|
2000
|
|
|
Ez. Istorio hori nere barruan
|
zegoen
umea izan baino lehen. Ez.
|
|
|
Stanford-eko Unibertsitatean ikerketa burutu duten pediatrentzat, telebista denbora batez itzaltzeak ez du bakarrik umeek energia gehiago erre dezaten laguntzen, pantailaren aurrean eserita
|
daudela
umeak litxarreriak jan ditzatela eragozten du gainera. Thomas Robinsonek, ikerketaren egileetako batek, dio ikerketa ugarik frogatzen duela telebistaren aurrean jateak normalean jango litzatekeena baino gehiago jatera bultzatzen duela pertsona.
|
|
|
Garraztasuna badago, eta garraztasun horretan historia bat; oso gogorra. Horrek sinbolizatzen du gure barruan
|
dagoen
umea, eta inozentzia nerabezaroan sartzean hil egiten dela. Nerabezaroan heriotza bat dago barrutik berriro jaiotzeko, eta hori garratza da, baina ez da etsipena.
|
|
|
Hala, emaztea aurkitu zioten, eskola, institutua, unibertsitatea eta lana ere noski. Jaio gabe
|
zegoen
umeak bere bizitza osoa neurtuta zuen. Ez zen makala, ez, tripa lodiari begira bere gurasoek eskaini zioten etorkizuna.
|
|
2001
|
|
|
Agiri hori eman aurretik hainbat alderdi baloratzen dira, hala nola atzerriko ume bat hautatzeko motibazioa, sorterriko kulturaz adoptatzaileek duten iritzia, instituzioetan ingresaturik
|
dauden
umeen arazo psikiko edo fisikoen arriskuak onartzen diren eta beste zenbait.
|
|
|
Aurreko bi egunetan euria izan zen, han, kalean. Eta oporretan
|
zeuden
umeak etxean geratzen ziren, telebista ikusten. Euria ospitale barruan zegoen sartuta; ez euria bera, euriaren kolore umela.
|
|
|
Oroitaldien kateak Parisera eraman nau, Pragara, Managuara. Eta berriro atzera, hor
|
gaude
umeok, makila luzeaz intxaurrondoa astintzen, eta erortzen diren intxaurrak biltzen.
|
|
2002
|
|
|
Hala ere, aditu horrek uste du seme alabak “gero eta gehiago arduratzen direla elikaduraz”, eta oso kontuan hartzen dute ikastetxe jakin bat aukeratzea jantokietan ematen den elikadura hezkuntzaren arabera. “Bazkari nagusia ikastetxean egiten da, eta, askotan, ama ere ezin da etxean
|
egon
umea askaria edo afaria egiten ari denean”, zehaztu du Ros Mar ek. Gisatzeko denborarik ez Arazo hori sortu eta areagotu egiten da egungo gizarteak egiten duen erritmoan.
|
|
2003
|
|
|
Hezteko jokaera egoki baten bi adibide on: arazorik ez
|
badago
umeari gauean negar egiten utzi, gurasoen ohean sartzen utzi gabe, eta seme alabak, kontseilu eskatu aurretik, dagozkien erabakiak hartzeko egin beharreko gogoeta egitera behartu.
|
|
|
Badaezpadako neurriak Adituek, ordea, gehiegizko bitaminak duen arriskuaz ohartarazten dute. Mikronutriente hori gehiegi emateak hezur dentsitate minerala jaistea (osteoporosia) eragin dezake, baita haurdun
|
dauden
umeek malformazioak izatea, krisi epileptikoak izatea edo garezur barneko presioa handitzearen ondorioz kontzientzia galtzea ere. Europan, dietatik abiatuta organismoari bitaminak gehitzeko ohitura osasuntsuak jarraitzen du.
|
|
|
Leninen zaunkak adi  tzen dira errekaz beste aldetik. Izkina batean metatuak
|
daude
umeak, beraiek ere eskuak aurpegi aurrean jarrita. Beheko pisutik ume txikiagoen garrasiak iristen zaizkie:
|
|
|
Lehen irekia
|
zegoena
umearen baitara ixten da.
|
|
2004
|
|
|
sabelean, besartean, altzoan, bizkarrean, alboan, karroetan... Hemen
|
dago
umearen umea! Haur etxe bat balitz ere..., eta etorriko direnak gainera, horretan oso langileak baititugu ijitook.
|
|
|
Haurtzaindegi bateko langileek, pazientzia, gozotasuna eta irmotasuna ez ezik, sentiberatasun handia ere izan behar dute, beren ardurapean
|
dauden
ume guztien garapen maila eta izaera ezaugarriak antzemateko; izan ere, etapa horretantxe gertatzen da beharrezkoen ezinbesteko zaintza pertsonalizatua.
|
|
|
Mekanismo edo figura honi esker, babesik gabe
|
dauden
umeen ardura osoa (hazi eta hezi, esaera zaharrean) pertsona edo familiek bereganatzen dute familia biologikoak eginkizun hori bete ahal izan arte, umeak bere sendiarekiko harremana eten gabe eta adopzioa egiteko aurrerapausoa izan gabe.
|
|
|
Garai horixe aprobetxatu beharra
|
dago
umeari egunero garbitzeko premiaz jabearazteko, helduaren aho osasuntsuak haurretan hasitako garbitze lanen ondorio baita.
|
|
|
Jeepa etxeari bueltaka hasi zen lehenago; gero barruan zihoazenak tiroka hasi ziren, ez dakit nori. Azkenean etxe barruan
|
zeuden
umeei. Objektiboa horiek zirela konturatu nintzen.
|
|
|
Nik uste gizarte mailan hala funtzionatzen duela. Portzentaiak ikusten baditugu, ereduan
|
dauden
umeen guraso denak ez dira nazionalistak eta abertzaleak. Baina euskara eta politika nahasten baditugu, gureak egin du.
|
|
2005
|
|
|
Asaldu mentalak arazo fisikoak eragiten ditu, edo umeari bizimodu normala egiten uzten ez dion eragin emozional negatiboa. Adibidez, angustiak jota
|
dauden
umeek neurririk gabeko estuasuna sentitzen dute lagun baten etxera lotara edo udalekuetara joateko proposatzen zaienean. Eta gehiegizko kezka horren eraginez uko egiten diete kanpora irteteko gonbidapenei, beren heldutasun sozialean aurrera egiteko aukerak galduz.
|
|
|
Alde egin nuen, eta han utzi nuen. Ez zen bidezkoa izango berari bakarrik laguntzea, gosez
|
zegoen
ume mordo hura kontutan hartuta, bidegabekeria izango zen". Sudan, hegoaldeko suduna, Sudan, Bitad al Sudan arabiarretik, beltzen lurra.
|
|
|
Haurtzaroaren Aldeko Batasuna izeneko erakunde iparramerikarrak dioenez, ordenagailuak, Internetek eta enparauek zaildu egiten omen dute eskolaurreko adinean
|
dauden
umeek beste haurrekin eta baita pertsona helduekin ere harremanak finkatzea. " Umeek hezkuntza osasungarria behar dute, eta ordenagailuek ezin diete horrelakorik eskaini, ez baitute bizi bizian hezten, egiazko irakasle batek bezala", dio Joan Almon ek, eskolaurreko irakasle izateaz gain, erakunde horretako koordinatzaile nagusia eta eleduna denak.
|
|
|
Aditu horrentzat, ordenagailuen erabilera bereziki zaindu behar da adinez txikienak diren haurretan, hain zuzen ere sozializaziorako orduantxe
|
baitago
umeen garuna unerik aktiboenean. Adin horretan, ordenagailuak oztopoa besterik ez dira umeen trebetasun sozialak garatzeko.
|
|
|
Txertoa segurua, eta oso eraginkorra da, beraz. Txertatuta
|
dauden
umeek gaitza harrapa dezakete, baina sintomak askoz ere arinagoak izaten dira.
|
|
|
Noren hazurrak izango ziran, hori ez eustien esan. Operazino berbera jasandako umeen argazkiak erakutsi eustiezan, zelan
|
egozan
umeak operazino aurretik, zelan gelditu ziran operazino ostean. Argazkiok politak ziran eta umeok bertotik irribarre egiten eustienez, konfiantza osoz sartu nintzan operazino gelara.
|
|
|
ez zuen jo. Eta bestetik, arratsaldean ere, Bastida-k publikoan
|
zegoen
ume bat hartu zuen eta berarekin desfilatzeko saiakera egin zuen23.
|
|
|
Senarra eta biok berandu ezagutu ginen eta haurdun gelditzeko ere hiru urte luze behar izan genituen. Osagileek abisatu ziguten arrisku hori eta beste asko
|
zeudela
umea hain berandu izatean, baina guk ume bat nahi genuen. Hasieran ez genion ezer igarri:
|
|
|
lau mahai, bost armairu eta zazpi ohe. Ohe asko eskatzen zituzten Sarrikoek, ze seme alabak ere gutxi ez Sarrikoek, ze, badakizu, dirua
|
dagoenean
umeak ere bai, eta enkargatzen zituzten zazpi ohe edo hamalau. Guk suerte handia izan genuen zuen aititerekin:
|
|
|
...muturra txalupapetik atera... buruz buru zeuden aita semeak sare metaren ondoan, inork ezin arindu genion tristetasun hura ikusi nuen berriro Hucken aurpegian eta, ez bainuen laguna hala nahi, aspaldian egina nintzen haginkadarik ederrena egin nuen, prakadun bati egiten nion aurreneko ausikia bere aitari egin niona prakak dotore urratuta, egik barre, egik algara Huck, nire amorrua zorrotz tinkatua
|
zagok
umerik merezi ez duenaren aztalean, harrika eman behar didak?
|
|
2006
|
|
|
Historia de una maestra n kontatu nuen, partez bederen. Gerra hasi zenean aitaita amamen etxean
|
geunden
umeok, La Roblan. Gurasoak, Leonen.
|
|
|
Guraso biek etxetik kanpoko lana eginez gero lau aukera
|
leudeke
ume txikiezarduratze aldera: gurasoetako batek baimen luzea hartzea, senitartekoren bategotea umearen kargu (amona bat izan ohi da), zaintzaile ordaindu bat kontratatzeaedo haurtzaindegira eramatea.
|
|
|
Kapitulu honetanaspektu honetan sakondu ezin dudan arren, esan daiteke goian aipatutako aukeraren ideologia eta amatasun intentsiboaren ideologia, amatasuna/ aitatasuna indibidualizatu eta pribatu egitearekin sakonki lotuta dagoela. Izan ere, umea edukitzeaaukera pertsonala bada, norberaren asuntoa da eta norberari
|
dagokio
ume horrenhazkuntzaren, zainketaren eta heziketaren ardura. Laburki esanda, umegintzagizartetik ateratzen du, indibiduo isolatu konkretu batzuen eskuetan uzten du, etaez da kontuan hartzen gizartearen funtzio beharrezkoa dela umeak haztea.
|
|
|
Pentsa egizue zelako lotsa pasatuko zuen andreak idisko haren azpian ezin mugitu eta auzoei laguntza eskatzean... ...ru baten modukoa zen Tomasito, hori guztiek esango dizuete, eta denbora librean txoriei ogi apurrak ematen zizkiela Arenaleko lorategietan, bai, Artxandatik jaisten ziren urretxindorrei, eta zozoei... hauek bakarrik Tomasitoren ondora jaisten ziren, ondo zekitelako hura zintzoa eta inozentea zela, eta, baita, orain gogoratu naiz, Basurtuko ospitaleko umeen pabiloietara ere, gaixorik edo hil hurren
|
zeuden
umeen ondora... txori horiek oso bihotz onekoak dira, oso, eta, antza, ederto zekiten, leihoen ondoko zuhaitzetatik kanta kantari, irribarreak aterako zizkietela ume koittadu haiei, ospitaleko egun mingarri haiek arindu egingo zizkietela euren kantuez... Hango erizain lagun batek zera esan zidan, erabat itzaltzen ari ziren umeen ondotik egunez eta gauez aritzen zirela kantuan, eta txori haiek, leihoetako koska haietan jarriak, inondik inora ez uxatzeko agindua zeukatela ospitaleko zaindariek, hark guztiak heriotza gozoagoa emango zielako esperantzagabeko ume zurbil haiei...
|
|
2007
|
|
|
Hori da artisten atseden eguna. Dena oso ondo prestatuta
|
dago
umeentzat, badituzte pedagogoak, tutore bereziak... Hango ume bati galdetuz gero, jakin beharreko guztia daki.
|
|
|
Baina jende arruntak hiperaktibitatea esaten dio, besterik gabe. Dela izen luzearekin, dela izen arruntarekin, sindrome horrek jota
|
dauden
umeen ezaugarri nagusia etengabe mugitzen egotea da: gehiegizko jarduera motorra, geratu gabe korrika, saltoka, hitz egiten aritzea, jarduera bat hasi eta berehala aldatzea, eta horrez gain, adi egoteko eta kontzentratzeko zailtasunak.Baliteke sei urtetik gorako umeen %10ak izatea sindrome hori, eta eskola eta gizarte mailako zailtasunekin batera agertu ohi da.
|
|
2008
|
|
|
Batzuetan larregi ere bazen. Han txoratuta
|
daude
umeekin. Gauzarik inportanteena umeak dira eurentzat.
|
|
|
Omer mintzatu da Gazako ospitale handienean, Al Shifa Hospital, harrera eta larrialdien arduraduna den Mawia Hasaneen doktorearekin. " Hautua egin behar izan dugu ea nori eten argindarra, edo maternitatean
|
dauden
umeei, edo bihotzetik dauden gaixoei edo kirofanoetako zerbitzuei". Hautu latzak, egunetik egunera latzagoak.
|
|
|
Barkatuko didazu, baina zure figura borobilak goseak
|
dauden
ume potoloena dakarkit gogora...
|
|
|
Diseinua eta singlea, Sena, jaioberri batean oinarrituta daude. Gerora, Aurralde Gobernuz Kanpoko Erakundearen bitartez egoera larrian
|
dauden
umeei laguntzea pentsatu genuen. Diskoaren etekinak beraientzat izango dira; laguntza txikia izanda ere, biziki eskertuko dute.
|
|
|
Hurrengoan indarprobak, eta abar. Gure eskolea ez zan horretan berezia izango, ezer unibertsalik
|
badago
umeen olgeten hizkuntza da eta.
|
|
|
Famili giro ezagunean
|
dago
umea.
|
|
|
Ume batzuk olgetan dabiltza. Alde guztietan
|
daude
umeak herrialde honetan, eskola orduetan ere gura baino gehiago ikusiko dituzu kalean.
|
|
|
Hitzok entzutean, nagusiek irribarre egiten dute, baina aldi berean harrituta
|
daude
umearen erreakzioarekin.
|
|
|
IGONE. Bai. Ze ondo
|
dagoen
umea, ezta?
|
|
|
NAROA. Eta? Zer moduz
|
dago
umea?
|
|
|
Batez ere 4 urtetik 7 urtera bitartean garatzen da kontzientzia fonologikoa: Haur Hezkuntzan
|
dagoen
umearentzat zaila da hitzak fonematan zatitzea. Lehen Hezkuntzan eskuratzen da horretarako gaitasuna.
|
|
|
Txikienentzat eta guraso erdaldunen umeentzat oso lagungarri gertatzen da udaleku hauetan ibiltzea", esan digute. Aretxabaletako Kultura teknikari Inma Miguelek esan digunez," gurasoak lanean
|
dauden bitartean
umeak zaintzeko zerbitzua ere betetzen dugu, nolabait, baina ez da hori asmo nagusia. Umeak joaten dira eurek nahi dutelako, beste umeekin jolas egiteko, beste ikastetxeetako umeekin ibiltzeko…" Txatxilipurdi elkarteko Maite San Vicentek hitz gutxitan laburtu du udalekuen helburua:
|
|
|
Oraindik amets barruan
|
dauden
umeak dauden etxeetan dena oraindik eta magikoagoa da. Hauetan, gaur egungo opari pilarekin gastatzen denaren ondoren, hilaren bukaerara iristeko kartera administratzeak ere lan magikoa eskatzen du.
|
|
|
Beste ume bat du tripan S.I. k, egin berri dutena. Tripan
|
zegoen
umeak bere espazioa defendatzen du, eta elkar hiltzen dute borrokan. S.I. k igarri egin du biak bere barruan hil direnean.
|
|
|
Lottak larri hartzen du arnasa, neguan beti izaten baitu bularra hartuta. Alemaniako hiri horretako gelan, eta beste edozein gelatan, bakardadetik salbatzen du bere ondoan lo
|
dagoen
umeak. Eta datorrenerako prestatzen du.
|
|
|
Ohartu naiz ez dagoela gorrotorik, edo kargu hartzerik, edo mehatxu arrastorik bere ahotsean; ia jostaria izan dela, traskalokeria bat egin ondoren gehiegi beldurtzen ez duen zigorraren zain
|
dagoen
umearen kutsua hartu diot.
|
|
|
Gogortzen eta koskortzen: gu hiltzeko amorratzen
|
dagoen
ume zital baten gisan hazten.
|
|
|
Horrela eskolak gizarte klaseen bereizketa islatzen du eta, aldi berean, gizarte klaseak etorkizunerako erreproduzitzen eta sakontzen laguntzen du. Argi
|
dago
ume batzuk eta besteak ez direla eskolatik ateratzen gizarteratzeko gaitasun berberarekin.
|
|
2009
|
|
|
Aldaketa horren lekuko direnek esaten dute orain ume bakoitza bere etxean dagoela, gero eskolara joateko autobusean sartu eta ez dagoela komunikaziorik. Ikasten duten eskolan
|
dauden
umeak ezagutzen dituzte, eta gaur eguneko eskola ugaritasun eta dispertsioa kontuan hartuta, sarri suertatzen da koadrila ere herritik kanpora osatzea.
|
|
|
Batzuetan luzatu egiten zen titia ematea, uste baitzuten umeari bularra ematen zioten artean ez zirela berriro umedun geratuko. Gutxitan erabiltzen zen behiedo ahuntz esnea umearen janaritzat, baina erkin
|
zeuden
umeei asto esnea emateko ohitura zegoen, indartu zitezen. Eta, lehenago esan denez, esnea sobran zeukaten andreek beste ume batzuei ematen zieten bularra.
|
|
|
Ilargi Erdi Gorria asteazken arratsaldean sartu ahal izan zen aurrenekoz Gaza Hiriko Zaytun auzora, hau da, baimena eskatu eta lau egunera. Bertan, gorpuak, zaurituak eta oso ahul
|
zeuden
ume asko topatu zituzten.
|
|
|
Uribe eskualdean (Bizkaia) dagoen udaleku batean A Gripearen agerraldi arina antzeman dute. Eusko Jaurlaritzaren Osasun Sailak ohar baten bidez jakitera eman duenez, 20 dira kutsatuta
|
dauden
umeak (11 eta 15 urtekoak). Udaleku horretan, guztira, 61 adingabe eta zazpi monitore daude.
|
|
|
Inkerketako hirugarren postuan, berriz, telebistako beste saio bat dago, Pocoyó. Etxeko txikienean artean, eskolaurrean
|
dauden
umeengan batez ere, eragin handia duen pertsonaia da Pocoyó. Mundua deskubritzen den ari den ume txikia da Pocoyó, eta bere lagunekin jolastea asko atsegin du.
|
|
|
Ajangizen Bizkaiko Aldundiak antolatutako udalekuetan A gripearekin gaixo
|
dagoen
ume bat dago, bertan dauden beste umeen familiakoek agentziei jakinarazi dietenez.
|
|
|
Jaiak haurrentzako hiru jardunaldi eskaintzen ditu gaur. Musikaz Bai udaleku musikaletan
|
dauden
ume eta gaztetxoek emanaldia egingo dute Okendo Plazan 17:30ean. Arteaz eta musikaz kezkaturik dauden gazteak dira udaleku horietan parte hartu dutenak.
|
|
|
Eguraldi epela zegoen eta hego haizea zebilen. Behera begira jarraitzen nuen arren, ez
|
zegoen
umearen arrastorik. Itxaron egin nuen, gero eta arduratuago.
|
|
|
Negar zotinka
|
dago
umea, eta agian erratuta nengoela otu zait. Ez dagoela konplotik hemen.
|
|
|
Mundua dagoen egoeran
|
egonda
ume bat ekartzea ez da oso arrazoizkoa, ez duzu uste. Hori alboan duen emakumeak esan du, baina gizonak jarri duen aurpegiagatik (ispiluan ikusi du) argi geratu da guztiz bat datorrela.
|
|
|
Amildegiaren hegian hantustez jokatzen duten horietakoa da hori ere. Ilea atzerantz orraztuta agertu ohi da, hamaikak inguru horretan, oraindik bulegoan gelditzen zaizkion langileei begira, putreak hil hurren
|
dagoen
ume subsahararrari nola.
|
|
|
–Hartu Daniel, esan dit. Eta konturatu naiz Nelly nire alboan
|
dagoela
ume txikia eskuetan. Bi aste baino ez ditu, ia ez ditu begiak irekitzen.
|
|
|
Ay virgensita! Non arraio
|
dago
ume hau??
|
|
|
On egin dio. Gogoratu hasieran zelan
|
zegoen
umea. Pixkanaka hobeto portatzen ari zen?
|
|
|
MILENA batetik bestera dabil egongelan, urduri eta oso haserre. MARTA sofan eserita
|
dago
umeari begira. MILENA lasaitu nahi du.
|
|
|
Aurrena indartu egin behar du. Ahulduta etortzen dira eta guri
|
dagokigu
umea ondo elikatzea eta ebakuntzarako prestatzea.
|
|
|
Hori da gustukoen duen giroa, eta oso ongi irudikatzen du?. Koadroetako batean erraldoiari txupetea eskaintzen ageri da gurasoen gainean
|
dagoen
ume horietako bat. Bada Iru, eko koadrila oso bat ageri duen beste koadro bat ere.
|
|
|
Kafetegietako terrazak erdi hutsik ageri dira. Kiosko ondoko puzgarrietan ilara egiten
|
daude
umeak, gurasoekin, labirintora sartzeko. Ordulariaren azpian, hitzordua du gazte talde batek; arraunak eta egur zatiak daramatzate, piraten abordatzerako txalupa egiteko.
|
|
|
Begi bistakoa da zenbaitek ez dituztela arrazoi horiek ikusi nahi. Eta begi bistakoa da Donostia Europako kultur hiriburua izan dadin, ez
|
dagoela
umeei haien auzoko jaietako kultur ekitaldiak kentzea baino neurri egokiagorik.
|
|
|
Taberna ketuetan umeek zango basoak ikusi zituzten atzo, fruitu eta guzti. Komunetan
|
zeuden
umeek Stock 13 liburukoak ere ikusiko zituzten akaso, bestela Edorta Jimenezen azken laneko azala begiratu besterik ez zuten. Perlen katea telebistan jarraitu genuen duela aste batzuk.
|
|
|
Hori entzun diodanean burutik pasatu zait bihar hasiko dudan jakatxo berria arrosa izan litekeela. Ondo arrosa politak
|
daude
ume bati arropak egiteko. Ez dakit, baliteke ni antigoalekoa izatea gaur egun. Bueno, bihar pentsatuko dut zein koloretakoa egin, argi dudana da kaladuduna izango dela, Arantzitarena bezalakoa.
|
|
2010
|
|
|
Eta orobat Be Naparra ta Zubero' koak ildokiak dirudite. Gaztedirik gabe gelditu dire; anei aneika artarik gabe
|
daude
umeak eta gautik goizerat alarguntz negarra dariotela dabiltz ezin zenbatu ala emazte. Gogorrik gogorrena ta miñik miñena!
|
|
|
Ez
|
dago
umeak hezteko modu zuzen edo oker bakarra.
|
|
|
Ziur
|
nago
umea balkoitik lorontziak botatzen ikusten baduzu edo gasaren giltza zabaltzen, ezetz esango diozula, baina egun osoan zurekin egon nahi badu edo arreta eskatzen badu, ez daukazu arazo larririk, ume normala daukazu.
|
|
|
Arratsaldeko lehen orduan Abdeslam haurtxoaren osabak esan du umea hil egin dela, baina ospitaleak informazioa ezeztatu du. Hala ere, medikuen arabera, oso oso larri
|
dago
umea.
|
|
|
–Lehen oso ondo
|
zegoen
umea, maitagarria zen!
|
|
|
Orduan Luci, gertaerarekin zerikusirik ez baleuka bezala, aldenduz joan zen jende multzotik, handik desagertu arte. Bien bitartean Fausto, nahastea aprobetxatuz, jesarlekutik altxatu, jolasgunearen ezkerraldean une batez bakarrik geratutako gurditxora arin hurreratu, barruan
|
zegoen
ume txikiari oratu eta ziztu bizian eman zion ihesari ondoko arbolen artetik. Negarrez hasita zegoen haurra isilarazteko, zuhaitz handi baten atzean gelditu eta eskuaren ertzaz kolpe gogorra jo zion garondo aldean, untxiak hiltzeko egin ohi den erara.
|
|
|
Larritasunak jota, begiak itxi nahi eta ezinean, gogoetari eman diot eta gomuta batzuk etorri zaizkit burura bat batean: alde batetik Laurari haurdunaldia aurrera joan ahala sumatu nion inguruko irudia, gaurko nirearen gisakoa, askoz lausoagoa izan arren; eta beste aldetik Arjun Baba yogiak, iaz emaztearentzat eta jaiotzeko
|
zegoen
umearentzat bedeinkazio bila etorri nintzaionean, gertakari hartaz eman zidan azalpena:
|
|
|
Pentsa, Koldok, gelako bihurrienak ez zela gehiago berarekin haserretuko esan zion. Musuka jan behar zuten denen artean, eta pixka bat aspertzen hasita
|
zegoen
ume kontu haiekin. Berak zirkua agudo has zedin nahi zuen.
|
|
|
Aita lau hanken gainean tente eta ama kumeak haren oinetan etzanda, miresgarri agertu ziren zuhaitzik gabeko oihan gorrian. Ikusmiran hurbildutako guztiak, gaztelua noiz ikusiko
|
zeuden
umeak barne, txundituta zeuden, eta laguntzen ibilitako haiek merezimenduaren zatitxo baten jabe egin ziren, arrazoiarekin. Harro egoteko modukoa zen.
|
|
|
Neska hark, ordea, desioa eta grina baino gehiago bera babesteko sentipen moduko bat sorrarazi zidan; galduta
|
zegoen
ume bat ikusi nuen haren begiradan, eta nik «gizon» izan nahi nuen harentzat. «Alkoholak sortzen dituen sentipen estrainoak», pentsatu nuen neurekiko.
|
|
|
–Irakaslegoaren titulazio faltarena arazo larria zen?, Paulo Agirreren hitzetan. ?
|
Bazegoen
umeak tratatzeko estilo bat, onartua; eta, beharbada, oso ona ere bai. Baina oso mugatua, era berean.
|
|
|
TXUS. (arnasa hartu eta) Prest
|
nago
umearen aita izateko.
|
|
|
GERMAN. Zer moduz
|
dago
umea. Nola ikusten duzu?
|
|
|
Ez zen erraza izan Antoniuttiren lana, batez ere ez zuelako inongo neutraltasunik erakutsi bere zereginean Erromako erdi enbaxadore honek, eta behin bainogehiagotan euskal agintariekin enfrentamenduak izan zituen umeak herriratzerakoan. Euskal Gobernua ez
|
zegoen
umeak etxeratzearen kontra, baina horretarakogurasoen baimena eskatzen zuen eta nazionalen bandoak atzerriraturiko umeenkasuarekin propaganda ere egin nahi zuenez, sarri gertatu ziren umeen gurasoekustez idatziriko eskaera kartak agintari frankistek prestaturiko paper faltsuakizatea. Horrela 1939ra arte ume erbesteratuak gutxika gutxika bakarrik itzuli zirenberaien etxeetara.
|
|
|
Haien biziitxaropena 50 urtekoa da, garapen bideko gainerako herrialdeetan 67 urtekoa denbitartean; umeen heriotza tasa% 14koa da, gainerakoen% 4aren aurrean. Desnutrizio egoeran
|
dauden
umeen ehunekoa% 36koa da, gainerakoen% 20aren aurrean.Hirurogeita hamarreko hamarkadan zehar hazkundea urteko% 0,5ekoa izan zeneta laurogeiko hamarkadan urteko% 0,4 txikiagotu zen, hamarkada horrenamaierarako 1970ean zuen maila arte jaitsi zelarik. Laurogeita hamarreko hamarkadan, gehiengoarentzako loraldi garaian, Miseriaren klubak bere hazkunde negatiboaren abiadura% 0,5era areagotu zuen, hau da, milurtekoa bukatzean 1970eanbaino txiroagoak ziren.
|
|
|
Unibertsoa berrantola liteke, jainko maitea, lo
|
dagoen
ume baten inguruan. Aukera aproposa ere, Irantzuri telefonoz deitzeko.
|
|
|
422. Kristauentzat kastitate botoa laudagarria zen, tuaregentzat ez
|
zegoen
umerik sortu nahi ez izatea baino portaera zital eta lotsagarriagorik.
|
|
|
Jungla da metafora nagusia, ezezagun eta misterio guzien mundua, eta landareak zein animaliak antropomorfoturik ikusiko dira. Eta hor
|
dago
ume salbaia, Mowgli, selbatik alde egin ezinik. Ingelesez adierazkorra da jungle hitza, forest ‘baso’ edo ‘oihana’ baino larriagoa da, selbak harrapaturik daukalako jendea, bizirauteko erail beste legerik gabe.
|
|
|
1906 urtean, 24 urte zituela, Mohamed ben Abdelkrim Melillara itzuli eta maisu lanetan hasi zen Gran Capitan kalean
|
zegoen
ume musulmanentzako eskolan. Sidi Mohand deitzen zioten han umeek, errespetuz.
|
|
|
Ni izar gorri batek erakarrita sartu nintzen.
|
Bego
umetatik konturatu zen euskaldun bizitzeko borrokatzea beste biderik ez zuela izango, are gehiago Bilbo halako hiri erdaldunean. Komunikatu guztiak Begok idazten zituen, besteok ez genuen edukiez zalantzarik izaten, Begok denok pentsatzen genuen huraxe hitzez azaltzeko gaitasuna baitzuen.
|
|
2011
|
|
|
Amaren miraz
|
dago
umea, eta horrek sortzen dion mina ez da txikia bederatzi urteko pertsonarentzat. Pelutxe hau txiki txikitatik eduki dut, ama, eta beti nirekin izatea nahiko nuke, dio zer duzu txiki amaren galderari erantzunez.
|
|
|
Lehen garbi zegoen banaketa zein zen, orain dena da erlatiboa, eta bikote asko borrokan bizi dira. Emakumeak eta gizonak borrokan ari gara oraindik eta, beraz, ez
|
gaude
umearen beharretan zentratuta, gure sentimendu indibidualei begira gaude. Eta horrek kostu handia dauka.
|
|
|
Gure lekukoak, umie bera ixengo da santue eran tzunda konpondu ei eban auzia. Bateatu barik
|
egozan
umeei jentiltxu esaten eutseen gure lekukoen gurasoen belaunaldikoek.
|
|
|
Horren saria irabazi eban, behintzat. Euren arrakastagaitik hain pozik
|
egozan
umeak berari idazten ausartu ziran. Gutun mordoa idatzi eutsoen batak besteari Norbert Tauerrek eta Kristinak.
|
|
|
Gogorra izan behar duela pentsatu nuen, adin batetik aurrera, emandakotik bizi beharra. Begira
|
zeuden
umeak jarri ziren aktorea egondako lekuan, eta gelditasunaren artean ahalegindu ziren, baina arrakasta gutxirekin, egia esan behar bada, barrez lehertzen hasten baitziren lehen balantzak egin orduko. Lan gogorra zela pentsatu nuen orduan ere, entrenamendua eskatzen duen ofizioa.
|
|
|
Ligiarrek ez zuten gizon zahar arrotzik ikusi, eta mesfidantza begirada luzeak egin zizkieten gazteei.
|
Bazegoen
ume bat galdurik, ordea, etxetik goizik irten eta bazkalorduan itzuli ez zena. Auzokoek belaze eta soroetan, mendi magaletako sasitzetan eta erreka bazterretan xerkatzen zuten:
|
|
|
–Jasonek purrustada eginez alde egin zuen egongelatik. Ez zen lehenengo aldia, azken egunetan eztabaida gai arrunta bihurtuta
|
zegoen
umearen kontu hori.
|