|
2000
|
|
|
bakea, bakea da eta kito. Hemen ez
|
dago
nazio eraikuntzarik" ETAk, urte erdi pasatu ondoren, jendeak nahiak errealitatearekin nahasten dituela pentsatu zuen eta indarkeriara itzuli zen berriro. Hori da ETAk saldu duen bertsioa, hori da ETAren ikuspuntua EAJrekiko.
|
|
|
Adibidez, EuskalHerriko alderdi abertzale guztiak (Abertzaleen Batasuna, Euskal Herritarrok, EuskoAlkartasuna eta Euzko Alderdi Jeltzalea) bat datoz Euskal Herria nazioa dela esateaneta, beraz, beste edozein nazio gisa, bere erabakitze ahalmena gauzatzeko eskubideukaezina duela aldarrikatzean. Eskubide demokratiko hori euskal herritar guztieidagokiela diote denek, Estatu espainiarrak eta frantziarrak ezarritako lurralde zatiketa eta jazarpenaren ondorioz, gaur egun gure gizartean
|
dagoen
nazio kontzientziazdauden mailen ezberdintasunaz jakitun badira ere. Halaber, nazio eskubideen aldarrikapen hutsa egitetik haiek gauzatzera jauzi egiteko garai aproposean gaudela irizten diote.
|
|
|
, Estatu Nazio moduan, edota, testuinguru politikoak eraginda, Estatu nazioaskodun moduan? aurkezten zaigun Estatuaren barruan
|
dauden
nazioen eskubideek, Estatuaren menperatze helburu eta nahiekin bat egiten ez dutela esango genuke. Azken finean, argitu egin genuke noiz hitz egiten den Estatu nazioaskodunez, kontzeptu honek sakoneko azterketa ilundu ez dezan:
|
|
|
Esan beharrik ez dago, definizio honek ez duela arazoa asko argitzen; baina, eta hori litzateke bere asmoa, egon diren eta gaur egun
|
dauden
nazioari buruzko definizioen zerrenda amaigabearen eta inguruko nahasketaren isla den neurrian, gaiaren zailtasunera gerturatzeko gonbidapena luzatzen digu. Horrela, nazioari eta nazionalismoari dagokien gaiari heldu nahi izanez gero, ikertzaileak ezin dio errealitateari uko egin:
|
|
|
(1 art). Jokoan
|
dagoen
Nazioarekiko identifikazioak duen garrantzia ezagutzeko bidea eskaintzen digu egoera horrek; zentzu honetan uniformizatzearen bidean izandako arrakastaren arrastoa antzeman daiteke, neurri handi batean behintzat, esate baterako, Revue pédagogique k 1833an frantses abertzaletasunarekin zuzenean lotzen eta txalotzen zuen eskolako eskuliburuen homogeneitatean, hau funtsezkoa baitzen dotrina, dissol...
|
|
2001
|
|
|
Eredu hori etnien arteko, ukipen egoera berri? gehienetan aplika daiteke, hau da, azken hamarkadetan gutxi garaturik
|
dauden
nazioetatik garatuta dauden nazioetara bideratzen den emigrazioaren ondorioz sorturikoukipen egoeretan. Ereduaren arabera, harrera taldeak (bizitasun etnolinguistikoaltukoa) etorkin taldearekiko (bizitasun etnolinguistiko baxukoa) ondorengoakulturazio estrategiak gara ditzake:
|
|
|
Eredu hori etnien arteko, ukipen egoera berri? gehienetan aplika daiteke, hau da, azken hamarkadetan gutxi garaturik dauden nazioetatik garatuta
|
dauden
nazioetara bideratzen den emigrazioaren ondorioz sorturikoukipen egoeretan. Ereduaren arabera, harrera taldeak (bizitasun etnolinguistikoaltukoa) etorkin taldearekiko (bizitasun etnolinguistiko baxukoa) ondorengoakulturazio estrategiak gara ditzake:
|
|
|
‘Garapen Dinamika sortzen’ G8aren bileraren aurrerapen gisa dator. Bilera Italiako Genoa hirian izango da uztailaren 20tik 22ra, eta ekonomikoki garatuenak diren herrialdeek teknologiaren eginkizuna eztabaidatuko dute garapen bidean
|
dauden
nazioetan. Mikrofinantzaketatik enpresa teknologikoetara eta herri txikiak telefonoekin lotzeraino doazen eragiketak aztertzen ditu txostenak.
|
|
|
Iparraldeko Estatu Batuen antzeko latin nazio handi bat osatu nahi zuen. Laster, ordea, askatasunaren nahikundeak eraginda, ordura arte Espainiaren azpian
|
zeuden
nazioek zeinek bere bidetik jo zuten.
|
|
|
Nondik dator desestabilizazioa? Euskal Herrian
|
dagoen
nazio sentimendutik, dagoen herri berezituaren kontzientzia gotorretik. Euskal Herrian autodeterminazio prozesua abiatzeak ematen die potentzialitate desestabilizatzailea Galizia, Katalunia, Aragoiri.
|
|
2002
|
|
|
komenigarritzathartzen du bigarren Parlamentu Ganbera bat. Horrela, erregioen parte hartzeahandiagoa izan liteke; aldiz, Ministroen Kontseiluaren aldaketa formalak ez lukeerregioen presentzia bermatuko, bertan ez bailirateke
|
egongo
nazio estatuetakogobernuen ordezkariak baizik.
|
|
|
Akordioa Europar Batasuneko zenbait hiriburutan egin zen, eta bidea irekitzen dio dokumentua aplikatzeari, bai EB osoak, bai estatu kideek bakarka, abuztuan Johannesburg en (Hegoafrika) egingo den Lurraren Goi bilera baino lehen. Margot Wallström Ingurumen komisarioak atzo esan zuen, ministroen akordioarekin, aurten protokoloa berresteko prest
|
dauden
nazio industrializatuen kopurua 25 eta 30 artekoa dela. “Argi eta garbi adierazten du, esan bezala, protokoloa, bere egutegia eta legez eska daitezkeen helburuak kontuan hartuta, planetaren berotze globalaren mehatxuari aurre egiteko nazioarteko esparru baliagarri bakarra dela”.
|
|
|
Askotan, turista ez da jabetzen zer arrisku dituen gaixotasun infekziosoak (A eta hepatitisa, malaria edo sukar horia) erraz samar harrapatzen diren lekuetara joateak. Florentzian egiten den Bidaiariaren Medikuntzako Europako III. Biltzarrean aurkeztutako inkesta baten arabera, garapen bidean
|
dauden
nazioetara joan ziren pertsonen %60 ez zeuden A hepatitisaren kontra babestuta. Ondorio kezkagarriak atera ditu European Travel Health Adivisory Board ek, Erresuma Batuko, Alemaniako eta Frantziako aireportuetako 600 bidaiariren erakusketarekin.
|
|
2003
|
|
|
Portzentaje hori puntu bat bakarrik jaitsiko da, urte horretarako %38raino, txostenaren arabera. Nabarmendu beharreko beste alderdi bat da herrialde garatuetan eta garapen bidean
|
dauden
nazioetan petrolio kontsumoa bereizten duen arraila murriztu egingo dela. 2001ean, herrialde aberatsenek herrialde aberatsenek erabilitako energiaren bi heren inguru kontsumitzen zuten (%64), baina ehuneko hori %86raino igoko da 2025era iristean.
|
|
2004
|
|
|
Etxea aipatu duzu. Etxe kontzeptua EAJren azken txostenean idatzita
|
dagoen
nazio zibiko kontzeptuarekin uztartzen ahal da. Sozialistek eta popularrek etxe hori baztertzailea dela esango dute berriz ere.
|
|
|
Legeak besterik xedatu ezean, lurralde eskumena demandatuaren egoitzako auzitegiari dagokio, eta, demandatuaren egoitza ez
|
badago
nazioko lurraldean, epaile eskuduna izango da demandatuak lurralde horretan bizilekua non izan eta bertako auzitegia.
|
|
|
Modernitatearen harian sortu eta egituratutako Nazio estatuen nazionalismoa sozializatu duen ideologiak, ezer egin badu, horixe bera egin du besteak beste: hots, berari jatorriz
|
zegokion
nazio etnikoaren eta politikoaren hizkuntza sozializatzeko borroka etengabea eta bortitza. Ez da beraz harritzekoa izango, idazle donostiarrak aditzera eman diguna horrelaxe gertatu izana:
|
|
|
Nolako harremanak
|
daude
Nazio estatu totalitario baten eta honen mende dagoen nazionalitate batera haren eremutik datozen eta bere enbor nazionalaren ezpaleko diren etorkinen artean. Gure adibide zehatzera etorrita:
|
|
|
Dependentziaren logikan milaka eta milaka herri nortasun, gureaz aparte, iraungipen bidean amilduak dabiltza munduan. Independentziaren abaroa ezinbesteko baldintza du edozein hizkuntza komunitatek bere izaera propioari eusteko eta galdu duena biziberritzeko; alabaina, lortu nahi den Estatu independientearen botereari
|
dagokion
nazio izaera boterea bera bezain erabakigarria da auzi horretan. Ezin da Estatu nazionala eskuratzeko estrategia nola edo hala diseinatu arrazoi historiko edo bestelakoen argitan.
|
|
|
Ez, haatik, euskara dagoen dagoenean ez balego, euskaldungoa nor balitz, eta nor izate horrek bere herrian zor zaion lekua eskuratzeko aginte ahalmen askirik balu. Orduan gauzak iraultzen hasiko lirateke inondik ere, eta hizkuntzen atzean
|
dauden
nazio taldeen arteko lehia gori gori jarriko litzateke, behinola Belgikan eta Quebecen jarri ziren legez. Ahuldurak jotako hizkuntza komunitatea izanik gurea, ez da halere begi onberaz ikusia bere ezerezean Nazio estatu totalitarioaren aldetik:
|
|
|
Baina bere begirada zorrotzaren bidez zera ikusi zuen: hemen
|
bazegoela
nazio kulturala, lparraldekoa batez ere nabarmen nabarmena izanik. Eta bestalde, mendebaldeko hiru probintzietan, euskal nazio politikoaren arrasto
|
|
|
Herrialde bateko emisio kontuko aurrezpena ziurtatuko dute, energia garbiko proiektuak garapen bidean
|
dauden
nazioetara transferitzeko helburuarekin
|
|
|
Hala ere, Nomurak hau zehaztu du: “oraindik asko dago egiteko mundu osoan arrantza arduraz eta modu iraunkorrean egin dadin lortzeko, baina argi
|
dago
nazioak eta sektore pribatua gehiegizko ustiapenak eta ingurumenaren defentsak sortzen dituzten kezkei erantzuten hasi direla”. Kodean sartzeko modua herrialdetik herrialdera aldatzen da, eta, kasu askotan, erronka nagusiak finantza baliabideen eta gaitasun teknikoen urritasuna dira.
|
|
|
22 pestiziden eta bost produktu kimikoren zerrendako produktuak xede dituen transakzio orok, lehenik eta behin, herrialde inportatzailearen onespena izan behar du. Horrela, herrialdeek, bereziki garapen bidean
|
dauden
nazioek, erabakitzeko ahalmena dute zein produktu kimiko edo plagizida potentzialki arriskutsu jaso eta baztertu nahi dituzten segurtasunez erabili ezin dituztenak. Denda baimenduta badago, produktuek osasunean eta ingurumenean izan ditzaketen eraginei buruzko etiketatze eta informazio eskakizunek substantzia kimikoak eta plagizidak seguruago erabiltzea sustatuko dute.
|
|
|
Giro hartan hasi ziren lanean" buditelé" izenekoak(" argitzaile" euskeraz);" argitzaile": zeren eta erakaskintzatik eta bizieratik bazterturik
|
zeuden
nazio kultura, eta nazio hizkuntza bereziki, argitara ekartzen bait zituzten. " Argitzaile" haiek ez ziren ez hiritako burges, ez industriatako langile; eta bidezkoa da, kalean txekoslobakiera mintzatua ez zelako.
|
|
|
Eta gero: Baina Italia esnatzen denean, ez
|
dago
naziorik berriro lotara eramango duenik, eta Aix les Bains eta Grenoble arteko etapan, mendatez betetako infernu hartan, Gino Bartali jarri zen lider, erakustaldi aparta emanez Galibier eta Lautareten gora.
|
|
2005
|
|
|
–Euskal Herriari oztoporik handienak Frantziako eta Espainiako Estatu nazioetatik datozkio? dio Iztuetak, berauek, ekonomi arlotik orain begiratuz, beraien barne
|
dagoen
nazioaz laxatu nahiko ez dutelarik.
|
|
|
Planetaren birberotzeari aurre egiteko Kiotoko Protokoloa indarrean sartuko da gaur, 1997ko abenduaren 11n Japoniako hirian egin zen zeremonia batekin. Nazioarteko hitzarmen horri 141 herrialde gehitu zaizkio, hau da, gas poluitzaileen emisioen %61, 5 Ez
|
dauden
nazioen artean, AEB nabarmentzen da, munduko emisioen laurdena eragiten baitu. Helburua da berotegi efektua eragiten duten sei gasen (karbono dioxidoa, metanoa, oxido nitrosoa, hidrofluorokarbonoa, perfluorokarbonoa eta hexafluoruro sulfurikoa) atmosferarako emisioak %5, 2 murriztea 2008tik 2012ra bitartean.
|
|
|
1 Nazioarteko elkartasun berria ren alde, erantzunak eta soluzioak aljeriarren eskuetan izanik ere, konponbide politikoak ez
|
baitaude
Nazio Estatuaren hiritarren eskuetan. Gerra Zibila saihesteko, kanpo zorra, langabezia, miseria, hondamen pobretzea konpondu behar dira nazioarteko finantza erakundeei dei eginez.
|
|
|
New Yorken nire lagun polizia batek esaten zidan, bera sinetsirik
|
zegoela
nazio askori ez zaiela komeni droga libre egotea. Libre egonez gero, milaka eta milaka polizia, aduanako jendea eta beste brigada asko, lanik gabe geldituko liratekeela.
|
|
|
" Berak jatorria esentziarekin identifikatu du eta ‘nondik’ galdera ‘zer’ galderan bihurtu" 78 Zehazki bi arazo bereizten ditu hizkuntzaren jatorriaren inguruan: bata metafisikoa (berez konponezina), non hizkuntza" espirituaren berezko jario" bezala ulertua den; eta bestea antropologikoa (berarentzat garrantzitsuagoa), non" hizkuntzak
|
dagokien
nazioei lotuta" bezala kontsideratzen diren79 Hizkuntzaren jatorriari buruzko problematika, modu honetan, hizkuntzak gizakiarentzat duen eta hizkuntzek gizabanakoentzat duten berezko esanahia eta garrantzia kontsideratzeko eta aztertzeko" aitzakia" moduko zerbaitetan bihurtzen da.
|
|
2006
|
|
|
India, Pakistan eta Israelek daukate bonba atomikoa (horien kontrolerako itunik sinatu gabe, gainera) eta eskualde horretako gerretan sartuta daude Errusia, Britainia Handia eta Estatu Batuak. Hor sortutako krisiak kudeatzeko ez
|
dago
Nazio Batuen Erakundea besterik, eta honek indar txikiegia dauka.
|
|
|
Hori aurrerakada handia da, 1872ko abenduaren 22ko Legeari begira. Gainera, Europako kontinentean ez
|
dago
nazio bakar bat ere, gai horretan beroni erantsitako kode proiektuaz harago doanik, ezta Alemania bera ere. Alemanian, prozesuko legeetan, granitozko haitzean bezala, inprimaturik geratu zen indibidualismo germaniarraren zigilua; bertako errege erreginen agintaritza ahaltsuak ere ezin izan du hori ezabatu, ezta haren militar loriatsuek eta arestian izandako lurralde zabalkuntza indartsuak ere ez.
|
|
|
Sarrionandiak euskal gatazkaren oinarrian
|
dagoen
nazio kontzeptua errebisatzera gonbidatzen gaitu hainbat testutan (geroxeago gogora ekarriko dugun. Harriak eta herriak, poema giltzarria da zentzu honetan).
|
|
|
Berreskuratzeko eta berreraikitzeko prozesuen azelerazioa bezalako helburuak lortzeko, 500 milioi dolar behar dira. Berreskuratzeko eta berreraikitzeko prozesuen azelerazioa bezalako helburuak lortzeko, 500 milioi dolar behar dira. horregatik deitzen dute Nazio Batuen Erakundeko agintari nagusiek herrialde industrializatuen oparotasun finantzarioa eta garapen bidean
|
dauden
nazioen elkartasuna eskatuz. Larrialdietan soilik aritzen den funts erreserba batekin bakarrik pasa daiteke erreakziotik ekintzara.
|
|
|
Bere ustez, nazionalismoa printzipio politiko bat da, zeinaren arabera mundua naziotan banatua dagoen eta nazio horietako bakoitzari estatu propio bat eratzea dagokion. Bere ustez, printzipio hori bideraezina da praktikan, munduan
|
dauden
nazio potentzialen kopurua kontuan hartuz, horietatik bakoitzari estatu bat ematea politikoki ezinezkoa delako (Gellner 1983). Hala ere, aipatu bezala, Gellnerren belaunaldiko autoreek autodeterminazio eskubidea zeharka lantzen dute.
|
|
2007
|
|
|
Federalismoarekin modus vivendi batera iritsiak dira Belgikan. Hiru federazio daude, eta federazio bakoitzak bere eskumenak ditu, gobernu zentralaren gain
|
daude
nazioko segurtasuna, armada, eta kanpoko harremanak.
|
|
|
Europa osoan ez
|
dago
nazio batek, ala bestek, ala batek baino gehiagok batera errebindikatzen ez duten lur eremurik. Eta, behar baldin bada, lurraldearengatik muturra hautsi diogu eta hautsiko diogu elkarri.
|
|
|
Ez genekien gure abizenak euskaldunak zirenik ere. Eta gaur egun, kontzientziarik gabe ez
|
dago
naziorik. Gure espainolismoa oso ahula zen, egia da.
|
|
|
Doktrinaren gehiengoaren ustez, 1.2 artikulua hitzez hitz irakurriz gero, egon
|
dagoen
nazio bakarra Espainiakoa da eta, beraz, subiranotasuna ere bakarra eta zatiezina da (hau da, ez dago Espainiakoa ez den subiranotasunik), nazioa bakarra baita, eta subjektuak Espainiako herritar guztiak dira, Espainiako herri bateratu gisa ulertuta, 2 artikuluko nazionalitateen eta erregioen aitorpenari kalterik egin gabe, eta Konstituzioak horien eskubideak babestu eta errespetatzeko egin dezak...
|
|
|
Pentsamendu bakarraren eskutik iritsi zaigun bertsioak zera esaten digu kulturaaniztasunari eta mestizajeari buruz. Alegia, globalizazioaren aroan lekuan lekukotestuinguruan ainguratuak
|
dauden
nazio eta etnia kulturak ezin direla kanpotik datozen kulturkien eraginetik at sistema autonomoaren baitan egituraturik mantendu.Jokabide hori atzerakoia eta etnizista dela. Arrazoiaren arerioa.
|
|
|
Zergatik hemen eta ez han? Norenesku
|
dago
nazio interesen eta alderdi politikoen arteko marra mugarri jakin bateanezartzea. Interpretazio kontua izango da hori, bistakoa denez.
|
|
|
Gure artean nagusi den pluraltasunaren kontzeptuak, ordea, ez dio errealitate historiko eta nazional horri erreferentziarik egiten; aitzitik, kulturarik gabeko gizabanakoaren fikzioan du bere iturri ideologikoa.Zehaz dezagun, bada, desberdintasunaren berdintasuna bakarrik dela, auzi honetan, bide demokratikoa. Bestea, gaur egun mundua eratzeko
|
dagoen
nazio estatuarenestatus internazionala, totalitarismoaren hondamendia da. Mundua herri, hizkuntzaeta kulturen hiltegi bihurtu duten honetan hilotzak eta hil hurren daudenak zenbatdiren ondo asko daki irakurleak honezkero.
|
|
|
Ikerketa horretan bertan, Barrett ek eta kolaboratzaileek aztertu zuten harremanik ote
|
zegoen
nazio identifikazioaren mailaren eta talde nazionalei egotzitakoestereotipazio mailaren artean; hau da, identifikazio maila altua zuten haurrekgehiago estereotipatzen ote zituzten talde nazionaletako kideak. Ikertzaile horiekegiaztatu zuten:
|
|
|
– Korrelazioa
|
dago
nazio identifikazioaren mailaren eta aberriaren ezagutzageografikoaren artean.
|
|
|
– Korrelazioa
|
dago
nazio identifikazioaren mailaren eta barne taldearenatsegin mailaren artean.
|
|
|
Inolako ezinegonak, ondoezak edo grinak asaldatzen ez duen baretasunezko egoera; jendarteko baretasuna, borrokan ez dauden pertsonen arteko egoera; besteren batekingerran ez
|
dagoen
nazio baten egoera: nazioarteko borrokarik eza (Harluxet, 1995:
|
|
|
Beraz, nazioaren kontzeptua, usadio arruntean, bitxiro ekibokoa da. Goetheren izkribuetan, nazioa berdin noblezia edo behintzat jauneria legez, eta nazioa berdin estatua bezalako nazio ingeles, frantsesen alboan, nazio eskoziar, serbiar edo italiarra ez ezik (estatu gabekoak), posible baita orobat, «nazio florentziar» bat ere aurkitzea672, are, hark noizpait lasai asko «nesken nazio txundigarria» bera aipatzen badigu673, bistan
|
daude
nazio berbaren esangura kapritxosoak garai honetan, eta ez garai honetan bakarrik (jada latinez bertan baizik) 674 Haatik, nazioa esangura edo premiatasun berri bat hartuz doa modernitatean. 1768an Lessing-ek deritzo, alemanak «oraindik» ez direla nazio bat, nolatan nahi da Teatro Nazionalik? 675 Agian, Teatro Nazional bat izanez gero, alemanak nazio bat bilakatuko liratekeela esaka topatzen dugu Schiller 1784an676 Goethe-ren ustean ere, hala dio 1797an, alemanak alfer alferrik ari dira, inoiz ez dira nazio bat izanen (Iraultzaren adieran orain, herrijende burujabea) 677 (hala ere, esan beharrik ez, nazio alemana kontzeptua berak txitean pitean erabiltzen dizula).
|
|
|
OMEk azpimarratzen du txerto antineumokozikoak bertan sartutako serotipoen forma inbaditzaileen %90 babesten duela. Hori dela eta, haren aplikazioak “lehentasunezkoa” izan behar du herrialde garatuetan, eta “oso lehentasunezkoa” garapen bidean
|
dauden
nazioetan. Gaur egun, hamar herrialdek bakarrik dute txertoen egutegian.
|
|
|
Nepal edo Butan bezalako herrialdeek, itsas mailaren gainetik altuera handian kokatuta egoteagatik dengea edo malaria bezalako ur estankoetan jatorria duten gaixotasunik inoiz izan ez dutenek, lehen kasuen berri eman dute, eltxo transmisoreek klima egokiagoa aurkitzen baitute han orain. Baliko gailurra 190 herrialdetako ordezkariek klima aldaketari aurre egiteko konpromisoa hartu zuten Bali uhartean (Indonesia), eta hori nola arindu eztabaidatu zuten, garapen bidean
|
dauden
nazioen hazkunde ekonomikoa geldiarazi gabe. Yvo de Boer Klima Aldaketari buruzko NBEko Esparru Konbentzioko (UNFCCC) idazkari exekutiboak prentsaurrekoan aurreratu zuenez, Balitik ez da aterako herrialde industrializatuek 2020rako gas poluitzaileen emisioak %25 eta %40 bitartean murrizteko eskatzen duten helburu zehatza, eta hori ukatu egiten zaio Estatu Batuei.
|
|
|
Nire ustez, ordea, bereizketa horrek, zerbait egitekotan, bere nazionalismoa ezkutatzea egiten du ondoen: badaude
|
egon
nazio onak (edo gutxienez gaiztoak ez direnak), nazionalismorik gabe asmatuak izan direnak, adibidez Espainia, eta badaude egon nazio ideologikoki ‘eraikiak’, nazionalismoaren ondorioz sortu direnak, adibidez... tira, ez da hain zaila asmatzen. Euskal Herria da arazoa, beraz, ez Espainia.
|
|
|
Nire ustez, ordea, bereizketa horrek, zerbait egitekotan, bere nazionalismoa ezkutatzea egiten du ondoen: badaude egon nazio onak (edo gutxienez gaiztoak ez direnak), nazionalismorik gabe asmatuak izan direnak, adibidez Espainia, eta badaude
|
egon
nazio ideologikoki ‘eraikiak’, nazionalismoaren ondorioz sortu direnak, adibidez... tira, ez da hain zaila asmatzen. Euskal Herria da arazoa, beraz, ez Espainia.
|
|
|
• Nazio zibikoen barruan
|
dauden
nazio kulturalak babestu behar dira, bai naziokide gisa herritarraren eskubide indibidualetan, bai gizatalde gisa nazioaren eskubide kolektiboetan.
|
|
|
Zentzu horretan, agintearen asimetria defendatzen du, edo bestela esanda, estatuaren baitan
|
dauden
nazio guztiek ez dutela aginte maila bera izan behar; izan ere, batzuek agian beste batzuek baino aginte maila gutxiago nahi dute, eta horrek ezin lezake baldintzatu aginte handiagoa nahi duena.
|
|
|
Hemendik abiatuz uler daiteke, hain zuzen," euskal hezkuntza nazionala" kontzeptua, bai eta horrek euskarari aitortzen dion funtsezko papera: hasteko esan, orokorrean, ezinezkoa dela hizkuntzaz edota hezkuntzaz jardutea horiei
|
dagokien
nazioari —hizkuntz komunitateari— erreferentziarik egin gabe. Horren haritik, eta Humboldt gogoratuz, zera dio Menzek:
|
|
2008
|
|
|
Tankera horretako adibide gehiago jar litezke. Kontua da, oro har, ez
|
dagoela
nazioa existitzen dela frogatu beharrik, delako nazio horrek estatua baldin badauka.
|
|
|
nazioa imajinatu, gure imajinarioa landuz. Guri
|
dagokigu
nazioaren irudimenezko oihala ehuntzea, taxutzea, zabaltzea; guri dagokigu, Fermin Etxegoienen terminologia egokia erabiltzearren, gure imajinarioari dentsitatea ematea, erakargarria izan dadin, inguruko gorputzak (eta, batez ere, gogoak) gero eta indar handiagoz beregana ditzan. Euskaldunak bagara, ez da iraganak behartuta, historiaren manatuak bultzatuta, hildakoen ahotsak hartaratuta.
|
|
|
Nolanahi ere, demokraziak gutxi dezake etnos ik ez baldin badago. Horixe baita nazio proiektuaren ernamuinean
|
dagoen
nazio kemena. Humus horretan erein behar dira naziotasuna taxutzen duten osagarri haziak.
|
|
|
Azurmendiren begiradak errotik atzeman du arestian aipatu dugun ustezko hausturaren trikimailua. Sokatiraren alde batean herri etnikoa dago, subjektu politikoa ez omen den herria, gurera egokituta, herri euskalduna?, eta bestean hiritartasunaren logikan eratua omen
|
dagoen
nazio estatu modernoa. Euskaldun garen aldetik ez omen dugu izan geure historian behar adinako kontzientziarik eta gaitasunik sokatira historikoan alderdi nazional modernoan kokatzeko.
|
|
|
Sokatiraren mutur batean estatuarekiko lilura nabaritu dugu argi eta garbi, erdian nazio kontzeptuaren nahas mahasa antzeman dugu, eta sokaren beste muturrean berriz euskalduntasunaren gabezia salatu digute euskaltzaleek. Hori eta horrenbestez, sokaren mutur batekoak estatuaz eta burujabetasunaz mintzo zaizkigu liluraz gainezka, auzitan
|
dagoen
nazio eredua, nazioaren izaera, batez ere nazio politikoa izan behar duela aldezteko. Beste muturrean tiraka dabiltzan euskaltzaleek, aldiz, nazioaren alde eta izari bakarreko definizio hori ez dute berretsi nahi inondik ere.
|
|
|
Nazio arazoa ez da eredu ekonomiko eta sozial jakin bati berez darion ondorioa. Gizarte sistema guztietan
|
daude
nazio zapalkuntzaren adibide gordinak: inperio eta estatu dinastikoen garaitik hasita, kapitalismoaren aldaera guztietatik igaroaz, indarrean egon diren sozialismoaren edo komunismoaren esperientzia guztiak ditugu horren lekuko.
|
|
|
Kontuak kontu, gauza bat dago iltzaturik ezkerreko iraultzaile askoren eta askoren burmuinean: ezkerreko balioak hurbilago
|
daudela
nazio zapalduen balioetarik. Nolabait esate aldera, kapitalismoaren barne logikan bertan datza etnozidiorako berezko barne joera, etnia eta nazio menderatuen hizkuntza eta kultura truke balioaren merkatuan suntsitzeko.
|
|
|
Zer esan nahi du horrek, hala ere? Indarrean
|
dauden
nazio estatuen nazionalismo totalitarioa ez duela inondik inora zuritzen eta zilegitzen ezkerraren ideologiak. Ez duela ezer jakin nahi Erdi Aroaren hondarretik datozkigun sistema nazional monopolista hauekin?
|
|
|
Euskal intelligentsiaren sail batean etengabeko joera
|
dago
nazio identitatearen balioa gutxiesteko; identitate mota horretatik zenbat eta urrunago, orduan eta askeago sentitzen bide dira batzuk. Postnazionalismoaren diskurtsoa bidelagun hartuta, identitate mota honek ez luke eragin erabakigarririk izango gure bizimoduan.
|
|
|
Bada besterik ere nazio identitatearen irispena dela-eta. Han hemenka aditzen eta irakurtzen ditugunak irakurrita, ez bide
|
dago
nazio identitate inpliziturik: alegia, gure bizitzaren dimentsio nazionala modu kontzientean bizi ezean, gure bizimoduak ez bide du zerikusirik norberaren izaera nazionalarekin.
|
|
|
Euskaldun gehienen euskara jarduna maila etnikoan ahitzen baldin bada, euskaldun gehienen nortasuna ez
|
dagokio
nazio identitateari. Erdaldun gisa oso oso modernoak izango gara euskaldunok, gure identitate erdalduna kultura idatzian ere moldatua daukagulako, baina euskaldun garen bezainbatean, nortasun etnikoaren gatibu gara.
|
|
|
ez, inondik inola ere, ez. Independentzia politikoaren totemak ez du ezer askorik balio, protonazioaren baitan gorderik
|
dauden
nazio gaitasunak asimilatu ondoren.
|
|
|
Ez dago gaizki lurraldearen egoerak kezkaturik egotea. Oraingoz behintzat ez
|
baitago
nazio birtualik. Guztiarekin ere, ordea, lurraldetasunaren kontzeptua bera ere ez dakit ez ote dugun aski aldrebestua gure artean.
|
|
|
Ez ditugula, alegia, behar bezala orekatzen euskal nazioaren ezaugarriak elkarrekiko jardun dialektikoan. Eta, desoreka horren ondorioz, arriskua
|
dagoela
nazio eraikuntzaren gaitasun faktore nagusi batzuk behar bezala ez baliatzeko. Hartara, desorekaren desorekaz, elkarrekiko osagarritasuna garatu ordez, sinergiaren estrategiak landu beharrean, etxekaltearen jokabideetan galduta gabiltzala.
|
|
|
Ederki dago hori. Ederki
|
dago
nazio identitatearen elementu nagusi bat bere bakardade hutsalean ez uzteko nahia. Esan eta berresan ari gara, naziotasunaren konstelazioan elementuak elkarrekiko eraginkortasunean antolaturik behar ditugula.
|
|
|
Ernest Gellner en esanari bagagozkio, kultura idatzirik gabe ez
|
dago
nazio politikorik edo estaturik eraikitzerik gizarte modernoetan:
|
|
|
Gellner en tesi horretan kultura idatziaren baldintza premisa politikoaren aurretik dabil nazioaren eraikuntzan. Kultura idatziaren humusik gabe ez
|
dago
nazio politiko modernorik. Gizarte politikoaren botere efektuek gizarte horren berorren ehuna sortzen eta egituratzen dute.
|
|
|
Alabaina, jatorrizko etorkia duen herritarrak ez du bere berezko identitatearen arabera garatu ideologia nazionalistaren esperientzia, eta berez zegokionarekin eten egiten du nazio proiektuaren zerumugan. Zerumuga honetan bere herriaren gainetik
|
dagoen
nazio estaturen bateko kide sentitzen da, eta estatu nazional horren baitan proiektatzen du bere aberri nahimena. Esan bezala, fenomeno hau franko hedatua da ordezkapenaren asimilazioak jandako herrialde azpiratuetan.
|
|
|
Bide horren ezaugarri nagusiak honako hauek izan litezke gure aburuz: a) jatorrizko herriaren etnoabertzaletasuna ez da herritar guztiak bere baitan biltzen dituen ideologia; b) gizabanakoaren balioak etnia edo herri edo nazio baten gainetik daude, eta balio postetniko horien arabera jokatu behar genuke; c) aspalditik ezarrita
|
dauden
nazio estatuen izaera politikoa demokratikoa da, salbuespenak salbuespen.
|
|
|
–Baskoak omen garen hiritargo osoari
|
dagokion
nazioa eraikitzeari emango zaio lehentasuna, onenean ere, eta euskaldunok eskema horretan beti aterako gara gutxiengo baztertu eta galtzaile?.
|
|
|
Guiyuko 150.000 biztanleetatik, %95ek ordenagailuak eta beste gailu elektroniko batzuk ireki eta desmuntatuz irabazten du bizitza, eta, inolako segurtasun neurririk gabe, osagai toxiko ugari jartzen ditu, hala nola beruna, kadmioa edo merkurioa. Hala ere, Txinak Basileako Hitzarmena sinatu zuen, herrialde garatuek beren zabor elektronikoa garapen bidean
|
dauden
nazioetara esportatzea debekatzen duena. Hala ere, lege hutsune batzuek txatarra kamuflatzeko aukera ematen dute, “konponketak” edo “birziklatzea” formularen bidez. Estatu Batuetan bakarrik, zabor elektronikoaren munduko trafikoak 500 milioi euro baino gehiago sortzen ditu urtero.
|
|
|
Nazioarteko Birziklatze Elkartearen txosten baten arabera, datozen urteetan 3.000 milioi tresna elektroniko botako dira, eta horrek arazo ekologiko larria sortuko du, zabor horren %10 baino ez baita behar bezala kudeatzen. Basileako Konbentzioak debekatu egiten die herrialde garatuei beren zabor elektronikoa garapen bidean
|
dauden
nazioetara esportatzea. Hala ere, lege hutsune batzuek txatarra kamuflatzeko aukera ematen dute, “konponketak” edo “birziklatzea” formularen bidez. Aldi berean, negozio horrek osasun arazo larria sortzen du.
|
|
|
Hain zuzen, ONCEk dio itsutasun arrazoien %28 prebenitu daitezkeela, eta beste %15ek tratamendua dutela. Herrialde garatuetan, haur itsuen kopurua, bajez gain, geldituta dago, eta garapen bidean
|
dauden
nazioetan, berriz, izugarri igo da. “Haurrei entzuten” Datu horiek jakinarazi dira Haur Itsuen eta Ikusmen Urriko Pertsonen Nazioarteko I. Topaketan.
|
|
|
XX. mendearen amaieran Europako herririk zaharrenetariko batek nazio mailako erakunderik ez izateak konponbidea behar zuen. Udalbiltzarekin gertatutakoak bai errepresiboari dagokionez, bai Udalbideri
|
dagokionez
nazio erakundearen beharra areagotu besterik ez du egin. EAJk sinatutako konpromisoak ez zituen bete nahi eta soilik beste erremediorik izan ez zuenean nazio mailako instituzioa eraikitzeko pausoa eman zuen.
|
|
|
Iruñean egindako 08 Nazio Eztabaidaren osoko bilkuran ondorioztatu dutenez, «herritarren esku»
|
dago
nazio eraikuntza
|
|
2009
|
|
|
Nik ez dut uste orain modan
|
dagoena
nazio gabe izatea dela. Niri iruditzen zait, orain egunerokotasunera ailegatu direla lehen ere aintzat hartzen ez ziren errealitatearen alderdiak.
|
|
|
Berezko balioa du. Ondorioz, indarrean
|
dauden
nazio estatuen gaitasun subiranoa mugatzen da, egitura postnazionalak areagotuz eta zuzenbide eta politika europar bateratua indartuz. Zertarako azken batean?
|
|
|
Eta modu jakin horrek, eskakizun ekonomikoak dituen bezalaxe, eskakizun soziolinguistikoak ditu: nazioaren eraikuntza euskaraz hezurmamitzen dugu, edo gainerakoan ez
|
dago
nazio euskaldunaren itxura izan lezakeen deusik sortzerik. Euskararen oinarria, marko politikoaren aldaketa bermatzen duen oinarria da, bestela, izan ere, delako marko politikoaren aldaketa herri euskaldunari sekula egindako iruzurrik handia izango da. c)" Berriz diot:
|
|
|
Txillardegiren aurreikuspen beltzak bete egin ziren Irlandan. Ohargarria da belaunaldi gazteei egiten dien aipamena; zuen esku
|
dago
nazio gaelikoaren zoria aldatzea. Ez da ohartarazpen txarra etxera begira jarrita egiteko ere:
|
|
|
Txillardegiren aurreikuspen beltzak bete egin ziren Irlandan. Ohargarria da belaunaldi gazteei egiten dien aipamena; zuen esku
|
dago
nazio gaelikoaren zoria aldatzea. Ez da ohartarazpen txarra etxera begira jarrita egiteko ere:
|
|
|
Puntu honetan ere izugarrizko antza hartzen diot. Gure abertzaletasuna ere obsesionatuta
|
dago
nazio politikoaren edo estatuaren fetitxearekin. Badakizue zertaz ari naizen:
|
|
|
sugar atzeratzailea, zenbait osasun arazori lotua, hala nola pisua galtzea eta larruazaleko hainbat arazo, nerbio sistema eta sistema immunologikoa, gibela, giltzurrunak eta tiroide guruina. Dagoeneko herrialde garatuetan erabiltzen ez den arren, oraindik erabiltzen ari dira garapen bidean
|
dauden
nazioetan. Neurrien mugak Debeku hori ez da berehalakoa izanen bederatzi konposatu kimikoentzat.
|
|
|
Dokumentuak adierazten du urtero munduan egiten diren giltzurruneko transplante guztien %5 eta %10 bitartean egon daitekeela organoen trafikoa. Ipar hemisferioko herrialde aberatsetako pertsonen artean dago legez kanpoko merkataritza, beren herrialdeko eta garapen bidean
|
dauden
nazioetako ihes egin nahi baitute. Pakistan, Filipinak, Egipto, Sudan, Venezuela, Paraguai «transplante turismo»aren paradisuetako batzuk dira.
|
|
|
Abertzaleen Batasunak izango du zerrendan partaidetza, Joseba Garairen bidez. Ipar Euskal Herrian Jose Boveren Europe Ecologie koalizioaren alde egingo du. Hegoaldean, berriz, zerrenda batean sartzeko erabakia apustu garrantzitsua dela iritzi dio ABk, Iparraldean
|
egonagatik
nazio izaera dutelako, eta Aralarrekin batera ezker abertzale soilik politikoa eta zibila eratzeko lehen seinalea delako.
|
|
|
Hizkuntza minorizatu batek ez baitauka halako erakarpen indarrik. Beraz, euskararen herriak bereganatzen dituen benetako hiztunak, euskaraz bizi nahi dutenak, identitate interesek hartaraturik datoz, eta horien artean ez
|
dago
nazio identitate espainola edo frantsesa duen hiztunik, betiko salbuespenak salbuetsita. Identitate aniztasunaren koplak ez du argitzen eskuartean daukagun arazoa, horretan saiatzen direnek horixe sinestarazi nahi badigute ere.
|
|
|
Edo zer da hobeagoa: nazionalista izatea norberaren nazioa edukitzeko edo inperialista izan (inperio hori minimoetan eta usteldurik egon arren) eta harropuztasun batekin gorago ipintzen dudana egin, inperioaren ikurrak bere menpe
|
dauden
Nazioei inposatu?
|
|
|
–Ba ote
|
dago
nazio estatua ez den beste biderik?
|
|
|
Egia esanda, munduan ez
|
dago
nazio estaturik bestelako lurralde eskabideei mugak zabaldu dizkienik; aitzitik, estaturen baten lurralde subiranotasuna zelanbait gainditzeko ahalegin orok aurrez aurre egiten du talka estatuak edozein eskabideri ematen dion ezezkoarekin, eta hori dela-eta sekulako desilusioa hartu dute behin baino gehiagotan estaturik gabeko eskualdeek.
|
|
2010
|
|
|
Araugabetze politika ikaragarri baten barruan, dio Lordonek, Gobernua bi komunitate oso ezberdini mintzo zaio. Batetik
|
dago
nazioa osatzen duten herritarren komunitatea eta bestetik dago mundu mailako finantzek osatzen dutena. Eta bere arbitro lanetan, Estatuak" bigarren indar hauei ematen die arrazoi lehenengoaren kontra".
|
|
|
Behera etorri diren eraikinen artean
|
daude
Nazio Batuen Erakundearen egoitza, NBEren iturriek jakitera eman dutenez, eta ospitale bat, hainbat iturriren arabera.
|
|
|
Hori dela eta, Hillary Clinton Estatu idazkariak kanpaina diplomatikoa egin du azken egunetan eta hainbat gobernu argitaratuko den informazioaren arriskuaz ohartarazi ditu. Kaleratu diren dokumentuen arabera, Estatu Departamentuak AEBen aliatuei buruzko informazioa jasotzeko espioitza lanak egitea agindu zien bere diplomazialariei, baita espioitza debekatua
|
dagoen
Nazio Batuetan ere.
|
|
|
Hori dela eta, Hillary Clinton Estatu idazkariak kanpaina diplomatikoa egin du azken egunetan eta hainbat gobernu argitaratuko den informazioaren arriskuaz ohartarazi ditu. Kaleratu diren dokumentuen arabera, Estatu Departamentuak AEBen aliatuei buruzko informazioa jasotzeko espioitza lanak egitea agindu zien bere diplomazialariei, baita espioitza debekatua
|
dagoen
Nazio Batuetan ere.
|
|
|
Hemen ere errealitatearekin egiten dugu topo. Izan ere, aurreko lerroetan azaldu dugun moduan, araugintza sistema bakarretik urrun aurkitzen gara, osobereiziak
|
baitaude
nazio ekonomien artean ekonomia zein giza arloko arau, legeedo erregulazio motak. Egia da nazioarteko erakunde batzuek (IMF, MundukoBankua, MME_) doktrina neoliberalaren menpeko neurri bertsuak ezartzendituztela han hemen.
|
|
|
Bestaldetik, enpresa talde asko oso identifikatuta
|
daude
nazio interes zehatz batzuekin. Horrelako enpresa taldeen inbertsioak ere arriskutsuak dira, jatorrizko herrialdeko inbertsioek, lanpostuek etab. lehentasuna izango dutelako beti beste herrialdeetan egindako inbertsioen aurrean.
|
|
|
Dokumentu hori 2011 urtearen amaieran bukatu da, herrialde guztiek garaiz ezagut dezaten; izan ere, ondorioak Garapen Jasangarriari buruzko NBEren Konferentzian aurkeztuko dira, Rio de Janeiron 2012ko urtarrilean egitekoa den Konferentzian. Paneleko 21 kideak goi mailako funtzionarioak izango dira, sektore pribatuko eta gizarte zibileko ordezkariak, bai herrialde garatuetakoak bai garapen bidean
|
dauden
nazioetakoak, askotarikoak eta “geografikoki orekatuak”. Paneleko parte hartzaileetako bat Cristina Narbona izango da, Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Erakundearen (ELGA) aurrean Espainiak duen enbaxadorea.
|