako erretoreak Etsai zeritzan deabruarekin ikasi zuen Salamancako haitzuloetan, norat joan baitzen Teologiaren eta magiaren ikasterat, bere anaia batekin eta bertze lagun batzuekin, eta nola, ikastekoak ikasi ondoren, ikasleetarik batek geratu behar izan zuen deabruaren zerbitzuan, beronekin egin tratuaren arabera; eta ikasleek hartarakotz zotz egin zuten, eta Axularren anaietarik batek geratu behar izan zuen; eta, orduan, anaiaz urrikaldurik, Axularrek erran zion deabruari ezen geratuko zela bera, haren orde; eta, anaiaren orde han berean geratzen zelarik, manatu zion deabruak Axularri ezen atera zezala ura osin batetik, baliaturik galdara batez, zeinak baitzuen hondoan galbahe bat, eta manatu zion, halaber, ezen, noiz eta galdetzen baitzion non zegoen, ihardets zezala Axularrek: " Hemen nago!"; baina, orduan, nola gartzela hartarik eta trabailu ezin nekeago hartarik ihes egin nahi baitzuen, bururatu zitzaion Axularri ezen bi hitz haiek irakatsi behar zizkiola galbaheari; eta irakatsi zizkion Axularrek galbaheari
|
bi
hitz haiek eta, hala, Etsai urrun samar ikusi zuèn egun batean, pentsatu zuen ezen hura zela bere ordua, eta entseiatu zen, ondorez, handik itzurtzerat eta ihes egiterat; eta bazihoan Axular kanporantz, eta galdetu zion deabruak: " Non hago?", eta galbaheak ihardetsi zion:
|
|
|
Ordea, mila xehetasunetan galdu gabe,
|
bi
hitz erran nahi nizkizuke, libertateari buruz biak, zeren mementu haietan huraxe izan baitzen enetzat gauzarik inportantena: gizon librea nintzela!
|
|
|
Baina, emazteki hura hautatu aitzin, Gorukirengatik ere galdetu nuen. Eta ene laguna handik gutirat agertu, eta bazter baterat eraman nuen, non nigar xopinka hasi baitzitzaidan, ezpainetan
|
bi
hitz bakarrik zerabiltzala: ihes egin nahi zuela oihanerat, ihes egin nahi zuela...
|
|
|
Handik aitzina, osaba Joanikot behin baino gehiagotan joan zitzaion galdegite harekin, pipa piztua eskuan... Ordea, aitonak ezentzuna egiten zion, edo bertze gauza bat entzuten zion, agian, zeren aitonak tabako gehiago eskatzen baitzion edo katoliko eta protestantei buruzko bertze errepuesta hura emaiten zion... edo errepuesta haren azken
|
bi
hitzak, hobeki: " Ipurdian zuloa!", hizketan gero eta gehiago nekatzen zelako, benturaz, edo auskalo zergatik, zeren zer dakit nik zer gertatzen zen aitonaren buruan...
|
|
|
Aitzina egin nahi duenak aitzina egin behar du eta ez gibela beha bizi, lezioneren bat ateratzeko ez bada... Eta hauxe duzue,
|
bi
hitzetan, gerla haietarik nik ateratzen dudan lezionea: " Nafarroa galdu zen, baina Nafarroak irabazi zuen".
|
|
|
Baina halakoak gara: badakigu ezen lohitzen eta likisten garela, noiz eta egin beharrekoa egiten ez baitugu, baina, halarik ere, noiz eta, erretorikaren bidez,
|
bi
hitz airoski lotzen ikasten baitugu, berehala lotzen gatzaizkio, hitzen ederraz eta urrearen distiraz, geure lohiaren eta geure likitsaren beztitzeari eta haren estaltzeari, eta apaintzen dugu geure satsa eta geure simaurra arrosa lurrinztatu batez. Eta, hitzen errepikatzearen errepikatzeaz, uste dugu eta sinesten dugu hondarrean ezen azala dela barrena, eta barrena azala... harik eta, halako batean, berez eta halabeharrez, gauza bakoitzak bere lekurat egiten duen arte —azalak azalerat eta mamiak mamirat—; eta ohartzen gara orduan ezen gure lohia eta gure ustela ez dela bertze alderat behatuagatik desagertzen, eta geure lohiarekin eta geure ustelarekin egin behar dugula aitzina —geure mugetarik eta geure hauskortasunetik—, eta besoak ditugula, geure muga horiei buru egiteko, zeren, geure deusezetik bertze deusez bat amoroski besarkatzen dugunean, erortzen dira mugak eta loratzen zaigu bihotzean eguzki bizi gori bat, urrerik urretsuena baino distiratsuagoa dena, nola loratu baitzitzaion Kristori Kalbario mendian, bere bakardadetik eta bere deusezetik munduaren deuseza besarkatu zuenean.
|
|
|
Eta hatsarrerat jo nuen eta hatsarreko
|
bi
hitz haiek irakurri nituen berriro: " Seme maitea"... eta nola sentitu nuen ezen osabak arrazoin zuela!, zeren eta halakoa baitzen ene nortasunaren eta ene izatasunaren zuhaitza:
|
|
|
Baieztapena, hala ere, oihuka ari nintzela alegia, hain zen funtsik gabea, ez baitzitekeen eldarnio bat baizik, bizi ninduen lokamutsaren atal berantiar bat, errealitatearekin inolako estekarik ez zuena. Nire horretan, errealitea
|
bi
hitzetara bihurtzen zen: mina eta egarria.
|
|
|
Anaiak erranaren berri eman nion
|
bi
hitzetan.
|
|
|
K.L. idaz  le gazteak, oraindik mahaiburuan eserita, azken egunetan hamaika aldiz errepikatu duen esaldia irakurri du, irribarre eroriz: " Bukatzeko, jaun adiskideak, nire liburua
|
bi
hitz dotoretan laburbildu banu, hauxe esango nuke: nire liburua soineko bat da, egunerokotasunaren absurduan ehundua, ironia sotilaren urrezko hariz josia, eta jolasa du titare, injenioa anteojo, trajedia gerriko, eta ezustea andere lirainaren gorputz...
|
|
|
Aski nuen
|
bi
hitz horiek esatea, eta Migelek, Antonek eta hirugarren kankailuak etxera alde egingo zuten. Nire espiritu aluak galdu zuen Kandido.
|
|
|
Eta zer erru ote nuen nik,
|
bi
hitz bitxi horiek eztarrian ito bazitzaizkidan?
|
|
|
Euskarazaintzaile batzuei
|
bi
hitz Iparraldeko euskal idazleak gaur Baionako euskal irrati telebistak Kulturaren bilakaera Iparraldean
|
|
|
Rikardo Arregi’ri erantzunez. 26 zk. (1967), 3 Sinistu ezinean iges egin behar. 27/ 28 zk. (1967), 16 Estrukturalismoaz zenbait hitz. 29 zk. (1968), 15 Gerediaga Elkarteak eratutako biltzar kideei. 31/ 32 zk. (1968), 66 Txaho Zuberotarra eta Lehenengo Karlistada (Zenbait izkriburen berri). 33 zk. (1968), 18 Txekoslobakia. Hizkuntzaren pizkundeaz
|
bi
hitz. 35 zk. (1969), 58 Euskalerriko Atlas Etno Linguistikoa. 32 zk. (1984), 139 Euskararen erabilpenaren azterketaz. 36 zk. (1985), 69
|
|
|
IGARA Txekoslobakia. Hizkuntzaren pizkundeaz
|
bi
hitz. 35 zk. (1969), 58
|
|
|
OIHARTZABAL, Beñat Euskara batuari iparraldetik behatuz. 76 zk. (1993), 79 Euskaltzaindiaren X. Biltzarra Iruñean. 32 zk. (1984), 163 Euskarazaintzaile batzuei
|
bi
hitz (Orain eta Hemen). 9 zk. (1979), 95.
|
|
2001
|
|
|
Pertsonaien atal honekin amaitu baino lehen, pertsonaia nagusienen, hots, Daniel Zabalegiren eta Iñaki Abaituaren taiuketa narratiboaz
|
bi
hitz esan nahiko genituzke. Gure iritziz, pertsonaia hauen sendotasun deskriptiboa eta garapen narratiboa benetan nabarmenak dira.
|
|
|
2 Garai horretako kronikak irakurrita, garbi dago
|
bi
hitz horien arteko esanahi ezberdintasunaoso txikia dela.
|
|
|
beste bide bat hartu zuen: abenturaren, poetikotasunaren, narrazioaren etapoesiaren bidea,
|
bi
hitzetan esateko. Alde horretatik, belaunaldi berriak ez zuengustuko, «istorioa bera baino, kontatzearen abentura» erreibindikatzen zuen Saizarbitoriaren estilo narratiboa.
|
|
|
Irudia: Wikipedia “Makrobiotika” hitza Oshawak (XX. mendearen hasierako ekialdeko filosofoa) egindako
|
bi
hitz grekoren elkartzetik dator, eta erregimen zerealista bereizteko eskola du: ‘Makro’ berdin handia edo luzea, eta ‘Bios’ berdin bizia.
|
|
|
Rosmarinus latindar izena
|
bi
hitzek osatzen zutela uste izan zen: ros (ihintza) eta marinus (itsasokoa); izan ere, erromeroa landare mediterraneoa izanik, kostatik asko urruntzen ez dena, uste zen ahots hura, hots, rosmarinus, fenomeno hori adieraztera zetorrela.
|
|
|
Barnean, itsasoko hezetasun gazia somatzen zen; oso atsegina zen sukaldeko zurezko mahai gainean zegoen pentzeetako lore sortaren usaina, beste urrin batzuekin nahasten zen. Landareak hain amultsuki eskaintzen zituen ontzian,
|
bi
hitz itsasirik ziren altzairuan: Josefina?
|
|
|
Ongi da. Begira,
|
bi
hitzetan esango dizut: oihal bateko zimurra edo tolesaren alde bakoitza...?
|
|
|
Urkixoren gaia, izenburuak argi eta garbi adierazten duenez, ez zen euskara izan zuzen zuzenean. Gogoan zuena ez zen hizkuntza eta hizkuntzaren gorabeherak, hizkuntzaren inguruan egina zegoen eta egiten ari zen ikerlana baizik, filologia eta hizkuntzalaritzaren aldetik hain justu,
|
bi
hitz hauek orduan (Urkixoren ingurunean batik bat) edo hitz horiek aditzera ematen dituzten gogoetak aski ongi bereizten ez ziren arren. Ordukoez eta etorkizunekoez ere mintzatu zen, ezinbestean, hizkuntzari buruz, garai hartako eztabaida latzen oihartzuna Oñatira zekarrelarik.
|
|
|
Immanuel Kantek ezagutzaz egin duen ikerketa handia
|
bi
hitzetan laburbildu balitz, hauexek aukeratuko nituzke: aniztasuna eta batasuna.
|
|
2002
|
|
|
Iritzi artikulu hau ahitzeko,
|
bi
hitz: urterik urtera esku artetik joaki zaigun hizkuntzaren altxor menderen mende ondu hori berreskuratu eta geurekotu behar dugu, baina euskara kalitatezko eta moderno bati ateak hertsi gabe.
|
|
|
Hala ere, aurrera jarraitu baino lehen, beharrezkoa irizten diogu goiko lerroetan zehaztu dugun eleberri tipologiari buruz
|
bi
hitz esateari. Literaturaren historia eta azterketa kritikoak irakurtzera ohituta dagoen edonork badaki irizpide ugari eta kontrajarrien arabera iker daitezkeela eleberriak.
|
|
|
Numerus clausus horiek ez dira berdinak eskola guztietan.Horrela, Leioako Erizaintza Eskolan sartu ahal izateko gutxieneko nota Donostiakoa baino altuagoa denez, nota altua lortu arren Leioako Eskolan onartuakizan ez diren Bizkaiko ikasleek Donostiako Erizaintza Eskolan matrikulatzen dira, euskaldunei berez legokiekeen portzentajea beheratuz. Beraz,
|
bi
hitzetan esanda, defacto pairatzen ari dira barruti konpartitua. 2000/ 01 ikasturterako matrikulazio kanpainan nabarmena izan zen euskal eta erdal lerroen bilakaera denbora aurrerazihoan heinean.
|
|
|
Bada, gaitz horri aurre egin nahian eta haren sendagarri, hasiginen HARTU HITZA hau sortzen. Beraz,
|
bi
hitzetan: HARTU HITZA hitzahartu eta hizketan jarduteko aukera da, gela barruan euskaraz jarduteko aukera, jakina; horixe da eta ez besterik.
|
|
|
Behin harako bidean, nola zetozkidan buru ezpainetara etengabe Sarak idatzitako gutunaren azkeneko hitzak: behar zaitut, behar zaitut, behar zaitut...
|
bi
hitz, amodiozko bi kolpe bezala, infinituraino errepikatuak, sistole eta diastole perfektuan!
|
|
|
Ea
|
bi
hitz egiteko aukera dugun. Deirik ez pasatzeko agindu diot idazkariari.
|
|
|
Kritikari buruzko
|
bi
hitz (gehiago)
|
|
|
Benthamen
|
bi
Hitz atze luzeak hogeita bat Gutunak baino bi aldiz luzeagoak, eta are luzeagoak, dira bien ala biak. Gutunak atzerriko herri batean idatzi zituen, eta han Benthamek ezin zituen eskuratu hainbat liburu edo bestelako erreferentzia material; presaka idatzi zituen, eta damutuko ez bazen, gutxienez errepasatu eta osatu egingo zituen, bere denbora librean.
|
|
2003
|
|
|
Txema Auzmendiren ilobarekin, Miguel Angelekin, hitz egin genuen larunbatean, Soto del Realeko espetxean osaba bisitatu ostean. Oso animatua aurkitu zuen,
|
bi
hitzetan: " Bere saltsan".
|
|
|
Deskontzentzazioaz
|
bi
hitz. Koldok arrazoi du prefetaren figuraz ari delarik. Prefeta estatuaren pertsonifikazioa baita, eta denbora iragan ahala botere politikoa ere hartu du.
|
|
|
Lerro horiek irakurtzean iduritu zait bi ikuspegi arrunt kontrajarri badirela gure kasuan eta, biak berdin kaltegarriak baitzaizkit, nahi nituzke
|
bi
hitzez argitu:
|
|
|
Izan ere, Hiribarrenek, Iztuetak bezalatsu, herritar euskaldunei beren iragana ezagutarazi nahi zien. Liburuaren sarreran,. Escaldunei
|
bi
hitz hastean?, adierazgarriro, herritar arruntek euskal historiaz zuten jakintza eza deitoratzen zuen Hiribarrenek:
|
|
|
Bioteknologiaren aplikazioei buruz europarrek pentsatzen dutena
|
bi
hitzekin labur daiteke: interesa eta eszeptizismoa.
|
|
|
Horregatik, hortik hasi nahi nuke, gauzak bereizten. Nik badakit orain bat batean berriz koadrilara itzultzea gogorra izan daitekeela, baina nirekin
|
bi
hitz egitea, neska...
|
|
|
Dirua ere bai, Arruti, esan zion orduan Urrutikoetxeak, dirua ere bai. Baina Damian ederki jabetu zen, dirua asko izanda ere, esandako beste
|
bi
hitzek gordetzen zutela portaera haren giltza eta sekretua: ere bai.
|
|
2004
|
|
|
Lagun batek dioen moduan, espainiar trantsizioa
|
bi
hitzetan laburbildu daiteke: hasi, Carrero Blancoren aurkako ekintzarekin hasi omen zen.
|
|
|
Elkarketak ezin dira
|
bi
hitz baino gehiagokoak izan, artikuluak eta partikulak zenbatu gabe.
|
|
|
Eta pirtzinarena, egia esan, nik ez nion erreparatu ere egin Iratiren zilborrari, neska. Zurekin eta beste lagun batzuekin geundela azaldu zela guregana eta
|
bi
hitz egin genituela. Besterik ez dut gogoan, Joana.
|
|
|
Haatik, ikuspegi horren laburra larrutzeko, beste bi ordezkari landatu nahi ditugu hemen. Eta lehendabizikoak
|
bi
hitz darabiltza jarrera hori definitzeko: tranpa, batetik; utopikoa, bestetik.
|
|
|
aldeko euskalkietan,
|
bi
hitz erabili zituela, bata irakaslari irakasle profesiona la izendatzeko, eta irakasle, pedagogo profesionala ez den maisua izendatze ko. Bi hitz horiek, Pierre Lhanderen hiztegian oharrarazten den bezala, Harri et kalonjea 1878an egiten hasitako eskuizkribuzko hiztegian baitatoz, litekeena da Arana Goiriren lanak ezagutzea eta hortik hartuak izatea. Odolkiak ordai netan izaten direnez, Oxobiren esaera honekin ematen diote bukaera beren orri biko idazkiari:
|
|
|
Idazkerari dagokionez,
|
bi
hitzetan eta biak letra larriz. [...] 1
|
|
|
Euskal prosodiaz
|
bi
hitz
|
|
|
Finlandiaz
|
bi
hitz
|
|
|
Txekoslobakiaz
|
bi
hitz orain
|
|
|
Israel ez
|
bi
hitz
|
|
|
Esan ditzagun orain
|
bi
hitz hebreoaren pizkundeaz.
|
|
|
Listua irensten saiatu nintzen... eta orduan nire begiek flakostaren gerrikoan katigaturiko txaparekin egin zuten topo. Txapa obalatua zen, nikelezkoa itxuraz, eta agentearen zenbakiaz gain,
|
bi
hitz zituen irarrita: Geheime Staatspolizei.
|
|
|
Hasierako ezustekoaren ondotik mozolo begiak jartzen nizkiola, baietz erantzun nion, eta neskak beste paper batean izenpetu zuen, letra maiuskulekin: MONTSERRAT; harekin batera, azpian, telegrama baten antzera,
|
bi
hitz eta zenbaki bat: " Telefonoa:
|
|
|
Azkenik,
|
bi
hitz erran nahi nituzke Antso Handia pastoralaz, urtero bezala udan aurkeztua izan dena Zuberoako hiri nagusian, Maulen, baina ere Irunen eta Amurrion.
|
|
|
Egile berriak ere plazaratu dira aurten gure letretan, eta oso maila polita erakutsiz: ...untxo EtxeberrirenSk y room (azken hamar urtean, Eneko Bidegainez gain Ipar Euskal Herrian plazaratu den idazle ia bakarra); poesian, berriz, Luis Garderen Oihan nabarra, Jon Aiastuiren Biolinaren jatorria, Xabi Bordaren Birika puskak, Gotzon Barandiaranen Arrakala k; saiakera eta kronikan, Fermin EtxegoienenNeurona eta zeurona, Filipe Bidarten (hau ere beteranoa beste alor batzuetan) Bakartasunaz
|
bi
hitz. Barka nazatela ahaztu ditudanek, buruz ari naiz eta.
|
|
|
Orain dela ez asko, modan egon zen korridore filosofikoetan
|
bi
hitz erabiltzea filosofoak bereizteko (Rort y 2000: 55):
|
|
|
Erreferentzia edo denotazio kontzeptua murriztatzailea da, Fregeren Bedeutung i baitagokio zehatz mehatz; esanahi adigaia zabalagoa da eta hobeto egokitzen zaio Wittgensteinen Bedeutung kontzeptuari. Alemanez ere
|
bi
hitzok polisemiko samarrak dira eta hortik dator itzultzeko zailtasuna.
|
|
|
Lehendabiziko poliziak pentsamendua irakurri izan balio bezala esan dio: " Esan beharreko guztia esan digu komando buruzagiak", eta azpimarratu ditu azken
|
bi
hitzak tonu ponposoan: " komando buruzagiak".
|
|
2005
|
|
|
Bertsolari Txapelketak inoiz askatzerik izango ez duen korapiloak, epaitze sistemak, nire
|
bi
hitz ere jasango ditu. Epaileei buruz bai, asko hitz egingo da, baina, epai irizpideei buruz agian hainbeste ez, eta hor dago kakoa.
|
|
|
Etiketa energetikoez
|
bi
hitz
|
|
|
–Aizu, Tommy, ni ez naiz adarretatik dabilen horietakoa, eta jakin nahiko nuke zein den liluratu zintuen txulotxoa, munduaren ederra laburbiltzen duena? , esan zion Inesek, elkar ikusi, elkarren aurkezpena egin, eta elkarri
|
bi
hitz egin ondoren.
|
|
|
Zenbatetan damutu zen amona Kontxi
|
bi
hitz haiek noizbait ahoskatu izanaz!
|
|
|
Alde batetik, lan honetan zehar bigarren perpausak daraman esanguraz arituko gara, hau da, (7a) koan argudioa dugu eta (7b) koan ondorioztapena. Gainera, zenbaitetan
|
bi
hitz hurren kerak dira zilegi, baina beste zenbaitetan ez. (13a) koa adibidez, hobeto legoke alderantziz ko hurrenkera jarrita:
|
|
|
Eskualduna aipatu dugunez gero, esan dezagun
|
bi
hitzez zer zen eta norentzat egina, aski ezaguna bada ere: Louis Etxeberrik Berdolyren Le Réveil Basque kazeta gorriari buru egiteko 1887an sortutako astekari elebidu na, Baionan aterea, bere burua euskalduntzat eta euskaldunentzat egina zeu kana, familia, erlijio katoliko eta jabego pribatuaren aldekoa, aita familiakoa ren, apaizaren eta gobernuaren larderia nahi zuena, kazeta borrokari eta ihar dukitzailea.
|
|
|
I. Autoreak ez du frogatzen Azaila ko bi material ezberdinek harremanik dutenik, hau da, bi zeramika ezberdinen gainean aurkitzen diren
|
bi
hitzek esanahi baliokidea dutenik. da artisau ontzigile bat baino gehiago egongo zela, eta beraz, markak bat baino gehiago izango zirela.
|
|
|
III. Gainera Gomez Moreno-k bere lanerako hainbat material erabili zituen bitartean, txanpon elebidunak, Askoli ko Brontzean agertutako pertsona izenak eta Alcoi-ko beruna,... Bergua k, Azaila ko ustezko elebiduneko
|
bi
hitzekin nahikoa dauka signarioaren sistema osoa zein den ebazteko.
|
|
|
Nola parekatu latinezko testua iberierazkoarekin baldin eta azken hau aurrekoaren bikoitza bada? Zelan onartu
|
bi
hitz horiek hizkuntza bietan agertzen direla, baldin eta 1922ko signarioa berdintasun horiek frogatzeko moldatu bada?
|
|
|
(2004: 65). Hau horrela esanda, baina, ez dago
|
bi
hitz esan gabe lagatzerik. Izan ere, ondorengo orrialdeetan esango dugunaren muina ikutzen du-eta Egañak esandakoak.
|
|
|
Atal honekin amaitzeko, kargu izenen erabileraz
|
bi
hitz orain. Oso ezaguna ez bada, kargua lehendabizi eta izena ondoren, horrela arautzen dute estilo liburu guztiek.
|
|
|
Ez hori bakarrik, ulertu ere askozaz gehiago egiten da tonu aldakorrak erabiltzen direnean. Are eta gehiago,
|
bi
hitzen artean geldiune txikia egin eta bigarren hitzen tonua altxa edo indarra ematen badiogu. Markatu nahi dugun sainale.
|
|
|
Gutenberg edo Gutemberg idazten da? “Niri iruditzen zait…” edo “beti horrela idatzi dut…” balio ez duen uneetan, irtenbide bat
|
bi
hitzak bilatzailean idaztea eta zein agertzen den gehien kontabilizatzea izan daiteke. Emaitza da nola galdetu “nola uste duzu idazten dela? ” blogariei, kazetariei eta Sareko letren maitaleei.
|
|
|
" Rogue" bilau, zital, doilor, gizatxar, donge, oies, baldar, trauskil, ganberroa da. Hitz batean (edo
|
bi
hitzetan): delitugile gaizkilea.
|
|
|
Karramarroa eta erretrofuturismoa:
|
bi
hitz
|
|
|
Aurrerago, beraz, Katariñe Eleizegi, Sorne Unzueta, Amaia Lasa, Mariasun Landa, Miren Agur Meabe eta JasoneOsorori buruz hitz egingo dugu. Hauetaz gain zerrendatuditugunei buruzko
|
bi
hitz esango ditugu laburki bada ere: Arantxa Urretabizkaiak ekartzen digu alde batetik, etenik gabeko barne mintzaira (s tream of consciousness), eta bestetik, sexualitateari hurbiltzeko modu berri bat eta emakumea ren egunerokotasuna, andrazkoen esperientziaren aurkikuntza (ordura arte ez zegoelako horrelakorik apenas).
|
|
|
Peter, ahurrak huts geratu zenean, hilkutxan zetzanaren nortasunaz ohartu zen errealki. Negarrez hipaka lehertu zen, amerikanoz zekizkien
|
bi
hitz bakarrak malko artean auhenkatzen zituela:
|
|
|
– Eta
|
bi
hitz horiek. Que vida...
|
|
|
Jakingo banu, gainera, nireak zer dioen! Lehenbiziko
|
bi
hitzak soilik dakizkit: Que vida.
|
|
2006
|
|
|
Eskuinekoa eta antieuskalduna. Nola definitu ba txikitan giro euskaldun batean bizi eta euskaraz
|
bi
hitz jarraian baino gehiago esateko gai ez den Bilboko alkate erdalduna?
|
|
|
Gabon, ama,
|
bi
hitz bakarrik
|
|
|
Zergatik da, adibidez, Filipe Bidarten Bakartasunaz
|
bi
hitz (2004) testigantzaeder. Zer gogoratzen dut nik hura irakurri eta hainbat hilabete pasa direnean. Detaile bat bereziki:
|
|
|
–Bi hitz uste dut –hasperen egin du– Hamabost urteren ondoren,
|
bi
hitz.
|
|
|
Sorbaldak gora ekarrita je ne sais pas esan, eta gero neure sorbaldei eutsi zenien, besoa han utzi eta mon amour xuxurlatu. Zerrenda bukatzeko,
|
bi
hitz. Eta nire bihotzak, tentela bera, salto egin zuen. Esan nion geldi egoteko.
|
|
|
Labain, astiro. Eta
|
bi
hitzetan. Zure aspaldiko frantses klaseetatik gogoratzen zenituen azkenak.
|
|
|
Esaneko txarra, sukaldari txarra, lisatzaile txarra, abertzale txarra eta kristau txarra nintzen aitarentzat;
|
bi
hitzetan esanda: alaba txarra.
|
|
|
Iluntze hartan ez nintzen konturatu Edurnek" ze polita!" esan zuenean
|
bi
hitz haiek ez zituela ahora ekarri beharrik izan, etorri egin zitzaizkiola baizik.
|
|
|
Nik entzutez ezagutzen nituen Kurt eta Trieste,
|
bi
hitzok misteriozko aura bat zuten niretzat erdi lanbrotan gogoratzen nuen istorio bati esker: opera kantari baten atzetik Italiara alde egin zuen aitaren ahaide aberats batzuen semea omen zen Kurt.
|