|
2000
|
|
|
kontzeptua5 erabiliz, honela azaltzen du Calhoun ekauzia: alde batetik bizitzaren mundua edo lifeworld delakoa dugu, subjektuen artekoharremanak subjektuek
|
berek
eraikitakoak bailiren bizi direneko eremua alegia; bestetik sistema edo system, non pertsonen arteko harremanak beren borondatetik ateraikiak direla pertzibitzen baita. Zentzu honetan, gizarte estataletan egitura burokratikoek gure bizitzaren gero eta atal gehiagotan eskua sartzen dutenez, pertsonartekoharreman zuzenen mundua, batetik, eta gizarteko antolamenduaren maila gorenak, bestetik, gero eta urrunagotzen ari direla esan dezakegu.
|
|
|
Hiruren kasuan, egunkarietan bertan emaniko datuaksartu ditugu taulan.Informazio orokorrekoak diren egunkariak bakarrik aipatu ditugu, nahiz eta hauetariko bestelakobatzuek salmenta handiak lortu gure artean, esaterako, MARCA izeneko kirol kazeta.OJDren datuak izan ezean, ARMENTIA et al ek Kazetaritzaren hasi masiak izeneko liburuan (UPV, 2000) emaniko datuak erabili ditugu GARAren kasuan eta baita ere DEIArenean ere. ELPERIODICO DE ALAVAri dagokionez,
|
berek
luzatutako datuak hartu ditugu.5Egunkari honek gainera, azpi edizioak ere baditu, esaterako, Bizkaian Ibarrezkerra edo Uribe kostahartzen dutenak. Azpi edizioetan, eskualdeari buruzko informazioaz betetzen dituzte hainbat orrialde.6Espainiar Oficina de Justificacion de la Difusion (OJD) erakundearen datuen bidez saldutakoenartean Iparraldean zenbat diren eta atzerrian zenbat diren jakiterik ez dagoenez, guk multzo berean kokatuditugu kopuru biak.7OJDren (1998 eta 1999) eta CIESen (1999ko lehen olatua) datuak hartu ditugu kontuan egunkaribakoitzak aleko zenbat irakurle dituen jakiteko.
|
|
|
Legeak hedapen nazionalekohiru zerbitzu aurreikusi zituen, eta hamar urtetarako emakidak zehaztu zituen, iraupenbereko epeetarako luzagarriak38 Zonal dekako deskonexioak ere agintzen zituen, etanabarmentzea merezi du Plan teknikoan finkatutakoak ez zirela egokitzen ez lurraldekultural ez politikoetara ere. Alabaina, errealitatean, deskontzentrazioa gertatu denean, (A3 eta T5ren deskonexioak, alegia) de facto zuzendu dute telebistek
|
berek
banaketageografiko hori. Legeak ez die Autonomia Erkidegoei, edota, orokorrean, tokian tokiko aginteei?
|
|
|
Kolektibitateen harreman sozialak etaerakunde politikoen joko administratibo eta militarrek markak eta mugak maiz aldatudituzte lekuz; horiek gaur hemen egotea eta bihar hara eramatea, bai historia zaharreanbai garaikidean sarritan ikusi dugun afera da. Horretan azpimarragarria da jakitea, ezenkolektibitate sozialen gainean eraikitzen diren entitate politiko eta administratiboekezartzen dituztela normalean marka lerroaren definizioak; eta, ez entitate politiko etaadministratibo horiek zerbitzatzen omen dituzten herriek
|
berek
. Markatze etamugatze lan horretan, berebiziko rola jokatu dute mapek gizateriaren historian.
|
|
|
Autodeterminazioaren inguruan bi galdera nagusi daude.Lehena, ea eskubide hori nola gauzatu behar den: edo estatuetatik jasotako aitorpenbaten bitartez, edo euskaldunek
|
berek
emandako urratsen bitartez. Beste galdealurraldetasunari dagokio:
|
|
|
Freud eta Lacan-en ondoren, psikoanalistek
|
berek
definitu dute psikoanalisiaidentifikaziozko psikoterapia modura, hau da,, psikoanalisi eta psikoterapia, eztabaida ez da estatuak ezarria, psikoanalisiaren freudiar identitatetik aldentzearen ondorioa baizik.
|
|
|
Esan ohi da idazle batengandik, intelektuak batengandik, obra dela garrantzizkoena, obra idatzia, gainerakoak ez duela ardura. Hori, intelektualek
|
berek
zabaldutako filosofia da, insolidaritatearen aitzakia unibertsala. Holderlin, sentiberatsunarenprintzea, erotu egin zen.
|
|
|
Eta zer da existitzea, existentzia? Konplikazio handiegietan ez sartzeko, existentzialistek
|
berek
existentzia nola ulertzen duten ikusteko, irakurgai egokia dukeguUnamuno ren Vida de Don Quijote y Sancho delakoaren prologoa(. El sepulcro deDon Quijote?), autore horren ohiko sarkasmoarekin bulgaritate nagusiaren aurka.Gehien gehiengoaren existentzia, hau da, bizitzea, mundura etorri eta hortxe egoteada, egon, joatea tokatzen zaien arte?, estas pobres muchedumbres ordenadas y traaquilas que nac... –^Pero existen?
|
|
|
Lauzurika izan zen Gasteizen. Franco-ren Gotzaina?, frankistek
|
berek
orduanesan zutenaren arabera, 1937ko urritik 1943ko abenduraino. Altxamendu Nazionalarenalde eta babesean ahalegindutako Hierarkia katolikoaren barnean, Lauzurikak lekubehinena du, frankismoaren lehen urteetan, haren prediku eta gutunetako testuekerakusten digutenez (Renteria 1982:
|
|
|
Gaur egungo gerra gehienak Estatuen barneko borrokak eta naziogintzari buruzkoak gertatzen ari dira; hau da, Estatuak sortu nahi lituzketen Herriek egindakoakbatetik, eta Herriek
|
berek
beren buruaz hartu nahi dituzten hautuak bat ez etortzetiksortutakoak bestetik. Zentzu horretan, ondo esan dezakegu gaurko gerra gehienak, nazionalak?
|
|
|
Baldin eta monetaren kontrapartida moneta bera balitz, erraz uste daitekegordailuak biderka litezkeela: bankuek,
|
berek
jasotako gordailu bakoitza, aldi bereanbezero multzo bati maileguz eman diezaioketela. Bankuen zorra nolabait fikziozkoaizanen litzateke, baldin eta beren aktiboetan jendeari zor dizkioten monetako kopuruakaurkituko balituzte:
|
|
|
ez dagokion mailegu bat da. Epealdi baterako, produktu berrienforma nominala bankuek sortzen duteneko aldiunean, bankuek
|
berek
ekonomia nazional osoari onartzen dioten aurreratzea da. Epealdi bakoitzean, errenta berriak produkzio prozesuei maileguz emanak dira:
|
|
|
Baina gizakiak denboran luzatutakomintzo multzoak baino ez dezake errealitate osoa ezagutarazi, horixe baita, Kojeve reniritziz, filosofiaren xedea. Areago, osagai horiek, berez, ezin dira bereizi
|
berek
osatzenduten osotasun horretatik. Osagaiok lotura partzial, material eta denborazkoez daudeuztartuta beren artean eta osotasunarekin, eta korapilook, esan bezala, askaezinak diraberen baitan.
|
|
|
Albiste unitateak beraiek sortuak edo aurretik emandakoak izan daitezke. Bigarren kasu horretan berriemaileak ez dira iturri edo sorburu; lehenengoan aldiz, informazioak berriemaileek
|
berek
landuak eta hastapenetik eginak direnean, iturri bilakatzen dira.
|
|
|
Bestalde, esan dezagun 1940 urterako irratia estatubatuar gehienentzat informazio iturri nagusia zela,
|
berek
ezagutu eta adierazitakoaren arabera (Bertrand, 1983, 46).
|
|
|
Ez zen 1957 urteaa arte ezagutu, dolomia harrobiko ohiko leherketa baten ondoren, langileak kondarrak jasotzen ari zirela ezusteko zuloa ikusi zuten arte. Langileek
|
berek
ekin zioten zuloaren miatzeari eta honen edertasunaz jabetzean, Bizkaiko Foru Aldundiari eman zioten aurkitutakoaren berri. Honek, azterketa sakonagoa burutu bitartean, leherketak egitea galarazi zuen, gune horretan bederen.
|
|
2001
|
|
|
Euskaltegien zenbait arlo zehatz baloratzean, baloraziorik baxuena kulturedukien lanketak eta ekintza osagarrien arloak jasotzen dute. Ikerketa egindutenek
|
berek
hiru hipotesi zabaldu dituzte arazo horren inguruan: edojendeak aspektu hauek gehiago lantzea eskatzen du, edo ez dago konformegaur eguneko lanketarekin, edo ez die garrantzi handirik eskaintzen.
|
|
|
Ariketa horrekin ikasleei pasatu nien estatxa. Handik aurrera, ikastaroa bukatu arteko tartean,
|
berek
arduratu behar zuten asteroko ariketa hori prestatzeaz, bakarka nahiz binakalan eginez.
|
|
|
Garbi utzi nien, bestalde, ariketen prestaketan inolako laguntzarik edoaholkurik behar izanez gero, niregana jo zezaketela, gogo onez hartuko nituela eta.Gero, ariketak klasean azaltzeko unean,
|
berek
bakarrik moldatu zuten, irakaslearen laguntzarik gabe.
|
|
|
Hasteko esan behar dut, esperientzia hau ez dela inolaz ere aspergarria edoastuna izan ikasleentzat. Ariketen prestaketan izan dituzten buruhauste eta arazoenberri
|
berek
bakarrik jakingo dute, baina, ariketa burutzeko unean, guztiak ere, baiazaldu behar zutenak eta bai ikasle gisa jokatu behar zutenak, ohikoa baino motibatuago ikusi ditut. Dirudienez, beti irakaslearentzat erreserbaturik egon ohi denprotagonismo berri horren jabe sentitzeak badu zerbait pizgarri.
|
|
|
Bosgarren puntuan etorkizunean esperientziari zer jarraipen mota emanlekiokeen galdetzen nien. Egia esan, ez didate ezer askorik proposatu; ez dute, nonbait, batere argi ikusten aurten egindakoaz aparte zer gehiago egin daitekeen.Irakasleetako batek komentatu du gure aldetik egin beharrekoa eginda dagoela, etaorain ikasleek
|
berek
, beren kabuz, eman lioketela jarraipena aurtenegindakoari. Baina, hori horrela gerta dadin, norberaren konbentzimendu maila etalanerako prestutasuna omen dira giltzarriak.
|
|
|
Datuak ikusita, badirudi lortudugula ikasleek gutxieneko ulermen gaitasun bat eskuratzea, edo horretarakobidean jartzea behinik behin. Beraz, hemendik aurrera ikasleek
|
berek
ere badutezeresana lanketa horretan sakondu ala ez erabakitzerakoan.
|
|
|
a. Ikastalde horretan. Lesioen txostena? bideoa ikusita eta gutuna irakurriaurretik, ikasleek
|
berek
, taldeka, beren ustez langileak idatziko lukeengutuna idatzi zuten. Kasu honetan, ikasle bakoitzak egin zuen lana ereduegoki batekin alderatu ahal izan zezan erabili genuen. Galiziarrarengutuna?.
|
|
|
Arazo horien iturri nagusiak bi izan direla esan daiteke: alde batetik, ikas prozesua antolatzeko unitateak (urratsak) erabaki administratiboen ondoriozsorturiko helburuen pilaketak izatea; bestetik, eskaintzen diren helburu guztienizaera eta helburuek
|
berek
egitarauan duten zeregina.
|
|
|
artikuluetan oinarrituz, bi jokabide aurrera eramatea bururatu zitzaidan. Alde batetik, ikasleak
|
berek
egiten zutenaz hausnartzen jarri behar genituen, haien kontzientzia maila handiagotuko bagenu. Eta bestetik, ikasleak autonomoagoak izatea lortu behar genuen, ikasleek beren helburuak definitzeko, helburuhoriek lortzeko bitarteko egokiak aukeratzeko eta egindakoa ebaluatzeko gauzaizatea, alegia.
|
|
|
BELSaren psikologizazioa ondorengo ideianoinarritzen da: norbanakoaren hizkuntz portaerak azaltzeko, faktore estrukturalekiko hautemate, irudikapen eta usteek botere handiagoa izango dute, faktore estrukturalek
|
berek
baino.
|
|
|
H ren kanpo zorra eramaten dutenek (RH multzoa) beren aurrezkiak. H diruko 2 milioi unitateko balioraino H herrialdeari transferitzen dizkiote. H ren R multzoak aurrezki horiek eskuratzen ditu eta azkenik multzo horretakoek kanpo hartzekodunei transferitzen dizkiete kanpo monetan (Iparreko dirua),
|
berek
aldatu eta gero; truke tasa korrontea I diruko unitate bat H diruko unitate baterako izanik, horrela, Idiruko 2 milioi unitate Hegoaren hartzekodunei transferituak dira. Baina nola elikatzen du Hegoak kanpo moneten gastu hori?
|
|
|
Beste moneta azpibalioztatu edo gainbalioztatu behar zen dolarraren aurrean edo paritate marjinen tarte barruan gorde behar zen. Beste herriek
|
berek
dolarrak erosi edo saltzeko prezioa aldatu behar zuten, dolarraren truke tasan aldaketa bat lortzearren» (Meier 1982, 77 orr.).
|
|
2002
|
|
|
izenaz ezagutzen zena onestenzuten. Hala ere, Gorteak gero eta gutxiago biltzen ziren, denbora pasatu ahala.Gorteen bilkuren arteko tarteetan Diputazioa zegoen, Gorteek
|
berek
hautatua; Diputazioa Gorteen eskuordea zen, erresumako legeak, foruak, usadioak etaohiturak zaintzeko eta bereziki dohaintzak banatu eta kobratzeko.
|
|
|
EB barruan sektore publikoak ekonomia erregulatzeko ahalmena galtzen du.Aitzitik, erregioen autogobernu handia lortzeko, beharrezkoa da hazkundea etamerkatu berrien sorrera antolatzeko ahalmena izatea. Autogobernu handiagoaeskuratzeko, erregioek eta estatu gabeko nazioek
|
berek
aurre egin dieteetorkizunean sor daitezkeen eskariei eta jarduera ekonomikoa dibertsifikatzekoaukerei.
|
|
|
euskalduntze prozesua era mailakatuan eginez, ikasle euskaldunak heltzen diren neurrian etaikastetxeen elebitasuna zalantzan jarri gabe. Bigarren ereduaren aldekoek eta,, unibertsitateetako agintariak, ez ziren ohartu,
|
berek
proposatutako moduan, laurogeita hamarreko hamarkadaren hasieran oinarrizko hezkuntzaren euskalduntzea gauzatuta zegoela eta egoera horrek unibertsitatearen feuskalduntzea eskatzenzuela.
|
|
|
Ez dugu uste lan hori erakundeek edo unibertsitateekegin behar dutenik, ia ezinezkoa baita lankide talde isolatu baten hizkuntza hautuaaldatzea. Aitzitik, arlo horretan aurreratuko bada, ikertzaileek
|
berek
horrela nahiizan dutelako izango da, hots, euskaldunak bildu egin direlako, talde dinamikanaldaketak sortu dituztelako, eta bide errazenetik urruntzeko borortdatea izandutelako. Eskatzekotan, ikertzaileok laguntza pixka bat eskatu genuke, adibidez, terminologia itzultzen edo euskara eguneratzen.
|
|
|
Laguntza pertsonala eskain lezake, noski, etakasu jakinetan ongia egin. Baina hori pobrezia behin betiko erauziko duen programa baten zati izan daitekeelako ideiak topo egiten du gizakiek
|
berek
sortutakoerrealitate sozialaren garapenean kontrol aski eskasa duteneko irudipenarekin».
|
|
|
Euskaldunari gai berezituak eskaini behar zaizkio: ez bakarrik bere egoeralinguistikoa berezia delako, ez bakarrik balizko irakasleei gai batzuk interesgarriagoak imditzen zaizkielako, ez bakarrik ikasleek
|
berek
eska ditzaketelako, ezpadaestrategikoki komenigarria ere badelako. Zeren berdinak izateko, desberdinak izanbehar baitugu.
|
|
|
Jartzen diren mugen artean honako hauek daude: «kredituak 10 ordu ditu», «ikas zama astero 20 eta 30 orduren artean egongo da praktikak bame, eta ikasturte akademikoa 60 eta 90 kredituen artean egongo da», «astero ikasketa teorikoak ez dira inoiz 15 ordu baino gehiago izango», «ezin izango dira aldi berean seiirakasgai baino gehiago irakatsi», «baina ikasleek ahal dute,
|
berek
aukeratuta, aldiberean irakasgai gehiago ikasi», «lizentziatu ala ingeniari titulua lortzeko, gutxienez 300 kreditu egin behar dira, Medikuntzan lizentziatua ala arkitekto titulua lortzeko izan ezik», «bi zikloko irakaskuntzetako lehen zikloan, gutxienez Unibertsitateko derrigorrezko eta aukerazko kredituen %15 titulazioarenak ez diren etaizaera osagarria duten gaientzat gordeko da», «kredi... Portzentaje horiek aldatu ahal izango dira 2 apartatua betetzeko, baldin eta gidalerroak aldatzen ez badira».
|
|
|
Botere sozialik gabe, giza talde baten kultura, bere unibertso sinbolikoa? kolokan geradaiteke boteredunak diren beste batzuenaren aldean, eta kultura horren aldeko argumentu etaarrazoibideek,
|
berek
soil soilik, ez dute erabateko eragina izaten behin behinekotasunezko egoerahorri buelta emateko. Oso era adierazgarrian azaltzen dute hau P. Berger eta T. Luckmann ek:
|
|
|
Horiguztia bereziki zaila da ebaluaziorako irizpide bakan eta orokorrez gidatzengarenean; lan honetan, haatik, 75etik gora adierazle ditugu geure ikasleenlana segitzeko balio digutenak eta hutsuneak non egon litezkeen identifikatzeko lagungarri izan daitezkeenak. Kontuan hartuta, gainera, adierazleakikasleek
|
berek
ere uletzeko moduan idatzi direla, ekarpena are baliotsuagoada.
|
|
|
– Diskurtsoaren ezaugarriek
|
berek
zehaztuko dituzte bestelako eskakizunak.Jarraian jaso dugun adibideak ondo erakusten du nola A eta B hiztunekekintza berbera burutzeko gaitasun ezberdinak baliatu dituzten.
|
|
|
Mundaiz dugu lehena, eta nahiz eta historiako aldizkariabakarrik ez izan, hainbat lani buruzko aipamenak argitaratu ditu. Esanguratsua da, dena den, ia beti egile
|
berek
egin izan dituztela aipamenak, EUTGko Letren Fakultateko bi bekadunek, hain zuzen, Pedro Barrusok eta Carlos Larrinagak. Uztarodugu bigarren kasua; Gizarte Zientzien aldizkaria izan arren, liburu aipamenenatalak Historiari buruzko kritikak argitaratzeko balio izan du nagusiki, eta, besteargitalpen batzuetan ez bezala, izaera kritikoa izan dute23 Geronimo de Uztaritzerakundearen buletinak ere lan egokiak kaleratu ditu.
|
|
|
Zaleek
|
berek
zuzentzen zituzten haririk gabeko telefoniari buruzko atalak eta, asmakizunaren inguruan sortzen ziren albisteak eskaintzeaz gain, galena hargailuak nola egin azaltzen zuten, entzuleek berek egin zitzaten, lanpara irratiak
|
|
|
Zaleek berek zuzentzen zituzten haririk gabeko telefoniari buruzko atalak eta, asmakizunaren inguruan sortzen ziren albisteak eskaintzeaz gain, galena hargailuak nola egin azaltzen zuten, entzuleek
|
berek
egin zitzaten, lanpara irratiak
|
|
|
Horrela, Tas Tas kontrainformazio agentzia sortu zuten Euban egindako beste asanblada batean. Irratiek
|
berek
landutako informazioa eta herri mugimenduek helarazten zizkioten deialdiak, eta oharrak banatzen zituen agentzia horrek irrati askeen artean, bakoitzak bere aldetik zabal zitzaten. Lan egiteko era honako hau zen:
|
|
|
23 korrespontsal, Gazte Irratia izeneko irra tsaioko 26 gazte, kirola, antzertia, zinemari buruzko adituak. Era berean, eskaintzen duten eduki gehienak
|
berek
ekoitziak dira? 24 orduetatik 16 ordu eta 30 minutu, hain zuzen ere9?. Era berean, Interneten web orria eskaintzen dute, non irratia ezagutzeaz gain, frantsesez dagoen arren, euskaratzeko asmoa dute?, irratsaioak entzun daitezke helbidean.
|
|
|
Udalaren edo tokiko administrazioaren ondasuna diren eta hedadura eremu lokala duten emisorak dira udal irratiak. Kudeaketari dagokionez, udalek
|
berek
kudea ditzakete, udal elkarte edo organo baten bidez?, edo espresuki sorturiko erakunde autonomo baten bidez.
|
|
|
Hori esan eta gero, Administrazioek
|
berek
–estatukoa, autonomiakoa nahiz udalekoa izanda, kudeatzen dituztenak dira irrati publikoak.
|
|
|
Horregatik, herri askotan udalek
|
berek
bultzaturiko emisorek aurrera jo ez duten arren, herritarrek bultzaturiko proiektuak bihurtu dira praktikan herriko irrati. Dena dela, udal irratiek Hego Euskal Herrian izan duten eragina oso txikia izan den arren, izan direnak aipatuko ditugu atal honetan, izan diren guztiak ez agertzeko arriskua dagoen arren.
|
|
|
Arrasate Irratiaren sorreran parte hartu zuen kazetari horrek azaltzen zuenez, udalek
|
berek
bultzaturiko emisoren egoera ez zen bat ere ona 1990eko hamarkadaren bigarren erdian, eta herriko bizitzan zeukaten eginkizuna edo eskaintzen zuten zerbitzua zein zen jakin gabe:
|
|
|
Eskolek bezalaxe, zenbait institutuk eta unibertsitatek ere badute irratia martxan. Ikastokiaz gain, emisora bada komunikabidea, eta ikasleek
|
berek
egindako irratsaioetan, gustuko duten musika eta interesatzen zaizkien gaiak nahasten dira, parrilla entretenigarria osatuz. Indautxun, Kimika eta Eletronika Eskolak bultzatzen du Indautxu Irratia, Bilboko Nuestra Señora de Begoña delako ikastetxearekin batera.
|
|
|
Herriarekiko harreman zuzena eskaintzen zuen eremuan lan egitea funtsezkoa jotzen zuten, bakoitzak berean eta bere euskalkia erabiliz, iturrietatik bertatik informazioa eta lekukotasuna eskaini ahal zutelako, eta horretan zetzan beste komunikabide batzuekiko desberdintasun nagusia: teletipoetako, prentsaurreetako edota beste edonork bidalitako informazioan oinarritu beharrean, lehen eskuko adierazpenak, datuak eta lekukotasunak eskaini ahal zituzten, herritarrek
|
berek
emanda, haientzat herri txiki horietara heltzea errazagoa baitzen, kate handientzat baino. Herritarrekiko harreman hori, gainera, euskaraz garatu nahi izan dute emisora horiek, batzuek gaztelania ere erabiltzen duten arren.
|
|
|
Irratiak azpiegitura sendoa lortu zuen; hala nola, zazpi agentzia, eta Parisko eta Madrilgo idazkaritza bana, Bucaresteko egoitzaz gain, eta korrespontsalen eta laguntzaileen sare zabala munduan zehar. Era berean, militante komunistek eta sindikalistek
|
berek
bidaltzen zuten antolatutako ekintzen berri, emisoratik ezagutzera eman zitzaten.
|
|
|
Lehenengoek programazioan parte hartuko lukeen entzuleen elkarte bat osatzeko beharra azpimarratzen zuten, eta klubekoek, berriz, beren elkarteak funtzio hori betetzen zuela argudiatzen zuten. Era berean, azken horien esanetan,
|
berek
martxan ziren Bizkaiko emisora biak bultzatzen zituzten bitartean, Radio Vizcaya irratiarekiko atxikimendua soilik bilatzen zuela leporatzen zioten entzuleen elkarteari15.
|
|
|
Desberdintasun horiek beharrezkotzat dauzkate euskarak eta euskal hiztunek; bestela zertarako sortu terminoak? Inguruko hizkuntzetan, ez dugu, ostera, horrelakorik aurkitzen, inguruko hizkuntzek ez dituzte beharrezkotzat jo desberdintasun horiek, eta ez dute horrelako kategorizaziorik egin behar izan; hiztunek
|
berek
ere ez diote horrelakorik eskatu kode komunari, hizkuntzari. Kuriosoa da ikustea, ildo horretan, gure arteko erdaldunek zelan erabiltzen duten, los aitas?
|
|
2003
|
|
|
Liburugintza izan zen 1984 urtean berrikuntza nabarmena izan zuten UEUren eginkizunetako bat. Aurreko urteetan ia ia eskulangintzan oinarritutako ekintza izatetik (egileek
|
berek
prestatzen zituzten testuak inprimatzera eramateko), argitaletxe profesional izatera pasatu zen. Aldaketaren lekuko ditugu, hurrengo urtean erosi zen lehen Macintosh ordenagailua testua maketatzeko eta idazkaritza arduratzea lan horretaz.
|
|
2004
|
|
|
Melostarrek salatzen dutenez, probetxuaren eta komenientziaren legearen bidez neurtzen du Athenaik zuzenbidea. Hala aitortzen dute athenaitarrek
|
berek
batere eragozpenikgabe:
|
|
|
Enpirista logiko gehienck Estatu Batuetanaurkitu zuten babesa. Eta ordu arte Europako esparruan nahiko periferikoa zcn orientabidcfilosofikoa denbora gutxira Amerikako ikusmolde garaiena izatcra iritsi zen, eta bertakopragmatismoari aurrea hartu zion, eta pragmatistek
|
berek
askotan eraldaketa bultzatu zuten.Gertakari horrek Zicntziarcn Filosofiaren diziplina finkatu zuen behin betiko, helburu, zientziaren justifikazio auzigunearen arazoak aztertzea, z.ein metodologia batekin, arcstian aipaturiko zientziaren hizkuntzaren analisi logikoa?, Eta diziplina finkatzeazgain, ikusmolde jakin bat cre ez.arri zucn. ezarri; ikusmolde estandarra dcritzana (StandardView.
|
|
2005
|
|
|
...retakoa da Hondarribiko alkate Borja Jauregi, zeinarentzat Alardean desfilatzea eta parte hartzea gauza ezberdinak diren (Bullen eta Egido, 2003: 217), horrela, emakumeek jada parte hartuko lukete Alardeetan espaloietan txalo eginez.Edota, are gehiago, senarraren eta semeen jantziak lisatzen parte hartzen dutela.Esaldiok emakumeek eurek esandakoak dira, beraz argi gelditzen da, sarritan, emakumeek
|
berek
dutela barneratuta bazterketaren diskurtsoa. Horri lotuta, bitxiada ere Alarde tradizionaleko kantinerek beti aipatzen dutela Alardean parte hartzeagauza zoragarria dela eta oso ezberdina dela espaloian txalotzen egotea edota Alardebarruan izatea musikaren erritmopean.
|
|
|
Artikuluan, El Diario Vascok «Alardea ulertzeko eraz alderdi bakoitzakduen zilegitasuna» ezagutarazten du, nahiz eta aitortu: «irundarrek
|
berek
erabakibehar dute nolako jaia nahi duten etorkizunerako eta haiei dagokie halaber gatazkahau gainditzeko modua ekarriko duten elkar aditzeko bideak eta formulak hausnartzea, Alardearen izaeraren aurrean daudekeen pentsamolde desberdinak argudiobaztertzaile edo gizartean haustura ekarle bilakatzeko aukera guztietatik lekutuz».
|
|
2006
|
|
|
Euskal gizartean erekokatzen du bere ikerlana Elixabete Imazek, liburu honetantxe kapitulu bat duenegileak (5 kapitulua). Bere lanaren aspektu azpimarragarrien artean, aldagaiezberdinen arabera aukeraturiko emakume haurdunek
|
berek
bizitzen dutenaaztertzen dagoela aipatuko nuke, kanpoko zein barruko kontraesanak, gatazkak etaesperientziei helduta. Nire aldetik (Esteban, 1999a, 1999b, 2000), amaren zaintzarieta umeen ongizateari gure gizartean ematen zaien garrantziaz aritu naiz argitalpenbatzuetan, ondorengo atalean aurkeztuko ditudanak.
|
|
|
Egia da sustapenaren aldeko sutsuak diren emakumeekbadutela oihartzun publiko ñimiño bat, eta hori baikorra dela, baina eztabaidasozial zabala nahi badugu, ama guztien ahotsak entzun lirateke, eta amenesperientzia zerbait bada askotarikoa da. Umeen elikadura eta zaintzaren eztabaidan, beraz, amek
|
berek
hartu behar dute parte, ez soilik adituek eta aldeko elkarteek. Eta hirugarrenik, eta aspektu garrantzitsuena, nire ustez, eradoskitzea emakumeen, betebeharra?
|
|
|
Faktore sozial daude gai honek 80ko hamarkadan gure liburuetan duen presentzia urria azaltzeko, eta faktore sozial horiek
|
berek
eragina dute90eko hamarkadako pixkana pixkanako isurian. Hasieran erran bezala, jendaldejakin batek egiten du posible gure literatura.
|
|
|
hizkian gurutze grekoa dago barruan eta handiagoa da hizkia ere. Egile
|
berek
diote laburdura guztiak kontrakzioak direla (hitzeko zenbait letra kenduz), bat izan ezik, suspentsiozkoa dena (E (ra), hitzaren hasiera baino ez jarriz). –Obiit?
|
|
|
36). Publizitate agentzien lanaren hedapena da garapen horren arrazoia, agentzien bezeroek
|
berek
eskatzen baitute kanpaina mugetatik at zabaltzea, nazioartean antolatzen dituzten kanpainak indartzeko; horretarako, hainbat akordio erabiltzen dituzte, hala nola, bat egite (Informe Europeo, 1997: 74) 29 eta joint ventures direlakoak (Espinosa, 2001:
|
|
|
Edozein kasutan, eskubide edo askatasun orori esparru zehatza ezartzen dieten zenbait legezko mugaz gain, berezko konstituzio esparruaren barnean, argi dago merkataritza informazioa zenbait filtro juridiko, sozial, estetiko eta etikoren menpe dagoela. Azken zentzu horretan, Espainian, konponbide judiziala saihestu nahi izan dute publizistek, iragarleek eta hedabideek
|
berek
arretazko zenbait prozeduraren bitartez, eta horretarako kode etikoak eta autokontrol organo bat sortu dituzte. Dena den, Lege arruntek dakarten mugarekin aurrez aurre topo egiten du publizitate jartsumitzaileen eta Erabiltzaileen Babeserako Lege Orokorrak, publizitatearen noraiduerak, baina batez ere kontsumitzaileen zuzenbide berriarekin.
|
|
|
Publizitate ez zilegiari dagokionez, ez da normala biktimek zenbatets daitekeen kalte ekonomikorik jasotzea, eta, nolanahi ere, norbera kaltetua izan dela argudia daitekeen arren, ez da erraza publizitatearen ondorioz gertatutako kaltearen zenbatekoa zehaztea. Gainera, kalte ordain egokia finkatzeko ezinbestean kaltearen zenbateko zehatza finkatu eta legez kontrako ekintzaren eta kaltearen arteko kausalitate lotura zehaztu behar denez, kalte ordainek
|
berek
garrantzia galtzen dute, eta iragarleak publizitate ez zilegia geldiarazteko eta berriro horrelakorik ez hedatzeko ahaleginak hobesten dira.
|
|
2007
|
|
|
Orduan, kulturari, ondasun (objektua) kulturalari, ondareari eta kulturproduktuen sustapenari ekonomiaren neurria ezarri zitzaion eta ez bakarrikerrentagarritasun sozialarena. Hortaz, bizitza kulturalari berari ez dagozkion alboeragin horiek bultzatuta, Europar Batasuneko erakundeetan kulturaz mintzodirenean, alarma guztiek jo eta estatuak beldur dira horrek ez ote duen ondoriorikizanen ekonomian, gizarte mugimenduetan eta politikan, eurek
|
berek
horrenkontrola izaten segitu nahi dutelako.
|
|
|
Ikusitakoaren arabera, bistan da europar kultur adierazpena eta bere edukiapolisemikoa eta anbiguotasunez josia dela. Beraz, horren erabilera egiten dutenintelektualak direnak izanik, estatu batean edo bestean erabiltzen den modua halakoxea edo horrelakoxea izanik, eta Europako erakundeek
|
berek
zentzu bakar bateanerabiltzeko gaitasunik ez dutenez, gure aldetik jarrera desberdinak hartzen ahalditugu:
|
|
|
3 edo 4 urterako, haurrak gai dira
|
berek
eta zoriak sorrarazitako ondorioakbereizteko. Schneider eta Unzer autoreek (1992 in Durkin, 1995) ikerketa bat eginzuten eskolaurreko haurrekin, bi jostailuz baliaturik.
|
|
|
5 urte inguruan, haurrak haurtzaindegian, eskolan eta antzeko testuinguruetan gertatzen diren harremanekin erlazionatuta dauden etapolitikaren ulermena garatzeko ezinbestekoak diren zenbait kontzeptu eraikitzendituzte, hain zuzen ere, arau eta autoritate kontzeptuak (legea eta autoritatepolitiko kontzeptu politikoen aurrekariak) (Berti, 2005). Seigarren urterako, haurrek ederki asko dakite zer diren arauak eta autoritatea
|
berek
duten testuinguruetan. Adibidez, badakite irakasleek edo eskolakozuzendariak duten autoritatea eskolako eremuari soilik dagokiola, eta gurasoena, berriz, familiari (Laupa eta Turiel, 1993).
|
|
|
Mailaketa eta hierarkia moduko bat dago kasu honen oinarrian: Jainkoek
|
berek
ez dakite oro, are gutxiago gizakiek (Aristoteles, Erretorika, 1397b). Hierarkia moduko bat planteatzen du argudioak:
|
|
|
goiko adibideetan ez bezala, hemen «hotsek
|
berek
duten karaktereari ez zaio jaramonik egiten». Horregatik, ezabatu egin du, eskuizkribuan lehenengo idatzia zeukan adibidea:
|
|
|
herri baten irudimenak, sentimenduak (ez daukagu apika gehitu beharrik, irudimena, sentimendua, ez direla herri baten baldintza geografiko, sozial, kulturalekin zerikusirik gabe egoten). Horregatik kontzeptu intelektualek
|
berek
, hizkuntza guztietan funtsean berdinak izan arren (eremu logiko batean), ez dute izaten balio berdina batean ala bestean, eta ez dute berdin ispilatzen mundua.
|
|
|
Eta, bitxiro, arrazoia inoiz ez da aipatzen (berak erabiltzen du «euskararen pertsegizioa» berba), Humboldt-ek euskararen heriotza natural batean edo pentsatu izan balu bezala, hura bidaia egunkari eta idazkietan errepikatua dagoen arren: euskara euskaldunek
|
berek
pertsegitua dagoela eskoletan («Verfolgung des Baskischen in den Schulen», eraztunaren sistema aipatzen du); eskolan ez irakastean, jende xumeak gutunik arruntena bera gaztelaniaz idazten duela37;
|
|
|
Erromatarrek
|
berek
lortu ez zutena Nazio Handiak lortuko du911 Horra, bada, askatasunaren hizkuntza, askatasunen etsai.
|
|
|
Adibidez, nola geure hizkuntzan zerbait denok natural natural berdin ulertzen dugun. Baina baita, nola hizkuntza arrotz batetik egindako interpretazioak, hizkuntzaren barruko hiztunek
|
berek
naturalki egindakoa ahazteraz lezakeen (berdin da arrazoiz ala gabe) eta zalantzak sortu. Hau da, hizkuntzen arteko eragina beti zabalik dagoela; hizkuntzak kuestiona
|
|
|
Condillac-en iritzian, ideien genesia bezalaxe, fakultate ezaguketarien genesia ere (oroimena, adimena) sentsazioetatik hara esplikatzen da: gizaki ezagutzailea marmorezko estatua baten pareko da, hasieran pentsatzeko ahalmenik bakoa, sentsazioak eduki ahala, horiek
|
berek
elkarketa gero eta konplexuagoak euren artean eragiten dizkiotela, eraldakuntza horien ondorioz, batez ere hizkuntzari esker, azkenean adimena antolatzen zaiolarik. Funtsean hizkuntzak posibilitatzen du,
|
|
2008
|
|
|
Horrez gain, bitxia da sindiko karguan 1837ko udal karlistako alkatea aurkitzea. Urtea bukatzeko hiru hilabete eskas gelditzen zirenez, hurrengo urtean ere udalkide
|
berek
jarraitzea erabaki zuen auzokideen batzarrak, eta haiek onartu egin zuten,«, con bastante repugnancia»811.
|
|
2009
|
|
|
Geroztik izan diren kaseta egilr Frantsesek diote gorriek
|
berek
dutela eman sua. hnsnegin zsten bzzla [sic].
|
|
|
Nesken eta mutilen arteko ezberdintasun hauen zergatiak aztertu nahian, gurasoen gizarteratze ereduak ikertu dira, eta amek, batik bat alabekin, aitek bainoelkarrizketa bidezko harreman gehiago dituztela ikusi izan da (Bennett, Farringtoneta Huesmann, 2005). Horrek, batetik neskekin eta mutilekin praktikatutako heziketa mota ezberdinaz, eta bestetik, gurasoek
|
berek
egiten duten genero rolari loturiko ezaugarrien transmisio prozesuaren presentziaz ohartarazten gaitu.
|
|
|
Masa komunikazioaren iturria(?) erakunde formal bat da, erakunde formal handi bat. (?) Masa kultura kontsumo handirako pentsatu da, masa hedabideek
|
berek
zabaltzen duten kultura da, goitik behera hedatzen dena, elite zuzendari batek masa handi bati igortzen diona. Masa kultura erabat estandarizatua da.
|
|
|
Publizitatea aldapan behera joan da. Gaur egun, erakunde publikoak diren eta diruz ondo dabiltzan Aurrezki Kutxak
|
berek
ere gero eta gutxiago ematen duten, euskarazko aldizkarietarako behintzat; marketinzaleek diotenez, euskarazko iragarkiak ez ei dira errentagarri, agian, arrazoia dute, erabakia guztiz politikoa izanik ere. Prezioak gora joan direla esatea, betiko leloarekin ibiltzea da, bestalde?
|
|
|
Molaren Eskualdunek zaintzen dute arbola saindua. Geroztik izan diren kaseta egile Frantsesek diote gorriek
|
berek
dutela eman sua(?)». Pare bat aste lehenago ere (1937ko apirilaren 23an, 1.929 zenbakian) Eskualduna gogor mintzatua zen Agirre lehendakariaren aurka, hura frankisten kontrako borrokarekin tematuta zebilelako:
|
|
2010
|
|
|
desberdindu daitezke. Prozesuaren objektua zehazteko bidean, ezinbestekoa da azken bi elementu horien garrantzia azpimarratzea, pertsona
|
berek
prozesu ugari protagoniza ditzaketela kontuan izanik, ez direlako pertsonek eurek hainbat prozesu indibidualizatuko dituztenak, egindako eskaera zehatzak eta horiek oinarritzen dituzten egitateak baino.
|
|
|
Urdai xerretan bildu (albardar edo lardear gaztelaniaz): hitzek
|
berek
dioten bezala, elikagaia, normalean haragia edo hegaztiak, urdai xerratan biltzeko ekintza da, horrela jakiari koipea ekartzeko edota kanpotik erre gabe kozinatzeko.
|
|
2011
|
|
|
Niretzat hau oso handia da oraindik, lehen partekatzen nuen pertsonekin partekatzen dutorain, elkarri laguntzen genion
|
berek
elkarri laguntzen diogu oraindik ere. Ekitaldietaraauto berean joaten gara oraindik.
|
|
|
Historialaria banaiz ere, uzkur begiratu diot esaldi horri, iragana inoiz baino hobeto ezagutu arren, lehengo hanka sartzeak behin eta berriz errepikatzen ikusten baitut gure gizartea. Baina, hala ere, zeregin hori (iragana miatzea) ezinbestekoa izan da toki eta garai gehienetan; izan ere, aztertzaileek ez ezik, ekintzaileek
|
berek
ere atzera begiratu dute zein ote den bide egokia hobeto ikusteko.
|
|
|
Mugako pertsonak mendetasun handia du gurasoekiko. Gurasoek
|
berek
haurraren finkamendu anaklitikoak sustatu dituzte: «Niregandik ihes egiten baduzu, arrisku handiak korrituko dituzu».
|
|
|
Haurraren gurasoek eta familiak ingurukoekin harreman gutxi edukitzea da beste arrazoi bat. Bestalde, gurasoek
|
berek
ekidite sozialaren nahastea baldin badute, egoera sozialetako arriskuak azpimarratzera eta haien aurrean babestera joko dute; haurrek gurasoen portaera saiheskaria behatuko dute eta beren sozializazio prozesua kaltetua gertatuko da, imitazio eredu egokirik izan ez dutelako edo ikasteko aukera gutxi izan dutelako. Ondorioz, haurrak ez du ikasten beste haurrengana hurbildu eta haiekin elkarreragiten (Hudson eta Rapee, 2000).
|
|
|
González et al. en (1998) arabera, arraroa da nerabezaro aurretik eskizofrenia pairatzea, nahiz eta 4 edo 5 urterekin eskizofrenia nozitzen duten kasu gutxi batzuk ezagutzen diren. Bestalde, autore horiek
|
berek
diotenez, kasuen% 20k baino gutxiagok izaten dute nahastea 10 urte bete aurretik eta nahastearen maiztasuna haurtzaroan eta nerabezaroan zehar gehituz joaten da helduaro arte. Agüero ren (1995) arabera, eskizofreniaren batez besteko hasiera adina 26 urte inguruan kokatzen da, baina gizonek emakumeek baino hiruzpalau urte lehenago jasan ohi dute nahastea.
|
|
2012
|
|
|
Maila sinbolikoan, hizkuntzak natur indarren eta mitoen irudikapena ezartzeaahalbidetzen du, eta irudikapen horien bitartez hautematen ditu jendarteak naturindarrak eta mitoak bere prozesu historikoan zehar. Hizkuntzak zentzua ematendio gizarte harremanak ezartzeko moduari, harreman horiek
|
berek
eraikitzen dutenbitartean. Hizkuntzak ezartzen du munduaren eta naturarekiko harremanen ikuskerabat, espazioa eta denbora antzemateko modu berezi bat (E.
|
|
|
1 Mikroorganismoaren ezaugarriak: mikroorganismoaren ezaugarriek
|
berek
definitzen dute arriskua neurri handi batean. Mikroorganismo patogeno bakoitzak eragin ditzakeen osasun arazoak ez dira berdinak.
|
|
|
«. Irakurleak subiranoak dira,
|
berek
egunero erabakitzen dutekioskoetan zer erosi eta zer ez?, dio merkatu librearen dotrinak.Tranpa egiten dute: irakurleek baino lehenagoiragarleek dute hautatzeko eskumena».
|
|
|
Publizitate ez zilegiari dagokionez, ez da normala biktimek zenbatu daitekeen kalte ekonomikorik jasotzea, eta, nolanahi ere, norbera kaltetua izan dela argudia daitekeen arren, ez da erraza publizitatearen ondorioz gertatutako kaltearen zenbatekoa zehaztea. Gainera, kalte ordain egokia finkatzeko ezinbestean kaltearen zenbateko zehatza finkatu eta legez kontrako ekintzaren eta kaltearen arteko kausalitate lotura zehaztu behar denez, kalte ordainek
|
berek
garrantzia galtzen dute, eta iragarleak publizitate ez zilegia geldiarazteko eta berriro horrelakorik ez hedatzeko ahaleginak hobesten dira.
|
|
|
Edozein kasutan, eskubide edo askatasun orori esparru zehatza ezartzen dieten zenbait legezko mugaz gain, berezko konstituzio esparruaren barnean, argi dago merkataritza informazioa zenbait filtro juridiko, sozial, estetiko eta etikoren menpe dagoela. Azken zentzu horretan, Espainian, konponbide judiziala saihestu nahi izan dute publizistek, iragarleek eta hedabideek
|
berek
arretazko zenbait prozeduraren bitartez, eta horretarako kode etikoak eta autokontrol organo bat sortu dituzte. Dena den, lege arruntek dakarten mugarekin aurrez aurre topo egiten du publizitate jarduerak, baina batez ere kontsumitzaileen zuzenbide berriarekin.
|
|
|
36). Publizitate agentzien lanaren hedapena da garapen horren arrazoia, agentzien bezeroek
|
berek
eskatzen baitute kanpaina mugetatik at zabaltzea, nazioartean antolatzen dituzten kanpainak indartzeko; horretarako, hainbat akordio erabiltzen dituzte, hala nola bat egite (Informe Europeo, 1997: 74) 29 eta joint ventures direlakoak (Espinosa, 2001:
|
|
2014
|
|
|
Egiazkotzat eta objektibotzat aurkezten den arren, ikuspuntupartzial bat baino ez da. «Berezkoa» ez den hori, modu esentzial eta naturaltzataurkeztuz baina, gizonek
|
berek
egin eta inposaturiko arau, lege, balio eta portaerakjustifikatzen dituzte.
|
|
|
Pentsamendu misoginoak komenigarriki justifikatu izan du emakumeen bigarrenmailako kokaleku soziala emakumeak bridatuz gorputz batera, zeina aurkeztu eta areeraiki baita ahul, ez perfektu, errebelde eta fidakaitz gisa, kontzienteki kontrolatutaez dauden intrusioak jasan ditzakeen gorputz gisa. Emakumeen sexualitatea etaugaltzeko gaitasuna dira emakumea definitzen duten ezaugarriak (kulturalak), etaaldi berean, funtzio horiek
|
berek
bilakatzen dituzte emakumeak zaurgarri, babesarenedo erabilera bereziaren behardun, patriarkatuak hainbat modutara agindu bezala. Ar/ eme oposizioa hertsiki loturik egon da gogo/ gorputz oposizioarekin.
|
|
|
Nabarmentzea interesatzen zaiguna zera da: zazpi urteak aldera, likidoa kontserbatu egiten dela ondorioztatzen dute ume horiek
|
berek
. Eta honako argudio hauek ematen dituzte:
|
|
|
Irudizko entzuleak zerikusia du beste gertaera batekin: nerabeek uste dute
|
berek
beren buruarekiko duten interes bera izan dezaketela beste pertsona batzuek ere. Gainerakoek berengan berek duten interes bera dutela uste izango balute bezala da; etengabe epaitzen ari direla uste dute.
|
|
|
nerabeek uste dute berek beren buruarekiko duten interes bera izan dezaketela beste pertsona batzuek ere. Gainerakoek berengan
|
berek
duten interes bera dutela uste izango balute bezala da; etengabe epaitzen ari direla uste dute. Arrazoi beragatik arduratzen dira nerabe asko hainbeste beren ileagatik, arropagatik eta itxuraren beste alderdi batzuengatik.
|
|
|
Hizkuntzaren ikaskuntzako lehen etapetan, haurrak normalean gai dira
|
berek
erabiltzen dituzten adierazpenak baino hitz gehiago ulertzeko. Eta, hitzak ahoskatzerako, askok komunikaziorako keinu sorta handia eskuratzen dute (Bates, Thal, Whitesell, Fenson eta Oakes, 1989).
|