|
2000
|
|
|
Hori da egoera, aldrebes samarrean azalduta beharbada. Eta egoera horrek baditu bere ondorioak, zeren identitatea eta askatasuna kolokan kausitzen direnean, burujabetzaren aurrebaldintzak ere kolokan baitira.Horrela, abertzaletasunaren sorrera ekarri
|
zuten
askatasun eta identitate kontzeptuak birpentsatu behar direla dirudi. Edo, bestela, zintzoak izan eta dramatismorikgabe abertzaletasun politikoa baztertu.
|
|
|
Esan bezala, Kojeve ren ideiotan edan zuen Sartre-k gero Txillardegik, Rikar doArregi k eta Joxe Azurmendi-k berenganatuko
|
zuten
askatasunaren filosofia berria, geurean ordu arte nagusi zen esentzialismoari aurre egingo ziona11; ordudanik kontuaez da aspaldi ebatsi ziguten Euskal Herri kuttuna berreskuratzea, Euskal Herri berribat etengabe sortzea baizik; etorkizuna izango da harrezkero denboraren norabidegailena, ez iragana; eta etsaia, dugunaren aldeko fanatikoa.
|
|
2001
|
|
|
Nekazarien askatasuna mugatuta zegoen, beren pertsonei zein ondasuneizegokienean. Bizi zireneko lurrak erabil zitzaketen, baina ez
|
zuten
askatasun osoalur horietako ondasun higiezinak saltzeko. Eroslea ere menpeko nekazaria bazen, orduan soilik sal zitzaketen ondasunak.
|
|
2005
|
|
|
Francoren erregimenaren lehen urteetan, autarkia bultzatu zen; baina, argi gelditu zenean autarkia oso kaltegarria zela Espainiarentzat, II. Mundu Gerraren ondoriozko isolamenduarekin bukatzeko eta AEBen eta mendebaldeko Europaren laguntzak lortzeko ahaleginak nabarmendu ziren. Testuinguru horretan, emakumeek egoera aprobetxatu
|
zuten
askatasun handiagoa lortzeko.
|
|
2006
|
|
|
Nola da posible oraingo ikusmolde hutsekin duela berrogei urte gertatu zena hain faltsuki ebatsi? 1968an frankismoaren aurka altxatu zirenek biltzen zituzten herri sostengua, munduko iraultzaileen eta demokraten oniritzia, eta, ondorioz, hango egoera historikoan beraiek eramaten
|
zuten
askatasun eta duintasunaren ikurra. Hori, edozeinek daki.
|
|
|
Weber-ek mundu modernoaren lilura galtzeaz hitz egin zuen, baina, Horkheimer en ustetan, gertakari hori ez da soilik mitoen eta sakratua den guztiaren desagertzea, baizik eta horretaz gain, munduaren batasuna da galdu dena. Autore horren ustez, Hegel-ek eta Marx-ek amesten
|
zuten
askatasun positiboa bueltatu behar zaio gizakiari, konformatu barik Locken eta Kant-en askatasun negatiboarekin (boterearen bidegabekerien aurrean gizabanakoa babesten duena). Askatasun positiboa norberak bere burua arrazoiaren arau unibertsalei jarraituz gidatzeko ahalmena da.
|
|
2008
|
|
|
Gorte horietan liberal aurrerakoiak zirenez nagusi, moderatuek osatutako gobernuak arazo latzak izan zituen legearen testu zehatza adosteko orduan, foru herrialdeetako ordezkariek egindako foruen defentsa sutsuari esker. Madrileko Gorteetan buruturiko eztabaida horietan gehien bereizi ziren diputatuetariko bat Valentin Olano izan zen, liberalek aldarrikatzen
|
zuten
askatasuna foruetan txertatzea posible zen,«, sin que se nos diga que somos de la edad media, que nuestras libertades son cartas pueblas y otras vulgaridades semejantes».
|
|
|
Orreagako Guduaren ostean (778ko abuztuaren 15a) sortu zen Nafarroako egitura berreskuratu beharra nabarmendu du Kepa Anabitarte Orreaga Iritzi Taldeko kideak, eta, horretarako, «orain ez dagoen» estrategia baten beharra azpimarratu du. Orreagan bertan esan zituen hitzok, atzo, gudua gogoratzeko ospatu
|
zuten
Askatasunaren Egunean. Izan ere, atzo 1.230 urte bete ziren Orreagako Guduan nafarrek Karlomagnoren inperioko armadari irabazi ziotenetik.
|
|
|
Euri jasa handiei aurre eginez, 250 lagun inguru batu ziren atzo Orreaga Fundazioak eta Garraldaren Etxabarrengoa Elkarteak antolatu
|
zuten
Askatasunaren Egunean. Ezer baino lehen, Orreagan hildakoei omenaldia egin nahi zieten Ibañeta gainean, baina, euri jasa ikaragarri batek harrapatu zituenez, Nafarroako ereserkia abestu eta jaitsi egin behar izan zuten.
|
|
|
1969ko azaroaren 28an, bilbotarrek Sergei M. Eisensteinen ¡ Qué viva Mexico! filma ikusi ahal izan
|
zuten
askatasun osoz. Eta 1970 urtean, zinema lehiaketako ikus entzuleak harritu zituen gertaera jazo zen.
|
|
2009
|
|
|
Jose Antonio Agirre, Lluis Companys eta Manuel Azaña. Horiekin batera, milaka erbesteratuk zapaldu
|
zuten
Askatasuna, Berdintasuna eta Anaitasuna goiburu zuen Frantziako Estatua. Baina lelo ikur horretatik gutxi aurkitu zuten mugaz bestaldean.
|
|
|
Horrela azaltzen du Askatasuna alderdia sortu izana. Zenbaitek Herri Batasuna legez kanporatzeko arriskua ikusi zutenean sortu
|
zuten
Askatasuna, Garzonen esanetan. Alderdia ETA Ekin Batasunaren marka gisa gordeta utzi zutela, edozein momentutan erabiltzeko.
|
|
|
Agian, bai. Lehen, baliabide asko zuten gizon horiek baino ez
|
zuten
askatasuna; gainerakoek erantzukizunak eta betebeharrak bakarrik zituzten. Baina horrela ikasten da libre izaten:
|
|
|
gizarte elebiduna indartu. Garai hartako gizartean ia ia guztiak ziren erdaldunak; euskara, ordea, batzuena bakarrik zen, eta horiek ezin zuten (ezin dute) euskara nahi
|
zuten
askatasunarekin erabili eta, hortaz, ezin zuten praktikan legeak onartzen dien eskubidea gauzatu. Nola, bada, aldamenekoak hizkuntza hori ez baldin badaki!
|
|
2010
|
|
|
Aretoa gainezka zegoen, eta unibertsitate ikasleak ziren gehienak. Azken aldera, gazte batek galdetu zion El PaÃs egunkarian kazetariek behar
|
zuten
askatasunik ba ote zeukaten. Juan Luis Cebrià ¡ nen erantzuna laburra eta zorrotza izan zen:
|
|
2011
|
|
|
Elikagai prozesuen industrializazioak prezio bat izan zuen, eta, nahiz eta, edozein enpresak hasiera batean ekoizpen prozedurak merkatzea lortu nahi izan zuen, sektore hori berehala jabetu zen osasun publikoaren arloan duen garrantziaz. XIX. mendeko enpresek
|
zuten
askatasuna berehala hasi zen auzitan Estatuak osasun publikoaz zuen berezko kezkarekin. Hasieran elikagai enpresen garapen eta lehiakortasun naturalerako muga gisa ikusi ziren alderdiak, horri buruzko lehen araudi eta erregulazioak, gero sektoreko eragile guztiek onartutako behar ulergarri bihurtu ziren.
|
|
2012
|
|
|
Gaurko gizarte modernoetan normaltzat jotzen den gizonezko eta emakumezkoen arteko berdintasunaren kontzeptuak, berdin. Benjamin Franklinek asko idatzi zuen Irokes indioen inguruan eta bereziki gizabanakoek
|
zuten
askatasun indibiduala azpimarratu zuen. Nolabaiteko demokrazia erradikal bat zen hura.
|
|
2013
|
|
|
katuak. «Lokal hau Espainiako lehen kat kafea da, bertan bizi diren katuek etxe partikular batean
|
zuten
askatasun berbera dute», azaldu du Eva Aznarrek, proiektu honetako zuzendariak. Lokal horretara joaten direnek establezimenduak eskaintzen duen kafeaz gozatzen dute katuei jaten ematen dieten bitartean, edo orduak pasatzen dituzte liburu baten orrialdeen artean animalia batekin ureztatzen.
|
|
|
Mapa onak zeuzkaten Heinkel 111 eta Junker 52ko pilotuek. Euskaldunek nahi
|
zuten
askatasunaren ikurra salbatu zen hondamenditik. Faxismoari aurka egiten zion herriaren ikurra errespetatu zuen faxismoak.
|
|
|
Badakik zein zorrotza den legioetako araudia, guda sasoian are zorrotzagoa bihurtzen dena. Oso zaila egin zitzaidan niri baztertze egoera hura; ondokoek galdetzen zidatenean zer dela-eta nindoan beraiekin, ez nuen jakiten zer erantzun, beraiek, ordea, zeregin garrantzitsuren bat izaten zuten beti, bizian aurrera egiteko folisak lortzen lagunduko ziena; edo, aita edo senarra izaten zuten gudari haien artean, guda galduz gero, beraiekin batera galduko
|
zuten
askatasuna, edo bizia bera. Eta nik ere bai; baina ezertxo ere ez egiteaz gain, ez nuen han aitarik, eta are gutxiago senarrik.
|
|
2014
|
|
|
Egun ezin positiboagoa izan zen, 2,3 milioi katalan intsumiso izan zitzaizkion Estatuari, erabaki
|
zuten
askatasunean egitea bidea. Keinu handia izan zen, beraz, baina izan zen mobilizazio bat.
|
|
2015
|
|
|
Tarte batez, gutxi iraun zuen tarte labur batez. Apenas lortzen zenuen iraganaren irudi garbirik osatzea, eta osaturiko apurrek ez
|
zuten
askatasunik marrazteko balio, ez baziren Sylvierekin loturiko gomutak. Baina mingarriak ziren horiek; libertatea, beraz, mingarria bazen, hobe hara itzultzeko biderik ez izatea.
|
|
|
Gaztetxoak isilik geratu dira, erantzukizun horren zama astunegi balitzaie bezala, horren maitea
|
zuten
askatasunaren bestalde grisa bat batean deskubritu eta apur bat frustratuta geratu balira bezala. Itzal iragankor bat izan da, ordea, Josebak umorez eta abileziaz aienatu duena.
|
|
|
pentsakor, ameslari, kezkati? Harik urtebete garrenean, 1972an, Deustuko Unibertsitateko agintariek urtebeterako kaleratu
|
zuten
askatasun eskubideak eskatzeagatik. Haor, berriro ere, Andolin xalo eta mazala, Andolin aktibo eta ernea.
|
|
|
Mapa onak zeuzkaten Heinkel 111 eta Junker 52ko pilotuek. Euskaldunek nahi
|
zuten
askatasunaren ikurra salbatu zen hondamenditik. Faxismoari aurka egiten zion herriaren ikurra errespetatu zuen faxismoak.
|
|
2016
|
|
|
Ehunka idazle galdu ziren nonbait Errusian, erbestean, kontzentrazio zelaietan eta kartzeletan. Errusiako idazleen XX. Biltzar Nagusiak 600 idazleren galera onartu bide zuen, baina Solzhenitsinek gehiago zirela uste zuen, eta, azaltzen zuenez, intelektualen egoera ez zen batere aldatu, hots, ez
|
zuten
askatasunik erregimen sobietikoa laudatzeko baino.
|
|
2017
|
|
|
Agian Babarekin hitz egin behar zuela pentsatu zuen, baina berehala baztertu zuen aukera hori. Azken finean, biak ziren gazteak eta biek maite
|
zuten
askatasuna. Lindak ere ez zeukan inolako gogorik harreman batean hasteko, inorekin lotzeko, eta bazekien Babak ere gauza bera pentsatzen zuela.
|
|
|
Batzuek eta besteek, janzkera eta ohiturak ez ezik, pentsaera, jokaera eta antolamendua ere ezberdinak zituzten. Denek askatasunaren alde borrokatzen ziren, baina modu ezberdinez ulertzen
|
zuten
askatasun hori: mexikarrak oinarrizko senak eta bizipenak gidatuta borrokatzen ziren, eta Dibisiokoen borroka hausnartuagoa zen eta interes jakinek gidatua:
|
|
2018
|
|
|
esate baterako, enplegu kontratuan edo ezkontza kontratuan sartzen direnean. Beste interpretazio batean, berriz, aintzat hartu dira testu klasikoetan natur egoerari buruz kontatzen diren historia aieruzkoak, eta, horren arabera, egiaz semeek lortu
|
zuten
askatasuna, aitarenganako mendekotasun naturaletik askatu eta aitaren arauaren partez gobernu zibila hautatuta. Izan ere, eskubide politikoa, aitazko eskubide gisa, ez da bateragarria gizarte zibil modernoarekin.
|
|
|
Kontratu sozialaren bidez eratutako gizarte batean, esaten denez, norbanakoek kontratuak egin ditzakete seguru egonik lege zibilak arautuak dituela beren ekintzak eta, premiazkoa izanez gero, estatuak betearazi egingo dituela hitzarmen horiek. Beraz, benetako kontratuak, itxuraz, gizabanakoek jatorrizko ituna egitean baliatu
|
zuten
askatasunaren adibideak dira. Kontratuaren gaur egungo teorialarien aburuz, baldintza sozialen nolakoa dela medio, beti da arrazoizkoa norbanakoak beren askatasunaz baliatuz ezkontza edo enplegu kontratu batean sartzea edo, are, autore klasiko eta gaur egungo batzuen iritziz, baita esklabo kontratu batean sartzea ere (esklabo zibilen kontratuan, hain zuzen).
|
|
|
Zergaitik joan behar dugu azpeitiarrok eta euskal herritarrok bihar Bilbora. Presoak, errefuxiatuak eta deportatuak etxera ekarri behar ditugulako. Presoek, errefuxiatuek eta deportatuek gure herriaren alde borrokatzeagatik galdu
|
zuten
askatasuna, eta orain herriak berak itzuli behar ditu askatasunerantz. Herriak izan behar du indarra eta motorra.
|
|
|
Ez gaitu harrituko hortaz punk mugimenduak Mauriziarengan topatu izana beraiek desiatzen
|
zuten
askatasuna eta, zergatik ez, irreberentzia.
|
|
|
Testu hark zioen" Euskal Herria Araba, Gipuzkoa, Bizkaia eta Nafarroa probintziek osatzen" zutela," izaera naturala" zutela eta" Estatu autonomo bat" osatu behar zutela" espainiar Estatuaren barnean". Karlistek bat egin zuten ideia harekin, ez ordea PSOEk eta UGTk.291 Ondoko egunetan, Nafarroa Garaiko beste herri batzuek ere eskatu
|
zuten
askatasuna berreskuratzea. Adierazpen guztietan, Nafarroa Garaiko herriek (besteak beste Zangoza edota Gares) azpimarratzen zuten" baskongadoen" anaiak zirela eta denen arteko batasun bat nahi zutela, foruen berreskuratzearekin batera.
|
|
|
Azkenik, gertakari natural bati esker, ihes egin
|
zuten
askatasun krudel eta etsi batengana.
|
|
2019
|
|
|
Baina, bere grinara geratzen zenean, trabestu egiten zen eta, zeharka meharka, atzera patioko zoruraino jaisten zen. " Zapaltzea merezi dok!", baina hori ezin nion egin, apaizei eta neskazaharrei ere ukatu ezin nien lez eduki ahal
|
zuten
askatasun apurra.
|
|
2020
|
|
|
Hala ere, frankismoa eraitsi zuten belaunaldi haien borrokaren kontakizuna ez da behar bezala idatzi. Amnistiaren bidez irabazi
|
zuten
askatasuna, baina justizia egin gabe. Are, zapalduei eta zapaltzaileei justizia bera" ezarri" zitzaien.
|
|
|
Honek muga ondo ezagutzen zuen, Abaurregainekoa izaki, eta horri esker lortu zuten 1944ko irailaren 6an Ezkabatik ihes egin eta bi egunen buruan Iparraldera igarotzea. Baina bi lagun hauek ez
|
zuten
askatasunaz gozatzeko aukera handirik izan, ez zuten bizi izandako infernutik urruntzeko ahaleginik ere egin, dagoeneko mugatik barrura sartzeko prestatzen ari ziren makiekin egin baitzuten topo eta haiekin borroka egiteko eman baitzuten izena. Ihes egitea lortu eta hilabete eskasera, urriaren 4an, Felipe Zelaik hartu zuen parte makien lehen operazioan.
|
|
2022
|
|
|
Kaiola mahai gainean jarri eta atean zehar karnaba kume bat atera zuen, ikusteko zer gertatzen zen. Gorago esan dugun bezalaxe, txorikume haiek ez
|
zuten
askatasuna sekula santan ezagutu, eta, beraz, erabateko patxadaz erreakzionatu zuen hegaztiak, kaiola barruan balego bezala: lehenik, behatz baten gainean gelditu zitzaion, gero mutikoak sorbalda batean pausatu zuen, jarraian buruan, ile artean, eta han ere karnabatxoa lasai, mutilaren iletxoekin hasi baitzen jostaketan mokoarekin.
|
|
|
Aste batzuk ditu Arrastaluk irudi berriak sortu eta orain arteko hainbat konpontzeko. Udalaren aurreikuspenen arabera, “udazkenean prest egon daitezke”. “2002an egin
|
zuten
Askatasuna plaza, eta gutxira, Karlos Zabala ‘Arrastalu’ ren eskulturek jantzi eta leundu zituzten plazaren hormak. Besteak beste, era askotako herritarrak islatzen dira Arrastaluren irudietan; hogei urteotan, herria haztearekin batera, ugariagoa da Usurbilgo biztanleen jatorria, eta hori muralean islatzeko enkargua egin dio orain udalak Arrastaluri”.
|
|
|
Kurdistaneko iraultzaileek ere hasieratik emakumeak barne hartu zituzten askapen nazionalaren borrokan. Emakumeek parte hartze aktiboaren bidez baino ezin
|
zuten
askatasuna lortu. Askoz Leyla gehiago behar ziren.
|
|
2023
|
|
|
Difteriaren beldurrez, kamainetan etzanda ematen dituzte egunak. Horrelakoxe euforiaz ospatu
|
zuten
askatasuna.
|
|
|
250.000 esklabok berreskuratu
|
zuten
askatasuna, baina esklabotza 1905 urtea arte ez zen debekatu Afrikako kolonietan.
|