|
2003
|
|
|
Bestetik, Leizarragak. Heuscaldunac berce natione gucien artean ezgarela hain basa? esatean bere
|
burua
euskaldun gisa agertu eta euskaldungoak egokitze kultural bat egin beharra (idazkerara heltzea) eskatzen zegoen, atzean ez geratzeko. Leizarragak kontzientzia bide zuen, maila idatzira igaro ezean, herri bat ahozko tradizioekin eta usadioekin soilik, ez zela gainerako nazio modernoen mailan geratzen, baizik azpirago, basati mailan.
|
|
|
Argitaratu gabeko beste bi liburu ere utzi zituen (euskaraz eta frantsesarekin batera). Egiategi ez zen historialaria eta ez zuen bere
|
burua
halakotzat (baizik filosofotzat), baina hala ere bere lanean hainbat erreferentzia egin zizkion historiari. Aurreko hainbat euskal idazleren berri ere bazuen (Leizarraga, Axular, Etxeberri Sarakoa, Oihenart, Larramendi,...) eta haien segidan kokatzen zuen bere burua49 Beraz euskarazko narratibaren baitan.
|
|
|
Euskal Herrira egin nuen bidaian neure
|
buruari
jarri nion xede nagusietako bat oraindik bizirik iraun zezaketen hondar historiko zaharrenak bilatzea izan zen, baita biztanleriaren antzinako egoeraren aztarnak aurkitzea ere, dela tradizio zaharren bitartez dela kantu nazionalen bidez. Alta, laster galdu nuen ezer garrantzitsurik aurkitzeko itxaropena. Baliteke, beste ezein herritan, aurreneko kristau biztanleen gaizki ulerturiko zelu erlijiosoak ez suntsitzea herrialde honetan adina behinolako paganismoaren hondarrak.
|
|
|
Ohikoa zen kofradeek kontuak errenditzeko bilerak egitea, janari handia eginez (inoiz pobreei ospitaletara ere jana eramanaz); lehiak egoten ziren gremioko
|
buruen artean
(priore...), zeinek janari edo afari hobea prestatu; horregatik, XVIII. mendean, normalean, menuak finkatu ziren, bestela, gastuak erraldoiak zirenez. Menuetan betidanik gozoak ematea tradizioa zen, eta oso garrantzitsuak ziren.
|
|
|
XVIII. mendean turroiaren asmatzailetzat katalandarrek euren
|
burua
hartzen zuten, baina XVI. mendean Alikanten eta Iruñeko ordenantzetan (1568.ekoak) argizarigileek egindako lehenengo adibideak daude. Beraz, pentsa daiteke XV. mendetik bazegoela, Gabonetan edo festa berezietan hedatzen hasita.
|
|
|
Hala ere, tokian tokiko erakunde hauek oso garrantzitsuak ziren, administratiboki autonomoak ziren eta. Probintziako bere Junta Generalak edo Batzar Nagusiak zituen, eta hauen
|
buru
ere Diputado Generala zen, baina udaletxeen gainean botere zentralak (Madrilek kasu honetan) zeukan eskumena eta kontrola. Batzarretan periodikoki biltzen zirenak prokuradoreak edo ahaldunak ziren.
|
|
|
1917 eta 1921 bitarteko artea ulertu ahal izateko, garaiko artista horiek, ezkerrekoak hain zuzen ere, euren
|
burua
nola ikusten zuten ulertu beharra dago. Errusiar iraultza, iraultza propio bezala ulertu zuten, hau da, euren iraultza artistikoa izango balitz bezala.
|
|
2004
|
|
|
Bere argazkiak errealista eta artistikoak dira, baina berak ez zuen bere
|
burua
artistatzat jotzen. Pertsona sentimentalista zen eta giza-emozioz beteriko lan oso espresakorrak egin zituen.
|
|
|
Sindikatzeko atmosfera ezin hobea zen, baina sindikatuetan barne arazoak eta patroiekin arazoak zeuden. Lanaren Federazio Amerikarreko
|
buru
gehienek eskulangileen sindikatuak nahi zituzten, eta produkzio handietako industrien kualifikatu gabeko soldatapekoak antolatzeko asmorik ez zuten erakusten. 1935ean buruzagitza sindikalaren gutxiengo batek Committee of Industrial Organization eratu zuen, horiek industria bakoitzeko langile guztiak bilduko zituzten sindikatuak nahi zituzten.
|
|
|
Puerto Rico ko telebista hezitzailearen sorreran ere parte hartu zuen eta bitartean irrati eta telebista zerbitzuaren zuzendari izan zen. Kargu hau uztean 70 hamarkadan lan pertsonaletan sartu zen
|
buru
belarri eta musika, diseinu grafikoa eta liburuen argitalpena interesatu zitzaizkion batez ere.
|
|
|
Arazo larriena Euskal Herriaren historia antolatzerakoan, Iparraldea egitura narratibotik kanpo utzi izanean dago: euskal ikuspegia osatu da soilik Hegoaldea (edo are Bizkai Gipuzkoa) izanik
|
buruan
. Iparraldeko gertaerek, antza ez dute ez presentziarik ez eraginik Euskal Herriko historiaren egitura orokorra antolatzeko orduan.
|
|
|
Izan ere, aipatu denez, euskara estima liteke horregatik norberak bere
|
burua
frantses edo espainoltzat edukiz (izatez historian zehar eta oraintsura arte aski ohikoa izan da hori: Garibai, Larramendi, Garat anaiak, karlistak...), eta Euskal Herria uler liteke marko kultural gisa inplikazio politiko barik (Espainiak eta gaztelaniaz mintzo diren Hego Amerikako herrialdeek Hispanitate izeneko erkidego kulturala osa dezaketen bezala, horregatik denek estatu bakarrean biltzeko asmorik izan gabe).
|
|
|
Badirudi propaganda paper hauek, Frantzia aldean inprimatu zituztela, eta gero Iruñera eramanak izan zirela. Altxamendua piztu, eta baztandar batek baino gehiagok erakutsi zuen bere
|
burua
nazionalen alde. Haietako zenbait fusilamendurako zerrendak egiten aritu omen zirela ere hedatu zen.
|
|
|
Abertzaleen etxeak bandera eta propaganda faxistarekin apaindu zituzten. 1937ko martxoan, Arizkun, Elizondo eta Erratzuko FET y JONS eko
|
buru
hautatu zituzten, Victor Arotzarena, Alberto Alaña eta Ricardo Ribera, bakoitza bere herrian.
|
|
|
Horretarako herritarrei ohartarazten zitzaien etxeko aterik inori ez irekitzeko.Hala eta guztiz ere, Baztanen ere odola isuri zen. Altxamendua gertatu eta sei egunetara (VII) gorpu bat agertu zen Irurita eta Berroeta artean dagoen bide bazterrean17 Erratzun, Ceferino Aznar Sancho, 18 urteko Ablitaseko mutila,
|
buruan
tiro bat jota agertu zen18 Oronoz Mugairen Francisco Mula Castro hil zuten, Diputazioko zeladorea19 Herri honetan bertan, Miguel Catalanek bere buruaz beste egin zuen oso egoera arraroan20 Arizkunen bizi zen Angel Mikelarena Aiorta,. Murio en las inmediaciones de la casa Perochena de Elizondo el 15 XII, por heridas de arma de fuego? 21 Ikusten denez, hildako hauek kanpotarrak ziren, edo ez dakigu... Aipatu hilketez gain, heriotza gehiago ere izan ziren, Berroetako Maria Francisca Iturralde Olaetxea, 23 urteko neska hil baitzuten22.Baztandar gehiago hil zituzten baino gure eskualdetik kanpo.
|
|
|
Horretarako herritarrei ohartarazten zitzaien etxeko aterik inori ez irekitzeko.Hala eta guztiz ere, Baztanen ere odola isuri zen. Altxamendua gertatu eta sei egunetara (VII) gorpu bat agertu zen Irurita eta Berroeta artean dagoen bide bazterrean17 Erratzun, Ceferino Aznar Sancho, 18 urteko Ablitaseko mutila, buruan tiro bat jota agertu zen18 Oronoz Mugairen Francisco Mula Castro hil zuten, Diputazioko zeladorea19 Herri honetan bertan, Miguel Catalanek bere
|
buruaz
beste egin zuen oso egoera arraroan20 Arizkunen bizi zen Angel Mikelarena Aiorta,. Murio en las inmediaciones de la casa Perochena de Elizondo el 15 XII, por heridas de arma de fuego? 21 Ikusten denez, hildako hauek kanpotarrak ziren, edo ez dakigu bere izen eta abizenik. Aipatu hilketez gain, heriotza gehiago ere izan ziren, Berroetako Maria Francisca Iturralde Olaetxea, 23 urteko neska hil baitzuten22.Baztandar gehiago hil zituzten baino gure eskualdetik kanpo.
|
|
|
EAJak botoen %21 eta errepublikar sozialistek %0 bitartean3 Aipatzekoa da, EAJ alderdiak hiru kide udal batzarrean sartu zituela eta gainera bat alkate izendatu zutela. Ignacio Iturria Baztan
|
Buru
Batzarreko lehendakari ohia zen eta alkatetzara heldu zen, zeren haraneko zinegotzi eskuindarren artean ideologia ezberdinetakoak eta independenteak zeuden, Eskuindar Blokearen gailentasunari aurre egin nahi ziotenak. Horrela zinegotzi nazionalistek, independenteak eta Eskuindar Blokearekin bat ez zetozen eskuindarrak, candidatura municipalista bat osatu eta alkate Ignacio Iturria jarri zuten4.
|
|
|
Hasiera batean, Francok bere aliatu alemaniar eta italiarrei lehengaiekin laguntzen zien (burdina, janaria, ikatza...). Espainiak beste herrien aurrean no beligerante gisa definitu zuen bere
|
burua
. Ardatzaren garaipena gertatuz gero Francok, Alemaniaren mesedea eskuratzeko, argudia zezakeen gerran Dibisio Urdina (hasiera batean falangistez osatua eta gero errepublikar presoz) Sobietar komunisten kontra borrokatzera bidali zuela, nahiz eta zuzenean borrokatu ez.
|
|
|
Munduko hainbat herrialdetan, Ingalaterrako inmigrante bat bailitzan sentitu izan da eta leku orotan judu bezala. Leku guztietako atzerritartzat du bere
|
burua
, Israelekoa batik bat: espezialistez beteriko herrialde horretan antiespezialista omen da.
|
|
|
Erlijioa komunean eduki arren, judu guztiek ez zuten berdin jokatu, eta halaxe frogatzen du Stern ek Einstein eta Haber adibidetzat harturik. Lehenengoak sozialistatzat zuen bere
|
burua
, giza legearen aldekotzat. Aurrerapen zientifikoa gizakiaren alde erabili behar zela uste zuen, eta bizi izan zen artean gertakizunen aurrean begirada gardena mantentzen saiatu zen:
|
|
2005
|
|
|
1937Ko SFren estatutuan argi eta garbi erakusten da gizonekiko duten menpekotasuna. Pilar Primo de Rivera, J. A. Primo de Riveraren arreba, izendatu zen SFren
|
buru
.
|
|
|
Erakunde berak ez zuen inolako aldaketarik jasan: SFren desagerpenera arte, 1977an, Pilar Primo de Rivera izan zen
|
burua
, eta partaideak ere, berdinak izan ziren gutxi gorabehera. Frankismoaren hasieratik amaierara arte, SF emakumea enkuadratzeko eta balore tradizional batzuen arabera doktrinatzeko helburua izan zuen erakundea izan zen, ideologia demokratiko eta feministen kontra.
|
|
|
1944ko udan, espainiar gerrillari talde batek Pirinioak gurutzatu zituen Espainian sartzeko asmoz (Aran haraneko inbasioa), eta une horretatik aurrera, emakume batzuek gerrillarien borrokari eskainitako laguntza nabarmena bihurtu zen. Emakume horiek beraien etxeak bilerak egiteko eskaintzen zituzten; janaria, arropa eta sendagaiak ematen zizkieten makiei; Guardia Zibilaren mugimenduetaz informatzen zuten; alderdietako
|
buruak
eta gerrillariak harremanetan jartzen zituzten; agiri faltsuak lortzen zituzten; etab. Gerrillari edozein modutan laguntzea, bandidaje y terrorismo, ko ekintza bezala epaitzen zen. Horrela, urteetan, Madril, Kordoba, Malaga, Segovia eta Valentziako kartzelak zigor izugarriak bete behar zituzten emakume, agure eta gazteez bete zen, gerrillariei laguntzeagatik edo senideak izateagatik:
|
|
|
Horietako asko atxilotuak, bortxatuak eta torturatuak izan ziren. Agoarras txertoak jartzen zizkieten, orratzekin gorputz osoa ziztatzen zieten, aulki elektrikoan esertzen zituzten, etab. Emakume batzuk hil egin ziren eta beste batzuek beraien
|
buruaz
beste egitea erabaki zuten, sufrimendu horiekin amaitzeko.
|
|
|
Gure ustez ikertzaileak bere metodoaren gabeziak (sintaxia adibidez detektatzeko ezintasuna) iberierari proiektatzen dizkio. Honek guztiak badu zer ikusia egileak Euskal Herriko historia ulertzeko duen moduarekin, berak izaera atabikodun herriaren irudia duelako
|
buruan
, hau da, determinismo geografikoak garapena ahalbidetu gabeko hizkuntzadun herria imajinatzen baitu:
|
|
|
Hau da, egileak bere
|
burua
ez dauka euskoiberistatzat, baina gutxi gora behera iberiar hitzen% 85a euskararen bitartez ulertzen ditu eta beste% 15, iberieratik gaztelerara mailegu bezala igaro diren hitzen bitartez, portugaldar gramatikarekin konparatuz, eta beste. Dena den kuriosoa da, autorearentzat, euskara eta iberiera momentu berean eta elkarren alboan egon ziren bi hizkuntza direla, baina iberiera ulertzeko ez duela balio garaikidea izango zen aitzineuskarak.
|
|
|
15). Horri esker autoreak bere
|
buruari
testuan falta dena berreraikitzeko eskumena ematen dio. Bere itzulpenen interpretazioa ere bere esku gelditzen da:
|
|
|
diru etxeak txanpon mota berezia jotzen zuten, Villaronga k tipo de cabeza vascona bezala definitu duena (1993), baina jada urte batzuk arinago Untermann ek estilo vascón tzat hartu zuena. Txaponek ile oso kirrutsua duten gizon
|
buruak
dituzte, perfil oso irtenaz. Oso talde homogeneoa osatzen dute tipo honetako txanponek, pisuz ere oso antzekoak dira.
|
|
|
Andelosen (Nafarroa), Mezquiriz ek
|
burutako
indusketetan, K.a. II I mendeetakoa iberierazko inskripzio musibo bat (mosaikoan egina) aurkitu zen. Testuak(, likine: abuloraune: ekien: bilbiliars?) 100 Caminreal en (Teruel) aurkitu den beste testu baten(, likinete: ekiar: usekerteku?) 101 taxutze teknikoarekin antz handia du.
|
|
|
alde batetik, gerta liteke benetan elkar ez ezagutzea, gaiaren inguruko bibliografia ezagutzen ez duten heinean, edota bestalde, iberiera deszifratzearen ospea elkarbanatzeko prest ez egotea. Autoreak ospe pertsonalaren bilatzen dutela dirudi, bakoitzak bere
|
burua
iberieraren lehen deszifratzailetzat hartzen baitu102 Euskoiberista bakoitzak goi helburua lortzeko bere giltza propioa du, ideia bat, toponimia, inskripzio elebidunen bat, eta abar, hau da, sekula ez ikerketa akademiko bat.
|
|
|
–Gallastegi, eske Gallastegi da hor
|
buru
interesantea. Pixka bat harrigarria da momentu horretan, ze gertatzen da Aranaren inguruko mugimenduan Meabe eta hauek konturatzen dira, Aranaren kritiko bihurtzen dira.
|
|
|
sor dezakeela. Beraz, Estatuak edo bere
|
burua
–jainkotu, duen botereak momenturen batean bere estruktura kolokan ikusiko balu bere barne dagoen lurralde edo herri batek independentzia osoa lortu nahi duelako edo kolektibo batek horretarako eskubidea duela aldarrikatzen duelako, orduan esandako estatuak bere baliabide juridikoak erabiliko lituzke, eta hauek amaitzerakoan, biolentzia.
|
|
|
Baina orain alderantziz, bigarren puntua: dago moral bat, bere
|
burua
unibertsal deklaratzen duena, baina hain zuzen, hori da bere problematikotasuna. Mendebaldeko historian daukagu, kasik linea bat, honela funtzionatzen duena:
|
|
|
–Horixe da orain esaten ari nintzena. Estatuak deklaratu dute beraien
|
burua
benetan Jainkoaren lekuko ze, etsenplu bezala, oraintxe daukagu eztabaida: autodeterminazioa.
|
|
|
Hamar ez dira propioki harpidedunak Ateneoko kideak baino, eta seguru asko ezagunak zirelako ipini zituen Herranek (Sotero Manteli, Ramon Ortiz de Zárate, e. a.). Izen guztiak hartuz, honako lanbideak dagozkie: jabeak («propietarios» 24 pertsona), merkatariak (8), legegizonak (8), katedradunak (7), fabrikanteak (3), idazleak (3), enplegatuak (3), militarrak (3), farmazilariak (2), apezak (2), bankariak (2), zurginak (2), irakasleak (2), liburudendaria (1), politikoa (1), tipografoa (1), «fondista» (1), tren geltokiko
|
burua
(1), lizentziatua (1), pintatzailea (1), hileapaintzailea (1), jostuna (1), argazkilaria (1), bolboragilea (1) eta injinerua (1). Euren artean andrazkoak hiru dira (bi jabe eta merkatari bat).
|
|
|
1878 amaierako prospektuan, ageriago adierazi zuen euskal aldizkari orokor izateko bokazio. Revista k bere
|
burua
«organo de Álava, Guipúzcoa, Vizcaya y Navarra» gisa aurkeztu eta honako helburuak aipatzen zituen:
|
|
|
1872an Valladoliden denboraldi bat egin zuen. Bertan masoi elkarteekin harremanetan ibili zen, Gasteizera itzultzean logia berri bat sortu eta zenbait urtez haren
|
buru
izateko. Aldizka Madrilera ere ihesaldiak egiten zituen, bertako politika, teatro eta kultura giroa maite baitzuen.
|
|
|
Revista de las Provincias Euskaras ek aldizkari kulturaltzat zuen bere
|
burua
. Revista k ez zeukan sail edo atal finko eta izenburu batez definiturik.
|
|
2006
|
|
|
(?) Itxurak besterik badio ere, ez dut ahaztua sorterriko zerua, nik, hain goian Aita gorenari begiratzen diodan honek, hura bakar bakarrik adoratuz batek ezin baitu zerua gogoratu baino. Sinets iezadazu, bada, oi aita, ez garela zeruaz ahazturik edo
|
burutik
galduak bizi, giza-arte batean gabiltzala baizik. Asaldatzen nauten ardurek berek ere gizakume bihozberen portaerak testigatzen dituzte; izan ere, gizakume errukigabe batek nekez jakingo baitu jainko gorenaren berri.
|
|
|
Bere erregealdiaren hasieran, Tarragonako probintzia hondatzen zuten baskoien kontra ere kanpaina bat zuzendu zuen. Eta kanpaina horren ondorioz hain izutuak eta beldurrak jota geratu ziren ezarmendu finkorik gabeko herri menditar haiek, ezen, berehala eta errege bisigotuari zor zitzaizkion eskubideak ontzat emango balituzte bezala, beren azkonak eta geziak abandonatu eta eskuak erregurako prestatu ondoren, haren aurrean makurtu baitzituzten beren
|
buruak
, bahituriak eskaini zizkioten eta Ologicus Gotuen hiria eraiki zuten beren soldata eta lanarekin, haren erregetzara eta bere boterera menperatuko zirela promesa eginez eta aginduko zitzaiena beteko zutela hitz emanez33.
|
|
|
Zeren eta Hunoldo izeneko bat, tronua amesten bait zuen, probintziarrak asaldatzen aritu bait zen, matxinada berriak prestatzeko. Karlos erregea, berak jaso bait zuen probintzia hori herentzian, haren aurka atera zen, armadaren
|
buru
. Baina, bere anaiaren laguntza lortu ezin izan zuenez, honek bere handikiek emandako gomendio txar bati jaramon egin izanagatik, Duasdives (Moncontour) izeneko tokian elkarrizketa bakarra eduki zuen bere anaiarekin; eta, anaia erresumara itzultzen zen bitartean, Angoulêmerantz abiatu zen, Akitania-ko hiria berau, eta hemendik, leku guztietatik tropak iritsi ondoren, Hunoldo iheslariaren aztarnak jarraituz joan zen, ia ia atxilotu zuelarik.
|
|
|
Eginhardok ez zuen Suetonio eredu historiografiko edo estetiko bezala bakarrik kopiatu, ikuspuntu politikoek ere eragin handia izan zutelako, batez ere, Karlomagnoren irudi historikoaren ezaugarrietatik eratorria. Errege frankoak bere errege ibilbidea bukatu zuen Akisgranen, 800 urteko gabonetan bere
|
burua
Erromatarren enperadore izendatuz. Errege karolingioarekin antzinako Inperioaren herentzia lotzea biografoaren lana zen.
|
|
|
Greziarrek Egiptoren jabea bezala ikusten zituzten haien
|
buruak
eta ez zuten haien gailentasuna bertako indigenekin banatu nahi. Indigenak guztiz menpekoak ziren eta erregearen, etxea?
|
|
|
Siliok esaten zuenaren arabera agureak gudarako zahar zeudenean
|
buruaz
beste egiten zutela. Beste ikerle batzuen ustez, tribu basati askotan 60 urtetik gorako agureak hiltzen zituzten lanerako gai ez zirelako.
|
|
|
Leinu bakoitzak talde jendetsua bildu egiten zuen, ahaide nagusi bat
|
buru
zuela. Leinuetan biltzen ziren ez bakarrik maila ezberdinetan odol loturak zituztenak, baita taldeko edo bakarkako mendetasun loturak zutenak ere; diru kopuru baten truke, ahaide nagusiaren babesa izaten zutenak ere zeuden; eta, azkenik, ahaide nagusiari lotuak egoten ziren ere justiziatik ihesi babes bila zebiltzanak, nekazariek eta hiribilduetako jendeek salatutako indarrezko ekintzen egileak, alegia.
|
|
|
Horrelako testuak irakurtzerakoan, galdera bat egin behar diogu beti geure
|
buruari
: testua fidagarria da?
|
|
|
Garaipen asko lortu zituen. Etsai kordobarrarekin Pontubio esaten dioten lekuan, Galiziako probintzian, borrokatu zuen eta han berrogeitamalau mila kalder hil zituen; era berean, zalditeriaren general bat atxilotu zuen, Aumar izenekoa, leku hartan bertan
|
burua
moztu ziona. Errebelioan altxatutako baskoiak garaitu zituen.
|
|
|
Esanahi hau Heraklitoren garaian agertu zen. Ondorioz, greziarrak izan ziren, haien
|
burua
munduko oinarri ikusirik, beste herriak barbarotzat hartzen zituztenak.
|
|
2008
|
|
|
(negatiboa behintzat) eta beste helburu batzuk bete egin ziren, neurri batean bada ere, baina kontzientzia publikoak ez zuen mugimenduen lorpentzat hartu, ikertzaileak dioenez, mass mediek jokatutako papera dela-eta, neurri handi batean. Mugimendu bakezaleak bere
|
burua
ikusarazi egin nahi zuen 80ko hamarkadan, pisua izan albistegietan, eta hala gizartean. Hori izan zen aukeratu zuten presio egiteko modua.
|
|
|
mass mediak benetako gertakariak irentsi egiten ditu, albiste azkar bihurtu, eta bertigo eta irrealtasun sentsazio bat sortzen du teorikoki nformatuta dagoen hiritarrarengan. [?] Ia esklusiboki gizarte modernoaren tresna despolitizatzaile nagusian agertzen saiatuz, hauetan beren
|
burua
ikusgarrri egiten, gizarte mugimenduek beren mezu politikoak 30 segundu iraun ditzan laguntzen dute.
|
|
|
Aztertutako guztiagatik, esan genezake mugimendu bakezalea gizarte mugimendu tradizionala dela, historian zehar bakezaletasunak agerpen ezberdinak izan dituela eta 1980ko hamarkadan, egoerak bultzatuta, jantzi berriz agertu zuela bere
|
burua
; mugimendu berrien baliabide eta metodoak hartu zituen, baina ez zen gizarte mugimendu berri bat. Ez zuen, adibidez, gizarte berri batean parte hartzearen esperientzia eskaintzen, eta hori da GMBen ezaugarri nabarmenetako bat.
|
|
|
Ikuskera politiko ezberdinak: alde batetik, kapitalismo demokratikoa, Estatu Batuak
|
buru
zirela; bestetik, komunismoa, Sobietar Batasunak gidatua, eta laster munduko beste herrialde batzuetan gobernu modu gisa hartua, Txina barne.
|
|
|
Globalizazioaren aurkako mugimenduaren ezaugarria da
|
buruen
ihesia eta hierarkien ezeztapena. Erabakiak batzarretan hartzen dira eta ez da zuzendaririk egoten, denak maila berean egoteko.
|
|
|
Globalizazioalternatiboaren aldeko munduko pertsonaia ospetsuenetakoa da. FrantziakoMcDonald' snekazari sindikalismoan hasita, desobedientzia zibileko ekimenei esker lortu du ospea, batik bat otordulasterreko jatetxeen kontra egindakoei esker(
|
buruan
).
|
|
|
ATTACmugimenduaren fundatzailea ere bada. Frantziako 2007kohauteskundeetan hautagai aurkeztu zuen bere
|
burua
. Lehenengo fasean botoen% 1,32 eskuratu zuen.
|
|
|
hitza bestelako konnotazio negatiboak bereganatutako terminoak hobesteko erabili izan da, kapitalismoa kasu. Beraz, kapitalismoaren aurkako jarrera azaltzen duen inork ez du alter kapitalistatzat hartuko bere
|
burua
.
|
|
|
Beste alde batetik, protesta adarra dago. Kasu honetan Herrien Akzio Globala da adierazgarri nagusia eta antikapitalistatzat jotzen dute euren
|
burua
.
|
|
|
Atal honetan bi fenomeno aztertuko ditugu bereziki. Alde batetik, errusiar ekonomiaren zuzendari berriak zeintzuk diren eta nola heldu diren horren
|
buru
izatera.
|
|
|
Errusiar arazoetara hurbiltzen diren historialariek batik bat bi gai dituztenez
|
buruan
, hots, kapitalismoaren eta demokraziaren ezarkuntza eta garapena, beraien analisi historikoa baldintzaturik dago. Ondorioz, egungo Errusiari buruzko historiografiak gabezia bat dauka, hango gizarteari buruzko analisi edo ikerketak oso urriak direla.
|
|
|
1990 urtean Errusiar Federazioko Sobiet Gorenerako hauteskundeetan garaile irten zen. Horren
|
buru
zela Gorbachov i aurre egiteko esparru egokia aurkitu zuen, eta horretarako, ikuspuntu politikotik aukera errusiarra jokatu zuen, hau da, nazionalismo errusiarrarena1.
|
|
|
Testuinguru horretan, Boris Yeltsin-en ekimenaren ondorioz, Errusiar Federazioak burujabetasuna aldarrikatu zuen Uzbekistani jarraituz. Neurri batean, nazionalismo errusiarraren
|
buru
jarri zen Yeltsin.
|
|
|
Aipatutako estatu kolpea oso gaizki prestatua egon zen eta
|
buru
zirenak (Estatuko Komiteko kideak) ez ziren muturreraino eramateko gai izan. Baina gorago aipatu bezala, bertatik Boris Yeltsin-ek atera zuen etekina.
|
|
|
Horren ordez, dekretu presidentzialen bitartez gobernatzea erabaki zuen erreformak aurrera eramateko bide seguruena zelako. Parlamentuko alderdien aurkakotasuna pairatu zuen, Alderdi Komunista erresistentziaren
|
buru
izan zelarik. Komunistek hauteskundeak deitzea eskatzen zioten presidenteari, baina Yeltsin-ek ez zuen hauteskunde presidentzialetara deitu nahi4 Azkenean, kontsulta erreferendum bat egin zen.
|
|
|
Andreff en (2004: 40) iritziz, 1993ko krisiaren ostean dekretuz gobernatzera behartua ikusi zuen Yeltsin-ek bere
|
burua
horrek sinesgarritasuna kendu ziolarik, azken hori adostasun sozialaren bitartez lortzen baita. Baina ikusi dugun bezala, lehenagotik ere era berean gobernatzen zuen.
|
|
|
474) dio?. Yeltsin utilizó los métodos comunistas para borrar las huellas de la época comunista??. Horretaz gain, kritikatu zituen Alderdi Komunistaren
|
buruen
jarrera berbera zeukan, hau da, bere bezeria jartzen zuen kargu politiko garrantzitsuenetan eta bere karguan egoteak eskaintzen zizkion pribilegioez gozatzen zuen; beti joaten zen limusinan, bere andreak ez zuen errenkadan itxaron behar erosketak egiteko eta bere tenis kluba fundatu zuen (482 or).
|
|
2009
|
|
|
Jose Jacinto Carrillo de Echavarri Bianakoak dudarik gabe bere
|
burua
nafartzat hartu eta hala adierazi zuen 1665ean honako honi buruz idaztean: –la desgracia de los nauarros, que lo que en el Perú crecen aquí (Mexikon) desmedran como lo tenemos muy experimentado?.
|
|
|
Hasteko, kolonia kontzeptuak Aro Berri honetan esan nahi du Ameriketan nafar talde batzuk, behar bada ez guztiak, biltzen zirela elkarri laguntza emateko eta nolabait beren
|
burua
nafartzat hartzen zutelako, hain zuzen, orain ari garen taldeko nortasun kontzientzia adieraziz. Eta kontzientzia hau herrikidetasun harremanetan azaltzen zaigu Ozeano Atlantikoko bi aldeetan zabalduta.
|
|
|
Esandakoa laburbilduz, azpimarratuko nituzke ondorengo ideia hauek konklusio gisa: Hasteko, beren
|
buruaren
irudiaz mintzatuz, herriminaz gain eta beronen ondorioetako bat bezala, nabarmenetakoa da taldeko nortasun kontzientzia izatea. Hala eta guztiz ere, kontzientzia hau ez da Nafarroa edo Euskal Herriaren esklusiboa, beste emigrazio prozesu batzuetan, ez bada guztietan, gertatu da.
|
|
|
Bigarrenik, ikertu beharrekoa da oraindik baskongadoekiko harreman hori ea bakarrik nafar euskaldunek eduki zuten ala, oro har, nafar guztiak jakiteko. Ezagutzen duguna da momentuz Limako Arantzazuko Amaren euskal kofradiako kaperan beren
|
burua
ehortzi nahi zuten lau nafar horien erdia gutxienez segur aski euskaldunak zirela. Ez ahaztu, une horretan Nafarroan euskararen hedapena kontuan hartuz, hildakoen jaioterriak euskararen mugetatik hurbil edo mugen barruan zeudenik eta ez aspaldiko leku erdaldunetan (gogora dezagun 1587an inguru Nafarroako biztanleen% 64,7 euskalduna zela eta 1778an% 53).
|
|
|
Edonola ere, gehiago ikertu behar da nola sortu eta garatzen den, zer suposatzen duen Historian zehar nafarren taldeko nortasun kontzientzia horrek. Hau dela eta, orain
|
burura
datorkit Manex Goienetxe, goian bego, zoritxarreko historialariaren azken egitasmoa:
|
|
|
Baina gehienek deitoratzen dute Nafarroatik senide eta lagunek oso gutxitan idazten dutela erresuma zahar oroituaren gorabeherak kontatzeko. Uste horrekin bat letorke Juan Lopez Sarasa Zangozako apaizak 1617an emandako nafarren hitz bateko definizioa edo bere
|
buruaren
irudiaren ezaugarrietako bat: –que vm. es nabarro y quiere decyr esta palabra corto?.
|
|
|
Horregatik, lan hau mugatu behar izan dut eta irudiarekin nolabaiteko lotura duten bi gai aukeratu ditut: bata, nafar emigranteen artean beren
|
buruez
izandako identitate kontzientzia eta honen barruan, bata bestearen atzetik datorrela edo elkarren ondorio bezala, herrimina, taldeko kontzientzia eta herrikideen koloniak osatzea; beste gaia, alderaketa gisa, haiek aurkitu zuten mundu berriarekiko jarrera edo ikuskera, hots, arrotzaren inguruko irudia.
|
|
|
I. Beren
|
buruaren
irudiaz
|
|
|
ARO BERRIA AMERIKETAKO NAFAR EMIGRAZIOAREN IRUDIAZ: BERE
|
BURUAREN
ETA BESTEAREN INGURUKO IKUSKERA1
|
|
|
LaburpenaAro Berriko Ameriketako nafar emigrazioaren irudiaz arituko gara, alde batetik, emigranteek sorterriarekiko beren
|
burua
nola ikusi edo irudikatu zuten emigrazioprozesuan (herrimina, taldeko kontzientzia eta herrikideen koloniak osatzea) eta, bestetik, nola ikusi zuten aurkitutako Mundu Berria edo arrotza zena, hots, zentzuzabalean bestearen inguruko irudia. Hau dena hurbilagotik ezagutzeko, eta bere mugaguztiak aitortuz, protagonisten testigantzak ezin hobeak dira.
|
|
|
Eskema horrek honako bide hau jorratzen du: emigranteak Amerikaren irudi gozo bat dauka
|
buruan
, topikoengatik gizarte xumean errotu den oparotasun irudi bat. Bertara joanez gero, dirua erruz irabaz daitekeela uste du emigranteak, ekonomikoki aurrera atera ahal izateko lurralde bikaina baita hura, bertatik etorritako indianoek hala erakusten dute behintzat.
|
|
2011
|
|
|
izeneko talde hau logia frankmasoi bat zelako dira57 XX. menderarte ez da Tolosan langile erakundeen finkapena emango. ...eta bi urtera, Langileen Nazioarteko Erakundearen (1.Internazionala) lehen sekzio bat Tolosan, uste denez lerro anarkistari lotua58 1891an, 1890eko meatzarien grebako arrakasta dela eta sozialista bizkaitarrek Gipuzkoan zehar egingo duten kanpainak bertako agrupazio sozialistak eratuko dituzte, 1891ko maiatzean Donostian, eta uztailaren 31an Tolosan, bertan Facundo Perezagua Bilboko sozialismoaren
|
buruak
mitin bat eman ostean. Aurreko atalean aipatu dugun paper sektorearen krisi kontestuan emango da sorkuntza hau gainera.
|
|
|
Kazikismoaren garai bete betean gaude eta ezin esan genezake askatasun handiegirik, egun ulertzen dugun zentzuan, zegoenik bozka ematerako orduan. Langileria berri honek bere
|
burua
iraganeko artisau bezala ikusiko duen moduan, patroiak iraganeko jauntxo bezala ikusiko ditu. Klientelismo modu berri hauen eraiketarekin botua, jauntxo?
|
|
|
Diktaduraren garaiko otzantzearen ostean Errepublikaren aldarrikapenak indar berria emango dio langile mugimenduari Tolosan. 1927an, De Franciscoren figuraren ausentziaren aurrean, Cecilio Iglesias topatzen dugu talde sozialistaren presidente eta Manuel Soto idazkari, Pedro Velez Paperaren Federazioko idazkaria izango delarik.1933 urteetarako berriz Agustín Urbistondo topatzen da Gaztedien presidente eta Prudencio García PSOEren
|
buru
. Aurreragoko azalpenetako iturrietan (prentsa, udalaren dokumentuak,...) pertsonaia hauen izenik agertuko ez bada ere pentsatzekoa da Urriko Iraultzaren uneetan beraiek aurkitzea erakunde sozialisten buru.
|
|
|
1927an, De Franciscoren figuraren ausentziaren aurrean, Cecilio Iglesias topatzen dugu talde sozialistaren presidente eta Manuel Soto idazkari, Pedro Velez Paperaren Federazioko idazkaria izango delarik.1933 urteetarako berriz Agustín Urbistondo topatzen da Gaztedien presidente eta Prudencio García PSOEren buru. Aurreragoko azalpenetako iturrietan (prentsa, udalaren dokumentuak,...) pertsonaia hauen izenik agertuko ez bada ere pentsatzekoa da Urriko Iraultzaren uneetan beraiek aurkitzea erakunde sozialisten
|
buru
. tartean zehar afiliatu berri diren gazteek indar berria emango diote talde sozialistari eta besteak beste hemen topatzen ditugu Asensio anaiak (Julian, Victor eta Eugenio), handik urteetara gerra kontseiluetan epaituak direnean 34ko gertakarietako parte hartzaile gisa agertuko direnak.
|
|
|
Han ea alaba zergatik bataiatu zuen galdetu omen zion eta Ismaelek eskuinei oso eskerturik zegoelako erantzun omen zion. Poxpoloak ateratzeko keinua eginez atera omen zuen pistola eta biktima tirokatu, hiru tiroz, bata
|
buruan
, bestea bihotzean eta bestea hankean199.
|
|
|
Tolosa 1934ko urriko gertakariek gerora ez dute oihartzunik utzi, baina sententzia haietan kaleetatik armaturik ibilitako sindikalistak, lehergailuak,... aipatzen ziren. Akusatuaren aurkako proben faltsifikazioa izan zitezkeen, gertakariak puzteko modu bat, baina interesa eta behinik behin jada piztuta zeuden eta urte, hilabete eta egun haietara hurbiltzeko nahia ere bai, galdera bakarrarekin
|
buruan
, ia ia zerotik hastea baitzen Tolosan emandako greba hura aztertzea: zer gertatu zen Tolosan 1934ko urriko grebak iraun zuen bitartean?
|
|
|
Eskuineko gobernua aurreko gobernu errepublikar sozialistaren neurriak atzera botatzen ari zen. Konfesio eta Kongregazio Erlijiosoen legea gelditu egin zuten, Sanjurjadako partehartzaileei amnistia eman zitzaien,... 11 Polarizazioaren sakontze prozesu horretan Lerrouxek berak dimisioa aurkeztu zuen amnistia lege honetatik bost egunetara eta Samper ipiniko da exekutiboaren
|
buru
bezala bere lekuan. Euskal Herriaren kasuan auzi autonomista ari zen giroa berotzen.
|
|
|
Urriaren aurreko une honetan esango dugun gauza bakarra zera da, EAJk mugimendu iraultzailean ez parte hartzeko erabakia hartu zuela. La Gaceta del Nortera igorritako gutunean José Horn y Areilza gutxiengo parlamentario nazionalistaren
|
buruak
honakoa zioen:
|
|
|
Hala ere, abantaila bat gordetzen du bere barnean. Gaiaren inguruko jakintza nulua denez, inork ez du ezer esan honen inguruan eta ondorioz, ikerketari ekiteko momentuan, ez dago gertakari puntual hauen inguruan aurrez
|
buruan
eginiko eskemarik. Izatez, behin Tolosako gertakariak aztertu ostean eta ondorio batzuk zirriborratzean Fusira edota de la Granjara itzultzea benetan interesgarria izan da, elementu asko ez bat.
|
|
|
Izatez, behin Tolosako gertakariak aztertu ostean eta ondorio batzuk zirriborratzean Fusira edota de la Granjara itzultzea benetan interesgarria izan da, elementu asko ez bat. Ziurrenik hauek proposaturiko azalpenak
|
buruan
izanez gero beste begi batzuekin begiratuko ziren irakurtzen ziren prozesuak eta aurretiaz eginiko eskema horretan Tolosa nola txertatu bilatuko zen, baina ez da zama hori gainean izan. Ikerketa atzetik aurrera egin bada ere, lanaren egituraketa aurretik atzerakoa izan da ulergarritasunaren bidean eta Tolosaren gertakarien azalpen soiletik hastea irla bat bezala gera ez dadin.
|
|
|
–Handik hiru egunera, agindu honi atxikita, udalbatzakide abertzaleek Ziaurriz, Labayen, Iñurrategi eta Muñoa Jn.ak, errepublikazaleek Aguerri eta Labadia Jn.ak eta sozialistak Doctoriarena Jn. bere dimisioa aurkeztu zuten. Hortaz, Tolosako Udala, bada, Azurza Jn. Zuela
|
buru
, 7 udalbatzakide tradizionalisten, karlista disidentea zen Urreta Jn.aren eta errepublikazale erradikala zen Goiburu Jn.aren eskuetan geratu zen.. Rodriquez Ranz, Jose Antonio (koord.), Tolosa:
|
|
2012
|
|
|
diskurtso hori ulertzeko,, monarkia osatua? bezalako kontzeptuak (hau da, monarkia erregea
|
buru
eta lotura bakarra duen hainbat gorputz txikiz osaturiko gorputz handia da) interesgarriagoak dira, nazio kontzeptua baino. Nik ere uste dut, edo bederen gustuko dut sinestea nafarrek aukera izan balute, nahiagoko zutela independentzia berreskuratu.
|
|
|
17 mendean, Garcia de Gongora y Torreblancak defendatuko du, bertzeak bertze, nafarrek nahitara erabaki zutela amore eman eta bere
|
burua
Gaztelari entregatzea. Berriz ere, Avalosen kasuan bezala, diskurtso politiko baten aitzinean gaude.
|
|
|
Ingurua ez zen guztiz arrotza Oihenarterendako, duela hogei urte edo estrainekoz ezagutu zituen paraje horiek, Noain ondoko Mendi izeneko muinoan egona zen, batailaren arrasto bila hastea
|
burutik
pasa zitzaion, baina inguruan zituen laguntzaileak ikusirik baztertu zuen guda zelaiaren xerka hasteko aukera. Zerbait idaztera ausartuko al zen duela mende bat pasatxo Noain ondoko soroetan hil zirenak gogoan.
|
|
|
Izan bedi ire izena madarikatua mendez mende Euskalerrietan! Bestalde, Nafarroako Mariskalarena ere kargu bat zen, hori bai, Nafarroako Mariskala aipatzen dugularik Simancasen hil zen Pedro Mariskala da
|
burura
datorkiguna.
|
|
2013
|
|
|
batetik anotatzen du jakobinoen asmoak, frantsesa epe labur batean hedatzekoak, ez zuela berehalako arrakastarik izan; baina bestetik gaineratzen du eskola bidezko hedapenari bidea eman zitzaiola (honetan bat zetozen iraultzaile guztiak, ezker eta eskuin), eta bistan da berak ere asmo hori guztiz ontzat jotzen duela. Azken
|
buruan
, Lefebvrek bat egiten du hizkuntza nazionalaren definizio berriarekin eta, ondorioz, ez du inolako eragozpenik ikusten planteamentu horretan: –les mots, nation?
|
|
2014
|
|
|
Garrantzitsuenak 1937an bertan gauzatu ziren: Kontzertu Ekonomikoa kendu zitzaien Bizkaiko eta Gipuzkoako lurraldeei, eta ondorioz, nork bere
|
burua
kudeatzeko ahalmena galdu zuten. Bestalde, Frankoren gobernuek bultzaturiko zentralizazioak udalen eta aldundien kontrol zorrotza ezarri zuen:
|
|
|
Nafarroako bilakaerak zer ikusi gutxi izan du EAEkoarekin, indar abertzaleek ez dutelako inoiz botoen %30 gainditu eta Alderdi Sozialista eta Unión del Pueblo Navarro izan direlako hango indar nagusiak. Aurreneko urteetan UCDren eskuetan egon zen Diputazioa, baina Foru Hobekuntza onartu ondoren, sozialistena izan zen alderdirik bozkatuena eta Gabriel Urralburu izan zen Nafarroako gobernuko
|
buru
1984tik 1991ra bitartean. Bertako lehendakariak egindako ustelkeria ekintzek eta eskuineko indarrak berrantolatzeak UPNri eman zioten gobernuaren zuzendaritza 1991tik aurrera, tartean salbu, PSN, EA eta CDN alderdien arteko koalizio gobernua aritu baitzen orduan.
|
|
|
Definizio luzea bezain bitxia eta, gainera, kontua gehiago korapilatu nahi izanez gero, anota dezagun historia apur bat dakien edonork badakiela inon inoiz egon bada gizonik edo emakumerik bere
|
burua
internazionalistatzat (eta beraz, edozein nazionalismoren kontrakotzat) aldarrikatu duenik, hori Leon Trotski dela. Beraz, Trotski, iraultzaile komunistaren eta internazionalistaren arketipo gorena delarik, zilegi ote da hari ezein nazionalitate leporatzea?
|
|
2015
|
|
|
Lan horietan guztietan, gutxi dira azaltzen diren izenak; alderdiko burukide gorenenenak eta prentsako lehen orrialdeetan iritzi artikuluak idazten zituzten idazleenak dira usu. Nekeza zen jakitea EBBko kideen izenak El Pendulo patriótico argitaratu arte, are zailagoa erki (lurralde) zuzendaritzako buruzagienak eta ia ezinezkoa Uri
|
Buru
Batzarretakoak zein ziren zehaztea; zer esanik ez, bazkide arruntei edo jarraitzaile apalei erreparatzen baldin badiegu. Honako lan honen orrialdeetan, hain zuzen, miaketa horren emaitzen zati bat dago.
|
|
|
Lehenago aipatutako zereginerako, hau da, garai hartako ahalik eta abertzale gehienen izen abizenak biltzeko eta zehazteko, kontutan izanik ez dagoela Gipuzkoako Eusko Alderdi Jeltzalearen Agiritegiaren aztarnarik, gure iturri nagusia prentsa abertzalearen azterketa sistematikoa izan zen, bertan argitaratzen baitziren Uri
|
Buru
Batzarren (UBB) datuak eta abertzale ugariren izenak. Hauteskunde erroldak izan dira bigarren tresna, horietan azaltzen direlako boto emaileen ogibidea eta adina.
|
|
|
Seigarren zutabeak pertsona bakoitzaren ardura politikoak jasotzen ditu. Jakina denez, jeltzaleen egituraren oinarria Uri
|
Buru
Batzarra izan da eta gutxienez hiru lagunek osatzen zuten: lehendakariak, idazkariak eta diruzainak.
|
|
|
Euzko Langileen Alkartasunaren kasuan, lehen sindikatu abertzalea berau, lehendakariak bakarrik hartu ditugu kontuan. Ondoren, Erki Batzarra eta herrialde zuzendaritza zeuden, Gipuzko
|
Buru
Batzarra, hain zuzen. GBBko ordezkariek biltzen ziren Euzkadi Buru Batzarrean, era desberdinetan garaiaren arabera.
|
|
|
Ondoren, Erki Batzarra eta herrialde zuzendaritza zeuden, Gipuzko Buru Batzarra, hain zuzen. GBBko ordezkariek biltzen ziren Euzkadi
|
Buru
Batzarrean, era desberdinetan garaiaren arabera. Kargu publikoei zegokienez, zinegotzi, alkate edo ahaldun izan ziren jelkideak.
|