|
2013
|
|
|
c. Andoniren proposamenaren inguruan iritzi bat baino
|
gehiago
egon daiteke. Zein da zurea?
|
|
|
a) Irratsaio honetako parte hartzaileek euskararen aldaera bat baino
|
gehiago
erabiltzen dute. Zer aldaera dira, eta nork erabiltzen ditu?
|
|
|
Hona hemen galdera erantzun
|
gehiago
. Galderak osorik daude, erantzunak, aldiz, osatu egin behar dira.
|
|
|
Pertsona bati buruzko informazioa jasotzeko modu bat baino
|
gehiago
dago; horietako bat elkarrizketa da. Orain ikusiko duzun bideoan, Mertxe Arruti andreak bi elkarrizketatzaileren galderei erantzuten die.
|
|
|
Aditzak, molde jokatuan, ekintzaz edo egoeraz gain, beste hainbat informazio ematen du: ekintzan parte hartzen duten pertsonak, ekintzaren denbora& Pertsonei dagokienez, euskaraz aditz jokatuak, berak bakarrik, beste hizkuntza batzuetan baino informazio gehiago ematen du; izan ere, euskarazko aditz jokatuak ematen duen informazioa emateko, elementu
|
gehiago
behar dira beste hizkuntza batzuetan. Hona adibide batzuk:
|
|
|
3 Idatz ezazu testu poetiko bat ordenatutako esaldiak erabiliz, eta, behar izanez gero, informazio
|
gehiago
erantsiz.
|
|
|
Ariketa horiek zenbat eta
|
gehiago
egin, orduan eta trebeagoa izango zara, ahoko muskuluak garatuagoak izango baitituzu. Etxean ariketak egitea erabakitzen baduzu, jar zaitez ispiluaren aurrean, ondo egiten ote duzun ikusteko.
|
|
|
2 Poema aukeratutakoan, presta ezazu haren irakurketa adierazkorra. Horretarako, modu bat baino
|
gehiago
landu duzue osagai honetan: banaka, binaka, taldean.
|
|
|
Bigarren horretarako ere prestatu egin behar! Izan ere, kontu handiz egin behar dira beti kritikak, are
|
gehiago
sentimenduak gora eta sentimenduak behera zabiltzan unitate honetan.
|
|
|
Eunatek eleketan pasatzen du denbora, alferkerian. Azken orduko ahaleginak egiten dituenez, ezusteko bat baino
|
gehiago
hartu izan du. Bakarkako lanak baino nahiago ditu taldekoak, entretenituta egoten delako eta, besteekin elkarlanean, nota onarekin gainditzea errazagoa zaiolako.
|
|
|
Unitatearen izenburua ez da alferrik izango" sentimenduen inbentarioa"! Osagaian zehar, hitz asko agertu dira, eta
|
gehiago
agertuko dira, guztiak sentimenduekin erlazionatuak; bada, hitz horiek identifikatu egin dituzu.
|
|
|
Bakardadea, bakarrik izatea baino
|
gehiago
da. Bakardadea, zure gelara eskailera bera ere igotzen ez denean da.
|
|
|
Gurasoek anaia zaharraren arrakastak nireak baino
|
gehiago
balioesten dituztelako.
|
|
|
ihotza gure gorputzeko organu bat da, ez da gorrigorria, eta ez du"" forma. Hori bakarrik, ala zerbait
|
gehiago
al da bihotza. Ez ote da sentimenduen
|
|
|
c) Zer dauka zure bizitzak une honetan, lore ala arantza
|
gehiago
–
|
|
|
B) Tradizio historikoak eta zentzuak baserriaren jabetza lur eta guzti oso osorik familiaren barruan eskualdatzea eskatu dute beti. Bidezko jokamolde horrek ahalbidetu zuen ustiapenen azalera ez zatikatzea eta nekazarien biziraupena ziurtatzeko beharrezkoa zena baino
|
gehiago
ez edukitzea, baina, halere, Gipuzkoako nekazarien artean lau gizatalde osatu ziren, lurraren jabetzaren arabera zuten kokapena zela medio.
|
|
|
2 XVI. mendeko euskal emakumeek liho fin finezko buru estalkiak erabiltzen zituzten, adar forma eginez txirikordatuta. Buru estalkiak zenbat eta metro
|
gehiago
izan, emakumeak kategoria handiagoa zuen: aberastasuna lihoan oinarritzen zen.
|
|
|
Euskal jainkosa herri bakoitzean ezagutzen da ustez bere bizilekua den mendi edo haitzuloaren izenarekin. Itxura bat baino
|
gehiago
hartzen ditu kanpora irteteko. Bestalde, lur azpian dagoenean, animalia itxura hartzen duela uste da.
|
|
|
Testua gainbegiratuz galdera batek eskatzen duen informazioa identifikatzeko, hauxe duzu ikasi beharreko lehenengo estrategia: galdera bakoitzean gako hitza zein den identifikatzea (bat baino
|
gehiago
izan daitezke).
|
|
|
2 Testuaren informazio
|
gehiago
izan gabe, jakingo al zenuke zer ataletara jo honako galdera hauei erantzuteko. Zerk eman dizu pista?
|
|
|
Dagoeneko, bazabiltza testuetan zenbait informazio azkar azkar identifikatzen, baina badira lan horretan lagun zaitzaketen alderdi
|
gehiago
. Horiek ezagutzeko, irakurri jarraian duzun informazio testua.
|
|
|
1 Horretaz
|
gehiago
jakiteko, irakur ezazu jarraian duzun informazio testua, eta adierazi honako baieztapen hauek zuzenak ala okerrak diren:
|
|
|
Informazio iturritzat darabiltzagun testuak osotasunean irakurri beharrik ez dugunean, estrategia bat baino
|
gehiago
erabil dezakegu:
|
|
|
Eskuratutako informazioa antolatzeko, egituratzeko, modu bat baino
|
gehiago
dago. Jarraian ezagutuko duzu zein den, aukera ezberdin horietatik, sortu behar duzun dibulgazio artikuluari hobeto egokitzen zaiona:
|
|
|
5 Galdera bakoitzari erantzuteko behar adinako Hurrengo irizpidea frogatu. informazioa hautatu da; ez
|
gehiago
, ez gutxiago.
|
|
|
1 Programaren ekoizleak ere lanean aritu dira, eta, dagoeneko, interesgarriak izan daitezkeen beste lau lekutako (mapan ikur horiz daude markatuta) informazioa lortu dute. Leku horietatik programaren grabazioa non egin erabakitzeko, informazio
|
gehiago
behar dute. Antola zaitezte zeuen artean, mapan markatuta dituzuen leku horien deskribapen fitxak osatzeko.
|
|
|
10.000.000 biztanle baino
|
gehiago
km2 ko
|
|
|
Ikus dezagun bestea. Koordenatuak adierazteko modu hori gero eta
|
gehiago
erabiltzen da gaur egungo nabigatzaile eramangarrietan. Beraz, horiek nola irakurri jakitea garrantzitsua da edozein bidaia egiteko.
|
|
|
Askotan entzuten dugu klima aldatzen ari dela, aurreko urteetan baino euri, elur edo bero
|
gehiago
edo gutxiago egiten duela& Zer iruditzen zaizue. Horrela dela uste al duzue?
|
|
|
Ostraka deitzen zaien buztin eta zeramika zatietan, ezohiko idazkiak eta marrazkiak agertu ziren, III. mendekoak, erromatarren garaikoak. Laurehun baino
|
gehiago
ziren; aurkikuntza ikaragarria. Idatziak latinez, grekoz, egiptoeraz eta euskaraz zeuden idatzita.
|
|
|
Gure ikerketak Historiaurrean eta Antzinaroan oinarrituko direla adierazi bazaizu ere, ez dugu informazio gehiegi garai haiei buruz; beraz, lehenbizi, zertxobait
|
gehiago
ikasiko dugu aro haiei buruz.
|
|
|
1.000 bytek kilobyte bat (kb) osatzen dute, 1.000 kilobytek mega bat (Mb) eta 1.000 megak giga bat (Gb). Tamainaren arabera, fitxategi batek
|
gehiago
edo gutxiago pisatuko du, eta astunagoa edo arinagoa izango da lanerako.
|
|
|
Esate baterako, 5 kilometro metrotara pasatzeko 5 km Â’ 5 10 hm= 50 hm Â’ 50 10 dam= 500 dam Â’ 500 10 m= 5.000 m katea sortzen da. Hala ere, urrats bat baino
|
gehiago
egin behar direnean, badago eragiketa bakarraren bidez egiteko aukera ere. Eta, hori nola egiten da?
|
|
|
c) Gisa horretako jarduera
|
gehiago
behar ditut?
|
|
|
d) Behar baditut, badakit non topatu horrelako jarduera
|
gehiago
–
|
|
|
d) Behar baditut, badakit non topatu horrelako jarduera
|
gehiago
–
|
|
|
2 Zenbakien historiaren inguruko datu asko ikusi dituzu bideoan. Zenbakien eta sinboloen historiari buruz
|
gehiago
jakiteko, irakur ezazu Sinboloen historia laburra Ekigunean.
|
|
|
18 baino bi unitate
|
gehiago
18 baino bi unitate gutxiago
|
|
|
c) Gisa horretako jarduera
|
gehiago
behar ditut?
|
|
|
d) Behar baditut, badakit non topatu horrelako jarduera
|
gehiago
–
|
|
|
c) Gisa horretako jarduera
|
gehiago
behar ditut?
|
|
|
d) Behar baditut, badakit non topatu horrelako jarduera
|
gehiago
–
|
|
|
Horietan, unitatez aldatzeko nahikoa zen 10 zenbakiaren multiploekin biderkatzea edo zatitzea. Nolanahi ere, badaude magnitude
|
gehiago
, eta guztiek ez dute berdin funtzionatzen
|
|
|
c) Gisa horretako jarduera
|
gehiago
behar ditut?
|
|
|
c) Zelaieder futbol zelaiak iaz 8.000 lagunentzat tokia zuen. Egindako eraberritze lanen ondorioz, aurten% 10
|
gehiago
sartzen da. Zenbat jarraitzailek izango du aukera datorren igandeko partida bertatik ikusteko?
|
|
|
c) Gisa horretako jarduera
|
gehiago
behar ditut?
|
|
|
d) Behar baditut, badakit non topatu horrelako jarduera
|
gehiago
–
|
|
|
Hirutik batek du ura eta argindarra Chiapaseko biztanleen artean.
|
Gehiago
jakin nahian, Wikipedian begiratu eta bertako biztanleria gutxi gorabehera 4.500.000koa dela ikusi duzu. Zenbat biztanlek ez dute urik eta argindarrik Chiapasen?
|
|
|
c) Gisa horretako jarduera
|
gehiago
behar ditut?
|
|
|
d) Behar baditut, badakit non topatu horrelako jarduera
|
gehiago
–
|
|
|
Zenbaki bat lehena da bat zenbakiarekin eta bere buruarekin bakarrik zatitu daitekeenean. Horiez gain zatitzaile
|
gehiago
dituenean, zenbakia konposatua dela esaten da.
|
|
|
Berdintzaren eskuineko adierazpena 48 zenbakiaren deskonposaketa faktoriala da, eta 24 eta 2 zenbakiak faktoreak. Deskoposaketa faktorialak maiz urrats bat baino
|
gehiago
izan ditzake.
|
|
|
c) Gisa horretako jarduera
|
gehiago
behar ditut?
|
|
|
d) Behar baditut, badakit non topatu horrelako jarduera
|
gehiago
–
|
|
|
c) Gisa horretako jarduera
|
gehiago
behar ditut?
|
|
|
d) Behar baditut, badakit non topatu horrelako jarduera
|
gehiago
–
|
|
|
c) Gisa horretako jarduera
|
gehiago
behar ditut?
|
|
|
d) Behar baditut, badakit non topatu horrelako jarduera
|
gehiago
–
|
|
|
c) Gisa horretako jarduera
|
gehiago
behar ditut?
|
|
|
d) Behar baditut, badakit non topatu horrelako jarduera
|
gehiago
–
|
|
|
Informazioa jasotzeko tresnen artean erabilienak inkesta, behaketa eta elkarrizketa dira. Sarri, ikerketaren helburuen baitan, datuen bilketarako tresna bat baino
|
gehiago
erabili ohi dira batera.
|
|
|
Galdera gehienek erantzun aukera bat baino
|
gehiago
dute eta zure egoera egokien deskribatzen duen erantzuna" X" baten bidez adieraztea eskatzen dizugu.
|
|
|
|
GEHIAGO
|
|
|
c) Gisa horretako jarduera
|
gehiago
behar ditut?
|
|
|
d) Behar baditut, badakit non topatu horrelako jarduera
|
gehiago
–
|
|
|
Datuak adierazteko, adierazpen molde bat baino
|
gehiago
daude; testuak, taulak eta grafikoak baliatzen dira, besteak beste, informazioa adierazteko. Erlazio proportzionalei dagokienez, unitatean zehar agertu dira testuak eta taulak& Baina, zer bide erabiltzen ote da erlazio horiek grafikoki adierazteko?
|
|
|
c) Gisa horretako jarduera
|
gehiago
behar ditut?
|
|
|
d) Behar baditut, badakit non topatu horrelako jarduera
|
gehiago
–
|
|
|
c) Gisa horretako jarduera
|
gehiago
behar ditut?
|
|
|
d) Behar baditut, badakit non topatu horrelako jarduera
|
gehiago
–
|
|
|
EGOERAREN AZALPENA: Azaltzen dut sarreraren ondoren, eskaeraren arrazoia adierazten da, bat baino
|
gehiago
baleude, banatuta edo zenbakituta.
|
|
|
Maiztasun taula taldekatuak: aldagaiaren balioak multzokatu egiten dira, balio b t baino
|
gehiago
bilduz. Maiztasun taula taldekatuak erabiltzen dira aldagai kuantitatibo jarraituen kasuan eta, baita zenbaitetan, aldagaia kuantitatibo diskretua izanik ere, hartzen dituen balioak oso sakabanatuta daudelako, haiek biltzea komeni denean ere.
|
|
|
c) Gisa horretako jarduera
|
gehiago
behar ditut?
|
|
|
d) Behar baditut, badakit non topatu horrelako jarduera
|
gehiago
–
|
|
|
c) Gisa horretako jarduera
|
gehiago
behar ditut?
|
|
|
d) Behar baditut, badakit non topatu horrelako jarduera
|
gehiago
–
|
|
|
c) Gisa horretako jarduera
|
gehiago
behar ditut?
|
|
|
d) Behar baditut, badakit non topatu horrelako jarduera
|
gehiago
–
|
|
|
c) Gisa horretako jarduera
|
gehiago
behar ditut?
|
|
|
d) Behar baditut, badakit non topatu horrelako jarduera
|
gehiago
–
|
|
|
2 Bitxia da benetan À zenbakia. Ekigunean hari buruzko informazio
|
gehiago
duzu. Osa ezazu zenbaki horri buruzko bitxikerien zerrenda, horietatik jasotako informazioarekin.
|
|
|
c) Gisa horretako jarduera
|
gehiago
behar ditut?
|
|
|
d) Behar baditut, badakit non topatu horrelako jarduera
|
gehiago
–
|
|
|
c) Gisa horretako jarduera
|
gehiago
behar ditut?
|
|
|
d) Behar baditut, badakit non topatu horrelako jarduera
|
gehiago
–
|
|
|
c) Gisa horretako jarduera
|
gehiago
behar ditut?
|
|
|
d) Behar baditut, badakit non topatu horrelako jarduera
|
gehiago
–
|
|
|
c) Gisa horretako jarduera
|
gehiago
behar ditut?
|
|
|
d) Behar baditut, badakit non topatu horrelako jarduera
|
gehiago
–
|
|
|
Eman dezagun beste urrats bat gure aurrezagutzak identifikatzen jarraitzeko; hau da, ikus dezagun zer
|
gehiago
dakigun gaiari buruz. Horretarako, saia zaitez honako ariketa hauek egiten.
|
|
|
Nola esplikatuko zenioke zure lagun bati unibertsoari buruz
|
gehiago
jakiteko ikerketa galderak egitea urrats garrantzitsua dela. Honako zerrenda honetatik aukera ezazu egokiena deritzozun adierazpena.
|
|
|
Aurreko miatze jardueran ikusi duzu zientziari eta unibertsoari buruz
|
gehiago
jakiteko ikerketa galderak egitea urrats garrantzitsua dela, baina zertaz ari gara ikerketa galderak aipatzen ditugunean. Zein dira galdera horien ezaugarriak?
|
|
|
8 Erantzun bat baino
|
gehiago
izan dezakeenez, galdera egokiak ideia gehiago sortzeko lagungarriak dira.
|
|
|
8 Erantzun bat baino gehiago izan dezakeenez, galdera egokiak ideia
|
gehiago
sortzeko lagungarriak dira.
|
|
|
Zientzia horrek historia laburra du, baina gizakiak egindako ehunka satelite artifizialek inguratzen dute Lurra: komunikazio sateliteak, satelite meteorologikoak& Gainera, ontzi batzuk Ilargira joan eta handik berriro itzuli dira, behin baino gehiagotan, eta Nazioarteko Espazio Estazioa eraiki da; hamalau herrialdetako astronautak pasatu dira Lurrari birak emanez dabilen estazio horretatik; are
|
gehiago
, astronautez gain, lehenengo espazio turista batzuk ere han izan dira!
|
|
|
1 Planeta asko daude, pentsatzen genuena baino
|
gehiago
.
|
|
|
2 Esne Bidean izarrak baino planeta
|
gehiago
daude.
|
|
|
Aurreko atalean azaldu duzu unibertsoari buruz zure jakin mina eta egin dituzu ikerketa galdera egoki (pertinente) ugari. Baina,
|
gehiago
sakontze aldera, badakizu nola sortu eta hedatu zen unibertsoa. Eta zein diren unibertsoaren osagai nagusiak?
|
|
|
Zure herrian planetarioa jarri behar dute, eta herriko gaztetxoek proiektu hori berena balute bezala har dezaten, hainbat ekintzatan parte hartzeko gonbita luzatu die udalak. Zuk poz pozik jaso duzu gonbit hori, aspalditik gustukoak baitituzu astronomiaren inguruko kontuak eta iruditzen baitzaizu gaiaz
|
gehiago
jakiteko aukera bikaina dela. Beraz, udalak bideratutako ekimen horretan parte hartuko duzu, eta lantalde batean aritzeko izena eman duzu.
|
|
|
oinak lurrean edukiz unibertsoan zehar bidaiatzea. Ziur gaude gaiaren inguruan galdera bat baino
|
gehiago
izango duzula.
|