|
2008
|
|
|
Bourdieuk (1982, 2001) adierazi zuen hizkuntzak" merkatu linguistiko" batean lehiatzen direla, eta gutxiengoaren hizkuntza bat hitz egiten duten kideek beren hizkuntzak legitimitate gehiago edo gutxiago duela nabaritzen dutela, merkatu horretan duen balio sinbolikoaren arabera. Gutxiengoaren hizkuntza hitz egiten dutenek, ez badute uste beren hizkuntzak balio handirik duela merkatu horretan, gutxietsi egiten dute beren hizkuntza eta gizartean" legitimitate"
|
gehiago
duen hizkuntza edo duten hizkuntzak ikasten eta erabiltzen saiatzen dira (Bourhis, 1994b). Hortaz, lagitimitate ideologikoa ez dago gobernuaren babes instituzionalarekin soilik lotuta; talde barruko eta kanpoko hiritarren babesarekin ere lotuta dago, hau da, hiritar horiek gutxiengoaren hizkuntzarekiko jarrera positiboa izatearekin eta gutxiengoaren hizkuntza ikasi eta erabiltzearekin ere lotuta (O’keefe, 2001).
|
|
2009
|
|
|
Europar Batasuneko herrialdeen eleaniztasuna ez baita gaur egungo 23 hizkuntza ofizialetara mugatzen: badira gutxi gorabehera beste 60 hizkuntza, badira milioika europar estaturik gabeko herrietako hizkuntzak erabiltzen dituztenak, eta badira estatu hizkuntza izate hutsak ematen duen merezimenduagatik ofizialak diren zenbait hizkuntzek baino hiztun
|
gehiago
dituzten hizkuntza ez ofizialak (katalanarena da kasu nabarmena, baita neurri txikiagoan bada ere euskararena eta galegoarena ere). Eleaniztasuna errespetatu eta bermatzearen ikuspegitik ez diogu inolako zentzurik ikusten Europako zenbait lurraldetan ofizialak diren hizkuntzak Europako erakundeetan ofizialak ez izateari.
|
|
|
Hala, ahozko erabilerari dagokionez, hizkuntza bat eta bakarra bai, baina euskalki asko eta azpieuskalki
|
gehiago
dituen hizkuntza da, horietako batzuen eta bestetzuen artean distantzia nabarmena duen hizkuntza, arau komunik gabe urte askoan garatu den hizkuntza, corpusaren normalizazio edo kodifikazio behar larri eta atzeraezina zuen hizkuntza. Euskaldunok sarri askotan ahazten badugu ere, konparazio batera eta ulermenari dagokionez, handiagoa da zubereraren eta bizkaieraren arteko distantzia, hizkuntza bereko bi dialekto diren arren, katalanaren eta gaztelaniaren artekoa baino, nahiz eta bi hauek hizkuntza diferenteak izan.
|
|
2010
|
|
|
izan dugu desadostasun bat baino gehiago. Zu askotan damutu izan zara gurasoek guri euskara irakatsi ez izanaz, baina horrek, alde batetik, ez du erremediorik, eta bestetik, posibilitate
|
gehiago
dituen hizkuntza aberatsago baten eremuan jarri gintuen. Konparatuko al dituzu, bada, gaztelaniaren inguruan eraikitako kultura. Jorge Manrique eta Garcilaso, Cervantes eta Quevedo, Bécquer eta Espronceda, Antonio Machado eta García Lorca, Baroja eta Unamuno??
|
|
|
Zu euskarazale sutsua zara —itsua, alegia... baita arriskutsua ere, ondorioz—, eta horretan ere —Domingo ere aritu zen esperantoarekin, baina Domingo hil zen eta esperantoa lau katuren kontua da, laurak ere idealistak, hori bai...! — izan dugu desadostasun bat baino gehiago. Zu askotan damutu izan zara gurasoek guri euskara irakatsi ez izanaz, baina horrek, alde batetik, ez du erremediorik, eta bestetik, posibilitate
|
gehiago
dituen hizkuntza aberatsago baten eremuan jarri gintuen. Konparatuko al dituzu, bada, gaztelaniaren inguruan eraikitako kultura —Jorge Manrique eta Garcilaso, Cervantes eta Quevedo, Bécquer eta Espronceda, Antonio Machado eta García Lorca, Baroja eta Unamuno... — euskararen inguruan eraikitakoarekin, apaizak eta kleroa nagusi?
|
|
2011
|
|
|
Immigranteen jatorriak badu zerikusia, Jaurlaritzako eledunaren hitzetan: «Latinoamerikatik datozenek, adibidez, gaztelania menperatzen dute, eta gurasoek joera
|
gehiago
dute hizkuntza horretako ereduetara jotzeko». Barquinek dio, ordea, zerbait badagoela horren atzean:
|
|
|
Baina egia da txiste batzuek grazia
|
gehiago
dutela hizkuntza batean, bestean baino, hitzengatik; mimika, berriz, unibertsala da, ez delako itzultzen, zeinuen hizkuntzarekin gertatzen den bezala.
|
|
2013
|
|
|
Egitura sakona den hizkuntza komunitatearen ibilbide luzean, estatua uneko zirkunstantzia da, koiunturala. Izaeratik
|
gehiago
du hizkuntza komunitateak, egoeratik gehiago estatuak.
|
|
2015
|
|
|
Hizkera neutroa izaten da. Baina esatari batek, kazetari batek eta, batez ere, fikzioa sortzen duen idazle batek irudi
|
gehiago
dituen hizkuntza erabiltzen du; hau da, konnotatiboagoa, koloretsuagoa», azaldu du Labayru fundazioko zuzendari Adolfo Arejitak. Mezuari zolitasun hori ematen laguntzeko esamoldeak bildu dituzte Labayru Hiztegi Fraseologikoan, eta www.labayru.eus webgunean ipini dute.Elebiduna da:
|
|
|
aragoierak eta galesak sarean duten erronka nagusia. Hiztun
|
gehiago
duten hizkuntzen mehatxua
|
|
|
2 Hizkuntza txikiek Interneten duten presentzia handia mehatxua da hiztun
|
gehiago
duten hizkuntzentzat.
|
|
2016
|
|
|
Edukia garatzea eta hizkuntza nabarmentzea da euskarak, katalanak, galizierak, okzitanierak, aragoierak eta galesak sarean duten erronka nagusia. Hiztun
|
gehiago
duten hizkuntzen mehatxua duten arren, komunitateek egindako lanari esker, ona da sarean duten presentzia.
|
|
|
2 Hizkuntza txikiek Interneten duten presentzia handia mehatxua da hiztun
|
gehiago
duten hizkuntzentzat.
|
|
2019
|
|
|
...aurrera egiteko, eta zentzu horretan gazteen hizkuntza ohituretan sumatu dute gabezia handiena. horregatik, nahiz eta itxaropentsuak diren, hizkuntzaren geroaren inguruko kezka azaldu dute. eurei dagokienez, euskararekiko jarrera positiboa daukatela agerian geratu da emandako erantzunen arabera, eta ahal dutenetan euskaraz hitz egiten dutela diote. kasu horretan, Arakistain eta Andresek erraztasun
|
gehiago
dute hizkuntzaren erabilera hori egiteko, inguruko elkarrizketak euskaraz egiteko traba gutxiago dituztelako. euskararen testuingurua ahula den eremuan, hala ere, gero eta gehiago erabiltzen dela aipatu du etxezarretak, eta horregatik bere hizkuntza ohitura ere apurka aldatzen ari direla dio. horregatik esan liteke hiruek dutela hizkuntzarekiko jarrera positiboa.
|
|
|
Ethnologue erakundearen arabera, berriz, 100.000 hiztun baino
|
gehiago
dituzten hizkuntzak 1.384 dira, eta milioi bat baino gehiagokoak 407 Horien artean baditugu, 300.000 hiztun izan arren, estatu hizkuntza ofizial eraginkorren multzoan dauden islandiera bezalakoak; edo euskara baino hiztun gehiago izan arren, egoera soziolinguistiko ahulagoan daudenak.
|
|
|
Ethnologue erakundearen arabera, munduan 7.111 hizkuntza daude; milioi bat hiztun baino
|
gehiago
dituzten hizkuntzak 407 omen dira eta 100.000 eta milioi bat hiztun artekoak, 977 (hauen artean kokatzen du euskara, 750.000 hiztun ematen dizkiolarik, alegia, 16 urtetik gorako hiztunei dagokien kopurua). Euskara, beraz, munduko hizkuntzen artean 400 posizioen artean koka daiteke, hizkuntza gutxituen artean horrenbeste hiztun berri dituenik ia ez baitago.
|
|
|
926) dioenez, munduko hizkuntzek bihurkaritasuna adierazteko baliabide bakarra (izenezkoa) izan ohi dute, edo bi (izenezkoa eta aditzezkoa). Oro har, beraz, eredu tipologiko hedatuena gehienez ere bi estrategia bihurkari ukaitea da, eta hau baino
|
gehiago
dituzten hizkuntzak gutitan kausitzen dira (Haspelmath, 2008: 47).
|
|
2021
|
|
|
41.5.3a Hala ere, behin baino gehiagotan enfasi berezia eman nahi izaten diogu mintzagaiari, bereziki azpimarratu zein den gure solasaren markoa ematen duen osagaia. Baliabide bat baino
|
gehiago
dute hizkuntzek mintzagaia zein den azpimarratzeko, horien artean sintaxiaz baliatzea eta mintzagai funtzioa du (t) en osagaia (k) aurreratzea, ezkerrera mugitzea, perpausaren periferia gunera16 Hala egiten du euskarak, beste hizkuntza askok bezala. Bi dira, berez, periferia guneak:
|
|
|
Ez zuen abiadura onargarrian egiten, askotan etete edo huts egiteak aparte. Habusek hobeki egiten zuen, pasiboki bazen ere, ohitura
|
gehiago
baitzuen hizkuntzarekin. Azenarik idazten ere akatsak egiten zituen eta aldiro egindakoa zuzendu behar izaten zuen argizarizko taulan.
|
|
|
Eta euskara malgua, adierazkorra eta bizia dela ez da frogatu behar. Harrizko Arotik omen gabiltza hemendik nonbait, hiztun
|
gehiago
dituzten hizkuntzen artean, eta ez balitz Estatu politikek ez gaituztelako batere ondo zaindu –zerbait esatearren–, ez genuke jakingo zer den hizkuntza galtzearen arriskua eta beldurra.
|
|
2022
|
|
|
Ikasleak duen jarreraren araberakoa da hori, batez ere. Gero, egia da, batzuek gaitasun
|
gehiago
dutela hizkuntzak ikasteko besteek baino. Ni, adibidez, ongi moldatzen naiz".
|
|
|
Ariane Paniaguak, aldiz, hutsetik egin du euskararako bidea. Altsasuarra da, baina azaldu du Etxarri Aranatzen aukera
|
gehiago
dituela hizkuntza praktikatzeko. «Lehen ezin nuen euskara praktikatu, Altsasuko kaleetan gutxiago entzuten delako.
|
|
2023
|
|
|
Hala, nahi duenak testua irakurri beharrean UKTko Ihintza Elustondo edo Jabi Gonzalez Toston kazetarien ahotsa aukeratu, eta testu hori entzuteko aukera izango du. Adimen artifizialean puntakoa den arkitektura neuronala erabilita sortu dute tresna, eta modu horretara, hiztun
|
gehiago
dituzten hizkuntzekin dagoeneko erabiltzen den teknologia ekarri dute euskarara.
|