|
2023
|
|
|
|
Lehenik
eta behin, bada, Konstituzioan jasotako printzipio horiek aztertuko ditugu (ekonomia ahalbidea, orokortasuna, berdintasuna, progresibitatea, konfiskaezintasuna, lege erreserba, justizia), gerogarrenean Europar Batasunaren printzipioak jorratzeko.
|
|
|
Ordezkoak, bada, oinarrizko hiru ezaugarri ditu.
|
Lehenik
, ordezkoa tributuaren prestazio material zein formazkoak betetzera behartuta dago. Ezaugarri hori subjektu pasiboari ere badagokio eta, kasu horretan bezala, ez dago zuzeneko loturarik zerga egitatearen gauzatzailearen eta ordezkoaren artean.
|
|
|
Adostasuneko
|
lehen
modalitatean, 192.1.a) artikuluak jasotakoan, hurrengo baldintzak ezarri dira.
|
|
|
Hurrenik, Gipuzkoan, GTFAOren 192 artikuluak adostasunagatiko murrizketa jaso du. Murrizketa hori 195.etik 201.era arteko artikuluetan tipifikatutako zehapenei bakarrik aplikatzen zaie, Bizkaiko
|
lehen
modalitatean bezala. Horrenbestez, Bizkairako ikusi ditugun baldintza eta ezaugarri berdinekin aplikatuko da kudeaketaeta ikuskapen prozeduretan.
|
|
|
Ez dago arau haustearen tipoa, beraz, betebeharpekoak bere tributu egoera erregularizatzen badu zorra ordainduz Tributu administrazioarenaurretiazkoerrekerimendurikjasobainolehen; ez dagoarau hausterik prozedura betearazlean ere Administrazioak luzatutako likidazioa ez bada ordaindu, ezta behar bezala egindako autolikidazioa betebeharpekoak aurkeztu badu ere zorra ordaindu gabe eta aurretiazko errekerimendua jaso baino lehen31 Azken bi kasu horietan ez da arau haustearen tipoa bete:
|
lehen
kasuan ez da autolikidazio baten zorra, eta bigarrenean, autolikidazioa ez da faltsua, zehaztugabea ala osatugabea. Arau haustearen tipoa ez da zorra ez ordaintzea, baizik eta autolikidazioa egiteko beharra ez betetzeagatik edo autolikidazioa oker egiteagatik zorra ez ordaintzea.
|
|
|
Lehenengo kasuan, Ogasunak lehenespena izango du, baldin eta Ogasunak bere eskubidea inskribatu baino
|
lehen
jabetza, hipoteka, bahi edo beste eskubide erreal horien titularrek ez badute eurena inskribatu (prior in tempore, potior in iure), hirugarren onusteduna babesteko eta publizitaterako Erregistroko printzipioak aplikatuta. Nolanahi den ere, eskuratzaileak bere titulua inskribatu ez badu eta kreditu hori tributu kreditua jasoarazi aurrekoa bada, orduan titular horiek euren eskubidea erabil dezakete jabari hirugarrengotza egikarituz, inskripzioak ez duelako izaera eratzailerik (kontrara, hipotekek izaera eratzailea badute, inskribatzen direnean).
|
|
|
Abenduaren 27ko 7/ 2012 Lege Organikoak aringarri bat sartu zuen," egindako kaltea konpontzea" izenekoa (305 artikuluaren 6 lerrokada); aringarri horren bitartez, epaile eta auzitegiek delituaren egileari edo betebeharpekoari dagokion zigorra baino gradu bate do bi gutxiagokoa ezarriko dute, baldin eta zitazio judizialetik bi hilabete igaro baino
|
lehen
tributu zorra ordaindu badu (kuota, errekarguak eta interesak) eta epaiketan egitateak aitortu baditu. Inguruabar aringarria beste partaide batzuei ere aplika dakieke agintaritzarekin egitez elkarlanean aritzen direnean, bai beste erantzule batzuen identifikazio edo harrapaketarako froga erabakigarriak lortzeko, bai delituzko egitateak erabat argitzeko, bai tributu betebeharpekoaren edo delituaren beste erantzule batzuen ondarea bilatzeko.
|
|
|
Horrez aparte, jokabidea izan bada Administrazioak egindako errekerimenduei edo enbargo eginbideei (honako hau ez da Gipuzkoan jaso) ez erantzutea, isuna 300 eurokoa izango da, errekerimendua
|
lehen
aldiz bete ez denean; 600 eurokoa, errekerimendua bigarren aldiz bete ez denean; eta 1.200 eurokoa, errekerimendua hirugarren aldiz bete ez denean (Gipuzkoan, 150 eurokoa, 300 eurokoa eta 600 eurokoa, hurrenez hurren). Errekerimendua jarduera ekonomiko bati dagokionean, epearen barruan betebeharpekoa ez baldin bada agertzen, edo ez badu administrazio jarduketa errazten, edo ez badu eskatutako informazioa ematen, orduan diruzko isun finkoaren bidez zehatuko da:
|
|
|
Errekerimendua jarduera ekonomiko bati dagokionean, epearen barruan betebeharpekoa ez baldin bada agertzen, edo ez badu administrazio jarduketa errazten, edo ez badu eskatutako informazioa ematen, orduan diruzko isun finkoaren bidez zehatuko da: 600 euroko isuna, errekerimendua
|
lehen
aldiz bete ez denean; 3.000 eurokoa, errekerimendua bigarren aldiz bete ez denean; eta errekerimendua hirugarren aldiz bete ez denean, arau haustea gauzatu den egunean aitorpen epea amaituta duen azken zergaldiko negozio kopuruaren %2a arteko diruzko isun proportziozkoa, gutxienez, 10.000 eurokoa eta, gehienez, 400.000 eurokoa (Gipuzkoan, 300 euroko isuna lehen errekerimenduagatik, 1.500 eurokoa ...
|
|
|
Errekerimendua jarduera ekonomiko bati dagokionean, epearen barruan betebeharpekoa ez baldin bada agertzen, edo ez badu administrazio jarduketa errazten, edo ez badu eskatutako informazioa ematen, orduan diruzko isun finkoaren bidez zehatuko da: 600 euroko isuna, errekerimendua lehen aldiz bete ez denean; 3.000 eurokoa, errekerimendua bigarren aldiz bete ez denean; eta errekerimendua hirugarren aldiz bete ez denean, arau haustea gauzatu den egunean aitorpen epea amaituta duen azken zergaldiko negozio kopuruaren %2a arteko diruzko isun proportziozkoa, gutxienez, 10.000 eurokoa eta, gehienez, 400.000 eurokoa (Gipuzkoan, 300 euroko isuna
|
lehen
errekerimenduagatik, 1.500 eurokoa bigarrenagatik, eta hirugarrenagatik kopuru berdinak baina aurreko egutegiko urteko negozio kopuruari begira).
|
|
|
Arau erkide horiek modu ordeztailean aplikatuko dira prozedurak arauketa zehatzik ez badu. Halaber, tributuen arloan arauketa zehatzaren ezean (urriaren 1eko 39/ 2015 Legearen
|
Lehen
Xedapen Gehigarrian ezarritakoa salbu), modu ordeztailean ere, administrazio prozedura erkideei buruzko xedapen orokorrak aplikatuko dira.
|
|
|
Horiek horrela, Bizkaian, preskribatutako edo iraungitako zergaldiak egiaztatzeko eta ikertzeko ahala egikari daiteke denborazko mugarik gabe, halako zergaldietako datuek preskribatu gabeko edo iraungi gabeko zergaldietan ondorioak sor baditzakete; lurralde erkidean, Araban eta Gipuzkoan lurralde horietan preskripzioa soilik aipatuz, ez baita jaso halako lurraldeen arauketan Administrazioaren ahala iraungitzeabi erregela ezarri dira:
|
lehena
, oro har ahala preskriba ezina da; eta bigarrena, konpentsatutako edo konpentsatzeko dauden oinarri eta kuotak, edota aplikatutako nahiz aplikatzeko dauden kenkariak egiazta eta iker daitezke hogeita hamabost eta hogei urteko epean zehar, hurrenez hurren (lurralde erkidean, hamar urtekoa). Ahal hori lotu behar dugu kuota, oinarri eta kenkari horiek frogatzeko beharrarekin, eta preskribatutako zergaldian elementu horiek egiaztatzeko baldintzak bazirela frogatzearekin preskribatu gabeko zergaldietan ondoriorik sortuko badute.
|
|
|
Bizkaiko TFAOn, doktrina hori saihestu nahi izan da uztailaren 15eko 6/ 2020 Foru arauaren bidez 102.5 artikuluari azken parrafoa gehituz: " Lehenengo zenbaki honen
|
lehen
paragrafoan adierazitakoa gorabehera, zergapeko bera dela-eta prozedura berri bat hasteko, ez da beharrezkoa izango aurreko prozeduraren aurreko edo aldi bereko [iraungitze] deklarazio espresoa". horiek lehentasunez aukeratu baditu, edota derrigorrean, betebeharpekoak halako bide teknologiko egokiak izatea bermatuta badago eta erregelamenduetan horrela ezarri bada. Horren adibide izan daiteke urriaren 29ko 1363/ 2010 Errege Dekretua, sozietate anonimo eta mugatu guztiak eta BEZaren hileroko itzulketen araubidean daudenak behartzen dituena; edota Bizkaiko Kudeaketari buruzko Erregelamendua, pertsona juridikoak eta Sozietateen gaineko Zergaren zergadun diren beste erakunde batzuk, eta jarduera ekonomikoak gauzatzen duten pertsona fisikoak, baldin eta berariaz bide horien erabilera onartu badute lehenespenez erabiltzeko.
|
|
|
Apurka apurka, ikuskaritzari likidazioak emateko eskumena egotzi zitzaion; eta organo kudeatzaileari, egiaztapenak egitekoa; aurrekoaz gain, autolikidazioak sistema orokor bihurtu zirenetik aurrera oso zaila zen zorra biltzearen eta zorra kobratzeko kudeaketa jarduketen artean bereiztea. Gaur egun, ostera, esan daiteke kudeaketa dela zergadunak topatzen duen"
|
lehen
urratsa" tributu prozedurak hasteko; kudeaketaren barruan, tributuak egiaztatzeko ahal mugatua dago, bai eta kobrantzak jasotzeko ahalmena ere, borondatezko aldian bederen. Ikuskaritzak, bere aldetik, egiaztatzeko eta ikertzeko eskumen orokorrak ditu, baina, aldi berean, badu eskumen horien ondoriozko likidazioak emateko ahalmena ere.
|
|
|
Ez dago berandutze interesik
|
lehen
sei hilabeteetan autolikidazioa epez kanpo eta errekerimendurik gabe aurkeztu bada soilik. Autolikidazioa epez kanpo eta aurretiazko errekerimendurik gabe aurkeztuz gero, 203 artikuluko zehapena.
|
|
|
Premiamendu prozedura administrazio egintzen autobabes betearazlearen printzipioaren ondorioa da; horren arabera, Administrazioak bere erabaki eta egintzak zuzenean betearazteko ahalmena dauka. Horrenbestez, premiamendu prozeduraren
|
lehen
ezaugarria administrazio prozedura hutsa da. Administrazio izaera esklusiboaren zuzeneko ondorioa da prozedura hori izapidetzeko eta horren inguruko intzidentzia guztiak ebazteko eskumena Tributu administrazioak soilik daukala.
|
|
|
Tributuen arloan administrazio egintzak berrikusteko prozedurak prozedura bereziak dira: hortaz, izaera ordeztailearekin soilik, 39/ 2015 Legeak jasotako xedapen orokorrak aplika daitezke(
|
Lehen
xedapen gehigarriaren 2 atala). Hori dela-eta, tributuzko berrikuspen prozedurak TFAOetan (eta TLOn), horiek garatzeko arauetan eta gainerako tributu arauetan ezarritakoaren arabera arautu dira, eta modu ordeztailean, 39/ 2015 Legeak jasotakoaren arabera.
|
|
|
Epea luzatzea arrazoitu behar da eta arauek ezarritako kasuetan (Arabako TFAOren 147 artikuluak, Bizkaiko TFAOren 146 artikuluak eta Gipuzkoako Ikuskapenari buruzko Erregelamenduaren 49 artikuluak jasotako kasuetan) soilik luzatu daiteke, hala nola, Jarduketak oso konplexuak izateagatik (eragiketen kopuru handia, faktura faltsuak erabiltzea, jardueren sakabanatze geografikoa, sozietate taldeak, kontuak ikuskatzeko beharra) edota ikuskariak aurkitzeagatik betebeharpekoak gauzatzen dituen jarduera enpresarial edo profesionalen bat ezkutatu duela. Prozedura luzatzeko erabakia betebeharpekoari jakinaraziko diote hamabi hilabeteko hasierako aldia amaitu aurretik (Araban hamazortzi hilabeteko
|
lehen
aldia).
|
|
|
Aurreko definiziotik atera eta nabarmendu dezakegun
|
lehen
ezaugarria da tributu zorren bilketaren kudeaketaz gain, zehapenen bilketa ere sartu egiten dela. Gogoan izan behar dugu zehapenak ez direla tributu zorraren zatia, eta hala ere, horien arauketa TFAOetan eta TLOn jaso da, eta zehapenak biltzeko orduan Arau Orokorretara igortzen gaitu (Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 194.2 artikulua, Bizkaiko TFAOren 195.2 artikulua, eta TLOren 190.3 artikulua).
|
|
|
Ikuskapen prozeduren artean itzurpenaren aurkako klausula aplikatzeko prozedura sartuko dugu, mamitu ere, kasurik gehienetan ikuskapen organoaren jarduketen bidez mamituko baita: TFAOren 14 artikuluko
|
lehen
lerrokadak aipatzen dituen inguruabarrak gertatu direla Ikuskaritzak antzemango dituelako lehendabizi; edota txosten egokia emateko eskatuko zaiolako Ikuskaritzari, nahiz eta ebazpena emateko organo eskudunari txostena gero bidali.
|
|
|
Adostasun akten ostean tributu betebeharpekoari likidazioa jakinaraziko zaio. Likidazio egin behar den unea baino
|
lehen
organo eskudunaren ustez aktan jasotako likidazio proposamena aldatu balitz, organoak horren berri emango dio betebeharpekoari, likidazioarekin bere adostasuna ala desadostasuna berriro adieraz dezan. Gipuzkoan, oro har, TFAOren 151.3 artikuluaren arabera, adostasun aktak jasotako proposamenaren ondoriozko likidazioa isilbidez jakinarazi eta eman dela uste izango da, hilabetea igaro bada akta sinatu eta biharamunetik zenbatzen hasita.
|
|
|
Horrez gain, Konstituzioaren 134.6 artikuluak, aurrekontuen zuzenketa tramitatzeko, bi erregela edo betekizun garrantzitsu ezarri ditu:
|
lehenik
, kredituak gehitzea dakarten zuzenketetan, kopuru bereko beherapena egin behar da gehitze hori izan duen atalean. Bigarrenik, sarrerak urritzea dakarten zuzenketek Gobernuaren adostasuna behar dute.
|
|
|
Konstituzioaren 134.4 artikuluak xedatu duenaren ildotik, Aurrekontuen Legea kasuan kasuko ekitaldi ekonomikoaren
|
lehen
egunerako onetsita ez badago, ulertuko da aurreko ekitaldiko aurrekontuak zuzenean luzatu direla, berriak onetsi arte. Horretara ziurtatzen da Estatuak bere jarduerari ekin ahal izatea, nahiz eta edozein kari dela bide, ekitaldiaren hasieran aurrekontu onetsirik ez egon.
|
|
|
Gastua kudeatzeko fase horretan kontabilitateko eragiketa edo egintza batzuk bereiz daitezke:
|
lehenik
eta behin, gastua egitea erabakitzen da (gastuaren onespena); bigarrenez, obra egitea edo zerbitzua ematea erabakitzen da (gastuaren konpromisoa); azkenik, Administrazioari eska dakizkiokeen kredituak idatzi behar dira (betebeharra aitortzea).
|
|
|
Herri Ogasunaren finantza jardueraren gaineko lehenengo kontrola barne kontrola da. Kontrol horren
|
lehen
helburua administrazio jardueraren legezkotasuna kontrolatzea da, alegia, egintza kasuan kasuan aplikatu beharreko xedapenekin bat datorrela. Kontrol horren barne sartzen dira eskubide eta betebehar ekonomikoak aitortzeko egintzak, horien ziozko sarrerak bildu nahiz gastuak ordaintzeko egintzak, eta ondasun publikoak bildu, horietan inbertsioak egin edota horiek erabiltzeko egintzak.
|
|
|
a) Funts eta baloreen mugimendua edota eskubide nahiz eginbehar ekonomikoak erakar ditzaketen egintza, agiri zein espedienteen gaineko aurretiazko kontu hartzailetza.
|
Lehen
fase honetan, gastuaren proposamena aztertzen da, hots, gastua baimentzea ekarriko duen espedientea. Salbuespenez, aurretiazko kontu hartzailetza betebehar horretatik aske geratzen dira garrantzi gutxiko gastuak (hornidura txikiak), baita aldizka egiten diren ordainketak eta segidako traktudunak ere (funtzionarioen soldatak); behin hasierako epealdiari dagokion gastuaren kontu hartzailetza gauzatu eta gero, ez dago zertan aztertu hurrengo ordainketarik.
|
|
|
Aurrekontuen kanpoko kontrola denaz bezainbatean,
|
lehenik
eta behin, Kontuen Auzitegiak gauzaturikoa aipatuko dugu (maiatzaren 12ko 2/ 1982 Lege Organikoa).
|
|
|
Amaitzeko, aurrekontuen luzapena salbuespenezko neurria da aurrekontuen onespenak duen denborazko muga gainditzen baita. Luzapena automatikoa izango da ekitaldiaren
|
lehen
egunean ez badira urte horretako aurrekontuak oraindik onetsi.
|
|
|
Edozein Administrazio publikoren aurrekontu orokorrek
|
lehenik
eta behin gastuen orria jaso behar dute. Horretan, betebeharrak betetzeko behar diren kredituak agertarazi behar dira, behar besteko zehaztasunarekin.
|
|
|
Horrenbestez,
|
lehenik
eta behin, tributu arauek denboran duten eragingarritasuna aztertuko dugu, arauon indarraldia noiz hasi eta noiz amaitzen den aipatuz. Gerogarrenean, arau horiek lurraldean duten eragingarritasuna jorratuko dugu, horrekin zuzeneko zerikusia duen autua konponduz, hots, nazioarteko zergapetze bikoitzaren autua.
|
|
|
Bestalde ere, noizean behin tributu arauek Estatuko Aldizkarian argitaratu baino
|
lehen
ondorioak sortzen dituzte, hots, araua indarrean jarri aurretik gertatutako egitateen gainean ondorioak dituztenean; horrela gerta daiteke lege proiektua Gorte Nagusien Aldizkari Ofizialean argitaratzen denean. Teknika hori Konstituzioaren aurkakoa izan ez arren, ezin daiteke usuegi erabili, konstituzio printzipioak hauts daitezkeelako (esaterako, ekonomia ahalbidearen printzipioa) eta, batik bat, herritarren eta botere publikoen artean egon beharreko konfiantza apur daitekeelako.
|
|
|
Behin legea zein lurraldetan den eragingarria jakin eta gero, bi ondorio jazotzen dira:
|
lehenik
eta behin, lurralde horretako auzitegi eta epaile guztiek aplikatu behar dute lege hori, antolamendu juridikoaren beste osagai bat izanik; bigarrenik, lege hori, antolamendu juridikoan sartutakoan, kontuan hartu behar da edozein xedapenen interpretazioa egiterakoan. Gure kasuan, arauen lurralde eragingarritasuna garrantzi handikoa dira Euskadiko Ekonomia Itunari eta Nafarroako Ekonomia Hitzarmenari begira, arau horietan tributuak banatzeko lotuneak ezartzen direlako, baita autonomia erkidegoko erakunde eskudunek esparru honetan emaniko arauak ere, arauok alega daitezkeelako eta bete beharrekoak direlako Estatuko administrazio organoentzat berrikuspen prozeduretan edota arauok interpretatu eta aplikatu behar dituzten organo jurisdikzionalentzat, horien lurralde eskumena gorabehera.
|
|
|
Hori dela-eta, tributuak oinarrizko bi baldintza bete behar ditu:
|
lehenik
, prestazioa hertsagarria izatea, eta, hurrenik, tributu hori legearen arabera ezartzea. Bi ezaugarri horien inguruan eratu litzateke tributuaren kontzeptua Konstituzioak ezartzen duen bezala, ñabardura batekin:
|
|
|
Horrela, honako inguruabarrok saihestu behar dira: lehen
|
lehenik
, arautegian lege hutsuneak izatea ekonomia ahalbidea erakusten duten egitateak zergapetik kanpo geratzea saihesteko; hurrenik, egitate berari karga bikoitza ezartzea; eta, azkenik, ekonomia ahalbidearen agerpenak ez kargatzea.
|
|
|
Orain ez dugu tributu sistema hori sakon aztertuko liburuaren II. zatiko
|
lehen
puntuan jorratu dugulako, Administrazio publikoen finantzaketari buruzkoan.
|
|
|
TFAOen 16.2 artikuluak (eta TLOren 2.2 artikuluak) hiru tributu mota arautzen ditu, edo TFAOen eta TLOren
|
lehen
Xedapen gehigarriaren 2 puntuak dionez, tributuzko izaerako publikoko hiru ondare prestazio11: zergak, tasak eta kontribuzio bereziak.
|
|
|
Kostu horrek bere barne hartzen ditu zuzeneko eta zeharkako gastuak, finantza gastuak, gastu orokorrak eta ibilgetuaren amortizazioa. Tasa bat ezarri baino
|
lehen
txostena aztertu behar da, jardun edo zerbitzuaren merkatu balioa zehaztu eta kostu hori hornitzeko bideak azalduz.
|
|
|
Dena dela, 1700 urtean hil egin zen azken errege Austriarra, Karlos II.a, ordura arte Espainian antolamendu juridiko batzuk aplikatzen zirela. Bere oinordekoak,
|
lehen
Borboiak (Felipe V.ak) politika hori aldatu eta Estatu bateratua sortu nahi izan zuen, sasoi hartako Frantziako jarrera
|
|
|
Fernandoren anaiak, Carlos Maria Isidrok, ordea, ez zuen erregina onartzen eta Espainiako tronua beretzat erreklamatu zuen, Carlos V. izenarekin. Modu horretara,
|
Lehen
Gerra Karlista() egin zen. Nafarroako eta Euskadiko foruen defentsa lotu zen alderdi karlistarekin, eta foruen ezabaketa alderdi isabeldarrarekin.
|
|
|
Akordioa zortzi urterako egin zen eta probintzia bakoitzak Kupoa ordaindu behar zion Estatuari: horrela jaio zen
|
lehen
Ekonomia Ituna. Akordioaren izena dator akordioa onetsi zuen 1878ko otsailaren 28ko Errege Dekretutik, bertan esaten zenez, probintziak sartu behar zirela Estatuaren" kontzertu ekonomikoan".
|
|
|
Konstituzioaren ondorengo
|
lehen
Ekonomia Ituna negoziatzeko eredu 1976ko Arabako Ituna hartu zen; lehen Itun hori, gainera, autonomia estatutura eta Fernandez Ordoñezen 1978ko erreformaren ondoriozko Espainiako sistema fiskal berrira egokitu behar zen. Baldintza horiekin, hiru Aldundien, Eusko Jaurlaritzaren eta Ogasun Ministerioaren ordezkarien arteko negoziazioak burutu ziren eta 1980ko abendurako akordioa ia ia itxita zegoen.
|
|
|
Konstituzioaren ondorengo lehen Ekonomia Ituna negoziatzeko eredu 1976ko Arabako Ituna hartu zen;
|
lehen
Itun hori, gainera, autonomia estatutura eta Fernandez Ordoñezen 1978ko erreformaren ondoriozko Espainiako sistema fiskal berrira egokitu behar zen. Baldintza horiekin, hiru Aldundien, Eusko Jaurlaritzaren eta Ogasun Ministerioaren ordezkarien arteko negoziazioak burutu ziren eta 1980ko abendurako akordioa ia ia itxita zegoen.
|
|
|
Hasteko, Espainiako Konstituzioa dago.
|
Lehen
Xedapen Gehigarrian xedatu denez: " Konstituzioak lurralde forudunetako eskubide historikoak babestu eta errespetatzen ditu.
|
|
|
Izan ere, bada antzekotasunik lege iruzurraren eta zergak aurrezteko aukeraren artean:
|
lehenik
, bi biotan gauzatzen da benetan burutu nahi den egintza (ez dago simulaziorik); bigarrenik, bi biok betetzen dute legearen hitzezko edukia; hirugarrenik, bata zein bestea erabilita, aurrezpen fiskala lortu nahi da. Bereizketa, aldiz, honexetan datza:
|
|
|
|
Lehena
. Solidaritateari begirunea zor zaio, Konstituzioan eta Autonomia Estatutuan zehaztutako moduan. Espainiako Konstituzioaren 158.2 artikuluak aginduta, autonomia erkidegoen eta probintzien arteko desoreka ekonomikoak zuzentzeko eta solidaritate printzipioa eragingarritasunez betetzeko, Konpentsazio Funtsa eratuko da.
|
|
|
eskuratu ahala, behinolako lagunik kuttunena, gerora, behin ikasgaia gainditu ondoren, baztertua eta azkenean, ahaztua edo kasurik onenean, noizbait, beste esku gazteagoetan jarria. Hartara, liburu dendetan erosten duenetik, unibertsitateko ikasleak jakin badaki hori dela ikasgaia gainditzeko duen
|
lehen
tresna. Hasieran jakin gura dena, orrialdeak ireki ahala, berehala bihurtzen da barne harremanen toki aparta.
|
|
|
26 Athletic Clubek izan ahal du
|
lehen
taldeko jokalari bat bakarrik entrenatzen, taldetik baztertuta, ligako bigarren itzulian jokalari horrek ez duela jokatuko alegatuta. Athletic Clubek urtarrilean laga ahal izango dio jokalari hori beste talderen bati?
|
|
|
Nolanahi ere, ondoriozta daiteke LELTBren 42 artikulua bi indize edo adierazletan oinarritzen dela" berezko jarduera" zehazteko. Horietako
|
lehena
positiboa da, eta bigarrena negatiboa.
|
|
|
585 artikulu, xedapen gehigarri bat eta 28 xedapen iragankor zituen, bi liburutan banatuta:
|
lehena
, udal antolamenduari eta administrazioari buruzkoa, eta, bigarrena, toki ogasunari buruzkoa. Estatutua udalerria entitate naturaltzat hartzetik abiatzen zen.
|
|
|
" EK-k ez du zehazten toki autonomiaren irismena eta edukia, eta beren beregi aitortzen du bere 137; VIII. titulu bereko II. kapituluak bakarrik eskaintzen ditu udalerrientzako oinarrizko antolaketa jarraibide batzuk 140 artikuluan, eta 142 artikuluan, finantza nahikotasunaren bermearekin, ixten du bere erregulazioa. Hau da, ikuspegi konparatibo batetik eta
|
lehen
ikuspegi kuantitatibo batetik, Konstituzioak hiru artikulu baino ez dizkie eskaintzen udalerriei, eta hamasei, berriz, autonomia erkidegoei" 55.
|
|
|
25.2 artikuluan, esate baterako, lehengo esparruan etxebizitza deituriko eskumena zena, orain honetara mugatzen da: " Babes publikoko etxebizitza finantza jasangarritasun irizpideekin", hau da,
|
lehen
modu orokorrean esaten zena gaur zehaztu egiten da eta horrek eskumenen murrizketa dakar. Horrelako adibideak ugariak dira 25 artikulu berrian.
|
|
|
Zehaztapenaren izenean udal eskumenen esparrua moztu egin da:
|
lehen
etxebizitza politikan jarduteko aukera bazuten, orain bakarrik babes publikoko etxebizitzen esparruan.
|
|
|
Benetan deigarria da
|
lehen
udal eskumenekoak ziren esparru batzuk orain beren beregi uzten direla autonomia erkidegoen eskuetan, eskumen trasferentzia udaletik autonomia erkidegora, nahiz eta ordura arte garapen guztia udalen jardueratik gauzatu. Honen adibidea da, esate baterako, osasungarritasun publikoaren babesa.
|
|
|
Kontzeptua zehaztu eta gero, Espainako antolamendu juridikoaren bilakaera zaintzak eta kontrolak izan duten garrantzia adieraziko da.
|
Lehen
toki erakundeen bilakaera historikoa aipatu dut eta toki autonomia izan dut gidari, baina oraingo honetan zaintza izango da gure gidaria. Azterketa hori egin eta gero, XIX. mendeko Espainiaren historia hobeto ulertzeko aukera izan dut, horretan toki erakundeen araubidea zehazteak eragin handia izan zuelako.
|
|
|
Horiek horrela, KAk ere
|
lehen
eragingarritasunari buruz aipatu dugun epaian bertan koordinazioaren helburua sistemaren osotasunean egintza partzialak integratzeko modua da, kontraesanak saihestu eta disfuntzioak murrizteko.
|
|
|
EKren 31.1 artikuluak adierazten du tributu sistema osoa berdintasuneta progresibitate printzipioetan oinarritu behar dela eta KAk 19/ 1987 Epaiaren 5 oinarri juridikoan hurrengoa adierazten du: " Legeak tokiko tributu ahalaren araukokapen orori erabat uko egitea ez dator bat, azken batean, Konstituzioaren 133.2 artikuluak eremu horretan ezarritako lege erreserba orokorrarekin ezta 31.3 artikuluarekin; izan ere, erreserba hori —adierazi dugun bezala— aipatutako konstituzio aginduaren
|
lehen
paragrafoan aipatzen den tributu sistemaren eta herritarren berdintasunaren zerbitzura ere badago, eta, horregatik, ez da errukitzen zergen funtsezko elementuak konfiguratzeko gaikuntza zehaztugabeekin".
|
|
|
Azkenean, 1978an EKak eratutako antolamendu juridikoak toki erakundeen autonomia printzipioa ezarri zuen eta zaintzarako tresna horiek guztiak legez kanpo gelditu behar ziren. Baina kontrol jarduera
|
lehen
adierazi dugun bezala toki autonomiarekin bateragarria da. Horregatik, BOCANEGRA SIERRAk esaten zuen bezala, tresnak banan banan aztertu behar dira horiek legez kontra dauden edo ez zehazteko.
|
|
|
KAren 14/ 2018 epaiak honela dio: "
|
Lehenik
eta behin, administrazioaren esku hartzea behar bezala objektibatuta edo zehaztuta egon behar da lege mailako arauetan. Konstituzio Auzitegiaren 107/ 2017 Epaiak, 3 c) OJk, eta 111/ 2016 Epaiak, 12 a) eta c) OJk, toki erakundeei dagokienez, adierazten dute autonomiaren berme konstituzionalak kontroleta koordinazio tresnak aurretiaz zehazteko agindu bat duela.
|
|
|
Ikusi dugu nola BOCANEGRA SIERRA autoreak toki autonomiaren inguruko hausnarketa prekonstituzionala egitean, kontrolari egokitzeko beharra ezartzen zuela. Are gehiago, TAOLa baino
|
lehen
Konstituzio Auzitegiaren 4/ 1981 Epaitik aurrera, toki autonomiaren, horren mugen eta kontrolaren arteko elkarbizitza eta bateragarritasuna indarrean jarri zen.
|
|
|
Hori horrela, lege xedapenek toki erakundeek egin ahal dituzten erregelamendu lerruneko xedapenak modu oso handian baldintzatuko dituzte. Muga fina dago autonomiaren eta lege erreserbaren inguruan eta gai honetan
|
lehen
adierazitako KAren 19/ 1987 epaiak zera esaten du: "...
|
|
|
Horren adibiderik argienak ondasun higiezinen eskualdaketan autonomia erkidegoak egin beharreko txostenean edota zorpetzeko aurretiazko baimenean daude. Bi prozedura horietan finantza zaintzako organo eskudunek toki erakundearen azkenengo erabakia baino
|
lehen
txostena edo baimena eman dute. Beraz, bi prozedura horietan aurretiazko kontrola ematen da, toki erakundearen ebazpenaren aurretik egindako kontrola bihurtzen da.
|
|
|
" Gobernadore zibilek udaleko finantza bizitzan Ogasuneko ordezkarien alde egindako esku hartzea kendu zuen, zergadunen erreklamazioak probintziako auzitegi ekonomiko administratiboen jurisdikziora pasatuz. Aparteko aurrekontuen erregulazioa eta kreditu publikora jotzea Estatutuak ekarritako bi berritasun izan ziren; izan ere, aipatutako alderdietako
|
lehena
arrunten defizita estaltzeko baliatzen zen bokazioa zen, eta udal kreditua udal handi gutxi batzuek baino ez zuten erabiltzen, Calvo Soteloren iritziz merkatu propioa baitzuten" 208.
|
|
|
" Argi dago 135 artikuluaren konstituzio erreformaren ondoren, foru araubideko erkidegoak ere, hau da, Euskal Autonomia Erkidegoa eta Nafarroako Foru Erkidegoa, behartuta daudela aurrekontu egonkortasunaren printzipioarekin eta defizitari eta zor publikoari buruzko araudiarekin, 135 artikuluaren 1 eta 2 paragrafoek ez baitute horri buruzko zalantzarik uzten. Hala eta guztiz ere, egia da foru erkidegoek araubide berezia dutela finantzaeta zerga arloan (Euskal Autonomia Erkidegoko Ekonomia Ituna eta Nafarroako Foru Komunitateko Hitzarmen Ekonomikoa), haien eskubide historikoetatik eratorria, Konstituzioaren
|
Lehen
Xedapen Gehigarriak berariaz babestua, arlo horretan ere berezitasun nabarmena ematen diena" 640.
|
|
|
Aipatutako autoreek horretarako arrazoia oso modu adierazgarrian aipatzen dute: " Izan ere, EAE ez da araubide erkideko autonomia erkidegoa, eta Euskal Lurralde Historikoak ez dira probintzia erakunde arruntak, eta, hain zuzen ere, haien berezitasuna da berme instituzionalaren eta foraltasunaren muin ukiezinaren parte den ezaugarria, Konstituzioaren
|
Lehen
Xedapen Gehigarriak bereziki babesten duena, Konstituzio Auzitegia interpretatuz" 641.
|
|
|
Konstituzio eta Lege agertoki berrira egokitzeko. Egia esan, eskubide historiko baten eguneratze berri bat izango litzateke, Kontzertu Ekonomikoa, hain zuzen, Konstituzioaren
|
Lehen
Xedapen Gehigarrian aurreikusita dagoena, Itunaren Legearen erreformaren bidez" 621.
|
|
|
Aurrekontuko diru sarreren eta gastuen ondoriozko saldoa nazioko eta eskualdeko kontuen Europako sistemaren arauen arabera kalkulatutako finantzaketa gaitasunarekin edo beharrarekin lotzeko behar den informazioa eman da. Horretarako ere, urriaren 1a baino
|
lehen
administrazioek aurrekontu markoa (lerroburu nagusi moduan ulerturik) bidali diote Ogasun eta Administrazio publikoen Ministerioari. Hirugarren informazio betebeharra ere zehazten da 6 paragrafoan, baina zentzu barik jaso da puntu horretan:
|
|
|
• Martxoaren 15a baino
|
lehen
toki erakundeek epe ertaineko aurrekontu markoa bidali behar dute (HAP/ 2105/ 2012 Aginduaren 6 art.).
|
|
|
• Urtearen urriaren 1a baino
|
lehen
toki erakundeek honako informazioa bidaliko dute (HAP/ 2105/ 2012 Aginduaren 15.1 art.): Hurrengo ekitaldi ekonomikoko aurrekontuaren lerro nagusiak. Zorraren mugimendua eta egoera jasotzen duen aurreikuspena. Aurrekontuko diru sarreren eta gastuen ondoriozko saldoa finantzatzeko gaitasunari edo beharrari buruzko informazioa. Aurrekontu egonkortasunaren, gastu arauaren eta zorraren mugaren helbur...
|
|
|
• Likidatutako aurrekontuaren hurrengo ekitaldi ekonomikoaren urriaren 31 baino
|
lehen
toki erakundeek honako informazioa bidaliko dute (HAP/ 2105/ 2012 Aginduaren 15.4 art.): Toki erakundeari lotutako erakunde eta organismoen urteko kontuak. Kontu Orokorraren kopia. Langileriaren inguruko informazioa HAP/ 2105/ 2012 Aginduaren 7 artikuluari jarraituz.
|
|
|
Planak, gutxienez, honako informazioa jaso behar du: Onetsitako, kuantifikatutako eta funtsatutako neurri zuzentzaileak, inplementazio data adierazita. ...kalkulatuta. Zorraren bilakaera, zorraren muga betetzea, aurrezki gordinaren eta garbiaren magnitudeak, diruzaintzako saldoen estimazioa, atxikitako finantzaketa soberakina eta gastu orokorretarako diruzaintzako gerakina. TOLTBren 111 eta 135 artikuluetako toki erakundeek egoera honetan daudenean eta horien finantza zaintza Estatuari dagokionean, lehenengo hiruhilabete bakoitzaren hamabosta baino
|
lehen
planaren jarraipenerako informazioa bidaliko dute.
|
|
|
Aipatutako betebeharren bat ez betetzeak aurrekontu egonkortasunaren helburua, zor publikoaren helburua edo gastu araua ez betetzea badakar, kudeaketa larriki kaltegarritzat jo ahal izango da. Hori posible balitz, TAOLaren 61 artikuluan ezarritako neurriak eta prozedurak aktiba litezke, azterlan honen
|
lehen
blokean aipatu ditugunak, eta toki korporazioko organoak desegitera ere irits litezke.
|
|
|
" Bitxia bada ere, eta gure udal plantaren beharrezko zirrikituan behin eta berriz doktrinan tematuta egotearen ondorioz, erreformaren aurreproiektuen zirriborroek ez zuten TAOLeko 13 artikulua aldatzea aurreikusten[...] Aldaketek irismen desberdina dute:
|
lehenik
eta behin, udal mugarteak aldatzeko prozedura guztietan finantza zaintza egikaritzen duen Administrazioaren txostena eskatzen da; bigarrenik, udalerri berriak sortzeko baldintzak gogortzen dira; eta, hirugarrenik, udalerrien bat egitea sustatzeko neurriak garatzen dira, 1985etik aurrera 3 paragrafoan aurreikusten zirenak..." 549 Udalerriaren udal planta aldatzean, honako pausu hauek derrigor... ukitutako udalerriei audientzia eman, autonomia erkidegoaren aholkularitza kontseiluaren edo Estatuko Kontseiluaren irizpena eta finantza zaintzako organo eskudunaren txostena.
|
|
|
Aipatutako 14/ 2018 Epaiak horrela adierazten du: "
|
Lehenik
eta behin, Administrazioaren esku hartzea behar bezain objektiboa izan behar da, edo lege mailako arauetan zehaztuta egon behar du. Konstituzio Auzitegiaren 107/ 2017 Epaiak (3 ZO, c), eta 111/ 2016 Epaiak, 12 ZO, a) eta c) epaiek, toki erakundeei dagokienez, adierazten dute autonomiaren berme konstituzionalak kontroleta koordinazio tresnen" arauak aurrez zehazteko agindua" duela.
|
|
|
Horretan toki autonomiaren aldarrikapena jasotzean aurreko erregimenaren kontrolak ezabatzeko bidea hasi zutelako. Oraindik kontrolaren eta autonomiaren arteko oreka behar bezala antolaturik ez zegoela (KAren 4/ 1981 Epaia otsailekoa baita) maiatzaren 13ko 12/ 1981 Legearen bitartez konstituzio garaiko
|
lehen
Ekonomia Ituna onetsi zen. Ekonomia Itunaren 45.2 artikuluak honakoa jasotzen zuen:
|
|
|
" Hiru salbuespen klausula horien edukia eta zentzua legearen izapidetze parlamentario konplexutik dator, eta, bereziki, Alderdi Popularrak Eusko Alderdi Jeltzalearekin Diputatuen Kongresuan eta, batez ere, Senatuan egindako akordioetatik. Salbuespen klausula hirukoitzak
|
lehen
begiratuan aldrebesa irudi lezakeen arren, litekeena da haren edukia modu sistematikoan eta arrazionalean azaltzea, honela: hiru klausuletatik bik zuzeneko lotura dute foru lurraldeen eskubide historikoekin:
|
|
|
Azkenik, TAAJLren lehenengo xedapen gehigarriak foru lurraldeei dagokionez zehatz mehatz horrela adierazten du: " 1 Lege hau Euskal Autonomia Erkidegoan izango da aplikagarria, betiere Konstituzioaren 149 artikuluko 1.14 eta 1.18 paragrafoetan eta
|
lehen
xedapen gehigarrian zehaztutako terminoetan; dena den, Euskal Herriaren Autonomia Estatutuaren abenduaren 18ko 3/ 1979 Lege Organikoan, Aurrekontu Egonkortasunari eta Finantza Jasangarritasunari buruzko apirilaren 27ko 2/ 2012 Lege Organikoan, eta foru lurraldeetako eskubide historikoak eguneratzen dituzten gainerako arauetan jasotzen diren xehetasunak bete dira. Legea aplikatzean, eta dagozkien koordinazioeta zaintza ahalmenei kalterik egin gabe, zerbitzuakeskaintzeko moduari Toki amubidearen oinarriakarautzen dituen legearen 26.2 artikuluan jasotzen denariburuzko eskumena foru aldundiei dagokie, ukitutako udalerriek aurretiaz beren adostasuna ematen badute".
|
|
|
EAEren eskumenak zehaztean, EKak jasotzen duen eskumen banaketa erabili zen, baina eskubide historikoen esparrua ere hemen sartu zen. Horrek
|
lehen
esaldian adierazi dugun ideiarekin ez dirudi bat egiten duenik, baina LARRAZABAL BASAÑEZek adierazi zuen bezala: " Arabako, Gipuzkoako eta Bizkaiko lurralde historikoen eta Euskal Autonomia Erkidegoaren artean eskubide historikoen titulartasun partekatua dagoela esan daiteke, eta titulartasun hori ulertezina da eskubide historikoak eguneratzeko prozesutik bereizten bada" 597.
|
|
|
Horrela jasotzen da KAren 76/ 1988 Epaian: "
|
Lehen
alderdiari dagokionez —aintzatespen eta berme generikoa—, lehen xedapen gehigarriko C letran jasotako berme konstituzionala berresten da. Estatutuaren 3 artikuluan, lurralde historiko bakoitzaren antolaketa eta autogobernu erakunde pribatiboei dagokienez, 37.2, foru araubideari zein lurralde historikoen eskumenei dagokienez, honako hau ezartzen duenean:
|
|
|
Horrela jasotzen da KAren 76/ 1988 Epaian: " Lehen alderdiari dagokionez —aintzatespen eta berme generikoa—,
|
lehen
xedapen gehigarriko C letran jasotako berme konstituzionala berresten da. Estatutuaren 3 artikuluan, lurralde historiko bakoitzaren antolaketa eta autogobernu erakunde pribatiboei dagokienez, 37.2, foru araubideari zein lurralde historikoen eskumenei dagokienez, honako hau ezartzen duenean:
|
|
|
EK garaiko
|
lehen
Ekonomia Itunak, 1981ekoak, argi uzten zuen zein zen finantza zaintzako jardueraren esparrua eta nork egikaritzen zituen finantza zaintzako ahalmenak. 2002ko Ekonomia Itunak, gaur egun indarrean dagoenak, aldiz, finantza zaintzaren ahalmenak hedatu egiten ditu, handitu, baina ez du zehazten finantza zaintzako ahalmenak nork egikaritzen dituen.
|
|
|
ATELA URIARTEk adierazten duen bezala: " ETELen Zioen Azalpena
|
lehen
aldiz irakurrita, agerian geratzen da terminologia aurreratu bat erabiltzen dela toki araubideari dagokionez. Toki erakundeak izendatzeko tokiko gobernuen nomenklatura erabiltzen da, eta hori ez da aitzindaria Espainiako ordenamendu juridikoan, baina ezta kasualitatea ere, eta, nire ustez, Autonomia Printzipioari errespetua eta edukia ematen laguntzen du, bere dimentsio politikoenean" 257 Esan dugu EAEko lurralde historikoen toki erakundeek izaera berezia dutela eta horren aitorpena toki autonomian argi ikusten da.
|
|
|
|
Lehen
adierazitakoari jarraituz, EAEko lurralde historikoetako toki erakundeek, lurralde erkideko toki erakundeekin konparaturik, izaera ezberdina daukate. Toki autonomiaren printzipioak eginkizun handiagoa du toki erakundeen egunerokoan eta antolamendu juridikoan.
|
|
|
Xedapen hori garrantzi handikoa da269 eta, horren arabera, lurralde historikoek udal gaietan dituzten eskumenak garatzen jarraituko dute Ekonomia Itunari buruzko Legean zehaztutakoarekin batera. Adierazpen horrekin eta Sainz Moreno eta Gonzalez PEREzek adierazitakoarekin bat eginez, 2 xedapen gehigarriaren 6 puntuak ezartzen duen sistema ez da baldintzarik gabekoa270, Ekonomia Itunari lotuta dago eta muga batzuk ditu: TAOLk baino
|
lehen
Estatutuak eta Ekonomia Itunak ezartzen zuten bezala, Euskadiko toki erakundeen toki autonomia ezin daiteke lurralde erkideko toki erakundeen toki autonomia baino txikiago izan. Kontuen fiskalizazioaren inguruan TAOLren 115 artikuluak zehaztutakoari jarraitu behar zaio, hau da, kontuen kanpoko fiskalizazioa kontu auzitegiari dagokiola. EAEren eskumenei kalterik egin gabe.
|
|
|
" Arabako, Gipuzkoako eta Bizkaiko Foru Aldundiek, berriz, mila bederatziehun eta seiko abenduaren hamahiruko Errege Dekretuaren hamabosgarren artikuluak ordena eko nomikoan eta administratiboan aitortu zizkien ahalmenak izango dituzte. Konstituzioaren
|
lehen
xedapen gehigarrian ezarritako foru araubidearen eguneratze orokorraren prozesuaren arabera, iraundakotzat jotzen dira, Konstituzioaren ehun eta berrogeita zortzigarren artikuluko lehenengo puntuaren hemezortzigarren zenbakian aipatzen diren oinarriei kalterik egin gabe".
|
|
|
Ondorioz, ENDEMAÑO AROSTEGUIren ondorio berdina aipatu behar da: " Ekonomia Itunaren hirugarren xedapen gehigarriak foru aldundien ahalmen batzuk aipatzen ditu, Estatuko erregelamendu batean aitortutakoak, bai eta haien eguneratzea ere, Konstituzioaren
|
lehen
xedapen gehigarriari atxikitzen diona, eta, beraz, ahalmen horiek konstituzio manu horren babes eta zuzeneko babesaren pean kokatzen ditu. Xedapena honela dago idatzita:
|
|
|
Toki erakundeen berezko beste tributu batzuen zerga araubidea mantendu, ezarri eta arautu ahal izango dute bere lurralde historikoan, Ekonomia Itunaren 42 artikuluan adierazitako irizpideei jarraituz. EAEko toki erakundeek itundu gabeko tributuen diru sarreretan (Estatuaren tributuak) duten partaidetzari dagokionez, foru aldundiek banatuko dituzte, izaera orokorreko banaketa arauen arabera, beraien lurralde historikoko toki erakundeei dagozkien kopuruak. ...zaintzako ahalmenak EAEko erakunde eskudunei dagozkie —ez du zehazten zeintzuk diren erakunde horiek—, eta horrek ez du esan nahi, inola ere, EAEko toki erakundeen autonomia maila araubide erkidekoena baino txikiagoa denik. Foru aldundiek 1906ko abenduaren 13ko Errege Dekretuaren 15 artikuluak ekonomiaeta administrazio arloan aitortu dizkien ahalmenak izango dituzte, eta, Konstituzioaren
|
lehen
xedapen gehigarrian ezarritako foru araubidearen eguneratze orokorraren prozesuaren ondorioz, iraundakotzat jotzen dira, Konstituzioaren 149.1.18 artikuluan aipatzen diren oinarriei kalterik egin gabe. Azkenengo honen barruan toki ogasunei dagozkion beste finantza jarduerak sartu daitezke.
|
|
|
EKLren 48 artikuluko bosgarrena hirugarren xedapen gehigarrian xedatutakoaren barruan kokatu behar da. Xedapen hori garrantzi berezikoa da toki ogasunen arloko eskumen konfigurazioa osatzeko(...) Ukaezina da Lurralde Historikoenfinantza araubideak,
|
lehen
Ekonomia Itunetik indarrean dagoenak, toki ogasunen ekonomiaeta finantza alderdiak hartzen dituela. Ildo horretan, Itunaren Hirugarren Xedapen Gehigarria ekonomiaren eta finantzen arloan foruak berrezartzeko prozesua ixteko xedapen gisa eratzen da" 308 Azkenik, badirudi ETELak konponbidea eman diola arazoari.
|
|
|
Beraz, KAk 101/ 2017 epaian argi utzi duenez: " Aztertutako doktrina konstituzionala ikusita, eztabaidaezina da,
|
lehenik
eta behin, EKren 149.1 artikuluak ez diola Estatuari erreserbatu toki araubidearen betearazpena, oro har, ezta toki erakundeen gaineko finantza zaintza ere, bereziki, eta, bigarrenik, aurrekoaren ondorioz, estatutu guztiek —ez bakarrik foraltasunaren berme konstituzionalaren ondoriozko eskumen plusaz baliatzen direnek— beren autonomia erkidegoei eslei diezazkieketela eskumen horiek. Ondorioz, toki erakundeen" finantza zaintza esleituta duen edo egikaritzen" duen" Administrazioari buruzko aipamena ezin da ulertu 27/ 2013 Legeak Kanarietako tokiko mapari eragiten dioten erabaki administratibo edo betearazleetan esku hartzeko ahalmena maila zentralean kokatzea lortzen duen formula alanbikatu gisa (Toki Araubidearen Oinarriak Arautzen dituen Legearen 13.1 art.), ezta hala eskatzen duen korporazioaren eskumenak handitzeko kasuz kasu baimena ematea ere (Toki Araubidearen Oinarriak Arautzen dituen Legearen 7.4 art.) ezta lurzoruaren ondare publikoaren erabilera udal zorra murrizteko [Lurzoruaren Legearen testu bateginaren 39.5 e) artikulua]" 430.
|
|
|
Dokumentazio horrekin guztiarekin gehi toki erakundearen organismo autonomo eta mendekoen gaineko aurrekontuarekin Aurrekontu Orokorra zehaztuko du erakundearen buruak eta hori guztia indarreko ekitaldi ekonomikoko urriaren 15a baino lehen egin du. Egun hori baino
|
lehen
aurrekontu orokorra udalbatzari bidaliko zaio kontu hartzailetzaren txostenarekin batera. Aurrekontu orokorra behin behineko izaerarekin onetsita, horren iragarkia argitaratuko da eta 15 eguneko epean zehar jendeaurrean egongo da nahi duenak egoki ikusten dituen alegazioak egin ditzan.
|
|
|
Gai honen inguruan 2008ko azaroaren 20ko Epaiak honakoa adierazten du 6 oinarri juridikoan: ...saneamenduko plan bat egitea, hainbat kapitulutako gastua murrizteko neurriak, zorrak kitatzeko eta ordaintzeko jarduerak, zergak kudeatzeko neurriak eta abar barne hartuta, Udalbatzak diruzaintzako gerakin negatiboa duen aurrekontua likidatu ondoren egiten duen lehenengo bilkuran aurkeztutakoa, bat dator neurri horien baterako interpretazioarekin, are gehiago gastuaren murrizketa sartzen duelako
|
lehenik
eta behin. Lehen aipatutako legeeta erregelamendu arauen arabera jokatu izana dakar" 449.
|
|
|
APKLTBren 3.1.k artikuluak, APKLTBren manu honek aipatzen duenak, honako hauek aurreikusten zituen: " Balore negoziagarrien edo beste finantzatresna batzuen salerosketarekin eta transferentziarekin zerikusia duten kontratuak eta Espainiako Bankuak emandako zerbitzuak"," SPKLTBren indarrean dagoen 4.1.l artikuluarekin(
|
lehen
transkribatua) partzialki bat datozen terminoetan, bere aplikazio eremutik kanpo uztea", eta" finantza eragiketen arloan aurreikusitako maileguen tresneriarekin zerikusia duten kontratuak, eta antzeko beste finantzabehar batzuk finantzatzeko".
|
|
|
Bide berdina hartzen du Madrileko auzitegiak
|
lehen
adierazitako epaian. Epaiak Madrileko Udalak eskatu nahi duen 24.000.000.000 pezetako zorpetzea Ogasun Ministeritzak jarritako baldintzaren inguruan hitz egiten du.
|
|
|
Horrela, Konstituzioak, eremu horretan, Estatuko lege erreserbaren eta lurralde autonomiaren askotariko eskakizunak integratu nahi ditu. Toki korporazioei dagokienez, autonomia horrek ere badu proiekzioa zergen arloan, horiek
|
lehen
zerga propioak izan baitituzte, eta horien gainean Legeak bere ezarpenean edo eskakizunean esku hartzea aitortu baitie, Oinarrizko arau bereko 140 eta 133.2 artikuluek adierazten dute, baina horrek ez du esan nahi tributu autonomia hori erabatekoa denik (tributu propioak toki ogasunen diru sarreren iturri bat baino ez dira), eta autonomia hori, zalantzarik gabe, mugarik gabea denik, toki korporaz... Nahitaez mugatua (1/ 1981 epaia, azaroaren 26koa)" 134.
|