|
2010
|
|
|
" Nik uste nuen ez zenuela gordelekuaren berri", esan nion. " Nola ez
|
nuen
ba jakingo, nire aita hementxe egon zen eta!" Eskua eman eta eskailera igotzen lagundu zidan. " Ondo disimulatzen duzu", esan nion.
|
|
|
iragana handituz zihoakion barnean. Mugimendu hura, behar ez bezalako norabidean garatuz zihoana —ez al
|
zuen
ba, denborak, ahanzturaren alde egiten? —, arriskutsua bihur zitekeela iruditzen zitzaion. Esana zion Bernardinori biek izandako hizketaldi min batean:
|
|
|
" Hau al da Lubis?", galdetu zuen harrituta. " Izango ez
|
duk
ba!", erantzun zion Sebastianek zotinka. " Ene Jaungoikoa!", hots egin zuen Ubanbek.
|
|
|
Obabako autoritate bezala, gainera, Angelek zerikusi handia zeukan herrian egiten ziren obra publiko guztiekin. " Seguru egongo ez
|
nauk
ba! hots egin zuen osabak belarriko xuxurla baztertuz.
|
|
|
" Zer izen
|
zuen
ba Hollywoodeko artista hark, laku hartan, Tahoen, etxe bat zeukanak. Oso andre ederra.
|
|
|
Davidek euskal pieza bat joko du. Nola
|
zuen
ba izena, David?". " Pagotxueta." Soinuaren uhaletan sartu nituen besoak.
|
|
|
Zer zen Txirrita? Zer, alfer fama zuen Iparraldeko bertsolari handia auzoak erraten zuelarik" behar ere emaztea
|
bazuen
ba horrek etxean!". Ez zena emazte hori konplize senarraren kultur ekarpenean edo parte, hobeki errateko, bakarretan entzun baitut eskola zaharreko bertsolari guzien sorgian amama ditxolari bat bazela.
|
|
|
Konparazione: eskatzen badut Luhusoko laborari bati errekara joaten ahal naizenez haren pentzetik pasatuz, segur naiz ez
|
duela
ba edo ez erranen, lanpetua bada ere, arreñatuko da zerbaiten asmatzeko, eman dezagun" gibelerakoan aski indar gelditzen bazaizu xeilaren hesteko...". Eta, bistan dena, baietz erantzuten badiot ulertuko du ez garela kultura berekoak.
|
|
|
Eztia edaten dugu egun batzuetan, ozpina edaten dugu beste batzuetan. Zer ba, zer dela eta ikasi nahi
|
zuen
ba haien hizkuntza. Baietz erantzungo zuen berak, haien hizkuntza ikasi nahi zuela:
|
|
|
Amaierarik ez duen zelaiaren amaierarantz begira dagoela, aita ikusiko ote duen, edo Nanok, derrepentean, ikusi ez
|
du
ba Ukalikek erbi bat! Erbia zuria da eta ez dago oso urrun.
|
|
|
—Poztu behar
|
zenuke
ba honelako zeremonia eder eta apainen aurrean. Ikasi esaten!
|
|
|
—Berrehun dinar zor dizkiodala esaten ez
|
du
ba! Horixe da gertatzen ari dena!
|
|
|
—Ama, nik egin nahi
|
nuke
ba zerbait! —esaten zuen.
|
|
|
Atera zaite hortik! Zer nahi
|
zenuen
ba. Semea beldurtzeko esan dizut, ez ni neu.
|
|
|
—Hirurehun gainean hogei? —barrezka besteak— Traketsa
|
duk
ba! Ondo zatarra behar dik eraikuntza horrek.
|
|
2011
|
|
|
—Ez al
|
duzue
ba dantzarik egin behar? —galdetu digu berriz ere aurreko señorak, gure ondotik pasatu denean.
|
|
|
Ez, ez nekien, erantzun zuen Giovannik zigarrokina zapalduz, baina, barkatuko didazu baina orain kontu garrantzitsuagoak ditut buruan, buruko minaz aparte, jakina. Zer
|
duzu
ba buruan?, galdegin zion Settimok hizpidez aldatuz. Giovanniren aurpegiera seriotu zen orduan eta azaldu zuen:
|
|
|
Ba, hitz egin zuen Anitak, ez dakizu zer gau polita galdu zenuen! Via Veneton parrandan pixka bat jarraitu genuen, oso gustura eta, gero, Marcelloren etxeko giltzak
|
nituenez
ba. bere etxera joan ginen lotara. Biak?, harritu zen txinatarra.
|
|
|
Ezagutzen duzu?, itaundu zion Ondinak. Ezagutuko ez
|
dut
ba!, erantzun zion J.J.k, Erroman erresistentzia antolatu zuen zizare horietako bat da, baina, baina... atzerrian zela uste nuen, psikiatriko batean sarturik edo. Entzuna nuen gerraren ondotik ez zela burutik sano geratu.
|
|
2012
|
|
|
Lana eta lana egoera okerrenetan, hotza, gosea, gaixotasuna eta zigorra noiznahi. Jateko ia ezer ere ez, zopa modukoa barruan zerbaitekin, ura besterik ez(" nola ez
|
dute
ba jatekorik izango, ibaia hemen alboan edukita?" esaten zuten agintariek burla eginez). Patata azalak elkarri lapurtzen aritzen ziren preso haiek zerbait jango bazuten, edota txerriei kendutako aza zuztarrak.
|
|
2013
|
|
|
UDALTZAINA: Antzemango ez
|
genuen
ba! Sei zortzi hamar gradu bai behintzat!
|
|
|
Ekosistema horretan, artea ez da bertsoak egitea bakarrik izan (horretan arterik izan bada, esan berri ez
|
dugu
ba jolas ezdeusarena...), artea izan da bidea bera asmatzea, elementu konplexuen samalda bat abiarazi eta kudeatzea: hezkuntza arautuko ereinaldi zabala, helduen bertso tailer edo eskolak, gaztetxoen alorra, hedabideekiko planteamenduak, merkatuaren zainketa, sortzaileen autonomia, zaletasunaren behaketa, txapelketako aparraldiak, erakunde publikoekiko harremanak, ikerketa lanak, dokumentazio arautua, lurraldetasunaren orekak, nazioartekotasuna lantzea.
|
|
|
Ba ote
|
dugu
ba ezer ikastekorik estrategia gehienetan gu duela 40 edo 60 urte geunden puntuan dauden hiztun komunitateetatik. Parean ez daudenen artean ere ikasketa fluxuak norabide bikoitzekoak izan daitezke.
|
|
2014
|
|
|
KATTALIN: Lehengo beharri luze hek berak hirekin
|
dituk
ba, ofizio mota huni lotzeko.
|
|
|
Xeaxtian Ihidoiek ardura erraten zuen: " Hori gai pollita
|
duk
ba! Egin behar diagu zerbait horrekin".
|
|
|
Endogamiak herriko tipoak azkartzen zituen denboran, familiako egitea nahasten ahal dea arrazarekin? Garazira jin nintzelarik buhameak ez nituen bereizten ahal itxurara," ageri
|
duk
ba" erraten zutelarik hemengoek. Segur naiz orain egitetik ari zirela, familiak ezagutzen baitzituzten.
|
|
2015
|
|
|
Eta amaieran edo galdetu bezala egin nahi
|
nuke
ba ote duen bizitzak ezer berririk oraindik, ezer berririk ekarri ote dezakeen, ezer gehiago kendu ote dakiokeen.
|
|
|
—Ez
|
duk
ba kolpez hire sasoi ona galdu nahi izango, ezta?
|
|
|
Horretan ari gara azken urteotan, baina ez da erraza puntua aurkitzea. Gure hizkuntzaren egoera erdipurdikoa eta gure" erromesaldi herrena" ikusita, besteen aurrean eredu agertu behar ote
|
dugu
ba. Lotsa apur bat eman behar liguke.
|
|
|
Behar
|
du
ba presidenteak astindu bat, hizkuntza kontuetan bereziki. Baletor, Ibarretxeren euskalduntzearen istorioa kontatuko diogu, besteak beste.
|
|
|
Horietakoa da Aristide Saccard, eraikuntzaren negozioko aberats harraparia, gainezka bildutako diruarekin ase ezin eta gehiagoren bila dabilena. " Baina, dena duzu eta, zer nahi
|
duzu
ba?", galdetuko diote. " Beste zerbait nahi dut nik", erantzungo du, aseezinak.
|
|
|
Demokrazia bera ere ez zaio funtsezkoa iruditzen sistemarentzat, eta, arazo bihurtuko balitz, zokondoratzeko moduko instituzioa litzateke. Zeren, zertarako behar
|
du
ba politika enpresa gizarte arrakastatsu batek?
|
|
2016
|
|
|
Nolatan ez zenuten ikusi zer zetorkizuen? Ez
|
zenuten
ba pentsatuko besoak antxumatuta geratuko zirenik. Ez zen gerrarik izan, baina gerra logika bera nagusitu zen.
|
|
|
Badaki nola egiten zaion barre euskaldunari Bilbon, euskalduna ez baita 60ko hamarkada hartan hizkuntza darabilena bakarrik, zama darama berbarekin batera, irudi triste bat, lotsatzeko motiboa da, arlotea, menosean hartzekoa, kulturaren munduan sartzeko ezgauza, eta barregarria beti ere, Chomin del Regato ergel bat. Ulertuko ez
|
du
ba Castelao! Hobe bai horrelako bat izan bagenu hainbeste santujale beharrean!
|
|
|
Azken momentua iristear zegoen, bere presioa areagotuz zihoan. " Hik zer uste
|
huen
ba. Ez zela hurbilduko?", entzun zuen Arratoiaren ahotsean.
|
|
|
—Ez
|
duk
ba izango Jon eta Jone horiengatik. Hire gaurko goibeltasuna, esan nahi diat esan zuen Guiomarrek aprentsioz.
|
|
|
" Amaitu dira, neska mutillen Itur ondoko egonak Gogorki
|
ditu
ba ortik bidaldu Euriyak edo bisutzak
|
|
2017
|
|
|
—Halaxe
|
dun
ba. Ikusi besterik ez, hik hasieran kondatu Antxo basajaunaren ele xaharra nola fintzen duten datu historiko pixarrok:
|
|
|
Bizitza lehenik larrua zulatu, eta gero sokarekin larrua alderik alde zeharkatzeko, behingoz hotza uxatu, osoa berak esandakoa egiten, eta erretiroa hartuta ere ezin dut ba nik nahi dudana egin? eta, bere erara, zoriontsu izan daitekeela amesten hasteko, nahiz eta berak oraindik ez duen igar" Klaro, badakidala ez zaizula gustatzen Iruñera joatea." Berriz ere kontu horrekin Miguel?, baina tzerik lehen puntada horren ostean zenbat etazenbatpuntada gehiago etorriko diren, orratzak eta ez al
|
duzu
ba behingoz ikasiko. " Trafikoa eta jendea.
|
|
|
" Trafikoa eta jendea. Badakidala hori, jakinen ez
|
dut
ba?, ezkonorratzak etengabe, orratz segida amaigabe bat, orratzak agertzen eta desagertzen, akaso, orratz du ginenetik zabiltza Iruñera ez joateko matraka horrekin, nola ez dut jakinen." Saiatu naiz gero, guztiak orratz bakarra direlako, eta hasi, berak emandako lehen puntada soil horretan hasten debaina marmorio batean joan da Miguel atetik azkenean, eta ukuiluko atariraino jarraitu du lak... Entzun egin behar orain lagunei taberna zuloan nire kontu esanen dinahiz eta berak akaso zerbait igarri bai, baina oraindik nahasi egiten duen sentsazio ahul hori hotuenak.
|
|
|
Ez duk egia musa baizik ez daukadanik buruan. Egun osoa lanean emanda, zer nahi
|
duk
ba. Musa gustatzen zaidak eta aritzen nauk, baina beste gauza batzuk ere bai.
|
|
|
Nork ez
|
zuen
ba pentsatuko neskatoa heresiaren orbanaz erabat pozoituta zegoela, erregutua izan ondoren, suzko tormentura bultzatzen zuen heresiaren malefiziotik libratzeko ez ezik, tormentua bera ekiditeko gauza izan ez bazen?" (CARTAGENA: 294).
|
|
|
Seguruenik, osagai honen funtzioa mendietako herejeen paganismo hori benetako heresia bat zela ziurtatzea zen, eta ez mendiko biztanleen ezjakintasunaren ondorioa. Neskato batek, izaki errugabe batek, bere burua sutara botatzeak benetako heresia baten aurrean zeudela frogatzen zuen(" Nork ez
|
zuen
ba pentsatuko neskatoa heresiaren orbanaz erabat pozoituta zegoela, erregutua izan ondoren, suzko tormentura bultzatzen zuen heresiaren malefiziotik libratzeko ez ezik, tormentua bera ekiditeko gauza izan ez bazen?").
|
|
|
Eta batek bizirik ezin duenean, zergatik ez
|
du
ba idatziko hil direnei buruz, gerturago bada hil direnengandik, bizi diren guztienagandik baino.
|
|
2019
|
|
|
" Laborategiko produkturen bat usaintzen du", esan zuen Julianek. " Ez
|
zenuen
ba ezer ukituko?", galdetu nion. Berak ezetz egin zuen buruaz, bere oinetakoak seinalatuz.
|
|
|
Inpresionatu egingo dituzu ardi guztiak. Zer izen
|
zuen
ba zure sozioaren zakurrak?
|
|
|
—Zergatik uste
|
duzu
ba erakutsi dizkizudala, motzito! —berehalaxe, Anek.
|
|
|
NORK NOR NORI baninU ba NIN tzai T banu
|
banitu
ba N T bahintz ba HIN tzai K/ N bahu bahitu ba HIND u K/ N ba H K/ N balitz ba 1J tzai O balu balitu ba L O
|
|
|
NORK NOR NORI baninU ba NIN tzai T banu banitu ba N T bahintz ba HIN tzai K/ N bahu bahitu ba HIND u K/ N ba H K/ N balitz ba 1J tzai O balu
|
balitu
ba L O
|
|
|
Kigina ba GIN tzai zki GU bagenu
|
bagenitu
ba GINT u GU ba GEN i (zki) GU bazina ba ZIN tzai zki ZU bazcnu bazenitu ba ZINT u ZU ba ZEN ZU bazinetv ba ZIN tzai zki ZUE te bazcnutc bazenituzte ba ZINT u zte ZUE ba ZEN ZUE tc balira ba U tzai zki E balute balituztc ba L E te
|
|
|
Kigina ba GIN tzai zki GU bagenu bagenitu ba GINT u GU ba GEN i (zki) GU bazina ba ZIN tzai zki ZU bazcnu
|
bazenitu
ba ZINT u ZU ba ZEN ZU bazinetv ba ZIN tzai zki ZUE te bazcnutc bazenituzte ba ZINT u zte ZUE ba ZEN ZUE tc balira ba U tzai zki E balute balituztc ba L E te
|
|
|
Kigina ba GIN tzai zki GU bagenu bagenitu ba GINT u GU ba GEN i (zki) GU bazina ba ZIN tzai zki ZU bazcnu bazenitu ba ZINT u ZU ba ZEN ZU bazinetv ba ZIN tzai zki ZUE te bazcnutc
|
bazenituzte
ba ZINT u zte ZUE ba ZEN ZUE tc balira ba U tzai zki E balute balituztc ba L E te
|
|
2020
|
|
|
Eguzkiak urtegi urdin barea argitu zuenean, txoriak masten gainean jirabiraka eta txilioka entzunda, ura behean hondoa ikusteko modukoa, orduan izan nuen baretasun hori edozein momentutan asaldatuko zelako susmoa. Zer zeregin
|
nuen
ba
|
|
2022
|
|
|
Kontinente handi honetako historiak
|
baditu
ba egitate kalamitosoak, konta ezin ahala. Baina hau markakoa da.
|
|
2023
|
|
|
—Ezagutuko ez
|
ditut
ba! Igeltseroek ere entzuten dituzte eta!.
|