|
2007
|
|
|
1 Guztiek
|
dute
askatasunez sindikatu kide egiteko eskubidea. Legeak eskubide horren egikaritza mugatu edo salbuetsi ahal izango die Indar nahiz Erakunde Armatuei edo diziplina militarraren mendeko gainerako kidegoei, eta eskubide horren egikaritzak funtzionario publikoen kasuan dituen berezitasunak arautuko ditu.
|
|
|
Pertsona guztiek
|
dute
askatasun eta segurtasunerako eskubidea. Inori ezin dakioke askatasunik ken, artikulu honetan ezarritakoa betetzen ez bada, eta legean aipatutako kasuak eta baldintzak betetzen ez badira.
|
|
|
Bestalde, Cadizko 1812ko Konstituzioak ere banakako eskubide klasiko batzuk arautu zituen. Konstituzio horren 4 artikuluan jasotako adierazpen orokorraren arabera, nazioak betebeharra
|
du
askatasun zibila, jabetza eta nazioko gizabanako guztien gainerako eskubide legitimoak iraunarazi eta babesteko, lege zuhur eta justuen bidez. Hori gorabehera, eskubide horiek ez ziren bildu titulu zehatz batera, eta Konstituzio testu osoan zehar arautu ziren. Oinarrizko eskubide eta askatasunak desagertu egin ziren 1834ko Errege Estatututik, estatutu horrek ez baitzuen eskubide adierazpenik.
|
|
|
Alderdi politiko bat legearen aurkakoa dela adieraziko da, horren jarduerak printzipio demokratikoak urratzen dituenean, bereziki, jarduera horrekin alderdi politikoak nahi
|
duenean
askatasunen araubidea urratu edo hautsi, edota sistema demokratikoa eragotzi nahiz ezabatu, horretarako, behin eta berriro hurrengo jokabide larri hauetako bat izanez:
|
|
|
Langile guztiek
|
dute
askatasunez sindikatuko kide egiteko eskubidea, euron ekonomia eta gizarte interesak sustatu eta babesteko.
|
|
|
Eskubidearen titulartasunari erreparatuz, EKn formula oso zabala erabili da: «Guztiek
|
dute
askatasunez sindikatu kide egiteko eskubidea». Horrek esan nahi du langile guztiei aitortu behar zaiela, espainiarrak zein atzerrikoak izan (hala ere, azken horien kasuan, ALOren 11.1 artikuluan ezarri da eskubide hori izango dutela Espainian egoteko edo bizitzeko baimena lortzen duten atzerritarrek).
|
|
|
EKren 17 artikuluan ezarritakoaren arabera, pertsona guztiek
|
dute
askatasun eta segurtasunerako eskubidea. Eskubide horiek funtsezkoak dira estatu demokratiko batean, eta aurrekari moduan zuzenbide konparatuan oso ezagunak diren testuak dituzte.
|
|
|
Horren ordez, eskubide horrek lege itxura du eta legegileak betekizunak sartu ditzake hauteskundeetarako hautagai izateko edo eginkizun publikoetara heltzeko, betiere, berdintasun printzipioari eusten bazaio, hau da, legerian ezarritako betekizunak dituzten herritarren artean berdintasuna badago. Legegileak ez
|
du
askatasun absoluturik betekizun horiek zehazteko; izan ere, arauketa horrek beste konstituzio manu batzuetan ezarritakoa errespetatu behar du.
|
|
|
Eskubide horiek errazago ezagutzen dira alderdi negatibotik; izan ere, antolamendu juridikoan ezarri da zein kasutan eta zein betekizunekin mugatu daitezkeen. Hori dela eta, betekizun horiek betetzen ez
|
dituzten
askatasun kentze guztiak EKren 17 artikuluan aitortutako oinarrizko eskubidearen urratzeak izango dira.
|
|
|
Konstituzioak argi utzi nahi du mota honetako formulak erabiltzen dituenean: «Guztiek dute bizitza eta osotasun fisikorako nahiz moralerako eskubidea» (EKren 15 art.), «Pertsona guztiek
|
dute
askatasun eta segurtasunerako eskubidea» (EKren 17 art.), «Pertsona guztiek eskubidea dute, eta auzitegien babes eragingarria lortzeko» (EKren 24 art.). Aitzitik, beste batzuk naziokoen eskubide esklusiboak dira, eta atzerritarrak horietatik salbuetsita daude, besteak beste, politikan parte hartzeko eskubidea edo funtzio eta kargu publikoetara heltzeko eskubidea, hain zuzen ere, EKren 23 artik... Baina eskubide horiei dagokienez ere, EKren 13.2 artikuluak berak estatuko mugak gainditzea kontuan hartu du, eta Espainian bizi diren atzerritarrek ere, baldintza jakinetan (tratatuen bidez edo lege bidez ezarritakoaren arabera, elkarrekikotasunaren baldintzapean), udal hauteskundeetan parte har dezakete, hasieran hautesle moduan (sufragio aktiboa) eta 1992ko konstituzio eraldaketaren ostean, baita hautetsi moduan ere (sufragio pasiboa), Maastricht eko Tratatuan Europar Batasuneko herritarrentzat ezarritakoarekin bat etorriz.
|