|
2000
|
|
|
Lehen aukerak egingarriagoa dirudi, baina, geroanproiektatzen bagara, zer aukera egonen da, epe luzera, Euskal Herri batua eraikitzeko? Nik, Iparraldetik, horrelako eskema bat arriskutsua ikusten dut, kasik esangenezakeelako, hogei urteren buruan gure euskalduntasuna desagertua izanen dela.Maila apalenetan ere, Estatu frantziarrak inongo borondaterik ez
|
du
gure euskalizaera onartzeko. Beraz, gaudenean jarraituz, hogei urteren buruan hemengo lurraldea da Euskal Herri gisa kontsideratu, euskaraz hitz egin dezaketen hamarbat pertsona bakarrik egongo direlako.
|
|
|
Horrexegatik, nire ustez, aurpegi bikoa izan behar
|
du
gure erantzunak.
|
|
|
Ez naiz gehiago luzatuko, eta neure iritzia esaldi bakarrean laburbilduko dut: Txillardegik bere marka utzi digu askori. Ez dakit nik oraingo belaunaldi berrikoei utzidien, baina zalantzarik ez
|
dut
gure belaunaldiko euskaltzaleengan izugarrizko eraginaizan duela aitortzeko. Ez soilik ideiengatik, baita haren lanen irakurraldietan izandakoatseginagatik ere.
|
|
|
Pentsa zer eskandalua Hazparnen! Ondorioz apezpikuak lasterkanporatu
|
zuen
gure zuzendaria, Xarritton. Une bortitzak izan ziren horiek, ezinahantzizkoak.
|
|
|
Kulturan, gure bigarren naturan, aldiz, jaiotzearekin batera sortuak garen giltzabiologikoa genomatik bideratuta eta irentsita eutsi eta gureganatu ondoren ogiegituraturik, jasotzen ditugun sentsazioak eta haiek bidalitako mezuen ezagupenakmetatzen hasten gara. Lana egin behar
|
du
gure gorputzak horretarako. Gure gaingeratuko da, beraz, behin sortzez gero, gure bigarren izaria.
|
|
|
Antzeko zerbait dugu eginkizun geure kulturarekin. Betidanik jakinizan
|
dugu
gure Euskal Herriko kultura bagenuela. Orain sakonagoaztertuta, parametroak eta edukiaren egitura marraztuz gero, hobeki erabiltzeko etagaratzeko aukera dugu.
|
|
|
–Gure mentalitate milurtez katolikoak horientzat (tradizioko sinismenendako) leku seguruago batbehar izaten du. Oinarri sendoagoaz nahi
|
ditugu
gure errebindikazio politikoak... Gure eskubide historikoak, ezin izan daitezke gure, iritzi, hutsak:
|
|
|
Frankismoaren lehen urteetako arrastoa begiratzeko, badugu gaur tresnarik.Orduan gauzatutako hizkuntz politikaren historiarako langairik franko bildu zuenBenet ek (Benet 1973, 1979), eta ezaguna
|
dugu
gurean ere (Torrealdai 1982, 1998). Bada hor perla ederrik (Torrealdai 1998: 85, 93, 97, 104, 106).
|
|
|
Adibidez, siglei, laburdurei, edo komatxoen artean dagoen esaldi batiatzizkiak gehitzean, bai gidoiarekin bai gidoi barik aurki daitezke. Nahiz etaEuskaltzaindiak kasu honetan gidoia ez erabiltzea gomendatzen duen, sistemapraktikoa izateko, arautegitik kanpo askotan agertzen diren kasuak kontuan hartubeharko
|
ditu
gure bihurgailuak. Horregatik,, benetako?
|
|
|
Hasteko, eta arestian adierazi dugunez, musika fenomeno oso konplexua da etaharen burutzapen akustikoa fenomenoaren ardatza baldin bada ere, hori ez da alderdiesanguratsuena2 Ekimen musikalean gauzatzen diren sentieren artean kode akustikoarekin erlazionatzen direnek osotasunaren zati bat osatzen dute beste batzuekin, kidetasun sentimenduarekin erlazionatzen dena, alegia. Izan ere, adierazpen musikalbaten eraginpean hunkituak izateko, aldez aurretik baldintza egokiak sorraraztendituen kidetasun sozialaren sentimenak egon behar
|
du
gure baitan. Kontzertu bat, iaberdina da musikaren nolakotasuna?
|
|
|
Bera eta David Stampe ren irakatsiak diraOñederraren iruzkinetarako inspirazio iturri askotan. Ea denon artean eta Txillardegirenomenez, diskusio bideak irekitzea lortzen dugun, eztabaidarako baino predikurako joeranabarmenagoak
|
dituen
gure akademiaren onerako.
|
|
2001
|
|
|
Elkarrizketa horietan ikasleekin helburuakadostu behar genituela ikusi genuen; eta ikasturtearen hasieran egin behar genuenhori, helburu horien arabera klaseko jarduera markatzeko, eta hortik egunerokomartxa zehazteko. Ikasleen helburuen garrantziaz ohartzeak, ikas prozesuarenprotagonista nagusia ikaslea zela ikustera eraman gintuen; eta berak ebaluazioakontrolatu behar bazuen, berak izan behar
|
zuela
gure ardatz, eta ez beste ezerk.
|
|
|
Asko eztabaidatu da zer den lehenago, kultura alahizkuntza. Interesgarri izan badaiteke ere, eztabaida hori irakasle lanetarako haingarrantzitsua ez denez, ez gara horretan sartuko; hizkuntzan kulturaren nolakotasunak aurkitu nahi
|
ditugu
guk. Ez dugu konformatu nahi hizkuntza pragmatikarenikuspuntutik aztertzearekin, ez dugu esan nahi zertarako eta noiz erabiltzen denforma bat edo bestea; erabileratik harantzagoko pauso bat eman nahi dugu, erabilera horren atzean dauden usteak aztertuz.
|
|
|
Igarlearena egiten aritu naiz honaino, eta orain ez naiz ausartukoerratera, fenomeno berri samar honek segida izanen duen. Nolanahi ere, garbi dagogutxi batzuek baizik ez
|
dutela
gure hizkuntza mugetatik harago moduz eta maneranlehiatzeko adina kalitate, zorte edo jakitate izanen.
|
|
|
Euskaraz liburu bat edo bi idatzitako emazte idazleak dauzkagu; obra oso eta luzeak, diren bezalakoak? eman digutenik ez, ordea, oraino.Hori
|
dugu
guk ere desafioa!
|
|
|
Marcel Rochas (1955) hil ostean, bere emazteak eman zion perfumegintzari jarraipena, Madame Rochas (1960) perfumearekin, Femme modukoa baino apurtxo bat arinagoa. Gaur egun oso ondo saltzen den Eau de Rochas (1970)
|
dugu
gure artean. Azken garai honetan aldaketa batzuk sartu dituzte, Mystère (1978), Eau de Rochas pour Homme (1993) eta Tocade (1994) perfumeak sortuz.
|
|
|
Nola sailkatu ahal dira perfumneak? Zer ezaugarri nagusi
|
ditu
gure gustuko perfumeak. Nork eginda?
|
|
2002
|
|
|
Eta testuinguru horretan kokatzen da garapen jasangarriaren erronka. Izan ere, gaur egun hazkunde ekonomikoa ez
|
dugu
gure ongizatearen igoeraren sinonimotzat hartzen; gure ongizatean beste aldagai batzuek erebiziki eragiten baitute: besteak beste hezkuntzak, osasunak, aisiak eta, jakina, ingurumen garbi eta ederrak.
|
|
|
Ikasleen eskaera, beraz, asetu gabe geratu da iakasu guztietan. Hala ere, modu batera edo bestera, euskarak aurrerapen nabarmenaegin
|
du
gure unibertsitate sarean azken hogeita hamar urteotan.
|
|
|
Historialariok eztabaida luzeak izan ohi
|
ditugu
gure lan eremua non bukatzenden finkatzeko orduan, eta asko dira norberak bizi duen garaia historiatik kanporadagoela uste duten ikertzaileak. Ez da hori, noski, gure iritzia, baina bidezkoairuditzen zaigu aukeratu dugun denbora epearen nondik norakoak azaltzea.
|
|
|
Ez dugu asmatuko heziketa egokia ematen gizarteari bizkarra ematen badiogu, alegia, gizarteko arazoei entzungor egiten badiegu. Horregatik, ezinbestekoa da zehatz mehatzaztertzea, zer ezaugarri
|
dituen
gure ikasleek aurkituko duten testuinguruak. Hainzuzen, testuinguruak Europa du izena, eta berau kultura ezberdinez osaturikoesparru geografiko txikia da.
|
|
|
horrek ez du aparteko arretarik sortu, ez gure arteko unibertsitateetan ezta kanpoko unibertsitateetan ere. Gutxienez, ez
|
dugu
gure artean inon ereaurkitu gatazken konponbidea monografikoki aztertzen duen zentrorik edo programarik: ez masterrik, ez gradu ondoko ikastarorik, ezta doktorego programarik ere.
|
|
|
eskola. 1980 urtetik hona bi erreformaezagutu
|
ditu
gure eskolak: Programas Renovados de EGB() etaOinarrizko Kurrikulu Diseinua (1989).
|
|
|
Horretarako, trebakuntza estrategikoa eta ikas estiloak kontuan hartzeak dibertsitatearen onarpenari emangodiote bide. Hori guzti hori, jakina, hizkuntzaren ikuspegi diskurtsiboa geure eginez.Hemen argi utzi nahi dugu autonomia eta ikasten ikastea ezin direla hizkuntzariburuzko ikuspegi estruktural batekin bateragarriak izan, eta, ezinbestez, giza komunikazioa aztertzen duten teoria linguistikoek gidatu behar
|
dituztela
gure hizkuntza analisiak.
|
|
|
Gure esperientzian oinarrituz, aldez aurretik esan behar dugu potentzialarkeologiko nahiko mugatua
|
dutela
gure hiribilduek. Nabaria denez, baieztapenhori modu orokorrean hartu behar da, salbuespenak ere badaudelako.
|
|
|
Bata erlijioa da, kontuan izanik gure herrian izan duen pisua. Bigarrena emakumea da, ia ia azkengaia baita, azken urteotan lan gehiago argitaratu diren arren; ezin da esan besteherrialde batzuetan lan kopuru garrantzitsua biltzen duen arloak interes handiriksortu
|
duenik
gure artean. Bestalde, kontzientzia eragozpenak eta intsumisioak hainbesteko eragina izan duten lurraldean, esanguratsua da zein gutxi ezagutzen dugunbertako antolaketa militarra eta, zuzenean Berrezarkuntzari buruz hitz egitendugunez?
|
|
|
(?) bada hemen multzo bat euskalduna; kolektibo bat, eta komunikate7 horren zerbitzuko komunikabide7 izan nahi
|
du
gure gailu honek. Elkarren arteko harremana bideratuz, eguneroko bizimoduaren berri emanez, gizarteak sortzen dituen mezuak gizarteari berari iritsarazik.
|
|
|
Kulturaz, nazioaz eta estatuaz dihardugula, aztura eta errealitate desberdinak
|
ditugu
gure ingurumari geopolitikoan:
|
|
|
Kanpoko faktoreek gure kondukta, eta gure jokaerak moldeatzen dituzte. Gu bizi garen edozein taldek (familiak, eskolak, lankideek, klubak, koadrilak) eragina
|
du
gure konportamoldean.
|
|
|
eta batzuetan pieza horiek guztiak, militarrak nahiz politikoak? ez direla ezkontzen, ez direla kateatzen; horrek, gerraren arrazonamendu nagusian sumatzen dugun koherentziarik ezak, argi gorria piztu behar
|
du
gugan: ez dakigun zerbait ari da gertatzen; beraz, ez dezagun sinets bertsio ofiziala katixima balitz bezala.
|
|
|
Gaur egun ez dago munduaren konplexutasun osoa globalizazio ekonomikoaren parametro hutsetatik ulertzerik. Inoiz izan den globalizazio handiena
|
dugu
gure artean; izan ere, horretan ahalegintzen dira korporazio transestatalak eta hedabide erraldoiak. Horren aurrean, hala ere, indartsu agertzen dira euren identitateari eta lokalismoei eutsi gura dieten herriak eta norbanakoak.
|
|
|
Zer ikusi, hura ikasi. Zentzumenen aurrean jartzen zaigunak bideratu ohi
|
du
gure pentsamendua, erabat. Eta begien aurrean jartze horretan, nola lehengo gizartean hala gizarte modernoagoetan, komunikazioak lan handia egin ohi du.
|
|
|
Au ote erruki sari? Onela nai al
|
duzu
gure aginte makilla piztu erazi?».
|
|
|
Zer
|
duk
gurekin eskola maisu alu horrek,
|
|
|
Gorago aipatu dugun Latindar literaturaren hastapenak izeneko irakasgaiaren lehenengo eskola egunean, Sarrionandiaren Izkiriaturik aurkitu ditudan ene poemak liburua eramaten dugu gelara. Liburu horretan latin idazleek duten lekua izan behar
|
baitute
gure ustez gure egungo kulturan: eskimalen, araukanoen, tuaregen, miskitoen lanen ondoan, Baudelaire, Pessoa edo Kavafisen aldamenean.
|
|
|
Zenbat eta gehiago Ekin, gehiago erretzen da gure bularra. Bizirik iraun erazten gaituzten Janariek, edariek, irentsi eta gero Beren lekua
|
dute
gure gorputzean, Eta aisa ase daiteke horrela Jateko eta edateko gogoa.
|
|
|
ta ematen zayo escubidea erabaquitzeco emen aitatzen diran gauzétan. Egozten dizquigu bere begui malmutzac, ta marcatzen
|
ditu
gure artean nortzuec ill bearrac diran. Uste degu baña cerbait eguin degula Taldegauzaren oneraco guc, guizon sendoac, gordeaz guere buruac onen aserre, ta burni odoltsutic.
|
|
|
Azquenic noiz edo noiz, Erromaco Jaunac, bota, ayenatu, ta erri egorritu degu Lucio Catilina gaiztaqueriaren gose zana, gure jayoterria izurritzeco asmatzen cebillena, zuec, ta Uri au cemaitzen cituena, su ta odol eramateaz; ta emendic irtetzeco unean jarraitu diogu atzetic agur betico bat eguitera. Joan da, irten du, igues
|
du
gure escuetatic, ta ezcutatu gure beguietic. Ez du onezquero guiza chatar, ta gaiztaquillen Guiari, ta Erraldoe onec gure Urico orma barrumbean calteric ecarrico.
|
|
2003
|
|
|
Izan ere, landa esparruko biztanleak (baserritarrak) beren habitat etik bultzadaka baztertzen ari gara, eta, bestetik, naturarenkontserbazioak, ondare kulturala dela ahaztu gabe? erabaki eta estrategia tinkoak behar
|
ditu
gure gizartearen dinamika bortitzaren aurrean. Ekosistemak, biodibertsitatea eta naturaren prozesu naturalak neurri handi batean gure jardueraren eraginpean daude, onerako eta txarrerako.
|
|
|
Izan ere, uste
|
dugu
gure ikerketaren muinak aldarrikapen ekologisten formaberri bat erakutsiko duela. NIMBY fenomenoa (Not In My Back Yard, Ez GureEtxeko Baratzean) oso aztertua izan da mundu akademikoan, herri, batik bat?, baina uste dugu Euskal Herrian nahiko berria dela eta ez dela aztertu geroan izan dezakeen indarra eta presentzia, eta horrek, azpiegituren politikapublikoetan (eta enpresen egitasmo pribatuetan) edukiko duen eragin ezinbestekoan.
|
|
|
Paradigma honek, uste
|
dugu
guk, balio digu Mugimenduak, maiuskulaz, azaltzeko, hau da ekologismoa, feminismoa, antimilitarismoa eta abar, edota bestemodu batez esanda, mugimenduen industriak, McCarthy eta Zalden terminologian (Casquete, 1998:
|
|
|
Erantzundesegokiak ikusi ditugu Johannesburgoko Goi bileran edo EBeko politikan zeinEuskal Herriko proiektu berrietan. Eta horrek argi erakusten du arazoak ez direlazerutik jaisten, naiz eta herrialde txikia izan gure erantzunkizun energetikoa handiada, eta, ez
|
badugu
gure norabidea aldatzen, arazoa txarrerako eraman egingo dugu.Iraganetik eta orainalditik ikasiz eta oraingo ildo energetikoari balaztak jarriz, gureale garrantzitsua jarri dugu maila globalean. Nafarroan hasitako bidean, bide egokia zen, beraz jakin badakigu norabide okerretik nola ateratzen den.
|
|
|
Hiztegiak dio energia dela sistema batek lana egiteko duen ahalmena, eta horrelaizanik, ezagutzen dugun zibilizazio sistema honek inoiz baino lan gehiago egitekoahalmena du, duda barik. Beraz, energiaren beharrak ere gero eta handiagoak dira.Naturaren beste espezieek, animaliek zein landareek, egiten ez
|
dutena
guk gizakiokegiten dugu, hots, elikadura moduan behar ditugun iturri energetikotik xurgatzeazgain (e. endosomatikoa) bestelako energia gastuak egiten ditugu gure beharrizanzibilizatoriak, garraioa, zerbitzuak, aisialdia eta abar asetzeko.
|
|
|
dago gakoa. Egiabada azken hamarkadatan energia iturri garbiagoak erabiltzen ari garela, ezin duguukatu gero eta kutsadura gehiago sortzen dugula, atsedenik gabe eta gero eta iturrienergetiko gehiago behar
|
baitugu
gure hazkundeari eusteko. Onartzen baldinbadugu hazkunde ekonomikoak azken 50 urtean ez duela aberastu eta txirotuenarteko desberdintasunen gutxipenik ekarri, baizik eta alde jasangaitz hazkorragobat, eredu energetiko ekonomiko bera da, agian, kolokan jarri behar dena.
|
|
|
Agian, oraindik ere pisu handiegia
|
du
gugan logika deterministak, zientzia, gogor, eta, bortitz?
|
|
|
Bi izan ziren bertan hartutako erabakiak. Lehena, hausnarketa prozesu bat zabaltzea, «UEUren barruan aztertu behar
|
dugu
gure geroa». Bigarrena, Monreali eskutitza bidaltzea, eskainitako agiria idatz zezala eskatuz eta UEUra joango ziren EHUko irakasleen zerrenda bidaliz, beraien egoitza eta bidaia gastuak estaltzeko.
|
|
|
San Martinen esanetan, UEUk pentsatu behar zuen norekin lotu etorkizunerako. Gauzak horrela, UEUren zuzendaritzak, 1982ko apirilaren 30ean, Nafarroan kultura elkarte bat sortzea erabaki zuen eta horren izenean eskatu baimena; «Dena dela, ez
|
dugu
gure aldetik apurketarik egingo». Zenbait gestio eta hutsune izan ondoren, 1983ko urtarrilaren 10ean erregistratu zen elkartea behin betiko Nafarroako Gobernu Zibilean.
|
|
2005
|
|
|
partaidezuzena al naiz? nire balioetako bat konprometitua al dago gatazka honetan, etorkizunean beste aldearen beharrik ba al
|
dugu
gure elkarlana bultzatzeko. Galdera hauek gatazkaren ikuspegia argitzen lagunduko digute eta, era berean, alderdi ezberdinen diagnostikoa baloratzeko aukera ematendigute ere.
|
|
|
– Zer lortu behar
|
duzu
gure etorkizuneko harremanak egokiak izateko?
|
|
|
Jakina, irizpideak praktikoak eta konbentzionalak izan daitezke; esate baterako, alfabetikoki sailka ditzakegu animaliak, edo non bizi diren kontuan hartuz (uretan edo lurrean adibidez), edo zer jaten duten, eta abar. Baina, intentzionalitate baten barruan aukeratuko dira Sistematika Zoologikoan erabiliko diren irizpideak, zeren, ahalik eta naturalen izan behar baita lortu nahi dugun sailkapena, hau da, animalien arteko erlazio ebolutiboak islatu nahi
|
ditugu
gure ordenamenduan.
|
|
2006
|
|
|
Ez dugu gure historia ondo kontatu. Ez
|
ditugu
gure historiak ondo kontatu.Ez zaharrak eta ez berriak. Eta batez ere, ez literaturako liburuetan.
|
|
|
Merezi du bertako pasarte batzuk berrirakurtzea. II. Mundu Gerraz ari da, baina balio
|
du
guretzat ere: «Krimen hau denonkrimen bihurtzea da honi eman dakiokeen erantzun bakarra.
|
|
|
1944an, II. Mundu Gerla amaiera bidean abiatua zegoenhartan. Eta Sasiak ere begiak baditik hark bezala, balio
|
zuen
gure orainaren ispilutako. Sortu, ez zen xede horrekin sortu.
|
|
|
25 urte
|
ditugu
gure artean galdera horren inguruan ez eta bai. Joan ote dira alaez dira joan alemanak Lapurditik?
|
|
|
Horregatik etorri zen zuzeneaninstitutura. Agian bere mutilak autoaren azpian begiratuko zuela ziur zegoelakodesobeditu
|
zuen
gure ikasleak aitaren agindua, eta horregatik sartu zen kezkarikgabe autoan. Ikasle guztiak hunkituta egongo zirela pentsatu nuen, eta gehienakhala zeuden, baina ikasle abertzale batzuei mespretxuzko hitzak entzun nizkienhoztasunik handienaz.
|
|
|
Eta oraina? Oraina ulertzekoklabeak aspaldiko liburuetan aurki daitezke, eta orainaren berri ere eman daitekeaspaldian kokatutako fikzio baten bidez. Nik, esaterako, Robinson Crusoe nobelanaurkitu
|
dut
gure herriaren orainaren metaforarik behinena. Bukaeran irakurrikodizuet, zalantzaren gainean hitz egiten dizuedanean.
|
|
|
Gurean pentsaera, jarrera, mundu ikuskera askozaz ere pluralagoak egon lirateke. Oso prebisibleak garela esan nahi dut, eta handik espainiarren, arrotzen pertzepzio okerra.Alde horretatik, uste
|
dut
gureak, euskarazko literaturak, dinamikoagoa, biziagoa, pluralagoa behar lukeela izan. Akaso horregatik sentitzen naiz erosoago erdalmunduan euskal munduan baino.
|
|
|
hari egiten baitio erreferentzia eta galdera markaren bidez hasieratik iradokitzen baitzaigu beste hartan ekitearen alde idatzitakoa zalantzak inguratzen duelaorain. Eta, ene iritziz, bere zalantzen aitormen horrekin sekulako gizatasunaerakusten
|
du
gure idazleak. Bagenioen gorago, ekitearen aldeko jarreraz zehaztapenak egin ditugunean, Sarrionandia itsukeriatik urrun dagoela:
|
|
|
Munduan bada bazter bat (ez
|
genuen
guk
|
|
|
Ezbairik gabe, aipatzen ari garen estrategia horiez baliatzeak maiz zailduegiten
|
du
gure irakurketa. Sarrionandiak badaki hori, eta badaki, jakin, gehiago: badaki testua irentsi beharrean testuaren aurrean geratu egingo bagara eta gogoetaegingo badugu idazkera hori beharrezkoa dela.
|
|
|
...dea ireki zitzaion Muñozek euskalidazleek gure errealitate mikatzari bizkarra eman diotela salatzeaz batera abiatu zuen eztabaidari (ikus, besteak beste, Gotzon Barandiaranek nahiz Mikel Hernandez Abaituak erantzundakoa). Eztabaida horretan sartzeko inongo asmo barik, arazoa kronologikoki zabalagoa (edota endemikoagoa) ez ote den ere bada eztabaidagarri; alegia, isiltasunerako joera horrek ez ote
|
du
gure literatura berehastapenetatik beretik markatu. Sarrionandiak berak badauka galdera honentzako erantzunik (irakurbitez, esaterako, Hitzen ondoeza bildumako. Literatura lausoa?,. Isiltasuna?
|
|
|
José Miguel de Azaola, 1997an Bidebarrieta aldizkariak argitaratutako artikuluan, harrituta ageri zen Weber-ek Euskal Herrian ikusitakoa kontuan hartu ez zuelako. Azaolaren iritzian, agian kontuan hartu behar da Weber-ek oso une txarra bizi
|
zuela
gure herria ezagutu zuenean, animoz oso makal zebilelako, eta ondorengo urteetan bere buru osasunak txarrera egin zuen.
|
|
|
Goiko astroetara begirada zuzendu baino lehen, hobe
|
dugu
gure oinen azpian daukaguna aztertzea, eta ulertzea!
|
|
|
Horrek guztiak hausnarketa sakonagoa behar
|
du
gure iritziz, tabakoaren eta edari alkoholdunen publizitatea, horiek saltzea eta kontsumitzea debekatuta dagoen tokietan edo telebistan?
|
|
2007
|
|
|
Ez alde positibotik, ezta alde negatibotik ere. Gure produktua kontsumo produktua da etahorixe da saldu behar
|
duguna
gure markarekin; produktua edota gure enpresa, baina ez MCC, espresuki.
|
|
|
Zer nahi
|
genuen
guk. Marka berria era berri batean aurkeztea.
|
|
|
Enpresa askok ez
|
dute
guretzat printzipioa den kontu hau beren helburuenartean idatzita. Beraz, orain, Gizarte Erantzukizun Korporatiboa modan dagoenterminoa dela esan dezakegu eta ez dela aztertu kalitatearen edo bikaintasunaren kontzeptuak aztertu direnean.
|
|
|
Komunikazioaren esparruan, aldaketa nabarmenena elkarrizketaren kontzeptua da.Enpresa eta herritarra elkarren ondoan egotetik, enpresa herritarra sortzera jo dugu.Beraz, nahitaez ezagutu behar dugu zer nahi duten, zer espero
|
duten
gure interestaldeek. Hori elkarrizketa sistemen bidez egiten da.
|
|
|
Kanpoko kulturen eraginek herri nortasunaren oinarri eta habe diren gurekulturaren ezaugarriak zeharo ezaba ez ditzaten, atzerriko kulturetatik asimilatubehar
|
ditugu
guretzat dituzten alderdi onak. Elikadura bezala, hartu, gizarte honensabelean berotu, egosi eta horrela gure herri gorputza bizkortu.
|
|
|
Euskal Herriko kultura hil edo biziko auzia dugu euskaldunok. Duela 100urte Sabino Aranak eta Arturo Campionek jarritako oinarriak gaurkotu behar dira.Berrikusi egin behar
|
dugu
gure kultura, tinkotu, egituratu, euskal nortasunaz bete, etorkizuneko gizakiarentzat erakargarria mantenduko badugu.
|
|
|
Kulturan, gure bigarren naturan?, aldiz, eutsi egiten diogu jaiotzetikgenoman bideratuta datorkigun gako biologikoari; horrekin batera, baina, jasotzen ditugun sentsazioak eta hauek bidalitako mezuen ezagutzakmetatzeari ekiten diogu (biltzeko kutxa). Lan egin behar
|
du
gure gorputzak, garunak azken finean, barnekoa betetzeko. Gure gain geratuko da, beraz, behin sortuz gero, gure bigarren izatea.
|
|
|
Baina, erro errotik, argi eta zintzoak izan behar
|
dugu
gure helburua definitzean. Gure azterketak ez luke amore eman gure xedea nolabaiteko kulturpolitikara moldatzeko, asmo eta borondate onekoa izan arren.
|
|
|
Hori sinetsi dute, eta sinesmen horren lekuko dira hauteskundeetakoemaitzak ere. Ez
|
dute
gurekin bigarren hizkuntza, kultura edo nazioa konpartitzekoasmorik. Inposizioaren kulturan heziak daude, eta horrelaxe jarraitu nahi dutenonbait.
|
|
|
Gune hori egoera zehatzetatik eta bizitzaren gorabeheretatik, honantzago?
|
dugun
gure nortasun bereizia etaaskea bide da. Irudikapen honen jatorria ikusiko dugu hurrengoan.
|
|
|
Nire ustez, ez. Eta kulturak esparru itxi eta estankoen antzera ikustenditugunez arazoak
|
ditugu
gure kultur bizi nahasi eta nahasgarria ulertzeko etamolde bereizgarrietan kokatzeko. Hori dela eta, hainbat erritual asmatu dugu: identitate nahasia arazteko, kultur jarduera zikinduak garbitzeko...
|
|
|
Berez diraerrealak. Eta antzinako inauterien antzera, berezko eginkizuna
|
dute
gure gaurkojendartean. Pentsa ezazue, berbarako, Alancanteko mairu eta kristauen jaietan, pentsa ezazue hemengo alarde edota leku anitzetan egiten diren ez dakit noizkogerrateen irudikatzeetan, pentsa ezazue Zuberoko Pastoraletan edota BalmasedakoPasioan.
|
|
|
Diskurtsoak errealitatea mugatzen duela esan ohi da, horren bitartez eraikiegiten
|
ditugula
gure errealitateak. Hala da, bai, baina ez modu mekaniko itxi batean, ez gizartean agertzen eta plazaratzen diren beste diskurtso eta beste errealitateekin lehian aritu barik.
|
|
|
Erantzuna, hala ere, edozein umegorrikulertuko lukeen gauza da: Alemanian edo Frantzian edo Espainian bertako nazioidentitatearen arabera dituen eskakizun berberak
|
ditu
gurean ere identitate kontu horrek. Ez al dugu bada guk, abertzaleok, herri edo nazio normalizatubat izan nahi?
|
|
|
Herrialde eta nazio normaletan inork dudan jartzen ez
|
duena
gurean zalantzaren dantzan jartzen da. Hala, kultura frantsesa edo espainiarra inork ulertuko otelituzke hizkuntza frantsesa eta espainola gabe?
|
|
|
Noiz esnatu behardugu euskaldunok? Noiz jaiki behar
|
dugu
gure lozorro ideologiko azkengabehonetatik. Zergatik gara horren laxoak?
|
|
|
Ezagutzaren bitartez eraikitzen da konzientzia, baina prozesuaren garapenean sentimendu bihurtuta eragiten du gure buruan. la automatikoki agintzen dusentimenduak burmuinean guretar bat ala aurkakoren bat agertzen denenan. Indarizugarria
|
du
gure erabakietan nor garen sentimentuak.
|
|
|
Gehienetan konturatu gabe irensten dugu gure haurtzaroan. Heldutasunarekinherritar kontzientzia garatu egiten da, eta arrazoitu egin behar
|
ditugu
gure jarrerak, batez ere beste batzuek botatzen dituzten argudioen aurrean. Igurtzika piztu behardugu, sukarrietan edo egurra igurtzean sua sortzen dugun bezala.
|
|
|
Filosofiaren esparruetara hurbildu nahi dugu erretorika, argumentatzeko gura dugu erretorika. Eta argumentua landu nahi
|
dugu
gure testuak hobetzeko, indartzeko eta blindatzeko.
|
|
|
Ezagutzaren objektua ebidentea ez den kasu horietan, eztabaida behar dugu, eta frogapen analitikoei froga dialektikoak gehitu zaizkie, ezagutzaren munduan aurrera egin ahal izateko. Hor kokatu behar
|
dugu
gure lan argumentatzailea.
|
|
|
Norbanakoek eragin argia
|
dute
gugan, talde bati buruz dugun iritzia sortzeko unean. Eta kontrara, taldeak berak ere ezaugarritu egiten du kideetariko bakoitza.
|
|
|
Bada, naturalki argi diren gauzen aurrean, (AB) egun argitan saguzarren begien egoera bera
|
du
gure arimaren entendimentuak (CD).
|
|
|
Arestian aipatua dagoenez, objektuaren irudikapen hau hizkuntzan izan daiteke, (1) artez onomatopeikoa («kukua», «trumoia»), edo (2) sinbolikoa («Wind», «wehen» «fereka», «gorroto», «piztu»: adierazlearen hotsak sinestesia modu batean adierazia irudiaraz dezakeenean, kualitate komunak bezala hautematen ditugun batzuengatik), biak interes handirik gabekoak guretzat hemen; edo izan daiteke, zailagoa ulertzen, baina garrantzi handiagoa
|
duena
guretzat? (3) analogikoa, Humboldt-en terminologian esanda.
|
|
2008
|
|
|
Alderdi figuratibo eta hautematezkoaren eta eraikitzailearen arteko kontrajartze hori gainditu nahi
|
dugu
guk. Hala ere, pentsatzen dugu, Haur Hezkuntzan garrantzi handiagoa eman behar zaiela idazketaren alderdi eraikitzaileak azpimarratzen dituzten proposamenei; Lehen Hezkuntzako Lehen Zikloan, berriz, Haur Hezkuntzan baino garrantzi handiagoa eman litzaieke formen ekoizpenari eta grafiaren traiektoriari, alderdi eraikitzaileak ahaztu gabe.
|
|
2009
|
|
|
Banakoaren prozesu emozionalari dagokionez, gutako bakoitzak emozioenprozesu neurologikoaren bi bideak modu ezberdinean garatu ohi
|
ditugu
gure ingurumen, kultura, hezkuntza eta izaeraren baitan. Hala, bada, badira pertsona batzukarrazoimenaren bidez sentitzen dutena kontrolatzen saiatuko direnak; beste batzuek, ordea, emozioarekin besterik ez dute erantzuten, eta badira sentitzen dutena pentsatzen dutenarekin elkartu eta erantzuteko gai direnak ere.
|
|
|
Mugimendu feministak bere borroka hasi zuen garai berberean, zientzialariekemozioekiko interesa agertu zuten, emozioak fenomeno psikologiko, kognizioarekin lorturiko fenomeno eta sentimendu subjektibo eta partikular bezala balioetsiz.Joan den mendeko 60ko hamarkadatik aurrera eta azken lau hamarkadetan zehar, emozioen ikerketa zientifikoak interesa eta balioa berreskuratu du gure gizartean (Conejero, Pascual eta Etxebarria, 2007). Fenomeno horren adierazle Goleman en (1995) Inteligencia Emocional liburuaren arrakasta mundiala izango genuke.Emozioek gero eta garrantzi handiagoa
|
dute
gure gizartean, eta, teorian behintzat (praktikan gero eta gehiago), emozioak ez dira jada emakume femeninoenak soilik, baizik eta bi sexuenak, nahiz eta modu ezberdinetan agertu sexu bakoitzean. Gauregun zientzialariak ados daude oinarrizko emozioak denongan agertzen direlaesatean, baina beraien espresio, behar, bizipen subjektibo eta jokabide emozionalakgizon eta emakumeetan ezberdinak direla aurkitu dute.
|
|
|
Erdigune bat, nonbakoitzaren hurbilenekoa, interes nagusikoa egongo litzatekeen, eta kanporanzko zirkuluetan, non, gero eta urrunago, interes gutxiagoko gaiak egoneta hari luzeen bitartez mundu zabalarekiko harremana bermatuko litzatekeen. Ez al da, bada, egia, herrian izandako uholdeek auzokoari sortudizkioten kalteak eragin handiagoa
|
duela
gugan milaka kilometrora gertatuden tren istripu batek eragin dituen ehunka heriotzek baino?
|
|
|
Edozein dela informazio iturria ondo konpontzea komeni da, betiere mugazein den ongi jakinda. Hau da, guk haiek behar
|
ditugu
gure lana egiteko eta haiekgu behar gaituzte euren informazioa plazaratzeko, baina batzuek eta besteek ongijakin behar dute non dagoen muga; gehiegizko harmonian oinarritutako harremanek ezer onik ekartzen ez duten moduan, erabateko konfrontazioan gauzatzendirenekin ere ezinezkoa izaten da kazetariarentzat lana behar bezala egitea. Harremanak, beraz, korrektoa izan behar du, bakoitza bere tokian egongo da.
|
|
|
Gure laginean dugun proteina kontzentrazioa neurtzea ohiko teknika dalaborategian, bai lagin horretatik proteina bat purifikatu nahi dugunean, baiproteina konkretu baten kontzentrazioa neurtu nahi dugunean ELISA bidezedo western blot bat egin nahi
|
dugunean
gure proteina ituaren espresioaikusteko.
|
|
|
Gure lagina lortu dugularik proteinen erauzketa bidez, ondoren laginhorretan dugun proteina kontzentrazioa neurtuko dugu espektrofotometrobidez (ez gara espektrofotometroaren erabilerarekin sartuko, denek dutelakodesberdintasunen bat). Metodo guztietan erreferentzia edo estandar baterabiltzen dugu, gehienetan BSA izango da baina immunoglobulinak ereerabil daitezke estandar gisa, adibidez odola aztertu nahi dugun kasuetan.Horiekin kurba estandar bat osatuko dugu eta horren arabera kalkulatu ahalizango
|
dugu
gure laginaren proteina kontzentrazioa. Bestalde gaur egun espektrofotometro gehienek estandarrak neurtu ondoren laginaren kontzentrazioa ematen digute guk eragiketa matematikorik egin beharrik izan ezdezagun eta beraz berauetan ere ez gara sartuko.
|
|
|
Metodo honetan, kontzentrazio ezaguneko lagina erabiltzen da kurba estandar bat eraikitzeko. Lagina estandarra izan daiteke purifikatutako dsDNA plasmatikoa, in vitro transkribatutako RNA, in vitro sintetizatutako ssDNA edo beste DNA lagina gure itu genea espresatzen duena.DNA edo RNAren kontzentrazioa espektrofotometrikoki neur daiteke (260nm) eta kopia kopuruko balioetara pasatu ahal
|
dugu
gure DNA edo RNAestandarraren pisu molekularra ezagutuz. Dena den, estandarrak eraikitzealan handia suposatuko du eta berauen egonkortasuna nahiko ahula izangodenez, askotan arazoak emango dizkigute.
|
|
|
Haatik, euskaraz ere gorpuztu den fenomenoa ote da bada masa komunikazioarena? Baietz uste
|
dugu
guk. Har dezagun masa komunikazioaren definio kanoniko bat gure baieztapena arrazoitzeko.
|
|
|
Horren adibide dugu, esaterako, Hollywood. Gugandik hain urrun egonagatik eta filmak urruti ekoitziak izanagatik ere, berauek sorturiko imajinarioak presentzia handia
|
du
gure bizitzetan. Mezuak jasotzeko moduari dagokionez, berriz, haustura egituratuak esan nahi du mezu mediatikoen hartzaileak ere aske egotea.
|
|
|
(?) Bi hilabete
|
du
Gure Irratia sortu dela: eta jadanik frogatu dugu bide zuzenean gabiltzala.
|
|
|
Lucien Etchezarreta, Jaki Lautre eta Ermi Madariaga. Azpimarra dezagun Euskal Herri guztiko lehen irrati euskalduna
|
dugula
Gure Irratia, Donostian Euskadi Irratia beranduago hasiko baita?.
|
|
|
Ala ere euskara ez dakiten zonbaitzuk mintzatu nahi
|
badute
gure irratia idekia izanen zaie.
|