|
2000
|
|
|
, Estatu Nazio moduan, edota, testuinguru politikoak eraginda, Estatu nazioaskodun moduan? aurkezten zaigun Estatuaren barruan
|
dauden
nazioen eskubideek, Estatuaren menperatze helburu eta nahiekin bat egiten ez dutela esango genuke. Azken finean, argitu egin genuke noiz hitz egiten den Estatu nazioaskodunez, kontzeptu honek sakoneko azterketa ilundu ez dezan:
|
|
|
Esan beharrik ez dago, definizio honek ez duela arazoa asko argitzen; baina, eta hori litzateke bere asmoa, egon diren eta gaur egun
|
dauden
nazioari buruzko definizioen zerrenda amaigabearen eta inguruko nahasketaren isla den neurrian, gaiaren zailtasunera gerturatzeko gonbidapena luzatzen digu. Horrela, nazioari eta nazionalismoari dagokien gaiari heldu nahi izanez gero, ikertzaileak ezin dio errealitateari uko egin:
|
|
2001
|
|
|
Eredu hori etnien arteko, ukipen egoera berri? gehienetan aplika daiteke, hau da, azken hamarkadetan gutxi garaturik
|
dauden
nazioetatik garatuta dauden nazioetara bideratzen den emigrazioaren ondorioz sorturikoukipen egoeretan. Ereduaren arabera, harrera taldeak (bizitasun etnolinguistikoaltukoa) etorkin taldearekiko (bizitasun etnolinguistiko baxukoa) ondorengoakulturazio estrategiak gara ditzake:
|
|
|
Eredu hori etnien arteko, ukipen egoera berri? gehienetan aplika daiteke, hau da, azken hamarkadetan gutxi garaturik dauden nazioetatik garatuta
|
dauden
nazioetara bideratzen den emigrazioaren ondorioz sorturikoukipen egoeretan. Ereduaren arabera, harrera taldeak (bizitasun etnolinguistikoaltukoa) etorkin taldearekiko (bizitasun etnolinguistiko baxukoa) ondorengoakulturazio estrategiak gara ditzake:
|
|
|
‘Garapen Dinamika sortzen’ G8aren bileraren aurrerapen gisa dator. Bilera Italiako Genoa hirian izango da uztailaren 20tik 22ra, eta ekonomikoki garatuenak diren herrialdeek teknologiaren eginkizuna eztabaidatuko dute garapen bidean
|
dauden
nazioetan. Mikrofinantzaketatik enpresa teknologikoetara eta herri txikiak telefonoekin lotzeraino doazen eragiketak aztertzen ditu txostenak.
|
|
2002
|
|
|
Akordioa Europar Batasuneko zenbait hiriburutan egin zen, eta bidea irekitzen dio dokumentua aplikatzeari, bai EB osoak, bai estatu kideek bakarka, abuztuan Johannesburg en (Hegoafrika) egingo den Lurraren Goi bilera baino lehen. Margot Wallström Ingurumen komisarioak atzo esan zuen, ministroen akordioarekin, aurten protokoloa berresteko prest
|
dauden
nazio industrializatuen kopurua 25 eta 30 artekoa dela. “Argi eta garbi adierazten du, esan bezala, protokoloa, bere egutegia eta legez eska daitezkeen helburuak kontuan hartuta, planetaren berotze globalaren mehatxuari aurre egiteko nazioarteko esparru baliagarri bakarra dela”.
|
|
|
Askotan, turista ez da jabetzen zer arrisku dituen gaixotasun infekziosoak (A eta hepatitisa, malaria edo sukar horia) erraz samar harrapatzen diren lekuetara joateak. Florentzian egiten den Bidaiariaren Medikuntzako Europako III. Biltzarrean aurkeztutako inkesta baten arabera, garapen bidean
|
dauden
nazioetara joan ziren pertsonen %60 ez zeuden A hepatitisaren kontra babestuta. Ondorio kezkagarriak atera ditu European Travel Health Adivisory Board ek, Erresuma Batuko, Alemaniako eta Frantziako aireportuetako 600 bidaiariren erakusketarekin.
|
|
2003
|
|
|
Portzentaje hori puntu bat bakarrik jaitsiko da, urte horretarako %38raino, txostenaren arabera. Nabarmendu beharreko beste alderdi bat da herrialde garatuetan eta garapen bidean
|
dauden
nazioetan petrolio kontsumoa bereizten duen arraila murriztu egingo dela. 2001ean, herrialde aberatsenek herrialde aberatsenek erabilitako energiaren bi heren inguru kontsumitzen zuten (%64), baina ehuneko hori %86raino igoko da 2025era iristean.
|
|
2004
|
|
|
Ez, haatik, euskara dagoen dagoenean ez balego, euskaldungoa nor balitz, eta nor izate horrek bere herrian zor zaion lekua eskuratzeko aginte ahalmen askirik balu. Orduan gauzak iraultzen hasiko lirateke inondik ere, eta hizkuntzen atzean
|
dauden
nazio taldeen arteko lehia gori gori jarriko litzateke, behinola Belgikan eta Quebecen jarri ziren legez. Ahuldurak jotako hizkuntza komunitatea izanik gurea, ez da halere begi onberaz ikusia bere ezerezean Nazio estatu totalitarioaren aldetik:
|
|
|
Herrialde bateko emisio kontuko aurrezpena ziurtatuko dute, energia garbiko proiektuak garapen bidean
|
dauden
nazioetara transferitzeko helburuarekin
|
|
|
22 pestiziden eta bost produktu kimikoren zerrendako produktuak xede dituen transakzio orok, lehenik eta behin, herrialde inportatzailearen onespena izan behar du. Horrela, herrialdeek, bereziki garapen bidean
|
dauden
nazioek, erabakitzeko ahalmena dute zein produktu kimiko edo plagizida potentzialki arriskutsu jaso eta baztertu nahi dituzten segurtasunez erabili ezin dituztenak. Denda baimenduta badago, produktuek osasunean eta ingurumenean izan ditzaketen eraginei buruzko etiketatze eta informazio eskakizunek substantzia kimikoak eta plagizidak seguruago erabiltzea sustatuko dute.
|
|
2005
|
|
|
Planetaren birberotzeari aurre egiteko Kiotoko Protokoloa indarrean sartuko da gaur, 1997ko abenduaren 11n Japoniako hirian egin zen zeremonia batekin. Nazioarteko hitzarmen horri 141 herrialde gehitu zaizkio, hau da, gas poluitzaileen emisioen %61, 5 Ez
|
dauden
nazioen artean, AEB nabarmentzen da, munduko emisioen laurdena eragiten baitu. Helburua da berotegi efektua eragiten duten sei gasen (karbono dioxidoa, metanoa, oxido nitrosoa, hidrofluorokarbonoa, perfluorokarbonoa eta hexafluoruro sulfurikoa) atmosferarako emisioak %5, 2 murriztea 2008tik 2012ra bitartean.
|
|
2006
|
|
|
Berreskuratzeko eta berreraikitzeko prozesuen azelerazioa bezalako helburuak lortzeko, 500 milioi dolar behar dira. Berreskuratzeko eta berreraikitzeko prozesuen azelerazioa bezalako helburuak lortzeko, 500 milioi dolar behar dira. horregatik deitzen dute Nazio Batuen Erakundeko agintari nagusiek herrialde industrializatuen oparotasun finantzarioa eta garapen bidean
|
dauden
nazioen elkartasuna eskatuz. Larrialdietan soilik aritzen den funts erreserba batekin bakarrik pasa daiteke erreakziotik ekintzara.
|
|
|
Bere ustez, nazionalismoa printzipio politiko bat da, zeinaren arabera mundua naziotan banatua dagoen eta nazio horietako bakoitzari estatu propio bat eratzea dagokion. Bere ustez, printzipio hori bideraezina da praktikan, munduan
|
dauden
nazio potentzialen kopurua kontuan hartuz, horietatik bakoitzari estatu bat ematea politikoki ezinezkoa delako (Gellner 1983). Hala ere, aipatu bezala, Gellnerren belaunaldiko autoreek autodeterminazio eskubidea zeharka lantzen dute.
|
|
2007
|
|
|
Pentsamendu bakarraren eskutik iritsi zaigun bertsioak zera esaten digu kulturaaniztasunari eta mestizajeari buruz. Alegia, globalizazioaren aroan lekuan lekukotestuinguruan ainguratuak
|
dauden
nazio eta etnia kulturak ezin direla kanpotik datozen kulturkien eraginetik at sistema autonomoaren baitan egituraturik mantendu.Jokabide hori atzerakoia eta etnizista dela. Arrazoiaren arerioa.
|
|
|
OMEk azpimarratzen du txerto antineumokozikoak bertan sartutako serotipoen forma inbaditzaileen %90 babesten duela. Hori dela eta, haren aplikazioak “lehentasunezkoa” izan behar du herrialde garatuetan, eta “oso lehentasunezkoa” garapen bidean
|
dauden
nazioetan. Gaur egun, hamar herrialdek bakarrik dute txertoen egutegian.
|
|
|
Nepal edo Butan bezalako herrialdeek, itsas mailaren gainetik altuera handian kokatuta egoteagatik dengea edo malaria bezalako ur estankoetan jatorria duten gaixotasunik inoiz izan ez dutenek, lehen kasuen berri eman dute, eltxo transmisoreek klima egokiagoa aurkitzen baitute han orain. Baliko gailurra 190 herrialdetako ordezkariek klima aldaketari aurre egiteko konpromisoa hartu zuten Bali uhartean (Indonesia), eta hori nola arindu eztabaidatu zuten, garapen bidean
|
dauden
nazioen hazkunde ekonomikoa geldiarazi gabe. Yvo de Boer Klima Aldaketari buruzko NBEko Esparru Konbentzioko (UNFCCC) idazkari exekutiboak prentsaurrekoan aurreratu zuenez, Balitik ez da aterako herrialde industrializatuek 2020rako gas poluitzaileen emisioak %25 eta %40 bitartean murrizteko eskatzen duten helburu zehatza, eta hori ukatu egiten zaio Estatu Batuei.
|
|
|
• Nazio zibikoen barruan
|
dauden
nazio kulturalak babestu behar dira, bai naziokide gisa herritarraren eskubide indibidualetan, bai gizatalde gisa nazioaren eskubide kolektiboetan.
|
|
|
Zentzu horretan, agintearen asimetria defendatzen du, edo bestela esanda, estatuaren baitan
|
dauden
nazio guztiek ez dutela aginte maila bera izan behar; izan ere, batzuek agian beste batzuek baino aginte maila gutxiago nahi dute, eta horrek ezin lezake baldintzatu aginte handiagoa nahi duena.
|
|
2008
|
|
|
Zer esan nahi du horrek, hala ere? Indarrean
|
dauden
nazio estatuen nazionalismo totalitarioa ez duela inondik inora zuritzen eta zilegitzen ezkerraren ideologiak. Ez duela ezer jakin nahi Erdi Aroaren hondarretik datozkigun sistema nazional monopolista hauekin?
|
|
|
ez, inondik inola ere, ez. Independentzia politikoaren totemak ez du ezer askorik balio, protonazioaren baitan gorderik
|
dauden
nazio gaitasunak asimilatu ondoren.
|
|
|
Bide horren ezaugarri nagusiak honako hauek izan litezke gure aburuz: a) jatorrizko herriaren etnoabertzaletasuna ez da herritar guztiak bere baitan biltzen dituen ideologia; b) gizabanakoaren balioak etnia edo herri edo nazio baten gainetik daude, eta balio postetniko horien arabera jokatu behar genuke; c) aspalditik ezarrita
|
dauden
nazio estatuen izaera politikoa demokratikoa da, salbuespenak salbuespen.
|
|
|
Guiyuko 150.000 biztanleetatik, %95ek ordenagailuak eta beste gailu elektroniko batzuk ireki eta desmuntatuz irabazten du bizitza, eta, inolako segurtasun neurririk gabe, osagai toxiko ugari jartzen ditu, hala nola beruna, kadmioa edo merkurioa. Hala ere, Txinak Basileako Hitzarmena sinatu zuen, herrialde garatuek beren zabor elektronikoa garapen bidean
|
dauden
nazioetara esportatzea debekatzen duena. Hala ere, lege hutsune batzuek txatarra kamuflatzeko aukera ematen dute, “konponketak” edo “birziklatzea” formularen bidez. Estatu Batuetan bakarrik, zabor elektronikoaren munduko trafikoak 500 milioi euro baino gehiago sortzen ditu urtero.
|
|
|
Nazioarteko Birziklatze Elkartearen txosten baten arabera, datozen urteetan 3.000 milioi tresna elektroniko botako dira, eta horrek arazo ekologiko larria sortuko du, zabor horren %10 baino ez baita behar bezala kudeatzen. Basileako Konbentzioak debekatu egiten die herrialde garatuei beren zabor elektronikoa garapen bidean
|
dauden
nazioetara esportatzea. Hala ere, lege hutsune batzuek txatarra kamuflatzeko aukera ematen dute, “konponketak” edo “birziklatzea” formularen bidez. Aldi berean, negozio horrek osasun arazo larria sortzen du.
|
|
|
Hain zuzen, ONCEk dio itsutasun arrazoien %28 prebenitu daitezkeela, eta beste %15ek tratamendua dutela. Herrialde garatuetan, haur itsuen kopurua, bajez gain, geldituta dago, eta garapen bidean
|
dauden
nazioetan, berriz, izugarri igo da. “Haurrei entzuten” Datu horiek jakinarazi dira Haur Itsuen eta Ikusmen Urriko Pertsonen Nazioarteko I. Topaketan.
|
|
2009
|
|
|
Berezko balioa du. Ondorioz, indarrean
|
dauden
nazio estatuen gaitasun subiranoa mugatzen da, egitura postnazionalak areagotuz eta zuzenbide eta politika europar bateratua indartuz. Zertarako azken batean?
|
|
|
sugar atzeratzailea, zenbait osasun arazori lotua, hala nola pisua galtzea eta larruazaleko hainbat arazo, nerbio sistema eta sistema immunologikoa, gibela, giltzurrunak eta tiroide guruina. Dagoeneko herrialde garatuetan erabiltzen ez den arren, oraindik erabiltzen ari dira garapen bidean
|
dauden
nazioetan. Neurrien mugak Debeku hori ez da berehalakoa izanen bederatzi konposatu kimikoentzat.
|
|
|
Dokumentuak adierazten du urtero munduan egiten diren giltzurruneko transplante guztien %5 eta %10 bitartean egon daitekeela organoen trafikoa. Ipar hemisferioko herrialde aberatsetako pertsonen artean dago legez kanpoko merkataritza, beren herrialdeko eta garapen bidean
|
dauden
nazioetako ihes egin nahi baitute. Pakistan, Filipinak, Egipto, Sudan, Venezuela, Paraguai «transplante turismo»aren paradisuetako batzuk dira.
|
|
|
Edo zer da hobeagoa: nazionalista izatea norberaren nazioa edukitzeko edo inperialista izan (inperio hori minimoetan eta usteldurik egon arren) eta harropuztasun batekin gorago ipintzen dudana egin, inperioaren ikurrak bere menpe
|
dauden
Nazioei inposatu?
|
|
2010
|
|
|
Dokumentu hori 2011 urtearen amaieran bukatu da, herrialde guztiek garaiz ezagut dezaten; izan ere, ondorioak Garapen Jasangarriari buruzko NBEren Konferentzian aurkeztuko dira, Rio de Janeiron 2012ko urtarrilean egitekoa den Konferentzian. Paneleko 21 kideak goi mailako funtzionarioak izango dira, sektore pribatuko eta gizarte zibileko ordezkariak, bai herrialde garatuetakoak bai garapen bidean
|
dauden
nazioetakoak, askotarikoak eta “geografikoki orekatuak”. Paneleko parte hartzaileetako bat Cristina Narbona izango da, Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Erakundearen (ELGA) aurrean Espainiak duen enbaxadorea.
|
|
|
Barrurako, kafea guztientzat formula aplikatu nahi dute; behe aldetik berdindu Estatutu guztiak, Konstituzioak berak aitortzen dituen nazionalitateak ukatu, legearen aurrean espainiar guztiak berdinak izan behar dutela aitzakiatzat hartuz. Eta kanpora begira ere nazio bakar moduan agertu nahi dute Europar Batasunaren eta munduaren aurrean; ateak ixten dizkiete Espainian barruan
|
dauden
nazioei. Euskadik, Kataluniak edo Galiziak ez dute inolako aukerarik nazio gisa Europara joateko, protagonismo moduren bat izateko.
|
|
2011
|
|
|
Estatutik aparteko autodeterminazio formak nola diren posible aztertzen da, adibidez. Estatu klasikoen barruan
|
dauden
nazio hauek, demokrazia liberalaren moduak hautsi gabe, ordena politiko honetan beren burujabetza lor dezaketen galdetuta, Keating en ondorioa, baldintzatua bada ere, baiezkoa da azkenik. –Nazioek ez dute estatu izatera iritsi behar autogobernua lortzeko?.
|
|
|
Giza kultura unibertsalaren ordezkari izan nahi duten hizkuntza ahaltsuak, edo, hobeki esan, hizkuntza horien atzean
|
dauden
nazio anitzeko estatu etnozentrikoak ez dira giza zibilizazioaren ispilu bakarrak. Oraingo aro historiko honetan, hots, globalizazioaren garai hauetan, gainera, ingelesaren eta kultura anglosaxoiaren mundu ikuskera hedatu eta ezarri nahi dute mundu guztian.
|
|
|
Labur esateko, beraz, elebakartasuna da arraroa den gertaera. Ofizialki hizkuntza bakarra egiten den estatuetan ere, biztanleak eleaniztunak izan ohi dira, eta beraz, baita estatuen barnean
|
dauden
nazioak ere.
|
|
2012
|
|
|
Jarraitu al duzu bestelako gatazka armatuak
|
dauden
nazioetako literaturek nola landu duten gaia. Imitatzeko moduko eredurik?
|
|
|
izan daiteke estatuaeta bere tresneria juridikoa. Bi argudio horiek munduan
|
dauden
nazio eta estatuenarteko harremanak berrantolatzeko arrazoi nahikoa emango lukete.
|
|
|
Hori horrela, herritartasunari betebehar eta eskubide multzo bateransten zaio arlo politikoan, sozialean nahiz ekonomikoan. Euskal Estatura bidean, eta EuskalHerrian
|
dauden
nazio identitate desberdinen arteko elkarbizitza bideragarria lortze aldera, proposatzen da naziotasuna eremu subjektiboari (hau da, borondateari) eta herritartasunaeremu objektiboari lotuta ulertzea. Ahaztu gabe, ordea, Euskal Estatuak, nazio estatu guztienantzera, beti bilatuko duela naziotasuna eta herritartasuna parekatzea bizilagunen artean.
|
|
2014
|
|
|
Pentsalari bi horien arabera, Hexagonoan
|
dauden
nazio eta minoritate nazionalen federazio bat bilakatu da Frantziako Errepublika.
|
|
2017
|
|
|
Moulinesek ederki dioen moduan, jatorrizko hizkuntza duten munduko herri gehienen asmoa ez da nazio politiko burujabe bat eraikitzea beren identitate etnonazionala zurkaizteko. Estatu multinazionalen mende
|
dauden
nazio minorizatu gutxi batzuk dira korapilo bihurri honen kontzientzia dutenak: hartara, gehienak ez bide dira ohartzen nazio politikoaren aldeko burujabetza estrategia garatu ezean, luzarora, dutela hizkuntza komunitate gisa modu duinean iraun.
|
|
|
286. Beren hizkuntzak sozialki normalizatuak
|
dauden
nazio txikien praktika linguistikoa (Danimarka, Eslovenia, Serbia, Islandia) ez da orientazio txarra, nondik nora jo behar dugun jakiteko?. José M.ª Sánchez Carrión Txepetx, Un futuro para nuestro pasado, 1987, 62.
|
|
|
1792 (iraila), Frantziako Errepublika ezarri zen, gaur egun ere indarrean
|
dauden
nazio batasunaren sinbolo berriekin. Marseillesa 1795ean bihurtu zen ereserki nazionala.
|
|
2019
|
|
|
Egoera hori aldatu nahi dute orain, eta itziartarrek Debatik independente egiteko beharrik ez izatea da hori lortzeko hautatu duten bidea, haien eskaerei eta beharrei erantzunez, deszentralizazioaren bidez, eta auzotarrei auzoa egiten utziz. " Kontu identitario eta emozionalak aparte utzita, uste dut antzeko irakurketa egin daitekeela munduan, Europan eta estatuan
|
dauden
nazioekin. Identitateak, kulturak, hizkuntzak eta abar errespetatuko balira, arazoen laurdenak izango lirateke.
|
|
2021
|
|
|
Espainiako Estatuan
|
dauden
nazio hizkuntza gutxietsien eta baztertuen akademiek (Euskaltzaindia, Institut d' Estudis Catalans eta Real Academia Galega) eskari bat egin diete espainiar agintariei. Diotenez, «berriz ere sortu da eztabaida publikoa hizkuntzek hezkuntza sisteman duten presentziaren gainean».
|