|
2003
|
|
|
2 Adingabeen epaileak eskudunak dira, halaber, erantzukizun zibilak epaitzeko, horiek
|
sortzen
badira lege hau aplikagarri duten gizabanakoen egintzak direla eta.
|
|
|
Egotziak falta edo delitu ez hain astuna egin izana, gizabanakoengan indarkeriarik edo larderiarik erabili gabe, sikorako arrisku larririk
|
sortu gabe
, ha edota bizitzarako edota osotasun filako egintzak Zigor Kodean edo bestelako zigor lege berezietan tipifikatuta dauden heinean.
|
|
|
...rgitaratzen denetik sei hilabeteko epean, Gobernuak Parlamentuari lege organiko baten proiektua helaraziko dio, Botere Judizialari buruzko uztailaren 1eko 6/ 1985 Lege Organikoagietako arauketa eta eskumena egokituko da, eta Auzitegi Gorenaren Bigarren Aretoaren osaera moldatuko da, lege honetan ezarritakoaren eretzean. eraldatzeko; proiektu horren arabera, auzitegi nagusietako adingabeen aretoak*
|
sortuko
dira, adingabeen epaite
|
|
|
...bitartez, behin Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiari, Estatuko Fiskaltza Nagusiari eta ukitutako autonomia erkidegoei entzun eta gero, lege hau «Estatuko Aldizkari Ofizial»ean argitaratzen denetik sei hilabeteko epean, xedapen egokiak hartuko ditu adingabeen epaitegietako antolaketa eta karrera judizial nahiz fiskaleko langileen egituraketa egokitzeko lege honetan xedatutakoa aplikatzeagatik
|
sortzen
diren beharrizan organikoetara.
|
|
|
3 Gobernuak, Justizia Ministerioaren bitartez, eta gai honetan eskudun diren autonomia erkidegoek, sail egokien bitartez, Justizia Administrazioaren funtzionarioen egituraketa egokituko dute, lege hau aplikatzeko helburuarekin, adingabeen epaitegietan eta fiskaltzetan
|
sortzen
diren beharrizanetara; eta zehaztuko dute zenbat talde tekniko atxikiko zaizkien adingabeen epaitegi eta fiskaltzei, eta zein izango den talde horien osaera eta langileen egituraketa.
|
|
|
1 Adingabeen epaileek, euren epai irmoetan, neurriak hartzen dituztenean, neurri horien betearazpena autonomia erkidegoen eta Ceuta eta Melillako hirien eskumenekoa da, urtarrilaren 15eko 1/ 1996 Lege Organikoaren azken xedapenetatik hogeita bigarrenaren arabera; lege horrek adingabearen babes juridikoa arautu du. Erakunde publiko horiek, euren antolaketa arauekin bat etorriz, zerbitzu, erakunde eta programa egokiak
|
sortu
, zuzendu, antolatu eta kudeatuko dituzte, lege honetan ezarritako neurriak behar bezala betearazten direla bermatzeko.
|
|
|
Erakunde publikoaren ardurapean geratu bada adingabearen gainean neurria betearaztea, erakunde publiko horrek espediente pertsonal bat bakarrik irekiko du adingabeari buruz; espediente horretan jasoko dira adingabeari buruzko txostenak, hari dagozkion ebazpen judizialak eta betearazpenean zehar
|
sortutako
bestelako dokumentazioa.
|
|
|
2 Barneratutako gizabanako guztiek, ahoz nahiz idatziz, gutun azal irekian nahiz itxian, eskaerak eta kexak helaraz diezazkiokete erakunde publikoari, haien barneratze egoerari buruz eta horretan
|
sortutako
arazoei buruz. Eskaera edo kexa horiek aurkez diezazkiokete, dunei emango die halakoen berri. halaber, zentroko zuzendariari; horrek eskaera edo kexei erantzungo die haren eskumenekoak badira, edo, bestela, erakunde publikoari edo agintari esku
|
|
|
1 Arrazoibide ofizialak, errepresioaren zein heziketaren izenean? betidanik erantsi dizkion helburuak gorabehera, sarritan egotzi zaio adingabeen justiziari arazo gehiago
|
sortzeko
arriskua, konpontzen dituenak baino. Halaxe gertatzen da bere baliabideak ez badira erabiltzen araua hautsi duen gaztea giza eskubideetan eta balio demokratikoetan oinarritzen den elkarbizitzan berriro ere sartzeko.
|
|
|
lehendabizi, lege honek gizarte zerbitzuei galdatzen dien parte hartze zabala egikaritzeko, ezinbestekoak dira oraindik eskuratu ez diren baliabide material nahikoak. Ezartzen diren neurriak ezerezean gera ez daitezen, beharrezkoak dira, alde batetik, baliabide ekonomiko egokirik gabe lortezinak diren azpiegiturak eta, bestalde, konpromiso handiagoa hartu dute herri administrazo guztiek, orain arte erakutsi ez duten ahalegin eta gogoaz, legeak eskaintzen dituen ahalbide guztiak, oraindik neurrigek de facto behintzat bi salbuespenezko erregimen juridiko penal
|
sortu
baitzituz handi batean martxan jarri ez direnak, eskuragarri egon daitezen. Bigarrenez, lege hau vacatio legis aldian zegoela, 7/ 2000 eta 9/ 2000 LOak onartu ziren, eta orain arte egindako balorazio positiboa erabat auzitan utzi zuten, zeren eta aipatu bi leten, terrorismo delituen edota zenbait delitu astunen kasuan eman beharreko erantzuna nabarmen gogortzearen bitartez.
|
|
|
Lege aldaketon alderdirik arazotsuena ez da, ordea, adingabe batzuentzat salbuespenezko egoera
|
sortu
izana. Benetan kezkagarriena da, ea aipatu logika horrek ez ote duen 5/ 2000 lege oso osoaren interpretazioa kutsatuko.
|
|
|
Legeak, aldi berean, Fiskaltzari aitortzen dizkio prozesu barneko ekimena eta prozesuaren bukaera agintzeko eskumen zabalak. Helburua du horrek prozesuak
|
sor
ditzakeen ondorio kaltegarriak baztertzea. Orobat, talde teknikoa moldatzen du, bera ezinbesteko tresna izan dadin, neurriok eskuratu nahi duten helburua erdiesteko.
|
|
|
Hortik hasi behar da erantzukizuna eskatzeko aukera, eta hori hamalau urtean finkatu da. Horretarako oinarria da haurrak adin hori baino gazteagoak izan eta egiten dituzten arau hausteak ondoriorik gabekoak izatea, eta, gizarte asaldura
|
sor
dezaketen kasuetan ere, egoki dira horiei erantzuna emateko familiarteko eta laguntza zibilen esparruak, estatuko epai antolakuntza zehatzailearen parte hartzerik gabe.
|
|
|
Doktrinaren batasuna babesteko asmoarekin, auzitegi nagusietako adingabeen aretoek* bereganatu dute errekurtsoen sistema arrunta. Areto horiek
|
sortu
eta, bertan, magistratu espezialistak arituko dira. Horrek ziurtatu eta sendotu egingo du babes judizialaren eragingarritasuna, legeak proposatzen dituen helburuen eretzean.
|
|
|
Bai eragindako kaltea konpontzean, bai delitugilea eta biktima adiskidetzean, ofentsagileak eta arau haustearen ondoriozko kaltedunak adostasuneko hitzarmena egiten dute; adingabeak hitzarmen hori bete ondoren, haren jarreraren ondorioz
|
sortutako
gatazka juridikoa bukatu egiten da. Adiskidetzearen helburu zehatza da biktimak betetasun psikologikoa jasotzea araua hautsi duen adingabearen kontura; adingabe hori eragindako kalteaz damutu, eta barkamena eskatzeko prest egon behar da.
|
|
|
Murrizketa hori handiagoa edo txikiagoa izan daiteke, eta, horren arabera, barneratze mota desberdinak ezarri dira, jarraian azalduko den bezala. Edozein kasutan ere, barneratzeak norberaren segurtasunerako giroa
|
sortu
behar du horretan parte hartzen duten guztientzat, dela profesionalentzat, dela araua hautsi duten adingabeentzat.been garapen psikologikoa behar beza Horregatik, nahitaezkoa da egotaldiaren baldintzak zuzenak izatea, adingalakoa izan dadin.
|
|
|
Neurria autonomoa izanez gero, horren xedea da adingabearen beharrinak igarri direlako eta beharrizan horiek haren oso osoko garapena oztopatzen dutelako. Neurria izan daiteke, besteak beste, adingabea bertaratu eta horrek parte hartzea gizartean jadanik abian dagoen programa batean, edo, bestela, neurria betearazi behar duten profesionalek «ad hoc» programa bat
|
sortu
eta adingabeak horretan parte hartzea. Gizarte hezkuntzako zereginen adibide gisa, hurrengoak aipa daitezke:
|
|
|
Ezarritako neurria bada gizabanako, familia edo heziketa talde batekin bizi beharra, neurri horrek adingabeari eskuratu nahi dio, elkarbizitza horren bitartez, gizarteratzeko giro positiboa. Hartara, epaileak zehazturiko epean zehar, adingabea biziko da, nahiz gizabanako batekin, nahiz berea ez den familiarekin, nahiz heziketa talde batekin, azken horrek bere gain konpromisoa hartzen badu adingabearen baitan familiak gizartearen alde
|
sor
ditzakeen gizarte eta sentimendu jarrerak garatzeko.
|
|
2004
|
|
|
Prozedura Zibilari buruzko 1881eko Legeak prozesuaren atariko eginbideak ezarri zituen, baina eginbide horiek erabat zaharkituta zeuden eta ez ziren erabilgarriak; izan ere, urriak ziren legeak agindutako jokabide prestatzaileak ez betetzeagatik
|
sortutako
ondorioak, nahiz eta auzitegiak bidezkotzat jo interesdunak eginbideok eskatzea. Arrazoi horiek direla bide, prozesuko zuzenbide zibila eraldatzeko ekimen zehatz batzuek bazter utzi zuten erakunde hori.
|
|
|
Prozesuko legeak, hizkera ulergarriarekin eta bere ondore zehatzetarako, aintzat hartu behar du esku hartze hori; baina prozesuko legea ez da aproposa fede ematearen betekizunak, eskumen esparrua eta beste inguruabar batzuk ezartzeko. Ildo horretatik, prozesuko legeriak ez ditu interpretazio eztabaidak ebatzi behar, horiek
|
sortzen
direnean fede emateari buruzko arauen inguruan edo negozio juridikoak agirian jasotzeko beharrezko laguntza juridikoaren inguruan. Amaitzeko, legegileak zeharo desegokitzat jo du lege honek negozio juridikoak agirian jasotzeko betekizunak ezartzea edo lehendik legez xedatutako aukerak eraldatzea.
|
|
|
Lege honek hiru osagai erabili ditu, kasazioaren esparrua zehazteko. Lehenik, lege honetatik arlo zibileko edo merkataritza arloko gai bat ere ez baztertzea; bigarrenik, prozesuko legeen urratzea kasaziotik kanpo uzteko erabakia, gero aztertuko denez, erabaki hori batere funtsgabea ez dela; hirugarrenik, jurisprudentzia doktrina aginteduna
|
sortzeko
eginkizunaren garrantzia, hori baita kasazioaren zeharkako eginkizuna. Eginkizun hori lotuta dago erakunde horri datxekion herri interesarekin, erakunde horren jatorritik egun arte.
|
|
|
Bigarren horren eretzean, auziak ebatzi behar izan dira lege substantiboa urratuz, eta, horrez gain, Auzitegi Gorenaren (edo, kasuan kasuan, autonomia erkidegoetako auzitegi nagusien) jurisprudentzia doktrinaren aurka edo Probintziako Audientziaren aurkakotasuneko jurisprudentzia duten autu edo arazoetan. Halaber, uste da kasaziorako interesa badela, baldin eta zein arauren urratzea salatu eta arau horiek ez badira indarrean egon euren aplikazio eta interpretazioari buruz jurisprudentzia doktrina aginteduna
|
sortzeko
behar den zentzuzko denbora baino gehiago, salbu eta eduki bera edo antzekoa duten lehenagoko arauei buruzko doktrina dagoenean.
|
|
|
Behin behineko betearazpen sistema berria ezarri ondoren, legeak ez du beharrezkotzat ez egokitzat jo gordailuaren eskakizuna orokortzea, kasazio errekurtsoa (edo prozesuko arau haustearen ondoriozko errekurtso berezia) erabili ahal izateko. Justiziapekoengan eragin desberdina duen aurretiazko gordailu horrek, justizia garestitzeko faktorea izateaz gain, hainbat arazo
|
sortzen
ditu, berbarako, berdintasun printzipioaren arabera. Hariari segiz, berdintasun printzipioa urra daiteke, babes judizial eragingarriaren oinarrizko eskubidea egikaritzeko orduan gordailu hori eragozpen izanik.
|
|
|
Gainera, prozesuko arau haustearen ondoriozko errekurtso berezi horrek zabaldu eta sendotzen du izaera prozesala duten oinarrizko eskubideen babes judizial arrunta. Eskubide horien balizko urratzeak auzi asko
|
sortzen
ditu, duela urte hamarkada bat baino gehiagotik.
|
|
|
Azkenik, Konstituzio Auzitegiari eratxiki gabeko prozesu arazoei dagokienez, eta itxierako osagaia moduan, legearen intereserako errekurtsoari eutsi zaio, errekurtso hori Auzitegi Gorenaren arlo zibileko salan jar daitekeela. Errekurtso hori jurisprudentziaren batasun desiragarria erdiesteko
|
sortu
da. Dena den, errekurtso horren egungo eraketa oso desberdina da, auzitegi nagusietako arlo zibileko eta zigor arloko salek kontraesaneko epai irmoak ematen dituztenerako.
|
|
|
Legearen intereserako errekurtsoari esker, aukera gehiago ezartzen dira, Auzitegi Gorenaren jurisprudentzia doktrina
|
sortu
eta doktrina hori bereziki aginteduna izan dadin. Horrekin batera, aipatu errekurtsoari esker, prozesuko gaiak ez dira Auzitegi Gorenaren zereginetik baztertzen, betiere Konstituzio Auzitegiari dagokion babes errekurtsoarekin gatazka sortzen ez den bitartean.
|
|
|
Legearen intereserako errekurtsoari esker, aukera gehiago ezartzen dira, Auzitegi Gorenaren jurisprudentzia doktrina sortu eta doktrina hori bereziki aginteduna izan dadin. Horrekin batera, aipatu errekurtsoari esker, prozesuko gaiak ez dira Auzitegi Gorenaren zereginetik baztertzen, betiere Konstituzio Auzitegiari dagokion babes errekurtsoarekin gatazka
|
sortzen
ez den bitartean. Aitzitik, eskumenak, ahaleginak eta legitimazioa dutenen interesak bermatzen dute Auzitegi Gorenak prozesu arazo garrantzitsuen gaineko eskumenari eustea.
|
|
|
Kondena diruzkoa izanez gero, ez da osotasunean ahalbidetuko behin behineko betearazpenaren aurka jartzea. Halakoetan, aurka jartzea mugatu behar da premiamendu prozeduraren betearazpen jardun zehatzera, horrek berrezarrezina den egoera
|
sortzen
badu edo kalte galerak ordainduz konpentsazio ekonomikorik izango ez duena. Betearazpen neurri zehatzen aurka jartze horrek eta diruzkoak ez diren kondenen betearazpenaren aurka jartzeak oinarri berbera dute, hau da, behin behineko betearazpenaren ondorioz eragindako egoerak lehengoraezinak izatea, eta, horrekin batera, ekitatezko konpentsazio ekonomikoa ezinezkoa izatea, epaia ezeztatzen bada.
|
|
|
Jakina denez, 1881eko Legeak ez zuen arautu epaien betearazpenari buruzko aurka jartzea. Horrek aurka jartzearen bidezkotasunari buruzko ezbai egoera deitoragarria
|
sortu
zuen, baita aurka jartzeko arrazoi onargarriei eta intzidentearen izapidetzari buruzko ezbaia ere.
|
|
|
1) Uko egiteko, transakziorako, atzera egiteko, amore emateko, tartekaritzapean jartzeko eta prozesuaren largespena
|
sor
dezaketen adierazpenetarako, dela prozesutik kanpo betetzearren, dela gertatze bidez objekturik gabe geratzeagatik.
|
|
|
5 Abokatu eta prokuradorearen parte hartzea manuzkoa ez denean, profesional horien zerbitzuez baliatu ez den alderdiari kostuetarako kondena ezartzen bazaio, profesional horiengatik
|
sortutako
eskubide eta zerbitzu sariak baztertuko dira; salbuespenez, halakoak ere ordaindu behar dira, auzitegiak ausarkeria ikusten badu kostuak ordaintzera kondenatua izan den alderdiaren jokaeran, edo alderdi ordeztu eta defendatuaren egoitza eta epaiketaren izapidetza zein lekutan egin eta leku hori ezberdinak badira. Azken kasu horretan, lege honen 394 artikuluaren 3 paragrafoan aipatutako mugak aplikatuko dira.
|
|
|
Auzian
|
sortutako
zerbitzu sarien ordainketa erreklama diezaiokete abokatuek, beraiek defendatutako alderdiari. Minuta xehea aurkeztu eta forma egokiz adierazi dute zerbitzu sari horiek zor zaizkiela eta ordaindu gabeak direla.
|
|
|
2 Aurreko paragrafoak aipatzen dituen arazoei buruz auzitegi zibilen erabakiak ez du ondorerik
|
sortuko
prozesu zibiletik kanpo.
|
|
|
Prozesua bestelako gaien ingurukoa denean, gainerako auzitegi eskudunei eskumena utzi diete lehen auzialdiko epaitegiek. Arrazoi horrengatik arazoa
|
sortzen
bada, hori eskumen arazo gisa bideratuko da.
|
|
|
Enpresaburuak eta profesionalak, euren enpresa zein lanbide jardueran
|
sortutako
auzietan, jarduera hori non gauzatu eta bertan izan daitezke demandatuak; eta euren ardurapeko establezimenduak toki ezberdinetan badituzte, orduan auzi jartzaileak horietako bat aukeratu eta bertan izan daitezke demandatuak enpresaburu eta profesionalak.
|
|
|
Legeak besterik xedatu ezean, pertsona juridikoak euren egoitza non izan eta bertan izango dira demandatuak. Era berean, auzipeko egoera edo harreman juridikoak non
|
sortu
edo ondoreak non izan eta bertan demandatuak izan daitezke, betiere pertsona juridikoek toki horretan dutenean jendaurrean zabalik dagoen establezimendua edo erakundearen izenean jarduteko ordezkari baimendua.
|
|
|
12) Elkarlehia desleialari buruzko epaiketetan, demandatuak establezimendua zein tokitan izan eta bertako auzitegia izango da eskuduna, eta, demandatuak establezimendurik ez badu, bere bizileku edo egoitza zein tokitan izan eta bertako auzitegia izango da esleialeko egintza non gauzatu, edo eginkuduna; demandatuak hori Espainiako lurraldean ez badu, elkarlehia destzak ondoreak non
|
sortu
, eta bertako auzitegia izango da eskuduna, demandatzaileak hala aukeratuta.
|
|
|
Autonomia erkidego bateko hizkuntza ofizialean gauzatutako epaiketa jardunak eta aurkeztutako agiriek baliozkotasun eta eragingarritasun osoa dute, gaztelaniara itzuli gabe. Nolanahi ere, ofizioz itzuliko dira jarduna eta agiriok, autonomia erkidegoko organo judizialen jurisdikziotik kanpo ondoreak
|
sortu
behar dituztenean, salbu eta ondoreak sortu behar dituztenean berezko hizkuntza ofizial berbera duten autonomia erkidegoetan. Jarduna eta agiriok itzuliko dira, halaber, legeetan hala xedatzen bada edo defentsarik eza alegatu duen alderdiak hori eskatzen badu.
|
|
|
Autonomia erkidego bateko hizkuntza ofizialean gauzatutako epaiketa jardunak eta aurkeztutako agiriek baliozkotasun eta eragingarritasun osoa dute, gaztelaniara itzuli gabe. Nolanahi ere, ofizioz itzuliko dira jarduna eta agiriok, autonomia erkidegoko organo judizialen jurisdikziotik kanpo ondoreak sortu behar dituztenean, salbu eta ondoreak
|
sortu
behar dituztenean berezko hizkuntza ofizial berbera duten autonomia erkidegoetan. Jarduna eta agiriok itzuliko dira, halaber, legeetan hala xedatzen bada edo defentsarik eza alegatu duen alderdiak hori eskatzen badu.
|
|
|
2) Modu sinesgarrian jasoko du auzitegian edo auzitegiaren aurrean prozesu egintzak gauzatu direla, eta garrantzi prozesaleko egitateak
|
sortu
direla.
|
|
|
1 Kapitulu honetan ezarri eginkizunak gauzatzean, maltzurkeria edo zabarkeria medio, bidegabeko atzerapenak edo luzapenak
|
sortu
dituen idazkari judizial, ofizial, laguntzaile edo agentea diziplina bidez zuzenduko ditu horren gaineko agintariak, eta, gainera, hark sortu kalte galerengatik erantzukizuna izango du.
|
|
|
1 Kapitulu honetan ezarri eginkizunak gauzatzean, maltzurkeria edo zabarkeria medio, bidegabeko atzerapenak edo luzapenak sortu dituen idazkari judizial, ofizial, laguntzaile edo agentea diziplina bidez zuzenduko ditu horren gaineko agintariak, eta, gainera, hark
|
sortu
kalte galerengatik erantzukizuna izango du.
|
|
|
2 Komunikazio egintzak gauzatzeatua izan daiteke, lege nahiz estatutueta bere gain zein prokuradorek hartu eta hori dolo nahiz berandutzan erortzen bada, edo legezko formalitateren bat errespetatzen ez badu, hirugarrenari kaltea eginez, orduan
|
sortutako
kalte galeren erantzule izango da, eta zigorko arauetan xedatutakoaren arabera.
|
|
|
Aurreko lerrokadan xedatutakoa ez da aplikatuko, presodun auzi kriminalen ikustaldietan; horrek ez dio kalterik egingo hortik
|
sor
daitekeen erantzukizunari.
|
|
|
Auzitegiaren jarduna presakoa da, baldin eta horren atzeratzeak kalte larria eragin badiezaie interesdunei nahizpen judizialaren eragingabetasuna. justiziaren administrazio onari, edota horren atzeratzeak
|
sor
badezake ebaz
|
|
|
Deklinatoria aurretiaz alegatzearen ondorioz prozedura nagusia eten bada ere, horrek ez du eragotziko auzia erabaki behar duen auzitegiak, alderdi legitimoak hala eskaturik, froga ziurtatzeko edozein jardun nahiz kautela neurri agintzea, halakorik hartu ezean auzi jartzailearentzat galera konponezinak
|
sortzen
badira. Ez da halakorik egingo, demandatuak behar besteko kauzioa eman duenean, oinarririk gabeko deklinatoriaren izapidetzak sor ditzakeen kalte galerei aurre egiteko.
|
|
|
Deklinatoria aurretiaz alegatzearen ondorioz prozedura nagusia eten bada ere, horrek ez du eragotziko auzia erabaki behar duen auzitegiak, alderdi legitimoak hala eskaturik, froga ziurtatzeko edozein jardun nahiz kautela neurri agintzea, halakorik hartu ezean auzi jartzailearentzat galera konponezinak sortzen badira. Ez da halakorik egingo, demandatuak behar besteko kauzioa eman duenean, oinarririk gabeko deklinatoriaren izapidetzak
|
sor
ditzakeen kalte galerei aurre egiteko.
|
|
|
Epaile dekanoek, eta auzitegi eta audientzietako buruek ere presako neurriak har ditzakete, banatu gabeko auzietan, alderdiak hala eskaturik, neurri horiek hartu ezean eskubide urraketa edo galera larri eta konponezina
|
sor
badaiteke.
|
|
|
1) Prozesuetatik batean eman beharreko epaiak beste prozesuan epaitu aurreko ondoreak
|
sor
ditzakeenean.
|
|
|
Aukera horrek kontuan hartu du demanda baino lehen edo prozesuan zehar hartutako kautela neurrien gaineko erabakiek epaian eragin ditzaketen aurreirizkeriak edo alderdi baten aldeko nahiz aurkako iritziak
|
sortzeko
arriskua. Dena den, arrisku hori kautela neurrietatik landa ere badago, aurreirizkeria sor daitekeelako epaiketa baino lehenagoko entzunaldian edo demanda eta erantzuna irakurri ondoren.
|
|
|
Aukera horrek kontuan hartu du demanda baino lehen edo prozesuan zehar hartutako kautela neurrien gaineko erabakiek epaian eragin ditzaketen aurreirizkeriak edo alderdi baten aldeko nahiz aurkako iritziak sortzeko arriskua. Dena den, arrisku hori kautela neurrietatik landa ere badago, aurreirizkeria
|
sor
daitekeelako epaiketa baino lehenagoko entzunaldian edo demanda eta erantzuna irakurri ondoren. Horrez gain, legeak oinarri bikoitza du.
|
|
|
Ulertzeko eta ezartzeko errazak diren zentzuzko irizpideekin bat, xedapen iragankorrek zenbait arazo aurreikusi dituzte, legea indarrean jartzean ebazteke dauden prozesuetan
|
sor
daitezkeenak, legearen azken xedapenean ezarritako urtebeteko «vacatioa» eta gero. Kasu desberdinen irizpide orokorra da legea eragingarri egin behar dela, ahalik arinen.
|
|
|
Xedapen indargabetzailera arau asko bildu dira, legearen izaeraren ondorioz eta xedapen indargabetzaile orokorra saihestu nahi izateagatik, Kode Zibilaren 2 artikuluko bigarren paragrafoan xedatutakoarekin bat. Klausula orokor hutsaren erabilera erraza, teknika juridikoaren, eta, batez ere, legegintza teknikaren ikuspegitik, gaitzesgarria da, eta, gainera, arazo larriak
|
sortzen
ditu sarritan.
|
|
|
Epaiketaz kanpoko tituluetan oinarritu betearazpenaren aurka jartzea ez da tituluaren ustezko ahuleziari emandako konpentsazioa; alderantziz, justiziaren eskakizuna da, epaien, ebazpen judizialen edo tartekaritza ebazpenen aurka jartzean gertatu bezala. Aurka jartzeko arrazoi gehiago egoteagatik
|
sortzen
den desberdintasuna aurretiazko prozesua egotean edo ez egotean datza. Agiri zehatz batzuei garrantzi handiko prozesu ondoreak eratxiki dakizkieke, horiek betearazpen titulutzat jo ezin badira ere; bada, agiri horiek, lege honen arabera, toki egokia dute prozesu monitorioaren barruan.
|
|
|
Nolanahi ere, kasu hori bazter utzita, legeak honako etendura arrazoi hauek bakarrik ezarri ditu: auzi ihesean emandako epaia berrikusteko edo hutsaltzeko demanda jartzea eta onartzea; kalte konpongaitza
|
sor
dezakeen betearazpen jardunaren aurka, errekurtsoa jartzea; alderdi betearaziaren konkurtso egoera; eta, berebat, epaitu aurrekotasuna zigor arloan.
|
|
|
1 Epaiketa hasiko da, onartu frogak gauzatuz, 299 artikulu eta ondorengoetan xedatutakoaren arabera; hala ere, frogaren bat lortzean edo horren jatorrian, oinarrizko eskubideak hautsi direlako zalantza
|
sortu
bada edo sortzen bada, orduan lehenengo arazo hori ebatziko da.
|
|
|
1 Epaiketa hasiko da, onartu frogak gauzatuz, 299 artikulu eta ondorengoetan xedatutakoaren arabera; hala ere, frogaren bat lortzean edo horren jatorrian, oinarrizko eskubideak hautsi direlako zalantza sortu bada edo
|
sortzen
bada, orduan lehenengo arazo hori ebatziko da.
|
|
|
2) Demandatzailearen uko egitea salbuetsiz, uko egite hori demandan azalduko dela, demandan adierazten ez bada 64 artikuluaren 2 paragrafoko bigarren lerrokadaren arabera demandatuak eman beharreko kauzioa, berori agertu eta erantzuten duen kasurako; hori egingo da, demandatuak behar ez bezala jaso dituen fruituez,
|
sortu
dituen kalte galerez eta epaiketaren kostuez erantzuteko.
|
|
|
2 Epaiek ez dituzte gauza epaituaren ondoreak
|
sortuko
, horiekin amaiera ematen bazaie edukitzaren babes sumarioaren inguruko hitzezko epaiketei; hiri nahiz landa finkatik maizterra botatzeko edo finka hori berreskuratzeko uzien inguruan erabakitzen badute, finka hori errentamenduan eman eta errenta edo alogera ordaindu ez denean; eta, era berean, lege honek babes sumario gisa kalifikatu beste uzi batzuen ingurukoak badira.
|
|
|
2 Gora joleak errekurtsoa jartzeko idazkia garaiz aurkezten ez badu, gora jotzeko errekurtsoa ezerezean dagoela ulertuko da, eta errekurtsoa zein ebazpenen aurka jarri eta hori irmo izango da. Gora jotzea ezerezean dagoela adierriko dizkio
|
sortutako
kostuak, horrelarazi diren ebazpenak gora joleari ezakoak badaude.
|
|
|
Artikulu honen aurreko paragrafoan ezarritakoa ezin bada aplikatu, eta prozesuko arau haustea bada jardun osoaren edo horren zati baten erabateko deuseztasuna
|
sortzen
duten horietakoa, auzitegiak hori adieraziko du probidentzia bidez, eta arau haustea noiz sortu eta orduko egoerara ekarriko da jarduna.
|
|
|
Artikulu honen aurreko paragrafoan ezarritakoa ezin bada aplikatu, eta prozesuko arau haustea bada jardun osoaren edo horren zati baten erabateko deuseztasuna sortzen duten horietakoa, auzitegiak hori adieraziko du probidentzia bidez, eta arau haustea noiz
|
sortu
eta orduko egoerara ekarriko da jarduna.
|
|
|
Uzien zati batzuei oniritzia edo eman bazaie, alderdi bakoitzak ordainduko ditu berak
|
sortutako
kostuak, eta kostu erkideak, erdi bana. Horrek ez dio kalterik egingo, alderdietatik batek ausarkeriaz auzitan jardun badu, berorri kostuak ezartzeari, horretarako arrazoiak badaude.
|
|
|
Kostuetara kondenatua izan dena doako laguntza juridikoari buruzko eskubidearen titularra bada, behartuta egongo da, aurkako alderdiak bere defentsan
|
sortu
kostuak bakarrik ordaintzera, Doako Laguntza Juridikoaren Legean esanbidez zehaztu kasuetan.
|
|
|
Ez dira onartuko, epaile eta magistratuen aurkako erantzukizun demandak, horiek doloz, erruz edo ez jakite desenkusaezinaz
|
sortutako
kalte galerengatik, epaile edo magistratuok euren eginkizunetan aritzean eragin badituzte horiek, laidoa zein prozesutan sortu eta horrekin amaitzeko ebazpena irmoa izan arte. Halaber, ez dira demanda horiek onartuko, prozesuan garaiz kalte galeren sorburu den egite edo ez egitearen aurka erreklamazioa egin edo errekurtsoa jarri ez bada.
|
|
|
Ez dira onartuko, epaile eta magistratuen aurkako erantzukizun demandak, horiek doloz, erruz edo ez jakite desenkusaezinaz sortutako kalte galerengatik, epaile edo magistratuok euren eginkizunetan aritzean eragin badituzte horiek, laidoa zein prozesutan
|
sortu
eta horrekin amaitzeko ebazpena irmoa izan arte. Halaber, ez dira demanda horiek onartuko, prozesuan garaiz kalte galeren sorburu den egite edo ez egitearen aurka erreklamazioa egin edo errekurtsoa jarri ez bada.
|
|
|
3) Proposatutako ziurtatze neurria edo auzitegiak hobesten duen eta helburu bera duen beste bat, egoki dela iritzi eta epe laburrean gauzatu ahal izatea hori, nahasirik dauden pertsonei nahiz hirugarrenei kalte larri eta neurrigabeak
|
sortu gabe
.
|
|
|
2 Frogaren aseguramendu neurriak hartzeari buruz erabakitzeko, auzitegiak, kontuan hartzeaz gain, onartu ahal izango du neurriaren eskatzaileak behin behineko bermea ematea, neurri horrek
|
sortu
ahal izan dituen kalte galeren gain.
|
|
|
Artikulu honen aurreko paragrafoetan xedatutakoa ez da aplikatuko demanda edo epaiketako lehen agerraldiak
|
sor
ditzaketen idazkietatik beste edozein helarazten denean. Halakoetan, prokuradoreak aurkeztu ditu idazki horien kopiak, eta idazkiei batu zaizkien agirien kopiak, eta auzitegiak lege honen 273 eta 274 artikuluetan xedatutakoaren araberako helarazpena egingo du.
|
|
|
1) Prozesua bukatu dela eta bertan erreklamazioa edo errekurtsoa jarri dela egiaztatzeko ziurtagiri eta lekukotzak, epaile eta magistratuen aurka erantzukizun zibilari buruzko demanda aurkezten denean, horiek euren eginkizunak betetzean doloz, erruz edo ez jakite desenkusaezinez
|
sortutako
kalte galeren ondorioz.
|
|
|
265 artikuluaren arabera ekarri beharreko agiriak publikoak badira, kopia soilean aurkez daitezke. Agirion kautotasuna aurkaratuz gero, auzi paperetera agiriaren jatorrizkoa, kopia edo ziurtagiria eraman daiteke, froga ondoreak
|
sortzeko
nahitaezko diren betekizunekin.
|
|
|
Ukaezina da, aipatu lan hauek, eta, horiekin batera, Epaitegietako Agiriak Euskaraz Normalizatzeko Batzordeak egiten duena, euskal abokatuek beren lana jorratu ahal izateko
|
sortutako
eredu elebidunak, euskalduntze prozesuak, eta zenbait epaitegitan egiten diren Euskararen Erabilerarako Sustatzeko Planen zabalkuntza,. Sailaren barneko Justizia Administrazioarekiko Harremanetarako Zuzendaritzak kudeatzen dituen proiektuak dira guztiak?, poliki poliki, euskara sustatzen eta zabaltzen ari direla Justizia Administrazioan. Oraindik ere bide luzea egiteko duen erakundea izaki, zalantzarik gabe, gure ahaleginari eutsi diogu.
|
|
|
Edozein modutan ere, prozesuaren inguruko gaiek espezializazio handia behar dute, honako bi arrazoi hauek tartean direlako: batetik, teknizismo juridikoa ezinbestekoa izatea; eta, bestetik, hainbat arazo
|
sortzea
, besteak beste, alderdi bakoitzaren uziak defendatzeko baliabideei buruz eta auzitegien barne antolaketari buruz. Gainera, kontuan izan behar da, edozein gatazka juridiko behin betiko konpontzeko, bide desberdinak erabil daitezkeela.
|
|
|
Kasazioan emandako epaiaren erabakiek ez dituzte ukituko aurkaratutakoaz beste zein epai alegatu eta epai horiek
|
sortu
dituzten egoera juridikoak.
|
|
|
Pertsona eta agintari guztiek, eta, batez ere, erregistro publikoen gaineko ardura dutenek, epai eratzaileetan ezarritakoari men egin behar diote, horietan ezarritakoa bete behar dute, eta epaiok
|
sortutako
egoera juridikoak aintzat hartu behar dituzte, salbu eta Erregistroko legeria bereziak oztopoak ezartzen dituenean.
|
|
|
Kasazio errekurtsoa jartzeko epea amaitu bada, errekurtsoa jartzeko idazkirik aurkeztu gabe, errekurtsoa ezerezean dagoela adieraziko da, eta
|
sortutako
kostuak ezarriko zaizkio errekurtsogileari, halako kosturik badago.
|
|
|
Kanbio epaiketan emandako epai irmoak gauza epaituaren ondoreak
|
sortuko
ditu, epaiketa horretan alega eta eztabaida zitezkeen arazoei dagokienez. Gainerako arazoak kasuan kasuko epaiketan aurkez daitezke.
|
|
|
1 Justizia Ministerioak, arloan arloko eskumenak dituzten autonomia erkidegoekin bat etorriz, eta Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiak baiezko txostena eman ondoren, data berehala zehazteko bulegoak
|
sor
ditzake, lehen auzialdiko epaitegiak eta instrukzioko epaitegiak banatuta dituzten epai barrutietan.
|
|
|
2 Data berehala zehazteko bulegoak zein epai barrutitan
|
sortu
eta barruti horietan aurkeztuko dira honako gai hauek jasotzen dituzten demandak eta eskabideak:
|
|
|
Bosgarrena. Epai barrutietan data berehala zehazteko bulegoak
|
sortzen
direnean, lehen auzialdiko epaitegi bakoitzak agenda osoa erreserbatu du, jarraikako laguntza txandan berari dagozkion datetan; horixe egingo da, Data Berehala Zehazteko Bulegoak data zehazte horiek zuzenean gauzatu ahal izateko.
|
|
|
Inbentarioan ondasunak sartzeari edo ez sartzeari buruzko eztabaida
|
sortuz
gero, ikustaldirako zitazioa egingo zaie interesdunei, eta izapidetzak aurrera egingo du, hitzezko epaiketarako ezarritakoaren arabera.
|
|
|
2 Inbentarioan kontzepturen bat sartzeari edo ez sartzeari nahiz edozein kopururen zenbatekoari buruzko eztabaida
|
sortuz
gero, interesdunei ikustaldirako zitazioa egingo zaie, eta izapidetzak aurrera egingo du, hitzezko epaiketarako ezarritakoaren arabera.
|
|
|
Epaian
|
sortutako
arazo guztien inguruan ebatzi eta ezkontza erkidegoaren inbentarioa onetsiko da. Horrez gain, epaian bidezkoa dena aginduko da, ondasun erkideak administratzearen eta xedatzearen inguruan.
|
|
|
Epaian
|
sortu
diren arazo guztien ebazpena emango da, eta ezkontide bakoitzaren hasierako eta amaierako ondareak zehaztuko dira. Halaber, epaian adieraziko da, hala badagokio, ondare gehikuntzarik handiena izan duen ezkontideak ordaindu beharreko kopurua eta ordainketa egiteko modua.
|
|
|
2) Fakturen, emate albaranen, ziurtagirien, telegramen, telefaxaren edo beste edozein agiriren bitartez, nahiz eta horiek hartzekodunak alde bakarrez
|
sortu
, baldin eta hartzekodunaren eta zordunaren arteko harremanetako kredituak eta zorrak jaso ohi dituztenak badira.
|
|
|
Betearazpena zein autotan agindu eta hori ematen denetik, zorrak
|
sortuko
ditu 576 artikuluan aipatu korrituak.
|
|
|
Kontu arrazoiak ematearen inguruko eztabaidak gorabehera, enbargatutako finkak administratzearen ondorioz, hartzekodunaren eta alderdi exekutatuaren artean beste arazo batzuk
|
sortzen
badira, arazook gauzatuko dira, hitzezko epaiketarako ezarri izapideen bitartez.
|
|
|
1 Errematearen prezioa erabiliko da, luzapenik gabe, auzi jartzaileari beraren kredituaren ondoriozko betebehar nagusia,
|
sortutako
korrituak eta eragindako kostuak ordaintzeko. Hartzekodunari kontzeptu horietako bakoitzarengatik emandako zenbatekoek ezin dute gainditu kasuan kasuko hipotekak estalitakoa; gaindikina, halakoa izanez gero, gordailutu egingo da hipotekatutako ondasunaren gainean geroago inskribatu edo idatzohartutako eskubideen titularren esku.
|
|
|
Ondorioztatutako eskaerak eta aurkakotasunak hitzezko epaiketaren izapideak erabilita ebatziko dira, auto bidez; horren aurka, gora jotzeko errekurtsoa jar daiteke, eta hori audientzia eskudunean gauzatuko da, Prozedura Zibilaren Legeko II. liburuaren VI. tituluko III. atalean ezarritakoaren arabera, baina auzi paperen laburpena
|
sortu gabe
.
|
|
|
Behin defendatzailea izendatuta, horrek, bere kargua betetzen hasi aurretik, modu judizialean eta Fiskaltzaren esku hartzearekin, desagertuak dituen ondasun higigarrien inbentarioa egin eta ondasun higiezinak deskribatu ditu. Hala ere, epaitegiak baimen berezia eman diezaioke edozein jardun zehatz egiteko, horren atzerapenak kalteak
|
sortuz gero
, inbentarioa amaituta egon ez arren.
|
|
|
Epaiketan alegazio aukeren preklusioa gertatu edo epaiketaz kanpoko titulua
|
sortu ondoren
, lege honek betearazpenaren aurka jartzeko arrazoien artean jaso ez dituen egitate edo egintzak gertatzen badira, horien eragingarritasun juridikoa baliozkoa izan daiteke, kasuan kasuko prozesuan, baldin eta egitate edo egintzok zuzenbidearen arabera garrantzitsuak badira, alderdi betearazleak alderdi exekutatuari begira dituen eskubideentzat edo alderdi exekutatuak alderdi betearazleari begira d...
|
|
|
Halere, betearazpe kopuru zehatz oro. Kopurua adierazteko modu desberdinak euren artean bat ez badatoz, letraz adierazitako kona agintzeko ez da beharrezkoa alderdi betearazleak eskatu kopurua likidoa izatea, betearazpen bidezko korrituak eta betearazpenak
|
sortutako
kostuak direla eta.
|
|
|
1) Hartzekodunak zein likidazio egin eta horretatik
|
sortu
den saldoa adierazten duen agiria edo agiriak; halaber, zorduntze eta abonamendu kopuruen laburpenak, eta betearazpena agintzeko saldoa zein kopurutan zehaztu eta horien korrituak aplikatzeari buruzko kopuruak.
|
|
|
Kopuru horretara bilduko dira kopuru nagusia eta muga eguneratutako korritu arruntak nahiz berandutza korrituak. Zenbateko horri gehitu zaio, halaber, betearazpenean
|
sor
daitezkeen korrituei eta betearazpenaren kostuei aurre egiteko zehaztu kopurua. Bi kontzeptu horientzat zehaztu kopurua behin behinean ezarriko da, eta kopuru horrek ezin izango du gainditu demanda betearazlean eskatu kopuruaren 100eko 30, geroko likidazioa gorabehera.
|
|
|
Salbuespenez, eta betearazpenak iraun dezakeena kontuan hartuta, alderdi betearazleak egiaztatzen badu betearazpenean
|
sor
daitezkeen korrituek eta betearazpenaren kostuek aurreko lerrokadan ezarritako muga gaindituko dutela, orduan muga hori gaindi dezake kontzeptu horientzat behin behinean ezarri kopuruak.
|
|
|
Diru kopuru likidoa ordaintzeko kondena ezarri duen epai edo ebazpen orok, lehen auzialdian eman denetik, hartzekodunaren mesederako ekarriko du urteko korritua
|
sortzea
. Korritu hori izango da diruaren legezko korritua, bi puntu gehituta, edo alderdiek itundutakoa, edo legearen xedapen bereziak ezarritakoa.
|
|
|
Alderdi betearazleak betearazpena zuzenean areagotzea eskatzen badu, zorraren azken likidazioa aurkeztu du, zor nagusiaren muga egunak eta betearazpenean
|
sortutako
korrituak barne. Likidazio hori titulu betearazlearekin bat badator eta likidazioan jasotako muga egunen zenbatekoa zainpean uzten ez bada, orduan alderdi betearazleari ordainketa egingo zaio, aurkeztutako likidazioa aintzat hartuz.
|
|
|
1 Diru kopuru zehatzak emateko betearazpena ez bada oinarritu ebazpen judizialetan, tartekaritza ebazpenetan, edo epaiketan onetsitako transakzio nahiz hitzarmenetan, orduan ordainketa agindeia egingo zaio alderdi exekutatuari, betearazpena agindu ondoren, erreklamazio nagusiaren ondorioz, eta, hala denean,
|
sortutako
korrituen ondorioz, demandaren data artekoak barne. Alderdi exekutatuak kopuru hori berehala ordaintzen ez badu, auzitegiak alderdi exekutatuaren behar besteko ondasunak enbargatuko ditu, agindu betearazpenaren kopuruari eta betearazpenaren kostuei ondasun horiekin aurre egiteko.
|
|
|
...in behinean betearazten denean, 528 artikuluaren 2 paragrafoko bigarren arrazoia alegatu bada, behin behineko betearazpenaren aurka jartzeko, orduan behin behineko betearazpena nork eskatu eta horrek behar besteko kauzioa eman dezake, betearazpenaren aurka alegatu dena aurkaratzeaz gain; kauzio horrekin bermatuko da, epaia ezeztatuz gero, aurreko egoera berrezarriko dela, edo, hori ezinezkoa bada,
|
sortutako
kalte galeren ordaina emango dela.
|
|
|
2 Zerbait egiteko kondena ezarri duen ebazpena ezeztatzen bada, eta egite hori jada bete bada, eska daiteke egindakoa desegitea eta
|
sortutako
kalte galeren ondoriozko ordaina ematea.
|