|
2010
|
|
|
Augustinek herriarentzako idatzi behar zela ulertzen zuen, berak, hain zuzen ere, herria prestatzeko antzerkia lantzen baitzuen. Baina euskaraz idazterakoan,
|
modu
jasoan idatzi behar zelako ustekoa zen, euskal literatura, hain zuzen ere, beste herrialdeetako literaturaren mailara igotzeko.
|
|
|
bere herriaren eta euskararen alde lan egitea. Eta euskara bultzatzeko eta maite zuen herriari buruzko ideiak agerrarazteko
|
modurik
egokiena, jendearengan eragina izan zezaketen bitartekoak erabiltzea zen, hau da, egunkarietan idaztea.
|
|
|
Beranduago hitz batzuk zuzendu zizkidan baxu baxu: . Zer
|
moduz
zaude, Txema. Ondo??
|
|
|
Gelan hitz egitea debekatua egoteaz gainera, elkarri begiratu ere ez genion egin behar disgusturen (zigorren) bat jaso nahi ez bagenuen. Elkarren berri ez izatea nahi zuten g.z.ek. Egun honetan forentsea goizean ikusi nuen, betiko
|
moduan
. Beti goian, ez gure ziegetan noski!
|
|
|
Bi egoera berri ezagutu nituen: 1/ batetik, ziegara etorri ziren bila, atea goxo goxo jo eta ireki? eta gora eraman ninduten betiko
|
moduan
(hitzik esateke, burumakur eta begiak itxita, nahi zuten lekuan utzi bitartean). Hango gela txiki batean utzi ninduten bakarrik eta minutu pare bat edo igarota gizon bat iritsi zen:
|
|
|
Kantuaren gertaera, Jean Haritschelharrek argitu zuenez, Atharratzeko Arengarai (edo
|
modu
laburtuan Arañe edo Arrañe3) auzoko neskatila jabegai edo, prima, ri zuzendua da. Barkoxeko herri tradizioari jarraiturik, Etxahunen beraren biloba txipia zen Madame Poussard en arauera, kantuaren egilea Pierre Topet. Etxahun?
|
|
|
Hitzaldi horrek ederki argitu zuen garai hartako testuingurua, indar eginez ekimen hura bideratu zuten aitzindarien aipamenean. Eta ekitaldi akademikoaren azken erremate
|
modura
, omenezko oroigarria banatu zitzaien duela hogeita hamar urteko ekimen haren bultzatzaileei.
|
|
|
Hirugarren arrazoia sinbolikoagoa da. Denok dakizuen
|
moduan
euskara hizkuntza pre indoeuroparra da. Behinola hizkuntza preindoeuroparrek azalera oso handia hartzen zuten, baina hizkuntza indoeuroparrekin lehian hedadura galtzen joan ziren, eta, gaur egun, Europan euskara da, hizkuntza indoeuroparrez inguratuta, irla modura, hizkuntza erreliktiko modura, desagertzera bultzatzen duten indarrei aurre eginez bizirik irautea lortu duen hizkuntza preindoeuropar bakarra.
|
|
|
Denok dakizuen moduan euskara hizkuntza pre indoeuroparra da. Behinola hizkuntza preindoeuroparrek azalera oso handia hartzen zuten, baina hizkuntza indoeuroparrekin lehian hedadura galtzen joan ziren, eta, gaur egun, Europan euskara da, hizkuntza indoeuroparrez inguratuta, irla
|
modura
, hizkuntza erreliktiko modura, desagertzera bultzatzen duten indarrei aurre eginez bizirik irautea lortu duen hizkuntza preindoeuropar bakarra. Guk landatuko ditugun zuhaitzetariko batzuk espezie erreliktikoak dira, fosil biziak deritzenak, edota, euskararen antzera, desagertzeko arriskuan daudenak.
|
|
|
Denok dakizuen moduan euskara hizkuntza pre indoeuroparra da. Behinola hizkuntza preindoeuroparrek azalera oso handia hartzen zuten, baina hizkuntza indoeuroparrekin lehian hedadura galtzen joan ziren, eta, gaur egun, Europan euskara da, hizkuntza indoeuroparrez inguratuta, irla modura, hizkuntza erreliktiko
|
modura
, desagertzera bultzatzen duten indarrei aurre eginez bizirik irautea lortu duen hizkuntza preindoeuropar bakarra. Guk landatuko ditugun zuhaitzetariko batzuk espezie erreliktikoak dira, fosil biziak deritzenak, edota, euskararen antzera, desagertzeko arriskuan daudenak.
|
|
|
Horrexegatik, zuhaitz espezie bakoitzaren jatorria eta gaur egungo hedadura oso mugatuak izan arren, bost kontinenteetariko bakoitzak badu bere ordezkaria guk landatuko dugun zu haitz bilduma horretan. Justu kontrara, munduko bost kontinenteetariko bakoitzean badago irlatxo preindoeuropar
|
modura
definitu dugun euskal hizkuntza honi eusten dion populazioaren ordezkari multzoa. Mundua Arboretumera ekarri dugu, bertan hitz egingo den hizkuntza mundu osoan zehar hedatzen den bitartean.
|
|
|
Badago bat, baina, landareen munduan bere izen deiturarekin arrasto oso sakona utzi duena, Ezpeletako lapurtar bat, Armand David izeneko misiolaria, panda izenekoa animalia zientziarentzat ezaguna egin zuena. Bere omenez zuhaitz genero batek Davidiaizena darama, eta izen espezifiko
|
moduan
armandiiedo davidiidaramaten landare espezieak kontaezinak dira; agian,, kontaezina, adjektiboa exajeratu samarra da eta, eskandaluzko espezie kopurua?
|
|
|
Baina jada Grecia klasikoko sofistek (gerraren universal bihurtzaileak) komentatzen dute nola, segurutik Orienteko zivilizazioari begira, nola arrazionalizatze horrek ez duen lortzen borroka, naturalean? ageri dena erabat legedi logikoaren barruan sartzen, hau da, indartsuenen nagusigoa ez da sustituitzen behar den
|
moduan
legedi horrek erakusten duen jakituriatik. Baina bada jabego pribatuaren inguruko legedia, erromatarrek hainbeste garatua, bake ekarlea, behintzat halako kondizio privaziozkoetan.
|
|
|
Eta historiaren filosofia hau bururatzean nik ez dut ahazten ezen hasi naizela hipotesis batekin, eta hori garatu dut. Nahikoa simplea da nire hipotesia, baina garbi daukat ezen ez nagoela historia universala erabat esplikatzeko
|
moduan
. Baina argi piska bat badut eman.
|
|
|
Kultura indigenen estudioan badugu ikasia hori posible dela, eta historikoa ere badela, gaur egun gezurra dirudien arren gure kultura honetan, orientekoan hazia duena, errotuak gaudenontzat, nahiz eta Jesusek ere Bere parabola, orientalak? esplikatzen dituen esanik beste
|
modu
batean (hobean!) jendeak, Bere garaiko eta geografiako jendeak, ez duelako ulertzen, horregatik erakusten zuen despotismo orientala gogora ekartzen duten paraboletan.
|
|
|
Beraz, jatorrizko hiztunek erabiltzen badituzte errazteko bideak eta konpentsazio baliabideak, irakatsi ere egin dira, eta era berezian, gabiltzan
|
moduan
ibilirik profesioz irakasle direnei hizkera landu, doitua erakusten.
|
|
|
Ahozko diskurtsoan, berriz, hiztunak gehienetan aurrez aurre izan ohi du entzulea eta honek ulertzen duen edo ez, galderaz edo keinuz azaltzen dio. Horrela, hiztunak minuturo alda dezake kontatzeko
|
modua
, esandakoa entzuleari hobeto egokituz. Esanahiaren negoziazio bat ematen da solaskideen artean, itaunduz eta5.
|
|
|
Kohesioak lotura gramatikalak begiratzen ditu eta
|
moduak
testuko osagaiak dituztenak euren artean erlazionatzeko.
|
|
|
Esandako
|
moduan
, hogei bertsolarik9hartu izan zuten parte txapelketa historiko honetan. Euretariko hamasei gipuzkoarrak ziren:
|
|
|
Abarrategi, beraz, bat bateko bertsolaria zena ez dago dudarik. Edozelan ere, bertsopaper saltzaile
|
modura
egin zen ospetsu eta ezagun Euskal Herriko lekurik gehienetan, eta Besamotzaezizenez. Manko (a) ere agertzen da inoiz edo behin, izendatzen zuten garaiko bertsozaleek.
|
|
|
–Uriarteren beste bat bateko bertso bat be gordetzen da, berea dela guztiz ziurra ez da baina. Behin, tabernan, ordaintzeko
|
modurik
ez edo gogorik ez zeukan mutilzahar bati honako hauxe kantatu ei eutsan: Mutilzaharren bizitza/ beti doa penaz/ bentaja gitxi dauko/ etxetik urtenaz.
|
|
|
Beraz, nik, gaur egun, nire teoriak ontzat hartzen dituen sozialismo erreformistarekin bat egiten dut, baina, haiek esaten dutenaren kontrara, ezin dut ukatu, logika garbian, iraultzaren posibilitatea ere.
|
Modu
aunitzetan kenduak izaten ahal dira poteretik politiko gaiztoak, baina iraultzak nola eta zergatik gertatzen ahal diren Aristotelesek ere estudiatu zuen. Leninek iraultza zientifikoaz ere hitz egiten zuen, eta, Julio Cesarren moduan, harek bazekien atzera egiten.
|
|
|
Modu aunitzetan kenduak izaten ahal dira poteretik politiko gaiztoak, baina iraultzak nola eta zergatik gertatzen ahal diren Aristotelesek ere estudiatu zuen. Leninek iraultza zientifikoaz ere hitz egiten zuen, eta, Julio Cesarren
|
moduan
, harek bazekien atzera egiten.
|
|
|
Manuel Lekuonak, behin, Sarako jaietan gertatutakoa kontatzen digu. 1925eko iraila zen, eta betiko
|
moduan
bertso lehiaketa antolatu zen Sara herrian. Bertsolariak, Matxin eta Larralde; gaia, epaimahaiko batek bertsoz emanik?, orduko modaren araberako gona luze eta laburrak:
|
|
|
Zergatik aukeratu zuen Manuel Lekuonak Matxin eta Ganix Halsoueten argazkia bere libururako? Kontuan harturik Lekuona epaimahaian6egon zela 1935eko txapelketan, argazkiaren hautua omenaldi
|
modura
uler daitekeelakoa daukagu, lapurtarraren bertsogintzaren balioak saritzeko modu amoltsu eta bihozkor bat. Geroago ikusiko dugunez, Literatura oral vasca liburuan, aipamen txeratsu batzuk egiten dizkio Manuel Lekuonak Matxini.
|
|
|
Zergatik aukeratu zuen Manuel Lekuonak Matxin eta Ganix Halsoueten argazkia bere libururako? Kontuan harturik Lekuona epaimahaian6egon zela 1935eko txapelketan, argazkiaren hautua omenaldi modura uler daitekeelakoa daukagu, lapurtarraren bertsogintzaren balioak saritzeko
|
modu
amoltsu eta bihozkor bat. Geroago ikusiko dugunez, Literatura oral vasca liburuan, aipamen txeratsu batzuk egiten dizkio Manuel Lekuonak Matxini.
|
|
|
71Ganix Halsouet senpertarra(). Lekukotasunetan, sarri agertzen da Ganix Matxinen bertso lagun
|
modura
. 1986an Matxini eginiko omenaldian, Panpillik zein Larrekok bitzuak aipatu zituzten.
|
|
|
33Gorago ikusi dugunez, Joseba Zubimendik Lukaskoin
|
modura
idazten dubertsolariaren ezizena.
|
|
|
Nolabait errateko Jon Sudupek aipatzen ditu gaur egungo filosofiaren olatuaren buruan dabiltzanak, eta erran behar da ezen ez direla oso beroak erlijioa estudiatzean, erlijiogabeak direla erran daiteke, positivisten
|
moduan
erlijioa arkaismoen artean lurperatu nahi dutela dirudi, eta Habermas ateoak asmatua omen du pentsamendu postmetafisikoarena, erraten ezen pensamendu horrek integratu lukeela bere baitan fenomeno erlijiosoa ere. Ez dakit nik nola, zerbait bigarren mailakoa edo, historia zaharrean ageri den baliorik ez duen ilusioren bat (aztiek jucio sinteticoak a priori egiteko bilatze ezinezkoa).
|
|
|
Ez dakit nik nola, zerbait bigarren mailakoa edo, historia zaharrean ageri den baliorik ez duen ilusioren bat (aztiek jucio sinteticoak a priori egiteko bilatze ezinezkoa). Agian marxismoan erraten den
|
moduan
kultura materialaren superestruktura bezala, eta egia izan daiteke, baina hemen ere topo egiten dugu, nik behintzat bai, erlijio monoteistarekin, salbuespen batekin. Beste erlijioak agian hortara garatuak dira, baina errevelazio batekin hasten den erlijioa ez da cultura orientalaren superestruktura bat, iniziativa Jainkoarengandik baitator, eta Jainko horrek seinaleak egiten ditu, batzuetan admirableak, Bere mezua egiazkoa dela demostratzeko nonbait han.
|
|
|
Baina Kantek, eta jarraitu diotenek bide hortatik, eurek egina oso ondo teorizatua dagoena terminologiaren esparruan batez ere, Kantek ez zuen kontuan hartu, zentratuz pertsonaia historikoa ere den Jesusen biografian, Kantek ez zuen kontuan hartu gertatu izan diren gertakizun batzuk, eta horiek dira Jesusek egiten zituen signoak. Eta signoek amankomunean dute eskema hauxe(
|
modu
errezean argitzeko): esan eta izan.
|
|
|
Jesus da nagusi eztabaidaezina. Ebangelioetan eman zaigu Haren hizpidea oso
|
modu
fragmentarioan, eta ni ibili izan naiz egiazko hizpide haren bila, baina nahasia atera izan zait hizpide miragarri hura imitatzeko ahaleginetan ibili naizelarik, nirea falaziazkoa da usualki, eta kontrastea Haren hizpidearekin handia da, ahoa zabalik niri, berba egin izan dudalarik, ez zait inor geratu, ezta geratzen ere.
|
|
|
Denok gara diferente, eta ni honela aritzen naiz teorizatzen. Ez daukat ezer beste
|
moduetan
dabiltzanen kontra. Baina aintzat har bedi nire ikerbidea ere.
|
|
|
Laburbilduta honela teorizatzen dut: badirudi, ikusi dudanari erreparatuta, Elizako eskrituristek Historia Sakratua irakurtzerakoan aurkitzen dutela errevelazioa datorrela lagunduta seinaleekin, baina seinala horiek ez datoz bat arrazoi naturalarekin (Voltaire anticlerikalaren arrazoi ilustratuarekin) eta orduan, makurtuz gaur egungo joera zientifistei,
|
modu
askotan esan daiteke, minusvaliatu egiten dituzte seinale horiek, ignoratzeraino ere. Nik, ostera, seinaleetan ikas ten dut errevelazioaren mezua egiazkoa dela.
|
|
|
Nik, ostera, seinaleetan ikas ten dut errevelazioaren mezua egiazkoa dela. Begien bistan dago, horregatik dira seinaleak, demostrazioak direlako, misterio santu baten demostrazioak, misterio santu hori ez bazaigu irakatsi ere egin, baina badute demostrazioaren izaera hori, egin daitekeena
|
modu
sinplean ala, nik egiten dudan moduan, dudan aparatu logikoarekin, ez dena logika departamenduburu batena, bistan dagoenez. Baina ziur nago hur ematen diodala problemari.
|
|
|
Jesusen gloria ikasten da Haren signoak ikertuz eta estudiatuz. Signo horiek ignoratuz eta gutsietsiz ez zaio Jesusi gloria sobrenaturalik ikasten eta bai ikasten zaio soilik personaia onbera bat, orientekoa, bere bihotza besteei zabaldu ziena, eta ondorioz amaiera tragikoa eduki zuena, erakusten diguna ez izaten beraren
|
moduan
, gerta ez dakigun gertatu zitzaiona, gertatzen zaiena euren bihotza biluztu eta zabaltzen dutenei. Besterik ez bide esceptiko hortatik, bide voltaireano hortatik.
|
|
|
Duela gutxi agente bat ere aurkitu dut liburua aurkeztu nahi duena? Ea bada, frantsesera itzuli eta frantsesez argitaratzeko
|
modurik
aurkitzen dudan eta zergatik ez, Europako beste herrialdeetara baita.
|
|
|
AEBtan jende askok, nire eleberria irakurri aurretik, ez zekien ezer Euskal Herriaz, ezta existitzen zenik ere. Niretzat oso gustagarria da jakitea, abentura istorio bat irakurri ondoren, munduko txokotxo honi buruz ikasteko
|
modua
izan dutela, eta interesatu zaiela. Irakurle baten mezua jaso dut zera esaten zidana:
|
|
2011
|
|
|
Non dago gerra osteko herritarren arteko bortizkeriaren oinarria? Nola apurtu zen gizarte kohesioa hain
|
modu
bortitzean?
|
|
|
Autoritatea, aberastasuna bezala,
|
modu
desberdinean banatzen da gizartean. Dena dela, Dahrendorf en ustez, ondasunen banaketa desberdinean, batzuk beste batzuk baino aberatsagoak dira, baina gutxi dutenek ere zerbait izaten dute.
|
|
|
Alde batean, errepublikaren alde eta matxinatutako militarren aurkakoak zeuden; bestean, tradizionalistak eta jauntxo eskuindarrak. Markinan eta Xemeinen, EAJ koak, Izquierda Republicanakoak eta Alderdi Sozialistakoak halabeharrak eraginda elkartu ziren; hain zuzen ere, gerra egoera hartan, matxinatuen aurka borrokatzeko, bi udaletako arazoak konpontzeko eta herriko bizitza
|
modu
egokian antolatzeko.
|
|
|
Aldiz, ageriko interesek aktoreen portaera bultzatzen duten arrazoi kontzienteak sortzen dituzte. Alegia, ezkutuko interesek interes gatazkak sortzen dituzte, baina agerikoak eta kontzienteak ez direnez, ia taldeak sortzen dituzte bakarrik, eta, ikusi bezala, horrelako taldeak ez dira oso eraginkorrak
|
modu
antolatuan eta agerikoan talde interesak babesteko. Ageriko interesek, aldiz, talde aktiboak sortzen dituzte (alderdi politikoak, sindikatuak, gizarte mugimenduak?), eta hauek gai dira helburuak zehazteko, eta euren interesak lortzeko ekintza egitasmoak eta estrategiak sortzeko eta garatzeko.
|
|
|
Hiru alderdi hauetako kideek elkarrekin borrokatu zuten matxinatu frankisten aurka, baina hain interes desberdinak zituztenez, kontraesan eta gatazka ugari sortzen zen euren artean. Ia talde bat ziren, eta gerra garaian, boterea izan zuten zazpi hileetan, arazo asko izan zituzten helburuak finkatzeko, estrategia zehazteko eta matxinatuen aurka
|
modu
antolatuan eta eraginkorrean borrokatzeko.
|
|
|
Tradizionalistak, aldiz, gai izan ziren, bai Errepublika garaian, gerrako hileetan zein gerra ostean, euren interesak zehazteko eta
|
modu
agerian eta aktiboan babesteko. Euren interesen kontzientzia zuten heinean, hobeto antolatu ziren eta agente aktibo gisa parte hartu zuten gatazkan.
|
|
|
Gerra irabazi eta boterea eskuratuta ere, jauntxoek eta tradizionalistek jasan zituzten kalteen ordain gisa erabili zuten bortizkeria. Errepresioa euren amorrua eta tentsioa arintzeko
|
modu
bat izan zen.
|
|
|
Horrela, abade eta fraide abertzaleen aurka, sindikatuetan afiliatutako baserritar eta langileen aurka, eta alderdi abertzale, ezkertiar edo errepublikazaleetako militanteen aurka bideratu zuten errepresioa. Hauek guztiak
|
modu
bortitzean desagerraraziz, tradizionalisten eta jauntxoen helburua zen galdutako autoritatea berreskuratzea.
|
|
|
Hor egin da nire ustez gauza polita: Linok eta Santik hasi eben kultura azpigitura hori, Karmel, orduan hasi zan
|
moduan
, ba, gaur egunean Euskalgintzaren barruan azpigiratura horren kide garrantzitsu esanguratsua dala; ez dogu hori ahaztu behar. Karmelek badauka presentzia Euskalgintzaren barruan.
|
|
|
Gaur egunean badakigu hizkuntzetan zelan holako corpusak behar diran... Gero, esate baterako, Euskalzaindiak lan egin behar dauanean, holako lanak erreferentzia
|
moduan
erabitzen ditu... Hitz edo berba bat aukeratzen dogunean jakin behar da nork, noiz eta zertarako erabilten dauan...
|
|
|
urteetan Egutegi lez agertu zan; eta gero (19571961) barriro aldizkari lez, baina 1961ean Gobernuak debekatu egin eban. Orduan Santi Onaindia ahalegindu zan aldizkariari lotutako argitalpenak ateratzen, liburu eran..., ahal eban
|
moduan
.
|
|
|
Beherapenak.SarrerakKomertzio eta enpresentzako erakusgarri bereizlea.Markaren presentzia Baserri Antzokian bertan (Panelak, adreiluak...) Bilera gelen erabilera.Txokoen erabilera.Baserri Antzokia osotasunean ospakizunetarako eta
|
modu
bakarrean erabiltzeko aukeraAipamena Aikor aldizkarian.Publizitatea Aikor aldizkarian.Aipamena Lan Txorierri enpresa urtekarian.Publizitatea Lan Txorierri enpresa urtekarian.Baserri Antzokiaren irudi korporatiboa erabiltzea.Publizitatea Baserri Antzokian bertan.Loturak edo estekak Fundazioaren web orrian.
|
|
|
Baina, horrezaz gain, Baserri Antzokia eraikitzeak dakartzan kostuei (1,5 M? inguru) aurre egiteko KIDE ESTRATEGIKOAK bilatzea erabaki du ahal duten neurrian eta
|
moduan
lagun eta parte har dezaten.
|
|
|
Helburu horrekin, Bizkaian erreferente diren zenbait entitatetara zuzentzen ari gara, proiektuan parte hartzeko euren prestutasuna adieraz diezaguten eta, era berean, zer
|
modutan
izan litekeen bideragarri parte hartze hori proposa diezaguten.
|
|
|
|
Modu
honetan aisiarako eta kulturarako azpiegitura handi batekin hornituko da Txorierri. Gainera, eraikin jasangarria izango da eta energia berriztagarriak erabiliko ditu:
|
|
|
Dena, ustez, xuxen xuxen badoa, seinale ona ez da izaten. . Zer
|
moduz
–Ondo, oso ondo, ondo esan dugu?.
|
|
|
goraipatu zituen bertan zeudenen arteko txaloen artean. Omenaldia bukatu zen Euskal Herriko edozein herritan bukatzen den ohiko
|
moduan
, mahai on baten inguruan, Arotzenia ostatuko jangela ederrean, hain zuzen ere.
|
|
|
Lehen kantu hau bi
|
modutara
emango dugu, bertso pleguan dagoen bezala eta gaurko grafiara aldaturik. Lehentasuna gaurko grafian transkribatzeari emango diogu eta lau lerrotan tolestuko dugu; lauko hauen azpian jatorrizko dokumentuan agertzen den bezalaxe emango dugu jarraian idatzirik baina lau lerro nagusiak markaturik.
|
|
|
Plama honetan ere euskarazko testua dugu. Letra handian tipografia desberdinetako letretan,
|
modu
txukun eta argian, zahaztasuan hauek datoz: Cour d. Assises des Bouches du Dhone/ (Aix en Province)/ Marseillan/ Içan den assassinamendu baten gainian/ Cantu berriac.
|
|
|
Gogoratu ditzagun, besteak beste, Euskaltzaindiaren Gramatika batzordean ondu zuen lana; aintzat hartu ditzagun, orobat, KARMEL aldizkarian argitaratu zituen hainbat lan eta omendu dezagun,
|
modu
berean, haren dimoztar izatea, berak beti azpimarratu zuena.
|
|
|
Salmoak aztertzerakoan, gainera, hainbat ikuspegi erabiliz jorra dezakegu arloa. Olerkiak diren adinean azter ditzakegu edota Biblia barruko liburu sakratu
|
modura
hartu. Hau da, antzinako herri bateko olerki sorta osatzen duten adinean edota gizakiaren eta Jainkoaren arteko harremanetan erabilitako otoitzak diren neurrian.
|
|
|
Salmoak, beraz, handi handika hartuz erosta edo samina eta aintza agertzeko eginak izan ziren. Bizitza bera
|
moduan
, ardatz nagusi bi horien inguruan eratuta ageri zaizkigu, banaka batzuk erdibidekoak edo eskaria adieraztekoak izan arren.
|
|
|
Egia esan, Jesus berpiztuaren bizipenaren ondorioz, interpretazio berria ematen hasi ziren, baina, otoitz egiteko eta Jainkoa goresteko aukera aukerako bide
|
modura
erabili zituzten salmoak.
|
|
|
Biblia barruko liburu batean batuta ageri zaizkigula. Esan den
|
moduan
bertako atal garrantzitsua osatzen dute. Hainbatean Testamentu Zahar osoaren laburpena edo eskaintzen digu.
|
|
|
Aurretik egindako testu bat bizkaieraz jartzea izan arren, merezimendu handiko lana dugu, bizkaiera errazean eta kantatzeko arauak zehatz beteta egindako lana dugulako. Bestalde, salmo liburuak ez dira, hasieratik amaierara irakurgai
|
modura
etengabe irakurtzekoak.
|
|
|
Hori horrela, salmoak errimatutako olerki
|
modura
eskaintzen zaizkigunez, olerki giro eta doinu bereziko mundu horretara hurreratzen gaitu liburu honek. Bide batez, bizkaierazko bertsio honek, euskalkiz bizkaitar garenoi gure etxeko euskararen kutsu atsegina gozatzeko aukera ere eskaintzen digu.
|
|
|
Lerro hauetatik nire besarkadarik beroena Battittu Coyosi, luzaz jarrai dezan horrela, euskararen alde, lan eginez, eta baita Eüskararen Egüna antolatzen,
|
modu
batean edo bestean, ibili ziren guzti guztiei ere, oraingo lana biharko etorkizun emankorra izanen delakoan. Autoan sarturik, etxera itzultzeko prestatzen ari ginela, jadanik kantatzen hasita zeuden zuberotarren aide ederra iritsi zen gure belarrietara.
|
|
|
–Euskarak egiten gaitu euskaldun?, eta hori esanda ez dugu ezer berririk esaten, hitzak berak horixe esan nahi duelako. Agian beste
|
modu
batera ere esan genezake, gure amamak esaten zuen moduan: –zer jan hura izan?.
|
|
|
Horregatik, ondorengo egunetako komunikabideetan izan zuen oihartzunik eta ekainaren 7ko Gara egunkariak izenburu hau zekarren: . Ondarroatik mundura, euskal literatura ezagutarazi edo omentzeko hiru
|
modu
–.
|
|
|
–Ni itsas zabalera birritan baino ez nintzen joan. Behin, izurdeak, baina mordo bat, e!, ontzia martxan zihoala gure inguruan brastadaka bide luzean ibili zirela, eskuarekin hartzeko
|
moduan
–.
|
|
|
Esandako
|
modura
han alkartu ginen danok eta bai bazkari ederra jan be. Aita Migel Marik, bazkalondoan jaurtitako bertsoak grabatu egin ebazan, eta Basarriri bialdu eutsozan, gonbidatuz hurrengo urtean bera be etortzeko.
|
|
|
Izan ere, portaera sozialen azpian dagoen barne dimentsio sinboliko horrekin, gizakiok zentzua ematen diegu gure portaerei. Hortaz, gizartea ezin da enpirikoki aztertu,
|
modu
kualitatiboan aztertu daiteke bakarrik. Are gehiago, fenomeno sozialen azterketan, lege orokorrak eta unibertsalak ezin dira lortu, gizarte zientziak zientzia ideografikoak direlako, ingurune zehatzak aztertzen dituzte?, eta ez nomotetikoak, lege orokorrak formulatzen dituztenak?.
|
|
|
Teknika parte hartzaileetan, ikergai den asoziala elkarteek, gizakiek edota gizarteek identifikatzen dute; arazo horren ezagutza holistikoa egiten da ikerlari eta ikergai den populazioko kideen artean; ikergai den populazioko kideek ikerketa prozesuan parte hartzen dute (hau da, populazioa ez da ikerketaren objektua, subjektua baizik); eta ikerketaren azken helburua da ikertzen ari den errealitatea eraldatzea eta ikerketa horretan parte hartu dutenen bizi kalitatea hobetzea. I, kasu honetan, informazioa biltzeko bidea izateaz gain, interbentzio
|
modu
bat da, ikergai den populazioa dituen arazoez ohartzeko, bere egoeraren azterketan sakontzeko eta, azken finean, mobilizatzeko. Zentzu honetan, gizarte ikerlariek euskal gatazkan parte hartu duten gizakiekin batera berreraiki behar dute gertatutakoa, eta, horrekin batera, ikerketak balio behar du gizarte kideak euren egoeraz eta dauzkaten arazoez jabetzeko (kontzientzia hartuz) eta errealitate horretan eragiteko.
|
|
|
Kanpo lanean oinarritutako ikerketetan, datuak
|
modu
naturalean biltzen dira, gertatzen diren momentuan (behaketa zuzena) edo post facto, hau da, behin gertatu ostean (inkesta, sakoneko elkarrizketa, eztabaida taldeak, delphy, bizitza historiak?). Kasu batzuetan, ikerlariak berak biltzen ditu datuak, eta beste batzuetan, beste ikerlari edo erakunde batzuk bildu dituzten datuak erabiltzen dira ikerketarako (iturri ez zuzenen azterketa).
|
|
|
Inguratzen gaituen mundua ulertzen saiatzen gara, ezagutza handitzeko, edo datorkigunaren aurrean babesteko edo egoera hori hobeagotzeko. Edozein
|
modutan
ere, ezagutzen hasteak berak esan nahi du, potentzialki behintzat, deskubritzen ditugun gauzak hobeagotu nahi ditugula. Beste berba batzuekin esanda, gure ingurune sozial eta fisikoari buruz zenbat eta gehiago jakin, hobeto prestatuta gaude beragan eragiteko.?
|
|
|
Alegia, alde guztietako biktimak edota gatazkaren protagonistak, eta baita herritarrak ere, azterketetan parte hartzea ahalbidetu behar da, ikerketa prozesuaren baitan, euren zein Euskal Herriaren errealitatea eraldatu dezaten. Ikerketak, gure herriak bizi izan duen sufrimenduari buruzko informazioa biltzeko eta aztertzeko bideak izateaz gain, interbentzio
|
moduak
ere izan behar dira, herritarrek (bereziki biktimek) gatazkak sortu dituen arazoez jabetu daitezen, hauek konpontze aldera.
|
|
|
Tradizio positibistaren arabera, errealitate soziala
|
modu
enpirikoan aztertu behar da, natur zientzietan bezala. Inkesten4, behaketa zuzenen5edo saioen6bidez lortzen diren datuak kuantitatiboki aztertuz, emaitzen orokorpen probabilistikoak lortu daitezke; ostean, gizarte errealitatea gidatzen eta azaltzen duten lege kausalak ezagutzeko, eta, azken finean, aurrerantzean gertatuko dena aurreikusteko.
|
|
|
Ateri zen eta jendea herriko etxearen aitzineko frontoian biltzen ari zen, frontisaren aldean kokaturiko aldarera begira. Gu jende artera sartu eta meza ongi ikusteko eta entzuteko
|
moduan
jarri ginen. Frontoia jendez gainezka zegoen.
|
|
|
Bihoakie, bada, nire zorion beroena pastoral honetan,
|
modu
batean edo bestean, parte hartu duten guzti guztiei. Mila esker, zuri, Larraine, eman diguzun ikuskizun ederragatik.
|
|
|
Horregatik, elementu batzuk, izen batekin baino, bi edo hiru izen desberdinekin ezagutu ziren. Esate baterako, gaur egunean lutezio
|
moduan
ezagutzen dugun elementua, kasiopeo moduan ere ezagutu zen garai eta toki batzuetan; teknezio moduan ezagutzen duguna, niponio, davio edo masurio moduan ere ezagutu zen; gaurko niobioak kolunbio izena ere izan zuen,. Dena dela, denborarekin eta eztabaida luzeen ondoren, elementuen izenak gaur egunean daukaten izenarekin finkatu ziren.
|
|
|
Horregatik, elementu batzuk, izen batekin baino, bi edo hiru izen desberdinekin ezagutu ziren. Esate baterako, gaur egunean lutezio moduan ezagutzen dugun elementua, kasiopeo
|
moduan
ere ezagutu zen garai eta toki batzuetan; teknezio moduan ezagutzen duguna, niponio, davio edo masurio moduan ere ezagutu zen; gaurko niobioak kolunbio izena ere izan zuen,. Dena dela, denborarekin eta eztabaida luzeen ondoren, elementuen izenak gaur egunean daukaten izenarekin finkatu ziren.
|
|
|
Horregatik, elementu batzuk, izen batekin baino, bi edo hiru izen desberdinekin ezagutu ziren. Esate baterako, gaur egunean lutezio moduan ezagutzen dugun elementua, kasiopeo moduan ere ezagutu zen garai eta toki batzuetan; teknezio
|
moduan
ezagutzen duguna, niponio, davio edo masurio moduan ere ezagutu zen; gaurko niobioak kolunbio izena ere izan zuen,. Dena dela, denborarekin eta eztabaida luzeen ondoren, elementuen izenak gaur egunean daukaten izenarekin finkatu ziren.
|
|
|
Horregatik, elementu batzuk, izen batekin baino, bi edo hiru izen desberdinekin ezagutu ziren. Esate baterako, gaur egunean lutezio moduan ezagutzen dugun elementua, kasiopeo moduan ere ezagutu zen garai eta toki batzuetan; teknezio moduan ezagutzen duguna, niponio, davio edo masurio
|
moduan
ere ezagutu zen; gaurko niobioak kolunbio izena ere izan zuen,. Dena dela, denborarekin eta eztabaida luzeen ondoren, elementuen izenak gaur egunean daukaten izenarekin finkatu ziren.
|
|
|
IUPACek izena onartu bai, baina sinboloa ez, beste sinbolo batzuekin nahasmendua sor zitzakeen-eta. Eta sinbolo
|
moduan
Cn kontraproposatu zuen. Laborategiak onartu egin zuen.
|
|
|
IUPACek 2010eko otsailaren 19an behin betiko
|
moduan
aldarrikatu zituen izenaeta sinboloa, hain zuzen Kopernikoren jaiotzaren 537 urteurrenean.
|
|
|
Eta kuriositate
|
moduan
: sintetizatutako elementuak oso erradioaktiboak dira, eta, ondorioz, oso ez-egonkorrak.
|
|
|
Esaterako, kopernizioaren atomo egonkorrenen bizi denbora 9 minutu ingurukoa da. Are gehiago, sintesi horren zailtasunmaila zein den erakusgarri
|
moduan
, esan behar da guztira, eta munduko laborategi guztiak kontuan hartuta, sintetizatu den atomo kopuru totala oso oso txikia dela: 100 atomo baino gutxiago.
|
|
2012
|
|
|
lantzeari, galdera bat gidari: nola erabili testu antolatzaileak
|
modu
estrategikoan, bai eguneroko ekintza komunikatiboak gauzatzeko, bai euskal prosa eguneratzeko (Corpus Batzordea, 2008:
|
|
|
Jardunaldietan, beste irudi eta adibide politak azaldu ziren. Jose Ramon Etxebarriak, esaterako, formula eta formula hitzez emateko
|
modua
bereizi zituen; esanez, alegia, bat eta bakarra izaten dela formula, baina mila modu daudela formula hori hitzez azaltzeko. Eta hizkuntzaren erabileran ere berdin gertatzen dela.
|
|
|
Jardunaldietan, beste irudi eta adibide politak azaldu ziren. Jose Ramon Etxebarriak, esaterako, formula eta formula hitzez emateko modua bereizi zituen; esanez, alegia, bat eta bakarra izaten dela formula, baina mila
|
modu
daudela formula hori hitzez azaltzeko. Eta hizkuntzaren erabileran ere berdin gertatzen dela.
|
|
|
Kontua dela zeresana argi izatea. Hori hala bada, aurkituko dugula hori hitzez emateko
|
modua
. Karlos del Olmok, berriz, beharkizuna eta aukera hitzak erabili zituen, gure arau eta estrategia hitzen harian.
|
|
|
Historialaria bere ez. Horrek esan gura dau ezin izango deutsuedazala jakintsu baten
|
moduan
argi eta garbi argitu foru zuzenbidearen jatorri zehatza, ibilbide historikoa eta, gutxiago oraindik, zer dala eta indarrean dagoan Aramaioko lurralde honetan. Datu batzuk jaso ditut eta aurrez aurre jarriko deutsuedaz, gainetik bada be, gai sakon honen nondik norakoei antza emon deiozuen.
|
|
|
berbatik, aizkolari? sortzen dan
|
moduan
, azken, a, kendu eta azken, r?
|
|
|
1200: Gaztelako Alfontso VIII.ak Gipuzkoa konkistatu eban eta, halako kasuetan normala izaten zan
|
moduan
, Gaztelako erreinuari lotzerakoan bertako legeria ezarri eban.
|
|
|
54 kapitulu ditu. Horrela, idatziz jaso ziran ordura arte tradizioz jarraitzen ziran antolaketa
|
moduak
, bizkaitar forudunen bizimodua egokiro zuzentzeko. Bertan, hainbat gauzaren artean lurraldeko alkateak zazpi izango zirala ageri da.
|
|
|
– Halan da be, FORUAK euskaldunok herri
|
modura
geure bizitza eta etorkizuna antolatzeko daukagun jatorrizko eskubidea gogoratu behar deuskue. Herri askoren modura jokatu eben gure gurasoak, bertako jaunak herriak indarrean jarritako legeak betetzera behartuz
|
|
|
Halan da be, FORUAK euskaldunok herri modura geure bizitza eta etorkizuna antolatzeko daukagun jatorrizko eskubidea gogoratu behar deuskue. Herri askoren
|
modura
jokatu eben gure gurasoak, bertako jaunak herriak indarrean jarritako legeak betetzera behartuz
|
|
|
Batetik, ugariak dira Aramaio Bizkaiari loturik bizi izan zala agertzen deuskuezan hizkuntza arloko datuak. Aramaion, Debarro osoan zehar dan
|
modura
, gaur egun be bizkaieraz egiten dogu berba. Gehiago be esan daikegu:
|
|
|
Ez zituen ordaintzen Batzarrak dohaintza
|
modura
baimendutako tributuak baino besterik.
|
|
|
Ermandadeak Aramaio Araba barruan hartzea onartu ebenean, Aramaioko ohiturak edo ekanduak eta legeak errespetatzeko promesa egin eben. Hori horrela, Bizkaiko Lurralde Lauetako herrietako
|
moduan
indarrean jarraitu dabe gaur arte Bizkaiko foruak.
|
|
|
Aristotelesek argumentatua formuletan ipintzea da, besterik ez. Gertatzen da ezen formula horiek, garaian garaikoak, beti daudela, nire ajuste materialistarekin, egiazko unibertsaltasunaren azpitik(
|
modu
modernoagoan erranda erranen genuke indukzio perfekturik ezinezkoa dela cosmos honetan). Horrek ez dakar garai bateko formulazioekin (nahiz eta beti diren hobegarriak euren jatorriak diren definizioak), beti suposatuz definitiboak direla, horrek ez dakar kuantifikadore unibertsala sartzeko adibideak ez egotea eta hor daude predikatuen logikan ariketak horren gainean.
|
|
|
b. Platonen dialogoetan ikasten den
|
moduan
Socrates sekula ez da iristen bere intelektoa beteko zuen ikertutako objektuen definizio unibertsaletara (nahiz eta Aristotelesek badion Socratesi admititu definizio unibertsalaren lortzea). Eta Platonek cosmos goragoko bat intuitu zuen, forma inmutableena, eta halako forma jada bazen definizio unibertsala objektu material batena, edo beste batena (oro har hartuta), eta hor jada zientzia posible zen.
|