|
2000
|
|
|
Eta zer da existitzea, existentzia? Konplikazio handiegietan ez sartzeko, existentzialistek
|
berek
existentzia nola ulertzen duten ikusteko, irakurgai egokia dukeguUnamuno ren Vida de Don Quijote y Sancho delakoaren prologoa(. El sepulcro deDon Quijote?), autore horren ohiko sarkasmoarekin bulgaritate nagusiaren aurka.Gehien gehiengoaren existentzia, hau da, bizitzea, mundura etorri eta hortxe egoteada, egon, joatea tokatzen zaien arte?, estas pobres muchedumbres ordenadas y traaquilas que nac... –^Pero existen?
|
|
2001
|
|
|
Ideiek pentsamenduari norabidea ematen diote, adigaien aniztasunaren barne batasun bat proiektatzen dute, azken objektu batzuk sortu gabe. Hauek baleude bezala jokatu behar dugu besterik gabe (onarpen problematikoa, ez apodiktikoa), jakinaren gainean egonik inoiz
|
beren
existentzia ez dela argituko. Gainera, objektua lortzea balio erregulatzailearekin kontraesanean dago, zeren, objektua lortuko balitz, pentsamenduaren dinamismoa bukatuko bailitzateke, bere helburua lortu ondoren.
|
|
2003
|
|
|
Ez dakit zenbateraino izan daitezkeen landa eraikuntzak arkitektura, izan ere
|
beren
existentzia ingurunearen eskaerei egindako berehalako erantzuna dira, eta ez arrazoiaren ondorioa.
|
|
|
Sustapen Ministerioak higiezinen kudeatzailearen jarduera arautzeko araua sortu zuen arren, Higiezinen eta Garraioen Sektorean Liberalizatzeko Premiazko Neurriei buruzko ekainaren 23ko 4/ 2000 Errege Dekretuaren arabera, “3248/ 1969 Dekretuaren 1 artikuluan zerrendatutako jarduerak askatasunez gauzatu ahal izango dira, inolako titulurik izan gabe eta elkargo ofizialekoak izan gabe”. Ministerioak, paradoxikoki, uste du neurri horrek “ez dakarrela higiezin jabetzaren egungo agenteak desagertzea, eta horiek beren jardueretan jarraituko dutela…; aitzitik,
|
beren
existentziak, sektore horretako bitartekaritza zerbitzuen erabiltzaileek egindako eskaeran, balio erantsia eta kalitate bermea dakartza, Sustapen Ministerioak emandako lanbide titulu bat edukitzearen eta dagokion Elkargo Ofizialean matrikulatzearen ondorioz”. Arau hori onartu ondoren, Gobernuak erabaki zuen API titulua lortzeko azterketak kentzea.
|
|
|
Legerik gabeko elikagaiak EBko elikagai etiketei buruzko egungo araudiak ez du onartzen giza gaixotasunei buruzko osasunari buruzko alegaziorik Orain arte, elikagai funtzionalak ez dira existitu Erkidegoko legegilearentzat. Hori dela eta, ez dute
|
beren
existentzia eta merkaturatze librea galdu. Elikagai funtzionalen ezaugarriak errespetatuko dituen lege esparru propiorik ez dagoenez, eragile ekonomikoek elikagaiei buruzko araudi orokorra «beren erara» interpretatuko dute.
|
|
2006
|
|
|
Botikariari ez zitzaion, antza, erretoreak esandakoa gustatu eta elizatik alde egin zuen. Izaten dira ba nonbaiten sartu edo nonbaitetik irteten direnean ateari danbatekoa eman behar izaten diotenak jendea
|
beren
existentziaz jabe dadin. Halaxe, haserre bizian, alde egin zuen Leo Steinitzek, urte batzuk lehenago katoliko egin zen botikari juduak.
|
|
|
Orobat, izen jakin bat, izenaren adiera zehazkiago, hainbat izaki desberdinetan gauza daiteke, zaldi, cheval, caballo berbarako, kopuruz mugagabeak halaber. Izena morfemetan da gauzatzen eta desberdintzen; izenari dagozkion gauzak, berriz,
|
beren
existentzia enpirikoak desberdintzen ditu. Sail bereko gauzaki desberdinak, esentziak berdintzen ditu; izen bera gauzatzen duten morfema desberdinak, aldiz, adierak ditu berdintzen.
|
|
2007
|
|
|
Hau da, munduan badaude bizimodua era berezituetan antolatu dituzten taldeak mila, horiek etniak lirateke. Haien gainean, etniek
|
beren
existentzia eta duintasuna kontzienteki babesteko neurriak antolatzen dituztenean nazioak eta nazionalismoak deituriko errealitateak sortzen dira. Artetak une batean onartzen du ‘etnia bat nazionalismoaren aurretik egon daitekeela’ Zerbait badago, beraz, nazioaren aitzinetik, psikologia oker bat bakarrik ez dena.
|
|
2008
|
|
|
bat sistemaren existentzian. Beraz, sistemak,
|
beren
existentzian zehar, egoeren denborazko segida batetik pasatzen dira, eta, haien bidez, diseinuaren barruan duten xedea betetzen dute. Sistemaren garapena da.
|
|
|
Aporia berria horrela plantea liteke: formak partikularrak badira, orduan ez dira definigarriak izango, ezta, ondorioz, ulergarriak ere; baina formak unibertsalak badira, orduan
|
beren
existentzia ez da burujabea izango; izan ere, unibertsalak errealitate partikularretan ematen dira edo errealitate partikularrez predikatzen dira eta, ondorioz, beren existentzia partikularren existentziaren menpe daude. Bata eta bestea onartezinak dira, substantzia —hau da, forma edo esentzia— errealitatearen existentziaren eta ezagutzaren printzipioa baita.
|
|
|
Aporia berria horrela plantea liteke: formak partikularrak badira, orduan ez dira definigarriak izango, ezta, ondorioz, ulergarriak ere; baina formak unibertsalak badira, orduan beren existentzia ez da burujabea izango; izan ere, unibertsalak errealitate partikularretan ematen dira edo errealitate partikularrez predikatzen dira eta, ondorioz,
|
beren
existentzia partikularren existentziaren menpe daude. Bata eta bestea onartezinak dira, substantzia —hau da, forma edo esentzia— errealitatearen existentziaren eta ezagutzaren printzipioa baita.
|
|
|
Izan ere, Sokrates, bere formarekin identifikatuta, ezin izango da definitu (errealitate partikularrek definiziorik ez dutelako) eta, ondorioz, ezin izango da ulertu ezta ezagutu ere. Beste aldean, formak unibertsalak badira, orduan
|
beren
existentzia ez da burujabea izango; izan ere, unibertsalak errealitate partikularretan ematen dira edo errealitate partikularrez predikatzen dira, eta ondorioz beren existentzia partikularren existentziaren menpe dago. Aristotelesentzat, planteamenduaren bi aldeak onartezinak dira, forma edo esentzia existentziaren errealitate lehena eta ezagutzaren objektu lehena baita.
|
|
|
Izan ere, Sokrates, bere formarekin identifikatuta, ezin izango da definitu (errealitate partikularrek definiziorik ez dutelako) eta, ondorioz, ezin izango da ulertu ezta ezagutu ere. Beste aldean, formak unibertsalak badira, orduan beren existentzia ez da burujabea izango; izan ere, unibertsalak errealitate partikularretan ematen dira edo errealitate partikularrez predikatzen dira, eta ondorioz
|
beren
existentzia partikularren existentziaren menpe dago. Aristotelesentzat, planteamenduaren bi aldeak onartezinak dira, forma edo esentzia existentziaren errealitate lehena eta ezagutzaren objektu lehena baita.
|
|
2009
|
|
|
Baina frogak hor zeuden, begien aurrean, negarrez, mukiak sofan utziz, argazki albumak apurtzen eta izeba Garaziren lerdea jarioarazten. Bizitza hutsal samarra izango zutela imajinatzen zuen Goiok, bestela ezin zuen ulertu oraindik gazteak izanik
|
beren
existentzia umez betetzeko grina zoro hori, beste guztia alde batera utzita.
|
|
|
Hala, salatu dutenez, Euskal Preso Politikoen Kolektiboaren aldeko elkartasuna eta
|
beren
existentzia bera desagerrarazi nahi dute Nafarroako Gobernuak eta Eusko Jaurlaritzak Espainiako Gobernuaren laguntzaz gatazka politikoaren existentzia ukatzeko. Horren adierazletzat jo dute Etxerat legez kanpo uzteko prozesu judiziala.
|
|
2010
|
|
|
Ideia hauetan Zizekek Friedrich Engelsen ohar ospetsu baten oihartzuna ikusten du: nazio txikiak erreakzionarioak dira politikan,
|
beren
existentzia bera erreakzio hutsa baita, iraganeko hondakina. Aurreiritzi horiek" arrazakeria bihurkaritzat" jotzen ditu Zizekek:
|
|
|
figuren gertaera erretorikoa fenomeno lokal barik, fenomeno> gisan ulertuz. Figurek tradizionalki
|
beren
existentzia eta izatea maila lokalean izan dute; orain, berriz, diskurtsoaren edota pentsamenduaren propietate globalak izatera pasatzen dira. Horratx ardatz sintagmatikoa.
|
|
2011
|
|
|
–Ingelesaren nagusitasunaren kontra,, arriskuan? egon daitezkeen hizkuntzak, beharbada ez
|
beren
existentziari dagokionez, baina bai beren estatusari bagagozkio, honako hauen arteko batzuk dira: erdigunean jaun eta jabe den ingelesaren azpian hurrengo mailan dauden frantsesa, espainiera, hindia, arabea??.
|
|
2012
|
|
|
Ezaugarri hauek produktuak berak dituenak dira. Beraz, objektiboak dira, nahiz eta agian kontsumitzaileak ez ezagutu edo
|
beren
existentziaz ez jakin. Ezaugarri intrintseko nagusiak honako hauek dira:
|
|
|
amor loco), logika matematikoa eta artea. Laurek hain intentsitate berezia lortu zuten XX. mendean, ezen
|
beren
existentziak filosofiarena ez beharrezko bihurtu baitzuen.
|
|
2013
|
|
|
Leize eta zulo horiek gure arbasoentzako aterpe izan ziren duela milioika urte, klima zeharo hoztu zenean. Lurralde horietan hartz, orein, bisonte, zaldi, elur orein eta bestelako animaliekin bizi ziren biztanle haiek, eta
|
beren
existentziaren eta beren artearen aztarnak utzi zituzten. Horri esker, haien antzinako sinesmen eta mitoen oihartzuna gaur eguneraino heldu zaigu.
|
|
2014
|
|
|
Israelgo gobernua eta Aginte Palestinarraren arteko bake negoziazioek ezer gutxi konponduko dutela uste dute bi aldeetako herritarrek, agendatik kanpo geratu baitira beren ustez ezinbestekoak diren gaiak, hala nola, errefuxiatuen itzulera eskubidea.
|
Beren
existentzia hutsa erresistentziaren oinarri gisa ulertzen duen herri honen mundu ikuskeran sakontzen saiatu gara, emaitza, milaka laginen artean bat besterik izango ez dela irakurleari hasieratik adieraziz. Hedabide nagusiek albiste asko eta informazio gutxi ematen duten garaiotan, okupazioaren aurka lanean ari diren herri mugimendu eta norbanakoek transmititutakoa josi eta testuinguruan kokatzea izan da Larrun honen asmoa.
|
|
|
Nietzscheri eraginkorki pentsatzeko ezinbestekoa omen zitzaion ariketa fisikoa, eta promenatze eta mendi igoera antologikoak egiten zituen egunero; gu bion arteko distantziak distantzia, bat nator, izerditu ostean gardenago dakusat guztia, erreka albotik ibiltzera joaten naizenetan etxera iritsi aurreko azken metroak ia korrika egin behar izaten ditut, uraren hotsaren isiltasunaz lagunduta ibilaldiak irauten duen ordubetean nire garuna besterik ez dudalako aditzen burrunbaka eta ez dudalako nahi hark botatakoek ihes egin dezaten, ez behintzat. doc artxibo batean gotortu baino lehen. ...rra larriagotzen da eta orain egiatan ez letorkidake gaizki, inolaz ere, ariketa pixka bat, pixka pixkatxo bat bada ere, baina ezin naiz hirira irten, une misantropo goren bat den honetan gainera nola joango naiz bada haizea hartzera, esaten den moduan, zertarako bada, nirekin batera gizateria osatzen duten beste hiena horiekin gurutzatzera, beraien oinetako urratuak eta itzal nekatuak pairatzera,
|
beraien
existentzia hutsalak eta kexu patetikoak arnastera edo; hortzak estutuz eutsi nuke eztarria mutu, supituan oihuka ez diezaien inguruan dabilzkion oinezko horiei gupidagabeki arruntak direla, miserableak, erdipurdiko izakiak, masa osatzen dutela, ez dakitela ezer, ez dagitela ezer;
|
|
2015
|
|
|
– Egolatrek beldur bakar baina izugarria daukate hezur muinean iltzez josia: ez dadila
|
beraien
existentzia oharkabean pasatu. Eta edozer zaie baliagarria helburu hori lortzeko.
|
|
2016
|
|
|
Victor Arrizabalagak azpimarratu duenez, “bildumagileen lana oso garrantzitsua da,
|
beraien
existentziarik gabe ez zen ez euskal arterik ez euskal artistarik egongo. Bildumagileak arte ederretako ondasun preziatuenak gorde, kontserbatu eta mantentzen dituzte eta horregatik beharrezkoak dira kultura mantentzeko”.
|
|
2019
|
|
|
–Pertsonaia guztiak, gizakiak zein bestelakoak, imajinaziotik sortutakoak dira, maitagarrien tradiziotik ateratako batzuk izan ezik. Azken horien kasuan, zentzugabea eta iraingarria izango litzateke
|
beren
existentzia zalantzan jartzea. Edo beren existentzia eza?.
|
|
|
Azken horien kasuan, zentzugabea eta iraingarria izango litzateke beren existentzia zalantzan jartzea. Edo
|
beren
existentzia eza?. Jarrera hori nire indar guztiekin babesten eta defendatzen jarraitzen dut.
|
|
|
Biziaren bilakabide orok berekin dakar hondamena, eta hondamenari zaion higuinak, hain zuzen, biziaren beraren higuina pizten die zenbait emakume hotz edo frustraturi: beren burua kontserbatu nahi izaten dute beste batzuek altzariak eta marmeladak kontserbatzen dituzten bezala; setakeria horrek, ordea,
|
beren
existentziaren beraren etsai bilakatzen ditu, eta besteren arerio: otordu ederrek gorputza itsusten dute, ardoak aurpegiko kolorea txartzen, irribarre gehiegiak zimurrak sortzen, eguzkiak azala hondatzen, atsedenak geldotzen, lanak higatzen, maitasunak begi zuloak iluntzen, musuek masailak narritatzen, laztanek bularrak desitxuratzen, besarkadak haragia ihartzen, amatasunak gorputz aurpegiak zatartzen; jakina da zenbat ama gaztek uxatzen duten haurra, haserre biziz, hura dantzaldiko soinekoaz liluratuz gero.
|
|
|
Nolanahi ere, emakume batzuk ez dira konformatzen bere existentzia autoritate moral batean bermatuta; exaltazio erromantikoaren beharra ere badute
|
beren
existentzian. Ez baldin badute senarra engainatu edo utzi nahi, trikimailu bat erabiliko dute, hezur haragizko gizasemeen beldur diren neska gazteek darabilten bera:
|
|
|
Mutilak ezkondu egiten dira, emazte bat hartzen dute. Zabaltze bat erdietsi nahi dute mutilek ezkontzaren bidez,
|
beren
existentziaren berrespen bat; ez, ordea, existitzeko eskubidea bera; ezkontza, hain zuzen, libreki onartzen duten zama bat da. Beraz, beren buruari galde diezaiokete zer on gaitz dituen, hala nola galdetzen baitzuten satirista greziarrek eta Erdi Arokoek; gizonentzat, bizitzeko modu bat da ezkontza, ez destino bat.
|
|
|
Dena dela, emakume asko bakarka aritu izan dira, eta ari dira oraindik, beren salbazio indibiduala lortu nahian. Saiatzen dira immanentziaren barrenean justifikatzen
|
beren
existentzia, hau da, immanentziaren barrenean transzendentzia mamitzen. Horra hor giltzapetutako emakumearen hondar ahalegina, batzuetan irrigarria, maiz patetikoa?
|
|
|
batekin: nolabaiteko ordezko batzuk izan dituzte, hurbildu egin dira amodio handi horretara; hark bisita egin die, molde osatugabe, mailatu, irrigarri, akastun eta faltsu batzuetan, baina oso emakume gutxi lotu zaizkio egiaz eta horretara eman
|
beren
existentzia. Maitatzaile handiak, gehienetan, bihotza gaztetako maite jolasetan higatu ez duten emakumeak izaten dira; hasteko, ontzat jo dute emakumeen ohiko destinoa:
|
|
|
Patriarkatuaren garaipena ez zen izan ez zoriaren ondorio, ez iraultza bortitz baten emaitza. Gizadiaren hastapenetik, gizonek modua izan dute, beren abantaila biologikoari esker, subjektu subirano bakar gisa berresteko beren burua; sekula ez diote uko egin pribilegio horri; partez,
|
beren
existentzia alienatu dute Naturan eta Emakumearengan, baina gero ostera konkistatu dute; emakumea, Bestearen rola jokatzera kondenaturik, halaber dago kondenatua indar prekario bat bakarrik edukitzera: esklabo nahiz idolo izan, emakumeak ez du sekula aukeratu bere zortea.
|
|
|
Hala, hauexek dira eredugarriak iruditzen zaizkigun norbanakoak, jeniotzat hartzen ditugunak:
|
beren
existentzia singularrean gizadi guztiaren patua jokatu nahi izan dutenak. Ezein emakumek ez du pentsatu eskubiderik zuenik hori egiteko.
|
|
|
Biek ala biek gau bera zuten, argi izpi berak, ezerez bera beren baitan, eta betetasun bera Jainkoarengan. Noizbait, gizaki guztiek sexu bereizketaren gainetik jarri ahal izango dute urguilua,
|
beren
existentzia librearen loria zailean, eta emakumeak orduantxe izango du modua bere historia, arazo, duda eta esperantzak gizadiarenak direla kontsideratzeko; orduantxe saiatu ahal izango da bere bizitzan eta obretan errealitate guztia agerrarazten, eta ez bere burua soilik. Gizaki bilakatzeko borrokan segitu behar duen bitartean, da sortzailea izan.
|
|
|
Desagertzear dauden hizkuntzen azken hiztunen kezka nagusietako bat beren mintzoaren ahalik eta arrasto gehien dokumentatu daitezen izan ohi da, etorkizuneko belaunaldiek
|
beren
existentziaren berri izan dezaten eta, ahal den neurrian, hizkuntzaren memoriak eta nolabaiteko ezagutzak iraun dezaten.
|
|
|
...bertigoaren ordez serenitatea nabarmendu zuen ezer baino lehen, Jules Verneren antzera kasik, izan ere zeruan goiti sentitzen hasi ziren baretasunak ez baitzuen zerikusirik Baionako plazan utzitako zalaparta asaldagarriarekin; konfiantza gaineratu zuen segidan, ikusleen mesfidantzaren kontrara, hain zuzen ere Eugène Godardek eragiten ziena, azken batean pilotu trebatuaren esku utziak baitzituzten
|
beren
existentzia efimeroak.
|
|
2021
|
|
|
Libanon, milaka armeniar negarrez ari dira Azerbaijanen kontra porrot egin dutela-eta Karabakh Garaiko gerran, eta atzerapausotzat daukate
|
beren
existentziaren aldeko borrokan.
|
|
2022
|
|
|
Astelehen honetan, kolegioko ekipa, laugarren eta hirugarreIstorio honek gazteen ingurune naturalarekin duen loturari buruzko serie bateko lehena izan nahi dut. Gaur egungo munduan haurrek
|
beren
existentzian nolako zentzua eta helburua emaiten diote. Ingurumenean duten eragina nola kontutan hartzen dute?
|
|
2023
|
|
|
Horra hor arteak hezkuntza sisteman pairatu duen lausotze progresiboa. Arte arloko ikasgaiak nahitaezkoak izatetik hautazkoak izatera pasatu dira, eta zenbait zentrotan
|
beren
existentzia ikasle eskaeren kopuruaren baitakoa da. Gogoeta honetan murgildu ahala, oso gogoan dut Haizea Barcenillak Berria egunkarian idatzi zuen artikuluetako batean dioena:
|