|
2000
|
|
|
Hego Euskal Herriko etxeetan
|
jaso
daitezkeen telebista kate desberdinek daukatenaudientzia portzentuala eta herrialdekako desberdintasunak eta ikus entzuleriarenprofila azpimarratuko ditugu segidan datozen pasarteetan.
|
|
|
Esan dugun bezala, Hego Euskal Herrian
|
jaso
daitezkeen telebista seinaleak hartuditugu kontuan, eta audientziaren azterketa egiteko, 14 urtetik gorakoei buruzkoinformazioa erabili dugu.
|
|
|
Kontuan hartuko ditugun telebista kanalak, Hego Euskal Herrian eginak alabertan ikus entzun daitezkeenak dira, beraz; Canal Plus en kasua salbu, doan etahargailu arrunt batez baliatuz
|
jaso
daitezkeenak. Beraz, telebista orokorrak deiturikoakdira erreferentzia modura hartuko ditugunak, eta alde batera utziko ditugu satelitezzein kablez jaso daitezkeen beste eskaintzak, tematikoak zein orokorrak.
|
|
|
Kontuan hartuko ditugun telebista kanalak, Hego Euskal Herrian eginak alabertan ikus entzun daitezkeenak dira, beraz; Canal Plus en kasua salbu, doan etahargailu arrunt batez baliatuz jaso daitezkeenak. Beraz, telebista orokorrak deiturikoakdira erreferentzia modura hartuko ditugunak, eta alde batera utziko ditugu satelitezzein kablez
|
jaso
daitezkeen beste eskaintzak, tematikoak zein orokorrak.
|
|
|
– Ikus entzuleen erantzun oparoena
|
jasotzen
duen eguna, igandea du telebistak, minutu kopuruari dagokionez, 220?; eta larunbatetan telebista gutxixeago ikusten bada ere, gainontzekoetan, lanegunetan alegia, 200 minutu pasatxo ematenditugu telebistaren aurrean.
|
|
|
Kanal pribatu guztienaudientzia pilatuz zenbatu daitekeen kopurua ere ez da makala: %40, 4 Telebistagintzalokalak, batez beste, %4 soilik eskuratzeko gai dira gaur egun. Gainerako telebista eskaintzek ez dute %1, 9tik gorako erantzunik
|
jasotzen
ikus entzuleengandik.
|
|
|
argitalpenerako kronika bat idazteaz arduratu zen. 1996ko irailaz geroztik, Donostiakozuzendaritzak Ipar Euskal Herriari buruzko informazioa
|
jaso
zezakeen irakurleria zabaltzea erabaki zuen.Ordutik aurrera, bere kolaboratzaile honek egunkariaren atal orokorretan idatzi zuen, eta Baionako bestekazetari batek hartu zuen bere gain. Irun frontiere, argitalpenaren kronika.21Tokiko irratietako zuzendariak (ordukoak), Jean Pierre FARKASek dio batzuetan RadioFranceren deszentralizazioa porrot bat dela, batez ere benetako bultzada girondinoaren eta ohiturajakobino sendoaren arteko kontraesanetik sortzen diren etengabeko tentsioengatik.
|
|
|
Mediatrie/ Radio France galdeketa, 97/ 98 sasoiko sailkapenean.27Zehaztearren, France 3ren tokiko lehen eguneroko emanaldia estatuko lurraldean, Biarritzenesperimentatua izan zen kable sarean 1984an, kablearen deszentralizazio politika publikoaren barrukoesperimentupean. ...rs Soir izan zen uhin hertziarren bidezko bertako lehen albistegia.281995eko maiatzaren 19ko Le Monde Radio televisionek ere adierazi zuen ikus entzuleekazaldutako etsipena, France 3 Euskal Herriren emankizunetan euskarari ematen zitzaion lekua txikiegiazela baitzeritzoten.29SIADECOren inkesta soziolinguistikoak zenbakirik aurreratzen ez bazuen ere, 1991an, biztanleriaren %80k bi kate autonomikoak
|
jasotzen
ez zituen bitartean, Donostiako galdeketa institutu berak, 1996an, 42.000tan kalkulatzen zuen Ipar Euskal Herrian ETB1 gutxi gorabeherako erregulartasunezikusten zuten euskaldunen kopurua. (Iturria:
|
|
|
Datuen aniztasunak ondorio orokorrak ateratzea zailtzen badu ere, joera batzuetanantzekoak agertzen zaizkigu berriro EUSKALDUNON EGUNKARIA eta GARA: Iparraldearekiko joeretan hain zuzen. Bi egunkarietan, Ipar Euskal Herrian gertatutakoak aipatzen direnean, bereziki kultura eta euskararekin lotutako gertaerak aipatzendira, mota honetako albisteak Iparraldetik
|
jasotako
berrien erdia baino gehiago direlarik (%51 euskarazko egunkariaren kasuan eta %54 gazteleaniazkoarenean). Kontuanhartu beharra dago, bestalde, mota honetako albisteek %21 eta %19 osatzen dutela biegunkari horietan, hurrenez hurren.
|
|
|
Egunkari guztiak batera hartuta
|
jaso
ditugun emaitzak ikusi ondoren, hurrengotauletan egunkariz egunkariko datuak aurkeztuko ditugu, beren arteko ezberdintasunakarakatu ahal izateko.
|
|
|
Honengatik guztiagatik, hedabideek beren albisteak aukeratzeko orduan nongogertaerak
|
jasotzen
dituzten aztertzeak, medio bakoitzak lehenesten dituen erreferentzia eremuen deskribapena egiteko bidea ematen digula uste dugu. Esan gabe doa, ezen, nortasun kolektiboak bezalaxe, erreferentzia eremuak kontrajarriak izan daitezkeenmodu berean, elkarren integratzaileak ere izan daitezkeela, egitura hierarkiko bateanintegratuak alegia.
|
|
|
gure asmoa ez da egunkariek Euskal Herriaz eraiki duten irudiaren azterketahistorikoa egitea, une jakin batean dagoen errealitatea hedabideetan nola islatzen denikertzea baizik. Une hori ez-ohikoa edo berria bada, berripaperek ez ohikotasun edoberritasun hori
|
jasotzen
ote duten edo nola interpretatzen duten jakin nahi dugu, datuenbilketa eta azterketaren bitartez. Eta horixe eskaintzen digu oraingo azterketak.
|
|
|
Albistegien azterketarako saio guztiak ez ditugu kontuan hartu, eta egunerokoalbistegi orokorretan eta bertan hedatzen diren saioak beren artean orekatzen dira, herrialde baten edo beste baten agerpenaren aldeko joerarik sortu gabe. Horrela, badakigu ezen bizkaitarra Bizkaiko albisteak
|
jasotzen
ari den bitartean, arabarra Arabakoakjasotzen ari dela. Baina Euskal Herriaren irudia albistegi orokorrak eskainiko dio.
|
|
|
Zentzu honetan, komunikazio askatasunaren gaineko legea etengabe osatzen, garatzen etaeraldatzen doan legea da. Arau berriak, batzuetan, oinarrizko legera bertara inkorporatzen dira, hauekere legeak diren heinean?; bestetan, berriz, haren xedapenen erreglamentuzko garapenak dira eta, hortaz, haren menpe daude, hori da, esate baterako, ikus entzunezko zerbitzuen editoreek programen aldetikbete beharreko zenbait baldintzaren kasua?, eta ez dira legean
|
jasotzen
.
|
|
|
Gaur arte sistema publikoaren presentzia oso mugatua izan da arlo berri hauetan eta TPS satelitebidezko zerbitzuan parte hartze minoritario batera mugatu da. Etorkizunean, baina, lurrazaleko telebistadigitalaren hedapenarekin eta France Television korporazioak hor jarduteko
|
jaso
duen filialak sortzekobaimenarekin, zabaldu egingo da ziurrenik ekimen publikoaren tokia teknologia berrietan.
|
|
|
Baliabide irrati elektrikoaren erabilerak Estatuaren jabari publikoaren okupazio pribatiboarenkontsiderazioa
|
jasotzen
du, hortik horren mugatu beharra azalduz. Sistema publikoak ere baliabide urrihorren erabilera egiten du.
|
|
|
Kable sareen eragileei, berriz, honako betebeharrak ezar dakizkieke: kable sarea ezarriko den inguruanmodu hertziarrean
|
jasotzen
diren kanalak emateko beharra (must carry); berezko programa kopuruminimo baten banaketa; kanal baten afektazioa, osoki edo partzialki. Komunaren informazioaematera; programatzaile independenteek eginiko programa kopuru minimo baten banaketa; kanonbaten ordainketa Komunari.
|
|
|
Honako xedapenak ez dira gero eraginkorrak izan errealitatean, kirolen eta, bereziki, futbolarenkasuan izan ezik; alabaina, gatazkak gertatu direnean, legean
|
jasotako
eran baino modu lagunartekoagoanerabaki dira.
|
|
|
Aurreko gaiak eta beste zenbait Ikus entzunezko sektorerako Politika Komunitarioaren printzipioak eta ildoak aro digitalean81 delako komunikazioan
|
jaso
eta ordenatu ziren, baita 2000ko ekainaren 26ko Kontseiluan onartu ere82, martxoan Lisboanizandako Europako Batzordearen aparteko bilkuran. Horrela, bada, honako printzipionagusi hauek izango ditu datozen urteetarako berariazko politiken ardatz gisa:
|
|
|
Eraldaketa hau zerbitzu publikoaren finantzaketa dela-eta azken urteotan zabaldutako hainbat espedienteren ondorio zuzena da. Bertan, behartuegiten dira interes orokorreko zerbitzuak hornitzera, horregatik konpentsazio publikoak
|
jasoz
–eta, aldiberean, merkatu kometzialean lehiatzen diren enpresak zerbitzu mota batzuen eta besteen kontuak moduberezituan ematera.
|
|
|
xedapenak egokitzea zen. Azkenean, ordea, askoz sakonagoa izan da eraldaketa, datorrenlurrazaleko telebista digitalaren ezarpena gidatuko duten oinarrizko arauak eta Internetaren gainekoxedapenak ere
|
jaso
baitira. Lege berria? 2000 Legea?, abuztuaren 1ean eman da behin betiko eraneta abuztuaren 2ko aldizkari ofizialean argitaratua izan da.
|
|
|
bertan irratia eta telebistaizatez eta funtsez zerbitzu publikoko jarduera gisa mugatzen dira, eta horien titularitatea Estatuari dagokiola zehazten da. ...in zuzen ere, informazioen objektibitatea, egiazkotasuna eta inpartzialitatea, iritzi eta informazioaren arteko bereizketa, iritzi emaileen identifikazioa, aniztasun politiko, erlijioso, sozial, kultural eta linguistikoaren errespetua, gizabanakoen ospe, izen on eta bizitzapribatuarekiko zein Konstituzioak babestutako beste edozein eskubideren errespetua, gazte eta haurren babesa eta Konstituzioak
|
jasotako
berdintasuneko balioen errespetua.Halaber, RTVE korporazio publikoaren egitura eta antolamendua zehaztu zituenEstatuak32.
|
|
|
Artezarau honek satelite bidezko telebistan eragin zuzena etaberehalakoa izango zuen, eta hori zela eta gertatu zen, hain zuzen ere, aipatutakoborroka. Lehenik eta behin, 1/ 1997 Errege Dekretuaren bidez, artezarauaren egokitzapen ia zuzena egin zuen gobernu espainiarrak, Erregistro berezi bat sortuz eratukoziren OSACak zerrendan
|
jasotzeko
, eta horrekin bidea irekiz, hortaz, satelite bidezkotelebista digital berriari, zeinerako PRISA Sogecable taldea bakarrik zegoen prestatuta (Canal Plusen esperientziarekin abonatuen gestioan eta Canal Sateliterenarekinemisio modu horren gestioan). PPren gobernuak, orduan, 17/ 1997 Legearen bitartez, baldintzapeko sarbide sistema zehatz baten aldeko apostua egin zuen. Multicryptdelakoaren aldekoa, alegia?
|
|
|
Horregatik, erabiliko dugunmetodologia, gai bakoitzari lotzen zaizkion hainbat matrize hartu eta diskurtso bateratuan bilduko dituena izango da. Izan ere, burujabetasuna bezalako adar anizkuneko gai batean, UEUko Filosofia Sailaren funtzioa burujabetasuna lantzen dutenperspektiba interesgarrienak
|
jaso
eta koherentziaz janztea dela uste dugu.
|
|
|
Aniztasun hori dela eta, liburu honetan gaurkotasun handiko hainbat eztabaida aurkituko dituzu. Hasteko, gure arteko eztabaida sonatuena dena
|
jasotzen
saiatuko gara. EZBAIKA elkarteak su eten garaian (1999 urteko apirilean) burujabetzaren inguruan antolatu zituen eztabaidak jaso ditu Pilartxo Iparragirrek.
|
|
|
Hasteko, gure arteko eztabaida sonatuena dena jasotzen saiatuko gara. EZBAIKA elkarteak su eten garaian (1999 urteko apirilean) burujabetzaren inguruan antolatu zituen eztabaidak
|
jaso
ditu Pilartxo Iparragirrek. Horrelaaski ezagunak diren hiru politikari abertzale (EAJtik, EHtik eta EAtik) burujabetasunari buruz arituko dira:
|
|
|
Horrela, alderdi abertzaleen arteko adostasunak zein desadostasunak lehengo kolpez identifikatu ahal dira. Alderdi abertzaleek daramaten abiadura kontuanizanik, dokumentu arras garrantzitsua eta interesgarria izan daiteke mahai ingurua.Gainera, mahai inguru hori osatzeko ABren ekarpena ere
|
jaso
dugu, hori ere P.Iparragirreren eskutik. Eta aurreko hiru ikuspegiak objektibotasunez aztertzen etaerkatzen dituen EZBAIKA elkartearen artikulu labur bat ere badator, azken bosturteotan gure artean bizi izan den Gerardo Trujano behatzaile mexikarrak egina.
|
|
|
EZBAIKA elkartearen txosten hori kirol arloko hainbat aditurenarteko mahai inguruaren laburpena da. Nazioarte mailan euskal nortasunaren ikurra izan daitezkeen kirol selekzioek izan duten garapena eta bidean aurkitzen dituzten oztopoak
|
jaso
ditugu. Horrela, gure ustez, nahiko nabarmen ondoriozta daiteke, kirol munduan euskal selekzioek jasaten duten betoek nagusiki izaera eta jatorripolitikoa dutela.
|
|
|
Jarraian Joxe Valencia eta bere psikologiako ikerketa taldeak aurreko lerroetan aipatutako gatazkak hobeto ulertzen lagunduko digute. Talde horrek perspektiba historiko eta psikologikotik aztertu du estatuen ideologiaren barnean nazioenizaera eta haiek
|
jaso
duten trataera. Gainera, ikerketaren izaera enpirikoak interesberezia ematen dio artikuluari.
|
|
|
Hortaz, herri gisa, eta baita pertsonalki ere, libertatea dugu helburu. Ilustra dezagun oinarri hori Joxe Azurmendi-ren Gizaberearen bakeak etagerrak (1991) liburutik
|
jasotako
testu batekin:
|
|
|
Datu hauek guztiak beste datu, ez zabalgarriekin? elkartzen badira, esate baterako, osasun zerbitzuek pertsonabati buruz
|
jasotzen
dituzten datu sanitarioekin, enpresek dauzkaten datu laboralekin, banketxeek gordetzen dituzten datu ekonomikoekin, eta abarrekin, pertsonahorren oso profil zehatza marraz daiteke.
|
|
|
ENA ekimena sortzearekin batera, eta ordura arte dokumentazio eskatzerakoan erreferentzia eta testuingurua beti unerik gozoenak ez bide zirelako, hasiera batean agiriaren beharraren inguruko eztabaida sortu zen. Ekimen honekorain arte
|
jaso
duen erantzun zabalak, ordea, argi utzi du gizarte mailan izan duenonarpena. Haatik, ENAren inguruan sortutako eztabaidak desobedientzia zibilarenildora garamatza.
|
|
|
Norbanakoaren atxikipen sentimenduekin bat etor daitekeena edo ez, jarraianikusi ahal izango dugun bezala. Lotura honek eguneroko jardueran izen desberdinak
|
jaso
izan ditu, sarritan sinonimo bailiren erabili ohi direnak: hiritartasuna, herritartasuna, naziotasuna eta nazionalitatea, besteak beste*.
|
|
|
Ordurako, Elizak hartua zuen bere gain aski aspaldidanik bere mende ziren, arimen? erregistroa, jaiotza, heriotza eta ezkontzen berri
|
jasotzen
zuten liburukiak gordez. Lasterasko baina, estatuaren eskumen eta betebehar bilakatu zen biztanlegoaren nondiknorakoen berri sistematikoki jasotzea, eta informazio jakin bat emango zuten dokumentuak jaulki eta zabaltzea, eta, azkenik, horiek egitera derrigortzea:
|
|
|
erregistroa, jaiotza, heriotza eta ezkontzen berri jasotzen zuten liburukiak gordez. Lasterasko baina, estatuaren eskumen eta betebehar bilakatu zen biztanlegoaren nondiknorakoen berri sistematikoki
|
jasotzea
, eta informazio jakin bat emango zuten dokumentuak jaulki eta zabaltzea, eta, azkenik, horiek egitera derrigortzea: besteak beste, aipatutako jaiotza agiria eta pasaportea, nortasun agiria, familia liburua eta abar.Ordutik aurrera, eginkizun hori estatuaren esku egon da, dokumentuak estatuek bermatu dituztelarik, baita nazioarte mailan onetsi ere, baliokide kontsideratuz.
|
|
|
Beraz, hasiera batean erresumaren barnetik bidaitzeko ere beharrezkoa zen pasaportea.Hortaz, pasaporteak bi funtzio betetzen zituen: batetik diru iturria zen, bidaiatzekozergak honen bidez
|
jasotzen
baitziren, kopurua desberdina izaten zen estatu barneko eta estatuz kanpoko bidaien kasuan?, eta bestetik, jendea kontrolatzeko tresna. XIX. mendeko pasaporteak ez ziren, gaur egungoen antzera?
|
|
|
Esan daiteke, gizabanakoen eta beren estatuen arteko erlazioa nahikoa erraza izango litzatekeela, barnean soilik gizabanakoen eta estatuen beharrak izango balira.Hala ere, eta nazio estatuaren ideologiaren eraikuntza historikoarekin ikusi dugunez, askotan partaide garrantzitsu bat aurkitzen dugu, gizabanakoen eta taldeenidentitate sozialean funtsezko kokapena lortzeko lehian. Partaide hori, estatu ideologiarako, gonbitik gabeko bazkaltiarra?, gutxiengo egoeran dagoen talde etnikoaizaten da askotan, eta aktore sozialak sortu, eta historia, balioak, ohiturak, hizkuntzaeta abar
|
jasotzen
ditu (Gudykunst 1991; Levine & Campbell 1972). Estatuek bezala, zenbaitetan, gutxiengo egoeran dauden taldeak indartsuak izan daitezke, etabaliabide baliotsuak kontrolatzeaz aparte, partaide diren gizabanakoei leialtasunakeska diezaizkiekete.
|
|
|
Gainera, taldeartekoegoeretan, gutxiengo egoeran dagoen taldeko kide batek, lau estrategia erabil ditzake. Lehenengoa mobilitate indibiduala izan daiteke, estrategia indibiduala alegia, zeinaren arabera gizabanakoak talde nagusiaren taldekidetza
|
jasotzen
duen, beretaldekidetzako identitatea utzirik. Bigarrena, norbere identitateko ezaugarrien birdefinizioa, zeinaren arabera negatiboki definituak diren norbere ezaugarriak positiboki definitzen dituen (esate baterako,, beltza polita da?).
|
|
|
Autodeterminazioaren inguruan bi galdera nagusi daude.Lehena, ea eskubide hori nola gauzatu behar den: edo estatuetatik
|
jasotako
aitorpenbaten bitartez, edo euskaldunek berek emandako urratsen bitartez. Beste galdealurraldetasunari dagokio:
|
|
|
Herritartasuna bi mailatan finkatzen da: maila ekonomikoan, herritar bakoitzak baditu Estatuarekiko betebeharrak (zerga kontuak) etaeskubideak ere (Estatutik
|
jaso
ohi den gizarte asegurantza, hezkuntza, bideak etahorrelakoak). Herritartasunaren bigarren dimentsioa politikoa da; alegia, norberakomunitate baten partaide sentitzen da eta hori hauteskundeen bitartez gauzatzendu.
|
|
|
Izan ere, laguntza publikoak profesionalen mailara murrizten dira, eta ez afizionatuenera. Honen ondorioz, gure talde nahiz kirolari profesionalizatuenek Erkidegoko eta Herrialdetako diru-laguntzak
|
jasotzen
dituzte; bitartean, hainprofesionalizaturik ez dauden euskal kirolariek, beren kirola utzi edota espainiarnahiz frantziar kirol sarean sartzea beste aukerarik ez dute. Modu honetan, uko egiten diote beren euskal nortasunari.
|
|
|
– Diru-laguntzak erakunde autonomikoetatik
|
jasotzen
ditugu, baina agente sozialgehiago murgildu behar dira; adibidez, kirolaren munduan sarturik dauden euskal enpresak. Orain dela bi urte baimendutako legea landu litzateke, euskal federazio guztiak elkarrekin lan egin lukete, Euskal KirolKontseilua sortu litzateke... eta hau guztia, estatu handi baten aurreandiharduen herri txiki bat garela kontuan harturik.
|
|
|
Moderatzaile lanean, Fito Rodriguez aritu zen, EZBAIKAko lehendakaria. Bestalde, Abertzaleen Batasunak ez zuen ordezkaririk bidali, une haietan alderdi barruan hau guztiaaztertzen ari zirelako (liburuan, ordea, ABren jarrera
|
jaso
dugu). Hona hemen, osolaburbildurik, guk zuzendutako lau galdera zehatzei bakoitzak eman zion erantzuna.
|
|
|
Alde batetik, bai historiakEuskal Herrian zehar izan dituen ondorioengatik, bai herrialde ezberdinen izaeragatik, hala nola une honetan ematen diren egoera ezberdinengatik, errealitate gordina da, herrialdeek pisu espezifiko eta berezia dutela Euskal Herrian, eta, beraz, euskal gizartearen aurrean oso ondo azaldu genuke, eraiki nahi dugunEuskal Herria herrialde ezberdinen izaera propioa errespetatu eta kontuan hartukoduen Euskal Herria dela. Zentzu horretan, bigarren mailako urrats bat eman beharra aurreikusten du EHk, non herrialde ezberdinetako ordezkariak batu beharkogenituzkeen eta herrialde ezberdinen pentsamoldea, proposamenak, iritziak etaekarpenak
|
jaso
, eraiki nahi dugun Euskal Herria horri begira. Herrialdeen ahots propioa bermatu behar dugu, eta horretarako Herrialdeen Ganbera edo HerrialdeenBatzarra osatzea proposatzen dugu.
|
|
|
hau oinarrizko dialektika batenernamuina da: Bestea eratu, hura adierazle nagusiaz inbestitu, harengandik, bai, bat edo adierazle salbatzailea
|
jasotzeko
.
|
|
|
Psikoanalisiaren ikuspegitik, analisiaren ondorioen erabilpen murritza da psikoterapia. Terapeutika da agianEstatuak psikoanalisitik
|
jaso
dezakeen guztia, eta honek psikoanalisiaren zati baliagarria eta luxuzko zatia bereiztera eramango du Estatua.
|
|
|
Polstertarrengandik
|
jasotako
kontzeptua da,, desentsibilizazio, kontzeptua zuzendunahian egindakoa (Fagan eta Shephard).
|
|
|
Inongo iragazki hautatzailerik gabe, ingurunetik
|
jasotzen
duguna eranstea izangolitzateke introiekzioa. Ez gara integratzera iristen; aitzitik,, irentsi?
|
|
|
Hegoafrikan zegoela, denbora batez Hegoafrikako lehen ministroa izan zen JanSmuts ekin adiskidetasun handia izan zuen. Holismoaren eragina autorehorrengandik
|
jaso
zuen.
|
|
|
Laura Perls (Laura Posner), Alemanian jaio zen 1905ean. Psikologianlizentziatua, Gestalt Psychologiek korrontetik
|
jaso
zuen formazioa edo heziketa.Korronte hau nagusi izan zen gerra garaiko Alemaniako Psikologia akademikoan.Prestakuntza akademiko sakona izan zuen, K. Goldstein, Werteimer eta antzekoakmaisu izan zituelarik. Fritz engan izan zuen eragina nabaria da, batez ere Gestaltaridagokionez.
|
|
|
Yontef en hitzetan (1995), Laura-k, Martin Bubereta Paul Tillich teologo existentzialekin harremana izan zuen. Eraginfenomenologiko eta existentzial gehienak Laura-k
|
jaso
eta sortu zituen, adibidez, erantzukizuna onartzea, norberaren bizitza bideratzeko aukera, existentziaesentziaren gainetik jartzea, eta elkarrizketa existentziala.5
|
|
|
Hauxe da Gestalt Terapiak
|
jaso
zuen lehen eragina, Perls bera, 20 urtez psikoanalista, bere burua 7 urtez analizatzen ibili zen-eta. Beste asko bezala, Perlsneofreudiano bihurtu zen, bere ikuspuntu propioa sortu zuen arte.
|
|
|
Andolfi k urte batzuk Estatu Batuetan prestakuntzan igaro ondoren, 1974eanbere Familia Terapiaren Institutua sortu zuen, eta 1977an bere lehen liburua, LaTerapia con la Famiglia (Andolfi, 1985) argitaratu zuen. Haley eta Minuchin engandik (honekin Philadelphia Child Guidance Clinic ospetsuan lanean arituzen) eragin berezia
|
jaso
izana aitortzen da, nahiz eta Whitaker en eraginarenaztarnak ere sumatu, bereziki bere probokazio eta erronka tekniken garapenean.Terapeuta aldakuntza eragile modura hartzen duen Minuchin en ideiaazpimarratzen du, baina familiak bere bidearen egile eta protagonista izan beharduela baieztatzen du, familiak bere baitan gorderik dituen ahalmen terapeutikoaksustatuz, Haley k egiten zuen modura. Etengabe eraldatzen ari den sistema irekibat da familia, aktiboa, autogobernatzeko gai dena eta beste sistemekinelkarreragitera irekita dagoena; eta familiaren zurruntasunak familia barneko etafamiliaz kanpoko bilakaerara egin beharreko egokitzea eragozten duenean sortzenda patologia.
|
|
|
Terapian bere burua, amasinboliko? modura definitzen du, eta sarritan erabiltzen ditu nahasmen teknika, ametsen kontakizunak, terapian bertan minutu batzuez lokartu eta amestutakoakontatu familiari, komunikatzen zaila den zerbaitetan zerikusia duelako harekin; Richard Felden engandik
|
jasotako
teknika hau psikoterapia taldeetan erabiltzenzuen (Whitaker, 1981, or. 188), edo probokazioa.
|
|
|
Historikoki gertaera honek berebiziko garrantzia dauka, izan ere, momentu hartatik aurrera bi gertakizun jazo baitziren: lehenik, giza sexualitateaulertzeko kontzepzio holistikoa eta haren azterketarako berezkoa duenepistemologia ia erabat deuseztu zen; bigarrenik, sexu aspektu ezberdinei buruzkoazterketak, jadanik sakabanaturik zeudenak, Estatu Batuetan
|
jaso
eta bilduzituzten. Horrela, Kinsey k, Master ek eta Johnson-ek eta beste zenbait autorekeragin erabakikorra izan dute XX. mendeko bigarren erdialdean giza sexualitateaulertzeko moduan.
|
|
|
Zac en hitzetan (1971), enkoadrea lan analitikoari gutxieneko interferentziakziurtatzen dizkion estipulazio multzoa da, era berean, analistak
|
jaso
dezakeenahalik eta informazio gehien eskainiz?.
|
|
|
Estipulazio hauek espaziozko eta denborazko baldintzak
|
jasotzen
dituzte, etabaldintza hauek baimenduko dute prozesu analitikoa, talde prozesu terapeutikoakasu honetan, aurrera eramaten.
|
|
|
Holderlin, sentiberatsunarenprintzea, erotu egin zen. Ez ziren izan idazleak artatu eta zaindu zutenak; zurgin pobrebat izan zen 30 urtez etxean
|
jaso
zuena. Zurginaren obra, Holderlinenaren parekoparatzen dut nik, eta Holderlinen laudatzaile merke eta sasilagunena baino zatiazjasoagotzat daukat.
|
|
|
Eta Txillardegik izkin egin die integratuaizateko ekimenei, bere borondatez sarri, eta borondate horren mendekuz bere aurkariek izan duten jarrerari esker bestetan. Horregatik uste dut, lehendik dauden egituretanintegratua ez izatea, eta arau normalen arabera
|
jaso
beharreko omenaldi eta izendapenofizialetatik baztertua izatea, bere neurriaren adierazlea dela. Kalamatika matematikoaz esateko, sistemarekiko jende sumisoak jasoriko omenak eta egoerako okerrakzuzentzeko eginiko merituak alderantziz proportzionalak baitira.
|
|
|
Horregatik uste dut, lehendik dauden egituretanintegratua ez izatea, eta arau normalen arabera jaso beharreko omenaldi eta izendapenofizialetatik baztertua izatea, bere neurriaren adierazlea dela. Kalamatika matematikoaz esateko, sistemarekiko jende sumisoak
|
jasoriko
omenak eta egoerako okerrakzuzentzeko eginiko merituak alderantziz proportzionalak baitira. Horregatik, bihotzezopa diot, itxuraz opa behar ez niokeena:
|
|
|
Badago aldea! Aukeran, norberak ere bigarren hau nahi izango lukejubilaziorako unea heldutakoan, boato instituzional eta erakundeen onarpenaren ordez.Zenbaitzuek hori baino ez dute
|
jasotzen
. Seinale txarra.
|
|
|
Motiboa oso zabaldua da Europan Thompson ek bere katalogoan
|
jaso
du, G 252: «Witch, in form of cat, has hand cut off. Recognized next morning by missing hand».Euskal Herrian Barandiaran-ek (1973a, 493), Azkue-k (1959, 387) eta Arratibel-ek (1995, 165) bildu dute motiboa.
|
|
|
edo. Hitzaurre gisakoetan? aurkitu ditugun ideietako batzuk; horiek
|
jaso
etabiltzea besterik ez da izan gure egitekoa.
|
|
|
azalpenetan hasiko, besteren artean gauza eznaizelako?; gainera, aipaturiko beraren liburuaz gain, bera, alde batetik, eta XabierIsasi eta Arantxa Iriarte, bestetik, baliatuak dira teoria horretaz EKBk buruturiko euskararen kaleko erabileraren neurketak aztertzeko3 Ez dut Txillardegiren pentsaerasoziolinguistikoa sistematikoki aztertuko ere; nire egitekoa xumeagoa eta mugatuagoaizango da. BAT Soziolinguistika Aldizkaria n berak idatzitako sarrerei edota hitzaurreeijarraituz, horietan bere aldetik jaulki dituen ideia nagusietako batzuk
|
jaso
eta bildukoditut.
|
|
|
Euskal Herriko Hizkuntz Atlasean haizeen izenei buruzko itaunetan
|
jasotako
erantzunekmotibazio desberdinak dituzte: puntu kardinalak, orografia, toponimia...
|
|
|
Ikus dezagun lehenik zeintzuk diren euskararen eremuan nagusiki erabiltzen direnhaize izenak3 Ezer baino lehen aipatu behar da itaunak eta
|
jaso
diren erantzunakbatzuetan ez datozela itxi itxian bat. Sarritan gertatzen ez den arren, herriarenorografiak baldintzatzen du noiz edo noiz haizeen norabidea, eta jazotzen da herribatzuetan ez izatea puntu kardinalei zehatz dagokien haizerik, halako puntukardinalera begira mendi handi bat duelako edo bestelako arrazoiak bitarte.
|
|
|
Sarritan gertatzen ez den arren, herriarenorografiak baldintzatzen du noiz edo noiz haizeen norabidea, eta jazotzen da herribatzuetan ez izatea puntu kardinalei zehatz dagokien haizerik, halako puntukardinalera begira mendi handi bat duelako edo bestelako arrazoiak bitarte. Arazohauek kontuan izanik, hona hemen lehen lehenik
|
jaso
diren izen hedatuenak:
|
|
|
ipar aide/ haize (104 herritan), norte (ko) haize (65etan) eta beheko haize (29aldiz). Haize mota hau izendatzeko
|
jaso
diren guztiak 238 dira; 25 berba desberdinlortu dira.
|
|
|
Halaere, badira beste izendapen batzuk; hauen artean kokatzen dira herriko haize (18herritan), goiko haize (11 herritan) eta haize epel (10 herritan). Erantzun guztiakkontuan hartuta, 202 erantzun
|
jaso
dira; 14 berba desberdin.
|
|
|
c) Ekialdetik datorren haizea izendatzeko hiru izen dira nagusiki agertzendirenak: eguzki haize (52 herritan), napar haize (22 herritan
|
jaso
da) eta ipar haize (17herritan guztira). Izendapen harrigarria azkena, benetan!
|
|
|
mendebal (aize) (55 herritan), gallegu (aize) (39herritan), itsas aize/ aire (26 guztira), ze (i) har aize (22 herritan), gaztela aize (14herritan, denak Nafarroan) eta haize beltz (11 herritan).
|
Jaso
diren guztiak bilduz, 223erantzun egiten dute; 31 berba desberdin.
|
|
|
Beraz, lau galderetan
|
jaso
diren erantzun guztiak bilduz 839 erantzun dira edo, beste era batera esanda, 839 item. Inkesta egin den leku desberdinak kontuan hartuz, 839 aldiz jaso dira berba hauek.
|
|
|
Beraz, lau galderetan jaso diren erantzun guztiak bilduz 839 erantzun dira edo, beste era batera esanda, 839 item. Inkesta egin den leku desberdinak kontuan hartuz, 839 aldiz
|
jaso
dira berba hauek. Item horietan agertzen diren berba desberdinak, aldiz, 115 izan dira.
|
|
|
402 erantzun
|
jaso
dira orotara lau galderotan puntu kardinalei erreferentzia egitendietenak. Erantzun gehien jaso den itauna, ipar haizea, ri dagokiona izan da (169 erantzun), ondoren, hego haizea, rena agertzen delarik (135).
|
|
|
402 erantzun jaso dira orotara lau galderotan puntu kardinalei erreferentzia egitendietenak. Erantzun gehien
|
jaso
den itauna, ipar haizea, ri dagokiona izan da (169 erantzun), ondoren, hego haizea, rena agertzen delarik (135). Bien artean erantzun guztien%76 biltzen dute.
|
|
|
Datu aipagarria da, halaber, ekialdeko haizea izendatzeko
|
jasotako
17 erantzunetan, ipar, puntu kardinalarekin zerikusia edo harremana dutenak egotea (iperbaltz, ipergorri...).
|
|
|
puntu kardinalarekin zerikusia edo harremana dutenak egotea (iperbaltz, ipergorri...). Erantzun hauek
|
jaso
diren herri gehienetan, iparraldeko haizea izendatzeko hitz mailegatua erabiltzen dute. Datuaren interpretaziorako abiapuntuetariko bat, beste batzuk baztertu gabe, arestian aipatutako faktore orografikoak izan behar diragogoan.
|
|
|
Haizeen izen batzuk haize mota desberdinak izendatzeko
|
jaso
dira: hala naparaize iparraldetiko haizea izendatzeko jaso da herri batean5, beste batean hegoaldekoadeitzeko eta 22 herritan ekialdeko haizea izendatzeko, baina behin ere ezmendebaldekoa izendatzeko.
|
|
|
Haizeen izen batzuk haize mota desberdinak izendatzeko jaso dira: hala naparaize iparraldetiko haizea izendatzeko
|
jaso
da herri batean5, beste batean hegoaldekoadeitzeko eta 22 herritan ekialdeko haizea izendatzeko, baina behin ere ezmendebaldekoa izendatzeko. Berebat, ahuñ haize edo ahuña haize, hegoaldekoa (4herritan) zein ekialdekoa (beste 4tan) izendatzeko jaso da, denak Zuberoan.
|
|
|
hala naparaize iparraldetiko haizea izendatzeko jaso da herri batean5, beste batean hegoaldekoadeitzeko eta 22 herritan ekialdeko haizea izendatzeko, baina behin ere ezmendebaldekoa izendatzeko. Berebat, ahuñ haize edo ahuña haize, hegoaldekoa (4herritan) zein ekialdekoa (beste 4tan) izendatzeko
|
jaso
da, denak Zuberoan. Frantziaize ere bai iparraldetik (2), bai ekialdetik (8) datorren haizea izendatzeko.
|
|
|
Herria baino gune txikiagoen izenetan oinarritutako ipar haizea deitzeko urkiolaaize
|
jaso
da; hegoaldekorako ahuñ haize (4) eta anie; ekialdeko haizerako ahuñ haize (4), labeda haize (2), pafin aize, ipiñaldeko eta samigel aize; mendebaldekorako, azkenik, gorbei aize (2), sanmiel aize eta ahuski aide.
|
|
|
Herri izen baten izendapenean oinarritutako iparraldeko haizea deitzeko, zaldibaraize baino ez da
|
jaso
; hegoaldekoa deitzeko, nabarniz aize; ekialdekoa, nabarniz aize, labarrabetzu aize eta elgeta aize; mendebaldekorako, orio aize, baionako aize etakabreton aize.
|
|
|
Horigertatzen da, gure ustez, nabarniz aize haize izenarekin. Errigoitin hegoaldeko haizeaizendatzeko
|
jaso
da (ego aize eta goiko aize izenekin batera), baina Mendatanekialdekoa izendatzeko. Hala ere, Nabarniz ez dago ez Errigoitiren hegoaldean, ezMendataren ekialdean.
|
|
|
Guztira 67 berba
|
jaso
dira nola edo halako erreferentzia orografikoa dutenak, bildu diren erantzun guztien %8 baino ez.
|
|
|
Goiko haizea, ostera, gutxiago erabiltzen den arren, nagusiki hegoaldetik datorrenhaizea izendatzeko erabiltzen da. Hamaika herritan bildu da haize mota horrentzat, nahiz beste bostetan gainerako haizeak izendatzeko
|
jaso
den.
|
|
|
Urteko sasoi bati lotuta aurkitzen den izendapena dugu hau. Egia esan, ez dirahorrelako izen asko bildu, guztira 5 baino ez dira
|
jaso
eta.
|
|
|
|
Jaso
diren izen apurrak ondokoak dira: iparraldetiko haizea adierazteko hiru izenjaso dira:
|
|
|
iparraldetiko haizea adierazteko hiru izenjaso dira: kallerna haize, kharrun aide eta txingor aize; hegoaldekoa adierazteko ezdago mota honetako izendapenik; ekialdekoa adierazteko izen bi
|
jaso
dira: orma haize (4) eta kharru haize; eta mendebaldekoa adierazteko, 4 hitz:
|
|
|
Gehienak mendebaldeko haizea izendatzeko erabiltzen dira, bai kopuruz eta baitaizendapen desberdinez ere. Bestalde, enbra aize eta behor haize behorbiltzaile izendapenak, bi norabide desberdinetako haizeak izendatzeko
|
jaso
diren arren, norabidearibaino izaerari kasu gehiago egiten diotelakoan gaude, nahiz ez ditugun multzo horretan sartu.
|
|
|
Gainontzeko erreferentzia duten izenak oso urrun daude kopuru horietatik.Izendapen orografikoa dutenak 67 dira (%8). Haizearen izaerari buruzko izendapenaduten 77 erantzun
|
jaso
dira (%9). Erreferentzia astronomikoa duten 56 erantzun bildudira (%7).
|
|
|
Zein haize izen oteda nagusi lurralde bakoitzean? Egin dezagun lehen lehenik lurraldeen araberako taulaeta bil ditzagun bertan EHHAn
|
jaso
diren erantzun kopuruak7:
|
|
|
EHHA proiektuan bildu diren datuen aberastasuna, inkesta metodologia egoki batenondorio baino ez da9 Ohiko hizkuntza atlasetan ez da gehienetan lortzen, inkestatzenden herriko forma guztiak biltzea. Baina EHHAn ahalegin berezia egin da inkestatzenzen herrian bizitza arruntean erabiltzen ziren berbak
|
jasotzeko
.
|
|
|
Esaten dugunaren froga, bildu den datuen ugaritasuna da. Badira haize mota beraizendatzeko 6 erantzun desberdin (6 berba desberdin)
|
jaso
diren herriak. Eta asko dira3 eta 4 hitz desberdin jaso direnak.
|
|
|
Badira haize mota beraizendatzeko 6 erantzun desberdin (6 berba desberdin) jaso diren herriak. Eta asko dira3 eta 4 hitz desberdin
|
jaso
direnak. Adibide gisa baino ez bada ere, hona hemenMuntorin mendebaldeko haizea izendatzeko jaso diren izenak:
|
|
|
Eta asko dira3 eta 4 hitz desberdin jaso direnak. Adibide gisa baino ez bada ere, hona hemenMuntorin mendebaldeko haizea izendatzeko
|
jaso
diren izenak: itxasaidia, ebi aizia, pekaizia, bajuna haize, aizebeltza eta manex haize.
|
|
|
Izendapen kardinala nagusi da gainontzeko haize motak izendatzeko tipoekinerkatzen bada,
|
jasotako
erantzun guztietatik %48 bereganatzen duelako. Nagusitasunhori iparraldeko eta hegoaldeko haizeetan duen gailentasunak ematen dio.
|
|
|
Hala ere, badago funtsezko ezberdintasun bat bi kasuetan: kromosomen kasuangurasoengandik
|
jasotzen
dela katea, osatua jaio baino lehenago. Inprimatuta geratzenzaigu eta horren arabera osatzen da gure gorputza.
|
|
|
Kulturan, gure bigarren naturan, aldiz, jaiotzearekin batera sortuak garen giltzabiologikoa genomatik bideratuta eta irentsita eutsi eta gureganatu ondoren ogiegituraturik,
|
jasotzen
ditugun sentsazioak eta haiek bidalitako mezuen ezagupenakmetatzen hasten gara. Lana egin behar du gure gorputzak horretarako.
|
|
|
Hala ere, lehenago beste neurritan adierazita zegoena: bizitzekoadina gari
|
jaso
edo ehizatik jatekoa ekarri. Bizi neurriak ziren horiek, guretakogaindituak.
|
|
|
Amaren sabeletik atera eta gero, zeure bizitza osorako lana duzu. Bibidetatik bil dezakezu bigarren natura hau, zure giza nortasuna osatuko duena, kultura: atarramentu propiotik edo bestengandik entzunda eta
|
jasota
.
|