|
2001
|
|
|
Duela urte anitz, mende batzuk seguruenik,
|
Euskal
Herriko iparraldeko kostaldean, Ziburu deituriko herrixkatxo bat esnatzen ari zen. Hango oilarrek, kukurruka ausartak joak zituzten, eguzkia jeikitzen ari zen ezti eztia.
|
|
|
Bi maiteminduek,
|
euskal
estiloko etxe bat zuten bizitoki. Harriz eta zurez eraikia, ezkaratza zeukan erdi erdian.
|
|
|
Han ikusi zuen bere bihotzeko kuttuna eraman zuen itsasontzia. Masta xut xuta zeukan, eta gainean itsatsita,
|
euskal
ikurrina. Bai, hura zen!
|
|
2003
|
|
|
Itsasontzi baten,
|
Euskal
Herritik kanpora. Naramate eta ez dakit nora.
|
|
|
Trankiltzea erabaki dut azafatari kamamila eskatuz, baina ez dut uste kamamila batek nire ezinegonak baretuko dituenik. Erlojuari begiratu diot eta kalkuluak egin eta gero, bederatzi ordu falta direla
|
Euskal
Herrira ailegatzeko ohartu naiz. Horrek gehiago nerbiostu nau, hau dela eta, behin eta berriz, airea sudurretik sakon hartu dut lasaitu nahian.
|
|
2004
|
|
|
Egia esan, haren antz handia dut. Gutxitan hitz egin zidan amak aitaz, Ameriketara etorri baino
|
Euskal
Herrian geratzea nahiago zuela esaten zidan beti, itsasoak beldur handia ematen baitzion, 1912 urtean aitona eta osaba galdu zituelako Bermeoko kaian galerna zakar batek arrantzan ustekabean harrapatu zituenean; baina nik ez dut hura inoiz sinistu, aita ez baitzen kostaldekoa.
|
|
|
Herriminez bizi izan da ama beti. Inoiz baztertu ez dudan euskaraz hitz egiten genion elkarri,
|
euskal
kanta eta abestiekin esnarazten ninduen, dantzak ere erakutsi zizkidan. Beti ere milaka kilometrotara zegoena hurbilago sentiarazteko asmoarekin egiten zuen, ni Euskal Herrian jaioa, baina Ameriketan hezia bainaiz.
|
|
|
Inoiz baztertu ez dudan euskaraz hitz egiten genion elkarri, euskal kanta eta abestiekin esnarazten ninduen, dantzak ere erakutsi zizkidan. Beti ere milaka kilometrotara zegoena hurbilago sentiarazteko asmoarekin egiten zuen, ni
|
Euskal
Herrian jaioa, baina Ameriketan hezia bainaiz. Etxe osoa dut hango argazkiz apaindua, Urdaibaiko estuarioaren freskotasunetik hasi eta Irati basoko udazken garaiko ostoen kolore berotan erre arte, Erriberako paisaia ederretatik pasa, eta Bilbo eta Donostiako portuen desberdintasunak agerian utzi arte.
|
|
|
Lehen nekez irakurtzen banuen, orain okerrago. Azken ahalegin batean,
|
Euskal
Herrian egin beharrekoak errepasatu ditut, Mikel historialariaren telefonoa gogoratu dut eta aitak idatziriko azken esaldiak irudikaturiko une horrekin lo hartu dut.
|
|
2005
|
|
|
Berak
|
Euskal
Herriko historia irun zuen behinolako mintzoz,
|
|
|
Oraindik aipatu ez badut ere Afrikan aurkitzen naiz, espainiar nazkagarri batzuk behartuta. Hona, Marokora alegia, nire aberriaren alde borrokatzera ekarri omen naute familia eta
|
Euskal
Herria atzean utzita. Etsipenak hartua nago, horregatik ausartu naiz idaztera, hemen beste lagunik ez daukadalako nire sentimenduak azaltzeko.
|
|
2006
|
|
|
Goxoa eta amultsua zen. Pentsarazten zidan
|
Euskal
Herriko iparraldeari, baina hotzago, hodeitsuago, misteriotsuago, naturalki pobreago, ez baitzen hainbeste zuhaitz, arroka gotor batzuk baizik.
|
|
|
Gure ogitartekoak jan genituen eta bere herriaz mintzatzen hasi zen, Irlandaz. Borrokaz eta injustiziaz betetako herriak nirea gogoratu zidan, abantzu ber borrokak eta ber bitartekoak baitzituzten, Irlandak
|
Euskal
herriak baino gehiago lortu bazuen ere. Baina hori guzia aipatuz, banekien epea gero eta gehiago ttipitzen zela eta bikain pasatzen ari banintzen ere, malenkonia ilun bat sentitu nuen hurbiltzen.
|
|
|
Onartu nahi ez banuen ere, bidaia ttipi horrek pozten eta jakin minez betetzen ninduen. Ene amak ez zidan behin ere bere familiaz hitz bat esan, salbu hamazortzi urtetan joan zela
|
Euskal
Herrira kexu baitzen bere amarekin. Eta aipatzen nuen aldi bakoitz bere begirada iluntzen zen, galtzen urrunean, eta ezin nion deus atera.
|
|
|
–Aitortzen dut, hasieran jolas soil bat zen, haragiaren gosea, mila mozkorren azkena...?, Latzen
|
euskal
rock taldearen Laztana kantuaren hitz esanguratsuak banan banan sartzen zitzaizkinan belarrietatik Arkaitzek bere beso sendoekin gerritik heltzen hinduen bitartean. Ez hituen hamar minutu ere behar izan kalimotxo hotzez betetako katxi parea hire eztarrian barrena hustutzeko, eta horren efektu huen hire gorputzaren oreka falta.
|
|
2010
|
|
|
Tantaz tanta osatzen omen da ibaia. Ibaiak pluralean, leihatila bakoitzean
|
Euskal
Herriko erreka guztiak eta gehiago ikus baitzitezkeen, gainez egin zuten Oria nahiz Nerbioi ere bai.
|
|
|
|
Euskal
Herrira heltzen ari gara eta ene begiek berriz dena deskubritzen dute. Bat batean, gorriz inguratutako fondo zurian ikusten dut:
|
|
|
Hemendik aurrerako bizia askoz argiago ikusten dut,
|
Euskal
Herriko oihanak bezain eder eta aberatsa.
|
|
2011
|
|
|
Tokitan geldituko da Mont Royale, horregatik, kultura sailburuak lege zaharra aldarrikatuko du, mendia errege zenekoa eta 300 metroko mendi bat eraikiko dute zaharraren alboan. Ondare kulturalaren eta ekologiaren aldeko foiletoen izurria jasango du Montrealek, baina hemen,
|
Euskal
Herrian ez bezala, paperek ez dute lurrean bukatuko, birziklatzeko edukiontzian baizik.
|
|
|
Etxeko zapatilen forma daukate, orpoa bistan utziaz. Zola oso fina eta lau loretxo puntan, behatzen parean, alegia,
|
Euskal
Herrian esango genukeenez, txinotakoak dira. Orobat, bada zerbait nardagarri sentiarazten nauena burura datorkidan bakoitzean.
|
|
|
Bilboko Corte Inglesen ere bada presaka dabilenik, baina besteen patxadari men egin nahi ez dionak ez du eskailera arruntetatik oinez igo beste aukerarik izaten.
|
Euskal
Herriak badu, hortaz, inbidia sentitzeko arrazoirik, hemen armonia ederrean bizi baitira beltzak, zuriak, arrosak, berdeak, horiak, patxadatsuak, eta presaka dabiltzanak ere bai.
|
|
|
Hey itoa zurea, berehala mututu ditudanez nireak halako bi diren zure ezpain ilunak. Ea prest naizen galde egin didazu momentuan, eskertu dizut, you know, eta ez galdera bakarrik, gaur nirekin etortzea bera ere bai, berez ez daukazu-eta nirekin Montrealgo
|
Euskal
Etxearen bila zertan aritu. Beno, beharbada Euskal Herriarekiko interes pittin bat piztu zaizulako ere egiten duzu, ez nigatik bakarrik.
|
|
|
Ea prest naizen galde egin didazu momentuan, eskertu dizut, you know, eta ez galdera bakarrik, gaur nirekin etortzea bera ere bai, berez ez daukazu-eta nirekin Montrealgo Euskal Etxearen bila zertan aritu. Beno, beharbada
|
Euskal
Herriarekiko interes pittin bat piztu zaizulako ere egiten duzu, ez nigatik bakarrik. Izan ere, grazia handia egiten dit zu, zure hortz eta galtza zuriekin, Karibeko azal ikaztu horrekin, nire herriaz galdezka aditzeak.
|
|
|
Halaxe egin dugu, beraz, nahiko bizkor, gainera, kaleko seinaleek dezente lagundu digutelako eta, noski, zuk, zer edo zer ezagutzen dituzulako zeure hiriko txoko kaleak. Behin boulevard honetara ailegatuta, distantzia luzea geratzen zaigu aurretik, Interneten begiratu nuenez, 1.160 zenbakian baitago
|
Euskal
Etxea. Eskuineko espaloitik paseoan goaz biok lasai, auzo honetako etxeak geurekoak baino dotoreagoak direla onartzera behartuta.
|
|
|
Ibilian ibilian nire frantseseko eta ingeleseko klaseez hitz egin dugu, zure amaren maniez, nire hemengo etxeko amonaren kristautasun erradikalaz, zutaz, nitaz...
|
Euskal
Etxeaz izan ezik, beste guztiaz. Dena den, funtsean azken honi baizik ez gatzaizkio kontzientzia eskaintzen ari, atari guztietako zenbakiei so dihardugulako laserrak baikinen,
|
|
|
Helburutik zenbat eta hurbilago egon, orduaneta gehiago ari naiz zehazten
|
Euskal
Etxe horrenharira eraikitako ideia. Imajinatu dut eraikuntzabaxu samar bat, zabala halere.
|
|
|
Begira, Ryan, ez dakit nola azaldu zergatik, baina ez dut honi buruz ezer gehiago jakin nahi. Montrealen ez dago
|
Euskal
Etxerik martxan, ez behintzat oso aktiboki. Bilbon ez dakit baden kanadarren bilgunerik, ez balitz eta han bazeunde, ni jarri naizen bezain triste jarriko al zinateke?
|
|
|
Hara, hodei batek bihotz forma daukala seinalatu du zure hatz batek. Bihotzarena ez, txotxolo, horrek
|
Euskal
Herriaren eitea du. Erdi triste itaundu didazu orduan Euskal Herriaren eta zure artean zein hautatuko dudan, lainoari zazpi probintzien irudia atxiki diodan orduko hegazkinean alde egiten irudikatu izan baninduzu bezala.
|
|
|
Bihotzarena ez, txotxolo, horrek Euskal Herriaren eitea du. Erdi triste itaundu didazu orduan
|
Euskal
Herriaren eta zure artean zein hautatuko dudan, lainoari zazpi probintzien irudia atxiki diodan orduko hegazkinean alde egiten irudikatu izan baninduzu bezala. Begietara begiratu dizut.
|
|
|
Begietara begiratu dizut. Dear, zurekin etzanda nago
|
Euskal
Herria dirudien laino bati begira, gustura. Euskal lurretan etzanda banengo, ez uste izan zure tankerako laino batekin konformatuko nintzatekeenik.
|
|
|
Dear, zurekin etzanda nago Euskal Herria dirudien laino bati begira, gustura.
|
Euskal
lurretan etzanda banengo, ez uste izan zure tankerako laino batekin konformatuko nintzatekeenik. Burua jiratu duzu irribarrez eta orain pare bat aste ikasitako maite zaitut esan didazunean euskaraz, eguzkia irten da lainoaren atzetik.
|
|
2012
|
|
|
Londreseko egonaldia bertan behera utzi eta Peiorekin batera
|
Euskal
Herrira itzuli ginen.
|
|
2014
|
|
|
Gaur ere euria ari du kanpoan.
|
Euskal
Herria.
|
|
|
Berak erizaina izan nahi du, bere ama bezalaxe,
|
Euskal
Herrian ikasi eta amaren familiakoak ezagutzea da bere asmoa. (osabak, izebak, lehengusuak...).
|
|
|
–Aita, nik
|
Euskal
Herrira joan nahi dut eta erizaintzako ikasketak egin. –esaten du Martinak.
|
|
|
Hiru hilabete pasatu ondoren Martina heldu zen bere helmugara, hau da,
|
Euskal
Herrira. Asko sufritu zuen.
|
|
|
Bakarrik espero zuen
|
Euskal
Herrira lehenbailehen heltzea eta erantzuna ezagutu nahi zuen. Bere burua lehertzeko zorian zegoen.
|
|
|
–Ba omen zen
|
Euskal
Herriko herri txikiren batean, hemendik ez oso urrun, emakume bat Aizkorriko haitzak baino gogorragoa zena. Haren ipurdia ba omen zen Azpeititik Tolosara bitartekoa.
|
|
2015
|
|
|
Corrado Maccarinelli italiarra zen. Piamonteko gaztea, Frantzia eta Italiako milaka langileren antzera,
|
Euskal
Herrira etorri zen sorlekua utzita; atzerriko teknologia erabiliz, 1858az gero, Espainiako iparraldean Norteko Ferrokarrila eraikitzen aritu ziren. Gipuzkoa eta Nafarroako zatiari dagokionez, orografiak asko zaildu zuen lana; esate baterako, Beasain eta Altsasu bitartean hamahiru tunel zulatu behar izan zituzten.
|
|
|
–Lurralde menditsua da. Badu
|
Euskal
Herriarekin antzik, nahiz eta hango mendiak askoz ere altuagoak diren. Hortik datorkigu mendiak zulatzeko grina.
|